5.6 Wijsgerige vakken die niet aan een bepaalde disciplinegroep gebonden zijn

Studiegids bachelor wijsbegeerte 04 / 05

majoraanbod tweede en derde jaar - overig

5.6 Wijsgerige vakken die niet aan een bepaalde disciplinegroep gebonden zijn Extra wijsgerig majorvak Academische Context ‘Argumentatieleer’ Naam/omschrijving Frequentie+ periode Aantekening WB2BA3002 jaarlijks, 2004/2005 dag; Mag tellen als GF, PF, en TF Argumentatieleer 2005/2006 avond, periode 2 vak. Majorvak ter voorbereiding op de educatieve master Naam/omschrijving Frequentie+ periode IVOGFI02 2004/2005 Oriëntatie op de educatieve tweemaal per jaar, dag praktijk periode 1 en 3 Andere wijsgerige bijvakken

Alle onderstaande vakken kunnen in de profileringsruimte opgenomen worden. Naam/omschrijving WB3BD4048 Bestaat (er een) God? GG-BV2102 God en het kwaad GG-BV3608 Spreken over God GG-BV2107 Apologie en kritiek WB2BA3028 Filosofie van management, beleid en organisatie WB2BD3024 of WB3BD3024 Inleiding in de filosofie van de kunsten WB2BD3004 Reformatorische Wijsbegeerte: Geschiedenis van de filosofie als achtergrond van het hedendaags denken WB2BD3005 Reformatorische Wijsbegeerte II: Hermeneutiek en de (post)moderne mens WB1BD3022 Inleiding in de filosofie: historisch WB3BA4031 Wetenschapsfilosofie (Studium Generale) WB2BD4026 of WB3BD4026 Geschiedenis van de esthetica

Frequentie+ periode Periode 1 en 2, 2004/2005, dag Periode 1, 2004/2005, dag

WB14011 Liever de gifbeker (Studium Generale) WB2BD3025 of WB3BD3025 Kunst en het kwaad. Nieuwe thema’s uit de kunstfilosofie

Jaarlijks, 2004/2005 periode 2 en 3, dag

Aantekening

Periode 3, 2004/2005, dag Tweejaarlijks, 2005/2006 periode 2, dag 2004/2005 periode 2, avond Jaarlijks, 2004/2005, periode 1, dag 2004/2005 periode 1, dag

2004/2005 periode 2, dag

Jaarlijks, 2004/2005, periode 2, dag Jaarlijks, 2004/2005 periode 3, avond Jaarlijks, 2004/2005 periode 3, dag

Jaarlijks, 2004/2005, periode 4, dag

115

Niet voor wijsbegeerte studenten



Cursusbeschrijvingen overige wijsgerige vakken BESTAAT (ER EEN) GOD? EEN SEMINAR OVER FILOSOFIE VAN DE GODSDIENST Onderwijsinstituut:

Faculteit der Wijsbegeerte

ECTS-punten: 7,5 Niveau: 3 Toegangseisen: Twee jaar van een bachelorsstudie gehaald. Voertaal:

Code: Periode:

WB3BD4048 Lintmodule 1-2

Nederlands (mogelijk Engels)

Inhoud: Door de opkomst van de politieke Islam heeft de vraag "Bestaat God?" gewonnen aan actualiteit. Uitgangspunt van het seminar is dat over deze kwestie met argumenten gedebatteerd kan worden en dat een dergelijk debat een duidelijk omlijnd resultaat kan hebben. De vraag of er een god bestaat is te belangrijk om overgelaten te worden aan het "gevoel" of aan het toevallige effect van opvoeding. De twee voorgeschreven boeken, geschreven door een gelovige en door een atheïst, behoren tot de beste uiteenzettingen over het onderwerp. Cursusdoelen: -De student krijgt een overzicht van de argumenten die in de loop van het westers denken naar voren zijn gebracht; -leert deze argumenten kritisch te beoordelen; -oefent zich in eigen argumentatie en in de vaardigheden van het debat; -krijgt inzicht in de bijdragen van hedendaagse kennistheorie en waarschijnlijkheidstheorie aan de discussie over dit onderwerp; -bepaalt zelf een standpunt. Contactpersoon: Docenten:

Prof. Dr mr Herman Philipse Prof. dr mr Herman Philipse Feedback: Op tijdig ingeleverde opdrachten (essay) binnen een week. Bereikbaarheid: Per e-mail: [email protected] Toelichting: Werkvormen: Dagcollege. Seminar 1 x per week, 3 uur Voorbereiding bijeenkomsten: Voorbereiding: bestuderen van teksten, 1 voordracht. Toetsen: Wat wordt er beoordeeld: 1. Inzicht in bestaande argumentaties, 2. Voordracht (20%) Creativiteit en logische vaardigheid in het argumenteren, 3. Essay (80%) Culturele en wetenschapshistorische achtergrondkennis, 4. Vaardigheid in het helder schrijven van een essay. Academische vorming; 1. Analyseren van argumenten en zelf argumenteren; 2. Geven en evaluaren van presentaties; 3. Schrijven van een essay. Materialen: Richard Swinburne, The Existence of God, Oxford University Press, 2004. Kosten: $21,95 J. L. Mackie, The Miracle of Theism. Arguments for and against the Existence of God, Oxford University Press, 1982. Kosten: 18 pond sterling.

116



GOD EN HET KWAAD Onderwijsinstituut:

Faculteit Godgeleerdheid

Studiepunten: 7,5 ECTS Niveau: 2 Toegangseisen: traditie en hermeneutiek

Code: Periode:

GG-BV2102 1

Voertaal: Inhoud: Christenen geloven dat God goed en almachtig is, en toch is er kwaad in de wereld. Hoe zit dat? Betekent het, dat het christelijk geloof in Gods goedheid en/of almacht niet houdbaar is, of betekent het juist, dat hier voor het autonome individu een les te leren is die het in onze tijd niet gaarne meer aanneemt? Deze vragen komen in onze cursus uitvoerig aan de orde, vanuit een godsdienstwijsgerige invalshoek. Als uitgangstekst fungeert Peter Vardy, The Puzzle of Evil, Londen 1982; ter ver-dieping worden klassieke teksten geanalyseerd, zowel uit Mark Larrimore (ed.), The Problem of Evil, Oxford 2001 als van het internet. Daarnaast worden enkele films over het kwaad bekeken en besproken. Cursusdoelen: • De student/e leert inzien, dat er niet één probleem van het kwaad is, maar dat er verschillende problemen zijn. • De student/e neemt kennis van de antwoorden die op die verschillende problemen gegeven zijn. • De student/e krijgt tevens inzicht in historische ontwikkeling van probleem-stellingen en antwoorden en in hun verwevenheid met de cultuur. • Hij/zij leert de methodische vaardigheden aan die nodig zijn om deze antwoorden te beoordelen en om tot een eigen positiekeuze te komen. Dit houdt ook in dat de student/e leert om de verschillende theoretische posities aan de eigen ervaring en die van anderen te relateren. Contactpersoon: Docenten: Werkvormen:

Dr. Sarot Dr. Sarot Toelichting:

Toetsen: Verplicht studiemateriaal: • Pater Vardy, The Puzzle of Evik, Londen 1982 en latere drukken; • Mark Larrimore (ed.), The Problem of Evil, Oxford 2001 • klassieke teksten op internet

117



SPREKEN OVER GOD Onderwijsinstituut:

Faculteit Godgeleerdheid

Studiepunten: 7,5 ECTS Code: GG-BV3608 Niveau: 3 Periode: 3 Toegangseisen: traditie en hermeneutiek, christendom en theologie in systematisch perspectief. Voertaal: Inhoud: Het westerse theïsme heeft God altijd als uniek beschouwd. God is het hoogste en meest volmaakte wezen. Een volmaakt wezen moet bepaalde eigenschappen hebben. Van oudsher worden dan bijvoorbeeld genoemd: almacht, alwetendheid, volmaakte goedheid, liefde, eenvoud en onveranderlijkheid. Filosofen die over deze en andere aan God toegeschreven eigenschappen hebben nagedacht, hebben erop gewezen dat sommige eigenschappen met elkaar op gespannen voet staan, andere wellicht zelfs onverenigbaar zijn. Zo kan men zich afvragen of God zowel volmaakt goed als almachtig kan zijn; want een almachtig wezen moet toch ook in staat zijn het verkeerde te doen? Andere eigenschappen lijken onverenigbaar met hoe de werkelijkheid in elkaar zit. Als mensen vrij zijn in hun handelen, zo lijkt het, kan God geen volledige voorkennis hebben van wat zij zullen gaan doen, en dus ook niet alwetend zijn. Weer andere eigenschappen lijken intern inconsistent. Kan een almachtig wezen bijvoorbeeld een steen maken die het zelf niet op kan tillen? Of wij nu positief of negatief antwoorden, in beide gevallen lijkt God niet almachtig te zijn. Over dit soort vraagstukken gaat het in deze cursus, waarin van de student wordt gevraagd om aan de hand van een aantal teksten die een goed overzicht geven van klassieke en recente wijsgerige discussie over het Godsbegrip, zelf te reflecteren over de vraag hoe een consistent, coherent en adequaat Godsbeeld er uit zou moeten zien. Voorafgaand aan de discussie over Gods eigenschappen komt de fundamentele vraag aan de orde, hoe wij over God kunnen spreken. Onze begrippen zijn immers allemaal gevormd om over zaken binnen het universum te spreken, terwijl God dat universum zou overstijgen. Hoe kunnen wij die begrippen dan toch gebruiken om over zo'n transcendente God te spreken? Cursusdoelen: • De student/e is in staat uit te leggen wat het specifiek wijsgerige van de wijsgerige Godsleer is (in onderscheid van bijbels-theologische en dogmatische benaderingen van de Godsleer). • heeft basiskennis van de analysemethoden die in de wijsgerige Godsleer worden toegepast, is in staat de toepassing van deze methoden door anderen kritisch te beoordelen en ze zelf toe te passen. • heeft inzicht in de fundamentele problematiek van de wijsgerige Godsleer, kent de voornaamste opties voor de oplossing van deze problematiek en kan een beredeneeerde eigen keuze voor één van de opties maken. • is in staat beredeneerd uiteen te zetten waarom spreken over God problematisch is, wat de verschillende oplossing voor deze problematiek zijn, en welke oplossing zij/hij zelf prefereert. • leert een schriftelijk wetenschappelijk werkstuk van grotere omvang (20 pp.) te schrijven, volgens aangereikte richtlijnen • leert voor de eigen positie argumenteren, daarbij rekening houdend met alternatieve posities • Contactpersoon: Dr. Sarot Docenten: Dr. Sarot, dr. Holten Werkvormen:

Toelichting:

Toetsen:

118


• • •

•


Verplicht studiemateriaal: G. van den Brink & M. Sarot (eds.), Understanding the Attributes of God, Frankfurt am Main 1999. Peter Vardy, The Puzzel of God, Londen 2e herziene ed. 1999. Diverse artikelen van internet.

119



APOLOGIE EN KRITIEK Onderwijsinstituut: ECTS-punten: Niveau:

Disc. Godsdienstwijsbegeerte en Ethiek 7,5 2

Code: Periode:

GG-BV2107 2

Toegangseisen: Geen Voertaal:

Nederlands

Inhoud: 'Religie is niks anders dan een projectie van de mens'- zo luidt een bekende kritiek van het religieuze geloof. Maar wat voor redenen geeft de criticus, L. Feuerbach, aan? En zijn deze redenen overtuigend? Vragen van deze aard zullen in deze cursus centraal staan.

Contactpersoon: Docenten:

Prof.dr. D.M. Grube Prof.dr. D.M. Grube

Werkvormen: Werkcollege 2 x per week 2 uur Toetsen: Schriftelijk werkstuk Materialen: Kosten:

Geen

120



FILOSOFIE VAN MANAGEMENT, BELEID EN ORGANISATIE Onderwijsinstituut:


Studiepunten: 7,5 ECTS Code: WB2BA3028 Niveau: 2 Periode: 2 Toegangseisen: Geen Voertaal: Nederlands Als u deze cursus op niveau 3 wilt/moet doen i.v.m. eisen aan de minors, kunt u hierover voor de curususstart met de docent overleggen. Als de docent uw verzoek honoreert, draagt hij zorg voor een correctie op de inschrijving. Inhoud: De cursus beoogt een inleiding te geven in het vakgebied filosofie van management en organistatie (ook wel ‘filosofie in bedrijf’genoemd). Dit relatief jonge vakgebied betrekt de filosofische reflectie op een belangrijk en veelvormig verschijnsel in de moderne samenleving: de organisatie. In het eerste deel van de cursus zullen de constituerende kernbegrippen van de organisationele werkelijkheid worden onderzocht: organisatie, actor, handelen, rationaliteit, efficiency-denken, besluitvorming, beheersing/controle, leiding geven en management. De kernvraag is daarbij steeds: welke problemen en dilemma’s voor het (dagelijks) handelen in organisaties zitten verborgen achter deze begrippen? Het tweede deel van de cursus is gewijd aan de ethiek en de sociaal-politieke filosofie. Bij de ethiek komt een overzicht van de voornaamste problemen van de bedrijfsethiek aan de orde: hebben organisaties een morele verantwoordelijkheid en zo ja voor wie? (werknemers, het milieu, de samenleving?). Bij de sociaal-politieke filosofie staan enkele klassieke problemen centraal, maar dan in hun organisationele context: macht en orde, conflicten en rechtvaardigheid, arbeid en vervreemding. Cursusdoelen: Aan het einde van de cursus wordt van de student verwacht dat hij,zij -de belangrijkste constituerende begrippen van de organisatiefilosofie en hun onderlinge verbanden kan beschrijven. -een overzicht kan geven van de voornaamste ethische en sociaal-politieke aspecten en problemen in de organisatiefilosofie. -vaardigheid heeft in het schrijven over en presenteren van teksten uit de organisatiefilosofie. Contactpersoon: Docenten:

Werkvormen: Werkcollege 1 x per week

Mr. drs. J.G. Claassen Mr. drs. J.G. Claassen Feedback: Naar aanleiding van opdrachten en paper Bereikbaarheid: [email protected] Toelichting: Avondcollege. Voorbereiding bijeenkomsten: Studenten dienen de opgegeven literatuur te bestuderen en opdrachten te maken. Bijdrage aan groepswerk: n.v.t.

121


Toetsen:


Wat wordt er beoordeeld: Kennis van het vakgebied en diverse aspecten van academische vormgeving. Verschillende mondelinge en schriftelijke opdrachten (vorm en inhoud worden aan het begin van de cursus bekend gemaakt) en een eindpaper. Aspecten van academische vorming: 1. Bestuderen en analyseren van informatie, 2. Synthetiseren en structureren van informatie., 3. Schrijven (algemeen), 4. Discussieren, 5. Presenteren, 6.Kennis hanteren in een bredere context, 7. Onderzoeksvaardigheden (integraal).

Verplicht studiemateriaal: Reader Diverse artikelen Kosten: nog niet bekend.

122



INLEIDING IN DE FILOSOFIE VAN DE KUNSTEN (ESTHETICA) Onderwijsinstituut: Studiepunten: Niveau: Toegangseisen: Voertaal:

Faculteit der Wijsbegeerte 7,5 ECTS 2

Code: Periode:

WB2BD3024 1


Inhoud: In Inleiding filosofie van de kunsten worden historische en hedendaagse benaderingen van de meest interessante filosofische kwesties rond kunst behandeld en ruim geïllustreerd met voorbeelden die ons nu aanspreken. We zullen het hebben over Plato, Aristoteles, Hume, Kant, Hegel, Schopenhauer, Nietzsche, Gadamer, Heidegger, Adorno. Daarnaast passeren zes belangrijke debatten de revue uit de momenteel meest vruchtbare filosofische benadering van de kunsten, de Angelsaksische analytische filosofie. (De bijeenkomsten staan gedetailleerd beschreven op de website-zie 'bereikbaarheid'). Cursusdoelen: Studenten weten na afloop van de cursus hoe verschillend er over het belang van kunst wordt nagedacht. Zij kennen in grote lijnen de belangrijkste filosofische theorieën over kunst uit de moderne periode en de kunstwetenschappers onder hen moeten in staat geacht worden kritisch naar hun eigen vakgebied te kunnen kijken. Contactpersoon: Dr. R.C.H.M. van Gerwen Docenten: Dr. R.C.H.M. van Gerwen Feedback: Uitslagen en eventueel commentaar retour binnen 10 dagen bij tijdig ingeleverde opdrachten en toetsen. Bereikbaarheid: Via e-mail: [email protected] en de website: http://www.phil.uu.nl/~rob/2004fk Toelichting: Werkvormen: Dagcollege. Hoorcollege 2 x per week Voorbereiding bijeenkomsten: 3 uur Studenten moeten elke bijeenkomst voorbereiden door studie van de te bespreken literatuur en opdrachten. Bijdrage aan groepswerk: Studenten worden in de gelegenheid gesteld om actief deel te nemen aan de discussie over de stof. Toetsen: Wat wordt er beoordeeld: Kennis en begrip van actuele filosofische kwesties met Toets (35%) betrekking tot de kunsten en de belangrijkste -veelal moderneToets (40%) posities hierover. Opdrachten (15%) Aspecten van academische vorming: Actieve aanwezigheid (10%) 1. Bestuderen en analyseren van informatie. 2. Schrijven (algemeen) - diverse typen teksten plannen, schrijven, herschrijven en afwerken. 3. Wetenschapsfilosofische context. Verplicht studiemateriaal: Boek -Rob van Gerwen: Kennis in schoonheid, tweede editie, 2002 Kosten: Geen. Via internet. Losse teksten Kosten: €15,00

123



INLEIDING IN DE FILOSOFIE VAN DE KUNSTEN (ESTHETICA) Onderwijsinstituut:


Studiepunten: 7,5 ECTS Code: WB3BD3024 Niveau: 3 Periode: 1 Toegangseisen: WB2BD3025/WB3025 (Kunst en het kwaad, Nieuwe thema's uit de kunstfilosofie) of WB2BD3022/WB3022 (Inleiding in de Filosofie: Historisch) Voertaal: Nederlands (mogelijk Engels) Inhoud: In Inleiding filosofie van de kunsten worden historische en hedendaagse benaderingen van de meest interessante filosofische kwesties rond kunst behandeld en ruim geïllustreerd met voorbeelden die ons nu aanspreken. We zullen het hebben over Plato, Aristoteles, Hume, Kant, Hegel, Schopenhauer, Nietzsche, Gadamer, Heidegger, Adorno. Daarnaast passeren zes belangrijke debatten de revue uit de momenteel meest vruchtbare filosofische benadering van de kunsten, de Angelsaksische analytische filosofie. (De bijeenkomsten staan gedetailleerd beschreven op de website-zie 'bereikbaarheid'). Cursusdoelen: Studenten weten na afloop van de cursus hoe verschillend er over het belang van kunst wordt nagedacht. Zij kennen in grote lijnen de belangrijkste filosofische theorieën over kunst uit de moderne periode en de kunstwetenschappers onder hen moeten in staat geacht worden kritisch naar hun eigen vakgebied te kunnen kijken. Contactpersoon: Docenten:

Dr. R.C.H.M. van Gerwen Dr. R.C.H.M. van Gerwen Feedback: Uitslagen en eventueel commentaar retour binnen 10 dagen bij tijdig ingeleverde opdrachten en papers. Bereikbaarheid: Via e-mail: [email protected] en de website: http://www.phil.uu.nl/~rob/2004fk Toelichting: Werkvormen: Dagcollege. Hoorcollege 2 x per week Voorbereiding bijeenkomsten: 3 uur Studenten moeten elke bijeenkomst voorbereiden door studie van de te bespreken literatuur en opdrachten. Bijdrage aan groepswerk: Studenten worden in de gelegenheid gesteld om actief deel te nemen aan de discussie over de stof. Ze presenteren in de laatste bijeenkomst hun eindpaper aan de groep. Toetsen: Wat wordt er beoordeeld: Een kleine paper, 2500 Kennis en begrip van actuele filosofische kwesties met woorden (30%) betrekking tot de kunsten en de belangrijkste -veelal moderneEen grote eindpaper, 4000 posities hierover. woorden (40%) Aspecten van academische vorming: Opdrachten (incl. 2 concepten 1. Bestuderen en analyseren van informatie. 2. Schrijven voor de papers) (10%) (algemeen) - diverse typen teksten plannen, schrijven, Eindpresentatie (10%) herschrijven en afwerken. 3. Wetenschapsfilosofische context. Actieve aanwezigheid (10%) 4. Synthetiseren en structureren van informatie 5. Presenteren – een referaat/pleidooi voorbereiden, uitvoeren en evalueren. Verplicht studiemateriaal: Boek -Rob van Gerwen: Kennis in schoonheid, tweede editie, 2002 Kosten: Geen. Via internet. Losse teksten Kosten: €15,00

124



REFORMATORISCHE WIJSBEGEERTE: (NATUURWETENSCHAP, WERELDBESCHOUWING, (CHRISTELIJK) GELOOF Onderwijsinstituut:


Studiepunten: Niveau: Toegangseisen: Geen Voertaal:

7,5 ECTS 2

Code: Periode:

WB2BD3004 1

Nederlands

Inhoud: Steeds meer is in de moderne tijd de benadering van de werkelijkheid in de natuurwetenschappen bepalend geworden voor de opvatting van de werkelijkheid als zodanig. Daardoor lijkt het natuurwetenschappelijke wereldbeeld ook bepalend te zijn geworden voor vragen van zingeving, morele opvattingen en godsdienstige overtuigingen. Op dit college wordt de stelling verdedigd dat hiermee de grenzen van het (natuur)wetenschappelijke denken worden overschreden. Cursusdoelen: De student heeft inzicht in De eigen aard, mogelijkheden en grenzen van het wetenschappelijk kennen De problematiek van de verhouding tussen hersenen, bewustzijn en menselijke verantwoordelijkheid De verschillende vormen van reductionisme en de problemen daarvan De eigen aard van normatieve opvattingen en fundamentele of godsdienstige overtuigingen De samenhang tussen theoretisch-wetenschappelijke interpretaties en fundamentele overtuigingen ten aanzien van mens en werkelijkheid De benadering van deze vragen in de reformatorische wijsbegeerte Contactpersoon: Prof.dr. H.G. Geertsema Docenten: Prof.dr. H.G. Geertsema Feedback: Opdrachten worden op het college besproken. Bereikbaarheid: Tel.nr.: 0318-617512; e-mail: [email protected] Toelichting: Werkvormen: Dagcollege. Hoorcollege 1 x per week Voorbereiding bijeenkomsten: Werkcollege 1 x per week Studenten dienen de opgegeven literatuur te bestuderen. Voor het werkcollege worden aparte opdrachten gegeven. Bijdrage aan groepswerk: n.v.t. Toetsen: Deadlines: Toets (100%) Verschillend, worden op college in overleg opgegeven. Wat wordt er beoordeeld: Zie de cursusdoelen. Aspecten academische vorming: 1. Intellectuele vaardigheden 2. Bestuderen en analyseren 3. Discussieren 4. Maatschappelijk/culturele context. Verplicht studiemateriaal: Roy A. Clouser, The Myth of religious Neutrality. An Essay on the Hidden Role of Religious Beliefs in Theories, University of Notre Dame Press, (zo mogelijk 2e druk). Overige literatuur wordt op college opgegeven. Kosten: nog niet bekend.

125



REFORMATORISCHE WIJSBEGEERTE II: HERMENEUTIEK EN DE (POST)MODERNE MENS Onderwijsinstituut:


Studiepunten: Niveau: Toegangseisen: Geen Voertaal:

7,5 ECTS 2

Code: Periode:

WB2BD3005 2

Nederlands

Inhoud: Sinds Schleiermacher in de eerste helft van de 19e eeuw verklaarde dat de hermeneutiek als theorie van het verstaan universele betekenis heeft, is de invloed van de filosofische hermeneutiek steeds toegenomen. Belangrijke namen zijn o.a. Dilthey, Heidegger en Gadamer, maar ook Ricoeur en Derrida. Filosofische hermeneutiek heeft zich daarbij gaandeweg ontwikkeld tot hermeneutische filosofie. De invloed op gebieden als literatuurtheorie en theologische hermeneutiek is daardoor alleen maar groter geworden. Op dit college worden tegen de achtergrond van algemene filosofische ontwikkelingen verschillende opvattingen besproken. De bespreking wordt toegespitst op de relatie tussen hermeneutische opvattingen en het menselijk zelfverstaan. In dit kader komen ook vragen in verband met het christelijke godsgeloof uitdrukkelijk aan de orde. Cursusdoelen: De student heeft inzicht in: een aantal belangrijke begrippen en problemen in de (post)moderne hermeneutiek verschillende opvattingen omtrent aard en mogelijkheid van verstaan enkele grote lijnen in de ontwikkeling van de westerse filosofie als achtergrond hiervan de betekenis van het hermeneutische denken voor algemeen filosofische vragen de relatie tussen de verschillende benaderingen in het hermeneutische denken en het menselijk zelfverstaan Contactpersoon: Prof.dr. H.G. Geertsema Docenten: Prof.dr. H.G. Geertsema Feedback: Opdrachten worden op college besproken. Bereikbaarheid: Tel.nr.: 0318-617512; e-mail: [email protected] Toelichting: Werkvormen: Dagcollege. Hoorcollege 1 x per week Voorbereiding bijeenkomsten: Werkcollege 1 x per week Studenten dienen de opgegeven literatuur te bestuderen. Voor het werkcollege worden aparte opdrachten gegeven. Toetsen: Deadlines: Toets (100%) Verschillend, wordt op college opgegeven. Wat wordt er beoordeeld: Zie de cursusdoelen. Aspecten academische vorming: 1. intellectuele vaardigheden 2. Bestuderen en analyseren van informatie 3. Discussiëren 4. Maatschappelijk/culturele context Verplicht studiemateriaal: -Roger lundin, Clarence Walhout, Anthony C. Thiselton, The Promise of hermeneutics. Eerdmans 1999 -Anthony C. Thiselton, Interpreting God and the Postmodern Self. Eerdmans 1995. -H.G. Geertsema, Kennis in reformatorisch wijsgerig perspectief. In H.G. Geertsema, Om de humaniteit. Kok 1995 -Eventuele overige literatuur wordt op college opgegeven Kosten: nog niet bekend.

126



INLEIDING IN DE FILOSOFIE: HISTORISCH Onderwijsinstituut:

Faculteit der Letteren

ECTS-punten: 7,5 Niveau: 1 Onderdeel van programma: Verschillende minors filosofie (o.a. esthetica) Toegangseisen: Geen Voertaal: Nederlands

Code: Periode:

WB1BD3022 2

Inhoud: Overzicht van de geschiedenis van de filosofie

Cursusdoelen: Overzicht van de meningen van de belangrijkste filosofen van Plato tot heden. Contactpersoon: Docenten:

Dr. T. Tieleman Dr. T. Tieleman Prof.dr. Th. Verbeek

Werkvormen: Hoorcollege 2 x per week Toetsen: Toets na 4 weken Materialen: Boek : Handboek Antieke Filosofie (wordt als reader ter beschikking gesteld) Kosten: nog niet bekend. Boek: R. Scruton, A short history of modern philosophy, 2nd ed., Routledge and Kegan Paul, 1995; Reader: verzameling teksten. Kosten: †35.-

127



WETENSCHAPSFILOSOFIE SG Onderwijsinstituut:


Studiepunten: 7,5 Niveau: 3 Toegangseisen: Afgerond eerste jaar van een bachelorstudie. Voertaal:

Code: Periode:

WB3BA4031 3

Nederlands

Inhoud: Het programma bestaat uit een serie inleidingen in de vorm van lezingen, museumbezoeken, theater- en/of filmvoorstellingen waarin een wetenschapsfilosofisch thema wordt geprofileerd. Gekoppeld aan dit profiel vindt discussie plaats en worden opdrachten uitgewerkt. Discussie gebeurt face2face (inleidingen) en virtueel (internetforum). Het thema van de cursus is nog niet bekend. Cursusdoelen: Door middel van de cursus leert de academicus zich bewust op te stellen ten opzichte van de aanspraken van de wetenschappelijke kennis in de samenleving. De rol van de wetenschapsfilosofie is het ontwikkelen van denkgereedschap om de aanspraken te kunnen ordenen en naar waarde te kunnen schatten. Contactpersoon: Docenten:

Dr. J. van Lith Dr. J. Kooistra, Dr. J.H. van Lith, Dr. K. Staubermann Dr. L.T.G. Theunissen Dr. B. Waaldijk Feedback: Online of per email. Bereikbaarheid: Via de website van de cursus: www.uu.nl/wetfil of per email: [email protected] of [email protected] Toelichting: Werkvormen: Avondcollege. Een bijeenkomst plenair en overig online: Lezing of voorstelling 1 x per http:/www.uu.nl/wetfilos week. Er is een aanwezigheidsverplichting bij de lezingen / voorstellingen. Voorbereiding bijeenkomsten: Lezen van op de website aangeleverde literatuur en documenten; éénmaal bezoek aan het Universiteitsmuseum. Bijdrage aan groepswerk: Actief deelnemen aan het forum op de website gedurende cursus. Deadlines: Toetsen: Wordt nader bekendgemaakt. Toets (100%) Wat wordt er beoordeeld: 1. Bijdragen aan het discussieforum. 2. Vaardigheid in het schrijven van een essay. Aspecten van academische vorming: 1. Wetenschapsfilosofischen context. 2. Maatschappelijke/ culturele context. 3. Discussiëren. 4. Schrijven (algemeen). Materialen: Studiemateriaal verschijnt op de website van de cursus. Kosten: geen

128



GESCHIEDENIS VAN DE ESTHETICA Onderwijsinstituut:


ECTS-punten: 7,5 Code: WB2BD4026 Niveau: 2 Periode: 3 Toegangseisen: WB1BD3022 (Inleiding in de filosofie: historisch) of Geschiedenis I (WB1BD3008), Geschiedenis II (WB1BD3050) en Geschiedenis III (WB1BD3051) Voertaal: Nederlands (mogelijk Engels) Let op: het verschil tussen niveau 2 en 3 wordt aan het begin van de cursus uitgelegd! Inhoud: In de cursus worden een aantal klassieke teksten uit de geschiedenis van de esthetica bestudeerd, van Plato tot Collingwood.


Prof. Dr. K.A. Algra/ Prof. Dr. Th. Verbeek Prof. Dr. K.A. Algra/ Prof. Dr. Th. Verbeek Feedback: Deeltoets na vier weken. Toelichting: Werkvormen: Dagcollege. Voorbereiding bijeenkomsten: Bestuderen teksten aan de hand van vragen. Toetsen: Wat wordt er beoordeeld: 2 deeltoetsen (elk 50%) Kritisch verwerken van klassieke teksten. Materialen: Boek: David E. Cooper, Aesthetics: The Classic Readings, Oxford: Blackwell, 1997; Anne Sheppard, Aesthetics, Oxford: Oxford University Press, 1987. Kosten: €35

GESCHIEDENIS VAN DE ESTHETICA Onderwijsinstituut:


ECTS-punten: 7,5 Code: WB3BD4026 Niveau: 3 Periode: 3 Toegangseisen: WB1BD3022 (Inleiding in de filosofie: historisch) of Geschiedenis I (WB1BD3008), Geschiedenis II (WB1BD3050) en Geschiedenis III (WB1BD3051) Voertaal: Nederlands (mogelijk Engels) Let op: het verschil tussen niveau 2 en 3 wordt aan het begin van de cursus uitgelegd! Inhoud: In de cursus worden een aantal klassieke teksten uit de geschiedenis van de esthetica bestudeerd, van Plato tot Collingwood.


Prof. Dr. K.A. Algra/ Prof. Dr. Th. Verbeek Prof. Dr. K.A. Algra/ Prof. Dr. Th. Verbeek Feedback: Deeltoets na vier weken.

129


Werkvormen:

Toetsen: 2 deeltoetsen (elk 50%)


Toelichting: Dagcollege. Voorbereiding bijeenkomsten: Bestuderen teksten aan de hand van vragen. Wat wordt er beoordeeld: Kritisch verwerken van klassieke teksten.

Materialen: Boek: David E. Cooper, Aesthetics: The Classic Readings, Oxford: Blackwell, 1997; Anne Sheppard, Aesthetics, Oxford: Oxford University Press, 1987. Kosten: €35

130



LIEVER DE GIFBEKER Onderwijsinstituut: ECTS-punten: Niveau: Voertaal:

Faculteit der Wijsbegeerte 7,5 1

Code: Periode:

WB4011 2 en 3 (onder voorbehoud)

Nederlands

Inhoud: De gehele te behandelen collegestof zal worden betrokken uit het leerboek De geschiedenis van het denken (Bert Bakker, 2003). Filosofie, wetenschap, kunst en cultuur van de Oudheid tot nu, waarin wetenschap, kunst en filosofie als kenwijzen, alsmede de relatie daartussen uitgebreid worden behandeld. Het bevat een neerslag van dertig jaar Studium Generale-programmering: dertig maal (gemiddeld) twaalf programma’s per jaar maal (gemiddeld) zes lezingen per programma, dat maakt alles bij elkaar ruim tweeduizend lezingen en voordrachten, discussies en debatten, symposia en congressen, over allerlei onderwerpen van enig belang voor studenten, door ter zake kundigen met didactische kwaliteiten uitgelegd aan een geïnteresseerd maar niet-specialistisch gehoor. Zo kort mogelijk samengevat kunnen in het studieonderdeel de volgende onderwerpen, of een keuze daaruit, aan de orde komen, weliswaar in onderlinge samenhang, maar niet noodzakelijk in deze volgorde: - Kaderstelling: wat is kennis. De kenwijzen van de wetenschap, de kunst en de filosofie en hun onderlinge samenhang. Wetenschap brengt structuur aan in de buitenwereld, kunst gaat over de binnenwereld van de moraal, filosofie overstijgt deze tegenstelling. De (geschiedenis van de) tweespalt tussen rede en emotie. Godsdienst als de invulling van het niet-kenbare. - De hedendaagse cultuurfilosofische discussie: de controverse tussen de modernen en de postmodernen; het einde van de ‘grote verhalen’ en het daaruit voortkomende (cultuur)relativisme. En in relatie daarmee: de verandering van het waarheidsbegrip of denken en de tijdgeest. Eeuwwenden, de tijd en de kalender. - De (cultuur)geschiedenis van de twintigste eeuw: de moderne wetenschap, de moderne kunst, de moderne filosofie, en de samenhang daartussen. Met speciale aandacht voor de ontwikkeling van de milieuproblematiek vanaf het Fin de Siècle 1900 tot aan het Fin de Millénaire 2000. - Hersenen en bewustzijn. De standpunten van Daniel Dennett, William Calvin, John Searle, Roger Penrose, Jack Copeland, Piet Vroon, Douwe Draaisma, Antonio Damasio en Steven Pinker. Het lichaam/geest-probleem, de vrije wil, de koolmens en de kiezelmachine (natuurlijke en kunstmatige intelligentie cq. -bewustzijn). Emergentie: van Big Bang naar materie, van materie naar leven en van leven naar bewustzijn. - Wat is wetenschap (wat is een wetenschappelijke cultuur, wat zijn wetenschappelijke theorieën en wat zijn wetenschappelijke feiten), wetenschapsgeschiedenis (wetenschap in de Oudheid, de Middeleeuwen, de Renaissance, de Verlichting, de Romantiek en de moderne tijd) en wetenschapsfilosofie (het denken over het denken: Francis Bacon, Thomas Hobbes, John Locke, George Berkeley, David Hume, Immanuel Kant, Franse verlichtingsdenkers, Duitse romantici, Wiener Kreis, Ludwig Wittgenstein, Frankfurter Schule, Karl Popper, Thomas Kuhn, Paul Feyerabend, Richard Rorty, Quine, Bruno Latour, structuralisten). Dat alles in relatie tot de kunst. Ruimte en tijd in de wetenschap en in de kunst. Met speciale aandacht voor Friedrich Nietzsche en Richard Rorty. - Vormen van (kennis)zekerheid: over de opvattingen van Michel de Montaigne (relativisme), René Descartes (rationalisme) en Blaise Pascal (theïsme). - De geschiedenis van de roman, van de Oudheid tot heden, parallel aan de wetenschap. De ontwikkeling van de alchemie en de splitsing van de alchemie in de (wetenschappelijke) ”kunde” en de (artistieke) kunst. Romantische (natuur)wetenschap. Hermeneutiek en Verstehen, in de geestes- en sociale wetenschappen. - De twee culturen, d.w.z. de scheiding tussen de wetenschappelijke en de literaire cultuur, en de strijd om de intellectuele sleutelposities. De verbeelding van de wetenschap in de kunst: fictieve wetenschappers; de verbeelding van de kunst in de kunst: fictieve kunstenaars.

131



-Wetenschappelijk onderzoek: context of justification en context of discovery; nietrationele elementen bij het wetenschappelijke onderzoek; serendipiteit en ongezochte vondsten in de natuurkunde (kwantummechanica, röntgenstraling, natuurlijke en kunstmatige radioactiviteit, kernsplijting), biochemie of moleculaire biologie (DNA-structuur), gen- of biotechnologie, medicijnen (antibiotica). Postmodernisme en dada. Wetenschappelijke publicaties. - De universiteiten en de markt. De Franse universiteiten: Napoleon en de Grandes Écoles; de Duitse universiteiten: van Humboldt tot Bildung. De Nederlandse universiteiten: De HBS, de Tachtigers en de Nederlandse Nobelprijzen in de Tweede Gouden Eeuw. - Het Faust/Frankenstein-syndroom: het technisch/industriëel/militair complex, de bioindustrie, de farmaceutisch-chemische industrie en de maatschappelijke verantwoordlijkheid van de wetenschapper. - Wis- en natuurkunde voor schrijvers en dichters, of in ieder geval voor niet-wis- of natuurkundigen: de chaotische vlinder van Lorenz, de kwantummechanische duizeligheid en de Platlandse relativiteit van ruimte en tijd. Het gaat hier uiteraard om een zeer globale inhoud. De concrete invulling en uitwerking ervan is te vinden op de website van het studieonderdeel.

Cursusdoelen: Naast het verwerven van inzicht in de wetenschappen, maatschappelijkverantwoordelijkheidsbesef en cultureel-esthetische bagage op zich, is het doel van de cursus het vormen van een groep academisch opgeleide mensen waaraan een groeiende behoefte bestaat: academici die overzicht houden over het werk van andere academici, en dit verwerken en vertalen voor een derde groep academici, ook wel omschreven als "kennismakelarij". Contactpersoon: Docenten:

Dr. A. Klukhuhn Dr. A. Klukhuhn Bereikbaarheid: E-mail: [email protected] ook www.uu.nl/gifbeker Toelichting: Werkvormen: Interactieve college's. Website: http://www.uu.nl/gifbeker Hoor/werkcollege 3 x per week Toetsen: Opdracht(en) (50%) Paper (50%)

Wat wordt er beoordeeld: Onder Opdrachten worden +/-5 columns (400 woorden) en een presentatie verstaan. Het eindessay heeft 3000 woorden.

Materialen: Boek : Andre Klukhuhn, Geschiedenis van het denken. Filosofie, wetenschap, kunst en cultuur van de Oudheid tot nu, Bert Bakker 2003. Kosten: +/- €30,Boek : Atte Jongstra, De tak van Salzburg, Querido 2002. Kosten: +/- €30,-

132



KUNST EN HET KWAAD. NIEUWE THEMA’S UIT DE KUNSTFILOSOFIE (ESTHETICA) Onderwijsinstituut: Studiepunten: Niveau: Toegangseisen: Geen. Voertaal:


Code: Periode:

WB2BD3025 4


Inhoud: Nieuwe filosofische kwesties rond de kunsten ontstaan voor het grootste deel door een overschrijding van wat de morele grenzen van de kunsten lijken te zijn. Toen Duchamp de autonomie van de kunst ter discussie stelde deed hij dat met een urinoir. Als het gaat om de authenticiteit van de uitvoering van oude muziek gaat het erom vervalsing te voorkomen. Vervalsingen zijn misdadig maar ze confronteren ons altijd weer met aannamen over de goede bedoelingen van kunstenaars en de onbetrouwbare rol van de markt, alsook over de identiteit van het kunstwerk. Horror wordt in de filosofie van de kunsten serieus besproken. En hoe kan het dat wij ons gewillig laten meeslepen door een film over een psychopaat? Tegenwoordig vinden we meer en meer geweld en sex in de kunsten. Maar kan pornografie ooit kunst zijn? Of propaganda — Leni Riefenstahls Triumf des Willens? Deze voorbeelden wijzen in één richting: dat we eigenlijk menen dat kunst goed is: inherent goed en goed voor mensen en de cultuur. Dit besef vormt de rode draad door de nieuwe thema’s uit de kunstfilosofie die we in Kunst en het kwaad. Nieuwe thema's uit de kunstfilosofie zullen behandelen. Cursusdoelen: Studenten weten na afloop van de cursus hoe kwetsbaar ieder denken over kunst is. De kunstwetenschappers onder hen moeten in staat geacht worden kritisch naar hun eigen vakgebied te kunnen kijken. Contactpersoon: Docenten:

Dr. R.C.H.M. van Gerwen Dr. R.C.H.M. van Gerwen Feedback: Uitslagen en eventueel commentaar retour binnen 10 dagen bij tijdig ingeleverde opdrachten en toetsen. Bereikbaarheid: Via e-mail: [email protected] en deze website: http://www.phil.uu.nl/~rob/2005kk Toelichting: Werkvormen: Dagcollege. Hoorcollege 2 x per week Voorbereiding bijeenkomsten: 3 uur Studenten moeten elke bijeenkomst voorbereiden door studie van de te bespreken literatuur en opdrachten. Bijdrage aan groepswerk: Studenten worden in de gelegenheid gesteld om actief deel te nemen aan de discussie over de stof. Toetsen: Wat wordt er beoordeeld: Toets (35%) Kennis en begrip van filosofische argumenten over actuele kwesties met betrekking tot de kunsten, alsook van de Toets (40%) belangrijkste -meest hedendaagse- posities hierover. Opdrachten (15%) Aspecten van academische vorming: Actieve aanwezigheid (10%) 1. Bestuderen en analyseren van informatie. 2. Schrijven (algemeen) - diverse typen teksten plannen, schrijven, herschrijven en afwerken. 3. Wetenschapsfilosofische context.

133



Verplicht studiemateriaal: Boek Neill en Ridley (eds.), 2002: Arguing about art. Contemporary Philosophical Debates. Second edition. London: Routledge Kosten: €25,00 Artikelen/Teksten ter inzage Diverse artikelen Kosten: €5,00

KUNST EN HET KWAAD. NIEUWE THEMA’S UIT DE KUNSTFILOSOFIE (ESTHETICA) Onderwijsinstituut: Studiepunten: Niveau: Toegangseisen:


Code: Periode:

WB3BD3025 4

WB3024/WB2BD3024 (Inleiding in de filosofie van de kunsten ) of WB3022/WB2BD3022 (Inleiding in de Filosofie: Historisch) Voertaal:


Inhoud: Nieuwe filosofische kwesties rond de kunsten ontstaan voor het grootste deel door een overschrijding van wat de morele grenzen van de kunsten lijken te zijn. Toen Duchamp de autonomie van de kunst ter discussie stelde deed hij dat met een urinoir. Als het gaat om de authenticiteit van de uitvoering van oude muziek gaat het erom vervalsing te voorkomen. Vervalsingen zijn misdadig maar ze confronteren ons altijd weer met aannamen over de goede bedoelingen van kunstenaars en de onbetrouwbare rol van de markt, alsook over de identiteit van het kunstwerk. Horror wordt in de filosofie van de kunsten serieus besproken. En hoe kan het dat wij ons gewillig laten meeslepen door een film over een psychopaat? Tegenwoordig vinden we meer en meer geweld en sex in de kunsten. Maar kan pornografie ooit kunst zijn? Of propaganda — Leni Riefenstahls Triumf des Willens? Deze voorbeelden wijzen in één richting: dat we eigenlijk menen dat kunst goed is: inherent goed en goed voor mensen en de cultuur. Dit besef vormt de rode draad door de nieuwe thema’s uit de kunstfilosofie die we in Kunst en het kwaad. Nieuwe thema's uit de kunstfilosofie zullen behandelen. Cursusdoelen: Studenten weten na afloop van de cursus hoe kwetsbaar ieder denken over kunst is. De kunstwetenschappers onder hen moeten in staat geacht worden kritisch naar hun eigen vakgebied te kunnen kijken. Contactpersoon: Dr. R.C.H.M. van Gerwen Docenten: Dr. R.C.H.M. van Gerwen Feedback: Uitslagen en eventueel commentaar retour binnen 10 dagen bij tijdig ingeleverde opdrachten en papers. Bereikbaarheid: Via e-mail: [email protected] en deze website: http://www.phil.uu.nl/~rob/2005KK

134


Werkvormen: Hoorcollege 2 x per week 3 uur

Toetsen: Een kleine paper, 3000 woorden (30%) Een grote eindpaper, 4-5000 woorden (40%) Opdrachten (incl. 2 concepten voor de papers) (10%) Eindpresentatie (10%) Actieve aanwezigheid (10%)


Toelichting: Dagcollege. Voorbereiding bijeenkomsten: Studenten moeten elke bijeenkomst voorbereiden door studie van de te bespreken literatuur en opdrachten. Bijdrage aan groepswerk: Studenten worden in de gelegenheid gesteld om actief deel te nemen aan de discussie over de stof. Studenten presenteren in de laatste bijeenkomst hun eindpaper aan de groep. Wat wordt er beoordeeld: Kennis en begrip van filosofische argumenten over actuele kwesties met betrekking tot de kunsten, alsook van de belangrijkste -meest hedendaagse- posities hierover. Aspecten van academische vorming: 1. Bestuderen en analyseren van informatie. 2. Schrijven (algemeen) - diverse typen teksten plannen, schrijven, herschrijven en afwerken. 3. Wetenschapsfilosofische context. 4. Synthetiseren en structureren van informatie. 5. Presenteren een referaat/pleidooi voorbereiden, uitvoeren en evalueren.

Verplicht studiemateriaal: Boek Neill en Ridley (eds.), 2002: Arguing about art. Contemporary Philosophical Debates. Second edition. London: Routledge Kosten: €25,00 Artikelen/Teksten ter inzage Diverse artikelen Kosten: €5,00

135

5.6 Wijsgerige vakken die niet aan een bepaalde disciplinegroep gebonden zijn

Recommend Documents