Er zijn 4 categorieën:
52 weken Oars Ite
Groen & doen
Dit zijn tips voor een groen dagje uit, bijvoorbeeld naar een leuke boerderij, winkel of restaurant.
eten & koken
Iedere maand vind je een recept van een streek- of seizoenproduct die op dat moment helemaal duurzaam is.
voel je groen!
Laat je inspireren met een feit, korte tip, leuke quote over besparing, milieu, duurzaamheid en voedsel.
zelf doen!
Met deze tips steek je de handen uit de mouwen en kan je zelf aan de slag.
En zo wordt het een kalender: Scheur de kaartjes los, leg ze in de juiste volgorde op elkaar, doe een lintje of touwtje door het gaatje. Na een halfjaar keer je de kalender om en gaan de weken verder op de achterkant.
WEEK 1
WEEK 2
30 december - 5 januari
Vlees ‘ns oars!
Groen & doen
Hoe vlees jij? Je hoeft niet direct vegetariër te worden om milieubewust te eten. Natuurlijk, vleesproductie is milieubelastend, maar door net even oars vlees te eten kom je ook een eind! Kies bijvoorbeeld voor biologisch vlees uit je eigen buurt. Dat kost minder vervoerskilometers. Of sla eens een dag het vlees over.
Tips •B oerderij Romsicht in Tijnje, waar je ook kunt kamperen. (hier is ook heerlijke geitenkaas, honing, Griekse yoghurt en wijn verkrijgbaar) •w ww.friesroodbont.nl voor echt Fries streekvlees •D e vegetarische slager verkoopt heerlijke vleesalternatieven (en heeft verkooppunten door heel Nederland)
eten & koken
6 - 12 januari
Verrassende hutspot Ingrediënten • 500 g winterpeen in stukjes • 500-700 g aardappelen • 300 g uien • 4 el honing • tijm • peper • 1 el mosterd • 500 ml bouillonwater • feta of geitenkaas
Bereiding Bak de gesneden uien en winterpeen in een koekenpan op hoog vuur. Voeg de bouillon toe en zet op laag vuur tot de winterpeen gaar is. Meng dan de honing, tijm, mosterd, peper door het geheel en voeg de feta/geitenkaas naar smaak toe. Maak van de aardappelen een puree met melk en boter. Serveer de puree met daaroverheen de winterpeenmelange.
colofon: Samenstelling Friese Milieu Federatie (Kim Veenman en Marga Schaft)
Weten wat je eet. Rekening houden met het milieu. Slimme keuzes maken zodat je je leefomgeving niet onnodig belast. Steeds meer mensen vinden dat belangrijke principes. Maar het moet natuurlijk wel in je leven passen. Leuk zijn. En vooral ook haalbaar.
Vormgeving Groot Haar + Orth communicatie en creatie
Campagne Ik hou van Fryslân Oars Ite is een onderdeel van de campagne ‘Ik hou van Fryslân’ waarin de Friese Milieu Federatie en de provincie Fryslân samenwerken om Fryslân de duurzaamste provincie te maken. De campagne richt zich naast eten ook op textiel, jongeren, energie, afval en de ecologische voetafdruk.
Druk Scholma Druk B.V.
Door slimme keuzes te maken; meer streek- en seizoenproducten te gebruiken, minder te verspillen en minder vlees te eten valt hier veel winst te behalen als het om eten gaat. Maar hoe doe je dat nou in de praktijk? Om je een jaar lang van inspiratie te voorzien stelden we deze Oars Ite kalender samen. Met 52 weken lang elke week een leuke tip, handig recept, interessant feitje of inspirerend verhaal. Om anders te eten. Voor het milieu; maar vooral ook voor jezelf.
Contact www.oars-ite.nl
[email protected] +31 (0)58 289 0303
WEEK 51
voel je groen!
15 - 21 december
In de koelkast: ja/nee? Wat bewaar jij in de koelkast? En wat hoort er wel/niet in thuis? Jihyun Ryou (afgestudeerde aan de Nederlandse Design Academy in Eindhoven) vertaalde kennis van oudere mensen over het bewaren van voedsel naar nieuw design wat zowat de helft van de koelkast overbodig maakt. Kijk en laat je inspireren op haar blog: www.savefoodfromthefridge.com
WEEK 52 zelf doen!
22 - 28 december
Behang als tafelloper bij de kerst Bij kerst hoort natuurlijk een mooi gedekte tafel. Behang als tafelloper is leuk, duurzaam, goedkoop én praktisch. Een restje behang komt zo toch nog van pas. De loper wordt extra feestelijk door er lieve of mooie (kerst)boodschappen op te schrijven met een goud- of zilverkleurige stift. Voor kinderen ook leuk om aan (of op) tafel te tekenen. ‘Merry Christmas en Lekker Ite!’
seizoensproduct van de maand
sinaasappel
winterpeen
rode kool
spruiten
WEEK 3
voel je groen!
13 - 19 januari
WEEK 4 20 - 26 januari
zelf doen!
út Ite op z’n Oars Ite
tip van een ‘oars iter’:
‘Goed bewust naar goud!’
Ga je binnenkort uit eten? Dineer eens Oars met de volgende tips:
‘Als topsporter ben ik iedere dag hard aan het werk om topprestaties te kunnen leveren. Daarbij vraag ik het uiterste van mezelf. Daarom eet ik bewust biologisch. Bio producten zijn onbespoten en gezonder. Bewust naar goud dus!’
• Kies een vegetarisch gerecht. Vega is veel duurzamer dan vlees. • Vraag naar gerechten van streek- en seizoenproducten: minder kilometers vervoer, spaart het milieu. • Kies de duurzame vis op de kaart. Zie www.goedevis.nl. • Vraag om kraanwater i.p.v. bronwater. Dat scheelt verpakkingsmateriaal. • Eten over? Vraag om een doggybag, of kies een Oars Ite Foodiebag restaurant. Zonde om eten weg te gooien en zo geniet je er nog een keer van!
door Oars Ite supporter en topschaatser Jan Blokhuijsen
seizoensproduct van de maand
boerenkool
eten & koken
WEEK 5 26 januari - 2 februari
Groen uit eten in Leeuwarden Bij regionale producten denk je al snel aan groenten, fruit en vlees. Maar in Leeuwarden zijn de Wadden niet ver weg en is vis ook een streekproduct. Bij restaurant ‘By ús’ koken ze regionaal en meestal biologisch. Vis, schaal en schelpdieren komen vers uit de Waddenzee, groente en kruiden uit de dorpstuin, lam uit de Wouden en rund van het Lauwersland. ‘By ús’ heeft bovendien elke maand een ander menu.
spruiten
winterpeen
rode biet
WEEK 6 3 - 9 februari
Groen & doen
Fluweelzachte schorsenerenroomsoep Ingrediënten • 350 g schorseneren • 500 ml kippenbouillon • 125 ml slagroom • 2 boterhammen
• olie om in te bakken • peper en zout • amandelschaafsel
Bereiding Warm de bouillon op. Maak de schorseneren schoon en schil ze. Snijd in plakjes en kook in de bouillon tot ze zacht zijn. Verwijder de broodkorsten en snijd in gelijke langwerpige stroken van ± 1 cm breed. Bak ze in de olie tot croutons (beide kanten bruin). Leg de croutons op een stuk keukenpapier. Rooster in een koekenpan het amandelschaafsel lichtbruin. Pureer met een staafmixer de schorseneren in de bouillon. Haal de pan van het vuur en klop de slagroom erdoor. Breng op smaak met peper en zout. Garneer met de croutons en amandelschaafsel. Lekker Ite!
eten & koken
WEEK 49 1 december - 7 december
Boerenkaas uit de buurt
8 - 14 december
Groen & doen
Wil je échte kaas proeven, waar de ambacht al generaties lang wordt doorgegeven? Bij kaasboerderij ‘De Stelp’ in Olderbekoop maken ze kaas waarbij de natuur ten volle wordt benut en dat proef je... Heerlijke boerenkaas gemaakt van uitsluitend verse melk van eigen koeien. Kom langs, proef, doe mee aan 1 van de activiteiten of neem een kijkje in de boerderijwinkel. Ook voor kersten geschenkpakketten biedt ‘De Stelp’ prachtige producten. www.dekaasboerderij.nl
voel je groen!
WEEK 50
Soep van broccolistronk Als je met broccoli kookt, gooi je dan ook vaak de stronk weg? Zonde! Want je kunt er nog heerlijk mee koken, zoals deze soep van broccolistronk.
Ingrediënten • 1 stronk broccoli • 1,5 bouillonblokje • 1,5 liter water
Bereiding Snijd een klein stukje van de onderkant van de broccolistronk met de blaadjes af. Snijd de stronk in kleine stukken. Zet de stukken op met 1 liter water een breng aan de kook. Laat koken tot je met een vork gemakkelijk in de stukjes kunt prikken. Pureer dit met een staafmixer. Doe hierna de bouillonblokjes erbij en vul het water aan tot er weer 1 liter in de pan zit. Breng weer aan de kook.
WEEK 47
WEEK 48
17 - 23 november
24 november - 30 november
Vis eet je wijzer Vis is gezond en bevat goede vetten, zoals omega-3. Maar houd je ook rekening met de duurzaamheid van vis? Check het eenvoudig met de VISwijzer. Te downloaden in de app-store en online te vinden op www.goedevis.nl
zelf doen!
Groente en fruit als decoratie Wist je dat je groente en fruit ook heel goed als decoratie kunt gebruiken? Plaats een wortel of radijsjes met loof in een glazen vaasje of fles, eventueel met wat bloemen. Ook leuk: hol een sierpompoen of kalebas uit en snijd de bovenkant eraf. Vul met water en gebruik deze als vaas met bloemen.
voel je groen!
WEEK 7
WEEK 8
10 - 16 februari
17 - 23 februari
Koelkast op 4 graden
3 voor de prijs van 1
De Oars Ite tip van deze week is simpel en doeltreffend. Bij 4 graden Celsius is vers eten het langst houdbaar. Stel daarom je koelkast in op 4 graden Celsius. Zo voorkom je dat eten bederft en hoef je minder weg te gooien.
Wist je dat we het meeste geld uitgeven aan vlees en kaas? En dat we minder dan 20% van ons geld uitgeven aan groenten, fruit en aardappelen? En dat terwijl daar wel de meeste vezels, vitaminen en mineralen inzitten. Eet daarom eens wat minder vlees en kaas en ga voor groenten, fruit, noten, champignons of kies een keer een vleesvervanger. Slechts één keer vervangen geeft je drie voordelen:
1 2 3
4 C i perfec s t!
je bespaart geld je kiest gezonder je spaart het milieu
Drie voor de prijs van één dus.
seizoensproduct van de maand
chinese kool
schorseneren
eten & koken
WEEK 9 24 februari - 2 maart
Borreltijd bij ús Heit
zelf doen!
aardpeer
stoofpeer
WEEK 10 3 - 9 maart
Groen & doen
Smullen met smoothies De winter voelt lang... tijd voor een gezonde boost: neem een smoothie!
Naast Oars Ite kan je natuurlijk ook Oars drinken. Bijvoorbeeld een speciaal biertje. Bij het kleine familiebedrijf de Friese Bierbrouwerij in Bolsward kun je een rondleiding krijgen en de acht verschillende speciaalbiertjes proeven. Ieder biertje is uniek en ook nog eens duurzaam: streekgebonden en op duurzame wijze geproduceerd. Kijk op www.bierbrouwerij-usheit.nl hoe laat het borreltijd is.
Ingrediënten • een sinaasappel • een grapefruit • een kwart ananas (in maart duurzaam fruit)
Bereiding Pel de sinaasappel en de grapefruit en schil de ananas. Snijd alles fijn, doe ze een minuut in de sapcentrifuge of blender. Wil je de smoothie iets dikker? Voeg dan een ijsklontje toe. Drink smakelijk!
eten & koken
WEEK 45 3 - 9 november
Geniet Puur!
WEEK 46 10 - 16 november
Groen & doen
Puur! uit eten is een biologische, fairtrade en duurzame culinaire gids. Hier vind je restaurants en winkels waar je je eerlijk eten kan kopen. Maar dat is niet alles, je kunt bijvoorbeeld ook zien waar en wanneer er een duurzame kookworkshop is of wanneer de boerenmarkt bij jou in de buurt plaatsvindt. Er zijn zelfs duurzame cateraars te vinden. Laat je verrassen op www.puuruiteten.nl.
Rollende spinazie Voor 6 personen
Ingrediënten • 500 g spinazie • 1/4 kop bloem • Scheutje melk • 1/4 kop gesnipperde lente uitjes • 3 eieren (gesplitst) • broodkruim of paneermeel
• 100 g champignons (in plakjes) • 250 g hüttenkäse • 1 el gehakte citroenschil • peper • tijm
Bereiding Bekleed een bakblik met bakpapier. Smoor de gehakte spinazie. Pureer de spinazie en voeg de bloem, een scheutje melk, lente-uitjes en eidooiers toe. Klop de eiwitten stijf en spatel daarna door het spinaziemengsel. Doe dit mengsel in het bakblik, bestrooi het met broodkruim en bak het 20 min op 180˚C in de oven. Bak de champignons 3-4 min in een koekenpan. Meng de champignons met de hüttenkäse, citroenschil, tijm en peper. Keer het bakblik met spinazie op een ander stuk bakpapier. Smeer de vulling er op en rol deze op met behulp van het bakpapier. Snijd daarna in plakken.
voel je groen!
WEEK 43
WEEK 44
20 - 26 oktober
29 oktober - 2 november
Kook je groen Doe inspiratie op en kook groen met de volgende tips: • Kook met minder water en plaats de deksel op de pan. Hiermee bespaar je energie. • Laat de pan rustig op temperatuur komen, door gas in 1 keer op vol vermogen te zetten gaat 50% van de energie verloren. • Zorg dat de pannen passen. Een grote pan op een kleine pit, of een kleine pan op een grote pit verbruikt te veel energie. • Gebruik pannen met een sandwichbodem, deze pannen geleiden de temperatuur veel beter en gelijkmatiger. Hierdoor gaart je eten ook beter en gelijkmatiger. Kijk voor meer duurzame kooktips op www.eco-pan.nl/duurzaamkoken
zelf doen!
Koolzaadolie, ons Hollands Goud We koken vaak met olijfolie, zonnebloemolie uit het buitenland of dierlijke boter. Het kan een stuk duurzamer met olie van eigen land, namelijk koolzaadolie. Dit is gezond en heeft een notige smaak. Deze streekolie wordt geperst van in Nederland geteelde koolzaad en alleen hier verkocht. Daarnaast is het rijk aan vitamine E, onverzadigde vetzuren en omega-3 en -6. Een leuk weetje: koolzaad is goed voor bijen. Het bloeit in het vroege voorjaar en geeft bijen hiermee direct energie na de lange winter. Bovendien draagt het bij aan verbetering van de bodemstructuur. Te koop bij Albert Heijn, Plus en Spar. www.hollands-goud.nl
seizoensproduct van de maand
witte kool
broccoli
zoete aardappel
selderij
voel je groen!
WEEK 11
WEEK 12
10 - 16 maart
17 - 23 maart
Duurzaam shoppen vanaf de bank
zelf doen!
Tiptop tuinieren Wie tuiniert, is goed bezig: tuinieren verlaagt stress en je produceert ook nog eens (heel duurzaam!) je eigen groenten. Hulp nodig bij het maken van je eigen moestuin? Kijk eens op www.mijnmoestuin.nl. Daar kun je je eigen persoonlijke moestuinkalender maken. Ook leuk: je kunt bij veel tuincentra je grond laten testen en specifiek bemestingsadvies advies krijgen over hoe je je (moes)tuin weer helemaal in balans brengt. De meeste tuincentra houden 1 á 2 keer per jaar zelfs een speciale grondtestdag.
Shop je graag duurzaam en milieubewust? Op de website EcoGoodies vind je een overzicht van de beste en leukste duurzame webwinkels online. Van duurzame voeding tot energiebesparende gadgets en van recyclebare schoenen tot de nieuwste eco-mode. Kijk op www.ecogoodies.nl
seizoensproduct van de maand
ananas
pastinaak
eten & koken
WEEK 13 24 - 30 maart
Kweek je eigen pesto
koolraap
knolselderij
WEEK 14 31 maart - 6 april
Groen & doen
Pesto is lekker en maak je eenvoudig zelf. Gebuik verse basilicum of maak het helemaal ‘eigen’ door zelf te kweken: zaai basilicum zaadjes in potgrond, zet op een zonnige plek en houd goed vochtig.
Wokken met witlof Witlof is heerlijk uit de oven, maar je kunt er ook perfect mee wokken. Bijvoorbeeld met ham en tacosaus!
Ingrediënten bereiding Doe een bosje basilicum met 3 tenen knoflook in de keukenmachine. Voeg hier 4 el olijfolie bij en meng tot een dikke pasta. Doe in een schaaltje en meng de Parmezaanse kaas erdoor met eventueel wat peper. Pesto is lekker met stokbrood, maar is ook heerlijk in veel gerechten (zoek eens op internet op ‘pistou-soep’).
• 4 stronken witlof • 1 bosui • 100 g ham • 200 g pasta • tacosaus
Bereiding Verhit een wok droog voor. Schenk hierin langs de rand wat olie. Schep witlof en bosui in de pan en roerbak op halfhoog vuur 3 min. Voeg ham toe (liefst uit eigen streek) en wok nog 2 min. Voeg voorgekookte pasta toe en doe er naar smaak wat tacosaus over. Voeg op het laatst nog wat kaas toe en serveer direct.
eten & koken
WEEK 41
WEEK 42
6 - 12 oktober
‘t rijst de pan uit!
13 - 19 oktober
Groen & doen
Het gebeurt regelmatig: je kookt te veel rijst en er is wat over. Gooi het niet weg! Naast invriezen kan je nog talloze lekkere dingen met rijst maken. Meng de rijst bijvoorbeeld met pannenkoekenbeslag, dan krijg je een soort rijstevlaaipannenkoek. Lekker met suiker en kaneel. Of maak er een exotischer gerecht van, zoals Indiase Kheer. Dat is rijstepap verrijkt met specerijen als kardemom en kaneel.
Heb je zelf creatieve ideeën?
voel je groen!
Post ze dan op de Oars Ite Facebook. Succes!
Pompoen speciaal
Probeer deze lekkere pompoensalade met (wal)noten van Oars Ite supporter Roeli van Til.
Ingrediënten • 1 pompoen • Kurkuma • Koriander • Komijn • Knoflook uit de pers • Olijfolie
• Peper & zout, • Een paar handjes (wal)noten, • 50 g rucola of eikenbladsla. • Eventueel dressing van olie en citroensap
Bereiding Verwarm de oven voor op 200˚C. Snijd de pompoen in stukken en verwijder de pitten. Schillen hoeft niet. Meng de kruiden en knoflook met 4 el olijfolie en voeg bij de pompoen. Verdeel de pompoen over een bakplaat zodat ze niet over elkaar heen liggen. Rooster de pompoen gaar in de oven (± 10 min). Rooster de noten in een droge koekenpan of in de oven terwijl deze afkoelt. Meng de afgekoelde pompoen daarna met de andere ingrediënten. De pompoen is warm ook lekker als bijgerecht.
WEEK 39
WEEK 40
22 - 28 september
29 september - 5 oktober
Helemaal van streek Raak niet ván streek, maar eet uít je streek. Het Frysk Eko Product is een initiatief van elf biologische bedrijven uit Friesland die heerlijke producten verbouwen in de provincie Fryslân. Een paar tips voor een bezoekje: • Bezoek kaaswinkel De Nylander (liefst gecombineerd met een rondleiding over dit prachtige bedrijf met hun karakteristieke Jersey koeien) meer info: www.nylander.nl • Mole ’t Lam in Woudsend. Een werkende koren en pelmolen met Molenwinkel. op zaterdag en op afspraak is de molen te bezichtigen. www.molenhetlam.nl • Kamperen bij de boer kan ook. Aanrader is camping fûgelfrij in Hichtum! www.fugelfrij.com
zelf doen!
Thee voor de huisplant Een gebruikt theezakje of losse thee bevat nog veel voeding voor planten. Doe de gebruikte theebladeren of zakjes in een gieter met water en laat dit een paar dagen staan. Giet daarna het water bij je planten. Dit is ook goed voor huisplanten. Kijk voor meer tips op www.kitchengardenshop.nl
seizoensproduct van de maand
komkommer
koolraap
paksoi
mandarijn
voel je groen!
WEEK 15
WEEK 16
7 - 13 april
14 - 20 april
Kleurrijke bloemensalade
Eierschalen als anti-slakkenmiddel
Wist je dat je veel bloemen kan eten? Met kleurrijke bloemen fleur je saaie salades snel op. Of gebruik ze als kleurige decoratie bij andere gerechten.
Eierschalen afval? Nee hoor, ze zijn een handig en duurzaam antislakkenmiddel. Maal de eierschalen fijn en leg ze in een kringetje rond de plant. Slakken houden niet van de scherpe randen en zullen zich snel uit de voeten maken.
Eetbare voorjaarsbloemen zijn: Bieslook / Allium schoenoprasum Brem, gewone / Cytisus scoparius Japanse kwee / Chaenomelis japonica Kamperfoelie / Lonicera sp. Komkommerkruid; Berganie / Borago officinalis Kweepeerbloesem / Cydonia oblongo Maarts viooltje / Viola odorata Meidoorn / Crataegus monogyne en laevigata Paardebloem / Taraxacum officinale Pinksterbloem / Cardamine pratense Sleutelbloem / Primula veris Tulp / Tulipa Viooltje / Viola tricolor Hortensis Vlier / Sambucus nigra
seizoensproduct van de maand
witlof
eten & koken
WEEK 17 21 - 27 april
Eerlijk Paaseitje
zelf doen!
venkel
prei
bosui
WEEK 18 28 april - 4 mei
Groen & doen
Liever een eerlijk eitje tijdens Pasen? Voor een eerlijk ei kan je naar een boer die biologische kippen houdt, bijvoorbeeld naar Fûgelfrij in Hichtum (www.fugelfrij.com). Veel lekkerder en daarnaast beter voor de kip, want die mag daar naar hartenlust scharrelen. Geen ei-mogelijkheden bij jou in de buurt? Geen nood, rondeeleieren zijn ook (h)eerlijk. Je herkent ze aan het ronde doosje in de supermarkt.
Overdosis eierdozen Na Pasen veel eierdozen over? Niet weggooien! Gebruik ze als tijdelijke plantenbak en leuk je vensterbank op. Doe onderin de eierdoos een laagje watten en maak vochtig met water. Zaai hierin planten als tuinkers of een vrolijke bloemenmix. De watten goed vochtig houden, dan ontkiemen de zaadjes snel en in een mum van tijd heb je een vrolijke vensterbank. Niet zo’n knutseltype? Geef de overgebleven eierdozen aan iemand met kippen. Want wie wat geeft krijgt er soms snel iets voor terug…
eten & koken
WEEK 37 8 - 14 september
Fiets het Pieperpad
WEEK 38 15 - 21 september
Groen & doen
Het pad van de aardappel: de laatste aardappelen van het jaar worden in oktober gerooid. Zoek en proef de aardappel en fiets het Pieperpad. Het Pieperpad is een pad van Lauwersmeer tot Zeeland. Onderweg kun je afstappen op de verschillende pleisterplaatsen en je laten informeren over aardappels, kennismaken met de mensen die de piepers voor je verbouwen, smullen van heerlijke gerechten en logeren bij een boeren Bed&Breakfast. Kijk op www.pieperpad.nl
een goede start Spelt-kokospannenkoeken
Ingrediënten • Melk (of amandelmelk) • Volkorenspeltmeel* (of bijvoorbeeld teffmeel) • Speltzemelen • 2 eieren
• 2 eetlepels kokosrasp • 2 eetlepels kokosroom • Sultanarozijnen • Kaneel
Bereiding Bereid net als gewone pannenkoeken en voeg simpelweg alle ingrediënten toe aan het beslag. Erg lekker met ahornsiroop! *Volkorenproducten hebben een lagere glycemische index (de snelheid waarmee de glucose aan het bloed wordt afgegeven) wat de suikerspiegel stabieler houdt en dus langer voor energie zorgt. Door Oars Ite supporter, professioneel schaatser en Olympisch atleet Jan Blokhuijsen
voel je groen!
WEEK 35
WEEK 36
25 - 31 augustus
1 - 7 september
foodiebag Je kent het wel, je bent lekker uit eten geweest maar kan het net niet helemaal op en het restaurant moet wat over is weggooien. In Amerika is het heel normaal om een doggybag te vragen en je overgebleven eten mee te nemen. Nederland bleef hierin wat achter. In Friesland is er de Foodiebag van Oars Ite. En je hoeft je helemaal niet beschaamd te voelen: schuif simpelweg de lepelclip aan je bord en de ober weet genoeg.
zelf doen!
Eindeloos lekker ‘Verwerk alles van je groente, van venkel kun je de knol rauw of gestoofd eten, het loof is lekker in salade of maak er een azijn van. Dat laatste doe je zo: Overgiet zoveel mogelijk loof met azijn totdat het onderstaat. Sluit het luchtdicht af. Bewaar het op een koele, donkere plaats, dan blijft het wel een jaar goed.’ Door Oars Ite supporter Willem Schaafsma van restaurant Eindeloos in Leeuwarden
Wil je ook een Foodiebag? Kijk op www.oars-ite.nl voor een Foodiebag-restaurant bij jou in de buurt.
seizoensproduct van de maand
appel
peer
bramen
courgette
voel je groen!
WEEK 19
WEEK 20
5 - 11 mei
12 - 18 mei
Smaken de Oars Ite tips uit deze kalender naar meer? Natuurlijk vind je in deze kalender allemaal leuke Oars Ite tips. Ondertussen zit Oars Ite niet stil. Kijk daarom eens op www.oars-ite.nl voor nieuws, activiteiten en producten. Je vindt er tips, receptenboekjes, deelnemende restaurants en nog veel meer. Of like ons op Facebook en volg ons op Twitter voor nog meer tips&tricks.
zelf doen!
Tuinier op je vensterbank Je vensterbank is prima te gebruiken als kleine kas. Zo achter het raam groeien kiemplantjes namelijk snel. Plantjes van maar een paar dagen oud zijn erg gezond, want ze bevatten veel vezels en voedingsstoffen en weinig calorieën.
Aan de slag Gebruik een schoteltje of bordje en doe hierop een laagje watten. Houd de watten nat en strooi de kiemzaden (bijv. rucola of tuinkers) er bovenop. Al snel zullen de zaadjes ontkiemen. Bij kamertemperatuur kun je al na ongeveer 5 dagen oogsten! Heerlijk in salades, bij roerbakgerechten of op je boterham. Door Oars Ite supporter Kitchengardenshop te Leeuwarden
seizoensproduct van de maand
andijvie
knolraap
WEEK 21
spinazie
WEEK 22
19 - 25 mei
Vegetarisch genieten
rucola
Groen & doen
Bij Herberg het Volle Leven in het Drents-Friese Wold kun je genieten van vegetarische gerechten waarin de smaak van het seizoen volop aanwezig is. Ze werken hier veel met biologische producten die uit de eigen moestuin komen. Voor de liefhebbers is er een goed glas biologische wijn of bier voor bij de heerlijke, verse maaltijd. Reserveer op www.hetvolleleven.com
eten & koken
26 mei - 1 juni
Lekkere paardenbloemmarmelade Paardenbloemen zijn vrolijk, maar wist je dat je ze ook kunt eten? De jonge blaadjes geven de beste, zachte smaak. Doe ze in een salade of maak deze paardenbloemmarmelade:
Ingrediënten • 100 g bloemen v/d paardenbloem • 1 citroen • 1 sinaasappel • 150 g geleisuiker • 200 ml water
Bereiding Paardenbloemen zijn vrolijk, maar wist je dat je ze ook kunt eten? De jonge blaadjes geven de beste, zachte smaak. Doe ze in een salade of maak deze paardenbloemmarmelade:
eten & koken
WEEK 33 11 - 17 augustus
Lekker uit streek en seizoen!
WEEK 34 18 - 24 augustus
Groen & doen
Dat kan bij streekproductenwinkel Priuw in Leeuwarden. Je vindt er heerlijke boerenkaas, wijn & bier, snoepgoed en nog veel meer snuisterijen. Ook biedt Priuw proeverijen en kan je een culinaire stadswandeling maken vol met verhalen en smakelijkheden van vroeger. It priuwt nei mear!
Handpeer met geitenkaas Deze maand is de handpeer vers van ’t seizoen. Hier een eenvoudig, maar bijzonder recept:
Ingrediënten • 1 handpeer • Bosbessenazijn • Geitenkaas • Desembrood of een ander soort brood
Bereiding
Zie ook: www.priuw.nl
Schil de peer en snijd in partjes, zet nu een koekenpan op het vuur met een beetje roomboter. Bak de peertjes totdat ze licht verkleuren. Blus ze nu af met de bosbessenazijn en laat het geheel karamelliseren. Pak een mooie dikke plak desembrood, doe hier vervolgens de peertjes op en maak het af met een schepje geitenkaas. Neem een hap, sluit je ogen, proef en geniet! Tip van Oars Ite supporter Jan-Tjip Douwstra van House of Taste in Leeuwarden
voel je groen!
WEEK 31
WEEK 32
28 juli - 3 augustus
4 - 10 augustus
...met citroen! Citroen is deze maand van ’t seizoen. Daarom deze tip van Oars Ite supporter Rens Kroes: “Drink iedere ochtend verse lauwe citroensap. Citroensap stimuleert de reinigende werking van de lever en het helpt bij afvallen doordat de stofwisseling gestimuleerd wordt. Het is rijk aan vitamine C, verlicht een opgeblazen gevoel en je krijgt er een stralende huid van. Nog meer goede redenen nodig om dit te gaan proberen?”
zelf doen!
Eindeloos groeiende groenten • Koop één keer een bos lente-uitjes. Zet de onderste worteleindjes (± 5cm) in een glas water, dan groeien ze vanzelf weer aan. Al binnen een week kun je oogsten. Vergeet niet af en toe het water te verversen. • Zet de bodem van de bleekselderij, die je er voor bereiding af snijdt, in een schoteltje water totdat er aan de bovenkant weer wat blaadjes gaan groeien. Dat duurt ongeveer een week. Ververs ook hier het water af en toe. Plant de bodem vervolgens in een potje met potgrond of in een gerecycled groenteblik met gaatjes onderin. Dan lekker laten groeien om er daarna regelmatig wat stengels af te snijden. Bron: www.duurzaamthuis.nl
seizoensproduct van de maand
postelein
mango
mais
aardappel
voel je groen!
WEEK 23
WEEK 24
2 - 8 juni
9 - 15 juni
Over datum, dus weg ermee?
Tuinieren op de vierkante meter
Jaarlijks gooit een gemiddelde Nederlander 50 kilo voedsel weg. Onderzoek wees uit dat zeker 40 kilo nog te consumeren was. Toch hoeft dit lang niet altijd. Denk aan koffie, thee of pasta: deze producten blijven vaak veel langer goed. Wat veel mensen niet weten is dat er verschil zit in ‘ten minste houdbaar tot’ (THT) en ‘te gebruiken tot’ (TGT). Bij te gebruiken tot kan je beter geen risico’s nemen. Het gaat hier om vlees, vis, gesneden groente en melk. Andere producten (THT) kunnen vaak langer gebruikt worden. Kijk, ruik en proef producten eerst en gooi dus niet zomaar alles weg. Zo bespaar je ook heel wat geld.
Heb je geen tuin of ruimte voor een moestuin? Geen punt, een vierkantemetertuin biedt uitkomst. Je kunt deze kopen bij vele tuincentra. Heb je zelfs geen vierkante meter over, maar wil je wel aan de slag? Gebruik dan aardappelkistjes of een grote pot. Zelfs balkonbakken zijn geschikt. Veel groenten zijn mooie planten en staan ook erg gezellig in je tuin of op je terras en balkon. Extra tip: zaai wat rucola tussen de planten en laat ze staan tot ze bloeien. Dit geeft leuke gele bloemetjes tussen al het groen. Ook leuk om te zaaien op lege plekken als je geoogst hebt.
seizoensproduct van de maand
aardbei
eten & koken
WEEK 25 16 - 22 juni
Even wad oars met waddengoud
zelf doen!
tuinboon
perzik
kropsla
WEEK 26 23 - 29 juni
Groen & doen
Woon je in het Friese Waddengebied of ben je toevallig in de buurt? Ga dan eens langs bij één van de vele streekproducenten van Waddengoud. Waddengoud is het keurmerk voor producten en diensten uit het Waddengebied. Het keurmerk geeft de garantie dat de producten uit dit gebied afkomstig zijn en op een duurzame wijze gemaakt. Zie www.waddengoud.nl voor de locaties. Een waddengoudrecept:
Ingrediënten • Duindoornsiroop van Waddendelicatessen. • IJskoud sprankelend bronwater. • Half schijfje citroen. • IJsklontjes.
Bereiding Schenk het bronwater in een glas. Voeg een scheut duindoornsiroop, het halve schijfje citroen en wat ijsblokjes.
Aardbeien met een twist Een lekker zomers gerechtje. Voor 4 porties
Ingrediënten • 800 g verse aardbeien, • 2, 5 eetlepel donkerbruine basterdsuiker • 1 el balsamico • 1/4 theel. versgemalen zwarte peper • muntblaadjes
Bereiding Maak de aardbeien schoon en snijd ze in plakjes. Doe ze in een grote kom en schep de suiker door de aardbeien. Laat dit 10 min op kamertemperatuur staan. Meng daarna in een kopje de azijn en peper en giet het over de aardbeien. Schep nog even om en serveer met een aantal muntblaadjes.
eten & koken
WEEK 29 14 - 20 juli
21 - 27 juli
Groen & doen
IJs-uitje Tussen Akkrum en Terherne (bekend van het Kameleondorp, over de boeken van Hielke en Sietse Klinkhamer) ligt ijsboerderij ‘Boereiis’. Boereiis maakt ijs van verse, Friese koeienmelk uit eigen weide. Naast ijs kan je er kaas, eieren, honing, cadeau artikelen, gevulde manden en Fryske producten kopen. Voor kinderen is er van alles te doen: er is een speelweide met zandbak, glijbaan, trampoline en een speelkar. Daarnaast kunnen de kinderen een kijkje nemen in de koeienstal of bij de paarden. www.boereiis.nl
voel je groen!
WEEK 30
Pruimencrumble Ingrediënten • 800 g pruimen of ander fruit • 30 g boter (+ extra voor invetten) • 2-4 el bruine basterdsuiker • 1 theel. maïzena • 150 g boter, in stukjes • 250 g zelfrijzend bakmeel • 150 g bruine basterdsuiker • Zout
Bereiding Verwarm de oven voor op 190 ˚C. Halveer de pruimen, leg ze met de bolle kant naar beneden in de schaal en leg er klontjes boter bovenop, bestrooi met suiker en zet 15 min in de oven. De toplaag: wrijf de boter door de bloem en meng met een vork suiker en een snufje zout erdoor. Haal de pruimen uit de oven en maak met wat van het vocht een papje met maïzena. Roer dit door de pruimen en strooi het kruimelmengsel erover. Zet de schaal weer in de oven en bak ongeveer 25 min, totdat de crumble gaar, knapperig en goudbruin is.
WEEK 27
WEEK 28
30 juni - 6 juli
7 - 13 juli
Ouderwets koken in een nieuw jasje Vroeger gebruikte men een hooikist om eten voor de arbeiders op het veld warm te houden of om eten in na te garen. Een geweldige uitvinding en nog steeds bruikbaar. Een hooikist is niet voor iedereen handig, daarom bedachten Nicoline Hooijmans en Fred Dijkstra de hooimadam. Bedoeld voor iedereen die wil besparen op de energierekening, zorg wil dragen voor het milieu, wel eens een pit tekort komt, eten warm wil houden, een goed en betaalbaar alternatief zoekt voor de hooikist of heel nieuwsgierig is geworden naar deze madam. Benieuwd? Kijk op www.hooimadam.com
zelf doen!
Smakelijke blokjes Een handige tip Verse kruiden over? Doe ze in ijsblokbakjes en vul het met olijfolie. Vries deze in. Gebruik de blokjes om direct mee te koken of ontdooi ze en voeg ze toe aan een salade.
seizoensproduct van de maand
bloemkool
kersen
rabarber
vleestomaat
