09-10 / 2011 / 10 mei / www.anwbwatersport.nl / € 4,95
ADEN: NU DOWNLO
T WATERKAAR ALS
APP
NORDERNEY-BORKUM
Zigzag over de Duitse Wadden Alles onder één knop dvd / plotter / internet / tv
2e leven
Vrouwe Carolina vaart weer
Broadband, puls of digitaal?
110910_Cover.indd 1
391905 56662
09-10 / 2011 / 10 mei / www.anwbwatersport.nl
5 radars getest BP 29-04-11 11:36
WATERKAMPIOEN-TEST
RAYMARINE
GEONAV
GARMIN
>>> Kijk voor de radarcursus op Pag. 35
SIMRAD
Test 5 moderne radarsystemen
Ik zie, ik zie…
YACHTCONTROL
Niets is belangrijker dan zien en gezien worden. Zien in slechte omstandigheden kan lastig of zelfs onmogelijk zijn. Een goede radar, mits goed gebruikt, kan het verschil maken. We testen er vijf.
26
Tekst Jeff Hollestelle // Test Aad van der Ent, Jeff Hollestelle, Willem van de Pol // foto’s Bertel Kolthof
09-10 // 2011 // ANWBWATERSPORT.NL
ANWBWATERSPORT.NL // 2011 // 09-10
27
GARMIN
WATERKAMPIOEN-TEST
Broadband
YACHTCONTROL
SIMRAD
RAYMARINE
GEONAV
De Broadband-radar is wezenlijk anders dan alle andere radarsystemen op de markt. Het verschil zit in de manier waarop de radar een signaal verzendt en ontvangt. Een conventionele radar gebruikt microgolven die door een draaiende antenne worden verzonden. Deze golven reflecteren op een object en worden weer opgevangen door de antenne. Kortom: de radar zendt een signaal en luistert vervolgens naar de echo, iedere omwenteling van de radar opnieuw. Deze microgolven die de radar zendt, zijn feitelijk dezelfde als die in een magnetron. Vandaar dat het sterk wordt aangeraden om de radar zo hoog te hangen dat je zelf niet aan de straling komt bloot te staan. Je legt overigens echt niet direct het loodje als dat wel gebeurt, maar gezond is anders. De Broadband-radar zendt een heel zwak signaal uit, maar kan dit continue omdat de radar tegelijkertijd kan ontvangen, of luisteren naar de echo zo je wilt. Ik kwam een mooie omschrijving tegen die ik hier klakkeloos kopieer: “Het verschil is dat een conventionele radar heel hard schreeuwt en vervolgens luistert naar de echo. De Broadband fluistert, maar luistert tegelijkertijd en past zijn toon en frequentie aan om de echo zo duidelijk mogelijk te kunnen definiëren.” Het verschil tussen schreeuwen en fluisteren is enorm. De conventionele radar voor de watersport zendt zomaar met een vermogen van 4.000 watt terwijl de Broadband-radar fluistert met 0,1 watt. Minder dan het zendvermogen van een mobiele telefoon. Door het fluisteren van de Broadband is hij zeer goed in staat om objecten heel erg dichtbij te onderscheiden. Een conventionele radar heeft wat afstand nodig voor hij kan onderscheiden, maar houdt dit op veel grotere afstanden vol. Kort door de bocht: een Broadband is beter op kleine afstanden, een conventionele op langere.
28
09-10 // 2011 // ANWBWATERSPORT.NL
J
arenlang was radar gewoon radar. Vandaag de dag lijkt dat wat minder simpel. Naast radar kom je nu termen als High Definition radar tegen, en HD Digital radar of zelfs Super HD Digital radar. En natuurlijk moeten we de Broadband-radar niet vergeten. Zo op het eerste gezicht lijkt het of alle merken wel iets van een hightech digitale radar kunnen leveren. Logisch, want wat is er tegenwoordig nog analoog? Analoog, dat klinkt wel heel erg 20ste eeuw. De verschillende systemen Ondanks dat alle moderne radars in de advertenties ongeveer gelijk lijken is dat niet zo. Grofweg gezegd zijn er drie verschillende soorten op de markt. De ouderwetse, of vriendelijker gezegd conventionele pulsradar, die werkt met microgolven of magnetron-technologie zo je wilt. Daarnaast de pulsradar met een digitale signaalverwerking en de Broadband-radar. De enige echte afwijkende techniek vind je bij de Broadband-radar van Navico. Wat het verschil is tussen Broadband en pulsradar kunt u lezen in het kader ‘Broadband’. Onder Navico vallen onder andere de merken Simrad, B&G en Lowrance. Het bekendste merk op de Nederlandse markt dat de Broadband-radar levert, is Simrad. Alle andere merken leveren dus in basis een pulsradar. Door slimme, moderne digitale technieken als HD en High Definition halen ze wel veel betere resultaten dan vroeger. Nu lijkt deze analyse te vertellen dat alleen Broadband van deze tijd is en dus de toekomst, maar dat is nog niet zo zeker. Beide systemen zijn zo verschillend dat ze nauwelijks met elkaar te vergelijken zijn en beide hun eigen goede en slechte eigenschappen hebben. Tijd voor een test dus.
De specialisten Aad van den Ent Er zijn weinig mensen te verzinnen met meer kennis van radar dan Aad. Hij is theoretisch zeer goed op de hoogte door zijn functie als leraar radaropleiding. Daarnaast vaart hij ook regelmatig met de Piet Hein en met een 172 meter lang koppelverband over de Rijn. Kortom: zowel in theorie als praktijk zeer ervaren.
Hoe mooi een radarbeeld ook is, het vergt ervaring on het goed te kunnen lezen De test Om een goed overzicht te krijgen bekijken we vijf radars van verschillende merken. Van die vijf levert Simrad een Broadband-radar, Garmin, Raymarine en Geonav een digitale radar en Yachtcontrol een pulsradar voor de pc. Met deze vijf hebben we de belangrijkste merken voor de watersport op een rij. Alleen Furuno, van oudsher een ijzersterk merk als het gaat om radarsystemen, ontbreekt. Uiteraard hebben we Furuno ook uitgenodigd voor de test, maar daar heeft het bedrijf om onduidelijke redenen geen gehoor aan gegeven. Aan boord van een 17,5 meter lange tjalk van Sijperda uit Gaastmeer hebben we de diverse radarsystemen opgebouwd. Uiteraard heb je voor het produceren van radarbeeld een beeldscherm nodig. Alle merken hebben hiervoor hun nieuwste kaartplotter meegeleverd. Met uitzondering van Yachtcontrol uiteraard, want dit bedrijf levert de radar voor pc-gebruik. Zij leverden een laptop met daarop de benodigde software. Voor de eindconclusie van deze test proberen we zoveel mogelijk de radar en het radarbeeld de doorslag te laten geven en niet de kaartplotter. De radome’s, oftewel de radar domes hebben we in de mast van de tjalk geplaatst op een hoogte van variërend 3 tot 5 meter. Het belangrijkste tijdens deze test zijn onze specialisten, Aad van den Ent en Willem van de Pol (zie het kader hiernaast). Want vergis u niet: hoe mooi een radarbeeld ook is, het vergt ervaring om het beeld echt goed te kunnen analyseren. Ook de instelling van de radar vergt kennis. De test is grotendeels uitgevoerd op het Heegermeer. Hier hebben we een mooie mix tussen uiterst klein water met veel betonning, en ruim zicht voor de radar tot zo’n vijf mijl. Wat we dus niet hebben gedaan, is gekeken of de radarsystemen hun beloofde range van soms wel 48 mijl halen. Voor de gemiddelde watersporter is dat tijdens normaal gebruik een minder interessant gegeven.
Willem van de Pol Als stuurman op vrachtferry’s vaart Willem bijna dagelijks tussen Nederland en Engeland. Onder het mom: je moet gebruikmaken van alles wat je hebt, tuurt hij in het Kanaal bijna continue op een van de twee radarschermen aan boord. Nog voor een normale sterveling de ene van de andere vlek op het scherm überhaupt weet te onderscheiden, vertelt hij je wat het is.
ANWBWATERSPORT.NL // 2011 // 09-10
29
WATERKAMPIOEN-TEST Radarbeeld bij 1/8 mijl bereik
Radarbeeld bij 4 mijl bereik
Radarbeeld in detail bij 1/8 mijl bereik
GARMIN
TWeINNsAAtR
YACHTCONTROL
SIMRAD
RAYMARINE
GEONAV
Garmin
30
09-10 // 2011 // ANWBWATERSPORT.NL
Geonav
Radar
GMR 18 HD
Radar
GHR 4D
Formaat radome
4 kW, 45 cm
Formaat
4 kW, 60 cm
Adviesverkoopprijs: €1.379
Advies verkoopprijs €2.675*
Getest met
Getest met
kaartplotter
GPSMAP 7012
kaartplotter
G12
Formaat plotter
12 inch (touchscreen)
Formaat plotter
12 inch (touchscreen en knoppen)
Advies verkoopprijs €4.299
Advies verkoopprijs €4.395
Info
Info
Garmin.nl
Technautic.nl
Plus en min
Plus en min
+ duidelijk beeld + weinig aanpassing nodig in instellingen + beste allrounder + intuïtieve bediening + ook zonder ervaring te gebruiken
- - - - -
Garmin heeft het weer voor elkaar. Nadat ze onze kaartplotter-test van twee jaar geleden al wonnen, strijken ze nu opnieuw met de eer. De Garmin-radar levert een mooi stabiel en scherp beeld waar je ook als minder ervaren radaroperator goed mee uit de voeten kunt. Hij onderscheidt zich in deze test vooral doordat het eindresultaat slechts minimaal afhankelijk is van degene die hem bedient. Als je de initiële instelling goed hebt, en dat is een fluitje van een cent, dan trakteert de Garmin je op een zeer constant beeld van hoog niveau. Met dezelfde instelling is het beeld goed in klein en groot bereik. Op zeer klein water kan de Garmin de concurrentie met de Simrad niet aan. Maar dat is logisch, gezien de verschillen in techniek. Toch scheelt het niet dramatisch veel; de Garmin verbaasde onze specialisten in het kleine bereik. Een passerend polyester zeilbootje was op een meter of dertig achter de boot alweer in beeld te vinden. Ook kleine tonnen in de buurt zijn prima te zien. De test is wel gedaan met een van de duurste kaartplotters van Garmin. Dit heeft echter slechts ten dele invloed op de uitkomst. Ook een kleinere en veel goedkopere kaartplotter uit de serie levert deze prestaties.
Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: naar aanleiding van onze test heeft importeur Technautic besloten de radar voorlopig niet te leveren. De prestaties blijven te veel achter bij de concurrentie. De oorzaak hiervan is de software van Geonav die de vertaalslag moet maken tussen de radar en de kaartplotter. De radar wordt door Geonav ingekocht bij Koden, een van de toppers op radargebied, die is dus goed. Ook de nieuwe G12-kaartplotter van Geonav maakt indruk, het is de software die niet goed genoeg is. We hebben na de test een extra testdag besteed aan de Geonav na een software-update. Dit zorgde voor verbetering, maar het is nog niet goed genoeg. Hoe lang het gaat duren voordat de G-serie ook goed radarbeeld levert, is op dit moment niet bekend. Tot dat moment levert Technautic de radar niet uit. Een lastig maar lovenswaardig besluit. Het bedrijf heeft een ijzersterke reputatie en wil achter een verkocht product kunnen staan. De nieuwe G-serie plotters van Geonav lijken in ieder geval wel veelbelovend. Tijdens deze test hebben we te weinig tijd kunnen besteden aan de plotter zelf. We proberen u op korte termijn ook een test te presenteren van de kaartplotter.
continue instellen nodig lastig in te stellen schokkerig beeld beeld ‘trekt’ rond middelpunt ervaring vereist * voorlopig niet leverbaar, zie de tekst
ANWBWATERSPORT.NL // 2011 // 09-10
31
WATERKAMPIOEN-TEST
Raymarine
32
Simrad
Yachtcontrol
Radar
RD424HD
Radar
BR24 3G
Radar
S010
Formaat radome
4 kW, 60 cm
Formaat radome
24 cm
Formaat radome
2 kW, 45 cm
Advies verkoopprijs €2.970
Advies verkoopprijs €1.999
Advies verkoopprijs €2.750
Getest met
Getest met
Getest met
kaartplotter
C90W
kaartplotter
NSS8
kaartplotter
n.v.t.
Formaat plotter
9 inch (knoppen)
Formaat plotter
8 inch (touchscreen en knoppen)
Formaat plotter
n.v.t.
Advies verkoopprijs €2.907
Advies verkoopprijs €3.171
Advies verkoopprijs n.v.t.
Info
Info
Info
Hollandnautic.nl
Hollandnauticbenelux.nl
Yachtcontrol.nl
Plus en min
Plus en min
Plus en min
+ goed beeld + zowel dichtbij als veraf goed + rustige beeldopbouw + weinig aanpassing nodig in instellingen - bediening niet altijd makkelijk
+ ongeëvenaard in klein bereik + gedetailleerd en scherp beeld - onrustige echo’s - duidelijk minder in groter bereik - inconsequente en soms lastige bediening
+ overzichtelijke bediening + werkt op pc-platform + gunstige prijs - beeld minder gedetailleerd - zonder kaartoverlay lastige interpretatie beeld
De Raymarine-radar doorloopt onze test nogal onopvallend. Hij functioneert uitstekend en kent weinig minpunten. Hij onderscheidt zich alleen net niet zo sterk als de Garmin of Simrad. Maar zoals gezegd: het is een zeer goede radar. Raymarine gaat qua beeldweergave een stapje verder door kleuren te gebruiken in de echo’s op het scherm. Hierdoor, althans dat is de filosofie, komt het beeld nog meer tot leven. Onze specialisten vonden de extra kleuren storend, de niet-zo-specialisten hadden er geen last van. Door de rustige opbouw en het stabiele beeld is het radarbeeld goed af te lezen. Het aansluiten van de apparatuur is soms een puzzel. Door de mix van het universele NMEA en Seatalk, het systeem van Raymarine zelf, lijkt het wat chaotisch. Maar goed, aansluiten doe je maar één keer. De bediening vergt enige gewenning, maar na een paar uurtjes had iedereen het systeem wel onder de knie. Het mist het intuïtieve van Garmin, maar ligt wel net een streepje voor op Simrad. De prijs van de kaartplotter in deze test is beduidend lager dan die van Garmin en Geonav, maar die heeft dan ook een 9 inch-scherm en geen 12 inch. De prijs van de 12 inch-versie is €4.173.
De radar in deze test is de 3G, de splinternieuwe opvolger van de eerste Broadbandradar. Ook de kaartplotter is zo nieuw dat het zelfs het eerste exemplaar in Nederland is. De plotter bekijken we binnenkort wat uitgebreider. Simrad claimt met deze innovatieve rader prestaties in het korte bereik waar geen enkele conventionele radar aan kan tippen. En die claim is volledig gegrond. De detaillering in het beeld en het onderscheidend vermogen is bijzonder. Zelfs een flinke zeemeeuw zou je bij wijze van spreken moeten kunnen zien. Tot een bereik van een halve mijl presteert de 3G duidelijk beter dan zijn concurrenten. Zelfs objecten die verscholen blijven achter andere objecten op de andere radars, ziet de 3G. Boven de halve mijl verliest hij echter zijn voorsprong en boven de drie mijl legt hij het af tegen de Garmin en de Raymarine. Ook de Yachtcontrolradar houdt hij in het grotere bereik niet bij. Met name op beschut water met veel objecten is de Simrad in zijn element. Een ander groot voordeel is zijn veel lagere stroomverbruik. Ook het gebrek aan straling is een pluspunt. Als u een radar zoekt waarmee u alleen op kleiner binnenwater vaart, dan is dit de beste keuze.
Yachtcontrol is hier een beetje een vreemde eend: het levert een radar die via een slimme interface kan worden aangesloten op een gewone computer. We zien steeds meer computers en laptops aan boord, dus het lijkt een goed plan. Tijdens de test maken we gebruik van een vrij standaard laptop waarop Yachtcontrol-software is geïnstalleerd. Deze wordt via USB aan de interface gekoppeld en dat is het. Uiteraard vraagt het wat instelwerk, maar dat doen ze voor je. Bij voorbaat is duidelijk dat deze radar het als 2 kW-versie lastig gaat krijgen met de concurrenten, die het dubbele aan vermogen hebben. De bediening is erg overzichtelijk. Alle belangrijke knoppen zoals ‘gain’ en ‘seaclutter’ zijn direct toegankelijk. Bij de kaartplotters is het vaak zoeken naar de juiste knop. Het beeld is niet super, daar zijn we eerlijk in. In het grotere bereik is het lang niet slecht. Maar als je het radarbeeld als overlay op een digitale kaart laat zien, voegt het veel informatie toe. Een optie die de kaartplotters overigens ook hebben. Als je geen navigatiesysteem met kaartplotter aan boord hebt of wilt, is dit een prima optie. Ook uit prijstechnisch is de Yachtcontrol-radar in combinatie met pc of laptop een slim plan.
09-10 // 2011 // ANWBWATERSPORT.NL
Conclusie De nieuwe generatie radarsystemen zijn vooral voor ons leken een enorme stap in de goede richting. En met leken bedoel ik gebruikers die zo nu en dan eens de radar bijzetten. Wil je echt alles uit een radar kunnen halen, dan moet je minimaal een goede cursus hebben gevolgd en er heel veel mee werken. De digitale radars, ofwel degene die het radarsignaal digitaal bewerken, zijn veel vriendelijker in gebruik. Dit komt voornamelijk doordat je niet constant de instellingen moet aanpassen om een bruikbaar beeld te krijgen. De Broadband radar van Simrad verdient de hoofdprijs bij bereiken tot één mijl. De detaillering en het onderscheidend vermogen van de radar is dan ongeëvenaard. Op afstanden boven de drie mijl houdt hij de concurrenten niet meer bij. De Yachtcontrol-radar is een goede toevoeging aan een pc-gebaseerde navigatieomgeving. Hij levert minder goede prestaties dan de andere, wat wel een nadeel is. De Geonav lijkt een fantastisch apparaat maar heeft het softwarematig nog niet op orde. Tot het moment dat de Amerikaanse fabrikant dit heeft opgelost, heeft importeur Technautic besloten de radar niet te leveren. De Raymarine is een verstandige keuze, zeker in een Raymarine-omgeving aan boord. De radar levert puike prestaties. De beste allrounder en daarmee winnaar van de test is de Garmin. Het beeld is zeer goed en stabiel in alle bereiken. De intuïtieve bediening zorgt ervoor dat je zonder al teveel kennis toch een goed beeld tevoorschijn kan toveren.
ANWBWATERSPORT.NL // 2011 // 09-10
33
