K E O B F IJ R H C S MIJN Leren schrijven
4/5
JAAR
• Van puntjes tot lijn • Lijnen en versiering • Van lijn tot letter
Om thuis te doen
2
Beste ouders, Leren schrijven is een belangrijke fase in het leven van jullie kind. Deze fase start in groep 1 en 2 en gaat door tot en met groep 4. In de onderbouw leert het kind tegenwoordig om rechte lijnen, cirkels en puntjes te tekenen met een vinger... en neemt zo de eerste stappen in het proces van leren schrijven. Dit geldt ook voor het aannemen van de juiste houding: de beste manier om op een stoel te zitten, naar de tafel gericht, met het lichaam in een rechte hoek en de armen en benen in een goede houding. De leerkracht zal de kinderen ook laten zien hoe ze motorische bewegingen in de arm, de vuist en de hand kunnen ontwikkelen, zodat ze fijnere en nauwkeurigere vormen kunnen maken. Het schrijfinstrument is ook belangrijk in dit leerproces; op het moment schrijft jullie kind met potlood. Daarna begint het geleidelijk aan een balpen te gebruiken waarbij het alle extra mogelijkheden daarvan verkent. Leren schrijven is een sleutelfase voor het kind; goed schrijven is belangrijk voor de psychomotorische ontwikkeling, en jullie weten hoe een goed handschrift de weg opent naar schoolprestaties. Als het kind goed kan schrijven, zal het zich beter op zijn gemak voelen als het leert lezen. Ze zullen het gemakkelijker vinden om teksten te begrijpen en te onthouden. We hebben goed overdacht hoe we jullie kind kunnen helpen deze wens om te schrijven te ontwikkelen, evenals jullie behoefte om het proces van jullie kind te volgen, met dit werkboek om thuis te gebruiken. Dit zijn activiteiten die jullie thuis in gezinsverband kunnen doen; ze helpen de pogingen van de kinderen aan te moedigen en laten het zien hoe trots jullie zijn op hun prestaties.
3
Van school tot thuis
Van school tot thuis
Houding, de pen vasthouden: * aanbevelingen van deskundigen Houding, de pen vasthouden
GOEDE LICHAAMSHOUDING Een goede houding om goed te kunnen schrijven kan niet in een paar dagen worden aangeleerd. Gedurende hun tijd in de onderbouw, moeten kinderen eerst leren begrijpen wat bekend is als «lichaamsbeeld». Ze oefenen in het herkennen van de verschillende lichaamsdelen, om bewegingen en ruimtelijk inzicht, naar boven, naar onderen, van links naar rechts en dergelijke te beheersen, ze leren om de arm apart van het lichaam te bewegen, voorwerpen in een rij te leggen, lijnen en bogen te trekken met een vinger en ze leren begrijpen wat wordt bedoeld met horizontaal en verticaal. Daarna moet het kind de juiste houding om te schrijven aannemen, waarbij het zo mogelijk thuis door jullie wordt geholpen, op een goed verlichte plek zit hij of zij op een stoel van de juiste maat, met de voeten plat op de grond, knieën onder het niveau van de dijen, rechte rug, licht voorover gebogen. De ellebogen en onderarmen hebben de ruimte om gemakkelijk te bewegen. De niet-schrijvende arm kan worden gebruikt als steun, zolang de rug recht blijft. Alle spieren in de hand zijn in rust, waarbij de onderarm op natuurlijke wijze wordt gestrekt, zonder te buigen of te draaien.
HET SCHRIJFINSTRUMENT VASTHOUDEN
120.0°
120.0°
P
I M
I
P
M A
Het potlood of de pen wordt vastgehouden tussen duim en wijsvinger en rust op de middelvinger. Dit is de driepuntsgreep. De hand en onderarm worden ondersteund door de rand van de tafel en schuiven over het oppervlak ervan. Het potlood of de pen wordt dichtbij de punt vastgehouden, maar wel ver genoeg ervandaan om het kind in staat te stellen goed zicht te hebben op het schrift op de pagina. De vinger moet soepel en wendbaar blijven, maar er is enige spierspanning nodig om de beginselen te vormen die later letters, woorden en zinnen zullen worden. De andere hand (de linker voor rechtshandigen) houdt het blad stevig vast en houdt het lichaam in evenwicht.
4
*Philippe Kotska - psychomotorisch deskundige David Boisdevesys - ergonomisch designer voor BIC
Van puntjes tot lijn
Van puntjes tot lijn
De belangrijkste vormen van het Latijns alfabet zijn de lijn, de cirkel (o), de lus (e), de komvormige structuur (u) en de brug (n). In groep 2 houden de meeste oefeningen het leren in van hoe je deze vormen maakt, door de voorbeelden aan het begin van de regel na te maken. Allereerst gaan we werken met eenvoudige vormen - doorlopende en onderbroken lijnen - die we hier laten zien in stippellijnen die met het potlood gevolgd kunnen worden waarbij wordt geprobeerd op de lijn te blijven.
5
Van puntjes tot lijn
Van puntjes tot lijn
Hier is een serie «golven» die jullie kind zullen helpen om gelijkmatige lijnen te trekken, waarbij het in horizontale richting gaat en een gekleurd potlood of medium viltstift gebruikt om de stippellijnen te volgen. Let erop dat het kind bij alle oefeningen in dit deel altijd begint bij de punt aan de linkerkant op de lijn.
6
Van puntjes tot lijn
Van puntjes tot lijn
Deze trekken bereiden voor om in de toekomst letters te vormen. Het zijn voornamelijk lussen en komvormige structuren.
7
Lijnen en versiering
nnnnnnn
De brugvorm wordt natuurlijk voornamelijk gevonden in de m en n. Onze tekening laat natuurlijk... een brug zien. De rivier onder de brug is blauw, de zon schijnt erboven en de heuvels zijn groen. Pak de kleurpotloden erbij!
nnnnnnnnnnnnnnnnnnnn link
Lijnen en versiering
nnnnnnnnnnnnnnn
8
Lijnen en versiering
mmmmm De brug, rechtop of ondersteboven, is de basisvorm voor met name de i, u, m, n en v. Door de lijnen zorgvuldig te volgen, wordt het dak van het huis versierd.
uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu huis
Lijnen en versiering
mmmmmmm
9
Lijnen en versiering De lus is de basisvorm voor veel letters, zoals voor de e, l, b, f, k, enz. Dit is een oefening om deze vorm meester te worden, met een tekening om te versieren, waarbij de lussen de golven op de romp van de boot voorstellen. De smalle lussen geven het kind oefening in het vormen van kleinere vormen.
Lijnen en versiering
boot
10
Van lijn tot letter
aaaaaaaa Oh, hier is een a, in de vorm van deze lekkere appel zou je er zo in willen bijten!
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa appel
11
Van lijn tot letter
aaaa aaaa aaaa
Van lijn tot letter
sssssssssssss
De vormen worden nauwkeuriger en ingewikkelder. Dit helpt ons de s en de j voor te bereiden...
ssssssssssssssssssssssssssssssssssss
Van lijn tot letter
muis
12
Van lijn tot letter
eeeeeeeeeee
De e is de letter die in het Nederlands het vaakst voorkomt. Hij staat in heel veel woorden. We laten het zien met een olifant die trompettert met veel e’s.
eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee olifant
13
Van lijn tot letter
eeeeee eeeeee
Van lijn tot letter
Van lijn tot letter
Net als eerst vormen de grijze lijnen de vorm om na te schrijven met een viltstift of potlood, voor de eerste oefening in het vormen van woorden. Dit is een moeilijke oefening voor een vierjarige, maar het is goed voor een vijfjarige, die in groep 2 zit en gewend begint te raken aan letters.
mama
huis
cacao
stad
fiets
hond
garage
mooi
papa
taart
schildpad dak
14
15
« Creative Commons - BY - ND »
Maatschappij BIC SA - 552 008 443 RCS Nanterre Maatschappij BIC - 92611 Clichy Cedex - Frankrijk www.bicworld.com
