november 2010
Nummer 11
Relatiemagazine van het Diaconessenhuis Leiden
Chirurgenwissel pagina 5 Project Mens&Zorg pagina 7
Het kinderastmateam bestaat vijf jaar. Dit team van kinderartsen, verpleegkundig specialisten, kinderpsycholoog en kinderfysiotherapeut, ontwikkelde een zorgprogramma voor kinderen met astma. Het programma duurt enkele jaren en helpt kinderen een zo onbezorgd mogelijke jeugd te geven. Het richt zich op voorlichting en begeleiding van zowel het kind als het gezin. De kinderen komen per jaar afwisselend bij de kinderarts en de verpleegkundig specialist. Na ieder spreekuur vindt een teambespreking plaats met het gehele astmateam. Daarnaast biedt het team een uniek pre-
5 jaar kinderastmateam
ventieprogramma voor 8 t/m 12 jarigen: de astmacarrousel. Dit is bedoeld om problemen met astma in de puberteit te voorkómen.
Eenduidigheid voor een soepel proces Zorgpaden zijn inmiddels aardig ingeburgerd. Maar een clusterbreed zorgpad hadden we nog niet. Chirurgie en orthopedie werkten samen aan het zorgpad collumfractuur. Het is recent gestart. Een waterdicht en soepel proces, daar draait het om bij een zorgpad. Teamleider chirurgie Jacqueline Hogewoning: ‘Alle activiteiten rond de ingreep zijn beschreven en dat was een hele klus. De zorgprocessen, maar bijvoorbeeld ook het fysiotherapieprogramma. Van opname tot ontslag. Dat betekent dat het team bij iedere patiënt dezelfde procedures doorloopt. Wij zijn ons er dus eerder van bewust als iets niet goed gaat en kunnen dan direct ingrijpen. Als het mobiliseren niet gaat volgens schema bijvoorbeeld.’ Voorbereiding ‘Het zorgpad collumfractuur begint op de polikliniek Eerste Hulp’, vertelt teamleider orthopedie Yvonne Ouwehand ‘Daar starten ze met de voorbereiding van de patiënt op de opname
en op de operatie. De patiënt krijgt bijvoorbeeld alvast een venflon en een blaaskatheter. Daarnaast wordt het transferbureau al ingeschakeld. Dat is belangrijk, want dan kunnen patiënt en familie alvast nadenken hoe het verder moet na ontslag.’ Of de patiënt wordt opgenomen op de afdeling chirurgie of orthopedie, hangt af wie van de specialisten traumadienst heeft. Zo nodig wordt een patiënt overgedragen. Transferbureau Het zorgpad kent twee varianten, een korte en een lange. Op de dag na de operatie kan het team inschatten voor welke variant de patiënt in aanmerking komt. Een patiënt met een goede conditie, volgt “Het transferbureau wordt het korte pad en kan meestal na vijf dagen alvast ingeschakeld” naar huis. Anderen hebben meer zorg nodig en komen in het lange zorgpad. En omdat de patiënt al bekend is bij het transferbureau, kan de nazorg sneller worden geregeld.
Kwaliteitsverbetering loont
Zorgverzekeraar keert beloning uit voor behaalde resultaten Het Diaconessenhuis en zorgzekeraar Zorg en Zekerheid onderhandelen elk jaar over het aantal behandelingen en operaties en de kosten die dit met zich meebrengt. Beiden vinden het belangrijk niet alleen naar de kosten te kijken. Kwaliteit van de zorg is, naast de kosten, tevens een serieus onderwerp van gesprek. Na het vastleggen van de afspraken wordt de “Men weet zelf het beste waar Q-paragraaf dan ook verbeteringen mogelijk zijn” serieus nageleefd. In de Q-paragraaf staan de kwaliteitsverbeterpunten die de specialisten van het Diaconessenhuis zelf mogen bepalen. Men weet zelf het beste waar verbeteringen mogelijk 2
en/of nodig zijn. Voor behaalde resultaten stelt de zorgverzekeraar een financiële beloning beschikbaar. Wat zijn zoal de afgesproken verbeterpunten? Bijvoorbeeld: er zijn geen heroperaties binnen 30 dagen bij een rughernia (specialisme neurologie), 100% van de patiënten wordt voor en na een operatie voor borstkanker besproken (specialisme chirurgie), het aantal postoperatieve wondinfecties bij vervanging van een heup of knie is minder dan 1% (specialisme orthopedie). Op grond van de cijfers uit 2009 heeft het Diaconessenhuis de doelstellingen gehaald. De beloning zal worden gebruikt om de registratielast van de professionals te verminderen, door digitale ondersteuning bij de registratie van allerlei kwaliteitsindicatoren in te voeren.
Ouderenzorg op de kaart Nederland vergrijst, en dat is te merken. In het TV-programma ‘Benidorm Bastards’ houden bejaarden de jeugd een spiegel voor, tijdschrift PLUS wordt goed verkocht en de mini’s van Mars en Bounty zijn voor deze doelgroep bedacht.
Maar ouder worden heeft ook minder vrolijke kanten. Het Nationaal Programma Ouderenzorg en het veiligheidsmanagementsysteem-thema Kwetsbare Ouderen haken hierop in, en zijn sinds 1 oktober in het Diaconessenhuis actief. De twee programma’s sluiten op elkaar aan. Doel is oudere kwetsbare patiënten zoveel mogelijk zonder kleerscheuren door een ziekenhuisopname te loodsen. Het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) richt zich daarbij op de aansluiting van de eerste lijn met het ziekenhuis, en het waarborgen van de zorg na ontslag. Tijdens de ziekenhuisopname komt het VMS-programma Kwetsbare Ouderen in beeld. Bijsturen Internist-ouderengeneeskunde Gijs Willemsen: ‘Het NPO betekent een intensieve samenwerking tussen (verpleeg-) huisartsen en thuiszorg enerzijds en ziekenhuizen anderzijds. Patiënten moeten zoveel mogelijk voorbereid het ziekenhuis binnenkomen. Iemand die bij opname bijvoorbeeld ondervoed is, heeft ongeacht het soort opname slechtere kansen. Daarom is het de bedoeling dat de huisarts voorafgaand aan een geplande opname al breder kijkt, en onder meer beoordeelt op voedingstoestand, medicijngebruik en cognitieve toestand. Zo nodig kan hij bijsturen, zodat de conditie van de patiënt bij
opname optimaal is. Tevens kan de behoefte aan thuiszorg worden ingeschat. En omdat de (verpleeg-)huisarts al een rol speelt bij de voorbereiding, is hij ook bij ontslag beter op de hoogte.’ Screenen op delirium Omdat de voorbereiding nooit sluitend kan zijn, treedt in het ziekenhuis de VMS-module Kwetsbare Ouderen in werking. Hiermee worden ook problemen bij een spoedopname ondervangen. Verpleegkundig expert ouderengeneeskunde Corry Knijnenburg was als lid van de landelijke expertgroep Kwetsbare Ouderen nauw bij de voorbereiding van de module betrokken. ‘Het doel van VMS is om in 2012 alle klinische patiënten van 70 jaar en ouder te screenen op de volgende complicaties: delirium, vallen, ondervoeding en fysieke beperkingen. Vermijdbaar functieverlies door een ziekenhuisopname proberen we te voorkomen door preventieve en behandelinterventies.’ Dóórvragen ‘De gekozen complicaties zijn de meest voorkomende’, vervolgt Knijnenburg. ‘De verpleegkundigen screenen het risico hierop bij opname. Door ervoor te zorgen dat de patiënt beschermd en veilig is, proberen we de complicaties te ondervangen. Bij delier bijvoorbeeld wordt zonodig de ouderengeneeskundige ingeschakeld.
Bij vallen gaat het vooral om dóórvragen om achter de oorzaak te komen. De diëtisten nemen ondervoede patiënten onder hun hoede, en in het geval van fysieke beperkingen ligt het accent op bewegen.’ Soepele transities Uit onderzoek blijkt dat veel zorg kan worden gestandaardiseerd. In de groep 70-plussers, geldt dat voor 60% van de patiënten. Bij 20% is management op chronische zorg nodig. In de overige
“Vermijdbaar functieverlies door een ziekenhuisopname zoveel mogelijk voorkomen” gevallen is sprake van meervoudige zorgvragen en zijn er veel hulpverleners bij de patiënt betrokken. ‘Knijnenburg: ‘De regie hierbij is zeer complex. Het is dan ook van belang dat de transities soepel verlopen.’ Vragenlijsten Willemsen: ‘Het gaat bij beide programma’s dus om het optimaliseren van de inhoud van de zorg en de logistiek. Uiteraard wordt het hele traject vergezeld van een batterij aan tests en vragenlijsten. Of alle moeite uiteindelijk winstgevend is, zal moeten blijken.’ 3
Bonne Hornstra en Jan Adriaan Zonnevylle.
We zullen het patiëntencontact missen Vanaf 1980 werken Bonne Hornstra en Jan Adriaan
Zonnevylle beiden als chirurg in het Diaconessenhuis Leiden. Kennen doen ze elkaar nog langer, al sinds hun studententijd in de jaren zestig. Nu, dertig jaar later, gaan ze met pensioen. ‘Toen we hier begonnen was er nog een kleine medische staf, waarin iedereen elkaar goed kende’, vertelt Hornstra. ‘Ook kenden we alle huisartsen. De sfeer in het ziekenhuis was warm. Er waren nog geen computers, we schreven alles op. Je had dus veel contact met de patiënt. Nu kijk je meer op het scherm. Daar moet je alert op zijn, anders doe je de patiënt tekort.’ Warme sfeer De chirurgen hebben zich al die jaren heel erg thuis gevoeld in het Diaconessenhuis, en dat komt mede door de grote inzet van de medewerkers: ‘Het Diaconessenhuis is kleinschalig, een soort familiebedrijf. Daardoor kun je een nauwe relatie opbouwen met patiënten en medewerkers. Dat hebben we zeer gewaardeerd.’ Verzakelijking Beide heren zijn van mening dat een aantal zaken in de loop der jaren is verzakelijkt. ‘De overheid legt medisch specialisten voortdurend nieuwe maatregelen op. We mogen wel hard werken, 4
maar geen extra kosten maken. Daar ligt.’ Het is even stil. ‘Mensen te moeten komt het in feite op neer. En door de zeggen dat ze niet beter worden, blijft overheid heeft ook de ziektekostenvermoeilijk. Je schaamt je er bijna voor... zekeraar veel meer macht gekregen. Gelukkig kunnen we ook terugkijken op Neem bijvoorbeeld het DBC systeem: veel leuke dingen en mooie momenten.’ hierdoor komt de patiënt “Als het niet goed gaat, geeft dat steeds minder centraal te staan, terwijl de adminieen gevoel van machteloosheid” stratieve druk groter wordt en de opnamen korter. Het sociale Hornstra knikt instemmend: ‘Als een aspect wordt minder. Een korte opname operatie goed is gelukt en de ziekte niet kan goed zijn, maar voor oudere menmeer terugkomt, dat is fantastisch! sen die thuis niemand hebben, vinden Maar blijf je zesde zintuig trainen; het wij dit een zorgelijke ontwikkeling.’ “niet pluis gevoel” is heel belangrijk. En als je je werk goed wilt blijven doen, ‘s Nachts wakker zorg dan dat je bijblijft in je vak en Zonnevylle: ‘Terugkijkend kan ik alleen communiceer met iedereen. Communimaar zeggen dat ik hier buitengewoon ceren is heel belangrijk!’ prettig heb gewerkt. Wij zullen de patiëntencontacten zeer missen en naHet Diaconessenhuis heeft afscheid getuurlijk ook het chirurgische handwerk. nomen van beide chirurgen. ‘Maar’, zegt Het is mooi dat we patiënten hierdoor Zonnevylle, ‘we blijven beschikbaar.’ beter konden maken. Het zwaarste van ‘En we zijn buitengewoon blij met onze ons beroep is als dat níet lukt, als het opvolgers, Arianne Ploeg en Willem met iemand níet goed gaat, ondanks Hueting. Het zijn kundige chirurgen en je volledige inzet. Dat geeft een gevoel prettige mensen’, besluit Hornstra. ‘Jamvan machteloosheid. Soms ben je zo mer dat we niet met ze kunnen werken.’ bezorgd, dat je er ’s nachts van wakker
Vaardig met de laparoscoop Inderdaad, hij is familie van de Katwijkse huisartsenfamilie. Logeerde als kind in het huis van zijn overgrootvader en liep daar zijn co-schap huisartsgeneeskunde. En zijn grootvader van moeders kant was professor Vink, hoogleraar heelkunde in het AZL. Zelf is hij geboren en opgegroeid in Rotterdam. Maar: ‘Ik moest wel hiernaartoe terugkomen’. Chirurg Willem Hueting startte op 1 juli in ons ziekenhuis. Dat terugkomen ging via een omweg. Hueting studeerde, promoveerde en voltooide zijn opleiding Heelkunde in Utrecht, waarna hij zich in Amersfoort bij professor Broeders verder toelegde op de minimaal invasieve chirurgie en gastrointestinale chirurgie. ‘Dit laatste zit niet in de basisopleiding’, verklaart Hueting, ‘maar het heeft wel mijn speciale interesse. Ik hou van verdieping in het vak, en de chirurgie van het maag-darmkanaal vind ik het mooiste en meest uitdagende.’ Kwaliteit van leven verbeteren Zoals bijvoorbeeld antireflux chirurgie. Hueting: ‘Hoewel het technisch gezien een wat lastigere ingreep is, kan het juist heel goed laparoscopisch. Je ziet het beter en je hebt, in vergelijking met een gewone operatie, een kleiner litteken. We hopen half november hiermee te
starten. Het wachten is nog op het juiste instrumentarium. Het is een mooie operatie om te doen, waarbij je de kwaliteit van iemands leven sterk kunt verbeteren. Maar ook bepaalde ingrepen aan de maag, grote litteken- en navelbreuken en dikke darmoperaties doen we met de laparoscoop.’ Know how ‘Het is onze ambitie om een regionaal colorectaal centrum te worden en dan met name voor de (minimaal invasieve) chirurgische behandeling van dikke darmkanker en de proctologie. De academische ziekenhuizen moeten zich steeds meer richten op de “Chirurgie van het complexe oncologische ingrepen, en maag-darmkanaal wij kunnen er juist wel goed mee uit de vind ik het meest voeten. In het Diaconessenhuis kunnen we de patiënt snel en patiëntvriendelijk uitdagende” behandelen. We hebben de know how, een grote goede enthousiaste club maag-, darm- en leverartsen en een goed geoutilleerde scopie- en functie-afdeling. Dat was een van de redenen waarom ik hier wilde werken.’
Willem Hueting en Arianne Ploeg.
Wens wordt werkelijkheid Per 1 januari een one stop shop voor flebologie, samen met de dermatologen. Dat is de missie van chirurg Arianne Ploeg sinds haar start op 1 juli. Opgeleid in het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag en het LUMC (algemene chirurgie en twee jaar CHIVO-schap vaatchirurgie), blijft ze in deze regio met haar overstap naar het Diaconessenhuis. Arianne Ploeg volgt Bonne Horstra op wat betreft de vaatchirurgie. ‘Ik ben gespecialiseerd in arteriële en veneuze vaatchirurgie. De vaatpatiënt heeft vaak forse co-morbiditeit en neemt daarmee een bijzondere plaats in binnen de chirurgie. De behandeling van patiënten met perifeer arterieel vaatlijden vereist dan ook een multidisciplinaire aanpak, waarbij er enerzijds evaluatie plaatsvindt van de arteriële doorbloeding van de benen, anderzijds via de vasculaire poli aandacht is voor secundaire preventie. Voor behandeling van patiënten met een diabetische voet werk ik samen met collega Stigter. Met de dermatologen bereid ik een gezamenlijk spreekuur voor, voor patiënten met spataders. De wachttijd is de laatste tijd opgelopen en daar moeten we iets aan doen. Door tijdelijk een avondspreekuur in te stellen en de one stop shop te organiseren kunnen we onze patiënten nu al, maar binnen-
kort nog beter, helpen: de patiënt ziet in een bezoek zowel de chirurg als de dermatoloog en wordt direct behandeld of krijgt een behandelplan mee.’ All-round Naast de wens voor een one stop shop, zal er binnenkort nog een wens werkelijkheid worden met het verdedigen van haar proefschrift ‘Kwaliteit van de zorg in de vaatchirurgie’. Arianne Ploeg is all-round chirurg en houdt zich niet alleen bezig met de vaatchirurgie. Ze heeft gekozen voor het Diaconessenhuis om de goede kwaliteit van zorg en de korte lijnen: ‘Makkelijk en direct over-
“Voor patiënten met spataders bereid ik, samen met de dermatologen, een gezamenlijk spreekuur voor”
leg met de huisartsen, daar houd ik van.’ 5
Je moet het met je hart doen
Project Mens&Zorg combineert In een ziekenhuis zorgen mensen voor mensen die even niet voor zichzelf kunnen zorgen. De mensen die zorgen en de mensen voor wie gezorgd wordt, zijn beiden belangrijk, want: werknemers moeten met plezier kunnen werken en patiënten moeten zich thuis voelen. Om alle activiteiten rond het thema ‘welbevinden’ te bundelen is het project ‘Mens&Zorg’ gestart, met als basis de beste punten van Planetree* en Disney.
“Wij kijken wat bij ons past”
Marja Weijers directeur patiëntenzorg ‘De slogan “de klant centraal”, hanteren veel organisaties. Toch blijkt het lastig hiervan een praktische vertaling te maken’. Weijers is een van de drie stuurgroepleden van het project Mens&Zorg.
‘Bestaande projecten als Planetree en Disney hanteren een afgerond idee over hoe je het welbevinden van medewerkers en patiënten kan verhogen. Daar leren we veel van, maar wij willen geen bestaand systeem in huis halen. Wij kijken wat bij ons past, willen de vrijheid hebben.’ Samen met cliënten Het project Mens&Zorg bestaat uit drie onderdelen: de patiënt, de medewerker en de omgeving. Voor elk onderdeel is een werkgroep in het leven geroepen die inventariseert en voorstellen doet voor verbeteringen.
Sytze Geursen voorzitter cliëntenberaad ‘Het begon een jaar geleden met de vraag van directeur Weijers “hoe kunnen wij ervoor zorgen dat ziekenhuis en cliëntenberaad meer aan elkaar hebben?”’, vertelt Geursen. ‘We hebben ons als cliëntenberaad altijd al beziggehouden met de directe patiëntenzorg. Het cliëntenberaad werkt jaarlijks volgens een werkplan en dit jaar zijn de drie speerpunten: maaltijden, patiëntveiligheid en patiënttevreden-
‘Uniek is dat we vanaf het begin samenwerken met ons cliëntenberaad’, aldus Weijers. ‘In elke werkgroep zit een lid van het cliëntenberaad en de voorzitter van het cliëntenberaad is lid van de stuurgroep. Waar ik ook blij mee ben is de enthousiaste deelname van de specialisten. We doen al heel veel, maar het kan altijd beter. Het gaat vaak niet om grote wijzigingen of veel geld. Als je bij elkaar zit kun je altijd tot verbeteringen komen.’
Vereniging wordt stichting
Krachtig bestuursmodel Het klinkt nog een beetje onwennig: ‘Stichting Diaconessenhuis Leiden’, maar inderdaad, de ‘Christelijke Vereniging het Diaconessenhuis Leiden’ bestaat niet meer. Sinds 22 september is het ziekenhuis een stichting. Daarmee is ons ziekenhuis het laatste dat de verenigingsstructuur heeft losgelaten.
“Het ziekenhuis moet een prettige omgeving zijn, ook voor de mensen die er werken”
Het Diaconessenhuis is opgericht in 1897, een tijd waarin veel mensen en kerkelijke organisaties zich betrokken voelden bij een dergelijke organisatie, en ook geld beschikbaar stelden. Een vereniging was dan ook een logische constructie, “Een ziekenhuis met voornamelijk diaconieën als is een gewoon lid. ‘Maar, het is niet meer van bedrijf geworden” deze tijd’, stelt directeur bedrijfsvoering Hans den Hollander. ‘Een ziekenhuis is een gewoon bedrijf geworden dat niet meer afhankelijk is van de participatie van zijn leden. Zij kunnen onvoldoende zicht hebben op de processen en de financiële risico’s.’ Minimale belangstelling Wim Moleveld, voorzitter van de Raad van Toezicht, beaamt
6
idealen Planetree en Disney heid. Concrete acties die hieruit voortvloeien zijn de deelname van de leden aan proeverijen van aanbieders voor de maaltijden en het meelopen met veiligheidsrondes.’ Kom maar binnen ‘Met het project Mens&Zorg zet de directeur de deur wagenwijd open voor onze deelname en onze visie op mensgerichte zorg. Iedereen in het cliëntenberaad is enthousiast. Omdat alle rangen en standen in de werkgroepen vertegenwoordigd zijn, is het makkelijk om met iedereen in gesprek te gaan.’
Etel TerMeer arts-microbioloog Het derde lid van de stuurgroep is Etel TerMeer, voormalig voorzitter van de medische staf en al langer onder de indruk van de ideeën van Planetree en Disney. ‘Twee jaar geleden kwam ik in aanraking met de ideeën van healing environment. Dat jaar ging ik voor een congres naar Amerika en heb contact gezocht met twee ziekenhuizen waar ze werkten volgens het Disney en Planetree concept. Ik heb met eigen ogen gezien
Prettig Waar het bij het cliëntenberaad om draait: niemand komt voor zijn plezier naar het ziekenhuis, dus de omstandigheden waaronder men er verblijft moeten prettig zijn. Geursen: ‘Een voorbeeld: toen ik meeliep tijdens de veiligheidsronde op de kinderafdeling viel het me op dat de medewerkers in een vrolijk gekleurd t-shirt lopen in plaats van in een wit uniform. Het ziekenhuis moet een prettige omgeving zijn, ook voor de mensen die er werken.’ Loyaal ‘Mensgerichte zorg is geen statisch geheel, maar een proces wat in gang wordt gezet’, vindt Geursen. ‘Het moet wel merkbaar worden: we willen patiënten die tevreden over en loyaal aan het ziekenhuis zijn. Omdat men er aardig is en ze hun werk goed doen.’
hoe een omgeving helend kan werken en door het enthousiasme van de medewerkers ben ook ik gepassioneerd geraakt.’ Beste ideeën TerMeer stopte met het voorzitterschap en kreeg als afscheidscadeau een rondetafelconferentie. Directieleden en stafvoorzitters van ziekenhuizen die volgens een van de twee concepten werkten wisselden ideeën uit. ‘Dat was dit voorjaar. Nu zijn we een half jaar verder en hebben we de beste ideeën uit beide concepten overgenomen en vastgelegd in een startdocument. De werkgroepen gaan nu aan de slag en kijken naar drie dingen: wat hebben we allemaal, wat sluit daar op aan vanuit onze ideeën over een inspirerende omgeving en hoe bouwen we verder.’
“Ik heb met eigen ogen gezien hoe een omgeving helend kan werken”
dit. ‘De ledenvergadering was formeel het hoogste besluitvormingsorgaan van het ziekenhuis, maar de laatste jaren was de belangstelling hiervoor minimaal. Ik vond het onverantwoordelijk ermee door te gaan, zeker met de huidige scherpte in de financiering, die optimale slagvaardigheid vraagt. En ook de meeste leden waren nogal nuchter hierin. Slechts enkelen hadden spijtgevoelens, wilden revitalisering van de vereniging.’ Respect voor de roots De voorbereiding voor de omvorming duurde anderhalf
jaar en gebeurde uiterst zorgvuldig. ‘We wilden met respect omgaan met de roots van het ziekenhuis’, vervolgt Den Hollander. ‘Alle leden zijn uitvoerig geïnformeerd. De uiteindelijke beslissing was unaniem. We hebben zo min mogelijk veranderd, ook in de statuten. De doelstelling is letterlijk
Spirit Terugkijkend op haar bezoek aan de twee Amerikaanse ziekenhuizen wordt TerMeer weer enthousiast. ‘Om in een ziekenhuis rond te lopen en te zien dat echt iedereen bezig is met dezelfde betrokkenheid en teamspirit, dat is voelbaar en inspirerend.’ * Meer informatie op www.planetree.nl
overgenomen. We wilden geen hinderpalen neerleggen en het karakter van het ziekenhuis bewaren.’ Participatie via het cliëntenberaad Moleveld: ‘Men zegt wel dat een stichting het minst democra-
tische model is, maar bij een ziekenhuis is het allerminst gesloten. Denk maar aan alle controles en het verplichte jaarverslag. En “We willen het karakter van hoewel zakelijke participatie niet het ziekenhuis bewaren” meer nodig is, hechten we wel aan inbreng van onze oud-leden. We hopen dat enkelen zitting nemen in het cliëntenberaad. Deze staat er ook voor open. Ik verwacht dat deze moderne vorm van participeren steeds belangrijker wordt.’ 7
Stap voor stap
Doorlopende vertoning borstvoeding Stap voor stap uitleggen hoe de moeder de baby kan aanleggen, dat is het doel van de dvd die sinds kort permanent draait voor moeders op de kraamafdeling. Natuurlijk krijgen de moeders al veel uitleg van de lactatiekundige en verpleegkundigen, maar nu kunnen ze ook op hun eigen tijd nog eens rustig bekijken hoe het aanleggen werkt. Tips en trucs staan tevens in de folder van Unicef die aan iedere moeder wordt uitgereikt.
Borstvoeding gezond Met het vertonen van de video werkt het Diaconessenhuis mee aan de doelstellingen van het platform Borstvoeding waarin onder andere verpleegkundigenen artsenverenigingen zijn vertegenwoordigd. Het platform wil zorgverleners en bevolking bewust maken van de relatie tussen borstvoeding en gezondheid en belemmeringen rond borstvoeding wegnemen. De WHO (Wereld Gezondheids Organisatie) adviseert om baby’s hun eerste zes levensmaanden uitsluitend borstvoeding te geven.
Serie poëziekaarten uitgebreid Voor het zesde jaar op rij geeft het Diaconessenhuis een poëziekaart uit. Een kaart met een pakkende tekst van een bekende dichter of schrijver, ondersteund door een mooie foto. De dichters en fotograaf werken veelal belangeloos mee. Poëzie en muziek De nieuwste kaart is aan alle
r Ik ben een ruimtevaarde niet ken Ik volg een koers die ik verdwalen Ik heb het recht om te ik ben Zo kan ik worden wie Bos De ruimtevaarder | Stef
patiënten uitgedeeld tijdens de poëzie-/muziekzondag half oktober. Voor een keer werd de oecumenische dienst vervangen door de muziek van een blokfluitensemble en de woorden
van verschillende dichters. Medewerkers, patiënten en hun bezoek konden ook hun eigen favoriete gedicht voor (laten) lezen en dat maakte het tot een indrukwekkend samenspel. Stef Bos Al eerder is een songtekst van Stef Bos gebruikt. Ook dit jaar
gaf hij toestemming om een van zijn prachtige teksten af te drukken. De kaart ligt sinds drie weken in alle folderrekken. Patiënten en bezoekers kunnen deze (gratis) meenemen. Om zelf te houden, of om iemand mee te verrassen. De kaarten zijn ook digitaal te versturen via www.diaconessenhuis.nl > wenskaart sturen.
Pad door informatiedoolhof
Kanker en dan? Als iemand de diagnose kanker te horen krijgt, verdwijnt de bodem onder zijn voeten. Hij komt in een situatie terecht waar er heel veel informatie op hem afkomt. Verpleegkundigen van de afdeling oncologie bieden een helpende hand door het maken van een nieuwsbrief. Yolande van den Berg, teamleider oncologie: ‘Het doel van de nieuwsbrief is onze patiënten troost, informatie en ondersteuning te geven. We maken een 8
keer per kwartaal een nieuwsbrief, met daarin twee vaste items: een recept van de diëtist en een gedicht. Ook geven we informatie waarvan wij denken of terughoren dat men er iets aan heeft. Het moet een nieuwsbrief van ons allemaal worden: patiënten, verpleegkundigen en collega’s.’ De nieuwsbrief wordt uitgereikt aan patiënten van de verpleegafdeling oncologie. Ook op internet zijn de brieven te vinden.
U&Wij is het relatiemagazine van het Diaconessenhuis Leiden en verschijnt vier keer per jaar. Redactie Ingrid van der Bent, Yvon van Egmond (eindredacteur), Madelon Hengeveld Contact:
[email protected] Ontwerp HSTotaal, Haarlem Fotografie Mike van Bemmelen (voorpagina), Yvon van Egmond Druk drukkerij Sonneveld, ‘s-Gravenzande Houtlaan 55, 2234 CK Leiden 071-517 81 78 www.diaconessenhuis.nl
