Zorginkoopgids AWBZ 2014
5 INKOOPHANDREIKING CONTRACTEREN ZZP’ERS 2014
5.1
ZZP’ERS DRAGEN BIJ AAN GOEDE AWBZ-ZORG
Vanaf 1 januari 2013 hebben zzp’ers en zorgkantoren voor het eerst individuele overeenkomsten met elkaar gesloten voor het leveren van thuiszorg in natura, binnen een landelijke pilot. De contractering van zzp’ers voor zorg in natura is volgens zorgkantoren een wenselijke aanvulling op de bestaande AWBZ-zorg vanwege de flexibilisering van het zorgaanbod en het vergroten van de keuzemogelijkheid voor de cliënt. Het organiseren van een flexibel zorgaanbod, middels contractering van zzp’ers, is in lijn met de uitgangspunten van het regeerakkoord: zorg dichtbij mensen brengen, zo veel mogelijk thuis en dicht in de buurt. Ook sluit het aan bij de behoeften van mensen om langer thuis te wonen en eigen regie over het eigen leven te houden. Zelfstandige zorgverleners kunnen maatwerk leveren en zijn in staat om in te spelen op de behoeften van de cliënt, in de eigen omgeving, waarbij de cliënt zelf aan het roer staat. Mede als gevolg van de stijgende zorgvraag en dreigende schaarste aan zorgpersoneel, is het van groot belang professionals voor de zorg te behouden. Zorgprofessionals wensen echter steeds meer vrijheid om arbeid naar eigen inzicht in te delen en aan te passen aan hun persoonlijke omstandigheden. Het contracteren van zzp’ers gaat hierop in en biedt daarom een belangrijk nieuw perspectief op de arbeidsmarkt. De handreiking ‘Contracteren zzp’ers AWBZ’ heeft betrekking op een afzonderlijk inkooptraject, met een geoormerkt budget en aparte voorwaarden. In de handreiking wordt achtereenvolgens ingegaan op de bijdrage van zzp’ers aan goede AWBZ-zorg, het kader waarbinnen zzp’ers worden gecontracteerd en de voorwaarden waaraan zij dienen te voldoen.
5.2 CONTRACTEREN ZZP’ERS BINNEN AFZONDERLIJK KADER Ook in 2013 wordt het contracteren van zzp’ers, voor zorglevering in 2014, uitgevoerd in de vorm van een landelijke pilot. Het aantal zelfstandige verpleegkundigen en verzorgenden dat zich voor zorglevering in 2013 bij het zorgkantoor heeft gemeld en voldeed aan de gestelde eisen was gering: circa 500 zzp’ers ontvingen een contract. Dit betekent dat in een aantal zorgkantoorregio’s zeer beperkt ervaring is opgedaan met het contracteren van en zorglevering door zzp’ers. Daarnaast is nog onzeker hoe de AWBZ de komende jaren zal veranderen. Mogelijk is 2013 het laatste jaar waarin zzp’ers voor AWBZ-zorg worden gecontracteerd door zorgkantoren (voor zorglevering in 2014). Daarna krijgen zzp’ers naar verwachting te maken met zorgverzekeraars en gemeenten. Gezien deze ontwikkeling en de relatief beperkte ervaring die tot nu toe is opgedaan door zzp’ers en zorgkantoren, is 2014 een tweede ervaringsjaar en wordt het contracteren van zzp’ers voor zorglevering in 2014 uitgevoerd in de vorm van een landelijke pilot.
43
Het vormt daarmee een apart traject met een afzonderlijk budget en aparte voorwaarden. Deze paragraaf beschrijft de processtappen op hoofdlijnen die zorgkantoren in hun inkoopprocedure voor het contracteren van zzp’ers doorlopen, de afhankelijkheden met derden en de processtappen die een zzp’er moet doorlopen. Tevens wordt de inkoopsystematiek van zorgkantoren op hoofdlijnen toegelicht. Zoals uit het tijdpad in Tabel 1 blijkt, komen de processtappen in de inkoopprocedure voor zzp’ers grotendeels overeen met de processtappen in de reguliere AWBZ-inkoopprocedure.
Processtappen zorgkantoren Zorgkantoren hanteren voor de zorginkoop van zzp’ers een aantal processtappen en tijdlijnen die in onderstaande tabel worden weergegeven. Tabel 11. Gezamenlijke processtappen contracteren zzp’ers.
Processtap
Tijdpad in 2013
1
Bekendmaken inkoophandreiking ‘Contracteren zzp’ers AWBZ 2014’
Uiterlijk 1 mei
2
Bekendmaken inkoopbeleid per zorgkantoor
Uiterlijk 31 mei
3
Ontvangen aanmeldingen van zzp’ers
1 juni tot 1 september
4
Maken afspraken met zzp’ers en sluiten overeenkomst14
1 september tot 31 oktober
5
Versturen afgesloten overeenkomst naar zzp’ers en VECOZO
Uiterlijk 31 oktober
6
Indienen gemaakte afspraken bij NZa
Uiterlijk 31 oktober
Afhankelijkheden in zorginkoopproces zzp’ers Ook VWS en NZa voeren een aantal acties uit en vullen randvoorwaarden in, die samenhangen met het contracteren van zzp’ers, en noodzakelijk zijn voor het slagen hiervan. Zorgkantoren moeten tijdig beschikken over de informatie die in onderstaande tabel wordt genoemd. Tabel 12. Afhankelijkheden in zorginkoopproces zzp’ers.
Benodigde informatie (verantwoordelijke partij)
Deadline
1
Publiceren kaderbrief (VWS)
31 mei 2013
2
Bekendmaken definitieve contracteerruimte per zorgkantoorregio (NZa)
15 augustus 2013
3
Vaststellen beleidsregels AWBZ (NZa)
1 juli 2013
Daarnaast zijn zzp’ers en zorgkantoren afhankelijk van onder meer: Q
Kiwa Prismant, voor het afgeven van het Keurmerk zzp’ers Thuiszorg;
Q
Vektis, voor het afgeven van een AGB-code;
Q
VECOZO, voor het afgeven van een VECOZO-overeenkomst;
Q
Dinz, voor het beschikbaar stellen van de ICT-ondersteuningsfaciliteit;
Q
CIZ, voor het doorgeven van de indicatie.
Deze afhankelijkheden staan, met bijbehorend tijdspad, beschreven in het afzonderlijke stappenplan ‘Stappenplan 2013 – 2014 voor Zelfstandig Ondernemend Zorgverleners’ (zie bijlage). 14
44
Voor het contracteren van zzp’ers hanteren zorgkantoren een uniforme raamovereenkomst die aan de fiscaal-juridische voorwaarden van de Belastingdienst voldoet.
Zorginkoopgids AWBZ 2014
Processtappen zzp’ers op hoofdlijnen Om voor een individuele overeenkomst in aanmerking te komen, moeten zzp’ers een aantal administratieve- en zorginhoudelijke zaken regelen, opdat het proces van contracteren tot en met het uiteindelijk leveren en betalen van zorg kan worden uitgevoerd. In het ‘Stappenplan 2013 – 2014 voor Zelfstandig Ondernemend Zorgverleners’ zijn de processtappen die zzp’ers moeten doorlopen weergegeven.
Inkoopsystematiek op regionaal niveau Budget, zorgfuncties en tarief Voor 2014 stelt de overheid een budget beschikbaar voor het contracteren van zzp’ers van naar verwachting 20 miljoen euro, waaraan zorgkantoren zijn gehouden bij het sluiten van een overeenkomst met zzp’ers. Volgens de beleidsregel ‘Prestatiebeschrijvingen en tarieven extramurale zorg 2013’ (CA-540) van de NZa mogen zzp’ers de extramurale functies persoonlijke verzorging (PV), verpleging (VP) en begeleiding (BG) leveren en geldt hiervoor een maximumtarief (de zorgkantoren stellen de exacte hoogte van het tarief vast)15. Zorgkantoren maken afspraken met zzp’ers voor het leveren van AWBZ-thuiszorg aan cliënten die een CIZ-indicatie hebben voor de basisfuncties persoonlijke verzorging en verpleging. Het contracteren van zzp’ers voor enkel de functie begeleiding, voor 2014, achten zorgkantoren niet logisch en vanuit cliëntperspectief onwenselijk. Deze functie zal, naar verwachting, in 2015 naar gemeenten worden overgeheveld. Zorgkantoren zien een reëel risico voor de continuïteit van zorg bij decentralisatie naar gemeenten, als deze zorg geleverd wordt door zzp’ers. Daarnaast is het controleren van de geschiktheid van zzp’ers voor het leveren van begeleiding complex, omdat hiervoor geen diplomeringsvereisten zijn vastgesteld. Om deze redenen is het voor zzp’ers alleen toegestaan om begeleiding te leveren en te declareren indien persoonlijke verzorging of verpleging de dominante functie betreft. Op deze wijze kan in situaties waarin sprake is van bijvoorbeeld palliatieve zorg of dementiezorg begeleiding worden geleverd door zzp’ers. Zorgkantoren zullen zzp’ers niet contracteren voor het leveren van jeugdzorg, omdat jeugdzorg niet is aangesloten op de AWBZ-brede Zorgregistratie (AWBZ). Op deze wijze worden uitvoeringstechnische problemen voorkomen. Sluiten overeenkomst Voor het maken van afspraken over de te leveren zorg hanteren zorgkantoren de volgende uitgangspunten: Q Q
Zorgkantoren willen de beschikbare geoormerkte ruimte zo effectief mogelijk in zetten. Zorgkantoren hebben de intentie om de zorg, geleverd binnen het indicatiebesluit, te betalen, met in achtneming van bovenstaande beperkingen.
Q
Zorgkantoren lopen geen risico dat betaalde declaraties achteraf niet worden vergoed uit de Algemene Kas door overschrijding van de geoormerkte ruimte.
Q
Zorgkantoren willen de administratieve lasten voor zzp’er en zorgkantoren zelf zo veel mogelijk beperken.
Q
Zorgkantoren contracteren zzp’ers per zorgkantoorregio.
Q
Zorgkantoren zien erop toe dat zij via hun totale zorginkoop voldoende zorgaanbod (zzp’ers en zorginstellingen) in een zorgkantoorregio contracteren, opdat zij de continuïteit van zorg borgen.
Uitgaande van deze punten maakt het zorgkantoor per zorgkantoorregio met de zzp’er afspraken over de te leveren zorg. Ieder zorgkantoor is zelf verantwoordelijk voor het monitoren en beheersen van het beschikbare budget binnen de toegekende geoormerkte contracteerruimte. Voor de contractuele overeenkomst tussen zzp’er en zorgkantoor wordt verwezen naar de ‘Raamovereenkomst AWBZ zzp’ers’ (zie bijlage).
15
Op moment van publiceren van deze inkoophandreiking doet de NZa nog onderzoek naar afzonderlijke maximumtarieven voor zzp’ers.
45
5.3 VOORWAARDEN VOOR BORGING KWALITEIT EN DOELMATIGHEID VAN ZORG In de AWBZ-zorginkoop door zorgkantoren is tot op heden uitgegaan van zorg gecontracteerd bij en geleverd door zorginstellingen. Daardoor zijn veel administratieve en zorginhoudelijke zaken op instellingsniveau geregeld, zoals het bieden van continuïteit van zorg en het hebben van een gezonde bedrijfsvoering, gekwalificeerd personeel en klachtenregelingen. De hiervoor opgestelde criteria zijn echter niet één op één toe te passen op individuele beroepsbeoefenaren (zzp’ers). Het contracteren van zzp’ers onder dezelfde voorwaarden als zorginstellingen is daarom onhaalbaar: zzp’ers hebben bijvoorbeeld geen bestuurlijke-/organisatiestructuur en bedrijfsvoering, zoals zorginstellingen deze kennen. Tegelijkertijd zijn zorgkantoren verantwoordelijk voor het borgen van goede kwaliteit en continuïteit van zorg voor hun verzekerden. Hiervoor zijn duidelijke voorwaarden essentieel. Daarom hanteren zorgkantoren gezamenlijk onderstaande geschiktheidseisen waaraan zzp’ers moeten voldoen.
Geschiktheidseisen Q
De zzp’er is een gediplomeerd verpleegkundige of verzorgende.
Q
De zzp’er beschikt over een registratie voor het Keurmerk zzp’ers Thuiszorg (fase 1 van het keurmerk) (zie www. mijnkeurmerk.nl).
Q
De zzp’er garandeert continuïteit van zorg voor zijn of haar cliënten, door achterwachtafspraken te maken met andere gecontracteerde zzp’ers binnen dezelfde zorgkantoorregio en deze afspraken op schrift vast te leggen.
Q
De zzp’er beschikt over de ICT-ondersteuningsfaciliteit Dinz en voert hiermee een juiste en volledige administratie, zoals: de zzp’er neemt deel aan het AZR-berichtenverkeer, declareert en verantwoordt de geleverde zorg, en informeert het CAK over de geleverde zorg in verband met inning van de eigen bijdrage.
Q
De zzp’er voldoet aan de eisen zoals gesteld in de raamovereenkomst zzp’er – zorgkantoor.
Selectiecriteria VWS en de NZa verstrekken voor 2014 een geoormerkt regionaal budget voor het contracteren van zzp’ers. Zorgkantoren bepalen vervolgens met hoeveel zzp’ers en in welke zorgkantoorregio(‘s) zij voor 2014 een overeenkomst sluiten. Wanneer meer zzp’ers offreren voor een overeenkomst dan het beschikbare budget toelaat, zullen zorgkantoren transparant aangegeven hoe de selectie plaatsvindt. Om continuïteit van zorg voor de cliënt te borgen, kunnen zorgkantoren de voorkeur geven aan het contracteren van zzp-ers die in 2013 reeds een contract hadden met het zorgkantoor en zorg hebben geleverd, mits zij aan de gestelde eisen voldoen. De volgende aspecten kunnen zorgkantoren in het selectieproces laten meewegen: Q
Hoogte van het opleidingsniveau.
Q
Afstand van woonplaats tot verzorgingsgebied.
Q
Ervaring met het leveren van zorg thuis voor de specifieke cliëntgroep.
Q
Samenwerkingsverbanden met regionale ketenpartners.
Q
Witte vlekken in zorgkantoorregio’s omdat het zorgaanbod niet (volledig) aansluit op de zorgvraag.
Doelmatigheidseis Q
Het aantal uren zorg dat de zzp’er verleent mag niet meer bedragen dan gemiddeld 65% van de indicatiebandbreedte van de cliënt16.
16
46
Cliënten die geïndiceerd zijn voor extramurale zorg worden geïndiceerd voor zorg in een bepaalde klasse. Deze klassen kennen een bandbreedte die zorgaanbieders “speelruimte” geeft binnen het kader van de geïndiceerde zorg (bijvoorbeeld klasse 8 heeft een bandbreedte van 20 uren (0%) tot 24,9 uren (100%) per week). Door deze bandbreedte kan de zorgaanbieder wisselingen in de zorgbehoefte van zijn cliënt opvangen. Door een bepaald gemiddeld percentage van de bandbreedte als grens te hanteren voor het volume van de declaraties, kunnen zorgkantoren sturen op het volume van de zorgverlening, conform hun rol.
Zorginkoopgids AWBZ 2014
Cliëntervaringsonderzoek Keurmerk zzp’ers Thuiszorg Indien een zzp’er zich meldt en voldoet aan de gestelde eisen voor het Keurmerk zzp’ers Thuiszorg, wordt hij geregistreerd. Daarna volgt automatisch de certificatiefase waarin een cliëntervarings-onderzoek wordt uitgevoerd waarvan Kiwa Prismant de resultaten verzamelt, analyseert en vergelijkbaar maakt. Zodra de zzp’er aan de gestelde eisen voldoet, wordt hij opgenomen in het Keurmerkregister (www.mijnkeurmerk.nl).
Administratie- en declaratievoorschriften Zie hiervoor het Declaratieprotocol AWBZ (bijlage 4).
Stappenplan 2013-2014 voor Zelfstandig Ondernemend Zorgverleners In het stappenplan worden de voorbereidingen beschreven die een zzp’er moet treffen voordat hij in aanmerking komt voor een overeenkomst met het zorgkantoor. Zie de bijlage voor de raamovereenkomst AWBZ zzp’ers. Het stappenplan gaat in op17: Q
Noodzakelijke voorbereidingen die een zzp’er moet treffen, voordat hij in aanmerking komt voor een overeenkomst met het zorgkantoor.
Q
Het aanmelden bij het zorgkantoor.
Q
Het sluiten van een overeenkomst met het zorgkantoor.
Q
Het voorbereiden van de zorgverlening.
Q
Het starten, registreren, declareren en het ontvangen van een betaling van de zorglevering.
Q
De verantwoording van de geleverde zorg.
17
Voor zaken die een zzp’er vooraf dient te regelen om van ‘ondernemer’ naar ‘zorgondernemer AWBZ’ te komen (zoals inschrijven bij Kamer van Koophandel en Belastingdienst, aanvragen VAR-verklaring, aansluiten bij Klachtencommissie Zorg, UZI register, CIZ aanmeldfunctionaliteit, et cetera), wordt verwezen naar www.zzp-registratiepunt.nl.
47
