januari 2011
wat zullen we drinken een sprankelend begin: d®ank inbegrepen 1. (pagina 2)
Een visuele voorstelling van het maandembleem. (drinkbus, theekop, soepkom, glas melk, champagneglas, 2 rietjes, koffiestop, beker, schelp, veldfles)
2a.
(pagina 3-7)
Aanzetten voor een klascelebratie. Op „strikt liturgisch vlak‟ is de januarimaand op vele kleuter- en basisscholen een eerder rustige maand. Op de meest scholen zijn er tijdens deze maand niet onmiddellijk veel strikt liturgische vieringen in een kerkgebouw. Op nogal wat scholen komt de Damiaanactie op de voorgrond te staan. Voor wie in dit verband „méér‟ wil verwijzen we graag naar: http://www.damiaanactie.be Daar is voldoende (liturgisch) materiaal beschikbaar. Deze maand lijkt ons dan ook ideaal om even een klascelebratie te houden. Een klascelebratie is een uitgebreider gebedsmoment in en met de klas dat opgebouwd wordt rond een thema. Vele leerkrachten doen dit nogal eens als afronding van een godsdienstthema. De „voorganger‟ is dan ook meestal de leerkracht.
2b.
(pagina 8-18)
In nogal wat teams bestaat „de goede gewoonte‟ om tijdens de eerste dagen van januari (bv. bij gelegenheid van een personeelsvergadering) een toast uit te brengen op het nieuwe jaar. Nieuwjaar: een keerpunt - een dubbelpunt in de tijd. Voor directies en/of pastoraal verantwoordelijken, of wie een verdichtingsmoment hieraan wil koppelen, bieden we een aantal ondersteunende teksten aan waaruit naar believen geplukt kan worden… Bedoeld dus voor onderwijsverstrekkers!
3.
(pagina 19)
Het gebed van de week – januari. Dit is een verdiepend moment voor alle onderwijsverstrekkers. Niet bedoeld dus om te gebruiken op de werkvloer van de klas. Wel bestemd voor persoonlijke overweging en gebed, tijdens personeelsvergaderingen, … . Dit gebed van de week wordt telkens opgebouwd vanuit het maandthema van leeftocht VSKO. Zie: www.dpbbrugge.be/schoolpastoraal. Rubriek: gebed van de week
4.
(pagina 19)
Extra suggestie tot aankoop door de school: ‘bidden met kleuters’.
2
1.
samen toasten op een sprankelend 2011 !
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
3
„365 sprankels voor een sprankelend nieuw jaar!‟ 2a. aanzetten voor een klascelebratie - enkele bruikbare verhalen BASISVERHAAL (week 3 – 7 januari) Een meester wilde men de klas toasten op het nieuwe jaar. Er werd wat kinderchampagne en fruitsap meegebracht, en een aantal mama‟s had voor wat leuke kinderhapjes gezorgd. De laatste vrijdagnamiddag van de eerste volle week, na de Nieuwjaarvakantie, zou men „klinken op het nieuwe jaar‟. Alles stond keurig klaar, in de onthaalhoek van de klas. Toen het tijdstip was aangebroken riep de meester eerst alle kinderen vooraan in de klas… Waarom? Er lag van alles op het bureau van meester. Vreemd. Op zijn bureau plaatste meester een wijnglas. Hij deed er een aantal kiezelstenen in. Eén voor één deed hij de stenen in het wijnglas, tot er geen steen meer bij kon. "Is het glas vol?", vroeg hij aan de klas. "Ja", zeiden de kinderen De meester glimlachte en pakte van onder het bureau een pot met grind, die hij in het wijnglas deed. Met een beetje schudden verdween al het grind in het glas. "Is ons wijnglas nu vol?", vroeg hij aan de klas. "Ja, zeker meester”, oordeelde de klas. De meester glimlachte en pakte van onder het bureau een pot met zand, die hij ook in het glas deed. Met een beetje schudden verdween al het zand in de vaas. "Is ons glas nu écht vol?", vroeg hij aan de klas. Iedereen wilde “ja” zeggen, maar wie weet had meester nog wel iets in petto. En jawel, zo gebeurde… De meester glimlachte en pakte van onder het bureau een kan water, die hij voorzichtig in het glas goot. "Nu is het glas vol", zei de meester. Nu gaan we aperitieven, zei de meester! Maar… “Wat hebben we vandaag geleerd?” Je moet eerst de grote stenen in het glas doen, anders krijg je ze er niet meer in. Als je begint met water en zand lukt het je niet. Water en zand: dat zijn de kleine dingen in het leven. Niet zo belangrijk dus… Maar de grote stenen: dat is wat we écht belangrijk vinden: onze klasafspraken, taken goed afwerken, onze gezondheid, vriendschap met iedereen en met enkelen heel bijzonder, … … Als we nu aan elkaar beloven om ook daar met vallen en opstaan ook werk van te maken, in dit tweede deel van ons schooljaar 2010-2011, dan kan dit een sprankelijk en tof nieuw jaar 2011 zijn. Hierbij aansluitend kan elke leerling een steen krijgen ; daarop noteren ze de “belangrijke” dingen in het leven… wat dit schooljaar belangrijk is in onze klas, waarmee we eerst ons glas willen vullen … deze stenen komen in de godsdiensthoek. Er kan eventueel ook een moment van inkeer op volgen aan de hand van volgende tekst: Omdat we ons glas niet altijd eerst vulden met grote stenen. Omdat we geen aandacht hadden voor wat ècht belangrijk is in het leven, vragen wij bij het begin van dit nieuwe jaar 2011 om vergeving aan God en aan elkaar. Omdat ik het glas soms eerst vul met water en zand. De kleine dingen in het leven vind ik zo belangrijk. Kledij die ik of een ander draagt. De boekentas die hip moet zijn. De fiets: moet flitsend sportief zijn. Zo heb ik geen aandacht voor wat echt belangrijk is in het leven. Omdat ik het glas soms eerst vul met water en zand. De kleine dingen in het leven vind ik zo belangrijk. Ik moet absoluut dat tv-programma zien. Ik wil zeker met mijn nieuwe computerspelletje spelen. Ik maak geen tijd voor mijn vrienden. Zo heb ik geen aandacht voor wat echt belangrijk is in het leven. Omdat ik het glas soms eerst vul met water en zand. De kleine dingen in het leven vind ik zo belangrijk. Ik stoor de les omdat ik zo graag de clown van de klas wil zijn. Ik maak mijn taak niet af. Ik werk niet goed mee. Zo heb ik geen aandacht voor wat echt belangrijk is in ons klasleven.
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
4
(OPVOLGVERHALEN: week 3-7 januari/10-14 januari/17-21 januari/24-28 januari/eventueel week 31 januari)
Jesaja in actie Ik werk op het paleis van koning Achaz. Ik ben de wijnschenker, daarom ben ik er vaak bij als de koning gasten ontvangt. Geloof me, er komen heel wat rare vogels langs op het paleis. Eén van de vreemdste figuren is de profeet Jesaja. Soms kan hij heel verstandige dingen zeggen en dan probeert de koning zijn raad op te volgen. Maar soms houdt hij toespraken die meer op scheldpartijen lijken. Zoals vorige week, toen ik hem op het marktplein bezig hoorde. „Kijk eens hoe mooi de vrouwen van Jeruzalem zijn!‟ riep Jesaja luidkeels. Hij wees met uitgestrekte arm naar de rijke vrouwen die mooi opgedirkt door de stad paradeerden. „Ze lopen rond met opgeheven hoofd, met lonkende ogen en trippelende pasjes.‟ Hij ging op zijn tenen staan en deed hen na. Een paar arme mensen in het publiek lachten, maar de anderen keken nijdig. „Ze hebben rinkelende ringen aan hun enkels en sluiers over hun hoofd. God heeft meer dan genoeg van hun lege harten: al wat zij hebben is verzameld ten koste van de armen! God zal hun sluiers afrukken en hun hoofd kaalscheren. Hij zal hun sieraden afnemen: teenringen, zonnetjes en maantjes, oorbellen en armbanden, beenkettinkjes en linten, vingerringen en neusringen, spiegeltjes en tasjes. Dan zal er stank zijn in plaats van parfum, een touw in plaats van een gordel, kale hoofden in plaats van mooie vlechten, lompen in plaats van fijne kleren!‟ Jesaja ging niet altijd zo lelijk te keer. Hij kon ook heel mooie dingen zeggen, woorden die hoop wekten in je hart. Toen hij een keer bij koning Achaz op bezoek was, maakte de koning zich zorgen over onze buurlanden die hem onder druk zetten. „Maak je daar toch niet druk om!‟, sprak Jesaja toen. „Ooit zal God ons een teken geven: een meisje zal zwanger worden en het kind dat ze krijgt zal Immanuel heten, dat betekent: God-met-ons! Dan zulllen alle dreunende, stampende laarzen en met bloed doordrenkte mantels worden verbrand en zal er vrede zijn. Het kind zal heten: Wonderbaar raadsman, Sterke God, Vader voor altijd, Koning van de vrede. Op hem rust de geest van God, een geest van wijsheid en inzicht, van raad en sterkte. Hij zorgt voor de armen en kleinen. De wolf en het lam zullen samenwonen, de panter ligt naast het bokje, het kalf en de leeuw lopen in dezelfde wei. De koe en de beer sluiten vriendschap. De leeuw eet hooi zoals het vee. De baby zal spelen bij het hol van de adder, en nergens is er kwaad of haat. Zoals het water de bodem van de zee bedekt, zo vult de liefde tot God het hele land. De toehoorders waren diep onder de indruk. We leefden altijd onder de dreiging van weer nieuwe oorlogen, met nog meer vechten en bloedvergieten. Zou daar ooit een einde aan komen? Jesaja beweerde van wel. En hij is een man van God. Maar waar hij over sprak leek nog erg veraf. Zouden alle mensen ooit zo met elkaar kunnen leven? Toen Jesaja weg was, vroeg de koning om een beker wijn. Ik schonk hem in. Van wijn word je vredig en vrolijk. Op dat andere rijk van vrede zullen we nog wel even moeten wachten. Het Bijbelverhaal dat iedere maand centraal staat, is telkens genomen uit: Kolet Janssen / Thé Tjong-Khing, uitgeverij KOK – davidsfonds/infodok, ISBN 90 80829 02 1. (Voor deze maand verwijzen we naar de pagina’s 96-97.) Bijbelverhalen leest men liever niet af van op een blad. Men verhaalt ze met het Bijbelboek zelf in de hand.
twee ijsblokjes water bij de wijn doen - kunnen vergeven, toegeven Er waren eens twee ijsblokjes, heel koud en vierkant. Tussen hen was een koele verhouding, want ze kenden elkaar niet. Maar toen ze elkaar zagen, dacht de één: „Waarom komt die ander niet dichter bij mij?‟ Maar een vierkant ijsblokje kan niet komen of gaan. En de één dacht: „Als die ander warm loopt en ontdooit, dan ontdooi ik ook.‟ Maar omdat ijsblokjes niet uit zichzelf ontdooien, ontdooiden ze geen van beiden. Na maanden - of was het na jaren – ontdekte het ene ijsblokje op een middag, toen de zon straalde, dat het kon smelten. En het zag dat het vervloeide tot water en toch nog zichzelf was. En ook het andere ijsblokje deed die wonderlijke ontdekking. Langs alledaagse greppels vloeiden de gesmolten blokjes naar elkaar toe. Ze ontmoetten elkaar, ze proefden elkaar, ze zagen elkaars kleinheid en goede wil, elkaars nood en die van anderen. Ze vonden dat ze elkaar nodig hadden en één moesten worden. Twee plasjes vormen samen één plas. Toen kwam er een kind, en daarna nog één en meer. En die lieten kleine scheepjes varen op dat grote sterke water. En ze dronken en zwommen in die verkoelende frisheid. En het water hoorde dat de kinderen gelukkig waren en die vreugde scheen als een zon in het water. Hornikx, R. Als pelgrim onderweg, ‟s-Hertogenbosch 2001, blz. 39.
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
5 een glas glas: half vol of half leeg kijk positief - niet te snel opgeven! Er was eens lange tijd geleden een boerin die twee emmers verse, romige melk buiten zette. Vlakbij de emmers waren twee kikkers aan het spelen. Zij hadden de emmers niet in de gaten en ze vielen er in. De ene kikker in de ene emmer, de andere in de tweede emmer. Ze begonnen wanhopig te zwemmen. De ene kikker zag het nut van dat zwemmen al snel niet meer in. Hij gaf het op en verdronk. De andere kikker wist van geen ophouden. Hij bleef maar zwemmen. Totdat de boerin de volgende ochtend in de emmers keek. In de ene dreef een dode kikker. In de andere zag ze een kikker die heel moe was. “Dankjewel voor al die mooie boter die je hebt gemaakt”, zei ze tegen de vermoeide kikker. “Maar waarom klim je er niet gewoon uit?” Als beloning tilde ze hem toen uit de emmer. groot feest Een jongen en een meisje gingen trouwen, en de ouders wilden er een groot feest van maken. De tijden waren wel moeilijk, maar ze dachten dat alle mensen wat extra vreugde konden gebruiken en dus nodigden ze het hele dorp uit. De afspraak was elke genodigde één fles wijn zou meebrengen. Dan zou het feest zeker en vast een groot succes worden! Bij de ingang van de feestzaal hadden ze een groot wijnvat geplaatst, waarin iedereen zijn fles kon leeggieten. Zo zouden ze samen drinken van elkaars wijn. Maar toen de kelners de wijn wilden uitschenken, merkten ze tot hun schrik dat het water was! Iedereen had gedacht: één fles water tussen al die wijn, dat merkt niemand! Allemaal hadden ze willen profiteren van wat de anderen meebrachten, zonder zelf iets bij te dragen. De fluitspelers hielden op te spelen en de genodigden dropen beschaamd af. Het werd geen mooi trouwfeest. Iedereen ging stilletje naar huis.
de wereld verbeteren Een geleerd onderzoeker zit aan zijn bureau te werken aan een groots plan om de wereld te verbeteren als plots zijn dochtertje binnen komt. "Ik wil spelen papa". Maar de man zegt dat hij geen tijd heeft, veel te veel werk. "Laat me u dan helpen, zodat je vlugger klaar bent met de wereld te verbeteren". De man is vertederd en zoekt een oplossing. Hij vindt in een tijdschrift een wereldkaart, scheurt die aan stukken en geeft de puzzelstukken aan zijn dochtertje met de opdracht ' de wereld in orde te brengen'. Hij hoopt voor de rest van de dag rustig verder te kunnen werken want zijn dochter is nog te klein om de wereldkaart te kennen. "Klaar papa!", roept ze na een kwartiertje. Fier staat ze daar terug met de wereldkaart aaneengeplakt. "Hoe heb je dat gedaan?", vraagt de vader verbaasd. "Simpel, toen je het blad uit het tijdschrift scheurde zag ik dat er op de achterkant een foto van een man stond. Toen ik de wereld niet ineen kon puzzelen, heb ik alle stukken omgedraaid en eerst ' de mens in orde gebracht'. Toen ik daarna het blad omdraaide zag ik dat de wereld ook in orde was.
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
6
2a. aanzetten voor een klascelebratie - enkele bruikbare gebeden (KEUZEGEBEDEN: week 3-7 januari/10-14 januari/17-21 januari/24-28 januari/eventueel week 31 januari)
1. God, vader in de hemel, dank je wel voor het nieuwe jaar. We wensen elkaar veel geluk. We krijgen veel nieuwe dagen om te spelen en te leren, om te lachen en te vertellen, om te luisteren en soms eens te huilen… God, ga Je ook dit jaar met ons mee, als het plezant is, maar ook als we verdrietig zijn? Misschien zullen we wel eens boos of bang zijn in dit nieuwe jaar. Wil je ook dan dicht bij ons zijn, God? Dank Je wel, dat je voor ons wil zorgen!
2. Eeuwige God, een nieuw jaar is begonnen: 365 dagen om samen gelukkig te zijn en anderen gelukkig te maken. Wij bidden voor onze wereld; dat we gespaard mogen zijn van grote natuurrampen. En als het toch zou gebeuren, dat er veel solidariteit mag zijn onder de mensen. Wij bidden voor onze klas; dat iedereen gespaard mag zijn van tegenslagen. En als het toch zou gebeuren, dat we mekaar kunnen steunen en troosten. Wij bidden voor onze families; dat iedereen gespaard mag zijn van ongelukken. En als het toch zou gebeuren, dat we kunnen rekenen op vele goede vrienden. Eeuwige God, ga met ons mee elke dag van het nieuwe jaar! Amen. (naar derde graad)
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
7
3.
God, vader in de hemel, dank je wel voor het nieuwe jaar. Zoveel dagen om blij te zijn, om te spelen en te leren, om te lachen en te zingen… Dank je wel voor alles wat we krijgen. Dank je wel voor alle plezante dingen die wij kunnen! Misschien zullen we wel eens boos of bang zijn in dit nieuwe jaar. Wil je ook dan dicht bij ons zijn, God? (naar eerste graad)
4. God, Vader in de hemel, een nieuw jaar begint, 2011 is begonnen. We wensen elkaar veel geluk. We krijgen veel nieuwe dagen om te spelen en te leren, om te lachen en te vertellen, om te luisteren en soms eens te huilen… God, ga Je ook dit jaar met ons mee, als het plezant is, maar ook als we verdrietig zijn? Dank Je wel, dat je voor ons wil zorgen! (naar tweede graad)
5. Lieve God, vader in de hemel, gelukkig Nieuwjaar ! We krijgen van Jou een onbeschreven kalender vol met nieuwe dagen om blij te zijn en veel te spelen… Soms komen er ook dagen die niet plezant zijn. Wil je ook voor ons zorgen als we boos of verdrietig zijn? (bidden met kleuters)
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
8
2b. verdichtingsmoment - bruikbare teksten voor een moment met personeelsleden Nieuwjaar: een keerpunt - een dubbelpunt in de tijd.
tijd leeft beweegt tikt loopt korrel na korrel een zandloper tijd voor elkaar loopt door komt nooit terug tijd gratis gegeven een zandloper tijd KLOK, TIJD, PUNCTUEEL „Klok‟ komt van het Latijnse clocca: torenklok. Het woord verwijst naar de eerste mensen die de tijd bijhielden door middel van geluid: de Benedictijner monniken die elke dag zeven maal de klok luidden, ten teken dat de gebedstijd was aangebroken. Mensen observeerden de tijd niet meer (zoals in een zandloper of waterklok), maar de tijd zocht hen. Het gelui van de klok onderbrak hun aandacht en mensen werden zich bewust van de tijd. Het Engelse „six o‟clock‟ betekende het zesde gelui van die dag. Het woord „tijd‟ ontstond later, omstreeks de tijd dat de mechanische klok werd uitgevonden. Het woord is afgeleid van het Indo-europese di, „verdelen‟. In de zestiende eeuw – de tijd van Kepler en Galileo – begon men het univesum zelf te zien als een groot mechaniek, waarbij de planeten zich bewogen in epicycli die leken op de raderen van een mechanische klok. Eind zeventiende eeuw ging men het woord „punctueel‟ gebruiken voor iemand die zich precies aan een overeengekomen tijd hield. Voorheen werd met „punctueel‟ bedoeld: iemand die op bepaalde punten stond (van het Latijnse punctus, punt). Eind negentiende eeuw was de machinemetafoor zo totaal doorgedrongen in het wetenschappelijk denken, dat fysici en biologen veronderstelden dat ze weldra het functioneren van het universum geheel en al zouden doorgronden. De mysteries van de natuur zouden gewoon een stel tandraderen in de mechanische klok van de kosmos zijn. De ontdekking van de kwantummechanica maakte hieraan een eind.
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
9
"Jullie de klok, wij de tijd" Het ritme van de seizoenen en de natuurlijke kringloop van zon en maan zijn voor de mens van oudsher de maat geweest om tijd en tijdsduur te meten. Menselijke berekeningen werden en worden tot op de dag van vandaag vastgelegd in kalenders en almanakken, op zonnewijzers en in zandlopers, astronomische uurwerken, klokken en horloges, tijdbalken en (elektronische) agenda's. Meer dan ooit is gebrek aan tijd een actueel thema: tijd is immers geld en meetbare tijd is in onze high techsamenleving meer en meer de alles bepalende maat van het leven geworden. De moderne mens is druk, druk, druk. Een volle agenda lijkt statusverhogend te werken. Mede daardoor komt de persoonlijke tijdsbeleving steeds verder op de achtergrond te staan. "Jullie hebben de klok, wij hebben de tijd" zeggen ze op het Afrikaanse continent tegen de westerling. Een uitspraak die te denken geeft. Want je kunt op heel verschillende manieren naar tijd kijken. Tijd heeft vleugels en geen teugels Guido Gezelle
Dus iemand die zich afbeult, wat schiet hij er mee op, wat gaat hij er op vooruit? Ik heb gezien wat God de mens allemaal gegeven heeft om zich mee bezig te houden, en alles wat Hij gemaakt heeft is mooi, op zijn tijd. Maar de mensen heeft Hij meer tijd en duur ingegeven dan hun hart kan bevatten. De volle omvang van wat God tot stand gebracht heeft - geen mens die erbij kan. Mij is gebleken, dat er voor de mens niet beters weggelegd is dan tevreden te zijn, en op het goede, dat het leven biedt, uit te zijn. En verder dit: als een mens geniet van eten en drinken en tevreden vaststelt dat zijn geploeter ook goede kanten heeft, is dat iedere keer een geschenk van God. H. Jongerius
Ik vraag me af wat vakantie voor mensen betekent. Als ik het bij mezelf naga dan gaat het er op de eerste plaats over dat je tijdens je vakantie van een heleboel dingen af bent... Er hoeft gelukkig een heleboel niet en om dat ten volle te kunnen merken en ervan te genieten, kun je het best een heel eind van huis zijn! Ik ben er zeker van dat voor veel mensen vakantie een rustpunt is waarvan je hoopt dat er veel verantwoordelijkheid en spanning van je af zal vallen. Laatst zei iemand me dat hij nodig aan vakantie toe was met boeken en muziek. Daarmee bedoelde hij dat hij op dit moment geen behoefte had aan het opdoen van allerlei nieuwe indrukken. In een vakantie is het juist zo dat je meestal de tijd neemt om nieuwe dingen op je af te laten komen. Je komt dan echt tot rust en opent je hart en je geest voor zaken die met leven te maken hebben. Zo zijn er mensen die juist in die tijd opnieuw stil staan bij vragen als: ' Waar leef ik voor? ' ' Wat is de zin van het leven? ' Die gedachten kan je ook hebben als je wat tijd neemt voor jezelf tijdens een wandeling. De bedevaarders konden zo nadenken over vragen die boven konden komen, die te maken hebben met wat een mens in z'n leven bezighoudt. Een grote wandeling kan je weer bij je levensritme brengen en dat is een goede zaak. Het dicht bij de natuur zijn heeft ook een dergelijke werking, mits je jezelf de gelegenheid geeft om naar boven te laten komen wat er zich in je binnenste afspeelt. Misschien zijn dit in de eerste plaats de gevoelens die je leven relativeren. En in dit woord relativeren hoor je ook relatie. In zo'n tijd kan het voor jezelf helder worden waar je zoal mee bezig bent en wat de waarde daarvan is. Juist wanneer niets moet, heb je de ruimte om dingen in jezelf en om je heen tot je toe te laten komen. Dat overkomt bijna iedereen op één of andere manier. Er zijn ook mensen die daardoor juist in een grote spanning terecht komen omdat ze niet in staat zijn om alles op orde te krijgen en ze raken overspannen... Soms is het eens goed om stil te staan bij de gedachte wie je bent en wat je gaande houdt. Wie stil durft te worden om te luisteren naar zichzelf en de werkelijkheid om zich heen, zal verfrist en herboren worden. Zo iemand zal opnieuw zijn plaats kennen en de ervaring opdoen dat ondanks alle eigen inspanningen en belangrijkheid, het leven als een geschenk ervaren kan worden. Dat is het beste wat een vakantie kan geven.
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
10
Wachten Ik wilde de geschiedenis laten voortschrijden op dezelfde manier als een kind aan een plant trekt om haar sneller te laten groeien. Ik geloof dat we moeten leren wachten zoals we leren scheppen. We moeten geduldig de graankorrels zaaien, de aarde waarin zij gezaaid zijn koppig water blijven geven en de planten hun eigen tijd gunnen. We kunnen een plant niet voor de gek houden, net zomin als we de geschiedenis voor de gek kunnen houden. Maar we kunnen haar wel water geven. Geduldig, elke dag. Met begrip, met nederigheid, natuurlijk, maar ook met liefde. Als politici en burgers leren wachten, in de beste betekenis van het woord, en daarmee hun achting voor de intrinsieke orde van de dingen en hun onpeilbare diepten betonen, als zij begrijpen dat ieder ding beschikt over zijn eigen tijd in de wereld en dat het, naast datgene wat zij verwachten van de wereld en de Geschiedenis, ook van belang is te weten wat de wereld en de Geschiedenis op hun beurt verwachten, dan kan het met de mensheid niet zo slecht aflopen als we soms wel eens denken. (...) Er is geen reden om ongeduldig te zijn, als er maar goed wordt gezaaid en bevloeid. Het is al voldoende wanneer we inzien dat ons wachten niet zinloos is. Wachten dat zin heeft omdat het gevoed wordt door hoop en niet door wanhoop, door vertrouwen en niet door hopeloosheid, door nederigheid tegenover de tijd van deze wereld en niet door vrees, leidt niet tot verveling, maar zit vol spanning. Een dergelijke verwachting is meer dan alleen maar wachten. Het is het leven: het leven als een vreugdevolle deelname aan het wonder van het Bestaan. Vaclav Havel
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
11
Uren, dagen, maanden, jaren vliegen als een schaduw heen. De tijd vervliegt, zet aan tot denken: waarom? waartoe? waarvoor? waarheen? Geschiedenis rent razend voort - vandaag was gisteren morgen nog Stopt de tijd ooit? Is er toekomst? Dat wil een ieder weten toch? Eeuwigheid is niet te vatten, maar 'niets' of 'leegheid' evenmin. Daarom zoek ik naar het antwoord op de vraag: heeft tijd een zin? Sjaak Teuwissen
Alles komt op tijd voor hem die wachten kan Francois Rabelais
Wij lezen het verleden bij het licht van het heden, en de vormen veranderen naargelang de schaduwen vallen, of naargelang het gezichtspunt verandert. James Anthony Froude
Als we goed leven is de tijd ook goed. Zoals wij zijn, zijn de tijden, Augustinus
Een oude Indiaan merkte eens op: "Als ik loop, dan loop ik. Als ik zit, dan zit ik. Als ik eet, dan eet ik. Als ik spreek, dan spreek ik." "Ja maar, dat doe ik toch ook", antwoordde de aangesprokene. "Nee", sprak de indiaan, "als jij zit, dan loop je al. Als jij eet, dan spreek je al." Het beste van de tijd zijn de ogenblikken waarin hij stilstaat. J.W.F. Werumeus Buning
Tempus Praeteritum Nihil Futurum Incertum Praesens Instabile Cave Ne Perdas Hoc Tuum De verleden tijd is niets, de toekomst is onzeker, de tegenwoordige tijd onstandvastig. Zorg dat ge dezen, die alleen de Uwe is, niet verliest. inscriptie zonnewijzer Prinsenhoftuin Groningen, 1731
"De tijd is vriend en vijand. Zonder de tijd zijn we niets, hij is onze bedding. Mèt de tijd zijn we een zuchtje wind en voorbij. Tijd komt naar ons toe al weten wij niet vanwaar. Tijd is niet te bestendigen; hij blaast ons voort al weten wij niet waarheen. Wij kunnen geen stap zetten buiten de tijd en elke stap in de tijd knaagt aan ons bestaan. Alles draagt het merkteken van voorlopigheid en dus van historische bepaaldheid." Tjeu van Knippenberg
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
12
DE TIJD Ik heb hem niet gezien, de tijd 'k zag niet dat hij voorbijging ik heb hem niet gegroet en hij vroeg ook niet hoe 't met mij ging zo zijn de jaren weggespoeld naar hier, naar daar, naar waar... als je de tijd té duidelijk voelt dan weegt ie veel te zwaar 'k gaf mij niet altijd rekenschap van alles wat ik deed van elke daad, van elke stap van alle lief en leed 't is allemaal maar éven 't duurt allemaal niet lang niet stilstaan bij het leven dan blijf je aan de gang Toon Hermans
TIJD Tijd – het is vreemd, het is vreemd mooi ook nooit te zullen weten wat het is en toch, hoeveel van wat er in ons leeft is ouder dan wij, hoeveel daarvan zal ons overleven zoals een pasgeboren kind kijkt alsof het kijkt naar iets in zichzelf, iets ziet daar wat het meekreeg zoals Rembrandt kijkt op de laatste portretten van zichzelf alsof hij ziet waar hij heengaat een verte voorbij onze ogen het is vreemd maar ook vreemd mooi te bedenken dat ooit niemand meer zal weten dat we hebben geleefd te bedenken hoe we nu leven, hoe hier maar ook hoe niets ons leven zou zijn zonder de echo‟s van de onbekende diepten in ons hoofd niet de tijd gaat voorbij, maar jij, en ik buiten onze gedachten is geen tijd we stonden deze zomer op de rand van een dal om ons heen alleen wind Rutger Kopland
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
13
Dag lieve medemens, neem je tijd om gelukkig te zijn. Je bent een wandelend wonder op deze aarde. Je bent enig, uniek, onvervangbaar. Weet je dat? Waarom sta je niet verstomd, ben je niet blij, verbaasd over jezelf? En over al die anderen om je heen? Vind je het zo gewoon, zo vanzelfsprekend, dat je leeft, dat je leven mag dat je tijd krijgt om te zingen en te dansen om gelukkig te zijn? Waarom dan je tijd verliezen in een zinloze jacht naar geld en bezit? Waarom je een massa zorgen maken, je vervelen, je verdrinken in zinloos amusement en slapen als de zon schijnt? Neem rustig je tijd om gelukkig te zijn. Tijd is geen snelweg tussen de wieg en het graf maar ruimte om te parkeren in de zon! Phil Bosmans
Zet de 'L' steeds voor 'even' Er was eens een vrouwtje dat zichzelf voorbijliep. En dat is een heel erge ziekte. Als ze 's morgens opstond, dacht ze aan 's middags. En als ze 's middags aan tafel zat, was het weer; 'Wat zal ik vanavond eten?' En als ze dan eindelijk 's avonds naar bed ging, lag ze weer te piekeren wat ze de volgende dag allemaal zou gaan doen. Telkens als ze op straat liep, rende ze zo hard dat de mensen zeiden : 'Die loopt zichzelf voorbij... Die daar vergeet te leven!' Het vrouwtje sprak ook de hele tijd met zichzelf. Om met anderen te praten, daar had ze geen tijd voor. Ook dat hoorde bij haar ziekte. En weet je wat ze zei? "Ik moet nog even... Laat ik gauw eens even... Ik kan nog net even...' Nu was er in dat land een dokter, die zeer wijs was. Toen hij dat vrouwtje zag en hoorde praten, zei hij: "Beste mevrouw, u bent heel erg ziek en ik weet wat u mankeert." "Zeg het dan maar eens gauw, dokter", zei ze, "ik moet vlug nog even..." "Zie je, daar heb je het weer', zei de dokter, "Jij bent zo haastig, jij laat telkens de 'L' liggen." "Wat laat ik liggen?", vroeg ze "De 'L', zei de dokter. "Zet de 'L' steeds voor 'EVEN'. En plotseling ga je anders leven."
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
14 "Goed, dokter, ik zal het doen", antwoordde ze en weg was ze weer. Maar telkens als ze de 'L' voor 'even' zette, schrok ze zich bijna dood. Ik moet nog 'L'even... Laat ik gauw eens 'L'even.. Ik kan nog net 'L'even. Ze plofte in een stoel en zei zacht... "Ik kan nog wel even...nog wel 'L'even." En vanaf dat moment liep ze zichzelf niet meer voorbij. Ze bleef gewoon zichzelf. Ze had een huis van binnen gevonden En wie dat vindt, wordt heel rustig.
Tijd... Om te weten hoe lang een jaar duurt, vraag het aan de student die niet slaagde voor zijn examen. Om te weten hoe lang een maand duurt, vraag het aan de moeder die een maand te vroeg haar kind kreeg. Om te weten hoe lang een week duurt, vraag het aan de uitgever van een weekblad. Om te weten hoe lang een uur duurt, vraag het aan de geliefden die wachten om elkaar weer te zien. Om te weten hoe lang een minuut duurt, vraag het aan degene die zijn trein, bus of vliegtuig heeft gemist. Om te weten hoe lang een seconde duurt, vraag het aan degene die iemand verloren is door een ongeval. Om te weten hoe lang een honderdste seconde duurt, vraag het aan degene die een zilveren medaille won op de Olympische Spelen. De tijd wacht op niemand. Geniet van de momenten die je hebt en ze zullen van grote waarde zijn. Deel ze met degene die je liefhebt en ze zullen nog waardevoller zijn!
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
15 SPREEKWOORDEN OVER TIJD Alles heeft zijn bestemde tijd (Prediker)
Als tijd geld is, dan leeft iedereen boven zijn stand (L. Fulda)
De dagen vluchten ongebreideld (Ovidius)
De duurste besteding is verlies van tijd (Theofrastos)
De juiste tijd kiezen is tijd besparen (F. Bacon)
De mens meet de tijd en de tijd meet de mens (Italiaans spreekwoord)
De tijd baart rozen (Nederlands gezegde)
De tijd die men eraan besteedt doet niets ter zake (Molière)
De tijd gaat voorbij, zeggen wij. Maar helaas, de tijd blijft, en wij gaan voorbij (A. Dobson)
De tijd heeft sterke tanden (Noors spreekwoord)
De tijd is boven alles vlug en vrucht‟loos roept men hem terug (W. Bilderdijk)
De tijd is een groot meester; hij brengt veel zaken in orde (P. Corneille)
De tijd is een groot docente; jammer dat ze haar leerlingen ombrengt (Curt Goetz)
De tijd is uit zijn voegen (W. Shakespeare)
De tijd snelt voorbij (Hugo de Groot)
De tijd snelt voort, het uur vervliegt (Latijns spreekwoord)
De tijd vliedt heen (Opschrift op klokken en zonnewijzers)
De tijden in de wedstrijdsport zijn de enige die beter zijn geworden (H. Söhnker)
Denk aan het vijfde gebod: dood uw tijd niet! (E. Kästner)
Eén voor één gaan de jaren voorbij en nemen iets van ons mee (Horatius)
Er is geen gebrek aan tijd, maar wij hebben geen tijd (P. Claudel)
Ga met je tijd mee, maar kom af en toe eens terug! (S. Lec)
Ga met je tijd mee, maar vergeet niet waarheen je wou gaan (Hans-Horst Skupy)
God geeft de tijd bij dag en nacht / ach neen, bij kleine tikskes maar (Guido Gezelle)
Het is beter een minuut in het leven te verliezen, dan het leven in een minuut (Uruguayaans spreekwoord)
Het polshorloge is de handboei van de tijd (S. von Radecki)
Hoe langer ik met mijn tijd meega, des te vaker wil ik af en toe blijven staan (Oliver Hasencamp)
Ik adviseer je op de minuten te passen, want de uren passen op zich zelf (P. Chesterfield)
In de boeken bewaart de tijd het goede (Devies van uitgeverij De Tijd in Amsterdam)
Je spreekt over tijden die voorbij zijn (P. Schiller)
Laat de tijd je niet voor de gek houden; je kunt haar nooit de baas worden (W.H. Auden)
Laten we ons haasten; de tijd vliegt en sleurt ons mee: het ogenblik waarop ik spreek is al weer voorbij (M. Boileau-Despréaux)
Maar één ding ontbreekt ons om gelukkig te zijn als de vogels: tijd (Else Lasker-Schüler)
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
16 Men moet de tijd op de vingers kijken, anders zitten ze zo weer onder het bloed (Friedrich Sieburg)
Mensen beschermengel is de tijd (F. Schiller)
Mijn dagen gaan sneller dan een weversspoel (Job 7, 6)
Niets gaat sneller dan de jaren (Ovidius)
Niets vind ik raadselachtiger dan tijd en ruimte, en toch lig ik er nooit van wakker omdat ik er nooit aan denk (C. Lamb)
Omdat niets kostbaarders is dan de tijd,is er geen grotere spilzucht dan hem achteloos te verliezen (M. Jouhandeau)
Ook deze tijd zal eenmaal de goede oude tijd worden (Godfried Bomans)
Rennen baat niets, men moet op tijd vertrekken (J. de La Fontaine)
Richt uw tijd efficiënt in: zoek niet te ver van huis om iets door te krijgen (J.W. Goethe)
Terwijl we praten, glijdt de tijd ons tussen de vingers uit: pluk de dag (Horatius)
Tijd gewonnen, winst gesponnen (Spreekwoord)
Tijd hebben alleen degenen die het tot niets hebben gebracht. Maar daarmee hebben zij het verder gebracht dan alle anderen (G. Guareschi)
Tijd is de grote heelmeester (B. Disraeli)
Tijd is een storm waarin we totaal verloren raken (W. Williams)
Typisch beeld van deze tijd: de pastoor is ‟n ootje kwijt (Toon Hermans)
Vrije tijd is gewoon de kans andere dingen te doen die aandacht vragen (O. Holmes)
Wat gij de „tijdgeest‟ noemt, is in wezen het denken van onze tijd waarin het verleden wordt weerkaatst (J.W. Goethe)
Wat zijn de mensen toch onredelijk:ze tellen de tijd in weken (N. Gogol)
Welke tijd was ooit zo rijk aan wonderen? (J. Racine)
Wie van zijn tijd wil zijn, is al niet meer „bij‟ (E. Ionesco)
Wie zijn tijd alleen maar vooruit is, wordt eens door haar ingehaald (L. Wittgenstein)
Wij hebben geen besef van tijd, maar van verloren tijd (E. Young)
Wij leven in een tijd waarin men niet meer kan hopen vele goede verstaanders te vinden, die maar een half woord nodig hebben (K. Miskotte)
Zij (de uren) verwonden allen, het laatste doodt (Opschrift op wijzerplaat klok)
Zij beperken zich tot het doden van de tijd totdat de tijd hen doodt (S. de Beauvoir)
(tip: steek in de aperitiefglazen van de personeelsleden een aantal van bovenstaande rake spreekwoorden)
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
17
Prediker 3, 1-13 Deze passage uit het mooie boek Prediker maakt heel duidelijk dat alles in het leven zijn tijd heeft en men niets moet overhaasten. Maak je geen zorgen, want God zal overal in voorzien. Alles heeft zijn tijd: er is een tijd voor elke aangelegenheid onder de hemel. Er is een tijd om te baren en een tijd om te sterven, een tijd om te planten en een tijd om planten uit te rukken. Een tijd om te moorden en een tijd om te genezen, een tijd om te slopen en een tijd om te bouwen. Een tijd om te huilen en een tijd om te lachen, een tijd om te jammeren en een tijd om te dansen van plezier. Een tijd om stenen weg te gooien en een tijd om stenen op te stapelen, een tijd om te omhelzen en een tijd om daarvan af te zien. Een tijd om te zoeken en een tijd om zorgeloos te zijn, een tijd om te sparen en een tijd om te verkwisten. Een tijd om scheuren te maken en een tijd om ze te herstellen, een tijd om te zwijgen en een tijd om te praten. Een tijd om lief te hebben en een tijd om te haten, een tijd van oorlog en een tijd van vrede.
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
18
Ik drink op mensen die bergen verzetten, die door blijven gaan met hun kop in de wind. Ik drink op mensen die risico‟s nemen, die vol blijven houden met het geloof van een kind. Ik drink op de mensen die dingen beginnen waar niemand van weet wat de afloop zal zijn. Ik drink op de mensen die met vallen en opstaan niet willen weten van water in wijn. Ik drink op de mensen die blijven vertrouwen, die van tevoren niet vragen voor hoeveel en waarom. Ik drink op de mensen die door blijven duwen: van doe het maar wel en kijk maar niet om. Ik drink op het beste van vandaag en van morgen. Ik drink op het mooiste waar ik van hou. Ik drink op het maximum wat er nog in zit, in vandaag en in morgen, in mij en in jou. P. Van Vliet
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs
19
4. Bidden met kleuters. Wil je tijd maken om samen met kleuters te bidden en het een tastbare plaats geven in de kleuterklas? VVKBaO ontwikkelde een heuse gebedenklapper onder de toepasselijke titel „Bidden met kleuters’. Het is een kleurrijke, kindvriendelijke uitgave geworden waarin gebed en beeld elkaar versterken. Kleuters kunnen hun eigen foto of tekening in de klapper stoppen. Bidden wordt zo een interactief gebeuren! De gebedenklapper omvat gebeden voor bijzondere gelegenheden: geboorte van een broer of zus, een verjaardag, het overlijden van een familielid. Ook alledaagse situaties zoals samen eten en spelen komen aan bod. Daarnaast vind je er gebeden die geschikt zijn voor het ochtend- en avondritueel en gebeden die passen bij het vertellen van een Bijbelverhaal. Je kan Bidden met kleuters bestellen op www.vvkbao.be (> bestellingen). De publicatie kost € 35,00. Scholen aangesloten bij het VSKO krijgen 30 % korting.
„wat zullen we drinken - januari 2011‟ DPB Brugge, basisonderwijs