4 JAARGANG 13 APRIL 2014

4

JAARGANG 13 APRIL 2014

Guus Meesters en het Groene Hart in Loozen De Aner Molen, al 150 jaar draaiende Janny Benjamins-Slingenbergh, Schoonheidspecialist Henk Laarman, voormalig directeur De Akker Een nieuw bestuur voor EMM

He t

b l a d

vá n ,

vóór

e n

dóór

Gr a m s b e rge r s

Va r i at i e Als ik zo de inhoud van het aprilnummer bekijk,

Omdat Hilleen Westerhof, in verband met drukke

valt het mij op dat er weer veel variatie in het aanbod werkzaamheden, tijdelijk stopt met schrijven, zit. Ik hoor van sommige mensen, dat ze alles van A

willen wij haar bedanken voor de mooie inter-

tot Z lezen. Waarschijnlijk komt dit niet alleen door

views van ‘haar’ jeugdrubriek Hotspot. In dit,

de schrijfwijze van onze redacteuren, maar ook door

voor haar voorlopig laatste, interview heeft ze

de bijpassende foto’s van Henk Beenen en Gerrit

een leuk gesprek met Guus Meesters.

Brink. Anderen zoeken alleen naar ‘hun’ rubriek(en).

Annemieke Alfring zal het stokje van haar over-

De een spreekt dít meer aan, de ander dát…

nemen. Ik wens Annemieke namens het bestuur

Deze keer krijgt de Anermolen speciale aandacht omdat de molen 150 jaar bestaat. Ook maken we

van harte welkom als redactielid en vooral veel plezier met het schrijven voor de rubriek Hotspot.

kennis met het nieuwe bestuur van handelsvereni-

door Henk Snijders

ging Eendracht Maakt Macht (EMM). Verder hebben

Tot slot heb ik nog een weetje. Wil je oude fo-

we, in verband met de naderende 4-mei-herdenking,

to’s bekijken, welke in De Groene Gramsberger

een artikel over het vorig jaar aan de Löstersweg ge-

hebben gestaan, dan ga je naar

plaatste herinneringsteken. Ook wordt aandacht be-

www.museumgramsbergen.nl.

steed aan 200 jaar Koninkrijk, met een mooie expo-

Doorklikken via ‘Het Infocentrum’ en ‘Historie van

sitie in ons Museum en aan de eerste Koningsdag

uw streek’ en u ziet alvast de foto’s met nummer

die in Gramsbergen georganiseerd wordt door de

66 en 67. Mede namens Jan Horsman doe ik een

Oranjevereniging. Gerrit Reinders pakt de draad

oproep aan u om ontbrekende namen die bij de

weer op over Gramsbergen in 1948 en Jan Hamhuis

betreffende foto’s horen, aan hem door te geven

heeft buurtbewoner Janny Benjamins geïnterviewd.

(zie pagina 23).

Mooi is ook het artikel over Henk Laarman, de vroegere ‘bovenmeester’ van De Akker.

COLOF ON

BIJZONDeREACTiVIteiTEn

Foto cover: Gerrit Brink

2

Ik wens u ook nu weer veel leesplezier!

Be(lieve) There!

D

e aftrap voor een eerste speciale bijeenkomst, georganiseerd door een enthousiaste groep mensen van de Protestantse Gemeente Gramsbergen, vindt plaats in de voetbalkantine van SV Gramsbergen. Daar zal Bert Konterman iets vertellen over zijn leven als christelijk profvoetballer. Bert Konterman is oud-voetballer van FC Zwolle, Feyenoord, Glasgow Rangers en het Nederlands Elftal. Hij is technisch directeur geweest bij FC Zwolle. Momenteel is hij assistent-trainer van het tweede elftal van FC Twente. Bert zet zich in voor Geloofshelden, een organisatie die met het evangelie de sportwereld wil bereiken. Zondag 18 mei, om 13.00 uur zal hij vertellen over zijn leven. Aansluitend wordt door een team sporters van Geloofshelden een voetbalclinic gegeven. Alle aanwezigen zijn welkom om hieraan deel te nemen, ongeacht ervaring mét of aanleg vóór voetbal. De activiteit richt zich op jongeren, maar is uiteraard toegankelijk voor jong en oud. De organisatie verwacht een inspirerende middag. Contactpersoon is Geralda Rohaan, tel. 0524 222672.

W

oensdag 14 mei houdt Begrafenisvereniging ‘De Laatste Eer’ haar jaarlijkse ledenvergadering. Naast de gebruikelijke agendapunten, zoals financieel jaarverslag en bestuursverkiezing, zal na de pauze worden stilgestaan bij de kosten van een begrafenis, grafrechten en het gemeentelijk ruimingsbeleid. Ook wil het bestuur een toelichting geven op haar plannen met betrekking tot uitbreiding van de financiële pakketten. De avond, die gehouden zal worden in Café Bolte, is ook toegankelijk voor niet-leden. De bijeenkomst begint om 20.00 uur.

Redactie: Lienke Beenen-Harsevoort, Annemiek Bras-Zweers, Kariene Ensink, Jeanet Hakkers, Ilse Klein, Janine Mink-De Jager, Miranda Ottes, Trijnie Slot-Altena, Aly Timmer-Suk, Hilleen Westerhof-Spijkers, Angelique te Winkel, Roelof Altena, Henk Het bestuur behoudt zich het recht voor om inge- Boonstra, Jan Hamhuis, Henk Meppelink, Gert Mink, Gerrit zonden stukken aan te passen, cq in te korten Reinders, Gerdinand Rougoor, Bert Sloots en Jan Walgemoed Ingezonden stukken en suggesties kunt u sturen naar Redactieadres: Janette Nijmeijer-Reinders, Eindredactie: Leen den Braber en Tjeerd Cuperus het redactieadres of aanleveren als Word-document Hardenbergerweg 20, 7778 HP Loozen Vormgeving: Geert Westerhof Art&Design via e-mail: [email protected] (0524) 56 29 22 Fotografie: Henk Beenen en Gerrit Brink Uitgave: Stichting ‘De Groene Gramsberger’ Verschijnt 11x per jaar Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt en/of openbaar gemaakt dmv druk, kopie of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bestuur

Bestuur: Dionne Matel-Hakkers, Margriet Mulderter Haar, Janette Nijmeijer-Reinders, Geesje Veurink- Wilting, Jan Maarten de Ruiter, Henk Snijders en Henk te Velthuis

‘De Laatste Eer’

Druk: Gaasbeek MediaGroep Klachten over bezorging doorgeven aan: Verspreidingsbureau Dommerholt (0523) 62 07 77 Jaarabonnement: buiten verspreidingsgebied €25,– binnen verspreidingsgebied gratis Abonnementsopgave bij voorkeur via e-mail: [email protected] of aan het redactieadres Internet: www.gramsbergen.nl

Stadsbelangberichten B e s t u u r s a c t i v i t e i t e n

Nieuwe bestuursleden

Stadsbelang heeft nieuwe bestuursleden! In deze rubriek stellen ze zich een voor een voor. Ruud Hommes, oud medewerker van de gemeente Gramsbergen, bijt het spits af, hij wordt gevolgd door Jankien Krommendijk. ‘Mijn naam is Ruud Hommes en ik woon al ruim 36 jaar in de Kruisstraat op nr. 18. Na bijna 40 jaar werkzaam te zijn geweest, eerst bij de gemeente Gramsbergen en na de gemeentelijke samenvoeging bij de gemeente Hardenberg, ben ik in 2010 met vervroegd pensioen gegaan. Tijdens de werkzaamheden bij de gemeente heb ik veel ervaring opgedaan in onderhandelingen met burgers. Om die ervaring ook eens van de andere kant mee te maken, ben ik ingegaan op het verzoek van Stadsbelang Gramsbergen e.o. om mij beschikbaar te stellen voor een bestuursfunctie.’

Secretaris van Stadsbelang Gramsbergen e.o.: Jenneke Tegelaar, Voorstraat 8, 7783 AM Gramsbergen. E-mail: [email protected] www.stadsbelanggramsbergen.nl

‘Mijn naam is Jankien Krommedijk. In 1993 ben ik in Gramsbergen komen wonen. Ik heb 41 jaar in het onderwijs gewerkt en ben nu met prepensioen. Dat betekent dat je vrije tijd hebt. Ik doe vrijwilligerswerk, maar ik wil bestuurlijk ook wel iets doen. In het verleden heb ik me ingezet voor de politiek. Daarvoor verricht ik nu nog handen spandiensten, maar ik wil ook graag iets doen voor Gramsbergen. Zitting nemen in het bestuur van Stadsbelang Gramsbergen e.o. is voor mij een mooie kans om dat te realiseren. Natuurlijk zal ik me inzetten om er iets van te maken, want Stadsbelang heeft een gedreven bestuur met daadkracht, een club goede mensen om mee samen te werken.’

Vergadering Stadsbelang naar donderdag

Stadsbelang vergadert vanaf mei elke tweede donderdag van de maand. Ook het inloopspreekuur vindt vanaf mei plaats op die tweede donderdag en wel om 19.45 uur

Inloopspreekuur

Stadsbelang houdt, voorafgaand aan haar maandelijkse vergaderingen, een inloop-spreekuur. Heeft u een tip voor ons of wilt u iets weten? Dan kunt u elke tweede donderdag van de maand om 19.45 uur even naar De Binder gaan. Daar treft u een van de bestuursleden die uw vraag, suggestie of tip graag aanhoort!

Een activiteit? Meld die voor de site!

Op www.gramsbergen.nl staat een overzicht van alle activiteiten die in en om Gramsbergen georganiseerd worden. Wilt u ook dat uw activiteit daar een plek krijgt? U kunt die dan geven via [email protected]

3

E

igenaar

De huidige eigenaar, Stichting ‘De Anermolen’, wil zaterdag 10 mei het 150-jarig bestaan van de molen uitgebreid vieren. Het is dan Nationale Molen- en Gemalendag en het stichtingsbestuur heeft het plan opgevat op die dag speciale activiteiten te houden. Dat bestuur bestaat uit Johan Slatman als voorzitter, Lucia Tromp als secretaris, penningmeester Rita Stroeve en leden Hans Nijmeijer, Henk Langenberg, Lammert ter Wee en Wolter Meilink. Als je weet waar de bestuursleden wonen, valt het natuurlijk op dat ze de allemaal de molen vanuit hun woonhuis kunnen zien!

buiten speelt toneelvereniging De Vennebuurte. Bovendien is er live muziek van Die Midland Steir met onder meer Ger Odink. Deze band brengt Oostenrijkse muziek ten gehore. Na de markt treedt SDG Ane op. Nadat SDG uitgespeeld is, wordt de muziek verzorgd door ‘Studio 4 keer een kwart’. Tijdens de markt is van alles te doen voor de jeugd, zoals schminken, Oudhollandse spelen en voor de jongste kinderen een springkussen. Ook is er een expositie van trouwfoto’s die in de loop van de tijd bij de molen zijn gemaakt. Deze foto’s zijn na oproep door trouwstellen ingestuurd. De directe buren van de Anermolen hebben terrein voor het parkeren van auto’s beschikbaar gesteld.

Anermolen 150 jaar 10 mei

door Lienke Beenen-Harsevoort en Jan Walgemoed

De achtkantige beltkorenmolen in Ane, ‘de molen van Lenters’ in het begin van de vorige eeuw

Op 10 mei draait de molen de hele dag en de activiteiten beginnen om 13.00 uur met een tweetal fietstochten: een langere tocht van ongeveer dertig kilometer, die langs diverse molens in de gemeente voert en een kortere tocht die uitgezet is door Roel Kassies. Aan de fietstocht kan iedereen deelnemen. De buurtschappen die rondom de molen liggen, eigenlijk de buurtschappen aan de westkant van de Vecht, zijn alle speciaal uitgenodigd. Van 14.00-17.00 uur is een markt rondom de molen, met streekproducten, houtsnijwerk en sieraden. De molen zal versierd zijn met vlaggetjes aan de wieken. In de molen zal tijdens de markt een verhalenverteller op de tweede verdieping optreden en

Dat alles ter ere van de Anermolen en tot verhoging van de feestvreugde.

Gebouwd in 1864

De Anermolen is in 1864 gebouwd in opdracht van Gerrit Jan Reinink. De molen verving de oude molen die op Nieuwjaarsdag afbrandde. Op 8 oktober 1867 verkocht Gerrit Jan de molen aan zijn broer Hendrik Reinink, landbouwer in Anerveen, samen met ‘drie roeden en dertig ellen grond’ voor een bedrag van 3000 gulden. Op 15 november 1881 verkocht molenaar en winkelier Hendrik Reinink de windkorenmolen met daarbij één hectare en elf aren grond, aan Albertus Bos, molenaar in Ane. Daarbij een woonhuis en om de molen heen een strook grond, groot genoeg, zodat met paarden bespannen wagens rondom de molen konden rijden. Dat alles voor de prijs van slechts 2000 gulden. Op 12 september 1893 verkocht deze Albertus Bos de molen met erf, huis, weideland en heidegrond voor 5000 gulden aan Hendrik Lenters, molenaar in Anerveen. Later, als Hendrik is overleden, erfde Willem Lenters op 7 april 1939 de korenmolen uit de ouderlijke boedel, terwijl zijn moeder de winkel voortzette, die tijdens de periode van Hendrik was begonnen en zij daarvan het volle vruchtgebruik kreeg.

‘Roggestoete’ en veevoer

De molen maalde koren voor ‘roggestoete’ en veevoer, eerst door windkracht en later elektrisch aangedreven. Begin jaren dertig van de vorige eeuw zijn de wieken van de molen door stormgeweld verloren gegaan. Daarna is de staartbalk verwijderd en de belt rondom de molen deels afgegraven. In 1978 kocht de gemeente Gramsbergen

4

de molen met houten schuur, voor een bedrag van 24.000 gulden, met het voornemen de molen te restaureren. Want de molen was binnen de gemeente de enige die nog enigszins intact was en niet is gewijzigd door modernisering. De molen is ook fraai en landelijk gelegen. In 1981 is de Anermolen gerestaureerd voor 450.000 gulden. De molen is al vóór de restauratie door de gemeente overgedragen aan Stichting ‘De Anermolen’ voor het symbolische bedrag van één gulden. Het beheer en de exploitatie kwamen in handen van de stichting. Na de molen een aantal jaren verhuurd te hebben, is de exploitatie terug in handen van de stichting. In 2002 kreeg de molen, dankzij een sponsor, een nieuw koppel maalstenen, waardoor weer veevoer gemalen kon worden. Sindsdien laat een aantal vrijwillige molenaars de molen draaien.

Het gebeurde tijdens zeer harde wind. Molenaar Hans Petit lukte het niet de molen te laten stoppen. Gelukkig woont Johan Slatman in de buurt en het lukte hen met z’n tweeën de wieken tot stilstand te brengen. Eerst de wieken uit de wind brengen en dan langzaam afremmen.

Molenaars

In de loop van de tijd zijn dat Jan ter Voorde, ook molenaar in Radewijk, Hans Petit, Wout Lohuis en Ubel Ottes geweest. De huidige molenaar is Wim ten Brinke. De eisen om je molenaar te mogen noemen en een molen te mogen bedienen, liggen hoog. Het stichtingsbestuur, bij monde van Wolter Meilink, vindt dat voor vrijwillige molenaars, die op beperkte tijden de molen laten draaien, de eisen wel wat minder hoog zouden mogen zijn! De molen draait in de zomer op woensdag- en zaterdagmiddag en in de winter alleen op zaterdagmiddag. Het stichtingsbestuur trekt er ieder jaar op uit om een andere molen in Nederland of Duitsland te bezoeken. Allereerst voor de gezelligheid, maar ook om te vernemen hoe andere molens functioneren en hoe de financiën zijn geregeld. Volgens Johan Slatman kun je van iedereen wat leren.

Financiën

Wat de financiële kant betreft, heeft het stichtingsbestuur een Periodiek InstandhoudingsPlan, PIP, van zes jaar ontwikkeld. Gedurende zes jaar kan de stichting een beroep doen op het landelijk restauratiefonds. Van de onderhoudskosten is 60 procent gesubsidieerd, de rest moet het stichtingsbestuur zelf op tafel leggen. Elk jaar wordt voor de exploitatie ook een bijdrage geleverd door de gemeente. De rest van de gelden komt binnen via sponsors en dona-

5

teurs. Daarnaast zijn er opbrengsten van landelijke fietsdagen. Dan wordt koffie en koek verkocht. Ook wordt jaarlijks het project ‘Boer, Molen en Bakker’ voor groep 7 en 8 van de basisscholen binnen de gemeente georganiseerd. Daarvoor wordt per kind een bijdrage door de gemeente betaald. Mensen die de molen bezoeken, kunnen via een vrije bedrage de kosten helpen beperken. Tijdens de openingstijden is de molenaar graag bereid tekst en uitleg te geven over de werking van de molen. Ook is een klein winkeltje geopend voor de verkoop van molenproducten en voor het schenken van een kopje koffie. De molen maalt geen meel voor menselijke consumptie, omdat de eisen van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit, streng zijn. Er wordt alleen graan gemalen voor een kippenboer.

Het stichtingsbestuur Achter vlnr: Wolter Meilink, Hans Nijmeier, Lucia Tromp, Johan Slatman, Wim ten Brinke en Lambert ter Wee Vóór: Rita Stroeve en Henk Langenberg

6

dan liet de molenaar dat zien door een wiek te laten stoppen, vlak voor deze de hoogste stand bereikte: de wiek heet dan ‘komende’. Maar stond de verticale wiek even voorbij het hoogste punt, dan heet de wiek ’gaande’, wat betekent dat iemand was overleden en dat de molenaar daarom rouwde. Met de wieken in zuiver horizontale en verticale stand, ‘met ‘de roede voor de borst’, liet de molenaar zien dat de stilstand van korte duur was en dat hij het plan had binnen korte tijd weer met zijn werk te beginnen. Stonden de wieken in hoeken van vijfenveertig graden ten opzichte van de horizontale en verticale ruststand, dan gaf de molenaar te kennen dat zijn rust van langere duur zou zijn. De molen stond dan ‘overhoek’ of ‘overkruis’. Deze stand zal nu niet vaak meer worden waargenomen. Door montage van bliksemafleiders was er ook geen noodzaak meer om, door de wieken Wieken overkruis te zetten, de molen lager te maken en De molenwieken of roeden draaien altijd daardoor het risico van blikseminslag te tegen de wijzers van de klok in. verminderen. Soms zie je de wieken van de niet-werkende De molenaar maakte ook gebruik van bepaalde molen niet altijd in dezelfde stand staan. Dat wiekstanden om ingewijden berichten door te heeft zijn reden en is het gevolg van de mogegeven en zo, bijvoorbeeld, de molenmaker te lijkheid die de molenaar had om met zijn omge- laten weten, dat hij voor een karwei langs ving te communiceren. De molenaar was met moest komen. Ook in oorlogstijd werden met te zijn molen altijd het middelpunt in de buurt. voren afgesproken seinen berichten doorgegeHij werd door zijn klanten op de hoogte ven. In de Tweede Wereldoorlog werd daar veelgebracht van het wel en wee in die gemeenvuldig gebruik van gemaakt om onderduikers te schap. Was er reden tot vreugde bij geboorte, waarschuwen voor razzia’s. Ook nu zijn de verhuwelijk of andere vreugdevolle gebeurtenissen, schillende standen soms te zien.

Oranjevereniging Gramsbergen e.o. KONINGSDAG

Onze eerste Koningsdag is in aantocht! Officieel is Koningsdag op 27 april. Dit jaar valt deze datum op een zondag. Daarom gaan wij het gezamenlijk vieren op zaterdag 26 april. Zoals gebruikelijk is ’s morgens om 10.00 uur een aubade bij verzorgingshuis ‘t Welgelegen, verzorgd door muziekvereniging Crescendo. Om 09.30 uur is bij stadsherberg De Olde Woage de start van de motortoertocht, georganiseerd door Eveno Racing. De inschrijving voor deze motortoertocht is vanaf 09.00 uur. Ook de start van de oldtimertoertocht vindt plaats bij stadsherberg De Olde Woage. De briefing is om 10.00 uur en om 10.30 uur wordt gestart met de toertocht. Natuurlijk zijn de gedecoreerden van de voormalige gemeente Gramsbergen ook weer uitgenodigd voor hun jaarlijkse bijeenkomst. Dit jaar is dat in De Krim. Tussen 13.00 en 13.30 uur kan men bij de Mommeriete starten met de fietspuzzeltocht. Het is een tocht door onze mooie omgeving voor jong en oud, dus echt voor iedereen. Vanaf 14.00 uur kan iedereen zich gezellig vermaken op de terrasjes in het centrum. Er zijn leuke activiteiten voor de kinderen. Ook is er een rommelmarkt voor de jeugd die dit keer plaatsvindt tussen Harrish Inn en De Olde Woage, dus niet in de Oudestraat! Alle kinderen uit Gramsbergen e.o. krijgen via hun scholen een kleurplaat, die ze vóór Koningsdag kunnen inleveren bij Monkey Toy’s en waarmee een leuk prijsje te winnen valt. Om 16.30 uur vindt de prijsuitreiking ook plaats bij Monkey Toy’s, het voormalige pand Schotkamp.

De Oranjevereniging Gramsbergen e.o. maakt deze middag en avond mogelijk, samen met de gezamenlijke horeca

HERDENKING 4 MEI Het programma rond de 4 mei-herdenking ziet er als volgt uit:

Kranslegging

De kranslegging bij het monument bij het voormalig gemeentehuis zal om 16.00 uur plaats vinden door burgemeester Snijders, samen met leerlingen obs Prinses Ireneschool en cbs De Akker.

Herdenkingsbijeenkomst

De herdenkingsbijeenkomst begint om 18.50 uur en wordt traditiegetrouw gehouden in de Boomhofkerk. Een vertegenwoordiger van de gemeente verricht het openingswoord. Aan de herdenking werken verder mee: kinderen van obs Prinses Ireneschool en cbs De Akker, koperensemble Crescendo en zangvereniging Euphonia. Vanaf 18.30 uur is de kerk open. Om 19.40 uur vertrekt de stille omgang vanaf het Meiboomplein naar de Algemene Begraafplaats aan de Anerdijk. Na het blazen van de Last Post, de twee minuten stilte en het spelen van het Wilhelmus door muziekvereniging SDG, zal de kranslegging plaatsvinden. Bij vertrek van de begraafplaats is gelegenheid om bloemen op de graven te leggen.

7

door Gerrit Reinders

Najaar, 1948 Stationsstraat A 63 De vijf donkere oorlogsjaren waren jaren van angst en ellende, een tijd van schaarste en behelpen. Maar het was ook een tijd, waarin de Gramsberger winkeliers elkaar en iedereen voorthielpen. Na de Tweede Wereldoorlog kwam het winkelbestand weer tot leven en krabbelde langzaam weer op. Een moderne tijd diende zich aan. In onze herinnering maken we een wandeling langs alle winkeliers van toen, het is 1948. We laten ook andere ambachtslieden, markante figuren en bijzondere zaken niet buiten beschouwing. De Oudestraat, waarin we ons nu bevinden, werd toen de Achterhoek genoemd. De huisnummering is van die tijd.

AC H

TER

H

et is een knus winkeltje, dat van ‘Muussien-Ööle’. Niet erg ruim, een doorsnee huiskamer is groter. De koperen bel boven de winkeldeur meldt met helder gerinkel het komen en gaan van de klanten. Als je de deur binnenkomt, sta je al meteen voor de toonbank. Dat is op de meeste dagen van de week geen probleem, er is genoeg ruimte voor enkele huisvrouwen, die voor de dagelijkse boodschappen komen en om de laatste nieuwtjes uit te wisselen. Maar op gezette tijden, vrijwel altijd op vrijdagmiddag na schooltijd, is het er dringen geblazen. Dan is er na een trouwerij het ‘centen griepen’. Als het bruidspaar de kerk verlaat, strooit het kersverse

‘Snuupwinkeltie’

Het winkeltje van ‘Muussien-Ööle’ staat in Gramsbergen bekend als het ‘snuupwinkeltie’. Kleinzoon Gerrit Jan Regeling verwoordde, in de gedichtenreeks voor de winkeliersactie, de specialiteiten in grootmoeders zaak als volgt: Muussien-Ööle is bekend veur de toffies van een cent salmiak en uulevellen en pinda’s om oet te pellen ’n stukkien zuutholt veur een cent en, mensen, ’t is toch ongekend: het levensmiddelenassortiment is bij iedereen alom bekend

HO

EK

Boven de deur staat in sierlijke letters geschilderd: A. Regeling Bakker en Kruidenier. Dat is nog uit de tijd dat Albert en Aaltje samen hun bedrijf begonnen aan het begin van wat toen nog de Steensteeg heette. Een gelukkige tijd, er is sindsdien veel gebeurd.

53 54

‘Albert van de Moes’

61 62 63 G STEE

N STEE

8

echtpaar, de familie en vrienden, met centen en met hier en daar een stuiver en een enkel dubbeltje. Als het gebruikelijke ritueel ten einde is, holt de hele meute naar het winkeltje van ‘MuussienÖöle’. Degenen, die niet meer naar binnen kunnen, staan voor het raam naast de deur. Daarachter staan de vierkante stopflessen met allerhande snoepgoed. Er wordt alvast een keus gemaakt hoe de vergaarde rijkdom besteed gaat worden.

De wortels van Albert Regeling liggen in het verre Vollenhove, toen nog een vissersplaats met haven aan de Zuiderzee. Daar wordt in 1833 zijn vader Teunis geboren als zoon van Berend Regeling, de visverkoper. Ze wonen aan de Leeuwte in de buurtschap Moespot, net boven Vollenhove. Daar wonen veel mensen met de naam Regeling

Linkerpagina: Winkel van ‘Muussien-Ööle’

Links: ‘Centengriepen’ op het kerkplein. Achter het fietsenhok de schuur van ‘Deurings-Harm’, waar nu de consistorie staat

en, zoals zo vaak, worden dan de mensen genoemd naar de plek waar ze zijn geboren. Dergelijke namen blijven vaak lang aan families kleven. Zo zal Teunis door het leven gaan met zijn dagelijkse naam van ‘Teunis van de Moes’. Zijn nazaten worden ook zo aangeduid. Teunis trouwt in augustus 1865 met Albertje de Oude. Ze krijgen zes kinderen. Na de geboorte van Jacob, het vierde kind, verhuist het gezin naar Vroomshoop. Daar worden de twee jongsten geboren. De kindersterfte is hoog, vier kinderen overlijden vóór het tiende levensjaar. De tweede zoon, Albert, ziet het levenslicht in 1868. Hij gaat in het bakkersvak en als hij begin twintig is, leert hij Aaltje kennen. Ze is de dochter van kleermaker Gerrit Jan Klinge uit Gramsbergen. Ze trouwen op 8 november 1892 in Ambt-Hardenberg en gaan wonen in haar ouderlijk huis A 63 aan het begin van de Steensteeg, nu Stationsstraat.

is hun woonkeuken meer een café, dat een rustpunt wordt voor de schippers. De winter van 1896 is lang en streng. Het schip van Folke Boonstra ligt er wekenlang vastgevroren. Zo leert hij de oudste dochter van de herbergier beter kennen. Hun relatie lijdt niet onder de hevige kou. Op 11 september 1897 beloven Everdina Flierman en Folke Boonstra elkaar eeuwige trouw.

Groot gezin

Aaltje Klinge is midden twintig als ze bakkersknecht Albert Regeling leert kennen. Aaltje is geboren in de Achterhoek A 53. Ze komt uit een kleermakersfamilie. Haar vader Gerrit Jan is, evenals haar oom Martinus, kleermaker. In 1890 woont Aaltje met haar ouders in het huis A 63 in de Steensteeg. >>

Het huis A 63 (pijl) in de Steensteeg (±1900)

Vorige bewoners A 63

De Steensteeg is tot de Franse tijd, zo rond 1800, een zandpad zonder bebouwing. Het is de toegang naar het akkerland op het Hooge Holt en het ‘Knien’nlaand’ en het Gramsberger bosje. Het perceel A 63, aan het begin van de steeg, is pas na 1800 bebouwd. De eerste woning is klein van afmeting en staat evenwijdig aan huis A 62 in de Achterhoek. De eerste bewoner is dan Berend Buter uit Den Velde, die getrouwd is met Swaantjen, de dochter van stadsdienaar Hendrik Reinders uit de Voorstraat. In 1857 is Derk Flierman de bewoner. Hij is kleermaker en getrouwd met Johanna Willemina Weerts. In die tijd is men bezig met het graven van het kanaal. Het gedeelte van Vroomshoop naar De Haandrik komt klaar in 1856. Als de brug aan het eind van de Steensteeg klaar is, krijgt Hendrik Jan Flierman, de zoon van Derk en Willemina, de functie van brugwachter. Hij gaat aan het kanaal wonen en trouwt in 1861 met Aaltjen Knüppe uit Laar. Zij krijgen twee zonen en twee dochters. Al gauw

9

Nadat ze getrouwd zijn, beginnen Albert en Aaltje een bakkers- en kruidenierszaak in het pand A 63. Hun nakomelingen laten niet lang op zich wachten. In de drie opeenvolgende jaren 1893, ’94 en ’95 worden de zonen Gerrit Jan, Theodorus Johannes en Johannes geboren. In 1898 meldt zich de eerste dochter, Albertha, en twee jaar later weer een zoon, Albert. De twee jongste meisjes, Jennigje en Jentie, zien het levenslicht in 1902 en 1904. Albert Regeling neemt zijn dagelijkse naam van ‘Albert van de Moes’ mee naar Gramsbergen. Zo wordt zijn vrouw Aaltje Klinge ‘Aaltje van de Moes’ oftewel ‘Ööle van de Moes’ of ‘Moes-zien-Ööle’, dat al gauw verbasterd wordt in ‘Muussien-Ööle’. Haar kinderen en kleinkinderen gaan nu, 1948, plaatselijk nog als ‘… van de Moes’ door het leven.

Verdriet

Aaltje Regeling-Klinge ‘Muussien-Ööle’

De drie op jonge leeftijd overleden jongens Regeling Albert, Johannes en Gerrit Jan

Bij deze brug bij café Boonstra had visser Kiewiet zijn woonschip

10

Het is een drukke huishouding, met een winkel en een bakkerij. Geluk en voorspoed lijken gewone zaken die erbij horen. Maar na een huwelijk van dertien jaren laat het leven zijn keerzijde zien. Albert wordt ziek en overlijdt in maart 1906, 38 jaar oud. Aaltje blijft achter met zeven kinderen, de jongste is nog geen 2 jaar. Nog verslagen door het gemis wordt het verdriet nog groter, de kleine Albert wordt ziek en krijgt hersenvliesontsteking. Dat is iets waar de medische wetenschap nog geen oplossing voor heeft. Het jongetje is nog maar 7 jaar oud en overlijdt in augustus 1907. Precies een jaar later krijgt oudste zoon Gerrit Jan hevige buikpijn. Dokter Van Maanen probeert met medicijnen de knaap te genezen. Operatief ingrijpen is vrijwel nog onbekend. De familie is andermaal verslagen en ontroostbaar als Gerrit Jan op 5 augustus 1908 ten gevolge van blindedarmontsteking overlijdt. Hij is pas 15 jaar oud. Nog geen jaar later, begin juli 1909, blijven de luiken bij ‘Muussie-Ööle’ wéér gesloten. Wéér wordt ze geconfronteerd met de eindigheid van het leven, al is pijn en verdriet nu anders. De dood aan het eind van een leven is makkelijker te aanvaarden dan bij een kind: vader en grootvader Gerrit Jan Klinge overlijdt op donderdag 8 juli 1909, 78 jaar oud.

Fataal ongeluk

’s Heren wegen zijn ondoorgrondelijk. Vier maanden later, zondagmiddag 18 november 1909, gaat een schokgolf van ontzetting door Gramsbergen. Johannes Regeling en enkele vriendjes spelen bij de brug aan het kanaal. Als het gaat regenen, zoeken ze een droge plek. Een afschuwelijk drama is het gevolg. De Vechtstreek van 3 december meldt het als volgt: Zondagmiddag had alhier een vreselijk ongeluk plaats. Een viertal jongens gingen voor den regen een schuilplaats zoeken in een woonschip van den visscher K. (Kiewiet?) alhier, die niet in het schip aanwezig was en de deur gesloten. Het twaalf-jarig zoontje van K., dat zich onder de knapen bevond, wist de sleutel en zoo de toegang met zijn kameraden tot het woonschip te verkrijgen. Pas zijn ze binnen, of de jeugdige G.K. neemt het in de schuit liggende geladen jachtgeweer, zet de twee stukken ineen en richt het schertsenderwijze op zijn kameraden, het schot gaat af... en de 14-jarige zoon van de wed. Regeling alhier, valt dood neer. Hij had de geheele lading vlak midden in het gezicht gekregen. Zijn aangezicht was geheel uit elkaar geslagen; door den korten afstand kon de hagel zich niet spreiden en bleven de andere jongens, die vlak naast het slachtoffer stonden, gespaard. De deelneming met de beide families is algemeen. Naar we vernemen had men de patroon niet uit het geweer kunnen nemen en daarom in twee stukken weggelegd. Heden (dinsdagmiddag) was het parket uit Zwolle te dezer zake alhier. In een tijdsbestek van vier jaar moet ‘Muussien-Ööle’ afscheid nemen van haar man, drie zoontjes en haar vader. Vijf maal maakt ze de droeve tocht naar het kerkhof, een mens zou buiten zinnen raken. Als haar man Albert in 1906 overlijdt, staat ze er als 39-jarige weduwe alleen voor om haar gezin en hun nering draaiende te houden. Theo, haar enige zoon, is dan 12 jaar en nog schoolgaand. Met hulp van een knecht, haar vader Gerrit Jan en de naaste buren, houdt ze zich staande. Het is een troost te weten, dat Theo al gauw de handen uit de mouwen zal steken. ‘Muussien-Ööle’ is een sterke, kordate vrouw. Iemand die niet veel ontgaat. Een kleindochter typeert haar treffend als ze zegt: ‘Opoe is ’t er iene, den kan het grös heur’n wassen.’ Vervolg familie Regeling in het juninummer.

V

eel voorkomend

Zwartkopjes behoren tot de meest voorkomende vogelsoorten van Nederland. Gelukkig is het een soort waarmee het goed gaat. Ook in Gramsbergen en omstreken is dit vogeltje niet zeldzaam. Ik denk dat veel mensen hem zien, zonder dat ze het beseffen. Het is een vrij onrustig vogeltje die je zelden van heel dichtbij ziet. Daarom is het handig als je ook een beetje ingesteld bent op geluiden die vogels produceren. Dan weet je sneller, met name in de lente, of weer exemplaren van bepaalde soorten in de buurt zijn. Maar besef wel, niet elk geluid is zo makkelijk te onderscheiden als de roep van een koekoek.

Geluid

Gelukkig heeft de zwartkop wel een kenmerkend liedje. Hij begint heel aarzelend met een beetje gemurmel, zo in de trant van: ‘Zal ik wel of zal ik toch maar niet?’ En dan komt opeens het tweede deel als een prachtig melodieus salvo er achteraan. Hij is in feite alleen maar te verwisselen met één andere vogelsoort, de tuinfluiter. Dat is een andere artiest in de vogelwereld. Als die begint te fluiten, weet hij van geen ophouden. En dat is dan precies het verschil met de zwartkop. De tuinfluiter gaat ferm van start en zingt langer door. En, maar dat vind ik dan, er zitten wat meer krassende geluiden tussen.

een op, want je ziet ze niet in groepen, maar meestal in paartjes. Ze zijn ook kieskeuriger als het om voedsel gaat. Ze hebben meer op met insecten, dan met zaden en fruit. De vrij lange, puntige snavel wijst daar al op. Insecten zijn nu eenmaal makkelijker te kraken dan noten of zaden. Dus hebben ze geen brede, stevige snavels nodig.

Bloeiende vruchtbomen

Vechtstraat 8 De eerste keer dat ik het zwartkopje heel bewust 7772 AX Hardenberg zag, was in het begin van de jaren zeventig. Ik T 0523 273388 woonde nog niet lang in Holtheme en het was in E [email protected] de periode dat de appelbomen vol in bloei stonden. I www.dekoppel.com Door een raam op de eerste verdieping zag ik een Openingstijden: paar vogels heel actief door een van de vruchtbodi t/m vr: 13.00 – 17.00 uur men fladderen. Gauw de verrekijker erbij. Ja hoor, juli en aug.: 10.00 – 17.00 uur een zwartkop paartje. Toen vond ik dat nog heel bijza en zo: 13.00 – 16.00 uur zonder. Het was prachtig Toegang gratis om te zien hoe de vogels joegen op insecten, die van het ene naar het andere bloesempje zoemden. Na mijn Holthemer beginjaren zag ik ze elk jaar door Barend van Zadelhoff weer, zoals afgelopen herfst, vlak voor de vogeltrek.

Zwartkopjes

Speciaal exemplaar

De eerste helft van oktober trof ik deze vogel voor het eerst. Ik heb hem wel tien keer bekeken, Trekvogel omdat ik het eigenlijk niet wilde geloven. Het manHet is weer opletten geblazen, want binnenkort netje dat ik zag, had een krulletje op zijn zwarte is de zwartkop terug van zijn trektocht naar petje. Later in oktober was de vogel verdwenen. Ik Noord-Afrika. Hij behoort tot het grote leger van nam dus maar aan, dat hij met zijn soortgenoten vogels, die in de herfst denken: ‘Bekijk het maar. op weg was naar het zuiden. Eigenlijk was ik het Wegwezen uit het miezerige noordwesten van voorval compleet vergeten. Maar wat wil het geval? Europa.’ Ik begin steeds meer mee te voelen met In januari bivakkeerde ik op Madeira, een eiland deze kleine exemplaren van dierlijk leven. Ze trek- ter hoogte van de Noord-Afrikaanse kust. Ik zat ken weliswaar niet heel ver weg, maar weten toch net aan een fatsoenlijke kop koffie en keek op naar de gebieden te vinden waar in de winter meer een bloeiende mimosa. Wie zit me daar triomfantewarmte en voedsel is. Vooral het westelijke Midlijk vanaf een lage tak aan te kijken? Jawel, dezelfde dellandse Zeegebied is in trek. De eerlijkheid zwartkop met de krul op zijn petje. Het mankeerde gebied me te vermelden, dat er een klein aantal er maar aan dat hij zei: ‘Nou, tot april dan maar overwinteraars is en dat ook nogal wat vogels in weer in Holtheme.’ zuidwest Engeland en Ierland blijven hangen.

Kenmerken

Bij het benoemen van de kenmerken, lopen we weer eens tegen een ernstige vorm van discriminatie aan. Wat is namelijk het geval? Het vrouwtje heeft helemaal geen zwart, maar een roestbruin petje op haar kop. En toch heten alle vogels van deze soort zwartkopjes. Hoog tijd voor een actiegroep!!! De rest van het verenpak is grijs. Donkergrijs van boven en lichtgrijs aan de onderkant. Wat de grootte betreft, doet hij niet veel onder voor de mus. Daar houdt dan de gelijkenis met-

Exposities • Amfibieën en reptielen en Frogy de Kikker • Vanaf mei: Jurrassic Polderland • ‘Duurzaam natuurlijk: Watt LED je?’ Activiteiten 7 mei 14.00 uur: Natuur in uitvoering De boswachter beantwoordt natuurvragen 14 mei 14.00 uur: Kindermiddag ‘slang maken van afval’ 17 mei 13.00 uur: Repair café 4 juni 14.00 uur: Natuur in uitvoering, de boswachter beantwoordt natuurvragen 7 juni 10.30 uur: Koppel Vechtival Voor sommige activiteiten wordt een kleine vergoeding gevraagd. Voor lezingen en kindermiddagen is opgave vooraf gewenst. Kijk op www.dekoppel.com of in De Toren voor actuele aanvullingen!

11

W

at zocht Albert Kamphuis

door Henk Meppelink

Bij De Olde Woage heb ik een afspraak met oud-Gramsberger Albert Kamphuis. Albert is in 1944 in Ane geboren en heeft zijn jeugd daar doorgebracht. Albert is een gevoelsmens en heeft respect voor mensen met andere ideeën. Hij is principieel, maar is tegen ‘oog om oog, tand om tand’. Hij is vergevingsgezind en vooral een bevlogen man. Albert is geïntrigeerd door het verleden van de Holtense onderduiker Arend Schipper, die op 19 juli 1943 in Ane om het leven is gebracht. Ik heb mij enigszins ingelezen in de geschiedenis van hoofdpersoon Arend Schipper en ben benieuwd waar Albert nog naar op zoek was. Gek genoeg haal ik de namen Albert en Arend steeds door elkaar. Maar goed, wat is zijn drive en waarom is hij zo nieuwsgierig naar het verleden van deze Arend Schipper? Na samen eerst een foto van een plattegrond van oud Gramsbergen te hebben bestudeerd, begint Albert, onder het genot van een kop koffie, te vertellen.

Enkele jaren na de oorlog kwam ik erachter dat in de vloer van mijn slaapkamer een luik zat. Als kind heb ik nooit geweten waarvoor dat luik diende, maar ik vond het spannend en angstig tegelijk. Het deed iets met mij. Het maakte mij ook onzeker, omdat er niet over werd gesproken. Ik werd nieuwsgierig. Dat luik en het verhaal over die vermoorde onderduiker hield mij bezig en liet mij niet meer los. Inmiddels weet ik dat ook mijn ouders in de oorlogstijd onderduikers hadden verborgen, maar daar werd niet over gesproken. Dat was blijkbaar geweest en daar sprak je niet meer over. Maar die Holtense onderduiker… Ik wist toen nog niet dat het om ene Arend Schipper ging, maar wel dat een onderduiker op ons erf, zo vlak bij ons huis was doodgeschoten. Dat intrigeerde mij. Ik had geen naam, geen personage, geen leeftijd... Niets wist ik van hem. Ik wilde hem een ‘gezicht’ geven en moest op zoek naar ontbrekende puzzelstukken. Ik kon niet meer terug. Het was alsof ik op een golf zat die me meenam en al maar doorrolde. Ik kwam en wilde er niet meer af. Er gebeurde iets met mij en ik moest weten wat er was gebeurd.’

Een zwarte dag in Ane

Albert verwijst naar het boek ‘Een zwarte dag in Ane’ en hij vertelt: ‘In juli 1943 komt de 18-jarige jonge Holtenaar Arend Schipper, samen met zijn vriend Jan van der Meulen, naar Ane om onder te duiken, om zo de Arbeitseinsatz in Duitsland te ontlopen.’ Volgens Albert hadden veel boeren in Ane onderduikers uit verzet tegen de bezetter. ‘Bij onze buren, de familie Stegeman, vond Arend

Een zwarte dag in Ane Albert Kamphuis: ‘Deze gevallen onderduiker moest erkenning krijgen! Dat liet me niet los.’

een onderduikadres. Zijn vriend Jan van der Meulen zat iets verderop bij oom Hendrik, een broer van mijn vader, ondergedoken. Jaren later vernam ik dat bij ons thuis Kees van Kooten uit Amsterdam was ondergedoken. Toen wist ik ook dat het luik in mijn slaapkamer de toegang was tot de schuilplaats van de onderduiker.’

Ane 19 juli 1943

‘Ten tijde van de bezetting waren in kamp Erika zogenaamde KK-mannen als bewakers actief. KK-Mannen waren vaak Nederlanders, in dienst van de bezetter. Omdat er een overschot aan KKmannen was, kregen zij een extra taak, namelijk het opsporen van onderduikers. Na informatie ingewonnen te hebben bij NSB-ers over mogelijke verblijfplaatsen van onderduikers, voerden zij razzia’s uit. Omdat de KK-mannen het vermoeden hadden dat ook in Ane onderduikers zaten, doorzochten zij op 19 juli 1943 ons huis en ook het huis van Stegeman. Arend Schipper was op dat moment niet op zijn onderduikadres, maar bij Arend Schipper zijn vriend Jan van der Meulen. Zij hadden de ’Op 19 juli 1943 is Arend Schipper, een Holwagen zien komen en maakten zich uit de voeten. tense onderduiker, op ons erf in Ane doodgeArend had zich verschuild achter het ‘bakhoes’ schoten door zogenaamde Kontroll Kommanvan de familie Stegeman, maar hij voelde zich do’s, Nederlanders die met de bezetter heulden. niet veilig genoeg en vluchtte het land in. De KKArend zat nog maar drie weken ondergedoken bij mannen hadden hem gezien en achtervolgden onze buren, de familie Stegeman. hem. Meermalen gaven ze hem het bevel zich

12

over te geven. Overgeven, dat zou hij nooit doen. Toch is Arend Schipper op die bewuste dag om 17.15 uur door de KK-mannen doodgeschoten.’ Albert vermoedt dat Arend op zijn vlucht is gedood. ‘Mij zullen ze niet levend te pakken krijgen’, had hij immers gezegd. ‘Alleen diegene die het schot heeft gelost, kan het weten’, zegt Albert. Daarnaast heeft Albert altijd gedacht dat Arend door Duitsers is neergeschoten. Nu weet hij dat Arend door landgenoten, Nederlandse KK-mannen is gedood. Dat maakt het extra wrang.

‘Arends’kelken

‘Ik heb in Holten een kerkhof afgespeurd en vond daar zijn graf. Daar begon destijds voor mij ook de zoektocht naar de puzzelstukjes. Inmiddels heb ik de puzzel zo goed als compleet. Maar Arend is een oorlogsslachtoffer en hij wordt op geen enkel oorlogsmonument genoemd. Daar wilde ik iets aan doen en ik heb, toen ik hoorde dat een boekje over deze geschiedenis geschreven zou worden, het initiatief genomen om alsnog een herinneringsteken voor Arend Schipper te plaatsen.’ Zeventig jaar naar dato, op 19 juli 2013, om exact 17.15 uur, het tijdstip waarop Arend is gedood, is aan de Löstersweg een plaquette ter nagedachtenis aan Arend Schipper onthuld. Het herinneringsteken is een afbeelding van aronskelken die door Arend Schipper zelf waren geschilderd. Hij was naast huisschilder namelijk ook een verdienstelijk kunstschilder. Albert noemt de aronskelken op de plaquette nu ‘Arends’kelken.

Rijker mens

Albert laat foto’s zien van de onthulling van de plaquette. Hij woont nu op bescheiden afstand van Gramsbergen. Maar al had hij in Amsterdam gewoond, dan had hij ook het initiatief genomen voor deze herinneringsplaquette, alleen al omdat het niet vergeten mag worden. ‘Ik kom in ieder geval niet meer los van Arend. Hij en ik zijn min of meer met elkaar vergroeid.’ Het klinkt gek, maar het lijkt mij dat die Arend Schipper voor een deel in Albert Kamphuis zit.

Albert vindt het daarom geen toeval dat ik ook tijdens ons gesprek de namen van Arend en Albert voortdurend verwissel. Op mijn laatste vraag wat deze speurtocht en onthulling van de plaquette met Albert heeft gedaan, zegt hij: ‘Dat ik dit heb mogen doen en dat er nu een herdenkingsplek is voor Arend Schipper, doet mij goed. Ik heb het hierdoor min of meer kunnen afsluiten en, zeker zo belangrijk, het heeft mij als mens ook ‘rijker’ gemaakt.’ Boven: De boerderij van de familie Kamphuis, geschilderd door Nic. Blans Rechtsmidden: De grafsteen van Arend Schipper op de begraafplaats in Holten Links: De onthulling van het gedenkteken aan de Löstersweg, de plek waar Arend Schipper is neergeschoten Rechts: Het gedenkteken van Arend Schipper

Linkerpagina: Boven: Albert Kamphuis Linksonder: Arend Schipper Middenonder: Arend Schipper (links) met zijn vriend Jan van der Meulen (Ane, juli 1943)

13

Stichting Historische V 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden oorgeschiedenis

door Geesje Veurink-Wilting

Meer dan tweehonderd jaar lang, vanaf het einde van de zestiende eeuw, was Nederland een republiek, die bestond uit zeven soevereine, dat wil zeggen in hoge mate onafhankelijke provincies. Deze losse ‘staten-bond’ werd volgens oude rechten en voorrechten bestuurd door aanzienlijke burgers in het westen en door landadel in het oosten en noorden van het land. Zij waren de regenten en werden bijgestaan door een stadhouder, als hoogste dienaar ondergeschikt aan de regenten. Maar in de tweede helft van achttiende eeuw had de stadhouder op

grotendeels informele wijze een omvangrijke macht weten te verwerven. Tegen deze in hun ogen onrechtvaardige politieke verhoudingen, keerden zich tussen 1780 en 1787 Van 2013 tot 2015 vieren we in de hervormingsgezinde Patriotten. De strijd werd Nederland het 200-jaar bestaan zo fel gevoerd, dat het bijna tot een burgeroorlog van het Koninkrijk der Nederlanden. kwam. Met de inval van Frankrijk in 1795 en de De basis voor het Koninkrijk in zijn vorming van de Bataafse Republiek kwam aan de regentenheerschappij abrupt een einde, en stadhuidige vorm is gelegd in de houder Willem V vluchtte vanaf het Scheveningse periode 1813 tot en met 1815. strand naar Groot-Brittannië. In 1813 kwam de Franse overheer- De felste debatten werden in deze jaren gevoerd over de staatsvorm van de nieuwe republiek. sing ten einde en in 1815 keerde de Prins van Oranje terug als hoofd Zeker nadat generaal Napoleon Bonaparte eind 1799 de macht had gegrepen, werd de invloed van van Nederland. Daarom vieren we Parijs op de politiek in ons land almaar groter. dit jubileum van 2013 tot 2015. Napoleon was een militair die in 1799 de toenNaar aanleiding van dit jubileum is malige Franse regering afzette en daarna de over Frankrijk en over alle door de Franse dit jaar in ons Museum een prach- macht legers veroverde gebieden naar zich toe trok. Als tige tentoonstelling opgezet over keizer heerste hij vanaf 1806 over bijna heel Eurode zeven generaties van het Huis pa. In 1806 benoemde Napoleon zijn broer LodeOranje-Nassau in ons Koninkrijk. wijk tot koning van Holland. Daarmee werd de grondslag gelegd voor de latere monarchie. In 1810 zette Napoleon zijn broer af en lijfde hij Nederland in bij het Franse Keizerrijk. Drie jaar Rechtsboven: later werd Napoleon verslagen en naar Elba verKoningin-Moeder Emma met haar bannen. Nederland werd weer onafhankelijk. dochter Wilhelmina Napoleon heeft een hoofdrol in de Europese geschiedenis gespeeld. Van grote betekenis is Rechterpagina vbnb: geweest dat hij in de gebieden waarover hij macht De Zonnedagtocht voor Bejaarden bezocht uitoefende, het bestuur en de rechtspraak gemoin 22 juni 1971 Koningin Juliana op paleis derniseerd heeft. Ook voerde hij nieuwe maten, Soestdijk. Vlnr: Enne Snel, Christina de meter, en gewichten, het gram, in. Bovendien Willemina Grimmerink-Eshuis (‘Christine werd de burgerlijke stand en het kadaster ingevan Dokters’) en Willem Prenger Sr. voerd, wat onder meer het verplicht aannemen van een achternaam en het toedelen van huisIn 1998 ontvangt burgemeester Houben nummers tot gevolg had. Koningin Beatrix Nadat bekend werd dat Napoleons leger zich had moeten terugtrekken uit Rusland, en in november Willem Alexander en Máxima 1813 de Fransen bij Leipzig waren verslagen, werd

14

Prins Willem Frederik van Oranje-Nassau op 30 november, op het strand van Scheveningen binnengehaald. Vanaf die tijd kwam de regie in handen van het Huis Oranje-Nassau en werd de basis gelegd van ons huidige Koninkrijk.

Lokale gebeurtenissen 1813

Franse garnizoensstroepen waren gelegerd in de vestingstad Coevorden. Niet alle Franse soldaten hadden zich teruggetrokken en de Franse overste David had de opdracht gekregen de vesting Coevorden te blijven verdedigen. Voor de ingezetenen van Gramsbergen en omgeving was 27 december 1813 verschrikkelijk en treurig. De laatste hardnekkige Franse militairen pleegden die dag een uitval vanuit hun vesting Coevorden tot dicht bij Gramsbergen. Daar moest men met de grootste spoed alles in het werk stellen om de beste goederen in te pakken en met schuiten en wagens te verzenden. Ook moesten vrouwen en kinderen in alle haast vluchten. Gelukkig kon de vijand tussen Ane en Anerveen door Kozakken, burgers en boeren zo’n tegenstand worden geboden, dat verder oprukken werd belet. Ondertussen hadden de Fransen in Anerveen en Holthone veel geplunderd en vernield. Ze hadden kisten, kasten, klokken meegenomen en andere meubelen vernield. Ook hadden ze ongeveer tweehonderd runderen gestolen en andere dieren, die zij niet zo snel konden meenemen, doodgeschoten. Sommige bendeleden zijn in De Meene en in de Klokhenne aan de Vecht geweest en hadden daar dezelfde verwoestingen aangericht en geplunderd. Maar ook daar zijn zij door Kozakken en boeren tegengehouden. Met name de boeren hadden de Fransen met zo veel dapperheid afgeslagen, dat het stadje Gramsbergen, dat een afschuwelijk lot te wachten stond, behoed bleef voor de wraak van de Fransen.

Culturele Kring Zeven generaties 200 jaar Koninkrijk 1813 -20133 1813-1840 Koning Willem I Op 30 november 1813 zette Willem, na ballingschap van achttien jaar, weer voet op Nederlandse bodem. In Londen was hij per brief uitgenodigd om als ‘soeverein vorst’ de regering op zich te nemen. Willem aanvaardde de uitnodiging en met het Engelse fregat The Warrior kwam hij aan op het strand van Scheveningen. Met een boerenwagen werd hij vervolgens naar Den Haag gereden. Op 16 maart 1815 nam Willem I zelf de titel Koning der Nederlanden aan. Hij was getrouwd met Wilhelmina van Pruissen 1840-1849 Koning Willem II Op 7 oktober 1840 besteeg de 47-jarige Willem II de troon. Tot nu toe is niemand op oudere leeftijd Nederlands staatshoofd geworden. Hij was getrouwd met Anna Paulowna uit Rusland. 1849-1890 Koning Willem III Willem trouwde met zijn nicht Sophia van Württemberg. Zij kregen drie zonen: Willem, Maurits en Alexander. Deze prinsen stierven allemaal eerder dan Willem III. In 1879 trouwde hij met de 39 jaar jongere Emma van Waldeck-Pyrmont. Zij kregen één dochter, Wilhelmina. De Groote Scheere was indertijd een lusthof voor deftige jagers. Koning Willem III en later Prins Bernhard waren daarbij vaak van de partij. 1890-1898 Koningin-Regentes Emma Op het moment van het overlijden van Koning Willem III was Wilhelmina, zijn dochter uit het huwelijk met Emma, pas 10 jaar oud. Als regentes nam Emma de regeringstaak waar voor haar minderjarige dochter. Emma werd ook wel Koningin-Moeder genoemd. 1890-1948 Koningin Wilhelmina De eerste acht jaar nam haar moeder Emma de regeringstaak waar, totdat Wilhelmina 18 jaar oud was. Op 6 september 1898 werd Wilhelmina ingehuldigd in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. De Gouden Koets, het officiële staatsierijtuig van het Nederlandse Koningshuis, werd op 7 september 1898 ter gelegenheid van haar troonsbestijging door de Amsterdamse bevolking aan Koningin Wilhelmina geschonken. Zij was getrouwd met Hendrik van Mecklenburg-Schwerin. 1948-1980 Koningin Juliana Op de verjaardag van Koningin Juliana werd op Soestdijk altijd een defilé gehouden. De hele koninklijke familie stond op het bordes van het Paleis. Een kilometers lange rij mensen liep langs en gaven geschenken, vooral bloemen waarmee het bordes werd bedekt. Ook werd enkele keren door inwoners van Gramsbergen deelgenomen aan een defilé. Zij was getrouwd met Bernhard von Lippe-Biesterfeld. 1980-2013 Koningin Beatrix Beatrix was een zeer geliefde Koningin. In 1998 bracht Koningin Beatrix een bezoek aan Gramsbergen, met de kerk als ontvangstruimte. Het was voor veel Gramsbergers een onvergetelijk bezoek. In 2000 kwam zij naar Gramsbergen om het project ‘Kunstwegen’ te openen. Zij was getrouwd met Claus von Amsberg. 2013 Koning Willem-Alexander Koning Willem-Alexander bekleedt sinds 30 april 2013 het koningschap. Hij heeft drie dochters, van wie prinses Catharina-Amalia de vermoedelijke troonopvolgster is. Willem-Alexander staat bekend als sportief, spontaan en open, en hij ziet samenbinden, vertegenwoordigen en aanmoedigen als zijn belangrijkste taken. Hij is getrouwd met Máxima Zorreguieta, die erg geliefd is bij het Nederlandse volk. Máxima wordt als echtgenote van de koning aangeduid met Hare Majesteit de Koningin. De aanduiding van koningin betekent niet dat zij staatshoofd is of dezelfde bevoegdheden en verantwoordelijkheden als het staatshoofd heeft, maar dat zij de echtgenote van de koning is. Prinses Catharina-Amalia werd direct na de abdicatie Hare Koninklijke Hoogheid de Prinses van Oranje.

15

Z

onnestudio en schoonheidssalon Janny Benjamins

door Jan Hamhuis

Janny moet even nadenken over een afspraak voor De Groene Gramsberger en natuurlijk moeten we ook een planning maken in haar werkagenda. Enkele dagen later zit ik op zaterdagmorgen al achter de koffie in de woonkamer van de familie Benjamins op Dahlenburg 8. De schoonheidssalon van Janny is op de eerste verdieping van hun woning, maar in het weekend zijn geen behandelafspraken. Het is een donkere, regenachtige dag, maar wij schuiven gezellig aan, aan de grote tafel om een werkdag eens door te nemen. ‘Het bordje op de voorgevel klopt niet meer’, geeft Janny aan. De zonnestudio, uit de beginjaren van haar praktijk, is niet meer in gebruik. Janny heeft zelf ook al wat aantekeningen zitten maken over haar carrière, want in haar werkzame leven van 45 jaar, is heel wat op een rij te zetten. We beginnen maar in Ane waar Janny geboren is.

Boerendochter met rode nagels

Janny is het tweede kind in het gezin Slingenbergh en woont met haar ouders, een zus en twee broers op de boerderij in Ane. Met de lagere school aan de overkant van de straat, groeit Janny op. Een mooie tijd en er bestaat nu, 2014, nog steeds een goede relatie met vriendinnen uit deze periode. Na de lagere school bezoekt Janny de mulo aan de Gramsbergerweg in Hardenberg. In de laatste jaren van deze opleiding komt Janny tot de conclusie, dat ze heel erg graag fysiotherapeut zou willen worden. Helaas sluit haar vooropleiding hier niet op aan. Een beroepskeuzetest geeft het verzorgende vlak als richting, maar Janny voelt zich niet geroepen om verpleegkundige te worden. Na een succesvolle sollicitatie op een vacature bij toenmalig drogist Glastra in Hardenberg, is huidverzorging een deel van haar werk. Een baan met verzorgende aspecten en vooral het omgaan met mensen, wat nu ook nog steeds een grote passie is. Huidverzorging ligt haar wel en zo vindt Janny haar weg richting toekomst. Deze route wordt haar

Janny Benjamins-Slingenbergh t r o o p s a P in ge nb er gh Ja nn y Be nj am in s- sl 1 195 24-03Geboren: Geb. pla ats: Ane Opgegroeid: Ane Burg. staat: Gehuwd Kinderen: Eric en Ruth Opleiding: Mulo, Stivas, Manicure, Pedicure Schoonheidsspecialiste Beroep: Tennis, fietsen, Hobby’s: , lange afstandswandelingen en ouw ldh hardlopen, bee

16

thuis in eerste instantie nog niet in dank afgenomen. Afkomstig van de boerderij hebben haar ouders iets anders voor haar in gedachten. Een boerendochter met make-up en rode nagels zien zij nog niet zo zitten. Zoals uit meerdere dingen wel blijkt, was Janny toen ook al een doorzetter en bezoekt ze toch de erkende opleiding voor schoonheidsspecialist, het zogenaamde Stivas, in Hengelo. Naast werken in de drogisterij, reist Janny gedurende twee jaar, twee avonden in de week, voor de theorie en praktijk van deze opleiding naar Hengelo. Ook een opleiding tot manicure en pedicure wordt met succes afgerond.

Zelfstandig zijn

Zo wordt Janny schoonheidsspecialiste binnen drogisterij Glastra, een goede werkgever, wat ook wel blijkt uit de toen gekregen Rijnreis met het voltallige personeel. Alles lijkt in orde, maar alle zekerheden kloppen niet met de instelling van Janny. Er ontbreekt iets voor haar gevoel. Een collega vertrekt en ook Janny besluit dan haar vleugels uit te slaan. Verhuizen, zelfstandig wonen en werken drijven haar naar een baan en kamer in Enschede. Maar dat valt na enkele maanden financieel en gevoelsmatig flink tegen. Haar verstandige ouders vinden dat ze haar keuze maar moet ervaren en aanvaarden. Een harde, maar prima leerschool. Na enkele jaren toch maar weer terug naar de boerderij en werken in Emmen. Iedere dag op en neer met een Volvo, het type met de zogenaamde kattenrug, die wel mooi maar niet altijd betrouwbaar is. In deze periode ontmoet Janny, binnen het uitgaansleven in Coevorden, haar echtgenoot Gerard. Ze keert terug naar haar eerste werkadres in Hardenberg, maar ondertussen is deze zaak overgenomen door Van de Lustgraaf.

voor lange of korte behandelingen. Omdat ze een vast klantenbestand heeft, kent Janny haar mensen en is hun huidtype al dikwijls bekend, waardoor analyse niet meer nodig is. Janny werkt al jaren met dezelfde producten, die ook kunnen worden afgenomen. Zo kan make-up worden aangebracht of gemanicuurd worden, of komen dames voor een ‘hot-stone’ behandeling. Hoewel ze ook de kunst van pedicuren verstaat, laat ze dat liever aan anderen over. Mede door het kennen van haar klanten, wordt ook veel lief en leed gedeeld en staat een goed gesprek soms nog meer op de voorgrond dan de behandeling. En natuurlijk wordt ook veel gelachen, als de klant meent te ruiken, dat het aangebrachte gele masker, naar roze ruikt. In het verleden heeft ze ook verschillende makeup- en manicure-cursussen gegeven. Janny geeft aan dat een schoonheidsspecialist veel mogelijkheden heeft tot nieuwe technieken en behandelmethoden. Ze straalt hierbij en staat nog open voor veel nieuwe uitdagingen. Toch werkt ze de laatste jaren een dag minder, om ook aandacht voor de kleinkinderen te kunnen hebben. Veel jaren van werken hebben ook wel zijn tol gevraagd aan masserende handen en rug, maar daar wil ze het nog niet echt over hebben, want er staan nog veel mooie uitdagingen open.

Werken en leven in Gramsbergen

Na hun huwelijk wonen Janny en Gerard eerst een periode in Ane. Na de realisering van de wijk Dahlenburg, verhuizen ze naar het huidige woonadres. Naast het verzorgen en opvoeden van de kinderen, Eric en Ruth, komt Janny te werken bij Egbert Kwant. De kapsalon is in deze periode net uitgebreid met een drogisterij. Vanaf 1988, na het behalen van het Middenstandsdiploma, wordt meer thuis gewerkt, eerst nog in de tot schoonheidssalon omgebouwde slaapkamer. Als salon en voor privacy is dit niet een ideale combinatie. Zodoende wordt na een paar jaar op de eerste verdieping van hun woning een schoonheidssalon gerealiseerd. In deze jaren is de zonnebank ook een fenomeen, vandaar het bordje Zonnestudio. Tot aan de dag van vandaag, 2014, ontvangt Janny dus haar klanten thuis. Klanten komen niet alleen uit Gramsbergen, maar uit de hele omtrek. Het is voornamelijk de mond-tot-mondreclame en natuurlijk het vertrouwde, goede adres dat maakt dat sommige dames al veertig jaar bij haar in behandeling zijn.

Kopje thee en krantje

De dag begint voor Janny om 07.00 uur met een kopje thee en natuurlijk de krant. Vanaf ongeveer 08.30 uur komen de klanten

Bewegen en actief

In de kamer staan mooie stukjes beeldhouwwerk, een hobby waarin Janny zich echt kan uitleven. Ook geniet ze van lange afstandswandelingen, zoals het Pieterpad, en fietsen. De Nijmeegse Vierdaagse is ook nog een uitdaging en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Tijdens het voorgesprek heeft Janny aangegeven dat ze dacht aan afbouwen, maar ik heb aan het einde van het gesprek wel begrepen, dat we deze energieke dame nog op veel plaatsen kunnen tegenkomen.

17

‘

Leerkracht

door Miranda Ottes en Angelique te Winkel

Op 24 maart 1941 ben ik geboren in Daarle, gemeente Hellendoorn. Na de lagere school in Daarle, ging ik naar de MULO in Vroomshoop en de Kweekschool, nu pabo in Almelo. Daarna kwam ik in Hoge Hexel, gemeente Wierden, als leerkracht voor klas 4 en 5 te staan. Na twee jaar daar gewerkt te hebben, solliciteerde ik naar Hulshorst bij Nunspeet en kreeg daar dezelfde klassen. In totaal 42 kinderen en dat betekende soms tot laat in de avond werk van de leerlingen nakijken, om de volgende dag weer met een schone lei te kunnen beginnen. In 1965, voordat ik in Hulshorst begon, ben ik getrouwd met Gerry Bloemendal. Samen hebben we drie jaar in Hulshorst gewoond, want in het voorjaar van 1968 stond een advertentie in een onderwijsblad: ‘Hoofd van de School gevraagd in Gramsbergen’. Gesolliciteerd en ziedaar… Op 4 juli 1968 zijn we verhuisd naar het meestershuis aan de Goudenregenstraat in Gramsbergen, om daar na de zomervakantie mijn werk als hoofd van Hervormde School te starten. We hadden toen een drukke tijd. Verhuizen, beginnen met je ‘nieuwe’ werk, en wij verwachtten ons eerste kindje.

‘Hoofd van de school gevraagd

deel 1

In deze rubriek vertellen oudGramsbergers over hun herinneringen aan Gramsbergen. Deze én volgende maand vertelt Henk Laarman, voormalig directeur van cbs De Akker, over zijn leven toen en nu.

De school en woonhuis, anno 1969

18

Hervormde School, later De Akker

De school bestond toen uit drie lokalen en het team uit drie personen. Juffrouw Helderman voor klas 1 en 2, meester Weits, toen ook net begonnen, voor klas 3 en 4 en ik voor klas 5 en 6. Lekker overzichtelijk toch? Om mijn werk in Gramsbergen ergens te beginnen, ben ik de kinderen, die tegelijk met mij op de ‘nieuwe’ school in de eerste klas startten, in de zomervakantie gaan bezoeken. Ik noem alleen de meisjes: Corrie en Ria de Bruin, Jannie Passies, Marijke Kars en Betsy Wesselink. Verder nog twaalf jongens, later zijn er nog een paar jongens bijgekomen. De kinderen die ik voor het eerst in Gramsbergen kreeg, dus mijn eerste klas, kan ik mij nog goed herinneren. In klas 6 waren dat de leerlingen die op de foto staan. Als ik het goed heb uitgerekend,

zijn dit nu allemaal dames en heren van ‘ietsje’ boven de 55 jaar. Jenne Dekker heeft het jaren volgehouden om elke Oudejaarsavond even na twaalf uur mijn vrouw en mij een heel gelukkig nieuw jaar te wensen. Jenne kon ook prachtig jodelen en af en toe konden we hem verleiden om dat te laten horen. Mijn hele schoolleven aan ‘De Akker’, de latere naam, heeft zich voor mij gekenmerkt door verbouwingen. Zes in totaal, waarvan bij de laatste alleen de voorbereidingen. Naast veel extra werk en heel vaak met één been op de gang staan, gaf het ook veel voldoening. Je kwam naast onderwijs ook in aanraking met Gemeente, Ministerie van Onderwijs, architecten, en het inrichten van de nieuwe ruimten. Soms moesten ‘uitzichtloze’ hobbels genomen worden. Met uiteindelijk een goed resultaat.

Hoogtepunten uit een schooljaar waren: • feestelijke ouderavond • schoolreisjes en schoolkampen • jaarlijkse optocht, later overgenomen door de straten • eerste zaterdag van november: rommelmarkt • sinterklaas en kersttijd met een prachtig kerstfeest • verjaardagen van juf of meester • zomeravondfeest rondom de school, aan het eind van een schooljaar

Feestelijke ouderavond

Als je in klas 5 of 6 zat, deed je mee aan de feestelijke ouderavond in de grote zaal van Het Dorpshuis. Ouders en grootouders en eerst ook nog oud-leerlingen kwamen allemaal kijken. Ruim van te voren begonnen we met het uitzoeken van een musical en het verdelen van de rollen. We letten dan vooral op goed kunnen spelen en zo zuiver mogelijk zingen. Op een keer deden we een bijbelse musical over Elia. Daarin kwamen Hofni en Pinehas voor. Twee figuren, die het niet al te nauw namen met het leven in de tempel. We hadden hiervoor René Kroezen en René Veldsink op het oog, maar het zuiver

De 6e klas, waarmee ik in Gramsbergen ben begonnen (1968-69) Bovenste rij: Adri de Jong, Gerrit Kelder, Harry Prenger, Wout Smits en Henk Dekker Tweede rij: Erna Seinen, Roelie Seinen, Fenny Wesselink, Gerda Olman en Truida Passies Derde rij: Fenny Koers, Jenny Nijeboer, Ina van Aalderen en Betsy Altena

in Gramsbergen’

Linkerpagina: Boven: Meester Laarman, meester Weits, juffrouw Helderman en vóór A. Rotman Onder: Musical Ruth (1984) Geheel onder: Zomerfeest op schoolplein (1990)

zingen was niet om over naar huis te schrijven. Het klonk echt niet, maar het paste, hoe vals het ook was, wél bij hun rol. Met een beetje sturen en schaven hebben deze twee jongens er een geweldige voorstelling van gemaakt. Ze hebben werkelijk de show gestolen.

Schoolreisjes

De groepen 1 en 2 bleven meestal in de buurt. Bijvoorbeeld het Gramsbergerbosje of naar een kinderboerderij. Daar werkten ze een eigen programma uit, met spelletjes, verhaaltjes en pannenkoeken eten. De groepen 3 en 4 gingen naar het Avonturenpark in Hellendoorn of de dierentuin in Emmen. De groepen 5 en 6 gingen bijvoorbeeld naar de Julianatoren in Apeldoorn, het Openluchtmuseum in Arnhem en de Heilig Land Stichting bij Nijmegen, of de Verkeerstuin in Assen. De groepen 7 en 8 gingen toen ook al op schoolkamp. Daarom was er het ene jaar nog een excursie naar Amsterdam. Daar bezochten we het Anne Frankhuis en het Rijksmuseum en we maakten een rondvaart door de grachten. Verder gingen we naar Schiphol en het Muiderslot bij Naarden. Het andere jaar gingen we naar Den Haag met een bezoek aan Madurodam, de Ridderzaal met een rondleiding in de Tweede Kamer, Panorama Mesdag en even naar het strand van Scheveningen. Daar vond op een keer een ontmoeting plaats met Wim Kan, de cabaretier. Harm Koers, toen voorzitter van school, durfde het aan om hem aan te spreken. Er vond een zeer geanimeerd gesprek plaats.

‘

Volgende maand het vervolg

19

N

iet beter maar anders

door Ilse Klein en Bert Sloots

Arjen Sibon (voorzitter), Bert Bril (secretaris), Harry Heijink (penningmeester) en de leden Hetty Nijeboer en Anja Marsman, vormen sinds 14 januari 2014 het nieuwe bestuur. Met uitzondering van Hetty, zijn ze allemaal geboren en getogen in het gebied van onze voormalige gemeente Gramsbergen. Hetty voegt daar graag aan toe dat, ondanks dat ze hier niet woont, ze zich wel zeer verbonden voelt met Gramsbergen en de Gramsbergers. Het vijftal is met veel enthousiasme aan de klus begonnen. In de afgelopen periode is al veel vergaderd en zijn al veel ideeën uitgewisseld. Met respect voor alles wat het vorige bestuur heeft gerealiseerd, zijn ze van plan een aantal zaken anders aan te pakken.

bewoners zo aantrekkelijk mogelijk maken, waarbij persoonlijke aandacht, betrokkenheid bij de klant en een goede service van belang zijn. Bovendien kunnen klanten in Gramsbergen nog gratis vlakbij de winkel parkeren. Door het organiseren van activiteiten willen de middenstanders wat terug doen naar de bewoners. Naast bestaande activiteiten als de kerstmarkt, de markt in de Feestweek, de intocht van sinterklaas en de winkelactie rond sinterklaas en Kerst, hebben de bestuursleden ook nieuwe ideeën. Zo liggen er plannen om samen met ProGram rond Kerst iets te organiseren. Over andere ideeën doet het vijftal graag nog wat geheimzinnig en laat weinig los.

Contacten

EMM vindt het belangrijk goede contacten te onderhouden. De horecaondernemers hebben ook

Een nieuw bestuur voor Ons mooie Gramsbergen kent sinds kort weer enkele aanwinsten. Aan de Acaciastraat is een prachtig wooncomplex neergezet. We hebben een nieuwe, moderne supermarkt en op 7 maart is ons multi-functionele centrum De Binder geopend. Een centrum met een mix van allerlei nieuwe en bestaande activiteiten ván, vóór en dóór Gramsbergers. Ook handelsvereniging EMM doet graag mee aan deze Gramsberger vernieuwingsdrang. De sinds 1936 bestaande handelsvereniging heeft sinds 14 januari 2014 een nieuw, of beter gezegd, een vernieuwd bestuur. In de Anerhof spreken we met het kersverse bestuur, dat graag een nieuwe impuls aan de middenstand in ons Vechtstadje wil geven.

20

In-, door- en uitstroom van middenstanders

Van oudsher is het winkelbestand in Gramsbergen onderhevig geweest aan veel veranderingen. Dat geldt voor het aantal bedrijven, maar ook de aard van de winkels. Veel middenstanders zijn uit het straatbeeld van ons Vechtstadje verdwenen. Denk alleen al maar aan alle bakkerijen en slagerijen die er vroeger waren. Verder zijn winkeliers van locatie veranderd en panden vergroot of soms verkleind. Soms kwam een nieuwe eigenaar of beheerder en een andere keer werd het aanbod van producten gewijzigd of uitgebreid. Dat is van alle tijden, beseft ook het bestuur. Het nieuwe bestuur wil zich sterk maken voor het winkelbestand en belangenbehartiger zijn. Ook hier geldt dat bundeling van krachten sterker maakt. Op dit moment kent de ledenlijst van EMM elf winkels, zes horecabedrijven en vijf andere ondernemingen. Dat is inclusief Monkey Toys Gramsbergen, de nieuwste aanwinst, die sinds kort is gevestigd in het verbouwde pand van de firma Schotkamp aan de Stationsstraat.

Middenstanders en bewoners hebben elkaar nodig

De bestuursleden benadrukken dat EMM graag een rol wil vervullen in het promoten, ondersteunen en verbinden van de plaatselijke ondernemers. De winkeliers willen het voor de

nog hun eigen overleg en koppelen belangrijke zaken terug naar de andere EMM-ers. Niet alleen onderling, maar ook bij andere Gramsberger initiatieven is goede samenwerking van belang. We moeten elkaar niet ‘in de wielen rijden’. Rondom allerlei activiteiten en evenementen vindt daarom afstemming plaats met ProGram, Stadsbelang en de Oranjevereniging.

Maatschappelijk betrokken

Enige tijd geleden is vanuit EMM een Maatschappelijk Fonds Ondernemers Gramsbergen, MOG, opgericht. Het nieuwe bestuur is 'on tour' geweest en heeft in 14 dagen tijd 26 ondernemers toegevoegd aan de toch al indrukwekkende lijst van deelnemers aan dat fonds. Het MOG bestaat inmiddels uit een groep van ruim 60 ondernemers, die zich maatschappelijk betrokken voelen bij Gramsbergen. Het zijn niet alleen ondernemingen uit Gramsbergen, maar ook bedrijven van elders die Gramsbergen een warm hart toedragen of die, in het geval van een bedrijf uit Spakenburg, graag een visje in Gramsbergen verkoopt. De samenwerking EMM-MOG maakt het bestuur ook zichtbaar in het nieuwe logo. Onlangs was het 40-jarig bestaan van Comité De Kindervrienden voor EMM en het MOG aanleiding dit comité te steunen met een financiële bijdrage voor het Kindercarnaval. EMM wil in de toekomst vaker initiatieven ondersteunen of helpen bij de organisatie daarvan.

Met borrel en sigaar

EMM heeft samenwerking met andere ondernemers altijd erg belangrijk gevonden. Vroeger kende Gramsbergen twee ondernemersverenigingen. Naast EMM was er ook Ondernemersvereniging Noord-Oost. Laatstgenoemde vereniging was meer gericht op industriële bedrijven en had ook een andere doelstelling. Ook het nieuwe bestuur vindt samenwerking met die industriële bedrijven een belangrijk speerpunt van EMM. Het is dan ook een goede gewoonte om bij de start van het jaar samen met de ondernemers een nieuwjaarsborrel te drinken. Elk jaar wordt dan een bezoek gebracht aan een bedrijf. In 2011 was dat Dijk Natural Collections, in 2012 CF Kunststoffen, in 2013 De Wildkamp en dit jaar bij Masevon Technology in Hardenberg. >>

EMM

Eendracht Maakt Macht, EMM, geeft de middenstand een nieuwe impuls! Vlnr: Arjen Sibon (voorzitter), Harry Heijink (penningmeester), Hetty Nijeboer, Bert Bril (secretaris) en zittend Anja Marsman

21

dit leest is waarschijnlijk een nieuwe website actief met een eigen email-adres: www.emmgramsbergen.nl en [email protected] Op de site is volop ruimte voor ondernemers om zich te presenteren en nieuws te melden. Ook zal informatie worden gegeven over activiteiten en evenementen. ‘Bezoekers van de site zullen merken dat ondernemend Gramsbergen meer te bieden heeft dan menigeen in de gaten heeft’, aldus het bestuur. Ook willen zij daarbij benadrukken dat de ondernemers niet alleen hart hebben voor hun bedrijf, maar ook voor elkaar, voor de klant en voor Gramsbergen. Het bestuur is ervan overtuigd dat er nog meer ondernemers zijn die zich op deze wijze met elkaar en de Gramsbergers willen verbinden. Zij willen graag met hen in contact komen. Belangstellende ondernemers kunnen dit via de website kenbaar maken.

De nieuwe voorzitter van de Middenstandsvereniging Arjen Sibon overhandigd aan Annemieke van Kleef-Noteboom, van Comité De Kindervrienden een cheque van 400 euro

22

‘Wat Gramsbergen biedt, koop dat elders niet’

EMM sluit zich graag aan bij deze wijze uitspraak van voormalig slager Jan Botter, die tijdens opening van de festiviteiten rond het 75-jarig bestaan in 2011, nog even in vol ornaat als slager te zien was. Net als elders in ons land kan niet ontkend worden dat schaalvergroting en internet het koopbedrag van de burgers, ook in Gramsbergen in toenemende mate beïnvloedt. Aan de andere kant Nieuwe website EMM-MOG vindt het bestuur dat het voor de leefbaarheid Het vernieuwde bestuur wil zich de komende van onze stad belangrijk is dat een goed winkelbestand blijft bestaan. Ondernemers en bewotijd, samen met de ondernemers, meer profileners hebben elkaar daarbij nodig. ren. Dit doet EMM door zich samen met MOG meer op digitale wijze te laten zien. Wanneer u Eendracht Maakt Macht. Volgend jaar is de nieuwjaarsborrel in het nieuwe pand van Moderna Textielservice. Het bedrijfsbezoek wordt vervolgens afgesloten met een 'borrel en sigaar' bij een plaatselijke horecagelegenheid. Het bestuur en de ondernemers zijn erg enthousiast over deze bijeenkomsten, waarbij contacten worden gelegd en inzicht onstaat in elkaars ondernemingen, producten en diensten.

11 1

12

2

3

13

14

4

15

5

16

6

17

7

18

8

19

9

20

Weet u waar en wanneer de foto gemaakt is, kent u de namen of heeft u andere aanvullingen, dan graag reageren naar: [email protected] of Jan Horsman, Voorstraat 12, 7783 AM Gramsbergen. Tel: 0524 56 21 51 De namen en foto’s van Foto’s van vrogger nr. 66 en 67, zijn te zien op: www.museumgramsbergen.nl dan aanklikken: Het infocentrum dan aanklikken: Historie van uw Streek

10

21

68

de familie een ni’je auto had ekocht. Ok dit bericht weud de hele familie deur estuurd. Ok hier kwamen berichies op terugge met de vroage wat veur auto hie dan ekocht had. De koper mailde, dat het een Mustang was. Een Mustang? Riedt die auto’s d’r dan nog? Ja,inderdoad, het was een Mustang. Toen het tillefoonverkeer weer een bettie tot rust ekommen was, kreeg iederiene in de familie een WhatsApp van de ni’je anwinst. Een foto van een knieptange woorop een musse zat. Van door mustang.

een bettie schuuns teeg’n een stelling an stund. Wi’j bint veurige moand natuurlijk ollemoale noar De Binder e-west. Een hele wekke was t’r wat te doen. Veur jong en oold. De leste zoaterdag was er ‘s middags deur Henk van de Brugge een reunie veur oold-Grambargers. Die en Garriet van Jurries-Willem middag ko-j ok rondkieken in De Binder. Dag luu, Veurof weud er een film van ’t oole Grambargen edreid. Over ien ding binne wi’j ’t De kommunnekatie is vandäge an de wal iens: De Binder is een aanwinst veur dag niet meer te volgen, zo rap giet alles. Grambargen. Ien van de verienings die ok Gebeurt er wat op de stroate of woor ok, elke wekke gebroek maakt van De Binder is binnen de körtste keer’n wet iederiene wat Een lid van de plaatstelijke brandweer Crescendo. Crescendo repeteert elke woenser an de haand is. Ien van die dinge, die lag ‘s oams al in bedde toen d’r e-beld dagoamd in ien van de zalen. Op dezölde niet meer weg te denken bint is de tillefoon. weud. ‘Ja, ik was eigenlijk ni’jsgierig hoe tied is t‘r in de zaal ernoast een kaartI’j ziet de jeugd er de hele dag met in de dat of elopen is bi’j Alfring’, vreug een oamd. Beide zalen wördt escheiden deur haande lopen. Niks as mar op die toetsies goeie kennis. ‘Bi’j Alfring’, zeg de spuiteen tussenwand. Now mos Crescendo, didrukken en dan mar wach’n op een bericht gast, zich de sloap oet de ogen wrievend, rect al veur in ’t joor, op een woensdagterugge. En ’t mooiste is, dat er dan ok nog ‘wat is door dan gebeurd?’ ‘Ja, wee-j dat oamd argens optreden. Den oamd waren een foto bi’j stiet: de zogenaamde WhatsApp. dan niet? Door is net iene met ’n taxi noar ze dus niet in De Binder. De kaartclub was Zo kreeg er iene een WhatsApp, dat zien binnen e-reene en is zo teeg’n een stelling t’r wal. Halverwege de oamd zeg ien van de auto in de prak zat. De hele familie naan ekommen’. ’Now, goed da-j mi’j belt, kaarters: ‘I’j könt zeggen wa-j wilt, mar tuurlijk helemoale hoteldebotel. Wat was mien pieper van de brandweer zal dan zo ien ding hebt ze goed veur mekaar. Namet‘r dan precies gebeurd? En is e d’r zölf wal goan. Mar ik goa d’r vaste hèn, dan lijk de isolatie, want i’j heurt Crescendo goed of ekommen? En zo gong’n de beribin ik mooi veur de brandweerauto an.’ En agginnie spöllen! chies hèn en weer. De volnde dag kreeg ie- zo gong dizze persoon, in de pyama, met de deriene een WhatsApp van dizze persoon auto noar Alfring. Komp e door an, niks te Luu, dit was ’t weer, het giet ow goed! met ’n foto van ’t ongeluk. Doorop was te zien. Nargens gien taxi te bekennen. Binzien, dat er een auto, een dinky toy, in een nen niet, boeten ok niet. Doorop is e mar börd met boer’nkool stund. De hele familie weer noar hoes e-reene. De volnde morng Heeft u suggesties voor ‘Ni’js’? was dus mooi op ’t verkeerde bien e-zet. kreeg e een WhatsApp met een foto van Mail naar: [email protected] Een aander kreeg het bericht, dat er iene in een pak frisdrank van het mark ‘taxi’, dat

23

Kinderjaren

door Hilleen Westerhof-Spijkers

Dit keer in Hotspot: Guus Meesters. Guus is op 13 oktober 1990 geboren aan de Meester Brasweg in Loozen. Hij is de tweede in de rij van vier kinderen van het gezin Meesters.

Guus is opgegroeid aan de Meester Brasweg. Hij vindt het een geweldige plek om te wonen. De rust en de ruimte spreken hem erg aan. Guus zegt: ‘Ik ben verwend dat ik hier mag wonen.’ Na een paar heerlijke peuterjaren thuis, ging Guus op 4-jarige leeftijd naar christelijke basisschool De Akker. Hij had het er best naar zijn zin. Soms werden ze door hun moeder naar school gebracht, maar het liefst ging Guus op de fiets naar school. Vaak fietste hij samen met zijn zus Dianne, en later met zijn broer Roel. Dan waren ze in ieder geval op tijd! Guus heeft leuke herinneringen aan zijn basisschooltijd. Bijvoorbeeld het afscheid van meester Laarman. Toen mocht hij tijdens de circusvoorstelling op een spijkermat liggen. Ook was er een keer de grote schoolactiviteit ‘Geef nooit op’. Guus mocht toen skeeleren met Erik Hulzebosch. School was best leuk, maar thuis is leuker.

Opleiding

Na de basisschool ging Guus naar het Vechtdal College in Hardenberg. Hij volgde daar de Theoretische Leerweg. Na het behalen van het diploma ging hij naar AOC De Groene Welle. Daar volgde hij de Hoveniers-opleiding, niveau 4. Als zoon van een hovenier kon hij daar zijn hart ophalen in de wereld van het groen. Groen is een breed begrip en dat heeft Guus ook zo

de avonduren volgde hij een cursus Tuintekenen aan de Interieur Academie in Doetinchem. Hoewel hij het erg naar zijn zin had bij de groothandel, raakte hij ondertussen steeds meer geïnteresseerd in het kweken van planten. Van zijn ouders kreeg hij thuis de benodigde ruimte om zijn eigen bedrijf op te zetten. Boomkwekerij Loozen was een feit. Het opzetten van een bedrijf en daarmee een goede boterham verdienen, is een hele puzzel. Het kweken van planten kost heel veel tijd en Guus ontdekte al snel dat hij veel beter planten kon inkopen. Handelen vindt hij erg leuk. Het gaat niet alleen sneller, maar er is ook minder risico aan verbonden. Wanneer een klant nu bijvoorbeeld honderd planten nodig heeft kan Guus die leveren. Vanuit een eigen kwekerij zou dat nog jaren duren. Op vrijdag en zaterdag is de boomkwekerij open voor verkoop aan huis. De naam boomkwekerij is een beetje misleidend, alsof het alleen bomen zou betreffen. Guus benadrukt dat hij ‘alles wat groen is’ verkoopt.

Vrije tijd

Naast werken in zijn eigen bedrijf werkt Guus nog steeds drie dagen bij de groothandel in Noordscheschut. Een druk bestaan, maar Guus zou niet anders willen. Hij kan niet stil zitten en zelfs wanneer hij vrije tijd heeft is hij nog druk bezig. Guus heeft een aantal jaren ‘de Klup’ verzorgd en ging dan mee op kamp. Hij is nu lid van de jeugdgroep van de Oranjevereniging. Die

Guus Meesters

ervaren. Tijdens het eerste en tweede jaar van de opleiding, heeft Guus stage gelopen bij een hoveniersbedrijf in Zuidwolde en een in Balkbrug. Het derde en het vierde jaar liep hij stage bij Pieter van der Linden, een groothandel in planten in Noordscheschut. Daar ontdekte hij waar zijn interesse lag, namelijk in het kweken van planten. Guus noemt zichzelf geen talenmens, maar het leren van al die Latijnse plantennamen, kost hem wonderbaarlijk genoeg niet veel moeite.

Boomkwekerij Loozen

Na het behalen van zijn hoveniersdiploma aan AOC De Groene Welle, kon Guus blijven werken in de groothandel in Noordscheschut. In

24

jeugdgroep is verantwoordelijk voor het organiseren van een activiteit op de vrijdagmiddag in de Feestweek. Guus vindt dat zo leuk om te doen, dat hij zelfs al aan het bestuur heeft gevraagd of hij nog wel in het ‘grote bestuur’ mag, omdat hij nu al in het jeugdbestuur zit. Gelukkig was dat geen probleem. En dan is er nog de muziek. Guus doet het slagwerk bij SDG in Ane. Hij is daar na zijn blokfluitlessen mee begonnen en heeft tot zijn eenentwintigste jaar les gehad in slagwerk. Nog steeds gaat hij met veel plezier elke vrijdagavond naar Ane om muziek te maken. Ook speelt hij af en toe mee met dweilorkest De Monkey Bloazers.

Tuinenreis

haar, maar gelukkig kunnen ze elke dag ‘skypen’. Gekscherend noemt hij Brenda zijn ‘leukste hobby’. Naast Brenda heeft Guus een grote groep kameraden. Zij zijn heel belangrijk voor hem. De spaarzame vrije tijd die hij heeft, brengt hij graag met hen door. Samen met zijn vrienden geniet hij van het goede leven en er zijn al heel wat kwajongensstreken uitgehaald. Guus noemt als eerste de brommer. Natuurlijk werd daar altijd net iets harder op gereden dan mocht. En de geheime zender, die natuurlijk niet voor niets ‘geheim’ wordt genoemd. De keet, waarin heel wat vrije uurtjes zijn doorgebracht en carbidHobby’s schieten met Oud en Nieuw. De kameraden zijn Voor hobby’s heeft Guus geen tijd. Eigenlijk is nu allemaal rond de drieëntwintig jaar oud en Guus dagelijks met zijn hobby bezig. Zijn werk belanden in ietwat rustiger vaarwater. Maar ze met planten is zijn hobby. Maar er is natuurlijk zien elkaar nog wekelijks in café ‘der Rudi’. meer. Guus heeft al een tijdje een vriendin. Hij Guus noemt zichzelf ietwat chaotisch, maar heeft haar leren kennen tijdens een vakantiedaarvan is niets te merken. Hij heeft zijn zaken baantje in ‘Ponypark City’. Ze heet Brenda en keurig op orde. Hij heeft een mooi bedrijf op woont in Slagharen. Zij is nu voor een stage drie een prachtige plek in Loozen. Guus en ‘Groen maanden in Australië. Natuurlijk mist Guus moet je doen’ gaan prima samen. Twee jaar geleden heeft Guus samen met zijn broer Roel een tuinenreis gemaakt naar Engeland. Van het hele reisgezelschap hoveniers waren Guus en Roel de jongste deelnemers. Ze hebben verschillende kasteeltuinen bezocht van vroegere adel. Roel en Guus vielen nogal op door hun jonge leeftijd, maar ook door hun interesse in allerlei planten. Door deze interesse heeft de reisleider, Emiel van den Berg, Guus later nog benaderd voor een interview in ‘Tuin en Landschap’. Dat is het vakblad voor hoveniers en groenvoorzieners.

‘Groen moet je doen’

25

BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn 26

Tiende Oranjerit voor Oldtimers op eerste Koningsdag

O

p 26 april 2014 wordt voor het eerst op Koningsdag de Oranjerit gereden. Reinier en Cora Jaquet van de Quo Vadis Classic Car Club, QVCCC, in Gramsbergen tekenen voor de organisatie. Op Koninginnedag werd al negen keer eerder deze toertocht verreden, maar in 2013 is de Oranjerit niet van start gegaan in verband met de troonswisseling. Cora Jaquet: ‘Nu we in 2014 op de eerste Koningsdag weer een ‘normale’ feestdag krijgen, staat niets meer de tiende editie, ons tweede lustrum, in de weg. We zijn al weken druk bezig met de voorbereidingen. De inschrijving staat zoals altijd open voor oldtimers van dertig jaar en ouder, cabrio’s en andere bijzondere voertuigen.’ De prachtigste auto’s worden vanaf 09.30 uur verwacht bij het oude Gemeentehuis. Voorgaande jaren deden klassiekers mee, zoals MG-B, Traction Avant, Jaguar en Austin Healey, maar ook wat jon-

gere modellen, zoals VW Kever, 2CV, Opel en Mazda. Om 10.30 uur start op het Meiboomplein het oudste voertuig als eerste. De route is uitgezet met het makkelijk te volgen ‘bol-pijl-systeem’. Onderweg kunnen de deelnemers niet alleen genieten van een mooie route, maar ook speuren naar markante situaties. Met de fotoherkenningswedstrijd zijn mooie bekers te winnen. De route van ongeveer 180 kilometer voert door Overijssel en Drenthe. De deelnemers krijgen onderweg een lunch, en worden rond 17.30 uur aan de finish verwacht. Daar vindt de prijsuitreiking plaats onder het genot van een welverdiend drankje en een heerlijk buffet. Maximaal vijftig auto’s kunnen meerijden. Een inschrijfformulier is op te vragen bij Cora Jaquet, tel. 06 53 20 70 58, of per e-mail: [email protected]

Paaseieren zoeken

O

p de zaterdag vóór Eerste Paasdag, komen de leden van het Comité De Kindervrienden bij elkaar om de paaseieren verstop-klaar te maken. Daarbij krijgen ze steevast hulp van een groot aantal vrijwilligers. Voor de gewenste kleur worden de eieren op de ouderwetse manier gekookt met ‘Buisman’, bloemetjes, uien en rode kool. De eieren worden met slaolie mooi glimmend gewreven. Daarna volgt het vullen van de netjes. Voor ieder kind is er één netje, gevuld met een paasei, een sinaasappel, een ei van chocolade en een walnoot. Zondagochtend Eerste Paasdag worden de eieren al vroeg in het Gramsberger bosje verstopt. De kinderen verzamelen zich die dag om 10.00 uur bij Sportpark Gramsbergen, waarna gezamenlijk in een lange rij naar het Gramsberger bosje wordt gelopen. Op een afgezet terrein in het bos mogen de kinderen in twee leeftijdsgroepen gaan zoeken. Winnaar is het kind dat het grote, gouden, en/of zilveren paasei vindt.

Schoolvoetbalspektakel 2014

W

oensdag 16 april is het weer zover. Dan wordt het traditionele Schoolvoetbaltoernooi van de oude gemeente Gramsbergen gehouden. Al jaren wordt op Sportpark Gramsbergen, Hoge Holt 17, gestreden om de felbegeerde schoolvoetbal-wisselbekers. Aan het zeven-tegen-zeven toernooi beleven zo’n 250 sterspelers en -speelsters plezier. De deelnemers komen uit de hoogste klassen van de basisscholen. Ze zijn verdeeld over ongeveer twintig jongens-, meiden- en gemengde teams. Deelnemende scholen zijn: cbs De Bron, obs De Klimop, cbs ’t Kompas, cbs De Akker, obs Prinses Ireneschool, cbs De Spreng-El en obs Den Velde. Het toernooi wordt georganiseerd en in goede banen geleid door veel vrijwilligers. Deze vrijwilligers nemen ook de begeleiding van de wedstrijden voor hun rekening. SV Gramsbergen stelt de accommodatie en geluidsapparatuur beschikbaar. Om 13.00 uur starten de eerste wedstrijden. Rond 16.30 uur zal de prijsuitreiking plaatsvinden. De winnaars plaatsen zich voor de regiofinale.

De Groene Gramsberger wordt mede mogelijk gemaakt door onderstaande sponsors:

BIJZONDeREACTiVIteiTenBIJZONDeREACTiVIteiTen

AGENDA AGENDA AGENDA AGENDA AGENDA AGENDA AGENDA

STICHTING ORGELCONCERTEN & STICHTING 55+ ACTIEF

O

ranjeconcert met Urker Mannenkwartet Op vrijdag 25 april 2014 vindt in de Boomhofkerk weer het jaarlijkse Oranjeconcert plaats. Dit jaar wordt het concert georganiseerd door Stichting Orgelconcerten Gramsbergen in samenwerking met Stichting 55+ actief. Wegens groot succes is weer, net als twee jaar geleden, het Urker Mannenkwartet uitgenodigd. Het kwartet, dat in originele Urker klederdracht optreedt, is in 2010 opgericht en heeft al veel concerten gegeven in het hele land. Dirigent is de enthousiaste Gerwin van der Plaats uit Kampen. Hij is als opvolger van Klaas Jan Mulder ook nog dirigent van het bekende Christelijk Kamper Mannenkoor ‘Door eendracht verbonden’. Het programma zal uiteraard een feestelijk en oranje getint karakter hebben. In de pauze is er voor iedereen weer een ‘oranje’ consumptie. Door samenwerking met Stichting 55+ actief kan de entreeprijs laag blijven, 4 euro. Aanvang is 20.00 uur en de kerk is vanaf 19.30 uur geopend.

16 april

26 april

Schoolvoetbaltoernooi (Zie pag. 26)

19 april

Judovereniging Haragei Judo-Paastoernooi voor jong en oud Sporthal, aanvang: 09.00 uur

Oranjeverening Gramsbergen e.o. Koningsdag (zie pag. 7) 10e Oranjerit voor Oldtimers (zie pag. 26)

28 april

20 april

Zwemclub De Lee Stuiverduiken Hattematbad, aanvang: 15.30 uur

24 april

4 mei

Comité de Kindervrienden Paaseieren zoeken (zie pag. 26) Passage Muziekquiz door mevrouw Ypeij KC De Vlaswiek, aanvang: 19.45 uur cbs De Spreng-El Musical ‘Het spoor bijster’ De Anerhof, aanvang 19.30 uur Prot. Gemeente Gramsbergen Geraniumactie De Meiboom, en huis aan huis, aanvang: 17.30 uur

25 april

St. Orgelconcerten Gramsbergen (zie boven)

25 april

cbs De Akker Koningspelen op Schoolplein, aanvang: 08.30 uur

Een GroeNE cadeau-Tip!

Oranjevereninging Gramsbergen e.o Herdenkingsdienst en Stille Tocht (zie pag. 7)

7 t/m 12 mei

Gospelkoor ‘Nooit Alleen’ Pepermunt actie, van 18.00 tot 21.00 uur

10 mei

Aner Molen 150 jaar Verschillende activiteiten 11.00 tot 16.00 uur (zie pag. 4 t/m 6)

11 mei

Prot. Gemeente Gramsbergen E-Meeting KC De Vlaswiek, aanvang: 10.30 uur

12 t/m 17 mei

SDG Ane, Anjeractie Verkoop huis aan huis, van 18.00 tot 21.00 uur

13 mei

Vrouwen van Nu. Ladiesnight Dorpshuis De Binder, aanvang: 19.45 uur

14 mei

Begrafenisver. ‘De Laatste Eer’ (zie pag. 2)

15 mei

Stadsbelang Gramsbergen e.o. Straten- en inloopspreekuur Dorpshuis De Binder, van 19.30 tot 20.00 uur

16 t/m 18 mei

St. Jumelage Gramsbergen-Dahlenburg Uitwisseling met partnergemeente Dahlenburg, in Dahlenburg met galaoptreden van Crescendo

18 mei

Ganzenhoeve Hardloop- en Wandelevenement voor World Servants Pannenkoekenboerderij De Ganzenhoeve Hardlopers: start tussen 12.00 en 13.00 uur Wandelaars: start tussen 13.00 en 14.00 uur Prot. Gemeente Gramsbergen Ex-profvoetballer Bert Konterman over zijn leven (zie pag. 2)

Geef familieleden, vrienden of kennissen, die niet in Gramsbergen e.o. wonen, een origineel cadeau: Een jaar lang De Groene Gramsberger voor slechts € 25.–!

(Bij verzending naar het buitenland wordt extra porto in rekening gebracht) Stuur een briefje met het bezorgadres van de nieuwe abonnee(s) naar: Dionne Matel, Loozermars Zuid 68, 7783 EK Gramsbergen of mail de gegevens naar: [email protected] Stort uw betaling op rekeningnr.: 14 77 94 277 tnv Stichting ‘De Groene Gramsberger’ in Gramsbergen. Na ontvangst van de betaling wordt voor verzending gezorgd.

Het volgende nummer verschijnt: 21 mei Uiterste inleverdata juni-nummer: vóór 7 mei