Naast productontwikkeling nu ook advies van Daklab Consolidated en Energieker profiteren van elkaars know-how Multifunctioneel gebruiksdak van BetonRestore in Hoofddorp
REview Magazine van Consolidated, Dakwacht en BetonRestore
2010
3
In dit nummer
4
Erik Gemser, nieuwe manager Dakwacht
6
Noodreparatie in Hengelo
7
Is groen het nieuwe zwart? Is groen het nieuwe zwart? Als we de onderwerpen in deze REview naast elkaar leggen, dan lijkt het er wel op.
Adviestak van Daklab
Zo was de renovatie van het woningcomplex De Halve Wereld, het grootste
8
groendak van Amsterdam, onlangs
Samenwerking Consolidated en Energieker
veelvuldig in het nieuws. Gemeentes als Nijmegen, Venray en Amsterdam maken gebruik van Dakscan om het
12 De abonnementen van Univeste
14 Multifunctioneel gebruiksdak van Dakwater
energieverlies via het dak inzichtelijk te maken. Maar niet alleen woningcorporaties en overheden houden zich bezig met duurzaamheid op het dak. Steeds meer bedrijven en instellingen kiezen ervoor om meer te doen met de ruimte die het dak biedt. Bij het Van Lodestein College in Amersfoort en Hoevelaken was het dak hoognodig aan vervanging toe. De vervanging van het dak werd aangegrepen om een ander probleem te tackelen:
16 Dakrenovatie op station Voorburg
het binnenklimaat. Nadat er eerst deskundig advies was ingewonnen, koos de school voor een wit Derbibrite dak. Ook ABN AMRO koos voor dit dakbedekkingsmateriaal voor het dak van zijn Dialogues House in Amsterdam. In Rotterdam is
18
Wetgeving veiligheid op daken
een tentoonstelling gewijd aan duurzame en innovatieve bouwproducten in het Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen. Het mag duidelijk zijn dat we in Nederland steeds meer in de gaten krijgen welke duurzame mogelijkheden de ‘vergeten
19 20
Gemeenten werken met resultaten Dakscan Heineken kiest Kedge
ruimte’ op het dak ons biedt. Zelf zie ik duurzaamheid niet als een trend of hype, maar als een logische ontwikkeling of een evolutie. Platte daken bieden alle mogelijkheden voor duurzame en functionele inrichting. Miljoenen vierkante meters dak bleven tot nog toe echter onbenut. Daar komt nu gelukkig steeds vaker verandering in. Als Daklab kunnen we daar een belangrijke rol in spelen. Zeker nu we ook actief zijn als adviesbureau dat niet alleen denkt in bestaande oplossingen. Dus wat mij betreft is groen inderdaad het nieuwe zwart.
Cock de Jong Directeur Daklab
2
REview is het relatiemagazine van Consolidated, Dakwacht en
Hoofdredactie: Saskia Goes. Bladmanagement en tekst: Lamar communicatie.
REview 3 2010
BetonRestore en verschijnt drie maal per jaar.
Fotografie: Martin van Welzen. Vormgeving: avm. Drukwerk: Offset Vandevelde. Redactieadres: Stephensonweg 2, 4207 HB Gorinchem. t: 0183 64 36 00, f: 0183 64 36 90.
www.consolidated.nl | www.dakwacht.nl | www.betonrestore.nl
=
Aangenaam klimaat beter studieresultaat Dikke truien in de winter en een bloedheet lokaal in de zomer? In veel schoolgebouwen draagt het klimaat bepaald niet bij aan goede studieresultaten.
Het was al enige tijd duidelijk: de daken van het Van Lodenstein College waren aan vervanging toe. John Smith, facilitair manager van het college: “We wilden niet alleen de dakbedekking vervangen, maar ook het binnenklimaat van onze school aanzienlijk verbeteren. Toen duidelijk werd dat er een subsidie beschikbaar zou komen, hebben we Adviesbureau Klimaatenergie Nederland gevraagd om ons te adviseren over de aanpak.”
Op het Van Lodenstein College HAALBAARHEIDSSTUDIE Een haalbaar-
in Amersfoort en Hoevelaken besloten ze het binnenmilieu dan ook grondig aan te pakken. Het aanbrengen van witte dakbedekking was één van de
heidsonderzoek werd uitgevoerd. Smith: “Duurzaamheid en energiebesparing stonden daarin centraal. De geadviseerde maatregelen varieerden van een nieuwe CVketel en isolerend glas tot de vervanging van dakbedekking en plaatsing van ventilatieunits. Al met al geen geringe investering. Maar als de doorberekening klopt, dan hebben we die binnen vijf tot zeven jaar terugverdiend.”
onder een plat dak. De school koos ervoor om een deel van het dak te voorzien van het witte dakbedekkingsmateriaal Derbibrite NT. Het principe van dit materiaal: witte dakbedekking stoot zonlicht en daarmee warmte af. Berekeningen hebben aangetoond dat op warme zomerdagen met hulp van Derbibrite een temperatuurdaling van maar liefst drie tot vier graden mogelijk is. “We hebben hoge verwachtingen van het resultaat”, aldus de facilitair manager. “Derbibrite NT is niet alleen goed voor het binnenklimaat, het is ook onderhoudsvriendelijk.”
maatregelen. 3 TOT 4 °C WINST In één van de schoolgebouwen is de mediatheek gevestigd. Deze warme ruimte, met veel pc’s, ligt rechtstreeks 'We wilden het binnenklimaat van
3
onze school verbeteren." REview 3 2010
Erik Gemser nieuwe manager Dakwacht Sinds half augustus staat Erik Gemser als manager aan het roer van Dakwacht. In die functie volgt hij Cock de Jong op, die zich momenteel volledig richt op de verdere ontwikkeling van Daklab. Gemser heeft zijn sporen ruimschoots verdiend in functies binnen verschillende woningbouwcorporaties. In die hoedanigheid was hij jarenlang opdrachtgever van Dakwacht. Nu staat hij aan de andere kant en is hij verantwoordelijk voor het goed functioneren van Dakwacht. Wie is Erik Gemser en wat zijn zijn plannen met Dakwacht?
In de loop der jaren heeft Gemser een indrukwekkende staat van dienst opgebouwd. Zijn carrière, ooit begonnen als bouwkundig tekenaar bij een architectenbureau, voerde hem langs verschillende werkgevers. “Ik heb in leidinggevende en coördinerende functies gewerkt voor woningbouwcorporaties en gemeentelijke diensten in de Haagse regio”, zegt Gemser. “Vóór Dakwacht was ik als Teamleider Onderhoud werkzaam bij woningstichting Haag Wonen. Het is natuurlijk frappant dat ik in mijn voormalige werk ruim 25 jaar lang regelmatig contact heb gehad
4
met Dakwacht en Consolidated. Een enorm voordeel, omdat ik zodoende als geen ander weet hoe opdrachtgevers van Dakwacht denken.” POSITIEVE ERVARINGEN Gemser zegt dat hij zich als opdrachtgever bij Dakwacht en Consolidated altijd prettig heeft gevoeld. “Bij Consolidated wist ik destijds precies waar ik aan toe was”, gaat hij verder. “Een partij waar je op kunt bouwen. Als concreet voorbeeld daarvan ga ik even terug in de tijd. Begin 2001 werkte ik voor een grote
Haagse woningbouwcoöperatie en tijdens een enorm zware storm was er bij een bedrijfspand in Zoetermeer bijna 400 meter dak weggeslagen. Op de bovenste verdieping van dat pand was een restaurant en pal daaronder bevond zich de computerruimte. Omdat het erg hard regende, was er natuurlijk gelijk sprake van lekkage. Nadat ik hiervan op de hoogte was gesteld, belde ik direct Dakwacht met de mededeling dat ik ‘nú geholpen moest worden’. Toen ik even later op de plek des onheils kwam aanrijden, zag ik tot mijn verbazing al een aantal busjes
REview 3 2010
“Mijn taak is de dienstverlening van Dakwacht nog beter af te stemmen op de vraag van de klant.”
van Dakwacht staan. De mensen van Dakwacht waren in de stromende regen zelfs al bezig om het dak te herstellen. Dat heeft destijds een grote indruk op me gemaakt. Dat is dé manier waarop je als klant geholpen wilt worden.” ONTZORGEN Gemser is van mening dat de
klant altijd op Dakwacht moet kunnen rekenen. Ontzorgen, noemt hij dat: “Als manager van Dakwacht zie ik het als mijn taak om de dienstverlening van Dakwacht nóg beter af te stemmen op de vragen van klanten. De
communicatie speelt daarin een grote rol. Zowel de communicatie met de klant als de interne communicatie kan efficiënter. Ik ben er van overtuigd dat daar nog veel winst te behalen valt. Als wij een rapportage van een dak maken, gaat dat bijvoorbeeld door veel handen. Als je dat soort processen beter op elkaar afstemt, kunnen we uiteindelijk een stuk efficiënter werken. Een ander punt waar we druk mee bezig zijn, is het ‘extreemweerprotocol’. In extreme weersituaties zal de druk op Dakwacht groter zijn dan bij ‘normale’ weersomstandig-
heden. Als wij in dit soort gevallen te weinig mensen beschikbaar hebben vanwege de enorme vraag, dan staan er dakdekkers van de verschillende vestigingen van Consolidated paraat. Door te anticiperen op de weersverwachtingen, kunnen we sneller en efficiënter handelen in dit soort situaties. Zo’n extreemweerprotocol is ook een voorbeeld van efficiënte communicatie. Het zijn allemaal kleine dingen, maar door dit soort maatregelen zijn we wel in staat om klanten bij te staan wanneer ze ons écht nodig hebben.”
5 REview 3 2010
Weet u het nog, dat vreselijke noodweer dat in juli Twente en de Achterhoek teisterde? Stroomstoringen, losgewaaide daken, een houten torenspits die van de kerk waaide. Voor een spoedreparatie aan het dak van het station Hengelo werd
Midden op die maandag begon een enorme hoosbui met bliksem en windstoten van 100 kilometer per uur. Bij de brandweer in Twente kwamen ruim 300 meldingen binnen vanwege het noodweer. Door de windhoos waaide er 700 m2 stationskap af van het station van Hengelo, een monumentaal gebouw. Consolidated Raalte werd gebeld met een vraag om een spoedreparatie. In allerijl trommelde Frank Mulhof, de vestigingsleider, een ploeg van achttien dakdekkers op om ’s avonds naar Hengelo te komen. Dat was nog best lastig, want de dakdekkers waren natuurlijk overal in de regio nodig!
een noodploeg van Consolidated ingezet. BOVENLEIDING Een groot deel van de dakbedekking van het
station was op de bovenleiding terechtgekomen. De NS zou deze vanaf 20.00 uur spanningloos stellen. Dat lukte niet, waardoor de noodploeg pas om 01.00 uur aan het werk kon. Een noodlaag werd aangebracht en iedereen was ’s ochtend om 05.00 uur weer thuis.
6 REview 3 2010
Naast productontwikkeling nu ook advies van Daklab
Twee jaar geleden kreeg de in-
novatiedrang van Consolidated formeel invulling. Onder de
naam Daklab gingen we aan de slag met de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten.
ren of zwemmen op een dak? Het zijn deze vragen waar Daklab zich op gaat focussen. Als zelfstandig adviesbureau richten we ons op de vergeten ruimte op het dak. Ruimte die eindeloze opties biedt.
Nu komt er een taak bij. Als zelfstandig adviesbureau gaat Daklab zich bezighouden met de concrete inrichting van het dak. Zowel op duurzaam als functioneel gebied. Tot voor kort hadden daken maar één doel. Ze moesten gebouwen waterdicht houden en isoleren. Maar je kan zoveel meer met een dak. Want waarom zou je er geen energie mee opwekken, water bufferen of CO2 mee afvangen? En waarom niet wandelen, parke-
MEEDENKEN EN CONCRETISEREN Maar wat betekent dat nu in de praktijk? Daklab richt zich op het volledige traject van ontwerp tot aan de begeleiding van de uitvoering. Zo kunnen we onze opdrachtgevers ondersteunen bij het bepalen van hun koers en die vertalen naar concrete oplossingen. Maar we kunnen ook meedenken over de te maken keuzes, de bijbehorende investeringen en besparingen. Ons dakenlandschap biedt nu eenmaal ongekende mogelijkheden. En nu onze steden volgebouwd zijn, is het de hoogste tijd die mogelijkheden te benutten.
staan en praktisch ingesteld te zijn. Vooral dat laatste is belangrijk. Want Daklab richt zich 100% op haar opdrachtgevers. Of het nu om beleidsontwikkeling, een haalbaarheidsstudie of de concrete inrichting van het dak gaat. Wilt u meer weten over de werkwijze van Daklab? Of heeft u behoefte aan advies? Kijk op www.daklab.nl voor meer informatie.
DESKUNDIG EN PRAKTISCH Het ontwikkelen van het dakenlandschap van de toekomst vereist expertise en innovatie. Maar het is ook belangrijk dicht bij de materie te
Seminars Consolidated 2011 Kijk voor het actuele programma op www.consolidated.nl
7 REview 3 2010
Samenwerking Consolidated en Energieker
Profiteren van elkaars know-how Frits Verhoef van Energieker
8 REview 3 2010
Consolidated is al jaren bezig om duurzame oplossingen voor het dak te ontwikkelen. Op het gebied van zonne-energie heeft Consolidated nu een professionele samenwerkingspartner gevonden in Energieker. Deze leverancier van zonnepanelen en zonneboilers biedt een totaalpakket van subsidieaanvraag tot installatie. De samenwerking stelt beide partijen in staat om optimaal te profiteren van elkaars know-how. Martin Mastenbroek, algemeen directeur Consolidated, en Frits Verhoef, algemeen directeur van Energieker, lichten de samenwerking toe.
Zonnepanelen zijn in trek als het gaat om duurzame oplossingen op het dak. Mastenbroek: “Naast al onze voorkomende werkzaamheden op het platte dak bieden we als Consolidated nu enige tijd photovoltaïsche (PV-)systemen (zonnepanelen) aan. Omdat we er echter niet dagelijks mee bezig zijn, lopen we tegen kleine probleempjes aan. Zo zou de installatie efficiënter kunnen, maar belangrijker nog zijn de problemen met de inkoop. Het is soms heel moeilijk om tijdig aan de juiste materialen te komen als je niet dagelijks contacten onderhoudt met leveranciers. Toen zijn we in contact gekomen met Energieker en na een paar oriënterende gesprekken merkten we meteen dat er een ‘klik’ was en dat we veel voor elkaar kunnen betekenen.” ZAKELIJKE MARKT Ook Frits Verhoef heeft
hoge verwachtingen van de samenwerking tussen zijn bedrijf en Consolidated: “Op deze manier krijgen wij toegang tot het netwerk en de technische know-how van Consolidated.” Energieker is een relatief jong bedrijf en is min of meer per toeval van de grond gekomen. Verhoef: “Na mijn studie Technische Natuurkunde heb ik in verschillende functies gewerkt bij KPN en Aegon Bank. Dat was het niet helemaal voor mij en dus ging ik op zoek naar iets wat me wel interesseerde. Ik ben me gaan verdiepen in duurzame energie en kwam terecht bij Solarplaza, een internationale website die zich richt op alle ontwikkelingen op het gebied van zonne-energie. En toen ben ik aangestoken door het zonne-energievirus. Het is echt een waanzinnige techniek. Rond 2007 zijn we voorzichtig begonnen met het aanbieden van kwalitatief hoogwaardige zonnepanelen onder de naam Energieker. In eerste instantie werkten we voornamelijk voor particulieren, totdat op een gegeven
moment een grote woningcorporatie ons boven Nuon verkoos. Sindsdien zijn we ons meer gaan focussen op de zakelijke markt, omdat de grotere projecten voor meer uitdaging zorgen. Dat was voor ons ook één van de redenen om samen te gaan werken met Consolidated. Zij hebben immers verstand van daken en een groot netwerk in de zakelijke markt. Bovendien zet Consolidated in op duurzaamheid en innovatie. Iets dat ons als aanbieder van duurzame energie natuurlijk enorm aanspreekt. Wat betreft innovatie timmeren we zelf ook aan de weg. Zo hebben we met ZonZeker een systeem ontwikkeld dat in de gaten houdt of de geplaatste zonnepanelen het optimale rendement leveren.” INKOOP Nog een reden waarom Energieker
en Consolidated elkaar gevonden hebben als partners is dat beide bedrijven kwaliteitsaanbieders zijn. “Wij werken voornamelijk met kwalitatief hoogwaardige panelen van Duitse of Nederlandse makelij”, zegt Verhoef. “Daarnaast is Energieker dagelijks bezig met inkoop; iets dat heel belangrijk is in deze branche. Omvormers die de opgewekte energie omzetten in wisselstroom bijvoorbeeld, zijn schaars en hebben een lange levertijd. Als je niet volledig gefocust bent op de markt en niet dagelijks in contact staat met je leveranciers, moet je soms maanden op materialen wachten. Energieker is dit wel en kan daardoor veel sneller leveren.” Mastenbroek beaamt dat: “Wij hebben weleens zes à zeven maanden op een omvormer moeten wachten. Dat kan in het uiterste geval zelfs tot gevolg hebben dat de opdrachtgever zijn subsidie kwijtraakt. Gesubsidieerde panelen moeten namelijk binnen een jaar geplaatst worden. Door samen te werken met Energieker kunnen we een slag slaan in onze efficiëntie en snelheid van handelen.”
Martin Mastenbroek van Consolidated
VOORSPRONG Hoewel de markt voor PV-
systemen vooralsnog bescheiden is, verwachten zowel Mastenbroek als Verhoef dat het gebruik van deze systemen in de toekomst zal toenemen. Eén en ander zal samenhangen met de mate waarop door de Nederlandse overheid op duurzaamheid zal worden ingezet. “Subsidies spelen daar een grote rol in, maar ook de stijging van de energieprijzen en de daling van de kostprijzen van PV-systemen”, zegt Verhoef. “Toch is er voor woningbouwcorporaties, gemeenten en andere partijen waarbij maatschappelijke en groene componenten een rol spelen, ook zonder subsidie veel mogelijk. Tot slot willen Mastenbroek en Verhoef duidelijk maken dat de samenwerking ook strategisch van groot belang is. “Het is een manier om ons nog meer te onderscheiden van andere dakbedekkingsbedrijven”, zegt Mastenbroek. Energieker is niet alleen sterk in de installatie van panelen, maar vooral hun kennis van de markt, het hele voortraject, engineering en hun contacten met leveranciers zijn belangrijk. Ik ben ervan overtuigd dat we met deze samenwerking een grote voorsprong nemen op de concurrentie.”
9 REview 3 2010
Poster en handboek ‘Voorkom valgevaar’ Het voorkomen van valgevaar tijdens werkzaamheden op platte daken kan niet genoeg benadrukt worden. Voor Kedge was dat een reden om een veilige werkmethode van gebiedsbegrenzing te ontwikkelen en te communiceren. In het handboek ‘Voorkom Valgevaar’ vindt u praktische en handzame informatie over aangelijnd werken op platte daken. Daarnaast heeft Kedge sinds kort ook een poster van deze werkmethode ontwikkeld, die u in deze REview terugvindt. Omdat de poster idealiter bij elke daktoegang zou moeten hangen kunt u de poster ook downloaden of bestellen via www.kedge.nu.
Innovaties tentoongesteld Met Dakwater is BetonRestore één van de deelnemers aan het Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen (ICDuBo) in Rotterdam. Met een tentoonstelling van duurzame en innovatieve bouwproducten kunnen zowel onderwijsinstellingen als het bedrijfsleven hier ideeën opdoen voor duurzame innovaties. Om de producten zoveel mogelijk te ervaren worden er 1:1-modellen van verschillende bouwvormen geconstrueerd. De doorsneden worden geheel opgetrokken uit materialen en systemen van deelnemers
10
zoals Dakwater. Hierdoor worden de technische aspecten inzichtelijk gemaakt. Het ICDuBo is gevestigd in de Dokloods en is een onderdeel van het RDM-terrein. Op dit ter-
rein hebben naast innovatieve bedrijven ook enkele onderwijsinstellingen hun praktijkruimten gevestigd, waardoor er een koppeling tussen onderwijs en markt ontstaat. Voor meer informatie: www.icdubo.nl.
REview 3 2010
Nieuw dak en dakterras voor Dialogues House
ABN AMRO kiest voor innovatieve dakbedekking Innovatie, ondernemerschap en duurzaamheid: dat is waar het in het Dialogues House van ABN AMRO in Amsterdam Zuid Oost om draait. Vanzelfsprekend dat Dialogues
Het Dialogues House biedt ruimte aan initiatiefrijke mensen van binnen en buiten ABN AMRO om samen meer mogelijk te maken. In het Dialogues House zijn verschillende afdelingen gehuisvest die actief zijn op de terreinen innovatie, ondernemerschap en duurzaamheid. Dat zijn onder meer, ABN AMRO Sustainability, het Usability Lab en Dialogues Incubator - met bedrijven die hieruit zijn voortgekomen. In een inspirerende omgeving werken medewerkers en bezoekers samen en wisselen ze kennis uit.
het dak minder op. Niet alleen is dat veel aangenamer voor de mensen die er werken, maar ook gaan energieverbruik en energiekosten omlaag.” LUNCHTERRAS Naast de renovatie van het
dak wil Dialogues House een toegang naar het dak en een dakterras laten maken, zodat de medewerkers op het dak kunnen lunchen. Er wordt een daktoegang gemaakt met behulp van een houten trap en een hekwerk gemonteerd rondom het nieuwe dakterras.
House koos voor de witte dakbedekking Derbibrite. Glen Bosman, vestigingsleider van Consolidated Amsterdam, vertelt waarom.
DUURZAME DAKBEDEKKING Consolidated Amsterdam kwam in contact met ABN AMRO vanwege hun vraag naar duurzame dakbedekking voor het Dialogues House. Glen Bosman: “Al snel bleek er belangstelling te zijn voor witte dakbedekking, omdat daarmee de zonne-instroom aan banden kan worden gelegd. Consolidated adviseerde Derbibrite, een bitumineuze dakbedekking met een witte toplaag. Doordat Derbibrite warmte reflecteert, warmt de ruimte onder
INNOVATIE OP HET DAK Het goede van de
samenwerking met ABN AMRO is dat de bank, net als Consolidated, wil investeren in innovatie. Glen Bosman: “We zijn nu in gesprek over de inrichting van een plaats op het dak waar wij de nieuwste dakontwikkelingen van Daklab kunnen tonen. Ook zouden we een aantal keer per jaar seminars in het Dialogues House kunnen geven. Leuk voor onze Amsterdamse klanten!”
ZON PV Op dit moment wordt door middel van een business case onderzocht wat de
mogelijkheden zijn om zon PV-elementen aan te brengen op het dak met de Derbibrite dakbedekking. Door deze zon PV-elementen zou het Dialogues House volledig voor de eigen stroomvoorziening kunnen zorgen. Als er nieuws is over de business case informeren we u hierover in het volgende nummer van REview. In een inspirerende omgeving wisselen bezoekers
11
kennis uit. REview 3 2010
ABONNEMENT In 1998 startte Nico Kool onder de naam Uniplan een keten van schildersbedrijven voor schilderwerk in abonnementsvorm. Dat bleek een groot succes en in 2008 breidde dit zich uit tot totaal onderhoud: Univeste Onderhoudsplan voor de zakelijke markt, was geboren. Voor een vaste prijs per maand zorgt Univeste samen met preferred suppliers, waaronder Consolidated, tien jaar lang voor het onderhoud aan de cv-installatie, liften, dakbedekking en schilderwerk voor VvE’s.
12 REview 3 2010
op ONDERHOUD Inmiddels maakt een groot aantal VvE’s gebruik van Univeste: 150 VvE’s voor alleen het schilderwerk en 50 VvE’s voor het complete onderhoud. Het voordeel is namelijk dat de zorg voor onderhoud wordt uitbesteed aan één partij. En de kosten betaalt de VvE in de vorm van een abonnement: een vast bedrag per maand. Onverwachte uitgaven zijn dus verleden tijd en gedoe over kwaliteit of prijs van de werkzaamheden is er niet meer. GOED GEREGELD Univeste heeft vier vaste
partners voor werkzaamheden aan cv, dak, lift en schilderwerk. Van tevoren doen de partners een uitgebreide opname en stellen een meerjarenplanning en begroting op. Univeste combineert dit vervolgens tot een totaal onderhoudsplan tegen een vast bedrag per appartement per maand. De VvE heeft er daarna geen omkijken meer naar. Het onderhoud wordt exact volgens planning uitgevoerd. Univeste stuurt de aannemers aan, controleert de uitvoering en zorgt voor de oplevering. Naast het gemak dat dit met zich meebrengt, zorgt het vaste maandbedrag voor rust. Onverwachte kosten zijn verleden tijd en ook de overheid is tevreden. Sinds 2008 zijn VvE’s namelijk
verplicht gelden te reserveren voor groot onderhoud. En ook dat is met een Univesteabonnement goed geregeld. PREFERRED SUPPLIERS Univeste werkt uitsluitend met vaste partners. Eén van die partners is Consolidated. Univeste heeft heel bewust gekozen voor preferred suppliers; het bedrijf wil 100% garant kunnen staan voor goede kwaliteit. Deskundige medewerkers controleren hier dan ook scherp op. Daarnaast zet Univeste elke offerte af tegen de geldende normbedragen. Want ook een marktconforme prijs is onderdeel van het Univeste concept. Ondanks de hoge eisen die Univeste stelt, doen haar preferred suppliers graag mee. Het concept levert de partners een interessante werkvoorraad op. Daarnaast kunnen zij de werkzaamheden vooraf goed inplannen. GRIP OP GELD Univeste neemt niet alleen het onderhoud uit handen, het zorgt ook voor een financiering op maat. Stel dat een appartementencomplex in de beginperiode van haar abonnement een nieuw dak nodig heeft. De vereniging heeft daarvoor vaak niet de liquide middelen. Daarom heeft
Univeste een samenwerking met Ribank afgesloten. Deze financieringsmaatschappij zorgt indien nodig voor de financiering van de uitgevoerde werkzaamheden. Dit onder aftrek van het abonnementsbedrag. De kosten hiervan zijn, evenals de indexering, verwerkt in het abonnement. Dit zorgt ervoor dat het abonnementsbedrag tien jaar lang exact vast ligt. Het incasseren van de abonnementsgelden is overigens ook een taak van Ribank. De bedragen worden op een speciale onderhoudsrekening gestort. Zo houdt de VvE altijd grip op haar geld en weet zij zeker dat het goed besteed wordt. KEIHARD WERKEN Univeste heeft geen
concurrenten. Dat is gek, gezien het concept dat ze bieden. Toch verbaast het oprichter en eigenaar Nico Kool niet helemaal: “Het is keihard werken om het concept goed uit te kunnen voeren. Een doelgroep als de VvE’s brengt bijvoorbeeld met zich mee dat veel werkzaamheden in de avonduren plaatsvinden. Dat is niet iets wat je je hele leven vol kunt houden, maar in deze fase is het niet anders en we hebben het er graag voor over. Ons verhaal is gewoon ijzersterk.”
UNIVESTE VOOR SCHOLEN EN ZORGINSTELLINGEN Tot nu toe richtte
Univeste zich vooral op VvE’s. Vanaf 2011 wordt de doelgroep echter uitgebreid met scholen en zorginstellingen. Ook deze organisaties kan Univeste ontlasten als het gaat om onderhoud. Wilt u meer weten? Neem contact op met Robert Mastenbroek.
13 REview 3 2010
Multifunctionele gebruiksdaken voor kantorencomplex ‘Rose’ en ‘Iris’ Twee jaar geleden bezocht Hillgate Properties een Dakwaterseminar. Overtuigd door het concept ging de projectontwikkelaar niet lang daarna een samenwerking aan met BetonRestore. Het resultaat: een multifunctioneel gebruiksdak op kantorencomplex ‘Rose’ en ‘Iris’ in Hoofddorp. Erik Colijn, directeur BetonRestore, praat ons bij.
‘Rose’ en ‘Iris’ zijn de eerste panden die zijn opgeleverd in het nieuwbouwplan Business Garden in Hoofddorp. Het dak op de garage van het complex bestaat uit complete tuinen met waterregulering, afvoervertragers, verlichting, lantaarnpalen, bestrating in verschillende verhardingen, begroeiingszones met bomen en struiken en 2.000 m² gazon. Colijn: “Van buitenaf besef je nauwelijks dat het hier om een dak gaat. Tóch zitten we hier anderhalve meter boven het maaiveld.” COMPENSATIE IN WATERBERGING Voor
nieuwbouwplannen zoals Business Garden geldt een vergunningseis die aangeeft hoe groot de waterberging voor het hele gebied moet zijn. Hierbij gaat het om een verantwoorde verhouding tussen beton en waterberging. “Bij aanvang van dit project gold nog de oude vergunningseis van 120 m3 waterberging volgens de watertoets. De overi-
14
ge panden, die in een latere fase gebouwd worden, moeten straks voldoen aan de nieuwe eis van 300 m3 waterberging”, vertelt Colijn. “Toch hebben we met ‘Rose’ en ‘Iris’ al rekening gehouden met de nieuwe eis, door extra watervertragers aan te brengen. We hebben geïnvesteerd in extra waterberging, zelfs tot 350 m3. Hierdoor kan er straks elders in het gebied gecompenseerd worden, in bijvoorbeeld een kleinere vijver.” COMBINATIE OUD EN NIEUW
BetonRestore is pas later bij het project betrokken. Een deel van de dakconstructie was al aanbesteed op basis van een traditioneel groendak. Het was dan ook niet meer aan de orde om het volledige dak als lichtgewicht Dakwater-systeem uit te voeren, maar slechts een gedeelte van het dak. Het cruciale onderdeel van het Dakwater-systeem zit overigens in de afvoervertragers, een uitvinding van BetonRestore. Deze vertragers
regelen de uitstroom van water op de lage zones van het dak. Op het andere deel van het dak heeft BetonRestore onder het grondpakket een drainagesysteem aangelegd, dat is aangesloten op het Dakwatersysteem. VOORTREKKERSROL IN AFSTEMMINGSTRAJECT “Wij zijn pas bij dit project
betrokken op moment dat de stedenbouwkundige architect al een totaalplan ontworpen had”, gaat Colijn verder. “Ook voor de daken waren al impressies geschetst. In samenwerking met tuinarchitect Eduard van Vliet hebben wij vanuit die impressies een technisch- en een inrichtingsontwerp gemaakt. Daarbij moesten we rekening houden met de constructies die al waren ingebouwd. Samen met Hillgate Properties hebben we alle details in het technisch ontwerp bepaald.” BetonRestore nam ook het voortouw in het
REview 3 2010
“Je beseft nauwelijks dat het om een dak gaat”
hele afstemmingstraject binnen het bouwproces. Colijn: “Wij bekijken of het integrale ontwerp past in de totale bouwsituatie. Dat had voor dit project tot gevolg dat de bouwkundige details opnieuw zijn ontworpen en ingepast in het totale bouwproces. Voor ons is een goede afstemming in een zo vroeg mogelijk stadium een vereiste om uiteindelijk op alle onderdelen van het systeem kwaliteit en zekerheid te kunnen garanderen. Dit in tegenstelling tot de traditionele aannemersmethodiek, waarbij verschillende onderdelen van het systeem aan verschillende partijen worden uitbesteed. Met alle gevolgen van dien.” DE KRACHT VAN BETONRESTORE “Onze Dakwater-systemen leveren het meeste rendement op als wij, samen met de projectontwikkelaar en de architect in de voorontwerpfase het project ingaan”, aldus Colijn. “Hier ligt de kracht van BetonRestore en de
Dakwatersystemen. Wij kunnen dan namelijk alle bezuinigingsmaatregelen op het traditionele bouwproces aangeven en doorvoeren, waardoor het systeem voor de eindgebruiker ook betaalbaar blijft. Bij een project als ‘Rose’ en ‘Iris’ maken wij een totaal integraal ontwerp. Hierin staat het type aanleg omschreven, de wijze van waterdichting en de bescherming ervan. Vooral bij onderhoud van het groen op de daken zit een groot risico van beschadigingen, die lekkages kunnen veroorzaken. Wij kunnen dit hele proces, tot aan het onderhouden van het groen, verzorgen. Op die manier ontzorgen wij onze klanten en geven hierop ook een totale objectgarantie.”
15 REview 3 2010
Renovatie stationsoverkapping in Voorburg Wie dagelijks op de A12 rijdt, heeft hen ongetwijfeld ter hoogte van Voorburg gezien: de mannen van Consolidated Bleiswijk die daar dit najaar het dak van de stationsoverkapping renoveerden. Een opmerkelijke opdracht, want een dakrenovatie op deze plek is één ding, maar de omvangrijke logistieke en administratieve procedures die daarbij komen kijken, maken dit project pas echt bijzonder.
16
Opdrachtgever van deze renovatie is ProRail, de organisatie die verantwoordelijk is voor aanleg, onderhoud, beheer en veiligheid van het spoorwegnet in Nederland. “Dagelijks zijn ruim 1,3 miljoen mensen afhankelijk van het treinverkeer”, vertelt Peter van Dijk, bouwmanager van ProRail. “Korte doorlooptijden en het combineren van werkzaamheden tijdens buitendienststellingen zijn dan ook erg belangrijk. Daarnaast moet te allen tijde de veiligheid van de reizigers en personeel gewaarborgd blijven. Dat alles vraagt van de samenwerkende partijen een grondige voorbereiding,
REview 3 2010
“Ze hebben nu al een positieve indruk op me gemaakt” zoals het aanleveren van gedetailleerde veiligheidsplannen en logistieke voorzorgsmaatregelen.”
kon meeliften”, aldus Van Dijk. “En dat is ook één van de redenen dat we deze dakrenovatie met Consolidated doen.”
MEELIFTEN TIJDENS BUITENDIENSTSTEL-
VAN SLOOP TOT OPBOUW IN 52 UUR In
LINGEN Een gedeelte van de dakrenovatie
september stond de buitendienststelling voor het traject Den Haag Binkhorst tot Moordrecht gepland. Gedurende 52 uur lag het treinverkeer stil en werd de bovenleiding spanningloos gesteld. “Meer dan tien bedrijven hebben toen tegelijkertijd aan dit traject gewerkt”, legt Van Dijk uit. “En aangezien de voorkant van de stationsoverkapping in Voorburg dicht bij de bovenleiding zit, moest Consolidated dat gedeelte ook
in Voorburg moest Consolidated tijdens een buitendienststelling uitvoeren. Bij het voorbereidende werk is er samengewerkt met Railsupport, specialist op het gebied van veilig werken op en rond het spoor. “Door een goede samenwerking zijn de benodigde documenten snel en correct aangeleverd bij de coördinerende opdrachtnemer, zodat Consolidated in deze buitendienststelling
binnen deze periode uitvoeren. De dakdekkers zijn er in geslaagd om in deze korte tijd de twee buitenste stramienen van de overkapping kant-en-klaar te maken, van sloop tot opbouw.” POSITIEVE INDRUK De gerenoveerde sta-
tionsoverkapping zal waarschijnlijk eind november opgeleverd worden. Maar al tijdens dit interview, begin oktober, benoemt Van Dijk de prettige samenwerking met Consolidated. “Consolidated heeft op mij nu al een positieve indruk gemaakt. Je merkt dat ze verstand van zaken hebben, maar ook leergierig zijn naar nieuwe toepassingen.”
17 REview 3 2010
Veiligheid op het dak: verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor gebouweigenaren Bij het werken op het dak is het voor alle betrokkenen belangrijk om valgevaar te voorkomen. Maar wat is er nu precies bij wet geregeld? Wie is er verantwoordelijk voor het aanbrengen van veiligheidsvoorzieningen? En als er toch een ongeval gebeurt, wie is dan verantwoordelijk en wie is aansprakelijk? Elk dak moet volgens het Bouwbesluit voldoen aan eisen zoals sterkte, waterdichtheid, isolatiewaarde, brandveiligheid. Als het dak gebruikt wordt als verblijfsruimte (bijvoorbeeld een dakterras) dan schrijft het Bouwbesluit verschillende veiligheidseisen voor. De gebouweigenaar is er dan verantwoordelijk voor om voorzieningen te treffen. Het Bouwbesluit spreekt in dit geval van vloerafscheidingen. OPDRACHTGEVER OF WERKGEVER? Zodra
er op een dak gewerkt wordt, verandert het dak in een werkplek en is de Arbowet van kracht. Deze wet stelt dat werkgevers en werknemers beiden verantwoordelijkheid dragen de werkzaamheden veilig uit te voeren. Ook de gebouweigenaar kan werkgever zijn. Als de werkzaamheden worden uitgevoerd door andere partijen, dan is de ge-bouweigenaar geen werkgever maar opdrachtgever en daarom niet verantwoordelijk voor het treffen van veiligheidsvoorzieningen. Een uitzondering op de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever is van toepassing bij het werken op de grotere bouwplaatsen. In die situaties draagt de opdrachtgever ook verantwoordelijkheid en wordt van hem verwacht deze te nemen. IN GEVAL VAN SCHADE Als er schade (bij-
voorbeeld een ongeval met blijvend letsel) optreedt tijdens het werk op het dak, dan
18
bestaat de mogelijkheid dat de gebouweigenaar hiervoor aansprakelijk wordt gesteld. In de groeiende claimcultuur kan een advocaat namens het slachtoffer bij alle betrokkenen een schadeclaim neerleggen, ook bij de gebouweigenaar. Hoewel hij niet verantwoordelijk is kan hij toch aansprakelijk worden gesteld. TOCH VALBEVEILIGING AANBRENGEN
Om aansprakelijkheid te voorkomen brengen veel gebouweigenaren daarom zelf veiligheidsvoorzieningen aan. Maar zou het niet veel logischer zijn als elke gebouweigenaar voorzieningen gaat aanbrengen om hiermee zijn gebouw nog meer compleet te maken? Een eigenaar wil toch gastvrij zijn en iedereen die op het dak komt een veilige werkplek aanbieden? Voordeel kan zijn dat zij door het aanbrengen van veiligheidsmaatregelen uiteindelijk goedkoper uit zijn. Als er meerdere bedrijven op het dak werken zijn alle veiligheidsmaatregelen immers al getroffen. Heeft u vragen naar aanleiding van dit onderwerp? Dan kunt u contact opnemen met Kees Uittenbogaard, manager Kwaliteit en Techniek bij Consolidated, op telefoonnummer: 0183-643 600. U bent voor een volledige uitleg uiteraard ook welkom op het seminar: ‘het platte dak als werkplek’ dat op 9 december wordt georganiseerd. Hiervoor kunt u zich inschrijven via onze website www.consolidated.nl.
REview 3 2010
Van beeld naar bewustwording tot concrete acties
Gemeenten aan de slag met resultaten Dakscan Nijmegen beet de spits af;
liere huizenbezitters, verleiden
ENERGIEMARKTEN IN AMSTERDAM De resultaten van de Dakscan in Amsterdam zijn te vinden op de website amsterdambespaartenergie.nl. De Dakscan Maps (zie kader) geven gericht informatie over hoe goed of slecht de daken zijn geïsoleerd. Gemeente Amsterdam organiseert in alle stadsdelen energiemarkten, die helpen bij het interpreteren van de Dakscan-beelden. Deskundigen informeren bewoners op een centrale plek in het stadsdeel niet alleen over de warmte beelden, maar ook over eventuele duurzame energietechnieken, de mogelijkheden in de woning, subsidiemogelijkheden en het vergunningstraject.
tot het nemen van maatregelen
INFORMATIEBIJEENKOMSTEN IN VENRAY
daarna volgden Amsterdam en Venray. Drie gemeenten die met Dakscan het energieverlies via de daken van de stad inzichtelijk maakten. Het doel: corporaties, maar ook particu-
om warmteverlies via het dak terug te dringen. Woningcorporaties, particuliere huiseigenaren, eigenaren van bedrijfspanden en de gemeenten kunnen op basis van de Dakscans prioriteiten stellen en gericht aanpassingen uitvoeren. Maar het maken van de warmtebeelden door Dakscan is nog maar de eerste stap in het terugdringen van warmteverlies via het dak. De interpretatie van de beelden en het aanzetten tot concrete actie, daar gaat het om! En daar zorgen de gemeenten voor door bijeenkomsten, energiemarkten en goede websites.
Een paar honderd belangstellenden kwam in mei naar de speciale bijeenkomsten over Dakscan in Venray. Daar ontvingen zij een toelichting op de beelden én tips om het warmteverlies via de daken terug te dringen. Na afloop van de presentatie was er een energiemarkt in de burgerzaal. Diverse bedrijven gaven tips en lieten zien hoe en met welke materialen energieverlies kan worden voorkomen.
(wel of niet) zijn. En willen de bewoners van Venray overgaan tot actie? Dan is op de site van gemeente Venray meer informatie te vinden over, onder andere, de Limburgse Energie Subsidie en energiezuinig bouwen.
DAKSCAN MAPS De resultaten van de
Dakscans worden nóg inzichtelijker door de Dakscan Maps, een applicatie gebaseerd op het bekende Google Maps. De beelden op Dakscan Maps zijn gemakkelijk en snel te bekijken. Benieuwd hoe het werkt? Op www.dakscan.nl staan de resultaten van de Dakscans in Nijmegen, Amsterdam en Venray.
Ook gemeente Venray heeft de resultaten van Dakscan op de website gezet. Particuliere huizenbezitters kunnen daar zien hoe het is gesteld met het energieverlies via het dak van hun huis. Corporaties krijgen een goed beeld van de daken van hun woningen en ook bedrijven kunnen zien hoe energiezuinig ze
19 REview 3 2010
Serving the planet Heineken kiest Kedge
Ook bij Neerlands bekendste bierbrouwer staan er regelmatig werklieden op het dak. Om deze mannen optimale veiligheid te bieden, besloot het bedrijf afgelopen zomer Kedge ankerpunten op haar Bossche productielocatie te laten plaatsen.
Een vereiste bij het plaatsen van de valbeveiliging was dat het productieproces niet verstoord mocht worden. Bovendien stelt Heineken de hoogste eisen aan de hygiëne. De risico’s op lekkage van water en andere bevuiling moesten dan ook tot het absolute minimum beperkt blijven. Daarom koos het bedrijf voor de ankerpunten van Kedge. In tegenstelling tot mechanische bevestigingen van ankerpunten door het dak, zijn er bij het plaatsen van Kedge ankerpunten namelijk geen boorgaten nodig. Er is dus geen sprake van potentiële lekkagepunten. Tijdens de montage van de ankerpunten kon de productie dan ook gewoon doorgaan!
Het grootste groendak van Amsterdam in het nieuws Met de dakrenovatie van woningcomplex De Halve Wereld was Consolidated eind augustus en begin september regelmatig in het nieuws. Dagblad Metro, weekblad De Echo en Het Parool besteedden volop aandacht aan dit bijzondere renovatieproject. Bovenop het woningcomplex werd het grootste groendak van Amsterdam aangelegd. In dagblad Metro legde bewoonster Marijke Storm uit waarom er door de bewonersorganisatie gekozen werd voor het groendak Milieubewust Wonen. ‘Een groendak ziet er niet alleen mooi uit, maar het heeft ook veel voordelen voor het milieu.’ In het Amsterdamse weekblad De Echo was te zien en te lezen hoe wethouder Freek Ossel van Openbare Ruimte en Groen samen met de bewonersvereniging de laatste sedumplantjes op de nieuwe groene daken van De Halve Wereld plantte. Het Parool besteedde aandacht aan het 25-jarig jubileum van de bewonersvereniging dat gevierd werd met de opening van
20
de groene daktuin. En op de website van woningcorporatie Ymere was onder meer een 3D-model van het project in Google Earth te zien.
REview 3 2010
