Sem In elk nummer leest u het verhaal van een kind of jongere. Deze keer is dat de 3-jarige Sem uit Losser.
3
4
Thema: veiligheid
5 Pleegzorgbus rijdt door Twentse gemeenten
6
nr 3 | juli/augustus 2014
Jeugdzorg naar Oldenzaals model
Gespecialiseerde ondersteuning bij opgroeien en opvoeden, dat is de kracht van Jarabee. Met ruim 300 betrokken jeugdzorgprofessionals, 500 pleeggezinnen en in samenwerking met andere organisaties helpen we kinderen, jongeren en gezinnen om er sterker uit te komen.
Bestuurlijk gezien I Het verhaal van Sem
‘Hij kan zich nu ook in zijn eentje vermaken’ Sem is 3 en is een echte robbedoes. Hij heeft extra hulp nodig om zich zelf goed te kunnen ontwikkelen. Het kostte zijn ouders best moeite om die hulp te vragen – het opvoeden van hun kind is tenslotte hun taak. Sem gaat nu naar de dagbehandelgroep van Jarabee. Dat lijkt op een kinderdagverblijf: hij zit in de kring, zingt, speelt, maakt een knutselwerkje of
leeft zich uit op het speelterrein buiten. Hij leert en zijn ouders leren. Bijvoorbeeld om beter te kunnen zien wat Sem bedoelt. Sem doet het goed. Hij is veel meer ontspannen, slaapt beter en kan zich nu ook in zijn eentje vermaken.
Dagbehandeling voor jonge kinderen tot 7 jaar Kinderen van 0 tot 7 jaar met ontwikkelings- en/ of gedragsproblemen hebben soms intensieve hulp nodig. In dat geval kunnen ouders een beroep doen op de Dagbehandeling Jonge Kind (DJK) van Jarabee. De groep kent een vaste dag- en weekstructuur. Jonge kinderen ontwikkelen zich het beste in een overzichtelijke, veilige en ontspannen omgeving. Naast het groepsaanbod is er individuele aandacht en persoonlijke begeleiding om de leerdoelen te behalen. De andere kinderen in de groep zijn daarbij belangrijk, want kinderen leren van en met elkaar. En natuurlijk zijn de ouders actief betrokken.
2 Jarabee versterkt!
n het zicht van de haven – 1 januari 2015 - moeten we nu vooral veel regelen: de aanbestedingsprocedures lopen, we moeten producten beschrijven, prijzen berekenen en met elkaar afspreken hoe we straks verantwoording afleggen. De transitie is dan een feit.
VERDER IN DIT NUMMER
De Twentse gemeenten hebben gekozen voor het regisseursmodel. Elke gemeente vult dit in op een manier die past bij die gemeente. In Enschede met wijkcoaches, in Hengelo met het Middelpunt en in Oldenzaal het CJG als centrale toegang voor jeugdzorg en in Almelo met gezinscoaches. In andere gemeenten is recent de regisseur aangesteld en moet de invulling nog tot stand komen.
4 Cursus Jarabee effectief
De cliënt kiest met welke zorgaanbieder hij of zij in zee gaat. Een gezond uitgangspunt dat we als Jarabee toejuichen. De cliënt is in de beste positie om zelfstandig richting te geven aan de oplossing voor zijn of haar probleem. Als dat niet helder is, kunnen we als jeugdzorgaanbieder ondersteunen met consultatie of diagnostiek. Als zo’n keuze anders uitpakt dan de professional verwacht, dan is dat een gegeven. De praktijk zal vanaf 2015 uitwijzen hoe we hier met elkaar mee omgaan. Voor meer complexe vragen is – nu en straks - een integraal aanbod nodig. Dan is ook het hele gezin betrokken, en niet alleen een kind of jongere. Jarabee ontwikkelt dit specialisme steeds verder door. We doen dat systeemgericht – gericht op het hele gezin. En evidence en practise based: we doen wat werkt. Zo zorgen we dat gezinnen er – ook bij complexe opvoed- en opgroeivraagstukken - sterker uitkomen.
bij traumaverwerking huiselijk geweld
5 Jarabee ‘on tour’ in Twente 6 Succesfactoren CJG 2.0 7 Niet het kind uit huis, maar als gezin aan de slag
8 Werk in uitvoering
Gitta Griffioen - Gerard Teunissen Raad van Bestuur
Jarabee versterkt! Gespecialiseerde ondersteuning bij opgroeien en opvoeden, dat is de kracht van Jarabee. Met ruim 300 betrokken jeugdzorgprofessionals, 500 pleeggezinnen en in samenwerking met andere organisaties helpen we kinderen, jongeren en gezinnen om er sterker uit te komen. Jarabee biedt consultatie en gespecialiseerde jeugdhulp, pleegzorg, spoedzorg en behandeling met verblijf. Dat doen we thuis of zo dicht mogelijk bij de leefomgeving van het kind. En dat doen we samen met iedereen die het belangrijk vindt dat het goed gaat met het kind. IN HET VOLGENDE NUMMER: *** week van de veiligheid *** Thema: onderwijs & zorg *** Expertisecentrum ambulante opvoedondersteuning
juni 2014 3
Thema veiligheid
‘En nu ik...!’
Cursus Jarabee effectief bij traumaverwerking kinderen huiselijk geweld
Jarabee is de hele zomer lang met de bus ‘on tour’ in Twente Zet in wat j e in h uis h eb t - word o ok p leeggezin !
In de afgelopen jaren heeft de VU Amsterdam wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effectiviteit van ‘En nu ik’, een laagdrempelig groepsaanbod voor kinderen die blootgesteld zijn aan huiselijk geweld: ‘En nu ik’. Jarabee heeft daar aan meegewerkt voor de regio Twente.
U
it de resultaten blijkt dat de cursus effectief is. Ook het ondersteunen van ouders na huiselijk geweld lijkt belangrijk voor kinderen om te herstellen. Bij ‘En nu ik’ is er een kinder- en een oudergroep. Marije Kuipers, gedragswetenschapper bij Jarabee: “In het onderzoek zijn twee soorten cursussen onderzocht. ‘En nu ik’, dat Jarabee samen met maatschappelijk werk-organisaties geeft in steden in Twente, blijkt positieve effecten op te leveren.” Kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld lopen ongeveer net zoveel risico op het ontwikkelen van problemen als kinderen die zelf lichamelijk mishandeld zijn. Alle reden dus om aan deze groep kinderen aandacht te besteden. Probleemgedrag bij kinderen vanwege huiselijk geweld neemt niet na een tijdje vanzelf af. Je zou dus kunnen zeggen dat het niet volgen van een cursus nadelig
13%
ziet ouders ruziën
Maar liefst 13% van de Nederlandse kinderen is – naar eigen zeggen – tige, getuige (geweest) van hef es ruzi gewelddadige tussen de ouders.
4 Jarabee versterkt!
kan zijn voor het welzijn van kinderen? Marije: “Dit is niet expliciet gemeten in het onderzoek. Maar je zou het denk ik wel kunnen stellen. De kinderen laten namelijk een afname zien in probleemgedrag (o.a. posttraumatische stress symptomen), zelfs nog zes maanden na afloop.” Met name het betrekken van ouders in de hulpverlening aan kinderen en het ondersteunen van ouders na huiselijk geweld zorgden voor het positieve resultaat. De factoren bij ouders en kinderen die zorgden voor afname van probleemgedrag waren onder meer de geleerde vaardigheid van kinderen om onderscheid te maken tussen de verschillende emoties die ze hebben (zoals bang – boos - verdrietig) en minder opvoedstress bij en meer welbevinden van ouders.
eren Huiselijk geweld en kind ling, zijn, naast ouderenmishande
rgeweld Kindermishandeling en partne ik’ gaat over Het onderzoek naar ‘En nu . eld gew jk seli hui van n me vor otionele misld wordt gerekend tot em we rge tne Par ld. we rge tne par e te maken. zijn voor kinderen om dit me lijk ade sch kan t He . ing del han en en slaan van schreeuwen, een duw gev n iëre var kan ld we rge tne Par ouder. s of pistool tegen de andere tot het gebruiken van een me
Op 24 mei werd de pleegzorgbus van Jarabee voor het eerst gespot in Hellendoorn. Jarabee gaat een zomer lang met de bus ‘on tour’ in Twente.
Thuis.
De plek waar je als kind het liefste bent. Maar niet ieder kind kan thuis veilig opgroeien. Voor die kinderen zoeken we pleegouders. In heel Twente. Mensen die stevig in hun schoenen staan, hun hart op de goede plek hebben en hun huis willen openstellen voor kinderen.
J
anine Francken, manager pleegzorg bij Jarabee: “Kinderen die tijdelijk niet thuis kunnen wonen, kunnen het beste opgroeien in een gezin. Waar het gewoon gaat zoals het in een gezin gaat. Waar je leeft en leert met elkaar. Een ander helpt als het nodig is. Soms ruzie maakt en zaterdag samen gezellig chips eet op de bank. Voor pleegkinderen kan het gewone heel bijzonder zijn.” Voor pleegzorg zijn nog steeds veel nieuwe pleeggezinnen nodig. Jarabee verzorgt de werving, selectie, scholing en begeleiding van pleeggezinnen in heel Twente. Ook voor collega-organisatie Ambiq werft, selecteert en schoolt Jarabee sinds kort de pleegouders.
Word ook pleeggezin en zet in wat je in huis hebt!
Kijk op jarabee.nl
Pleegzorgdag Hellendoorn groot succes Bijna tweeduizend pleegouders, eigen kinderen en pleegkinderen genoten op 24 mei van een heerlijke dag. Trias, Pactum, Jarabee en de Kiwanis zorgden achter de schermen voor een soepele organisatie. Sumoworstelen, de kleurwedstrijd, ballonnenwedstrijd en de verloting: ze stonden allemaal weer op het programma. De Overijsselse pleegzorgdag is voor veel pleegouders een traditie: niet alleen een dagje lekker weg, maar ook een moment om even bij te praten, met elkaar en met hun pleegzorg-begeleider.
juni 2014 5
Bennie Kock, gemeentelijk projectleider en Anne Hofland, Traject coördinator/ambulant hulpverlener bij Jarabee, zijn tevreden over het tempo van de opbouw van het CJG 2.0 in Oldenzaal.
‘‘Wij kunnen dit samen weer’’
Niet het kind uit huis, maar als gezin aan de slag
Succesfactoren CJG 2.0
Jeugdzorg naar Oldenzaals model De 14 Twentse gemeenten zijn volop aan het bouwen aan de nieuwe jeugdzorg. De gemeente Oldenzaal kiest voor uitbouw van het Centrum voor Jeugd en Gezin. De zorgpartners hebben een belangrijke rol bij het vormgeven van dit vernieuwde CJG: het CJG 2.0.*
A
nne Hofland van Jarabee: “De erkenning die de gemeente Oldenzaal geeft aan de kennis en kunde van de zorgprofessional en het vertrouwen dat je krijgt, zijn denk ik succesfactoren van de samenwerking.” Die samenwerking verloopt vlotjes – de gemeente wil voor het einde van het jaar klaar zijn om de regie op de jeugdzorg verantwoord over te nemen. Gemeentelijk projectleider Bennie Kock: “Vanaf het laatste kwartaal 2013 werken de professionals van diverse jeugdzorgpartners, waaronder Jarabee, maatschappelijk werk en Bureau jeugdzorg intensief samen aan de opbouw van het CJG 2.0.’’
‘We leren elkaar en elkaars expertise kennen’ Anne: “We zijn een zelfsturend team. Als teamlid krijg ik veel verantwoordelijkheid om mijn professionaliteit optimaal in te zetten. Jarabee laat mij en mijn collega Marcel voldoende ruimte om hier in Oldenzaal onderdeel van het team te vormen. Dat past ook prima bij de weg die Jarabee is ingeslagen naar zelfsturing: eigen regie voor de professional dus!”
G
ezinnen waarbij de spanning thuis zo hoog oploopt, dat samenleven niet langer haalbaar is. Het komt regelmatig voor. Maar waar een kind als Rick vroeger langere tijd op een 24-uurs voorziening zou wonen, is dat tegenwoordig niet meer aan de orde. Niet het kind, maar het hele gezin gaat in behandeling. De reden? “De band tussen ouder en kind is bepalend voor de ontwikkeling van het kind of de jongere. Alle ouders willen hun eigen kinderen kunnen opvoeden; geen enkele opvoeder kan de ouder(s) vervangen. Opvoeden is en blijft de verantwoordelijkheid van de ouder(s). Ook als het moeizaam gaat. Ouder en kind mogen het contact met elkaar dus niet verliezen en moeten zich willen inzetten voor elkaar”, legt gedragswetenschapper Jolien Klein Haarhuis van Jarabee uit.
Vanaf 1 april werkt het jeugdteam al volgens de nieuwe afspraken. Zo rond november zal alle instroom van nieuwe Oldenzaalse vragen en cliënten via het jeugdteam van het CJG 2.0 verlopen. De gemeente is heel scherp op het zuiver in de praktijk vertalen van de visie en uitgangspunten. Bennie: “Ook dat is volgens mij een succesfactor. Hoe meer helderheid en duidelijkheid je geeft als gemeente, hoe gerichter de jongeren, gezinnen en professionals hiermee aan de slag kunnen. En dan klopt de uitwerking ook met je visie.” Eigen regie en verantwoordelijkheid van burgers en nodige ondersteuning vastgelegd volgens het principe ‘één gezin, één plan, zijn ook voor Oldenzaal basisuitgangspunten voor de nieuwe jeugdzorg. De jeugdzorg moet goed en gemakkelijk bereikbaar zijn. Het CJG 2.0 krijgt daarvoor voorlopig een eigen plek: als locatie De Hooge Lucht, waar alle zorgpartners zichtbaar aanwezig zijn. Gewerkt wordt aan bereikbaarheid via de digitale kanalen, zoals de CJG-pagina’s op de website van de gemeente.
Bij de start van de behandeling kan het voor alle partijen fijn zijn als het kind of de jongere een tijdje weg is uit de thuisomgeving. Dat kan rust geven, om van daaruit te kunnen werken aan oplossingen. Een kind verblijft daarom zoveel dagdelen/dagen als nodig bij Jarabee. Jolien Klein Haarhuis: “Liever kiezen we voor een deeltijdplaatsing. Dan is het kind of de jongere ook
6 Jarabee versterkt!
een deel van de week bij het gezin thuis, in de eigen omgeving. En met een doel: te leren wat het zelf kan doen om de situatie thuis te verbeteren.” Gezinsbehandeling met verblijf, zo heet deze nieuwe hulpvariant. Het moeilijke gedrag van het kind staat nooit op zichzelf. Het komt altijd voort uit een wisselwerking met de omgeving. Ambulant hulpverlener Hermy Rikhof: “Het komt vaak voor dat een kind op een woonlocatie heel rustig is en thuis weer terugvalt in zijn oude gedrag.” Niet alleen het kind, maar het hele systeem moet dus aan het werk, benadrukt Hermy. Begeleiders van Jarabee leren ouders begrijpen waarom het kind doet zoals het doet. En welke rol ze daar zelf in hebben. Jolien Klein Haarhuis: “Ouders merken dat het gedrag van hun kind verbetert als ze zelf anders communiceren. Ook het kind leren we hoe zijn eigen gedrag van invloed is op het contact met zijn ouders.” Zo ontstaat een opwaartse spiraal. ”Als ze eenmaal ervaren ‘Wij kunnen dit samen weer’, krijgen alle partijen weer zelfvertrouwen.”
CJG 1.0
CJG 2.0
mn. virtueel (telefoon, mail, website LOES)
virtueel, inloop en afspraken ‘aan de keukentafel’
mn. preventie
preventie, toegang en ondersteuning
ondersteuning vanuit ‘buiten Oldenzaal’
samenhangende ondersteuning binnen de gemeentegrens
vragen over opvoeden en opgroeien
vragen over en ondersteuning bij opvoeden en opgroeien
loket gemeente, ondersteuning zorgaanbieders
loket en ondersteuning: gemeente en zorgpartners
* Het CJG 2.0 is nog een werktitel voor de pilot.
De ouders van Rick zijn radeloos. Na maanden van hoogoplopende ruzies, wanhoop en verdriet melden ze hun onhandelbare zoon aan bij Jarabee. ‘Nemen jullie hem op, we kunnen niet meer’.
NIEUW
Jarabee Op School Als kinderen kampen met uiteenlopende problemen thuis gaat het op school vaak ook mis. Leerprestaties hollen achteruit. Ze laten druk en opstandig gedrag zien. Soms zorgen ze in een klas zelfs voor overlast. Leerkracht en klasgenoten ervaren het kind als lastig. We vergeten dan bijna dat het kind er zelf nog het meeste last van heeft. Jarabee op School kan een oplossing zijn. Meer weten? Kijk op www.jarabee.nl onder Ik zoek hulp juni 2014 7
CJG jeugdzorgproof
Mirjam Posthumus: Bij het T-team in Almelo zijn veel jongeren die in meer of mindere mate middelen gebruiken. Dit heeft z’n invloed op de begeleiding vanuit het T-team. Hoog tijd om de samenwerking met Tactus nieuw leven in te blazen! In het verleden hebben we een medewerker van Tactus op onze wekelijks inloop gehad, maar door geldgebrek moest dit stoppen. Nu hebben we toch weer afspraken kunnen maken om tweewekelijks een medewerker van Tactus op de inloop te laten komen. Het doel is om laagdrempelig met jongeren het gesprek aan te gaan, verkennen wat het gebruik voor effect heeft en de jongere hier inzicht in (proberen) te geven. Het zou mooi zijn als de drempel naar Tactus hierdoor verlaagd wordt en het uiteindelijk tot behandeling of begeleiding kan komen. Hierdoor worden de kansen voor de jongeren in de maatschappij vergroot en is de kans van slagen ook groter.
In 2013 startte in de gemeenten Rijssen/ Holten, Twenterand en Wierden een pilot om het lokale Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) als loket en samenwerkingsstructuur gereed te maken voor de decentralisatie van de jeugdzorg naar de gemeenten.Samen met de diverse zorgaanbieders en onder meer Bureau Jeugdzorg is een plan gemaakt. In de nieuwe werkwijze is een – compact – consultteam opgenomen. Het consultteam is ingericht om de lokale CJG’s te ondersteunen. Het geeft advies aan professionals over de inzet van hulp en ondersteuning ten behoeve van het regieplan (1 gezin, 1 plan) of de gezinsaanpak. Het gaat dan om kinderen / gezinnen met problemen op meerdere leefgebieden, met een ingewikkelde hulpvraag of als een er een specialisme/ diagnose nodig is. Het team startte in 2013. Een gedragswetenschapper van Jarabee maakt deel uit van het consultteam.
Slimme apps Voor jongeren die de jeugdzorg verlaten is er de gratis app Kwikstart. Op 18-jarige leeftijd houdt jeugdzorg op en moeten deze jongeren het zelf zien te redden. Kwikstart geeft antwoord op vragen zoals: Wat moet ik geregeld hebben op mijn 18e? Hoe vind ik een fijne woonplek? Heb ik recht op zorgtoeslag? De app en bijbehorende website zijn samen met jongeren ontwikkeld.
QueZ
Zelfregie. Quez is Questions is vooral als en’ ag ‘vr Het woord : het is een werkwoord bedoeld QueZ bestaat en! do n kwestie va nt stellen in uit vragen die je ku cliënten. Eerste je t me het gesprek en zijn bedacht er varingen: De vrag nals van sio es of samen met pr ties. Zij isa an org e end hill versc uitgeprobeerd. hebben de vragen hen om sneller De vragen hielpen kern van het e lijk tot de inhoude n. me ko werk te e.nl http://quez.movisi
Bron: Stichting Kinderperspectief
LEESTIP Boek
: De wereld van Kees. Het boek geeft inzicht hoe kinderen met PDD-nos omgaan met de (chaotische) wereld om hen heen. Het is een praktisch boek, wat gaat over alledaagse onderwerpen als ‘vrije tijd’, ‘familie’, ‘sport’ en ‘fysiek contact’ en is geschreven in gemakkelijke taal. Het is daarom verhelderend voor autistische kinderen en voor mensen uit de omgeving.
www.jarabee.nl Jarabee • Helene Mercierweg 5, 7555 SJ Hengelo • Postbus 240, 7550 AE Hengelo • (074) 256 19 00 •
[email protected]
