3.4 ROTTERDAM BLAAK. Wonen rond knooppunten 45

JK

N

N

N

AS MU SLI

Zomerhofkwartier

JN

I

Walenburgerweg

Walenburghof

MUS

LIJN

N

LI W JN OU 7 DE S

Wednesday Night Skate

CALAN

D L IJ N

Baja Beachclub

LIJN 8 OOSTPLEIN

Pannekoekstraat

LIJN 33, 38, 44, 48 LIJN 4, 5, 7, 8, 20, 21, 23, 25 ROTTERDAM CENTRAAL ROTTERDAM CENTRAAL M 8 L IJ N 3 M C E N T R U DA S C H IE

I

ROTTERDAM BLAAK

Delftse Straat ERAS

L STAT IO

JI

ST AT IO

LI JN 7 CENTRA A

LI

AL

LIJ CR N 38 OO SW I

IN

E IN

LE

N

FP

L IJ N 7 WOUDE ST

HO

LIJ OO N 8 STP LEI

LIJ CE N 4 NT RA

ST A L

IO AT ST

ER 3 M N 3 DA LIJ TTER T RO POR AIR

L CE IJN NT 8 RA A

W

N 5 AL LIJ TRA N CE

I 9 LE N 4 K LIJ TION A ST

EG

?

Kruiskade Stadhuisplein

Berlage Instituut

BED

?

Pathé

Oostzeedijk/Kralingen

II

Centrale Bibliotheek

?

Oude Haven

Nighttown

2 LIJN Y HOL

3

21 K LIJN DHOE U WO

L/V Rotown

WP

LI

Club Imax

EIN

Hogeschool Rdam 0607_WOONKNOPEN_analyse_station Rotterdam Blaak

HipHopHuis

Parkeerdek Erasmus MC metrostation invloedsfeer kleinschalig watermileu I tramstation II invloedsfeer middelgroot water busstation III invloedsfeer grootschalig water potentiële herbestemming [korte termijn] spoorstation

Machinistenschool

[Afb.41 Karakteristieken Blaak en omgeving] 44

Westelijk Handelsterrein Scheepvaartkwartier

ER

AS

III MU

SL

IJN

Prachtig

Zadkine Loos InHolland Albeda Hogeschool/Universiteit

E 2 3 ER JN D LI OOR N

IL

AN

8 ID ZU N 4 LIJ TION S TA

Dijckhove

6 RD N 6 LIJ ENOO FEY

Hogeschool Rdam

ellickstraat/’s Gravendijkwal

metrolijn tramlijn buslijn spoorlijn

?

LIJN 2 0 LOMBA RDIJEN

ND

JN

N 5 SPL LIJ LEM L WI

C

A AL

Boomgaardsstraat

LIJN 2 3 LIJN 2 5 CARNI SSELAN DE

Dizzy 4 L IJ N N IP L E IN O MARC

II

Witte de With/Cool Bazar Skatepark De Witte Aap

Nieuwe Binnenweg

2 L IJ N 3 H IE SC OVER

?Hogeschool Rotterdam ?

Cinerama

D

m

0

100

200

300

400

nieuwbouw/SW jongeren skateroute Wooncollectieven Peperclip populaire club / uitgaansgebied skatewinkel/baan populair bij studenten shopping en cultuur voorstel Ramblas populair uitgaansgebied studenten

Cité/InHolland

Wonen rond knooppunten

500

600

700

800

3.4 ROTTERDAM BLAAK PMC: Onderwijs- en cultureel profi el Scholier en student Met: Vestia, NS Vastgoed, Hogeschool Rotterdam, EUR Gemeente, creatieve sector, Stadswonen Mogelijk programma: 1225 wo. voor culturele yuppen, studenten, scholieren Kleinschalige uitgaansfuncties, expositieruimten, boetiekjes, ICT centre, markthal Voor wie Wie thans het station Rotterdam Blaak uitstapt zou niet zeggen dat deze plek het oude hart van de stad is. Maar achter de grote vlakte van het spoordak schuilen kunstacademie, hippe en alternatieve winkels, het oude havengebied, horecabedrijven, studentenhuisvesting. Prominente woningbouwprojecten zijn in aanbouw of voorbereiding: het Vectorgebouw, de Hofdame, Wijnhaeve en de Markthal. Blaak ligt op de metrolijn Calandlijn: de Rotterdamse Kennisas van de Erasmus Universiteit tot aan de Hogeschool en Scheepvaart- en Transportcollege. Deze bestaande kennisinstellingen worden langs de metrolijn aangevuld met een concentratie van studentenvoorzieningen en –woningen. Dit gebied is daarom al in een ontwikkeling tot aangenaam, hip, dynamisch en veilig uitgaansgebied. Het station zelf kan hierin meer een centrale rol spelen. Wat De vlakte van het spoortunneltracé zou hierbij ontwikkeld kunnen worden als de Ramblas van Rotterdam. Hier kan ter hoogte van het Pompenburggebied een verhoogde aansluiting met het Hofpleintracé worden gemaakt. De Ramblas maakt daardoor een Wonen rond knooppunten

verbinding met een Hofplein en Holfpleintracé die sinds het bombardement verbroken is geweest. Om de uitgestrekte Ramblas een meer uitgesproken kwaliteit te maken wordt voorgesteld het omliggende gebied verder te verdichten tot een contrastrijk dwaalmilieu. Vooral het Laurenskwartier lijkt daartoe uitgelezen potenties te beschikken en dat is ook in de gemeentelijke visie als zodanig benoemd. Dit gebied wordt (mede met de ontwikkeling van de Markthal en Wijnhaeve) in toenemende mate ‘op zijn Rotterdams’ omgeven door grootschalige bouwblokken, maar is nog te typeren als een relatief kleinschalig stedelijk weefsel langs de oorspronkelijke Rotte. Hier lijken nog tal van mogelijkheden voorhanden om hippe, tijdelijke woningen en ateliers boven winkels dan wel in de niches van die structuur te ontwikkelen. Het daarbij te versterken dwaalmilieu kan aansluiten op de omringende jaren 70 en 80 milieus van de Oude Haven tot de Lombardkade die destijds al op die wijze doelbewust zijn ontworpen. Kenmerkend voor die milieus is de extreem fi jnmazige menging van wonen, detailhandel, horeca, ateliers en dienstverlening. Wonen is dan ook een uitgesproken keuze voor een levendig milieu, dag en nacht. Twee varianten voor het Laurenskwartier e.o. zijn voorstelbaar. Ofwel het gebied wordt geheel gesloopt om plaats te maken voor een nieuwe ‘bazaarberg’ dat in het verlengde van de koopgoot ligt en waaronder het parkeren wordt gerealiseerd. Ofwel er wordt met gerichte acupunctuur binnen het bestaande weefsel een stapsgewijze verbetering van de openbare ruimte en milieu ingezet. Bij betrokken partijen gaat vooralsnog de voorkeur uit naar deze laatste variant. Dat vereist een conditionering van het gebied met een fl exibele en uitermate open structuur, met veel mogelijkheden voor spontane invullingen. Denk hierbij aan een heldere kaderstelling waarbinnen echter vrijplaatsen voor individueel initiatief mogelijk zijn. 45

[Afb.42 sfeerbeeld rond het Grotekerkplein] 46


park eren

P

K O O P G O O T B A Z A A R B E R G

grote nieuwbouwprojecten rond Laurenskerk

Scheiding tussen Koopgoot en Ramblas met daartussen een kleinschalig weefsel

PA R K E R E N

centrale Ramblas en kleinschalig weefsel

[Afb.43 Sfeerbeeld richting Markthal] Wonen rond knooppunten

47

HO

Blijdorp

Oude Noorden FP

NOORD

LE

IN

LI

JI

Oud Crooswijk

N

KRALINGEN-CROOSWIJK

Agniesebuurt

Provenierswijk

STATION HOFPLEIN

Rubroek

C.S. Kwartier

ROTTERDAM BLAAK

Kralingen West

STADHUIS

Stadsdriehoek

S TA D S C E N T R U M

Struisenburg

Cool Middelland

Oude Westen

OOGZIEKENHUIS

Noordereiland ERASMUS UNIVERSITEIT

GGD

Kop van Zuid - Entrepot Feijenoord 0607_WOONKNOPEN_analyse_station Rotterdam Blaak wonen winkelen parkeren


m

metrostation tramstation busstation spoorstation

[Afb.44 overzicht van nieuwe milieu’s] 48

Nieuwe Werk

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

jongeren AS gaat over in Rotterdamse ramblAS

Kop van Zuid


1000 m

Hoe In het gehele gebied zijn vele projecten in ontwikkeling, waar thans masterplannen voor worden gemaakt. Tijdens de workshop op de conferentie was er niet veel discussie over het profiel: dit gebied is bij uitstek bedoeld voor stedelijke types van verschillend pluimage. De vraag is alleen hoe dit voor elkaar te krijgen is: sloop-nieuwbouw of subtiele wijzigingen? De specifieke rol van de stedenbaanhalte is wat onderbelicht, het betreft het centrum van de stad dat van alle kanten goed met ov en slecht met de auto bereikbaar is. Voorgesteld wordt om een workshop te organiseren met de diverse partijen over de strategische inzet van het gehele gebied langs de Ramblas te bepalen. Zodoende kan de culturele profilering, de programmatische inzet en de ruimtelijke invulling in samenhang worden ontwikkeld. Een expertclub met deelnemers van betrokken partijen kunnen de volgende thema’s in een kader gaan stellen: - de verbinding van dit gebied met de Rotte, het Hofpleintracé en de Maas - de onderlinge relatie tussen de grootschalige projecten en het te maken dwaalmilieu - de strategie langs de Rotte-oevers en de te garanderen openbare ruimte van het dwaalmilieu - de mogelijke rol van het station als podium of centrale ontmoetingsplek - formuleren van criteria en eisen voor de afzonderlijke projecten en spontane ontwikkelingen


49

woningen hoogbouw woningen middelhoogbouw woningen laagbouw woningen/bedrijven gemengd bedrijven onderwijs sporthal/wellness centrum ziekenhuis kleine detailhandel/horeca/kantine e.d. parkeergarages hellingbaan gordel van smaragd openbaar groen waterberging ontwikkellokatie nader te bepalen 0 100 200 300 400 500 m

[Afb.45 PALIJS stand van zaken 2006] 50


3.5 ROTTERDAM LOMBARDIJEN PMC: Zorg- en onderwijs profiel (werkende) verzorger, scholier, forens Met: Vestia, Woonbron, Com.Wonen, Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, Medisch Centrum Rijnmond Zuid, NS Vastgoed, Albeda/Wartburgcollege, Leisureretail Mogelijk programma: 1750 woningen voor (door)starters, zorggarantiewonen, (jonge) gezinnen, Ziekenhuis, Medimall, educatieve en sportvoorzieningen Voor wie Het gebied rondom het station Lombardijen wordt reeds gekenmerkt door een sterk zorg-leer profiel. Met de komst van het MCRZ en de Medimall zal dat profiel nog verder versterkt worden. Het gebied kan inspelen op de voortgaande trend naar een verdere vergrijzing en zorggarantie. Een sterke werkgelegenheidsgroei kan daarmee gepaard gaan, en als afgeleide daarvan ook een toenemende vraag naar daarbij behorend onderwijs. Dit betreffen opleidingen voor de zorgsector en de mogelijk daaraan gelieerde maaksector en medische techniek, maar ook onderwijs ten behoeve van gehandicapten en aangepaste opleidingen. Dat profiel kan nog verder versterkt worden als op en rondom de knoop Lombardijen niet alleen functies in de curatieve, maar ook in de preventieve zorg worden gezocht. Een combinatie van een wellnesstrail, sport, water en grondgebonden woningen kan daarbij passen. De knoop zet daarmee in op de zorgbehoevenden, werkers in de zorg, daaraan verbonden studenten en leefstijlen met aandacht voor gezondheid van lijf en leden. Herstructurering van bedrijventerreinen verbonden aan de zorg past daarbij.


Wat Die uitdaging hebben voornoemde betrokken private partijen, gelieerd in een Private Alliantie Lombardijen IJsselmonde (PALIJS) opgepakt. Met bovengenoemd oogmerk heeft PALIJS daartoe reeds in december 2005 een integraal perspectief opgesteld. Naast de bouw van circa 1500 à 2000 (zorg)woningen annex ziekenhuiscomplex, gaf dat perspectief zicht op de realisatie van een hoogwaardige Gordel van Smaragd (inclusief ontbrekende links), een wellnesstrail, sportvoorzieningen en groen- waterontwikkeling in de aansluitende wijken door herplaatsing van functies naar het station toe, alsmede revitalisering van bedrijventerrein Hordijk Oost en West en een verbeterde wegontsluiting naar en door het gebied heen. Inmiddels zijn onderdelen van dat perspectief door de betrokken private partijen verder geconcretiseerd. Voorts is het initiatief inmiddels integraal opgenomen in het (door private partijen en gemeente ondertekende) Pact op Zuid. Desondanks zijn inmiddels wel de onderdelen, maar niet de overkoepelende kaders - zoals de Gordel van Smaragd, Wellnesstrail en verbindende werking van het station zelf - opgepakt. Dit komt mede doordat van de zijde van NS, (deel)gemeente en de projectorganisatie van het Pact op Zuid nog onvoldoende steun aan het voornoemd perspectief is gegeven. Gegeven de politieke wisseling van de wacht, prioriteitenstelling en opstartproblemen zijn daarvoor wellicht goede redenen, maar daarmee dreigt de knoopontwikkeling niet alleen aan kwaliteit en de gewenste regionale profilering aan kracht in te boeten, maar ook het opgestelde perspectief in losse fragmenten uiteen te vallen, zowel in het Lombardijse als het IJsselmondse deel. Een impuls van het integrale PALIJS perspectief lijkt daarom gewenst.

51

[Afb.46 Deeluitwerkingen westzijde Lombardijen en oostzijde Kreekhuizen + MCRZ ] 52


Hoe De workshop tijdens de conferentie bestond uit stakeholders van Palijs die reeds langer bij de ontwikkeling betrokken zijn. Hierin werd geadviseerd de integrale ontwikkeling van de knoop Lombardijen conform het bovenvermelde perspectief als een belangrijke opdracht voor de projectorganisatie van het Pact op Zuid mee te geven. Het vormt immers een troefkaart in de ontwikkeling van Zuid. Naast de betrokken private partijen (van onderop) is het gewenst dat het Pact op Zuid dan vooral de overkoepelende elementen ter hand neemt, waar nodig samen met de NS, de (deel)gemeenten of andere private partijen. Aanvullend daarop kunnen de voornoemde onderdelen verder geconcretiseerd worden; het deelproject Kreekhuizen mede in relatie tot de precieze ontwikkeling van de knoop Rotterdam Zuid.


53

?

Dorpzicht

BARENDRECHT

Sportpark "De Bongerd"

Centrum West

? Binnenland Noord

Centrum

nd Park Nieuweland

Recreatiegebied "Wevershoek"

Oost

Paddewei

Park Buitenoord

Oranjewijk

Molenvliet Sportpark "Ziedewij"

Buitenoord

te Duiker

Ter Leede 0607_WOONKNOPEN_denkrichting_station Barendrecht

Oude Haven


m

metrostation tramstation busstation spoorstation

100

200

300

400

500

600

700

800

900

Sportpark

[Afb.47 Karakteristieken Barendrecht en omgeving] 54

0

Wa al

Barendrecht

Kl

ei

ne

D

ui

ke

r

"De Molenwei"


1000 m

3.6 BARENDRECHT PMC: Recreatief, horeca profi el (werkende) genieter, ontspanner Met: Vestia, Com.Wonen, Eurowoningen, the Greenery gemeente en FreshWorld Mogelijk programma: 400 à 500 grondgebonden woningen fresh market, detailhandel, dorpentree, groene uitvalsbasis Voor wie De spoorlijn trekt een scherpe grens tussen het woongebied aan de ene kant en een (logistiek) bedrijventerrein aan de andere kant. Het woongebied bestaat voornamelijk uit suburbane woningbouw, het profi el van bewoners is nagenoeg het gemiddelde van de Nederlandse bevolking met jonge gezinnen en een iets meer dan gemiddeld inkomensniveau. Daarmee is ook sprake van een zeer beperkte oriëntatie op het openbaar vervoer, zoals overigens ook blijkt uit de opbouw van de stedelijke structuur, ondermeer resulterend in een onduidelijke aanlooproute naar het station. Het is des te opvallend dat juist station Barendrecht als gevolg van de bouw van de Betuwelijn en de Hoge Snelheidslijn beschikt over een unieke overkapping van 1,5 km lang, een grootschalige stations- en perronaanleg en een bijbehorend dakpark met vlindertuin. Dit unieke element kan een opmaat zijn om het station een belangrijke betekenis te gunnen als uitvalsbasis van de gehele stadsregio naar het recreatiegebied rond het Waaltje en de Oude Maas. De knoop heeft dan potentieel een betekenis voor de (werkende)genieter en ontspanner, alsmede in omgekeerde richting de forens vanuit Barendrecht en de Zuid Hollandse eilanden.


van twee naar drie sferen

wonen ... werken

wonen en werken is gescheiden door spoorweg

wonen ... recreëren ... werken

de overkapping vormt een zelfstandige ruimte voor ontspanning

daarbij is de plek letterlijk een brug voor sport en recreatie

naast wonen en werken vormt leisure een derde sfeer

Wat Het unieke dakpark met een ruim uitzicht over de omgeving dreigt momenteel niettemin een ‘Barendrechtse Muur’ tussen woon- en werkgebied te worden. Het station wordt hiervan potentieel de dupe. Om dat te verhelpen wordt voorgesteld om een schaalsprong te maken, waarin de kap een structureel onderdeel wordt in het recreatief leven van Barendrecht en de regio. Het station komt daarmee meer op het netvlies als pleisterplaats en vervolgens mogelijk zelfs als opstapplaats voor de trein. Derhalve is met partijen overlegd om te komen tot een visie waarbij de Barendrechtse Muur ontwikkeld wordt als verbindingslijn én pleisterplaats. Het voorstel bevat twee hoofdonderdelen. Ten eerste wordt voorgesteld om zowel aan de noordkant, als aan de zuidkant van het dakpark groene hellingen aan te leggen die aansluiting geven op de wellness trail vanuit Lombardijen en de lintbebouwing vanuit Hordijkerveld, zodat een logische en groene verbindingsroute ontstaat vanuit Rotterdam Zuid tot de regionale recreatiezone rondom het Waaltje e.o. Financiering van die hellingen kan mogelijk geschieden door gedeeltelijke villabebouwing op het sportpark De Bongerd in combinatie met een intensivering en revitalisering van de sportfaciliteiten aldaar. Ten tweede wordt 55

1

Dorpzicht

Woonsportpark "De Bongerd"

Centrum West

6

3

5 2

7

Binnenland Noord

Centrum d

4

Park Nieuweland

Recreatiegebied "Wevershoek"

Oost

Paddewei

Park

Oranjewijk

Buitenoord

6

Molenvliet 8

Buitenoord

Sportpark "Ziedewij"

Barendrecht

e Duiker

Ter Leede 0607_WOONKNOPEN_denkrichting_station Barendrecht

56

Kl

ei

ne

D

ui

ke

r

0

100

200

300

400

500

600

1. parkwonen

4. vlindertuin

7. groen netwerk

2. foodcourt

5. zwembad

8. recreatiegebied langs de Waal

3a. onderste lagen parkeren voor [vracht]auto´s 3b. kantoren + sporten op niveau van dakpark

6. autovrij dakpark

[Afb.48 Mogelijke ontwikkelingen rond de spoorkap] Oude Haven

e c h t

m

woningbouw: hoofdzakelijk twee-onder-een-kap en aangevuld met vrijstaande woningen

Wa al

8

8

700

800

900

Sportpark "De Molenwei"


1000 m

[Afb.49 Sfeerbeeld parkwonen in woonsportpark De Bongerd] Wonen rond knooppunten

57

[Afb.50 overzicht milieus] 58


voorgesteld om ten oosten van het station een aantrekkelijke recreatieve overstap (ontspanningstransferium) te creëren in combinatie met een al dan niet overdekte fruitmarkt en/of foodcourt. Deze foodcourt vormt ook het representatieve uithangbord voor het aangrenzende logistieke fruit en food cluster, waarbij naast een business-to-business, nu ook een nieuwe business-to-consumer markt wordt aangeboord met verhandelde hoogwaardige kwaliteitsproducten, aangevuld met eventueel proeverijen en kookcursussen etc. De uitstraling van en het draagvlak voor de logistieke activiteiten van o.a. The Greenery en Freshworld wordt daarmee tevens vergroot. Dit perspectief kan verder verbreed en lokaal ingebed worden met een verbeterde aanlooproute (met aangrenzende woningbouw, detailhandel en horeca) vanuit het centrum van Barendrecht naar het station, alsmede door een verbeterde wegontsluiting met transferium vanuit de oostkant.

Daarmee worden niet alleen lokaal, maar ook regionaal kansen gemist, zowel op het gebied van regionale verbindingen en uitvalsbasis, als op het gebied van bestemmingswaarde en bevordering van ov-gebruik. Tegen deze achtergrond wordt in overweging gegeven een bij alle partijen goed liggende informateur aan te stellen onder wiens leiding bezien wordt in hoeverre betrokken partijen tot een concrete en visionaire coalitie kunnen komen. Afhankelijk van de prijsvraag over de zwembadlocatie kan de winnaar wellicht als trekker worden uitgenodigd.

Hoe Dit perspectief is voor en tijdens de conferentie doorgesproken met verschillende betrokken (semi)private partijen als woningcorporaties, projectontwikkelaars, the Greenery, Freshworld en La Place (V&D). Hoewel partijen niet onwelwillend staan tegenover het perspectief, heeft men een afwachtende houding. Aan de oostzijde komt het oplossen van de logistieke problemen komt op de eerste plaats. De gemeente geeft aan de westzijde prioriteit aan woningbouw, echter niet op het sportpark de Bongerd, maar mogelijk in de aanlooproute tussen centrum en station, startend met de zogenoemde zwembadlocatie. Van een helder perspectief op de mogelijkheden en inbedding van het dakpark is thans nog geen sprake. beeld foodcourt


59

Ringv aart

HILLEGERSBERGSCHIEBROEK

Toekomstig Station "Melanchtonweg"

Prinsemolenpark

V.T.V. "De Bovendijk"

Rotte

Schie broe kse

Bergse Voorplas Bergse Achterplas

Terbregge Sportpark "Nieuw Terbregge"

Melanchtonpark Ringvaa

rt

Station "R'dam Kleiweg"

e Rott

nleg

Hillegersberg

Kralingse Bos

Zuid Station "R'dam Noord"

Kralingse Bos

in

aa

nle

g

Boezem

Ra

V.T.V. "Tuinderslust"

nd

sta

dr

ail

"Ziekenhuis"

aal

erkan

Noord

V.T.V. "Helpt Elkander"

Algemene Begraafplaats "Crooswijk"

Sportpark "Gordelweg"

Liskwartier a

an

erk

ord

No

Nieuw Crooswijk Zwaanshalspark

al

Sportpark

Bergpolder

"De Bosdreef"

em

ez

Bo

Kralingse Plas

R.K.Begraafplaats

Oude Noorden Schuttersveld

Ra

Station "R'dam Bergweg"

dra

sta

nd g

nle aa

n il i

ark

Rot te

"Strafinrichting"

Toekomstig Station "Blijdorp"

NOORD

Agniesebuurt

Oud Crooswijk

KRALINGEN-CROOSWIJK

“hofhuizen”

Ro tte

collectief en particulier beheerde woongebouwen met uiteenlopende omvang, die georganiseerd zijn rond een hof.

tramlijn tramstation langzaam verkeer

Boe

Blijdorp

zem

0607_WOONKNOPEN_planfase 1_station Rotterdam Noord

Park

[Afb.51 Mogelijkheden rond station Noord - fase 1] 60

Rozenburg


3.7 ROTTERDAM NOORD infrastructuur

PMC: Recreatief profi el (werkende)genieter, ontspanner Met: Vestia, NS Vastgoed, Woningbedrijf Rotterdam, Proper Stok, Eurowoningen, Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam, gemeente Mogelijk programma: 3000 grondgebonden en waterwoningen in de luxe sector watersportretail, parkaanleg, recreatievoorzieningen Voor wie Het station Rotterdam Noord leidt thans een wat kwijnend bestaan als gevolg van de relatieve nabijheid van Rotterdam Centraal. Daarnaast ligt het station ingeklemd in een stevige infrastructuurbundel met een halve rijkswegontsluiting aan de ene kant en functies die zich steeds meer op de rijksweg oriënteren aan de andere kant. Dit neemt niet weg dat met de voorgenomen aanleg van de A13-A16-verbinding (en de daarmee gepaard gaande mogelijke herprofi lering van de A20, inclusief aansluiting), alsmede met de mogelijke ontwikkeling van het voormalige Veilingterrein, het perspectief van Rotterdam Noord in een nieuw daglicht kan komen te staan. Daarbij kan de positie van Noord op het ontsluitingslint van Hillegerberg, met haar ligging aan de Rotte op het kruispunt met het Noorderkanaal en de Kralingse Boezem verder uitgebuit worden. Het gebied kan zich profi leren als recreatieve uitvalsbasis naar het landelijk gebied in het noorden, voor de (werkende) genieter en ontspanner. Hier kan uitzonderlijk hoogwaardig en groen gewoond worden. Dit is een schaars milieu dat hoogopgeleide huishoudens met hoge inkomens kan aantrekken die sterk op de mix van ov èn auto zijn georiënteerd: een met OV ontsloten Kralingen en nabij diverse plassen. Wonen rond knooppunten

2. opwaarderen oprit / afslag Terbregseplein tot 100% bebouwing en groen

1. opheffen 50% oprit / afslag infrstructuur wijkniveau

water ontsluiting stadsdeel

4. introductie wijkontsluiting als verkavelingsstructuur

ondergrond ontwikkelingsgebied

transformatie knooppunt

bestaande infrastructuur

5. staton aan Rotte door 3. doortrekken gordelweg / boezemlaan introductie water

bestaande railinfrastructuur

Wat Dit is evenwel een perspectief dat een wat langere adem en een krachtige herprofi lering vergt. Implicaties van herprofi lering van A20 en Veilingterrein reiken verder dan deze verkenning. Derhalve is samen met voornoemde private partijen een eerste ontwikkelingsperpectief voorgesteld, dat stap voor stap de randvoorwaarden voor een dergelijk milieu aanpakt. De eerste stap is de verplaatsing van de halve aansluiting op de A20 naar het ivm de A13-A16 uit te bouwen Terbregseplein in combinatie met het doortrekken van de Gordelweg naar die nieuwe aansluiting. Daarmee kan het station Noord beter op de recreatieve Rotte betrokken worden, de aanliggende wateroevers en de RET-lokatie herontwikkeld worden voor waterwonen en/of watersportretail, en de Boezemlaan langs het Kralingse Bos worden geherprofi leerd. Herplaatsing van de gemeentelijke kwekerij langs de Boezemkade naar de spoordriehoek bij Spangen (zie lokatie Spangen) past hierbij. De tweede fase wordt dan gevormd door de herontwikkeling van de oevers van de Boezemkade met hoogwaardige grondgebonden watervilla’s, in combinatie met een verbeterde aansluiting op het station Noord. Afbouw van de bedrijfsfuncties op het voormalige Veilingterrein past in deze fase. De derde fase wordt 61

Ringv aart



Prinsemolenpark


Rotte

Schie broe kse




rt


e Rott

Hillegersberg

Kralingse Bos


Kralingse Bos

in

aa

nle

g

Boezem

Ra


nd

sta

dr

ail

"Ziekenhuis"

aal

erkan

Noord




Liskwartier l

aa

an

erk

ord

No


Sportpark

Bergpolder

"De Bosdreef"

m

e ez Bo

Kralingse Plas

R.K.Begraafplaats


Ra


nd il i dra

sta g

anle

n a

ark

Rot te

"Strafinrichting"


NOORD

Agniesebuurt

Oud Crooswijk

KRALINGEN-CROOSWIJK

“hofhuizen”

tramlijn tramstation langzaam verkeer te


Boe

Blijdorp

zem


Ro t

Park


Rozenburg


[Afb.53 sfeerbeelden woonboten en hofwoningen] Wonen rond knooppunten

63

Ringv aart



Prinsemolenpark


Rotte

Schie broe kse




rt


e Rott

in aan leg

Hillegersberg

Kralingse Bos


Kralingse Bos

in

aa

nle

g

Boezem

Ra


nd

sta

dr

ail

"Ziekenhuis"

aal

erkan

Noord




Liskwartier l

aa

an

erk

ord

No


Sportpark

Bergpolder

"De Bosdreef"

m

e ez

Bo

Kralingse Plas

R.K.Begraafplaats


Ra dra

sta nle

aa

n il i g


NOORD

Rot t


nd

park

e

"Strafinrichting"

Agniesebuurt

Oud Crooswijk

KRALINGEN-CROOSWIJK

“hofhuizen”

tramlijn tramstation langzaam verkeer te


Boe

Blijdorp

zem


Ro t

Park


Rozenburg


tenslotte dan gevormd door de verdere doorontwikkeling van dat gebied tot een hoogwaardig en luxe Rotterdams Aerdenhout of Kralingen, deels in een individuele villa variant, maar (met het oog op vergrijzing en eenpersoonshuishoudens) mogelijk ook in hoogwaardige collectieve urban villa’s of gemeenschappelijke woonvormen. Een mogelijk verplaatsing van het station Noord, of eventueel een nieuwe halteplaats Veilingweg in combinatie met een doorgetrokken tramlijn (doorlopend tot in Terbregge) kan daarbij overwogen worden.

Hoe Dit lange termijn perspectief vergt een adequate inpassing in structuurvisies en planvormingsagenda’s op een hoger niveau. De gemeente vervult hierin reeds een prominente rol. In vervolg op de Stadsvisie wordt voorgesteld met betrokkenen en geïnteresseerde partijen verder te kijken dan de individuele projecten. Parallel daaraan kunnen reeds op dit moment enkele belangrijke acties opgepakt worden. Dit betreffen ondermeer • in overleg met hogere overheden creëren van randvoorwaarden voor de opheffing van de halve aansluiting, eventueel in combinatie met de herprofilering van het Terbregseplein • verkeersstudies naar de doorkoppeling van de Gordelweg naar een dergelijk eventueel verplaatste aansluiting • uitvoeren van planstudies naar herontwikkeling van de wateroevers, aansluiting van station Noord aan de Rotte en herontwikkeling van de RET-locatie • uitvoeren van haalbare bouwplanstudies naar de herplaatsing van de gemeentelijke kwekerij aan de Boezemkade De eerste twee aandachtspunten lijken met name op het bord van de overheid (gemeente en/of stadsregio) te liggen, de laatste twee op het bord van private en/of publiek ontwikkelaars (OBR, Vestia, NS Vastgoed.


65

76


4 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Uit deze eerste verkenning blijkt dat marktpartijen en andere potentiële stakeholders zeker geïnteresseerd zijn om de verschillende Stedenbaanhaltes van de stadsregio Rotterdam verder te ontwikkelen. Daarbij blijken ze zich in grote lijnen ook goed te kunnen vinden in de voorgestelde differentiatie van de stedenbaanhaltes, de daarbij horende focus op verschillende doelgroepen en mobiliteitstijlen, alsmede de daarbij passende globale product markt combinaties (pmc’s). De studie is vooral kwalitatief en uitdagend ingezet, maar desondanks is er wel een kwantitatieve indicatie te geven van de kwalitatieve milieus. De met betrokken stakeholders ontwikkelde uitwerkingen van de verschillende product-marktcombinaties laten zien dat bovenop het vigerend programma van ruim 6.000 woningen tot 2020, binnen een straal van ongeveer 1 km door partijen nog een additioneel geprofileerd programma mogelijk geacht wordt van een kleine 9.000 woningen. In die ov-milieus zijn er dan nog additionele faciliteiten mogelijk en gewenst op het gebied van werkgelegenheid, diensten, leisure, urban entertainment, retail, zorg, sport, park en natuurontwikkeling. Naast die cruciale, karakterversterkende functies zou hiermee het totale programma (potentieel) op zo’n 15.000 woningen kunnen komen, specifiek gericht op te onderscheiden marktvragen, opkomende woonbehoeftes, leef- en mobiliteitsstijlen. Deze analyse is slechts een eerste verkenning. Een krachtige doorstart is gewenst om het mogelijke en afgestemde programma ook daadwerkelijk uit te voeren. Bovendien blijkt dat rond een aantal knopen een inzet van een regionale overheid gewenst is, om de gesignaleerde kansen en mogelijkheden überhaupt gezamenlijk op de agenda te krijgen. Dit betreffen vooral de stations Barendrecht en Rotterdam Alexander. Ook op andere knopen is her en Wonen rond knooppunten

der gerichte ondersteuning gewenst, teneinde het enthousiasme en doorwerking ook bij de private stakeholders op gang te houden. Hier dient bijvoorbeeld gedacht te worden aan de volgende acties. Schiedam Centraal/Schieveste Een stadsregionale afstemming tussen de programmering van de gemeente Schiedam en Rotterdam, zowel in Schieveste zelf, als met betrekking tot de revitalisering van Spaanse Polder. Rotterdam Spangen Een provinciale studie naar de verschillende varianten voor een mogelijke haalbare halteplaats Spangen mede in relatie tot de toekomst van de Hoekse Lijn en het goederenspoor. Rotterdam Blaak Een gemeentelijk initiatief om samen met betrokken private partijen en ontwikkelaars een effectieve strategie voor een creatief, uitgaans- en dwaalmilieu te ontwikkelen. Rotterdam Lombardijen Een initiatief van de projectdirecteur van het Pact op Zuid om de overkoepelende elementen tussen de verschillende deeluitwerkingen op de uitvoeringsagenda te houden. Rotterdam Noord Een lokaal of regionaal initiatief om te komen tot een alliantie met de geïnteresseerde woningcorporaties, grondbezitters, projectontwikkelaars, financiers en aanvullende (watersport retail)ondernemers. 77

Woonmilieu Schiedam Kethel

Groene pleisterplaats

Schiedam Centraal

Cultuur en leisure

Rotterdam Spangen

Sportief en creatief milieu

Rotterdam Centraal

High speed train low pace living

Rotterdam Noord

Het nieuwe Kralingse bos

Reeds geplande woningen Tot 2020 Sveaparken: afgerond

Schieveste: 500

Woningen rond station nieuw Max marge: 50 vrijstaand DCMR: 100 starters Dirkzwager: 150-300 Schieoevers: 0-100

Tot max. nieuw 50 wo

500 wo

Schieoevers west 5: 12 Schieoevers west 1: 70 Humanitas zorg: 250

Spoorboog: 25 ha 50%: 600 Blijdorp: 450 Outdoor: 330

1380 wo

Mauritsweg: 430 Walenburghof: 300 Schepenstraat: 75 Zomerhofkwartier: 250 Stationstoren: 300 Schaatsbaan: 450

Station noordzijde 100 Timesharing/shortstay i.p.v. de 10.000 m2 kantoren

100 wo

Bosaanplant, parkaanleg, verplaatsing snelwegaansluiting, verplaatsing perronopgang, kantoren x m2

Nieuw Crooswijk: 800 Overig Noord: ca 120

Veilingterrein: 1700 div. Noordzijde spoor: 300 Correct/RET: max 800 Noorderkanaal: 50

2850 wo

0 (RR2020 1000 wild genoemd)

4 mall torens: 500 woonwerkateliers: 100 campusstudio’s: 300

900 wo

Torens rond nieuw groen hart: 100 (winkels slopen)

100 wo

Laurenskwartier: 200 s/n Tunnellocatie combi Pompenburg: +300

500 wo

0-1000 wo.

1000 wo

Rotterdam Alexander

Mall en campus

Schaatsbaan & megabioscoop (?), kantoren, onderwijs x m2, nieuwscentrum, grootschalige leisurevoorziening, detailhandel, ateliers, zorgvoorzieningen, werkplaatsen, winkelbus, verbetering groenstructuren

Capelle Schollevaar

Gezin woonerf

Sloop gedeelte winkelcentrum, versterken aanlooproutes/busroute

Herstr. Com.Wonen: Zorgtorens noorzijde: 100

Rotterdam Blaak

Hip jongeren

Jazz-en muziekcafé’s, expositieruimten, ateliers, dance&debateclubs, ICTcenter, skateshop, boekenmarkt, podium, detailhandel, verbetering openbare ruimte, markthal

Rotterdam Zuid/Parkstad

Wereldsport Marathonknoop

Kantoren, onderwijs, detailhandel x m2, marathonroute,

Blaakhaven/SoHo: 140 Grote Markt: 250 Botersloot: 125 Tunnellocatie: 360 Parkstad emplacement 1,2: 200 Spoorweghaven: 100 Beijerkop/Beukelaar e.o: 260 Estrade: 700 wo 20.000 m2 scholen/overig

Rotterdam Lombardijen

Zorg en leisure

Nieuwbouw MCRZ ziekenhuis incl. medimall, marathonroute, onderwijs, stationsvoorzieningen, sportvoorzieningen

Complex 207: 190 Hordijkerveld 2,3,4: 150 Rondom Spinozapark: 250

Barendrecht

Groene brug

Parkeer-en reisvoorziening, vlindertuin, dakpark, sportvoorzieningen, fietsroute, Freshmarket, centrumlooproute

Zwembadlocatie: 200

Totaal

78

Niet woonprogramma Bestaand en nieuw Recreatieve voorzieningen voor fiets, roeien, paardrijden, hardlopen en wandelen, parkinrichting, horecavoorziening/ pleisterplaats, ateliers en galeries Urban Entertainment Center, kantoren, onderwijs, recreatie, detailhandel van in totaal 420.000 m2 (incl .wonen) (uit: Schieveste) Herstructurering sportvelden, verbeteren wegverknoping Horvathweg, aanleg Schieboulevard en Schie-voetbruggen, aanleg waterbreding Kantoren, bedrijvigheid en feestzalen tot 5-7 ha Kantoren station 15.000+ flanken 65.000 m2, commerciële stationsvoorzieningen 15.000 m2 Schaatsbaan: 30.000 m2 kantoren (uit bestemmingsplan stationsgebied), 10.000 mv onderwijs (evt. i.p.v woningen), Provenierszijde: 10.000 m2 ? kantoren, internationale makelaar, hotel-restaurant, specialistische markt

6.690 wo

Hordijkerstrook: 400 Kreekhuizerstrook: 200 Lombardijen Noord: max 200 Lombardijen Zuid: max 155 Gordel van Smaragd: 100200 Sportvelden: 16 ha (25%) 160 egw (4*40) Richting centrum 3 blok appartementen 70

1150 wo

230 wo

8.760 wo


Naast deze afzonderlijke onderdelen op de knoop zou de afstemming tussen de knopen onderling aandacht moeten krijgen. Dat is in feite een voortdurend proces, zoals eerder al tijdens de conferentie geschetst. Mede tegen deze achtergrond worden de volgende aanbevelingen gedaan. Programma afstemming te komen tot een kleine taskforce Stedenbaanknopen stadsregio Rotterdam, bestaande uit 1 of 2 bestuurders van de stadsregio, 3 à 4 belangrijke stakeholders zoals bv. directeuren van bij meerdere locaties betrokken woningcorporaties, projectontwikkelaars en grondeigenaren (Vestia, Com. Wonen, Woonbron, Proper Stok, NS Vastgoed) en andere belanghebbenden in sectoren als zorg, onderwijs, recreatie, cultuur en leisure.

Fascinaties te komen tot een nadere visievorming binnen een jaar op de mogelijke ontwikkelingen rond de stedenbaanhalte Barendrecht en Alexander op basis van het hier aangegeven bovenregionaal perspectief, alsmede en indien gewenste tot een nadere actorgerichte verkenning voor de knopen Kethel, CS en Zuid/Parkstad. Andere knopen na evaluatie van het mogelijk succes van deze aanpak komen tot een vergelijkbare actorgerichte uitwerking van de ontwikkelingspotenties rond de andere ov-knooppunten van de metro, (snel)tram en bushaltes in de stadsregio Rotterdam.

Uitwerking te komen tot gerichte uitwerkingscoalities tussen de voornoemde betrokken partijen (trekkers en duwers) voor Schieveste, Spangen, Blaak, Lombardijen, Noord en Schollevaar met een gerichte taakstelling en mandaat om binnen een jaar te komen tot uitvoeringsgerichte businesscases en pilots op basis van de hier kort verkende eerste kaders. Deze businesscases dienen aanleiding te vormen voor mogelijk op te stellen contracten een faseringsschema’s op basis daarvan.


79

Lijst van rondetafeldeelnemers 29-11-2006 Tafel I: Schiedam Centraal

Huntelerslag, NS Vastgoed

R.M. Tas, Bewonersvereniging Schiedam-Zuid

Leutscher, NS Vastgoed

R.A.M. Adriaansens, Gemeente Schiedam

S. Lewis, Van Kats Architecten

M. Groene, Gemeente Schiedam (Wethouder)

R. van Kats, Van Kats Architecten

M. Kievits, Gemeente Schiedam

Bongers, deelgemeente Delfshaven

J. van Sasse van IJsselt, Gemeente Schiedam

M.J. van Ansem, dS+V

J. van Gestel, Schiedams Overleg Bewoners Organisatie (SOBO) M. van Loon, TCN Property Projects

Tafel 3: Rotterdam Blaak

L. Boelens, Urban Unlimited

P. van Hemmen, VestiaGroep, programmamanager jongerenhuisvesting

K. van Dreven, Woonplus Schiedam (moderator)

O. Klijn, .Fabric

B. Vermaat, stadsregio Rotterdam (verslag)

J. Lok (NS Vastgoed), P. Bik (Hogeschool Rotterdam)

Tafel 2: Rotterdam Spangen

H. Doorn (Worm)

P. van Oord, Kristal (moderator)

K. Wierda (Estrade Projectontwikkeling)

E. Frijters, .Fabric (moderator)

M. Lensink (Stedenbaan)

M. van Ginneken, stadsregio Rotterdam (verslag)

P. van der Helm (dS+V)

L.v.d. Burg, Woningbedrijf Rotterdam

A. van den Broeke (Stadsregio, sector verkeer en vervoer)

D. Stróhrmann, Woningbedrijf Rotterdam

80


COLOFON

Tafel 4: Rotterdam Lombardijen

A.J. van der Linden, gemeente Capelle a/d IJssel; sr.strategisch adviseur

R. Stet, Estrade (Moderator)

J. Bemelman, deelgemeente Prins Alexander, beleidsmedewerker

S. Pilon, OBR,

H. Holwerda, stadsregio Rotterdam, beleidsmedewerker

F. Bakker, Woningbedrijf Rotterdam, E. Brandes, stedenbouwkundige/TU Delft,

Tafel 6: Barendrecht

J. Anton, Woonbron-Maasoevers,

B. Biesheuvel, Barendrecht (moderator)

N. Nieuwpoort, Com.wonen

M. Davids, Eurowoningen Blauwhoed

R. Koster, stadsregio

Den Boef, Ridderkerk, E. van Pagee, Ridderkerk,

Tafel 5: Rotterdam Alexander / Capelle Schollevaar

B. Radema, Provincie

H. Holwerda

F. Moerman, Kristal,

R. Val, gemeente Dordrecht (moderator)

D. Zandbelt, Zandbelt en Van den Berg

J. Haket, dS+V, planoloog, Stedenbaan

F. Lukassen Stadsregio (rapporteur)

J. van Bilderbeek, beeldend kunstenaar R. Raadtgever, Proper Stok, regiomanager Verkoop D. Cramer, woonboulevard Capelle XL, secretariaat I. Sluiters, gemeente Capelle a/d IJssel, beleidsadviseur EZ J. van de Poll-de Bruine, AM Wonen, Marketing manager


81

Literatuur

Bestuurlijke opdrachtgever

1 Prof. dr. J.A. Faber, Het Spoor, 150 jaar spoorwegen in Nederland,

J.A. Karssen, portefeuillehouder Wonen, stadsregio Rotterdam

Amsterdam/Utrecht 1989 2 Shinichi Kato, Development of Large Cities and Progress in Railway

Begeleidingsgroep

Transportation, in; Japan Railway & Transport Review, september 1996,

Ate Stam, Hans Holwerda, Barbara Vermaat, Jan van der Wolde, Jerry

Isao Ogawa, History of Amusement Park Construction by Private Railway

Haket, Klaas van Staalduine, Steef Fakkel, Gert van ‘t Hof

Companies in Japan, in: Japan Rail & Transport Review, maart 1998 3 Robert Cervero, The Transit Metropolis, a global inquiry, Washington 1998

Klankbordgroep

en Robert Cervero et al., TCRP report 102, Transit Oriented Development

Kees Peters (Movares), Hans van Sasse van IJsselt (gemeente Schiedam)

in the United States: Experiences, challenges, and prospects, Washington

Bob Biesheuvel (gemeente Barendrecht), Martin van der Giesen (gemeen-

2004

te Capelle aan den IJssel), Arend de Blécourt (gemeente Capelle aan den

4 Urban Unlimited, Milieudifferentiatie langs de Stedenbaan en Stedenbaanalmanak, 2005 5 Woningmarkt ontdekt leefstijlen - Smart Agent in Building Bussiness 2005, A. Reijndorp - Stadsmensen 2006, Imago en mentaliteit van Rotterdam -

IJssel), Pia van Oord (Kristal), Gerard van Veggel (gemeente Breda) Chris Zwiers (oz-p), Marcel van Blijswijk (gemeente Rotterdam) Beeno Radema (Provincie Zuid-Holland), Hans Draaisma (Provincie ZuidHolland)

Motivaction 2004 6 Tim Schwanen, Martin Dijst, Thijs Verburg, Leef-en mobiliteitsstijlen Stedenbaan, Utrecht, april 2005

Conferentiesprekers Rob Engelsdorp Gastelaars, Mario Bakker en Siwart Kolthek

Bronnen illustraties en foto’s

Uitvoering

- Alle getekende illustraties, locatiefoto’s en fotomontages zijn van

Urban Unlimited - Luuk Boelens & Wies Sanders

Urban Unlimited (algemeen, Schiedam en Lombardijen) en .Fabric

.Fabric - Eric Frijters & Olv Klijn

(overige stations) met uitzondering van:

Februari 2007

- omslag: Association of American Railroads, the story of America’s Railroads, afb 3,10,11: Flickr.com, afb 4: Mario Bakker, afb. 14: Kulturlinie107.de, afb. 16 van Engelfriet.net, afb 36: Amsterdam Arena,

Drukwerk Lecturis BV Eindhoven

Flickr.com en Skyscraper Forum, afb 46 studies Evelien Brandes, De Stijlgroep, EGM voor resp. Vestia en MCRZ - De ondergronden zijn van dS+V Rotterdam, de sattelietfoto’s van Google. - De foto’s van de conferentie zijn gemaakt door Joop Reijngoud

82

Contactpersoon: Ate Stam 010-417 36 10 [email protected] Wonen rond knooppunten

Voor publieke overnames, neem contact op met Urban Unlimited Dit document is te downloaden van www.urbanunlimited.nl [fl ows] - [wonen rond ov-knopen] Wonen rond knooppunten

83

84


3.4 ROTTERDAM BLAAK. Wonen rond knooppunten 45

Recommend Documents