10 praktische informatie
29 sponsors
5 the capital
10 practical information
29 sponsors
van de wereld
4 de hoofdstad
26 monumentale activiteiten
29 colofon
of the world
26 monumental activities
29 colophon
10 de monumenten
28 juniorprogramma
30 kaart
10 the monuments
28 junior program
30 map
24/3 open monumenten dag amsterdam — ›‹ —
24/3 amsterdam heritage days — ›‹ —
Beleef en ontrafel de geschiedenis van de Amsterdamse grachtengordel!
Experience and unravel the history of Amsterdam's canal district!
—
—
Vierhonderd jaar geleden startte Amsterdam met de aanleg van de grachtengordel. Dat vieren wij met vier edities van Open Monumentendag Amsterdam oftewel Amsterdam Heritage Days. Elke keer openen bijzondere monumenten – van verborgen parels tot prominente panden – hun deuren voor u. Wij starten deze zondag met het begin, de aanleg van de grachtengordel in 1613, de zogenaamde Derde Uitleg van Amsterdam. Aan het einde van de reeks monumentendagen (24/3 | 26/5 | 14/7 | 14 & 15/9) heeft u een schat aan kennis en ervaringen verzameld over 's werelds meest beroemde grachten. Wij nodigen u van harte uit op deze Open Monumentendag Amsterdam!
Four hundred years ago, Amsterdam started the construction of the canal district. Today, we celebrate this historic event with four editions of Amsterdam Heritage Days. Each time special monuments open their doors, you can discover everything from hidden gems to prominent buildings. This Sunday we will start at the beginning, with the story of the construction of the canal in 1613, the so-called Third Expansion of Amsterdam. At the end of the heritage days series (24/3 | 26/5 | 14/7 | 14 & 15/9), you will have gathered a wealth of knowledge and experience about the world's most famous canals. We welcome you at this Amsterdam Heritage Days!
Carolien Gehrels Wethouder Monumenten Gemeente Amsterdam — Esther Agricola Directeur Bureau Monumenten & Archeologie
Carolien Gehrels Deputy Mayor City of Amsterdam — Esther Agricola Director Office for Monuments & Archaeology
— ›‹ —
— ›‹ —
Vier 400 jaar grachten met Bureau Monumenten & Archeologie en Stadsarchief Amsterdam.
Celebrate 400 years of canals with Office for Monuments & Archaeology and Amsterdam City Archives.
2
3
Plattegrond van Amsterdam met de Derde Uitleg ca. 1643 | Nicolaes Visscher | Stadsarchief Amsterdam
De Herengracht op de hoek van de Leidsegracht Isaac Ouwater | Amsterdam Museum | bruikleen Stichting Genootschap Amsterdams Historisch Museum
Map of Amsterdam with the Third Expansion ca. 1643 | Nicolaes Visscher | Amsterdam City Archives
The Herengracht at the corner of the Leidsegracht Isaac Ouwater | Amsterdam Museum | on loan from Stichting Genootschap Amsterdams Historisch Museum
de hoofdstad van de wereld — ›‹ —
the capital of the world — ›‹ —
Ooit was de stad klein begonnen, als een eenvoudige bewoonde plaats langs de oevers van de Amstel. De Dam in de rivier vormde het kloppende hart van de nederzetting.
Long ago, the city started out small as a simple settlement along the banks of the river Amstel. The city emerged around a Dam in the river, which would always be at the heart of the city.
— Gabri van Tussenbroek —
— Gabri van Tussenbroek —
Na verloop van tijd was het stadsgebied gaan groeien. Eerst de voorburgwallen, toen de achterburgwallen. Schil na schil werd om de oude stad gelegd, met houten huizen, kloosters en twee kerken, later ook met huizen van steen. In de vijftiende eeuw werd Amsterdam omgeven door een metershoge stadsmuur. Die muur hield verdere groei tegen. Maar dat betekende niet dat er geen behoefte was aan meer ruimte; ruimte voor havens en industrie, voor markten en kerken, voor wijken met duizenden huizen. Nadat Amsterdam in 1578 de kant van de Opstand had gekozen en in 1585 de Schelde was geblokkeerd,
Around this came first the 'Voorburgwallen', then the 'Achterburgwallen' – layer upon layer was added to the old town, including wooden houses, abbeys and two churches. The characteristic bricks were only introduced later. The city walls surrounding Amsterdam were built in the fifteenth century, halting further expansion outwards. But as time went on, this only meant that room in the city was hard to come by – usually reserved for trade and industry, markets and churches. But mainly, it needed the room to build thousands of houses to support a booming population. After siding with the protestant Dutch rebels in 1578 and the
4
5
kwam een immigrantenstroom op gang die zijn weerga niet kende. Amsterdam werd overspoeld door nieuwkomers uit de Zuidelijke Nederlanden en Antwerpen. De stad schreeuwde om ruimte. In 1585 werd begonnen met de Eerste Uitleg, slechts een smalle strook ten westen van de stad. In 1592 volgde de Tweede Uitleg, nu aan de oostkant. Wat volgde was spectaculair. De oude stadsmuur en poorten werden gesloopt. Nieuwe vestingwallen kwamen in een veel wijdere boog om de stad heen te liggen. Bouwterreinen werden aangeplempt in het IJ. De stad werd verrijkt met twee nieuwe sluizen, met bruggen, een lijnbaan en ververijen. Straten werden gerooid en vijfhonderd nieuwe huizen gebouwd. Maar liefst achthonderd arbeiders stonden elke zaterdag in de rij te wachten op hun weekgeld.
blockade the port of Antwerp in 1585, Amsterdam experienced a veritable deluge of immigration. Inundated by new arrivals from the Southern Netherlands (Flanders), the cramped space within the confines of the old walls became painfully crowded. Something would have to give. In 1585, the First Expansion added a narrow strip along the west side of the city, while the Second Expansion added a strip on the east side. Still aching for space, the city's next move was more radical than anything ever tried before. The old walls and gates were torn down, and new city walls were erected enclosing a much greater area. New land was reclaimed from the waters of the IJ. Two new sluices, a ropewalk and paint factories were added. Streets were paved and five hundred new houses built. More than eight hundred workers stood in line for their pay check every week.
Amsterdam was een bijenkorf. In een wirwar van oude stegen en straten zochten steeds meer immigranten een onderkomen. Een concentratie van goederen, mensen en informatie zorgde voor een explosieve groei van de scheepvaart. Amsterdam klom op naar de top van de wereldhandel. Schippers en kooplieden, slepers en marktlui zorgden voor de doorvoer. De vroedschap in het oude stadhuis probeerde orde te scheppen in de chaos. De uitbreiding van de haven liep altijd net voor op de uitbreiding van de woonwijken. Terwijl de nieuwe vestingring nog maar net gereed was, breidde de haven alweer uit. In 1601 was het havenfront al twee kilometer breed. Een jaar later werd de Verenigde Oostindische Compagnie opgericht (West-Indisch Huis 07 ). Binnen korte tijd was de stad alweer te klein. En er was een dringende behoefte aan bedrijfsgebieden en havenfaciliteiten.
At the time, Amsterdam was a bustling beehive of activity. In the labyrinth of narrow alleyways and ancient streets, more and more immigrants were looking for a place to live. The concentration of goods, people and information caused an explosive growth in shipping. Amsterdam rose to dazzling heights, becoming the center of world trade. Sailors and traders, tugboats and merchant ships all helped transporting an enormous amount of goods. The city council in the old city hall attempted to bring order to the chaos. The expansion of the port always went faster than the expansion of the city itself. With the new city walls only just completed, the port had already expanded beyond them. In 1601, the harbor had increased in size to approximately two kilometer along the waterfront. And a year later, the Verenigde Oostindische Compagnie (Dutch East India Company) was incorporated (West India House 07 ). In no time at all, the city had already filled up all this new space, and the need for new trading and port facilities had never been greater.
Vastgoed In 1610 begon de aanleg van de westelijke haveneilanden: Bickerseiland, Realeneiland, Prinseneiland. Het havenfront groeide hierdoor tot drie kilometer. Nieuwe vestingwerken en woonwijken waren onvermijdelijk. Dat kostte geld, heel veel geld. Vanaf 1610 slurpten de openbare werken jaarlijks honderdduizenden guldens uit de stadskas. En dat ondanks het plan om de nieuwe stadsuitbreiding budgetneutraal te realiseren. Er werden plannen gemaakt voor de nieuwe stad, nu niet gracht voor gracht, maar ineens een hele grote stadswijk. Plannen werden gemaakt, aangepast, van tafel geveegd, om nieuwe plannen te maken, die vervolgens weer werden aangepast. Het idee van een halve ring rondom de stad was niet haalbaar. Te duur. Dan maar een derde van die ring. Een plan om twee nieuwe grachten te graven maakte plaats voor een driegrachtenplan. Een boulevard in plaats van een gracht er tussen? Ook dat idee kwam niet verder dan de tekentafel. Het bestuur zou de stad in alles faciliteren. Uit noodzaak en uit eisen van goed bestuur. Maar niet in de laatste plaats ook uit eigenbelang. Een groot aantal heren uit de vroedschap aasde op persoonlijke winst door een bloeiende handel. Maar ook door de stadsuitbreidingen. Ze kochten met
6
Real Estate In 1610, the city started reclaiming the three western port islands: Bickerseiland, Realeneiland and Prinseneiland. The harbor now stretched over three kilometer. Corresponding new city walls and residential areas were unavoidable. The cost of it all was inestimably high. From 1610 onward, public works accounted for hundreds of thousands of guilders of state money annually, despite the intentions to finish the project in a budget neutral way. To bring order to the chaos, the new plans for expansion didn't deal with construction on a canal by canal basis, instead they envisioned the construction of a completely new area of town. Plans were made, changed and scrapped only to be made and changed again. The idea of a semi-circle around the old town proved too expensive, only a third of that would be built. A plan to dig two new canals was dropped in favor of a plan for three, and changed again to include a boulevard instead of a canal. This last idea never moved beyond the drawing board. Out of concerns of good governance and necessity, the city council facilitated all plans and construction. This was mainly in their own interest. A large number of councilmen were always
7
voorkennis terreinen op die voor nieuwbouw waren bestemd, om die even later met flinke winsten aan de stad door te verkopen. Bouwen Het plan voor de nieuwe stad voorzag in 1613 in een uitgekiende scheiding van functies. Aan de chique Heren- en Keizersgracht zou vooral worden gewoond, terwijl de Prinsengracht meer voor opslag en bedrijvigheid diende. In de radiaalstraten die van buiten naar binnen liepen, kwamen de winkels. De Noorder- en de Westerkerk 10 moesten ervoor zorgen dat iedere protestantse gelovige op zondag bij de preek een plaatsje had. Met de opbrengsten van de nieuwe kavels kon de stadsuitbreiding worden gefinancierd. Maar eerst moest er worden gegraven, straten worden gerooid, bouwterreinen worden opgehoogd en bruggen worden gebouwd. Daarna konden de bewoners van het nieuwe gebied aan de slag. En ineens kwam alles tegelijk. Kersverse eigenaars van nieuwe kavels moesten hun best doen om timmerlieden en metselaars te vinden. In een tijd van tien jaar werden duizenden nieuwe gebouwen neergezet. Honderdduizenden heipalen en balken uit Scandinavië werden met schepen naar Amsterdam gebracht. Miljoenen bakstenen uit Utrecht of uit het Hollandse rivierengebied waren nodig om stenen gevels en zijmuren te bouwen. Op de grachten ontstonden opstoppingen en de overlast moet de eerste jaren niet van de lucht zijn geweest. Maar de groene longen achter de huizen aan de hoofdgrachten en de bomen langs het water compenseerden een paar jaar later veel.
on the lookout for profits from the booming businesses springing up all over town. They would engage in insider trading with real estate, buying up land they knew would be used in construction then selling it to the city for a tidy profit. Construction The eventual plans for the new town of 1613 called for a strictly separated division of function. The high end Herengracht and Keizersgracht canals were to be dedicated residential areas, whereas the Prinsengracht canal was reserved for storage and business. The radial streets connecting the canals would house shops, while the Noorderkerk and Westerkerk 10 would provide a place of worship for all Protestants on Sunday. The profits of selling lots to private owners were invested into the urban expansion project. But before land could be sold, it would have to be dug up and elevated, streets laid down, and bridges built. After preparing the land for construction, the new owners could start building. And then it all happened at once. The proud owners of their own lot had to compete for masons and carpenters with others. Thousands of new buildings were erected within ten years. Hundreds of thousands of wooden beams and poles were shipped from Scandinavia to Amsterdam. Millions of bricks from Utrecht and the clay-rich areas around the river Waal were required to make the typical stepped gables and brick walls. During those hectic first years the canals were continuously clogged, and the ensuing environmental issues must have been overwhelming. But a few short years later, the planting of trees alongside the canals and creation of garden at the back of houses must have alleviated some of these problems.
Op stand Vijftig jaar later. Maar liefst vier en een halve kilometer breed was het havenfront nu. Aan de oostkant was de aanleg van de haveneilanden Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg de nieuwe stadsuitbreiding weer vooraf gegaan. De uitgifte van bouwkavels volgde enkele jaren later. De ring van de grachten werd nu doorgetrokken tot voorbij de Amstel. Nieuwe huizen verrezen, waarvan de prachtigste aan de Gouden Bocht. Op dubbele percelen, met dienstgebouwen zoals koetshuizen aan de achterkant, uitkomend op een achterstraat. Vraag was er aanvankelijk genoeg. De uitbreiding van 1613 was helemaal vol. Welgestelde Amsterdammers zoals Joan Poppen (Huis Poppen 05 ) of de gebroeders Trip (Trippenhuis 06 ), hadden een paar jaar eerder geen vrije bouwgrond meer kunnen vinden. Daarom hadden ze hun nieuwe huizen maar ingepast op de plaats van oudere, aan de Kloveniersburgwal. Nu er nieuwe bouwgrond werd uitgegeven konden de met de handel vergaarde rijkdommen worden omgezet in verheven architectuur. De wereldhandel weerspiegelde zich daarmee in de grachtenpanden. In bouwmaterialen die van heinde en verre werden geïmporteerd, architectuurideeën en decoratieprogramma's. Het wonen op de grachten werd wonen op stand. In de zeventiende eeuw was Amsterdam ingrijpend veranderd. Van een aanzienlijke handelsstad aan een rivier tot het centrum van de wereld.
The High Life Fast forward 50 years. The harbor had been extended to cover no less than 4.5 km of the waterfront and had been expanded on the eastern side with the reclaimed islands Kattenburg, Wittenburg en Oostenburg, as a prelude to the urban expansion that would follow. The ring of canals was now extended beyond the Amstel. New houses were built, the most awe-inspiring located around the Gouden Bocht (Golden Bend). Built on two lots, they had extensions such as coach houses and private streets installed. Initial demand was high. The earlier expansion of Amsterdam in 1613 had already been built up completely, and wealthy citizens such as Joan Poppen (House Poppen 05 ) and the Trip brothers (Trippen House 06 ) had missed the boat earlier. That is why they extended and renovated their houses in the older part of town along the Kloveniersburgwal instead of building new ones. But now that new lots were made available, all the wealth gained from trade was put to good use for buildings of unrivalled finesse. Canal-side houses would reflect the results of world trade. Architecture, ornaments and building materials were imported from all over the world. Living by the canals had become living the high life. Over the course of the seventeenth century, Amsterdam had changed drastically – from a prominent river town to the trading center of the world.
8
9
de monumenten the monuments — ›‹ — De grachtengordel zou de wijk van de voorname kooplieden en stadsbestuurders worden. De huizen boden in de zeventiende eeuw een staalkaart van fraaie interieurs. Die interieurs zijn echter kwetsbaar. Latere bewoners waren net zo vermogend als de oorspronkelijke bewoners. Zij verbouwden hun huizen en interieurs naar de mode van die tijd. Daarom zijn er nog maar weinig zeventiende-eeuwse interieurs over. Die bevinden zich niet alleen binnen de grachtengordel, maar ook daar buiten. Om een goed beeld te krijgen van hoe de huizen er uitzagen, verplaatsen we ons ook naar andere grachten, waar meer interieurs uit de zeventiende eeuw bewaard zijn gebleven. The canal district area would become the main place of residence for wealthy merchants and city officials. The houses offer some of the finest examples of seventeenth century interior design. And should be treated with care because they are extremely fragile. Residents from later eras were often as wealthy as their predecessors. They had their homes refurbished according to the style of their time. For this reason, few examples of seventeenth century interior architecture remain. They can be found not just inside the canal district area, but also outside. To get a better idea of what the houses looked like, we will also tour other canals.
praktische informatie
practical information
centraal informatiepunt | De Bazel 15 Vijzelstraat 32 | zo 24/3 09.00-17.00 u | gratis bezoek aan alle monumenten | vanwege beperkte publiekscapaciteit zijn het Trippenhuis 06 en het Huis met de Hoofden 09 alleen via reservering toegankelijk | kaartjes uitsluitend online reserveren van 11/3-17/3 www.amsterdam.nl/openmonumentendag kaartjes ophalen in De Bazel 15 vr 10.00-12.00 u | za 12.00-14.00 u | zo 09.00-11.00 u central information point | De Bazel 15 Vijzelstraat 32 | su 24/3 09.00-17.00 | free visit to all monuments | due to limited capacity the Trippen House 06 and House with the Heads 09 are only accessible through reservation | tickets are exclusively bookable online from 11/3-17/3 on www.amsterdam.nl/openmonumentendag picking up tickets at De Bazel 15 fr 10.00-12.00 | sa 12.00-14.00 | su 09.00-11.00
www.amsterdam.nl/openmonumentendag | www.iamsterdam.com/heritagedays
10
Grachtenhuis De Granada Canal House De Granada
01
Nieuwe Herengracht 99 10.00-17.00 u De Nieuwe Herengracht stond bekend als de Joden Herengracht vanwege de vele welgestelde Joden die zich hier vestigden. Jacob de Granada, de bouwheer van nummer 99, maakte zijn fortuin met een suikerrietplantage in Suriname. Omstreeks 1697 liet hij in de zaal op de eerste verdieping een spectaculair stucplafond aanbrengen, zeldzaam rijk gedecoreerd met acanthusbladeren, arabesken en dartelende putti in hoog reliëf. Het ontwerp is vermoedelijk van Steven Vennekool, de architect van onder meer het Enkhuizer stadhuis en kasteel Middachten. De situering van de zaal aan de voorzijde van het huis is uitzonderlijk. Mogelijk werd die ingegeven door het vrije uitzicht over de gracht op het groen van de Plantage. In 1873 transformeerde Pierre Cuypers het balkon tot een erker. De roodmarmeren schouw en de koperen kroon stammen ook uit deze periode. De vestibule en het hoofdtrappenhuis van het dubbele grachtenpand bevatten hoogwaardige stucwerkdecoraties uit het midden van de achttiende eeuw.
te zien hal trappenhuis stijlzaal toegang via rondleiding doorlopend in kleine groepjes — let op: geen naaldhakken
The Nieuwe Herengracht used to be known as the 'Jewish Herengracht', due to the large number of wealthy Jews that took up residence there. Jacob de Granada, who had constructed the house, made his fortune with a sugar cane plantation in Suriname. Around 1697, he ordered the hall on the first floor to be fitted with a spectacular stucco ceiling, ornately decorated with acanthus leaves, arabesques and frolicking cherubs in high relief. Steven Vennekool was probably responsible for its design. The location of the hall, situated in the front of the house, is exceptional. It was probably designed to give unimpeded views on the luscious green of the Plantage park. In 1873 architect Pierre Cuypers redesigned the balcony into a bay window. The red marble fireplace and copper crown are also from that era. The vestibule and the main staircase house high quality stucco decorations from the middle of the eighteenth century.
to see hall staircase style hall access continuous guided tours in small groups — please note: no shoes with high heels
11
Portugese Synagoge Portuguese Synagogue
02
Academie van Bouwkunst Academy of Architecture
03
Mr. Visserplein 1 10.00-17.00 u www.portugesesynagoge.nl
Waterlooplein 213 10.00-17.00 u www.academievanbouwkunst.nl
te zien synagoge schatkamers bijgebouwen bibliotheek te doen muziek | film wandeling p.26 toegang vrije inloop — bibliotheek via rondleiding elk uur in kleine groepjes
De synagoge, de 'snoge', is symbool van de glorietijd die de Sefardische gemeente beleefde aan het eind van de zeventiende eeuw. De bouw werd voltooid in 1675 door architect Elias Bouman, die als metselaarsbaas een paar jaar eerder ook betrokken was bij de bouw van de Grote Synagoge aan de overkant. Het gebouw vertoont de kenmerken van de 'strakke stijl': sobere ornamentiek, afgewogen proporties, strakke vormgeving en symmetrie. De synagoge was indertijd de grootste ter wereld en heeft een belangrijke voorbeeldfunctie vervuld. Ook uniek is het interieur, dat vrijwel gaaf bewaard is gebleven. In 1978-1993 werd de synagoge in fasen geheel gerestaureerd; in 2010 volgde restauratie van de omringende lage aanbouwen. De bibliotheek van het bijbehorende seminarium Ets Haim bevat een zeldzame collectie joodse boeken en handschriften. In 2004 werden de collecties op de UNESCO Werelderfgoedlijst geplaatst. Na de recente restauratie en herinrichting opent de synagoge feestelijk de deuren voor het publiek.
De Academie van Bouwkunst is sinds 1946 gevestigd in het 'Oudezijds Huiszittenhuis' uit 1655. Het ontwerp is van Willem de Keyser, jongste zoon van de beroemde architect Hendrick de Keyser. Het College van 'huiszittenmeesters' was sinds de middeleeuwen belast met de verzorging en bedeling van de '(t)huiszittende' (werkloze) armen van de stad. De bedeling bestond uit turf, brood, boter en kaas. De voedsel en -turfuitdeling vond plaats aan de achterzijde van het gebouw. Turf en graan lagen opgeslagen in vier naastgelegen pakhuizen uit 1610. Rechts van de hal ligt de regentenkamer met een cassettenplafond uit de zeventiende eeuw, waarop putti met korenschoven en brood zijn geschilderd. De afbeelding symboliseert de voedseluitdeling. Boven de gaaf bewaarde schouw bevindt zich een doek van Bartholomeus van der Helst met daarop de bij de bouw betrokken regenten. Aan de wand zijn in nissen schilderingen aangebracht met allegorieën op de bedeling.
te zien gehele pand te doen film juniorpr. | p.28 toegang vrije inloop — rondleiding elke 30 min.
to see synagogue treasuries extensions library to do music | movies walk | p.26 access free visit — continuous guided tours hourly in small groups to library
The synagogue is a symbol of the glory days of the Sephardic community that thrived here at the end of the seventeenth century. Where he served as chief mason in the construction for the Great Synagogue just across the street, Elias Bouman was chief architect for the construction of the Portuguese Synagogue in 1675. It was built in the 'austere style' featuring sparse ornaments, balanced proportions and a sleek, symmetrical design. The synagogue was the biggest in the world at the time, and served as an example for many after. The almost perfectly preserved interior is equally unique. The synagogue was completely restored in stages from 1978 to 1993. The lower surrounding extensions were restored in 2010. The library Ets Haim preserves a collection of rare Jewish books and manuscripts. In 2004, this collection was added to the UNESCO World Heritage list. Recently restored and refurbished, the Portuguese Synagoge will once again open its doors.
Since 1946, the Academy of Architecture has been located in the 'Oudezijds Huiszittenhuis' built in 1655. It was designed by Willem de Keyser, youngest son of famous architect Hendrick de Keyser. Since the middle ages, a council of 'huiszittenmeesters', literally 'house sitting masters', was tasked with the care for the poor unemployed. Care consisted of dispensing peat for heating and bread, butter and cheese. Food and peat distribution took place at the back of the building. Grain and peat were stored in four neighboring warehouses, built in 1610. To the right lies the regent room, a seventeenth century hall featuring a coffered ceiling on which cherubs holding bread and sheaves of corn are painted. The imagery symbolizes the distribution of food. Directly above the well preserved fireplace is a completely original painting by Bartholomeus van der Helst, depicting the regents involved in the house's construction. The alcoves all around are painted with allegories of the dispensation.
to see entire building to do film juniorpr. | p.28 access free visit — guided tours every 30 min.
12
13
Universiteitstheater University Theatre
04
Huis Poppen Poppen House
05
Nieuwe Doelenstraat 16 10.00-17.00 u www.uva.nl
Kloveniersburgwal 95 10.00-17.00 u www.vincentiusvereniging.nl
te zien balkenplafonds schilderingen hal voorkamer theater toegang vrije inloop
Aanvankelijk stonden op deze plek en het naastgelegen pand vier trapgevels uit 1635. Op nummer 16 woonde toen Frederik de Vries, die rijk versierde balken in het pand liet aanbrengen. Deze balkenplafonds bevatten ornamenten in Vlaamse renaissance stijl, met satyrs en mythologische figuren. In 1736 werden twee trapgevels samengevoegd tot een breed pand met een gemeenschappelijke lijstgevel. Later werd in 1905 het pand aan de achterzijde uitgebreid met een zaal van het vermaarde veilinghuis van de firma Frederik Muller & Co. De gebroeders A.D.N. en J.G. van Gendt gaven het pand een classicistische achtergevel. In 1961 verwierf de Universiteit van Amsterdam het pand en vestigde er het Instituut voor Dramatische Kunst. Het interieur werd gerenoveerd door architect H. Klok. De veilingzaal werd zeven jaar later onder leiding van W. Vesseur verbouwd tot theater. In het pand zijn nu nog enkele zeer bijzondere balkenplafonds uit de zeventiende eeuw te zien.
Dit huis werd in 1642 gebouwd naar een ontwerp van Philips Vingboons. Opdrachtgever was Joan Poppen die een enorm kapitaal en grote stukken land in de Beemster had geërfd. De voorname gevel verraadt sterke invloed van Italiaanse theorieboeken over architectuur in onder andere het gebruik van de kolossale orde, pilasters die over meerdere verdiepingen doorlopen. Oorspronkelijk had het pand een hoofdingang in het midden van de bel-etage, bereikbaar via een dubbele hoge stoep. Het belangrijkste vertrek, de zaal, lag aan de tuinzijde van het huis. In 1904 kwamen stoep en hoofdingang te vervallen en werd het interieur ingrijpend verbouwd. De zware eikenhouten bordestrap uit de bouwtijd bleef echter behouden, evenals de gewelven in het souterrain. Het pand is sinds die verbouwing in bezit van de Vincentiusvereniging Amsterdam, die zich onder meer inzet voor de dagopvang van dak- en thuislozen.
te zien souterrain bel-etage stijlkamers te doen live muziek p.27 toegang vrije inloop — bel-etage via rondleiding doorlopend in kleine groepjes
to see wooden ceilings paintings hall vestibulary theatre access free visit
Four buildings with stepped gables dating back to 1635 originally stood in the place now housing the University Theater and its extension. Frederik de Vries lived at number 16 and had richly decorated crossbeams installed in the ceiling. These wooden beams were ornamented in the style of the Flemish Renaissance, featuring satyrs and mythological figures. In 1736, two of the gables were put together to make a wide building with a common cornice. In 1905, the building was extended at the back with an auction hall of the renowned auction house of Frederik Muller & Co. The Van Gendt brothers had a classical rear elevation built. The University of Amsterdam acquired the property in 1961 and established the Institute of Dramatic Art here. After interior renovation by architect H. Klok, the auction house was converted into a theatre by W. Vesseur. Some of the original seventeenth century ornamental crossbeams can still be admired.
Designed by Philips Vingboons, this house was built in 1642. The distinctive facade shows a strong influence of Italian concepts of architecture. This is most prominently visible in the colossal order, with its pilasters stretching over several floors. According to Italian architecture textbooks of the time, classical Greek temple architecture embodied universal ideals of beauty and proportions. Originally, the building had a main entrance in the middle of the first floor, reachable by an elevated sidewalk. The main hall was situated on the garden side of the house. In 1904, the elevated pavement and main entrance were removed and the interior was radically rebuilt. The original heavy oak landing is still preserved though, as are the vaults in the basement. The building has been in possession of the Society of Saint Vincent de Paul in Amsterdam since reconstruction, a charitable organization that provides shelter for the homeless.
to see basement ground floor style rooms to do live music p.27 access free visit — continuous guided tours: in small groups around ground floor
14
15
Trippenhuis Trippen House
06
West-Indisch Huis West India House
07
Kloveniersburgwal 29 beperkt toegankelijk | limited access www.knaw.nl
Herenmarkt 99 10.00-17.00 u www.taste.nl
te zien stijlkamers trappenhuizen toegang reserveren verplicht | p.10 — ook rondleidingen in het engels
Dit huis werd in 1662 gebouwd voor de gebroeders Louys en Hendrick Trip, kooplieden in onder meer ijzer en wapens. Het ontwerp is van Justus Vingboons. Het pand heeft een rijk gedetailleerde classicistische voorgevel van zandsteen met daarin symbolen van oorlog en vrede. In enkele landschapsschilderingen in het interieur zijn verwijzingen te vinden naar de specifieke handel van de gebroeders Trip. In diverse zalen bevinden zich schoorsteenmantels in zeventiende-eeuwse trant die echter uit de late negentiende eeuw stammen. In de voorzaal van het linker huis bevindt zich een plafond uit de bouwtijd, met in de compartimenten schilderingen van Nicolaas de Heldt Stockade. Het zijn allegorische voorstellingen die verwijzen naar vrede en vrijheid, situaties die in het denken van de gebroeders Trip door oorlog werden afgedwongen en met wapens gehandhaafd. Kort na 1885 werd in het pand de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen gehuisvest.
In 1623 betrok de West-Indische Compagnie een leegstaande vleeshal aan de huidige Haarlemmerstraat. Het gebouw werd uitgebreid met twee vleugels rond een binnenplaats. In dit complex werd besloten tot de bouw van Nieuw Amsterdam, de eerste aanzet tot wat zou uitgroeien tot New York. In 1628 werd de fameuze, door Piet Heyn gekaapte 'Zilvervloot' opgeslagen in de kelders van het gebouw. Na vertrek van de WIC deed het dienst als huisvesting van aanzienlijke gasten van het stadsbestuur. In 1825 kocht de Evangelisch Lutherse Gemeente het pand, die het bestemde tot weesen verzorgingstehuis. De voorgevel aan de Haarlemmerstraat kreeg daarbij zijn huidige aanzien. In 1873 werd tegen de zuidvleugel een nieuwe vleugel met weeshuiskerk gebouwd. In 1975 verwoestte een brand de kap. Na restauratie werden er woningen voor ouderen gevestigd; diverse gereconstrueerde vertrekken zijn te huur voor bijeenkomsten. Tegenwoordig is het John Adams Institute hier gehuisvest.
te zien gehele pand toegang via rondleiding doorlopend in groepjes
to see period rooms stairwells access reservation required | p.10 — english tours available
This house was built in 1662 for the Trip brothers Louys and Hendrick, iron and weapon merchants. It was designed by Justus Vingboons. The property has a richly detailed classical sandstone façade containing symbols of war and peace. In some interior landscape paintings, references are found relating to the specific trade of the Trip brothers. In various rooms, there are fireplaces in the style of the seventeenth century, but actually date back to the late nineteenth century. The vestibule of the left house boasts a ceiling from the construction period, with compartment paintings made by Nicolaas de Heldt Stockade. These are allegorical representations of peace and freedom, situations which in the mindset of the brothers Trip were forced by war and enforced by weapons. Shortly after 1885, the property became home of the Royal Netherlands Academy of Sciences.
In 1623, the Dutch West India Company (WIC) moved into an abandoned meat market at a location now known as the Haarlemmerstraat. The building was expanded with two wings around a courtyard. It was in this complex that the decision was made to build New Amsterdam, which later became New York. In 1628, the famous 'Silver Fleet', hijacked by Piet Heyn, was stored in the cellars of the building. After departure of the WIC, the property served as housing for distinguished guests of the city council. The Evangelical Lutheran Church bought the property in 1825, and allocated it for an orphanage and nursing home. It was at this time that the façade on the Haarlemmerstraat was given its current appearance. In 1873, a new wing with an orphanage church was added to the south wing. However, a fire destroyed the roof in 1975. After restoration, homes were established for the elderly; various reconstructed rooms can be rented for meetings. Nowadays, it is the home of the John Adams Institute.
to see entire building access continuous guided tours in groups
16
17
Raepenhofje Raepenhofje
08
Huis met de Hoofden House with the Heads
09
Palmgracht 28-38 10.00-17.00 u
Keizersgracht 123 beperkt toegankelijk | limited access
te zien hofje regentenkamer toegang vrije inloop max. 40 pers. — regentenkamer via rondleiding in kleine groepjes — fotograferen niet toegestaan
Het hofje werd in 1648 gesticht door Pieter Adriaensz. Raep, lid van het stedelijk college dat toezag op de belasting op onroerend goed. In de omlijsting van het ronde venster in het poortgebouw aan de straat staan zijn initialen P.A. met de afbeelding van een raap. Het hofje telt zes huisjes met in totaal twaalf beneden- en bovenwoninkjes en was oorspronkelijk bestemd voor weduwen zonder kinderen en ongehuwde oude vrouwen van gereformeerde gezindte. Rond 1905 werd een van de woningen in het poortgebouw omgebouwd tot regentenkamer in 'Oud Hollandsche' stijl. Het interieur suggereert een sfeer uit de bouwtijd met een eikenhouten poortje, gebrandschilderd glas in de kruiskozijnen, een schouw, een zwart-wit geblokte marmeren vloer en Delfts blauwe tegels langs de plint. Bij restauraties werden een aantal woningen samengetrokken en gemoderniseerd. Het hofje wordt tegenwoordig bewoond door vrouwen. Nazaten van Pieter Raep beheren het hofje.
Het huis werd in 1622 gebouwd voor de koopman Nicolaas Sohier. De voorgevel is opgetrokken in een sierlijke variant van de Hollandse renaissance. Het ontwerp wordt soms toegeschreven aan Hendrick de Keyser. Het huis dankt zijn naam aan de zes borstbeelden van klassieke goden aan de gevel. Binnen stammen marmeren tegelvloeren, betimmeringen, een zandstenen poortje en eikenhouten plafonds van moer- en kinderbalken nog uit de bouwtijd. Ook de originele handgesneden deuren en -omlijstingen in het voorhuis zijn bewaard. In 1634 werd het pand verworven door Louis de Geer, vermogende koopman in ijzer en wapens. Hoogtepunt van het interieur is de indrukwekkende schouw in de zaal. De stookplaats is uitgevoerd in diverse soorten marmer en bevat de wapens van De Geer en zijn vrouw. De schouw werd in 1908 uit het huis verwijderd, maar in 1983 herplaatst. De schoorsteenwand werd toen bekleed met tegels uit de vroege zeventiende eeuw.
te zien gehele pand toegang reserveren verplicht | p.10
to see almshouse regent room access free visit max. 40 pers. — continuous guided tours in small groups to regent room — photography not allowed
The almshouse 'hofje' was founded in 1648 by Pieter Adriaensz. Raep, a member of the municipal board that oversaw the tax on real estate. The frame of the round window in the gatehouse on the street shows his initials PA with the image of a turnip. The courtyard only had six small houses divided in twelve single room apartments on the upper and lower floors, and was intended for widows without children and unmarried older women of Reformed denomination. Inside the gatehouse is the regent room, which was decorated in the 'old Dutch' style in 1905. The interior suggests an atmosphere from the time of the construction period with an oak gate, a cross frame with stained glass, a fireplace, a black and white checkered marble floor and Delft blue tiles along the baseboard. In several restorations a number of houses were contracted and modern facilities installed. The almshouse now offers housing to women.
The house was built in 1622 for the merchant Nicolaas Sohier. The façade was erected in an elegant variant of the Dutch Renaissance. The design is sometimes attributed to Hendrick de Keyser. The house gets its name from the six busts of classical deities on the façade. On the inside, marble tile floors, panels, a sandstone gate and oak ceiling supports date back to the construction period. The original handcarved doors and frames in the vestibule have also been preserved. In 1634, the building was acquired by Louis de Geer, a wealthy merchant in iron and weapons. The highlight of the interior is the impressive fireplace in the hall. The fireplace is made up of various kinds of marble and contains the weapons of De Geer and his wife. The fireplace was removed from the house in 1908, but replaced in 1983. The fireplace wall was then covered with tiles from the early seventeenth century.
to see entire building access reservation required | p.10
18
19
De Westerkerk The Westerkerk
10
Huis Bartolotti House Bartolotti
11
Prinsengracht 279 13.00-17.00 u www.westerkerk.nl
Herengracht 172 10.00-17.00 u www.hendrickdekeyser.nl
te zien gehele kerk uitzicht over de grachten vanaf de toren te doen toren beklimmen via rondleiding elke 30 min. toegang vrije inloop
De Westerkerk geldt als de voornaamste religieuze schepping van stadsbouwmeester Hendrick de Keyser. De kerk is gebouwd in de periode 1620-1631 en was bij de inwijding de grootste protestantse kerk ter wereld. De toren kwam in 1638 gereed. Ongebruikelijk en bijzonder is de combinatie van de driebeukige opbouw met een hoog middenschip en de twee hoge dwarsschepen of transepten. Aan de kant van de Keizersgracht bevond zich tot 1655 een kerkhof. In de kerk werd tot 1865 nog wel begraven. Rembrandt werd hier op 8 oktober 1669 ter aarde besteld. De romp van de toren is van baksteen, de eerste geleding van de bovenbouw is van zandsteen, terwijl de twee bovenste geledingen van hout zijn, met lood bekleed. De zandkleur waarin het lood is geschilderd moest het gebruik van natuursteen suggereren. Het fraaie orgel dateert van 1686 en werd in 1727 uitgebreid; de orgelluiken zijn beschilderd door Gerard de Lairesse.
Dit huis werd rond 1620 gebouwd in opdracht van de schatrijke bankierkoopman Willem Bartolotti van den Heuvel. Het grote koopmanshuis in Hollandse renaissancestijl is vermoedelijk ontworpen door Hendrick de Keyser. Achter het huis lagen een grote tuin met twee bloemperken, een moestuin en een achteruitgang met koetshuis naar de Keizersgracht. Het rechterhuis, nummer 170, werd in 1735 gemoderniseerd. In 1755 werd achter dit deel van het pand een geheel nieuw achterhuis in Lodewijk XV-stijl opgetrokken. In 1872 is een aantal vertrekken verfraaid. Hierbij werden oudere interieurelementen ingebracht, waaronder achttiendeeeuwse geschilderde behangsels van Isaac de Moucheron in het voorhuis en plafondstukken van Jacob de Wit. Nadat in 1924 de ene helft al was aangekocht, kon Vereniging Hendrick de Keyser in 1971 ook het andere gedeelte kopen. Op de zolderverdieping en in de kapconstructie zijn bouwonderdelen uit de zeventiende eeuw bewaard gebleven.
te zien stijlkamers in voorhuis zolder met hijsrad toegang vrije inloop max. 40 pers.
to see whole church view on the canals from the tower to do climbing the tower guided tours every 30 min. access free visit
The Westerkerk is considered the main religious creation of city architect Hendrick de Keyser. The church was built between 1620 and 1631, and was the largest Protestant church in the world at that time. The tower was completed in 1638. The combination of the tripodal structure with a high nave and the two high transepts is very unusual and special. A cemetery was located on the side of the Keizersgracht until 1655, but the church was still used for burials until 1865. Rembrandt was entombed here on 8 October 1669. The body of the tower is made of brick, the first section of the superstructure is made of sandstone, while the two upper layers are made of wood, lined in lead. The sand color in which the lead was painted had to suggest the use of natural stone. The beautiful organ dates from 1686 and was expanded in 1727, the organ shutters were painted by Gerard de Lairesse.
This house was built around 1620 for the prosperous bankermerchant Willem Bartolotti van den Heuvel. The big merchant house in Dutch Renaissance style is assumed to be designed by Hendrick de Keyser. Behind the house, there is a large garden with two flower beds, a kitchen garden and a back entrance with a coach house towards Keizersgracht. The house on the right has been modernized in 1735. In 1755, a new back house in the style of Louis XV was created behind this part of the house. In 1872, a couple of quarters were redecorated where older elements of the décor were incorporated, such as painted wallpapers from the eighteenth century by Isaac de Moucheron in the vestibule and ceiling works by Jacob de Wit. In the roof construction and in the attic, construction parts from the seventeenth century have been stored.
to see style rooms in the vestibule attic with hoist wheel access free visit max. 40 pers.
20
21
Grachtenhuis Valckenier Canal House Valckenier
12
Doopsgezinde Singelkerk Mennonite Church Singel
13
Singel 258 10.00-17.00 u www.ripe.net
Singel 452 12.00-17.00 u www.vdga.nl
te zien bel-etage keuken toegang via rondleiding doorlopend in kleine groepjes
Dit huis werd in 1652 gebouwd voor Gilles Valckenier, vele malen burgemeester van Amsterdam. Waarschijnlijk heeft hij het huis niet zelf bewoond. De witgeschilderde voorgevel is van zandsteen en heeft een rijk gebeeldhouwde top die wordt bekroond met de beeltenis van een valk; een verwijzing naar de opdrachtgever. De voorkamer heeft een achttiende-eeuws stucplafond in Lodewijk XV-stijl dat in de late negentiende eeuw werd verrijkt met decoratieve schilderingen. In de hoeken verwijzen attributen naar de vier werelddelen. Op het stucplafond van de achterkamer, eveneens in Lodewijk XV-stijl, zijn de vier seizoenen uitgebeeld. Op de binnenplaats bevinden zich nog twee achttiende-eeuwse privaten. De zaal in het achterhuis is voorzien van een bijzonder cassettenplafond uit de bouwtijd. Het plafond is verrijkt met vergulde rozetten en bloemenlinten. De verdiepte cassetten hebben een moderne invulling. De marmeren schouw en de uit panelen opgebouwde lambrisering in de zaal dateren uit omstreeks 1750.
De kerk is gebouwd als huiskerk op een achtererf tussen het Singel en de Herengracht. In 1639 werd de kerkruimte vergroot in de richting van de Herengracht, waardoor het huidige pleintje ontstond. De kerk is bereikbaar via een lange gang in het pand Singel 450, een fraaie trapgevel in Hollandse renaissance uit 1642. De gevelsteen van nummer 452 herinnert aan de hereniging van verschillende doopsgezinde groepen in 1801. De rechthoekige kerkruimte is aan drie zijden omgeven met dubbele galerijen, gedragen door zuilen in de Toscaanse orde. Hierop rusten de spanten van het tongewelf dat geheel gestuukt is. Het orgel dateert uit 1777 en de preekstoel daaronder uit dezelfde tijd. Rond 1840 werd de kerk ingrijpend verbouwd naar een ontwerp van M.G. Tétar van Elven. Bij die ingreep kreeg de gevel aan de kant van de Herengracht het huidige aanzien. In 1969 werd de waardevolle doopsgezinde bibliotheek overgedragen aan de Universiteitsbibliotheek.
te zien kerkzaal seminarie raadkamer zolder toegang vrije inloop — rondleiding elke 30 min.
to see first floor kitchen access continuous guided tours in small groups
This house was built in 1652 for Gilles Valckenier, who was mayor of Amsterdam several times, however, it's likely that he did not live in the house himself. The white façade is made of sandstone and consists of a lively sculptured top including an effigy of a falcon; a reference to Valckenier. The vestibule consists of a plastered ceiling from the eighteenth century in Louis XV style. Decorative paintings were added to this ceiling in the nineteenth century. The elements on the edges refer to four continents. The plastered ceiling in the back house, which also features Louis XV style, depicts the four seasons. In the courtyard, there are two toilets from the eighteenth century. The hall in the back house features a special coffered ceiling from the time when the house was built. The ceiling consists of gilded rosettes and floral ribbons. The marble fireplace and the paneling were built in 1750.
This church was built as a clandestine church in a backyard between Singel and Herengracht. In 1639, the church area was expanded in the direction of Herengracht, which resulted in the small square that is there today. The church can be reached via a long hallway in the building on Singel 450, a beautiful gable from the Dutch Renaissance in 1642. The plaque of number 452 shows the reunification of Mennonite groups in 1801. The rectangular church room features three sides with double galleries, which are carried by columns of the Tuscan order. These columns feature completely plastered trusses of the arbor. Both the organ and the pulpit are from 1777. Around 1840, there was a large reconstruction of the church, based on a design of M.G. Tétar van Elven. This reconstruction resulted in the redecoration of the façade, making it look the way it is today. In 1969, the valuable Mennonite library was transferred to the University Library.
to see church hall seminary council room attic access free visit — guided tours every 30 min.
22
23
Grachtenhuis De Solemne Canal House De Solemne
14
De Bazel centraal informatiepunt De Bazel central information point
15
Vijzelstraat 32 09.00-17.00 u www.amsterdam.nl/erfgoed www.stadsarchief.amsterdam.nl
Herengracht 408 10.00-17.00 u te zien bel-etage souterrain toegang vrije inloop
Dit huis maakt deel uit van een groep van vijf Vingboonshuizen gebouwd in 1665. Sara de Solemne was de eerste bewoonster van het pand; zij was de weduwe van Carl Hartsinck, directeur-generaal in Oost-Indië. Slechts twee panden hebben de oorspronkelijke topgevels behouden. Een daarvan is de rijk bewerkte top van het pand op nummer 408. De voorkamer op de bel-etage heeft een interieur uit de achttiende eeuw en strekt zich uit over de volle breedte van het pand. Voor deze kamer werd de oorspronkelijke stoep gesloopt en de ingang naar het souterrain verplaatst. Bij een restauratie rond 1975 werd de stoep teruggebracht. In het achterhuis bevindt zich de zaal in Lodewijk XV-stijl uit omstreeks 1760. De betimmeringen, marmeren schouw, schoorsteenboezem en het stucplafond dateren alle uit die bouwperiode. Vergulde wandomlijstingen markeren de plaats van ooit verdwenen wandschilderingen. In 1971 werd het pand verworven door architect J. van Stigt.
Het imposante gebouw werd rond 1918 ontworpen door K.P.C. de Bazel. Opdrachtgever was de Nederlandsche Handel-Maatschappij. Van de interieurs op de tweede en derde verdieping is veel uit de begintijd bewaard gebleven. In de huidige Italiaanse zaal werd een interieur uit de achttiende eeuw aangebracht, afkomstig uit de vergaderkamer van het vorige kantoor. Dit gebeurde tegen de zin van de architect, want het paste helemaal niet bij de rest van het gebouw. De landschapsschilderingen uit 1772 zijn van Jan Augustini. In 2002 werd het gebouw verkocht aan de gemeente die het bestemde als nieuwe locatie voor het Stadsarchief Amsterdam. Bijzonder is de safedeposit in de kelder. Hier is nu de Schatkamer, waar historische topstukken uit de archieven en collecties permanent voor het publiek tentoongesteld zijn. De plafond- en wanddecoraties zijn hier gereconstrueerd naar het oorspronkelijke ontwerp. Bureau Monumenten & Archeologie is ook gevestigd in De Bazel.
te zien centrale hal schatkamer italiaanse zaal te doen juniorpr. | p.28 expositie I p.27 toegang vrije inloop — rondleiding 11.00 | 12.00 u 13.00 u engels 14.00 | 15.00 u 16.00 u
to see first floor basement access free visit
This house is part of a group of 5 Vingboons houses that were built in 1665. The first occupant of the building was Sara de Solemne, the widow of Carl Hartsinck, directorgeneral in the East Indies. Only two buildings have their original façades. One of those is the dynamically decorated top of house number 408. The front room on the first floor features a décor from the eighteenth century, which takes up the entire width of the building. Because of this room, the original doorstep was demolished and the entrance was moved to the basement. In 1975, the original doorstep was restored during construction work. In the back house, there is a hall in Louis XV style from around 1760. The paneling, marble fireplace, chimney breast and the plastered ceiling are from the same period. Gilded wall frames cover the wall paintings that once disappeared. In 1971, the building was acquired by architect J. van Stigt.
This impressive building was designed by the architect K.P.C. de Bazel for the Netherlands Trading Society in 1926. The décor on the second and third floor features many of the original elements from the original construction period. In the current Italian hall, an interior from eighteenth century was applied, which originally came from the meeting room of the previous office of the Netherlands Trading Society. This was against the will of the architect, as it did not fit with the rest of the building. The landscape artwork was painted by Jan Augustini in 1772. In 2002, the building was sold to the municipality of Amsterdam, which used it as the new location for the City Archives Amsterdam. The safe deposit in the basement is unique, as it features historical masterpieces from the archives and collections. The decorations on the ceiling and the walls have been reconstructed to the original design. The Office of Monuments & Archaeology also resides in De Bazel.
to see central hall treasure house italian hall to do juniorpr. | p.28 exhibition I p.27 access free visit — guided tours 11.00 | 12.00 13.00 english 14.00 | 15.00 16.00
24
25
monumentale activiteiten — ›‹ — Feestelijke opening —
Festive opening —
muziek | film | wandeling
music | movie | walk
Na een ingrijpende restauratie is de synagoge voor het eerst openbaar toegankelijk. Dit wordt gevierd met optredens van het koor van de Portugese Synagoge Santo Servicio, een film over de Portugees-joodse gemeenschap en rondleidingen door de bibliotheek en het Joods Cultureel Kwartier. Portugese Synagoge 02 Mr. Visserplein 1 I 14.00 & 15.00 u optreden koor I 11.00-15.00 u ieder uur rondleiding bibliotheek en Joods Cultureel Kwartier 10.00-16.00 u doorlopend film
monumental activities — ›‹ — Booming Amsterdam —
Booming Amsterdam —
expositie
exhibition
After a thorough renovation, the synagogue will open its doors to the public. This will be celebrated with a performance by Santa Servicio, a Portuguese-Jewish choir community, a movie about the Portuguese-Jewish community and several guided tours through the library Ets Haim and the Jewish Cultural Quarter.
Stadsarchief Amsterdam en Bureau Monumenten & Archeologie presenteren Booming Amsterdam. De Amsterdamse grachtengordel bestaat 400 jaar. Booming Amsterdam toont het hoe en waarom van de aanleg van de grachten aan de hand van authentieke documenten en kaarten.
Amsterdam City Archives and the Office of Monuments & Archaeology present Booming Amsterdam. This year, the canal ring of Amsterdam will celebrate its 400th birthday. Booming Amsterdam will show how and why the canals have been constructed by presenting authentic documents and maps.
Portugese Synagoge 02 Mr. Visserplein 1 | 14.00 & 15.00 performance choir | 11.00-15.00 every hour guided tour to library and walk Jewish Cultural Quarter 10.00-16.00 continuous movie
De Bazel 15 Vijzelstraat 32 10.00-17.00 u | gereduceerd tarief 4,-
De Bazel 15 Vijzelstraat 32 10.00-17.00 | reduced rate 4,-
MakomMokum —
MakomMokum —
live muziek
24H Amsterdam —
24H Amsterdam —
www.iamsterdam.nl/24H
www.iamsterdam.com/2013
24H Amsterdam is een nieuw event waarbij je 24 uur lang een deel van Amsterdam kan (her)ontdekken. Dit keer Amsterdam Oost! Diverse organisaties zijn open en zorgen voor verrassende evenementen.
24H Amsterdam is a new event that aims to showcase all that Amsterdam has to offer over a 24-hour period. The second of its five editions focuses on the Eastern district. Check out the programme at the website.
za 23/3 12.00 u tot zo 24/3 12.00 u
sa 23/3 12.00 till su 24/3 12.00
26
live music
De daklozenband van De Regenboog Groep speelt de sterren van de hemel. De daklozen, van inloophuis de Kloof en Makom, spelen vooral eigen songs, maar ook covers. De muzikanten zijn semiprofessioneel doordat ze vaak jaren als straatartiesten werken.
Don't miss the exciting music from De Regenboog Groep. This homeless band from the Kloof and Makom shelters mainly play their own songs, but also do some crowd pleasing covers. Many members have worked as street artists for many years accounting for their great sound.
Huis Poppen 05 Kloveniersburgwal 95 11.00 I 13.00 I 15.00 u
Poppen House 05 Kloveniersburgwal 95 11.00 I 13.00 I 15.00
27
juniorprogramma junior program — ›‹ —
sponsors & colofon sponsors & colophon — ›‹ —
Bouw je droomhuis! Build your dream house! — —
Leer de kneepjes van het architectenvak op de academie. Laat je fantasie de vrije loop en ontwerp een toren, een droomhuis of misschien wel een hele stad in miniatuur zoveel als je wilt. Met een beetje geluk loop je ook nog een echte architect tegen het lijf die naar jouw ontwerp kijkt.
Learn how architects work at the Academy for Architecture. Be creative and design a building, tower, a dream house or even an entire city together with an architectural model maker. You can create as many designs as you want, and with a bit of luck, a real architect will look at your design.
Academie van Bouwkunst 03 Waterlooplein 213 | 10.00-17.00 u
Academy of Architecture 03 Waterlooplein 213 | 10.00-17.00
Gek op Goud
Crazy about Gold
— —
Wat zou jij doen als je opeens een pot met goud vindt? Voor de bewoners van een Amsterdams grachtenhuis is deze vondst de start van een geweldig avontuur. Een avontuur dat hen nieuwe kanten laat zien van hun stad. Gek op Goud is een bewerking van de komedie 'Warenar': een verhaal dat Pieter Cornelisz Hooft 400 jaar geleden schreef over het dagelijks leven in Amsterdam tijdens de gouden eeuw.
What would you do if you found a pot of gold? For one group of people in an Amsterdam canal house, this was the start of a great adventure, discovering new sides of the city they live in. Crazy about Gold has been inspired by the unique comedy 'Warenar'. This fascinating story about daily life in Amsterdam during the Golden Age was written by Pieter Cornelisz Hooft about 400 years ago.
De Bazel 15 Vijzelstraat 32 | 60 min. 13.00 u | 15.00 u I familievoorstelling op het Bodeplein | Theater Stuiter
De Bazel 15 Vijzelstraat 32 | 60 min. 13.00 | 15.00 I family performance at Bodeplein I Theater Stuiter
Open Monumentendag Amsterdam is gratis toegankelijk voor iedereen. Het evenement wordt georganiseerd door Bureau Monumenten & Archeologie. Wij danken iedereen voor de samenwerking & de extra investering dit jaar : sponsors en partners, monumenteneigenaren en bewoners, vrijwilligers en rondleiders en Booking.com. Amsterdam Heritage Days are accessible free of charge for everyone. The event is organized by Office for Monuments & Archaeology. We thank everyone for their cooperation and their extra invest this year: sponsors and partners, building owners and residents, volunteers and tour guides and Booking.com. Bureau Monumenten & Archeologie | De Bazel | Vijzelstraat 32 | 1017 CB Amsterdam T 020 2514960 |
[email protected] | www.amsterdam.nl/ openmonumentendag | www.amsterdam.nl/erfgoed Projectteam Mildred van der Zwan | Mick Witteveen | Lisette Breedveld | Paul Nieuwenhuizen | Trudie de Vries | Dick van der Horst | Bep van Achthoven | Miranda Majoor | Ariadne Onclin Fotografie Edwin van Eis | Paul Nieuwenhuizen | Christiaan Richters | RIPE | Stads-
28
archief Amsterdam | Henk Thomas Drukwerk DR&DV Oplage 20.000 Ontwerp Hanneke Kijkt Met dank aan Freek de Adelhart Toorop | Eddin Najetovic | Thomas Trip | Paul Witte | alle medewerkers Bureau Monumenten & Archeologie en Stadsarchief Amsterdam
29
kaart map — ›‹ —
01 Grachtenhuis
De Granada Canal House De Granada
02 Portugese
Synagoge Portuguese Synagogue
03 Academie
van Bouwkunst Academy of Architecture
04 Universiteitstheater
University Theatre
05 Huis
Poppen Poppen House
06 Trippenhuis
Trippen House
07 West-Indisch
Huis West India House
08 Raepenhofje Raepenhofje
09 Huis
met de Hoofden House with the Heads
10 De
Westerkerk The Westerkerk
11 Huis
Bartolotti House Bartolotti
12 Grachtenhuis
Valckenier Canal House Valckenier
13 Doopsgezinde
Singelkerk Mennonite Church Singel
14 Grachtenhuis
De Solemne Canal House De Solemne
15 De
Bazel centraal informatiepunt
De Bazel central information point
Vier 400 jaar grachten — ›‹ — 24/3 | 26/5 | 14/7 | 14 & 15/9 Maak een reis door de tijd en beleef de vier eeuwen wonen en werken in de grachtengordel sinds het jaar 1613. Wij geven extra luister aan deze speciale verjaardag met maar liefst een viertal feestelijke weekenden die telkens een licht werpen op een andere eeuw. Het leven van toen wordt geïllustreerd met architectuur uit de verschillende tijdperken. U krijgt een unieke kans om grachtenhuizen te bezoeken die alleen voor deze bijzondere gelegenheid geopend zijn. www.amsterdam.nl/openmonumentendag
Celebrate 400 years of canals — ›‹ — 24/3 | 26/5 | 14/7 | 14 & 15/9 Embark on a journey through time, and experience four centuries of living and working in the canal district since 1613. We celebrate this special anniversary in four festive weekends each of which enlightening a different century. Daily life of each era is being illustrated by the architecture of its time. You have the unique opportunity to visit historic canal houses which only for this special occasion will be open to public. www.iamsterdam.com/heritagedays
