B2014-69
Beleggingsplan 2014 Stichting Notarieel Pensioenfonds 20 maart 2014
1/26
B2014-69
Inhoud Inhoud ...........................................................................................................................................................2 1
Inleiding ................................................................................................................................................4
2
Implicaties externe ontwikkelingen rond SNPF ....................................................................................5
2.1
Macro-economische omgeving.........................................................................................................5
2.2
Ontwikkelingen beroepsgroep ..........................................................................................................5
2.3
Ontwikkelingen SNPF .......................................................................................................................5
2.4
‘Roadmap 2014’................................................................................................................................6
3
Beleggingsovertuigingen ......................................................................................................................7
3.1 4
Beleggingsovertuigingen 2012/2013 ................................................................................................7 Organisatie balans- en vermogensbeheer ........................................................................................ 11
4.1
Inleiding ......................................................................................................................................... 11
4.2
Organisatie vermogensbeheer ...................................................................................................... 12
4.2.1
Bestuur ...................................................................................................................................... 12
4.2.2
Beleggings- en balansmanagementcommissie (BBC) .............................................................. 12
4.2.3
Bestuursbureau ......................................................................................................................... 12
4.3
Uitvoeringsorganisatie ................................................................................................................... 13
4.3.1
Externe vermogensbeheerder(s) ............................................................................................... 13
4.3.2
Bewaarnemer ............................................................................................................................ 13
4.3.3
Beleggingsadministrateur .......................................................................................................... 13
4.4
Organisatie proces......................................................................................................................... 14
4.4.1
Bestuurlijke cyclus risico- en vermogensbeheer ....................................................................... 14
4.4.2
Vaststelling van de strategie...................................................................................................... 14
4.4.3
Vaststellen jaarlijks beleggingsplan ........................................................................................... 15
4.4.4
Operationeel uitvoeren van de strategie ................................................................................... 15
4.4.5
Verantwoording.......................................................................................................................... 16
5
Risico- en beleidsrestricties ............................................................................................................... 17
5.1
Renterisico ..................................................................................................................................... 17
5.2
Valutarisico .................................................................................................................................... 17
5.3
Kredietrisico ................................................................................................................................... 17
5.4
Concentratierisico .......................................................................................................................... 18 2/26
B2014-69
5.5
Herbalanceringsbeleid ................................................................................................................... 18
5.6
Securities Lending ......................................................................................................................... 18
5.7
Liquiditeitsrisico ............................................................................................................................. 19
5.8
Monitoring ...................................................................................................................................... 19
6
Normportefeuille ................................................................................................................................ 20
6.1
Inleiding ......................................................................................................................................... 20
6.2
Normportefeuille 2014 ................................................................................................................... 20
6.2.1
Inleiding ..................................................................................................................................... 20
6.2.2
Inrichting strategische beleggingsportefeuille ........................................................................... 20
6.3
Matching portefeuille ..................................................................................................................... 21
6.3.1
Inleiding ..................................................................................................................................... 21
6.3.2
Inrichting matching portefeuille .................................................................................................. 21
6.3.3
Staatsobligaties ......................................................................................................................... 22
6.3.4
Hypotheken................................................................................................................................ 23
6.3.5
Rentederivaten .......................................................................................................................... 23
6.4
Return portefeuille ......................................................................................................................... 24
6.4.1
Inleiding ..................................................................................................................................... 24
6.4.2
Inrichting return portefeuille ....................................................................................................... 24
6.4.3
Bedrijfsobligaties EUR ............................................................................................................... 24
6.4.4
Aandelen Wereld ....................................................................................................................... 25
6.4.1
Direct vastgoed .......................................................................................................................... 25
6.4.2
Private equity ............................................................................................................................. 26
6.4.3
Liquiditeiten................................................................................................................................ 26
6.5
Overzicht beleggingsportefeuille ................................................................................................... 26
3/26
B2014-69
1 Inleiding Dit document vormt het strategisch beleggingsplan / jaarplan 2014 van Stichting Notarieel Pensioenfonds (SNPF). De hoofdstukindeling luidt: 1) 2) 3) 4) 5)
Implicaties externe ontwikkelingen rond SNPF; Beleggingsovertuigingen; Organisatie balans- en vermogensbeheer; Risico- en beleidsrestricties; Normportefeuille.
4/26
B2014-69
2 Implicaties externe ontwikkelingen rond SNPF 2.1 Macro-economische omgeving Het fonds volgt de financiële- en economische ontwikkelingen in de wereld nauwgezet, maar het fonds heeft geen visie op de ontwikkeling op korte- en middellange termijn. Het strategisch beleggingsbeleid is gebaseerd op lange termijn verwachtingen.
2.2 Ontwikkelingen beroepsgroep Sinds de invoering van de nieuwe Wet op het notarisambt in 1999, hebben zich grote en ingrijpende veranderingen voorgedaan in het notariaat. De marktwerking en de economisch slechte tijden hebben (nog steeds) hadden een forse impact op het notarieel verdienmodel. Met de economische crisis is de werkgelegenheid in de beroepsgroep afgenomen. Het aantal notarissen daalt; deze trend zet zich door. De veranderingen in de economie, het inkomen en de (blijvende daling van de) populatie van notarissen hebben effect op het pensioen. Zo neemt met een kleinere populatie en een dalende inkomstenstroom de pensioenopbouw af. Het fonds is inmiddels al een uitkerend fonds geworden, de premie-inkomsten zijn lager zijn dan de pensioenuitkeringen. Groei van de dekkingsgraad moet voornamelijk uit (extra) rendement komen.
2.3 Ontwikkelingen SNPF De toekomstige inrichting van het fonds is onzeker: er zijn meerdere toekomstpaden mogelijk. Eén van de scenario’s is een mogelijk samengaan met een ander pensioenfonds. De ontwikkelingen van het nieuwe FTK zijn eveneens nog niet zeker. Daarnaast zal in het bestuur een fundamentele discussie worden gevoerd over de toekomstige inrichting van de aansturing van het vermogensbeheer. Hierbij valt te denken aan een verdere versteviging of verankering van het bestuursbureau, dan wel de aanstelling van een fiduciair manager, dan wel een combinatie van beide. Voor het beleggingsbeleid en de inrichting van de organisatie rond het vermogensbeheer betekent dit dat er in 2014 geen ingrijpende veranderingen worden aangebracht. Wel vinden er aanpassingen plaats in de operationele inrichting van de portefeuilles. Dit ter versterking van de grip op de portefeuille en de risico’s. Voorbeeld hiervan zijn de aanstelling van een nieuwe matching manager en een mogelijke herinrichting van de portefeuille aandelen De normportefeuille 2014 wordt overeenkomstig het staande beleid vastgesteld.
5/26
B2014-69
2.4 ‘Roadmap 2014’ Onderstaand is een schets opgenomen van de onderwerpen die in 2014 aan de orde zullen komen met een grove tijdsindicatie.
Q1
Q2
Q3
Q4
•
Inrichting en transitie matching portefeuille
•
ALM-doorrekening
•
Discussie risicobereidheid bestuur
•
(mogelijk anticiperen op samengaan met ander fonds)
•
Evaluatie aandelen
•
Inrichting valuta-overlay
•
Fundamentele discussie inrichting vermogensbeheer
•
Beleggingsplan 2015
6/26
B2014-69
3 Beleggingsovertuigingen 3.1
Beleggingsovertuigingen 2012/2013
Het balans- en beleggingsbeleid van het SNPF is gebaseerd op bepaalde visies en overtuigingen. Het doel van het fonds voor de verschillende belanghebbenden staat daarbij voorop. Overtuigingen vertalen zich in beleidskeuzes en drukken een stempel op de inrichting van het vermogensbeheer. Daarbij wordt gewerkt vanuit de volgende beleggingsovertuigingen: 1. Horizon De periode waarin pensioenaanspraken worden opgebouwd en vervolgens in uitkering zijn, is lang. De blik van het fonds is daarom gericht op een lange horizon. De uitdaging is om de fondsdoelen te realiseren door het beleid in te richten op de lange termijn, maar waar nodig bij te sturen op de korte termijn. Het fonds is geen kortetermijnbelegger gericht op snel rendement. De prioriteit van het fonds is bescherming van de dekkingsgraad en het kunnen garanderen van de aanspraken en uitkeringen. Het fonds ambieert hierbij het waardevast houden van de pensioenuitkeringen. Om deze reden streeft het fonds naar: • het garanderen van de toekomstige nominale uitkeringen; • te allen tijde over voldoende middelen beschikken om hieraan te voldoen; • afdekking van de kasstromen die nodig zijn voor pensioenbetalingen; 2. Rendement - risico SNPF is een pensioenbelegger. Het fonds belegt om pensioenverplichtingen te financieren. Er is geen risicoloze mogelijkheid om de waardevaste pensioenverplichtingen na te komen. Uitgangspunt is het vereiste rendement om een waardevast pensioen te kunnen realiseren. Het doel is daarbij om niet meer risico te nemen dan nodig. Als het benodigde risico hoger is dan voor het bestuur acceptabel is, dan zal de ambitie naar beneden moeten worden bijgesteld. Het belangrijkste risico voor het bestuur is dat het fonds niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen: het risico dat het fonds in onderdekking raakt. Het bestuur zet zich dan ook volop in om dit risico te beheersen. Om deze reden: • worden risico’s waar geen additioneel rendement tegenover staat, zoveel mogelijk beperkt; • is de allocatie naar een beleggingscategorie mede afhankelijk van de verwachte risicopremie in de markt; • is een deel van het vermogen geïnvesteerd in beleggingscategorieën met een hoger marktrisico.
7/26
B2014-69
3. Risico’s verplichtingen en beleggingen zijn ongelijksoortig Het fonds beschouwt risico’s van de verplichtingen als ongelijksoortig aan risico’s die ontstaan bij het beleggen van middelen. Het fonds maakt daarom expliciet een onderscheid tussen een: • matching portefeuille ten behoeve van het beheer van de risico’s van de verplichtingen; • return portefeuille gericht op het creëren van toegevoegde waarde. Matching portefeuille De primaire doelstelling van de matching portefeuille is het afdekken van het renterisico. De secundaire doelstelling van deze portefeuille is het verschaffen van voldoende liquiditeit. Het creëren van andersoortige risico’s dient waar mogelijk te worden voorkomen en dus wordt een optimale inrichting gezocht van de portefeuille waarbij als leidraad wordt gehanteerd: • de portefeuille bevat Europese staatsobligaties met een hoge kredietkwaliteit; • balansverlenging (met gebruik van derivaten) wordt zoveel als mogelijk beperkt; • tegenpartijrisico wordt daar waar mogelijk, beperkt. Return portefeuille Keuzes in de toewijzing van risico’s en de selectie van beleggingscategorieën (strategische asset allocatie) bepalen in belangrijke mate de ontwikkeling van de dekkingsgraad. Dit binnen randvoorwaarden als maximaal te lopen risico, verwacht rendement en het profiel van de verplichtingen. Om deze reden: • hanteert het fonds een top-down benadering bij de samenstelling van portefeuille. Dit betekent dat na de bepaling van de strategische doelen van het beleggingsbeleid, eerst wordt geanalyseerd wat de gewenste asset-mix (inclusief %-rentehedge) is in relatie tot het risicobudget; • besteedt het fonds veel tijd en energie aan de bepaling van de strategische asset-mix en afdekking van onrendabele risico’s. Hierdoor krijgt het pensioenfonds een goed inzicht in de toegevoegde waarde van diverse beleggingscategorieën; • formuleert het fonds richtlijnen omtrent de inzet van de beleidsinstrumenten in relatie tot de hoogte van de dekkingsgraad. 4. Diversificatie loont Diversificatie zorgt voor spreiding van het risico. Dit effect treedt op wanneer de diverse beleggingen niet gelijktijdig stijgen en dalen in waarde. Door dit effect is het mogelijk een deel van de portefeuille met meer risico te beleggen, zonder dat het totale risico toeneemt. Diversificatie kent ook een grens: een belegging moet een significante bijdrage kunnen leveren aan het rendement/risicoprofiel van de totale portefeuille. Om deze reden: • wordt het vermogen geïnvesteerd in meerdere beleggingscategorieën; • is er uitgebreid onderzoek naar de toegevoegde waarde van een specifieke belegging voor de gehele portefeuille, alvorens een investering wordt gedaan; • bedraagt een strategisch gewicht van een beleggingscategorie minimaal 5%; • weegt het bestuur af of toegevoegde waarde en complexiteit van een beleggingscategorie (of een specifieke beheerder) opwegen tegen de kosten .
8/26
B2014-69
5. Actief - passief In beginsel belegt SNPF passief, tenzij actief effectiever is, bijvoorbeeld daar waar de markten nog niet efficiënt zijn. Uitgangspunt is passief waar het kan, actief waar het moet. Beleggers kunnen actief beleggen (bewust, met kennis van zaken) afwijken van markt indices en benchmarks, of passief beleggen (volgen van een benchmark met een vaste beleggingsmix). Daar waar markten niet efficiënt zijn kan actief beheer zorgen voor een beter rendement. Om deze reden: • wordt de portefeuille (als de beleggingscategorie hiervoor geschikt) is bij voorkeur passief belegd. • wordt actief beheer toegepast in die markten die hiervoor geschikt zijn. Actief beheer is beleggen met de doelstelling de markt of een benchmark te verslaan. • worden bandbreedtes gehanteerd met betrekking tot de allocatie tussen de verschillende beleggingscategorieën. 6. Kosten Kosten zijn zeker, rendementen zijn dat niet. De consequentie hiervan is dat SNPF kostenbewust belegt. Beleggingsoplossingen met hoge kostenstructuren worden indien mogelijk vermeden. Om deze reden: • weegt het bestuur de kosten zorgvuldig mee en bepaalt of een investering ook na kosten een voldoende hoog verwacht rendement genereert. • zal het fonds enkel in actieve strategieën investeren indien redelijkerwijs verwacht mag worden dat deze strategie de extra kosten ruimschoots compenseert. • bewaakt het bestuur het verkrijgen van zoveel mogelijk transparantie in de kosten van vermogensbeheer. Dit betreft zowel de beheerkosten als de transactiekosten. Dit geldt zowel voor het geheel als voor de afzonderlijke mandaten. 7. Kennis Het bestuur streeft naar eenvoud in de beleggingsportefeuille. De beleggingen dienen transparant te zijn alsmede effectief in het kader van het doel van het fonds. Het bestuur dient het beleid te kunnen uitleggen aan de belanghebbenden. Om deze reden: • beoordeelt het fonds iedere belegging in de context van de andere investeringen. • onderzoekt het fonds nieuwe investeringen uitgebreid, totdat alle elementen en risico’s inzichtelijk zijn. • investeert het pensioenfonds slechts in fondsen waarvan onderliggende portefeuilles transparant worden beheerd. Bovendien moet de impact van onderliggende instrumenten helder zijn voor het bestuur. • stapt het fonds niet in beleggingsstructuren waarin het onvoldoende zeggenschap heeft.
9/26
B2014-69
8. Flexibiliteit Het beheer van de risico’s vindt plaats binnen een omgeving die continu verandert. Het fonds stelt daarom een beleid op dat rekening houdt met zich wijzigende omstandigheden en dat in opzet niet rigide is. Om deze reden belegt het fonds (lopende de discussie inzake de toekomst van het fonds) geen extra middelen in illiquide beleggingsinstrumenten. 9. Sterke organisatie vermogensbeheer draagt bij aan bereiken van de doelstelling. Het beheer van de middelen van het fonds, de bijbehorende risico’s en de omgeving zijn complex. Een adequate organisatie van het vermogensbeheer draagt bij aan het bereiken van de doelstelling. Om deze reden: • ondersteunt een deskundige beleggingscommissie het bestuur; • is er aanvullende beleggingsexpertise ondergebracht in het bestuursbureau van het fonds; • maakt het bestuur eenduidige afspraken met haar vermogensbeheerders en andere dienstverleners betrokken bij het vermogensbeheer; • laat het fonds haar vermogen beheren door vermogensbeheerders met een transparante organisatiestructuur; • wordt het beleggingsbeleid niet ingewikkelder gemaakt dan beheersbaar is. 10. Duurzaamheid Het fonds gelooft dat bedrijven die duurzaam en sociaal verantwoord hun bedrijfsprocessen inrichten op lange termijn meer waarde creëren vergeleken met bedrijven die dit niet doen. Het fonds kiest uit pragmatische overwegingen om te werken met een beperkte uitsluitingenlijst met ondernemingen die betrokken zijn bij de productie van clustermunitie. Hiermee voldoet het fonds aan artikel 21a Besluit Marktmisbruik Wet op het financieel toezicht.
10/26
B2014-69
4 Organisatie balans- en vermogensbeheer 4.1 Inleiding Het beleggingsproces staat centraal in het beleggingsbeleid. Onder het beleggingsproces wordt verstaan het geheel van (interne) regels, dat toeziet op de voorbereiding en de uitvoering van het beleggingsbeleid en het beheer van de beleggingen. Dit leidt tot een consistent en beredeneerd beleggingsgedrag. Voor iedere stap in het beleggingsproces moeten inhoudelijke en organisatorische beslissingen worden genomen. In het beleggingsproces hebben verschillende organen (bestuur, bestuursbureau en de beleggings- en balansmanagementcommissie) elk eigen taken en verantwoordelijkheden. Schema organisatie vermogensbeheer
Bovenstaand overzicht toont de organisatie van het vermogensbeheer van SNPF. Het groene blok betreft de interne organisatie. Het oranje blok geeft een overzicht van de door SNPF aangestelde externe dienstverleners: de vermogensbeheerders, de bewaarnemer en de beleggingsadministrateur. 11/26
B2014-69
4.2 Organisatie vermogensbeheer 4.2.1 Bestuur Het bestuur heeft de eindverantwoordelijkheid voor het beleid, de totstandkoming hiervan en de uitvoering hiervan. Alle beleggingsbeslissingen voor zover niet gedelegeerd binnen de operationele uitvoering van het beleggingsbeleid worden genomen door het bestuur, gehoord hebbende het advies van de beleggingscommissie. Dit heeft betrekking op de totstandkoming van het strategisch beleid, de richtlijnen vermogensbeheer, ontslag en benoeming van vermogensbeheerders, ontslag en benoeming bewaarnemer en de beleggingsadministrateur.
4.2.2 Beleggings- en balansmanagementcommissie (BBC) De beleggings- en balansmanagement commissie bestaat uit tenminste vier leden, waarvan minimaal twee leden van het bestuur. De overige leden zijn externe deskundigen met aantoonbare deskundigheid op het gebied van beleggingen en financiële markten. De samenstelling van de commissie is zodanig dat een afgewogen oordeel kan worden gevormd over alle facetten van de financiële aansturing van het fonds. Dit omvat tenminste de volgende kennisgebieden: • wet en regelgeving. • integrale aansturing financiële positie. • financiële markten en beleggingsproducten. • operationele aansturing vermogensbeheer. • verantwoording. De BBC heeft tot taak het bestuur (gevraagd of ongevraagd) te adviseren over het strategische beleggingsbeleid en zij ziet toe op de uitvoering van het beleggingsbeleid. De BBC is daarnaast betrokken bij de nadere invulling van het strategisch beleggingsbeleid.
4.2.3 Bestuursbureau Het bestuursbureau ondersteunt inzake het balans- en vermogensbeheer de BBC. De rollen van het bestuursbureau hierbij zijn; • Beleidsvoorbereiding Het bestuursbureau bewaakt de bestuurlijke cyclus risico- en vermogensbeheer en bereidt beleidsdocumenten voor. • Het fungeren als secretaris van de BBC Het bestuursbureau bereidt de agenda van de BBC voor en legt de discussie vast in notulen. BBC adviezen worden door het bestuursbureau, ter besluitvorming, voorgelegd aan het Bestuur. • Het uitvoering geven aan bestuursbesluiten en aansturing, waaronder selectie en monitoring van vermogensbeheerders, geven aan de operationele uitvoering hiervan.
12/26
B2014-69
4.3 Uitvoeringsorganisatie Het uitgangspunt van SNPF is om uitvoering van het beleid daar waar mogelijk extern neer te leggen. Aansturing en control op de uitbestede processen vindt plaats door het inrichten van een adequate functiescheiding tussen de verschillende dienstverleners en het vastleggen van ieders verantwoordelijkheid in contracten. In een SLA wordt bovendien het vereiste niveau van dienstverlening vastgelegd. (SLA, Service Level Agreement). SNPF maakt gebruik van verschillende dienstverleners in de operationele uitvoering van het vermogensbeheer. Hieronder worden de verschillende dienstverleners benoemd.
4.3.1 Externe vermogensbeheerder(s) Het beheer van de beleggingsportefeuille is uitbesteed aan externe vermogensbeheerders. Zij beleggen daadwerkelijk de middelen van SNPF. Het bestuur is verantwoordelijk voor het selecteren, aanstellen, evalueren en ontslaan van deze vermogensbeheerders. De selectie en periodieke evaluatie van de externe vermogensbeheerders wordt voorbereid door de BBC, daarbij ondersteund door het bestuursbureau.
4.3.2 Bewaarnemer De bewaarnemer zorgt dat de beleggingen, de effecten, op naam van het fonds staan en niet bij een eventueel faillissement verdwijnen in de boedel van dat faillissement. Behalve het bewaren van de stukken zorgt de bewaarnemer ervoor dat transacties worden uitgevoerd bijvoorbeeld door het leveren van de stukken tegen betaling. De bewaarnemer acteert hierin op basis van transacties die vermogensbeheerders onder de hen toegewezen volmacht uitvoeren. In het geval van obligaties en aandelen betreft dit altijd levering tegen betaling. Beleggingsproducten die niet ter beurze worden verhandeld worden niet door de custody bank bewaard. Voorbeelden hierbij kunnen zijn; niet beursgenoteerd vastgoed, niet beursgenoteerde beleggingsfondsen én derivaten. Behalve bewaren van effecten zorgt de bewaarnemer ervoor dat de directe opbrengsten op effecten worden geïncasseerd en zorgt zij dat corporate actions, waaronder bijvoorbeeld stock dividend of een openbaar bod, wordt verwerkt. Tenslotte heeft de bewaarnemer een rol bij het terugvorderen van dividend belasting en mogelijke uitkeringen uit class actions.
4.3.3 Beleggingsadministrateur De beleggingsadministrateur zorgt ervoor dat alle posities en transacties vanuit de custody administratie ook in de beleggingsadministratie worden opgenomen. Dagelijks vindt er tussen beide administraties een reconciliatie plaats. Op basis van de dagelijkse vastlegging en waardering van de beleggingen vindt er door de administrateur compliance monitoring plaats. Hierbij worden de beleggingen vergeleken met de beleggingsregels zoals vastgelegd in het beleggingsbeleid. Overtredingen worden op dag- en maandbasis gerapporteerd aan het pensioenfonds. Behalve de compliance monitoring en -rapportage 13/26
B2014-69
levert de beleggingsadministrateur een risicorapportage op kwartaalbasis en een performancerapportage op maandbasis.
4.4 Organisatie proces 4.4.1 Bestuurlijke cyclus risico- en vermogensbeheer Het bestuur bepaalt de beleggingsstrategie van het fonds. Vervolgens moet de uitvoering van de strategie aansluiten bij de strategische keuzes en moeten rapportages en verantwoording zodanig zijn dat het bestuur de uitvoering van het beleid daadwerkelijk kan controleren en beoordelen. De bestuurlijke cyclus van SNPF kent vier te onderscheiden fasen in de besluitvorming. Deze zijn: 1) vaststelling van de strategie. 2) vaststellen jaarlijks beleggingsplan 3) operationeel uitvoeren van de strategie; 4) verantwoording.
4.4.2 Vaststelling van de strategie De uitgangspunten onderliggend aan het balans- en beleggingsbeleid worden in beginsel iedere drie jaar opnieuw vastgesteld. Onderdeel van deze strategische heroriëntatie is het vaststellen van het strategisch risicobeleid en het strategisch beleid vermogensbeheer. Het strategisch beleid vermogensbeheer zorgt ervoor dat het bestuur de beschikbare middelen op een prudente manier inzet. Het vaststellen van het strategisch beleid is de uitkomst van een bestuurlijke discussie. Het bestuur voert de discussie op basis van een ALM studie. De ALM dienstverlener vertaalt de uitgangspunten van het bestuur naar relevante vragen met betrekking tot de toekomstige inzet van de instrumenten, premie, indexatie en beleggingsbeleid. Het bestuur besluit op basis van een evenwichtige belangenbehartiging van verschillende groepen deelnemers. De uitkomst van de ALM studie is een beleid dat rekening houdt met verschillende scenario’s die zich kunnen voordoen met betrekking tot de financiële positie van het fonds. Met betrekking tot de vertaling van de beleid naar een strategisch beleid vermogensbeheer wordt het bestuur ondersteund door de BBC. De BBC werkt de globale uitgangspunten van de strategie uit. In deze fase wordt bepaald hoe portefeuilles op categorieniveau (zoals aandelen en vastrentende waarden) wordt ingericht. Het bestuur stelt deze beleggingsstrategie vast gehoord het advies van de BBC. Periodiek worden de uitgangspunten van het beleid getoetst en wordt door middel van de continuïteitsanalyse vastgesteld of het strategisch beleid leidt tot de gewenste uitkomst.
14/26
B2014-69
4.4.3 Vaststellen jaarlijks beleggingsplan Jaarlijks, in december, stelt het bestuur het beleggingsplan, voor het aankomende jaar, vast. Het beleggingsplan fungeert als jaarplan met betrekking tot het risicobeleid en het vermogensbeheer. Het geeft het operationele kader waarbinnen de BBC, geholpen door het bestuursbureau, in het aankomende jaar de balans en de beleggingsportefeuille aanstuurt. Tenminste onderdeel van dit plan zijn: • de verdeling van middelen tussen de matching portefeuille (dit is de portefeuille gericht op het beheersen van het renterisico) en de rendementsportefeuille. • de mate waarin het fonds de afdekking van het renterisico nastreeft. • de allocatie van middelen over verschillende belegging categorieën. • de bandbreedte waarin verschillende categorieën mogen bewegen. • de maatstaven voor de inrichting van de portefeuilles en het beoordelen van het beleggingsresultaat (de benchmark). • de specifieke invulling van het valutabeleid. Het beleggingsplan wordt opgesteld door de BBC en ter besluitvorming voorgelegd aan het bestuur. De BBC laat zich ondersteunen door het bestuursbureau en indien nodig externe adviseurs. De BBC houdt toezicht op de uitvoering van het beleid binnen het kader van het beleggingsplan. Op kwartaalbasis toetst de beleggingscommissie de portefeuille aan dit kader
4.4.4 Operationeel uitvoeren van de strategie De kaders van het beleggingsplan vormen het uitgangspunt voor de inrichting van de beleggingsportefeuille. De BBC stelt in samenwerking met het bestuursbureau een advies op inzake de samenstelling van de beleggingsportefeuille. Dit advies wordt ter besluitvorming voorgelegd aan het bestuur. Onderwerpen hierbij zijn: • • • • •
de selectie, monitoring en aansturing van de vermogensbeheerders. aanstelling van vermogensbeheerders (na goedkeuring van het bestuur) inclusief de juridische afwikkeling. de inrichting van de matching portefeuille. het afdekken van het valutarisico. mandaatcontrole.
Op kwartaalbasis beoordeelt de BBC de portefeuille, de risico’s en de beleggingsresultaten en eventuele overtredingen van de richtlijnen.
15/26
B2014-69
4.4.5 Verantwoording Door het bestuur wordt beoordeeld of het gevoerde beleid naar verwachting heeft gepresteerd. Aansturing door het bestuur van het risicobeheer en het vermogensbeheer vindt plaats op kwartaalbasis. Dit op basis van het oordeel van de BBC over: • de samenstelling van de portefeuille. • de impliciete risico’s op balansniveau en binnen de portefeuille. • de resultaten van de portefeuille. • de prestaties van de vermogensbeheerders. De BBC baseert haar oordeel op basis van de rapportages die worden aangeleverd door de beleggingsadministrateur en het Bestuursbureau. De rapportages worden door de Kasbank opgesteld en worden op kwartaalbasis besproken binnen de BBC. De conclusie van de BBC worden samengevat. Deze samenvatting wordt samen met de kwartaalrapportage besproken op de reguliere bestuursvergaderingen. Om een juist oordeel te kunnen vormen over de feitelijke gang van zaken bevatten de kwartaalrapportages ten minste de volgende informatie: • de stand en samenstelling van het vermogen. • het rendement van het vermogen. • de toegevoegde waarde boven het strategisch rendement. • richtlijnen per manager. • overtredingen van de richtlijnen. • debiteuren- en tegenpartijrisico. • marktrisico. • valutarisico. • liquiditeitsrisico.
16/26
B2014-69
5 Risico- en beleidsrestricties 5.1 Renterisico Het renterisico is één van de belangrijkste risico’s voor het fonds. Dit risico ontstaat als het gevolg van het onvoldoende afgestemd (‘gematched’) zijn van de verplichtingen en het vermogen van het fonds voor veranderingen van het renteniveau. Door het verschil in rentegevoeligheid te beperken wordt de dekkingsgraad stabieler. Echter, vermindering van de rentegevoeligheid kan de kwetsbaarheid van het fonds voor andere risico’s vergroten. Bijvoorbeeld in een situatie dat de inflatie langdurig hoog is. Het fonds dekt 80% van het renterisico af (op basis van de ongemiddelde UFR-curve) van de nominale verplichtingen. Dit met een bandbreedte van 75% - 85%.
5.2 Valutarisico In beginsel wil het fonds niet worden blootgesteld aan valutarisico. Om die reden wordt het valutarisico daar waar mogelijk volledig afgedekt. Alleen de beleggingen in opkomende markten worden niet afgedekt. De valuta-afdekking van deze categorie is duur (hoge tarieven wat ten koste gaat van het rendement) en onpraktisch (in een dergelijke portefeuille zitten veel verschillende valuta). Als maatstaf geldt dat het valutarisico voor de ontwikkelde markten volledig wordt afgedekt.
5.3 Kredietrisico Het fonds spreidt de beleggingen in schuldpapier over verschillende tegenpartijen. Er gelden een aantal specifieke restricties ten aanzien van partijen waarmee in het kader van door het fonds ingezette financiële instrumenten een kredietrelatie kan ontstaan. Hierbij is er een onderscheid gemaakt tussen de matching portefeuille en de Europese credit portefeuille. Inzake de matching portefeuille wordt jaarlijks (indien nodig tussentijds) bij de vaststelling van de normportefeuille vastgesteld in welke Europese landen mag worden belegd en tot welk volume. Voor wat betreft rentederivaten geld dat met de tegenpartijen een ISDA overeenkomst is afgesloten en dat deze partijen bij aanvang van de swapovereenkomst tenminste gemiddelde een A- rating hebben op basis van Moody,s, S&P en Fitch). Voor wat betreft de credit portefeuille geldt dat bij aankoop van een obligatie de credit rating van de issuer minimaal BBB- moet zijn. De gemiddelde credit rating van de credit portefeuille is tenminste BBB+. Als spreidingslimiet geldt dat per issuer met een kredietbeoordeling lager dan A+ maximaal 3% van de credit portefeuille wordt belegd. Voor issuers met een kredietbeoordeling hoger dan A+ is dit 10%. De genoemde restricties dienen te worden verwerkt in de mandaatrichtlijnen van de vermogensbeheerders.
17/26
B2014-69
5.4 Concentratierisico Het concentratierisico (risico van beperkte mate van spreiding) wordt beperkt aan de hand van een aantal specifieke inrichtingseisen voor de portefeuille per asset class. Voor de vastrentende portefeuille zijn de belangrijkste spreidingskarakteristieken opgenomen onder de paragraaf over het kredietrisico. De spreiding van de overige asset classes wordt bewerkstelligd aan de hand van het in het mandaat vast te leggen restrictie dat binnen een mandaat een individuele naam maximaal 5% van dat mandaat mag uitmaken en de 10 grootste namen niet meer dan 40%.
5.5 Herbalanceringsbeleid Het fonds heeft een matching portefeuille en een return portefeuille. De allocatie naar deze twee portefeuilles wordt eenmaal per jaar vastgesteld door het bestuur (op basis van een advies van de BBC). Tussentijds vindt er (tussen deze twee portefeuilles) geen herbalancering plaats. Binnen de return portefeuille is er een normverdeling met bandbreedtes. Deze bandbreedtes zijn bedoeld om de portefeuille (tot op zekere hoogte) te laten meebewegen met de marktontwikkelingen en hierdoor transactiekosten (als gevolg van veelvuldig herbalanceren) te voorkomen. Ten aanzien van herbalancering binnen de returnportefeuille geldt: 1) Bij overschrijding van de bandbreedte(s) op kwartaalultimo zal deze overschrijding worden opgeheven door een mechanische herbalancering tot de helft van de maximaal toegestane bandbreedte. Herbalancering geschiedt niet automatisch maar vereist een besluit daartoe van het bestuur, gehoord hebbende het advies van de BBC 2) Eénmaal per half jaar (in april en oktober) wordt door het bestuur een besluit genomen om de portefeuille wel of niet te herbalanceren (ook indien er geen overschrijdingen van de bandbreedtes zijn).
5.6 Securities Lending ‘Securities lending’ is het uitlenen van beleggingen aan een derde waarbij de uitlener het economisch eigendom behoudt. Voor het uitlenen ontvangt de uitlener een vergoeding. SNPF staat in beginsel geen securities lending toe, tenzij: 1) De vermogensbeheerder voldoet aan eisen met betrekking tot risico monitoring (zware eisen aan het proces en het tegenpartijrisico); 2) De vermogensbeheerders bij verlies het fonds volledig schadeloos stelt; 3) De vermogensbeheerder het proces van collateral management adequaat heeft ingericht. Het fonds controleert dit op basis van een ISAE3402 van de beheerder; 4) De vermogensbeheerder een voldoende financieel robuuste organisatie is.
18/26
B2014-69
5.7 Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico niet over voldoende liquide financiële middelen te beschikken om op het beoogde moment aan de pensioenuitkeringenverplichtingen te voldoen. 1) Op jaarbasis wordt een prognose gemaakt van de liquiditeitsbehoefte van het fonds en de wijze waarop hierin door het fonds zal worden voorzien. 2) Het bestuursbureau rapporteertover het liquiditeitsrisico via de kwartaalrapportage.
5.8 Monitoring Het fonds monitort de verschillende risico- en beleidsrestricties op maand- en kwartaalbasis via de rapportages van de vermogensbeheerders en de custodian. Ten behoeve van het bestuur maakt het fonds zelf verschillende rapportages.
19/26
B2014-69
6 Normportefeuille 6.1 Inleiding Het strategisch beleid geeft het kader waarbinnen het fonds de beleggingsportefeuille aanstuurt. De belangrijkste financiële doelstelling van het fonds is dat zij haar financiële verplichtingen kan nakomen, binnen de kaders van het door het fonds uitgesproken ambitie, wet- en regelgeving en de overige uitgangspunten uit bijvoorbeeld ALM-studies. De hiervoor bedoelde kaders worden nader geëxpliciteerd door het opstellen van verschillende risicorestricties. Bij de invulling en monitoring van het beleggingsbeleid moet hier rekening mee worden gehouden.
6.2 Normportefeuille 2014 6.2.1 Inleiding Eind 2011 heeft het fonds een ALM-studie verricht met als doel richting te geven aan het strategisch beleid. Onderdeel van deze studie was een optimalisatieanalyse voor de inrichting van de beleggingsportefeuille. De geoptimaliseerde portefeuille bevatte twee nieuwe beleggingscategorieën te weten indirect vastgoed en grondstoffen. In 2012 zijn deze categorieën niet ingevuld. Eind 2012 / begin 2013 is besloten om deze categorieën definitief niet in te vullen. Om alle toekomstscenario’s in verband met de discussie rondom de toekomst van het fonds open te houden is besloten om geen extra nieuwe illiquide beleggingen op te nemen. De voorziene allocatie naar indirect vastgoed en grondstoffen is verdeeld over de categorieën hoogrentende staatsobligaties en aandelen. Eind 2013 / begin 2014 zal er een ALM-doorrekening plaatsvinden (alsmede een continuïteitsanalyse) op basis van het huidige beleid. Met een dergelijke doorrekening wordt inzicht verstrekt in de verwachte ALM-resultaten op lange termijn.
6.2.2 Inrichting strategische beleggingsportefeuille De strategische beleggingsportefeuille is gescheiden in twee onderdelen: een ‘matching portefeuille’ en een ‘return portefeuille’. De matching portefeuille heeft tot doel het afdekken van het renterisico van de nominale verplichtingen. De return portefeuille heeft tot doel het creëren van rendement om de pensioenaanspraken te indexeren. De allocatie naar de matching portefeuille en de return portefeuille wordt eenmaal per jaar geherbalanceerd. Tussentijd wordt de verhouding tussen de twee portefeuilles ongemoeid gelaten. In onderstaande tabel is het overzicht van de strategische normportefeuille opgenomen:
20/26
B2014-69
Matching portefeuille Staatsobligaties EUR Renteswaps Totaal
% 100,0% 0,0% 100,0%
Bandbreedte -10% - 10%
}
Benchmark DV01 VPV o.b.v. ongemiddeld UFR
Afdekking
Bandbreedte
80%
75% - 85%
Return portefeuille % Bedrijfsobligaties EUR Aandelen wereld Private equity Direct vastgoed Liquiditeiten Totaal
40,4% 47,3% 10,2% 1,0% 1,2% 100,0%
Bandbreedte 35% - 45% 42% - 52% geen geen 0% - 3%
Barclays Capital Euro Credit Index MSCI World net Euro 100% Hedged Euribor 3 month + 2% Euribor 3 month + 2% Euribor Gewogen benchmark
6.3 Matching portefeuille 6.3.1 Inleiding De matching portefeuille heeft tot doel het afdekken van 80% van het renterisico (op basis van de ongemiddelde UFR-curve) van de nominale verplichtingen. De portefeuille bestaat voor het grootste deel uit Europese staatsobligaties. Het deel van de renteafdekking dat niet kan worden ingevuld met staatsobligaties wordt afgedekt met behulp van rentederivaten. Bij de renteafdekkingsstrategie wordt de rentegevoeligheid van de hoogrentende obligaties (uit de return portefeuille) ook betrokken.
6.3.2 Inrichting matching portefeuille
Matching portefeuille Staatsobligaties EUR Rentederivaten Totaal
% 100,0% 0,0% 100,0%
Bandbreedte -10% - 10%
}
Benchmark DV01 VPV o.b.v. ongemiddeld UFR
Afdekking
Bandbreedte
80%
75% - 85%
Behoudens periodieke bijsturing kent de portefeuille een ‘buy and hold’-beleggingsstijl. De portefeuille is uitbesteedt aan één vermogensbeheerder. De vermogensbeheerder alsmede de custodian van het fonds rapporteren op maandbasis de renteafdekking. Niveau renteafdekking Zoals gezegd heeft de matching portefeuille tot doel om 80% van het renterisico van de nominale verplichtingen af te dekken. Het niveau van de renteafdekking wordt bepaald aan de hand van de DV01 van de nominale verplichtingen versus de DV01 van de matchingportefeuille. De DV01 is een maatstaf voor de verandering van de waarde van de nominale verplichtingen bij een renteverandering van 1 basispunt (0,01%). Hierbij vormt de ongemiddelde UFR-curve de basis voor de berekening van de DV01.
21/26
B2014-69
De renteafdekking heeft een bandbreedte van 75% - 85% van de DV01. Als de renteafdekking zich buiten deze bandbreedte bevindt, wordt de afdekking onverwijld weer tot binnen de bandbreedtes gebracht. Benchmark De benchmark is 80% van de DV01 rentegevoeligheid van de verplichtingen (o.b.v. de ongemiddelde UFR) per looptijdsegment. De onderliggende kasstromen van de verplichtingen worden op kwartaalbasis vastgesteld. Looptijdsegmenten Om de gevoeligheid van de renteafdekking voor draaiingen in de rentecurve te beperken worden verschillende looptijdsegmenten gedefinieerd waarbij de doelstelling eveneens is om het renterisico binnen het looptijdsegment voor 80% af te dekken. Hierbij wordt een bandbreedte gehanteerd gelijk aan +/- 2,5% van de DVO1 van 80% van de nominale verplichtingen. De volgende looptijdsegmenten zijn gedefinieerd; • 0 - 2 jaar; • 2 - 5 jaar; • 5 - 10 jaar; • 10 - 15 jaar; • 15 - 20 jaar; • 20 - 25 jaar; • 25 - 30 jaar; • 30 - 40 jaar; • 40 - 50 jaar.
6.3.3 Staatsobligaties De obligaties in de matching portefeuille bestaan uit in euro gedenomineerde staatsobligaties van de landen genoemd in onderstaande tabel. De gewichten in de tabel worden vastgesteld ten opzichte van het totaal aan staatsobligaties (de waarde van de matching portefeuille exclusief de waarde van rentederivaten). Landenverdeling MP Duitsland Nederland Frankrijk Oostenrijk Finland
max % 50% 35% 20% 15% 15%
22/26
B2014-69
6.3.4 Hypotheken In 2014 zal worden onderzocht of het nuttig en/of wenselijk is dat er in plaats van staatsobligaties hypotheken aan de matching portefeuille worden toegevoegd.
6.3.5 Rentederivaten De rentederivaten in de matching portefeuille bestaan uit payer swaps en receiver swaps. De swaps worden ingezet om het deel van de renteafdekking dat binnen de matching portefeuille niet kan worden ingevuld met staatsobligaties te dekken. Een ‘receiver swap’ is een beleggingsinstrument waarbij het fonds een vaste rente ontvangt van een tegenpartij en daarvoor een variabele rente (aan dezelfde tegenpartij) betaalt. Met behulp van receiver swaps kan de renteafdekking worden verhoogd. Een ‘payer swap’ is een beleggingsinstrument waarbij het fonds een variabele rente ontvangt van een tegenpartij en daarvoor een vaste rente (aan dezelfde tegenpartij) betaalt. Met behulp van payer swaps kan de renteafdekking worden verlaagd. Als de rente wijzigt dan krijgt de swap een negatieve of positieve marktwaarde. De maximale waarde van de swaps ten opzichte van de marktwaarde van de staatsobligaties is +/- 10%. Indien de marktwaarde van de swaps deze bandbreedte overschrijdt, dan zullen de swaps worden ‘gereset’. De vrijkomende middelen zullen ofwel onttrokken, ofwel toegevoegd (herbelegd) worden aan de staatsobligaties. Het fonds handelt uitsluitend renteswaps via central clearing, dan wel met partijen met wie een ISDAdocumentatie is afgesloten. Tegenpartijen dienen tenminste een A-rating te bezitten. Dagelijks wordt onderpand uitgewisseld. Er wordt onderpand uitgewisseld als de (negatieve of positieve) waarde van de swaps groter is dan € 250.000. Als onderpand wordt uitsluitend in euro gedenomineerde staatsobligaties geaccepteerd met een minimale rating van AA. Het gebruik van andere rentederivaten (naast swaps) is in beginsel niet toegestaan. Het is alleen mogelijk om andere instrumenten (zoals swaptions) in te zetten op basis van een bestuursbesluit met een advies van de BBC. Hiertoe kan worden besloten indien er specifieke risico’s aanwezig zijn die niet door de inzet van reguliere swaps kan worden gemitigeerd.
23/26
B2014-69
6.4 Return portefeuille 6.4.1 Inleiding De return portefeuille heeft tot doel het creëren van rendement om de pensioenaanspraken te indexeren. De portefeuille kent vijf beleggingscategorieën, te weten: - Bedrijfsobligaties EUR; - Aandelen Wereld; - Direct vastgoed; - Private Equity; - Liquiditeiten.
6.4.2 Inrichting return portefeuille Return portefeuille % Bedrijfsobligaties EUR Aandelen wereld Private equity Direct vastgoed Liquiditeiten Totaal
40,4% 47,3% 10,2% 1,0% 1,2% 100,0%
Bandbreedte 35% - 45% 42% - 52% geen geen 0% - 3%
Barclays Capital Euro Credit Index MSCI World net Euro 100% Hedged Euribor 3 month + 2% Euribor 3 month + 2% Euribor Gewogen benchmark
Benchmark De benchmark van de totale return portefeuille is een gewogen benchmark van de benchmarks van de onderliggende beleggingscategorieën.
6.4.3 Bedrijfsobligaties EUR Benchmark Barclays Capital Euro Credit Index Richtlijnen In deze beleggingscategorie mag worden belegd in euro gedenomineerde bedrijfsobligaties. De categorie kent een actieve beleggingsstijl. De vermogensbeheerders mogen (binnen de overeengekomen richtlijnen) afwijken van de samenstelling van de benchmark. Het streven is om de beleggingen in bedrijfsobligaties te spreiden over twee vermogensbeheerders. In 2014 kent de portefeuille twee managers te weten Pimco en AEGON. Het strategische gewicht van bedrijfsobligaties in de return portefeuille is 40,4% met een bandbreedte van 35% - 45%. -
Duratie +/- twee jaar. Obligaties hebben bij aankoop een minimale rating van BBB+. Het is toegestaan obligaties die zijn gedowngrade tot onder dit niveau aan te houden tot een maximum van 5% van de totale portefeuille. 24/26
B2014-69
-
-
-
De concentratie per debiteur is gemaximeerd op 10% van de portefeuille voor debiteuren met tenminste een A+ rating. Voor debiteuren met een lagere rating geld een maximum van 3% per debiteur. Er mag uitsluitend worden belegd in de volgende instrumenten o Overheidsobligaties (maximaal 15%); o Bedrijfsobligaties (maximaal 100%); o Inflation linked bonds (maximaal 15%); o Mortgage backed securities (MBS) (maximaal 15%); o Asset backed securities (ABS) (maximaal 15%); o MBS en ABS samen (maximaal 20%); o Emerging market debt (maximaal 5%); o Private placement (maximaal 10%). De maximaal toegestane tracking error is 2,5% (berekend op basis van 36 maands jaar voortschrijdend gemiddelde).
6.4.4
Aandelen Wereld
Benchmark MSCI World net Euro 100% Hedged Richtlijnen De aandelenportefeuille is een wereldwijd gespreide portefeuille van beursgenoteerde aandelen. In 2014 zijn er zijn twee vermogensbeheerders met een (licht) actieve beleggingsstijl aangesteld: BNP Paribas (licht actief) en JP Morgan (actief). Valutarisico’s worden door de managers afgedekt. In 2014 zal worden onderzocht of de valuta-afdekking als overlay over de aandelenportefeuille kan worden ingericht door één partij. Dit leidt tot meer transparantie en mogelijk tot meer efficiëntie. Het strategische gewicht van aandelen wereld in de return portefeuille is 47,3% met een bandbreedte van 42% - 52%.
6.4.1 Direct vastgoed Het fonds wil niet beleggen in de categorie direct vastgoed. Het fonds is echter in het bezit van één kantoorpand (alwaar zij zelf kantoor houdt). Vanwege het illiquide karakter van deze belegging kan het niet zonder zeer hoge kosten op korte termijn worden verkocht. In 2014 zullen acties worden ingezet om de verhuurbaarheid van het pand te vergroten. Tevens wordt onderzocht naar de mogelijkheden om (onderdelen van) het pand te vervreemden. Het strategische gewicht van direct vastgoed in de return portefeuille is gelijk aan de feitelijke waarde in de portefeuille, begin 2014 bedroeg dit 1,0%. Benchmark Euribor 3 maand +2%
25/26
B2014-69
6.4.2 Private equity Het fonds belegt in twee ‘fund of funds’. Deze twee private equity-fondsen bevinden zich thans in een uitkerende fase. Vooralsnog zal de allocatie naar private equity niet worden uitgebreid, noch zullen vrijkomende middelen worden herbelegd in deze categorie. Het strategische gewicht van private equity in de return portefeuille is gelijk aan de feitelijke waarde in de portefeuille, begin 2014 bedroeg dit 10,2%. Benchmark Euribor 3 maand +2%
6.4.3 Liquiditeiten Binnen de return portefeuille is er ruimte voor het aanhouden van liquiditeiten. Het strategische gewicht van liquiditeiten in de return portefeuille is 0,0% met een bandbreedte van 0 - 3%. De volgende instrumenten kunnen worden aangehouden: - Lopende rekeningen en spaarrekeningen; - Deposito’s bij partijen met een minimum rating A-1 (S&P) dan wel P-1 (Moody’s); - In euro gedenomineerde staatsobligaties: o Maximale looptijd van 6 maanden; o Minimale rating A-1 (S&P) dan wel P-1 (Moody’s). - Geldmarktfondsen met een minimum rating van AAA. Benchmark Euribor
6.5 Overzicht beleggingsportefeuille De hiervoor beschreven normportefeuille leidt tot de volgende feitelijke verdeling per 1 maart 2014: Feitelijke portefeuille per 1 maart 2014 % Matching portefeuille 47,4% Bedrijfsobligaties EUR Aandelen wereld Private equity Direct vastgoed Liquiditeiten Return portefeuille
€ mln 586
21,2% 24,8% 5,3% 0,5% 0,7% 52,6%
262 307 66 6 8 649
100,0%
1.235
26/26
