LASTENBOEK AKOESTIEK Project Bouwheer Datum Auteurs
D2208/N06_NL
Jaspers-Eyers Architects Jachthof, Etterbeek
Gemeente Etterbeek 22-06-2015 ir. Greet Nuyts dr. ir. Geert Desanghere
ADMINISTRATIEF CENTRUM 0 0.1 0.2 0.3 1 1.1 1.2 1.3 2 2.1 2.2 3 3.1 3.2 4 4.1 4.2 5 5.1 5.2 5.3 6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 8
Inleiding ............................................................................................................................................ 2 Algemeen ........................................................................................................................................ 2 Referenties : normen en wetgeving ........................................................................................... 2 Inhoud .............................................................................................................................................. 3 Akoestische eisen ........................................................................................................................... 4 Aanbevelingen voor geluidsniveaus in bezette ruimtes (cfr Breeam) ................................. 4 Geluidsisolatie tussen twee ruimten ............................................................................................ 4 Technische installaties ................................................................................................................... 5 Luchtgeluidisolatie ......................................................................................................................... 6 Eisen .................................................................................................................................................. 6 Uitvoering ......................................................................................................................................... 7 Contactgeluidisolatie .................................................................................................................. 10 Eisen ................................................................................................................................................ 10 Uitvoering ....................................................................................................................................... 10 Gevels (akoestische isolatie) ...................................................................................................... 12 Eisen ................................................................................................................................................ 12 Uitvoering ....................................................................................................................................... 13 Afwerking (reverberatie) ............................................................................................................. 14 Eisen ................................................................................................................................................ 14 Uitvoering ....................................................................................................................................... 14 Evaluatie ........................................................................................................................................ 15 Installatielawaai ............................................................................................................................ 17 Eisen ................................................................................................................................................ 17 Technische installaties in open lucht ........................................................................................ 18 Technische ruimten (koeling) ..................................................................................................... 19 Technische ruimten (standaard) ............................................................................................... 20 Technische installaties in kantoren / zalen............................................................................... 21 Technische fiches en voorafgaande goedkeuringen .......................................................... 23 Luchtgeluidisolatie ....................................................................................................................... 23 Impactgeluidisolatie .................................................................................................................... 23 Gevels ............................................................................................................................................. 23 Technische installaties ................................................................................................................. 23 Afwerking ....................................................................................................................................... 24 Trillingsisolatie................................................................................................................................. 24 Controlemetingen ........................................................................................................................ 25
D2S International T. +32 (0)16 23 89 88 F. +32 (0)16 23 89 10
Jules Vandenbemptlaan 71 B – 3001 Heverlee
1/25
[email protected] BTW BE 0454.570.209 www.d2sint.com RPR Leuven
0
INLEIDING
0.1
Algemeen Bij ontstentenis van een recente Belgische wetgeving werd voor administratieve gebouwen in Brussel een informeel referentiedocument opgesteld. Dit referentiedocument gebruikt procedures en grootheden van de internationale normen ISO 140 en ISO 717. Dit referentiedocument vervult ook de eisen voor een Breeam-certificatie, rubriek HEA 05 « Acoustic Performance » en POL 05 « Noise Attenuation ». De eisen voor geluidsemissie werden bepaald in het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 24 november 2002 betreffende de strijd tegen de geluidsen trillingenhinder voortgebracht door de ingedeelde inrichtingen. In
het
algemeen
en
complementair
aan
de
verschillende
voorschriften
en
aanbevelingen moet de aannemer alle mogelijke maatregelen treffen om het akoestische comfort opgelegd in dit lastenboek te realiseren. Dit lastenboek dient beschouwd te worden als een performantielastenboek, zonder echter de rol van de akoestische ingenieur, D2S International, als ontwerper van de principes voor realisatie in vraag te stellen. Mocht er tegenspraak zijn tussen de verschillende lastenboeken en / of plannen, dan primeren de performantie-eisen van het akoestisch comfort. De akoestische voorschriften zijn trouwens complementair aan de andere voorschriften (technieken, energie, …).
0.2
Referenties: normen en wetgeving ―
Breeam certificatie
Rubrieken HEA 05 en POL 05.
―
de norm ISO 1996
Beschrijving, meting en beoordeling van omgevingsgeluid
―
het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering dd. 24-11-2002 betreffende de strijd tegen de geluids- en trillingenhinder voortgebracht door de ingedeelde inrichtingen
―
de norm ISO 717
Bepaling van de geluidisolatie in gebouwen en van gebouwdelen
―
de norm NBN ISO 140-5
Veldmeting van luchtgeluidwering van geveldelen en gevels
―
de norm NF S31-080 (2006)
Bureaux et espaces associés
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
2/25
0.3
Inhoud De algemene eisen zijn opgegeven in hoofdstuk 1. Aan deze algemene eisen wordt voldaan door aan volgende specifieke criteria te voldoen:
luchtgeluidisolatie,
contactgeluidisolatie,
trillingsisolatie,
gevelisolatie,
technische installaties, reverberatie (§ 2 t.e.m. § 6). De eisen worden gespecifieerd in hoofdstuk 2 t.e.m. 6: ―
hoofdstuk 2 : Luchtgeluidisolatie ;
―
hoofdstuk 3 : Contactgeluidisolatie ;
―
hoofdstuk 4 : Gevels (akoestische isolatie) ;
―
hoofdstuk 5 : Afwerking ;
―
hoofdstuk 6 : Installatielawaai.
De laatste hoofdstukken bevatten: ―
hoofdstuk 7 : Technische fiches en voorafgaande goedkeuringen ;
―
hoofdstuk 8 : Controlemetingen.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
3/25
1
AKOESTISCHE EISEN
1.1
Aanbevelingen voor geluidsniveaus in bezette ruimtes (cfr Breeam) ruimte
LAeq [dB(A)]
vergaderzalen
38
individuele kantoren
40
landschapskantoren
42
algemene ruimten, sanitair
40
circulatieruimten, inkomhal
45
Tabel 1.1
1.2
Geluidsisolatie tussen twee ruimten Luchtgeluidisolatie ―
vergaderzaal en trouwzaal
DA ≥ 45 dB;
―
directiekantoor en zalen (met valse vloer)
DA ≥ 40 dB;
―
andere kantoren en contactlokalen (niv. +1)
DA ≥ 35 dB.
Met deze eisen kan aan onderstaande criteria worden voldaan: ―
Breeam:
DA + LAeq > 75 dB;
―
NF:
niveau « performant ».
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
4/25
1.3
Technische installaties Het project moet voldoen aan zowel de regionale eisen als aan de Breeam-eisen. De regionale eisen zijn het strengst.
Regionale wetgeving van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest De eisen voor dit gebied werden bepaald in het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 24 november 2002 betreffende de strijd tegen de geluids- en trillingenhinder voortgebracht door de ingedeelde inrichtingen.
Figuur 1.1
Het gebouw bevindt zich in een gebied voor voorzieningen van collectief belang of van openbare diensten (zone 3). In de milieuvergunning is echter bepaald dat “in de woonzones van het project, de geluidsemissie de limieten van zone 2 (woongebied) niet mag overschrijden”.
Richtwaarden zone 2 (woongebied) periode
LAeq,part,T [dB(A)]
overdag (07h00 - 19h00)
45
avond (19h00 - 22h00 en 6h-7h)
39
nacht (22h00 - 07h00)
33 / 39 *
Tabel 1.2 *
Limieten van toepassing op installaties waarvan de werking ’s nachts niet kan worden uitgeschakeld.
Deze richtwaarden mogen aan de voorzijde van de gevels van de omliggende gebouwen niet worden overschreden.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
5/25
2
LUCHTGELUIDISOLATIE
2.1
Eisen Geluidsisolatie tussen verdiepingen verdieping A
verdieping B
elke ruimte
elke ruimte
DnT,A [dB] 50
Tabel 2.1
Geluidsisolatie tussen 2 ruimten type 1 DnT,A [dB]
type 2 DnT,A [dB]
type 3 DnT,A [dB]
lokaal A
lokaal B
45
40
35
lokaal A
gang / circulatie
40
35
30
Tabel 2.2
―
Type 1: raadzaal en trouwzaal Niveau: goed geïsoleerd t.o.v. de verschillende mogelijke geluidsbronnen. Het installatielawaai is beperkt. De zaal biedt een goede spraakverstaanbaarheid en een goed luistercomfort.
―
Type 2: directiekantoren en zalen Niveau: discretie is gewaarborgd t.o.v. naastliggende ruimten voor gesprekken met verhoogd stemgeluid. Het geluid van technische installaties is sterk beperkt. De spraakverstaanbaarheid is goed.
―
Type 3: andere kantoren en kleine contactruimten (niv. +1) Niveau: discretie is gewaarborgd t.o.v. naastliggende ruimten voor gesprekken met normaal stemgeluid. Het geluid van technische installaties is hoorbaar maar voldoende
beperkt
opdat
gesprekken
niet
worden
verstoord.
De
spraakverstaanbaarheid is goed.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
6/25
Schachten en technische ruimten Bijkomende eisen worden opgelegd opdat naar de gebruikte ruimten geen hinder veroorzaakt zou worden door technische installaties, schachten of parkings. DnT,A [dB] luidruchtige technische lokalen (koud)
kantoren / zalen
60
technische lokalen, parking
kantoren / zalen
52
verticale technische schachten
kantoren / zalen, circulatieruimten en gangen
44
vochtige lokalen
36
kantoren / zalen
44
sanitair Tabel 2.3
2.2
Uitvoering Om aan de gestelde eisen te voldoen, moeten materialen worden gekozen met een hogere akoestische labo-waarde van min. 3 dB.
2.2.1
Monolithische muren Betonvloer isolatie Rw + C labo [dB]
DnT,A in situ [dB]
betonvloer met massa equivalent aan 360 kg/m²
55
52
betonvloer met massa equivalent aan 360 kg/m² + valse vloer of zwevende chape
58
> 52
betonvloer met massa equivalent aan 360 kg/m² + zwevende vloer 10 cm
64
60
isolatie Rw + C labo [dB]
DnT,A in situ [dB]
plaasterblok 10 cm
39
36
holle betonblok 14 cm
47
44
Tabel 2.4
Monolithische muur
Tabel 2.5
Blok van 14 cm is noodzakelijk bij sanitaire ruimten, tussen schachten en kantoren, tussen het atrium en technische lokalen.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
7/25
2.2.2
Afwerking Vaste scheidingswand (raadzaal en trouwzaal) Eisen De
realisatie
van
deze
algemene
eis
vereist
volgende
prestaties
van
de
bouwonderdelen: ―
scheidingswand: Rw + C: 52 dB;
―
scheidingswand naar gang: Rw + C: 47 dB;
―
deur naar de gang: Rw + C: 42 dB.
Uitvoering Dit is te realiseren door: ―
―
volle scheidingswand op vloer; ―
volle betonblok 19 cm;
―
gyproc scheidingswand MS 205/2.75-75.2 A;
glazen scheidingswand naar de gang mogelijk, maar moeilijk; ―
―
55.2/80/8;
zware deur (± 60 kg / m²) met caltefin.
Scheidingswand tussen directiekantoren en zalen (met valse vloer) Eisen De realisatie deze algemene eis vereist volgende prestaties van de bouwonderdelen: ―
scheidingswand: Rw + C: 47 dB;
―
valse vloer: Rlw: 47 dB;
―
vals plafond: Rlw: 47 dB;
―
scheidingswand naar de gang: Rw + C: 42 dB;
―
deur naar de gang: Rw + C: 37 dB.
Uitvoering Dit is te realiseren door: ―
standaard verwijderbare scheidingswand of gyproc: MS 155/2.50-50.2 A;
―
valse vloer zonder barrières;
―
vals plafond met verzwaarde verticale barrières (Sonorex 40 dB of gelijkwaardig);
―
volle deur: ± 30 kg / m²;
―
beglazing naar de gang is mogelijk: 6/80/8.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
8/25
Andere kantoren en kleine contactlokalen (niveau +1) Eisen De realisatie deze algemene eis vereist volgende prestaties van de bouwonderdelen: ―
scheidingswand: Rw + C: 42 dB;
―
valse vloer: Rlw: 42 dB;
―
vals plafond: Rlw: 42 dB;
―
scheidingswand naar de gang: Rw + C: 37 dB;
―
deur naar de gang: Rw + C: 32 dB.
Uitvoering Dit is te realiseren door: ―
gyproc scheidingswand: MS 100/2.50.2.A;
―
gelaagde beglazing: 55.2;
―
standaard vals plafond;
―
barrière in vals plafond: standaard.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
9/25
3
CONTACTGELUIDISOLATIE
3.1
Eisen type
zendruimte
ontvangstruimte
LnT,w [dB]
[1]
technische lokalen koeling
moduleerbare zones
≤ 46
[2]
standaard technische lokalen (ventilatie, verwarming, …), semi-technische lokalen
moduleerbare zones
[3]
moduleerbare zones
moduleerbare zones
≤ 50 ≤ 58
Tabel 3.1
In het geval schachten of vochtige lokalen boven elkaar liggen, is geen specifieke isolatie te voorzien.
3.2
Uitvoering Dit is te realiseren met (in combinatie met betonvloer cfr § 2.2): type
LnT,w [dB]
zwevend element [mm]
[1]
< 46
zwevende vloer + trillingsdempende steunen
[2]
< 50
trillingsdempende steunen
[3]
< 58
valse vloer met desolidarisatie of zwevende chape
Tabel 3.2
In technische lokalen is een vloer met zwevende chape noodzakelijk. Ook in sanitaire ruimten gelegen boven moduleerbare zones (+6, +5) is een zwevende chape noodzakelijk.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
10/25
Onderstaande figuur toont de opbouw van een zwevende vloer: -
minerale wol; dikte 30 mm, type Floorrock of gelijkwaardig;
-
hoogwaardige betonvloer met minimumdikte van 10 cm;
-
afsnijfrequentie van het soepel element: fn ≤ 30 Hz;
-
laterale desolidarisatie, minerale wol met minimumdikte van 20 mm (minimum dichtheid 80 kg/m²).
2 5 4 3 1 Figuur 3.1
Opbouw van zwevende vloer 1 draagstructuur 2 periferische desolidarisatie 3 elastische laag van halfharde minerale wol 4 afdichting 5 (licht gewapende) vloer: min. 12 cm
Een zwevende chape is opgebouwd uit: ―
een
desolidarisatie-element
met
minimumdikte
van
5 mm,
vervaardigd
uit
polyethyleen met ∆ Lw ≥ 20 dB; ―
een chape met minimumdikte van 6 cm.
Speciale aandacht moet worden besteed aan elke leiding / afvoer die door de zwevende vloer gaat: ―
elk element moet worden onderbroken op de plaats van het zwevende element / de desolidarisatielaag (bv. d.m.v. een dubbele beugel);
―
onder de vloer dienen de leidingen te worden omwikkeld met een speciaal luchtgeluidisolerend product.
Voorafgaand aan de uitvoering moeten technische fiches worden voorgelegd ter goedkeuring.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
11/25
4
GEVELS (AKOESTISCHE ISOLATIE)
4.1
Eisen Om de gevelbelasting te bepalen werd het gebouw in twee delen opgedeeld. Het eerste gedeelte omvat de verdiepingen +0 en +1. Het tweede gedeelte omvat de verdiepingen +2 t.e.m. +6. Figuur 4.1 toont de gevelbelasting van deel 1.
Figuur 4.1 Verdieping +0 en +1
De gevelbelasting bedraagt: ― verdieping +0 en +1: ― rode gevels
LA = 64 dB(A)
― groene gevels
LA ≤ 63 dB(A)
― verdieping +2 tot +5: ― alle gevels
LA ≤ 63 dB(A)
Eisen m.b.t. gevelisolatie: ― rode gevels
RAtr = DAtr 27 dB
―
RAtr = DAtr 26 dB
groene gevels en verdiepingen +2 tot +5
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
12/25
4.2
Uitvoering De realisatie van deze eisen vereist een performantie van de gevel in zijn geheel: beglazing, raamwerk, aansluitingen, opake delen, verluchtingsroosters, … .
Raamwerk ― standaard raamwerk
Materiaal: hout, PVC, alu RW + Ctr 30 dB
Beglazing (voorbeelden) ― RW + Ctr: 30 dB
6-12-4 of 6-15-4
― RW + Ctr: 28 dB
4-12-4
Opake delen ― Eis: zelfde eis als raamwerk. ― Elk type en elke dikte (> 14 cm) van kalkzandsteen, beton of betonblok voldoet ruimschoots aan deze eis (RAtr: 44 dB). ― Andere samenstellingen: te controleren.
Gevelconstructie In het geval van scheidingswanden tussen moduleerbare zones, mag de structuur van de gevel (horizontale of verticale profielen) geen nadelige invloed hebben op de luchtgeluidisolatie. ―
Isolatie tussen verdiepingen: een horizontale barrière gevormd door de gevel en de draagvloer (via het metselwerk en de profielen): Eis: Rlw + C: 52 dB.
―
Isolatie tussen naastliggende ruimten: moet gevormd worden door de profielen: dubbele hoeveelheid per kamer en / of opvulling met minerale wol: Eis: Rlw + C: 47 dB.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
13/25
5
AFWERKING (REVERBERATIE)
5.1
Eisen De reverberatie voor ruimten met een normale hoogte wordt uitgedrukt in Aw: gelijkwaardige absorptie oppervlakte. Als de hoogte verdubbelt, moet de absorberende kwaliteit ook verdubbelen. ruimte
hoogte: 2,5 - 3,0 m reverberatie
Aw (% S)
circulatieruimte
1.2
0.4
inkomhal
1.0
landschapskantoor
0.7
0.7
kantoren / zalen
0.6
0.8
(*)
0.5
Tabel 5.1 (*) Ter hoogte van de loketten moet een betere spraakverstaanbaarheid worden gerealiseerd.
5.2
Uitvoering
5.2.1
Absorberende materialen klasse
w
materialen - absorptieklasse product
A
0.90 – 1.00
vals plafond in hoogwaardige minerale wol
B
0.80 – 0.85
vals plafond in metallic (perforatiegraad > 20 %) vals plafond SAPP, horizontale barrière
C
0.60 – 0.75
vals plafond in geperforeerde in geperforeerd gips vals plafond in metallic, met vilt vals plafond met standaard minerale wol lambrisering / bekleding in hout (geperforeerd of latwerk) met minerale wol
D
0.30 – 0.55
baffels (< 1 baffel / m²) of plafondeiland (< 50 %) vals plafond SAPP, verticale barrière
E
0.10 – 0.25
tapijt
Tabel 5.2
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
14/25
5.2.2
Vals plafond / valse vloer Het vals plafond en de valse vloer moeten: ― een bijdrage leveren aan de geluidsabsorptie van het lokaal zelf om aldus de hierboven opgelegde reverberatietijd te behalen; ― in het geval van onderverdeling in individuele kantoren, een bijdrage leveren aan de isolatie tussen lokalen (via de vide van het vals plafond of de valse vloer).
5.2.2.1
Vals plafond: isolatie Rlw + C ≥ 47 dB In geval van scheidingswanden en afhankelijk van het type plafond, moet een zware verticale barrière in het vals plafond worden voorzien om deze eis te realiseren. De luchtextractie via roosters mag geen nadelige invloed hebben op deze eis: een akoestisch flexibel moeten worden voorzien, of een gelijkwaardige toepassing (huurlast).
Rlw + C ≥ 42 dB Een standaard verticale barrière moet worden voorzien. De luchtextractie via roosters mag geen nadelige invloed hebben op deze eis: een akoestisch flexibel moeten worden voorzien, of een gelijkwaardige toepassing.
5.2.3
Valse vloer De valse vloeren moeten aan een laterale isolatie tussen afzonderlijke kantoren voldoen van Rlw + C: 47 dB.
5.2.4
Tapijt Moduleerbare zone
w labo tapijt
0.20
Tabel 5.3
5.3
Evaluatie Landschapskantoor Een vals plafond type C en een tapijt voldoen. Voor de gedeelten zonder tapijt moet een plafond type B worden voorzien. Het geheel heeft een reverberatietijd van < 0.6 sec.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
15/25
Afgesloten loketten (niveau +1) Hoewel een vals plafond type B zorgt voor een aanvaardbare reverberatietijd, kan het kleine volume met vier harde wanden zorgen voor een flutter-echo. Het wordt daarom aanbevolen de wanden met absorberend materiaal te bekleden.
Raadzaal De zaal is 7 m hoog. Het plafond in geperforeerde gyproc; tapijt op de vloer. Bijkomend moet een oppervlakte van 0.2 x de vloeroppervlakte worden voorzien van absorberende lambrisering / bekleding, bij voorkeur achteraan in de zaal.
Inkom Een gedeeltelijk open volume over 2 verdiepingen met een oppervlakte van 1 200 m² (gelijkvloers) en 500 m² (mezzanine). Aanwezigheid van ± 600 personen. Er moet absorptie voorzien worden voor 900 m² van het type geperforeerde gyproc. Op bepaalde plaatsen moet een betere spraakverstaanbaarheid worden gerealiseerd (loketten). Dit kan worden gerealiseerd door de scheidingswanden tussen de loketten van absorberend materiaal te voorzien, en door op de muren achter de loketten een absorberende lambrisering (klasse C) te voorzien (zie architecturale plannen).
Trouwzaal Vals plafond in geperforeerde gyproc + absorberend tapijt: OK. Bijkomend moet een oppervlakte van 0.1 x de vloeroppervlakte worden voorzien van absorberend materiaal om het golfeffect te breken.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
16/25
6
INSTALLATIELAWAAI
6.1
Eisen De toelaatbare maximum geluidsniveaus met alle permanente technische installaties binnen in werking mogen de waarden hieronder niet overschrijden.
6.1.1
Installatielawaai in de lokalen NR
LAeq [dBA]
vaste zalen
30
35
kantoren
32
37
landschapskantoren
35
40
sanitair
35
40
circulatieruimten, foyers, forum
37
42
NR
LAeq [dBA]
parkings en kelderruimten
55
60
technische ruimten (ventilatie & verwarming)
70
75
technische ruimten (koude ruimte)
80
85
Tabel 6.1 Overschrijding van de installaties: max. 6 dB.
Technische ruimten De technische ruimten bevinden zich op het dak: ―
ventilatie en extractie;
―
verwarming;
―
koude ruimte: warmtepompen (3).
Tabel 6.2
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
17/25
6.1.2
Geluidsemissie Buitengeluid De eisen voor geluidsemissie werden bepaald in het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 24 november 2002 betreffende de strijd tegen de geluidsen trillingenhinder voortgebracht door de ingedeelde inrichtingen, en in de eisen voor de Breeam-certificatie. De richtwaarden zijn (cfr § 1.3): Lsp [dBA] werkdagen
45
avond, nacht, weekend
39
Tabel 6.3
6.1.3
Technische installaties Eisen specifiek voor installaties (in open lucht): omschrijving
akoestisch vermogen Lw [dBA]
koeltoren
77
pulsie en extractie (ventilatie)
60
Tabel 6.4
6.2
Technische installaties in open lucht Het gaat om koeltorens, condensatoren, cooling towers.
6.2.1
Trillingsdempers Er is geen algemene zwevende vloer. Elk toestel moet op trillingsdempers worden geïnstalleerd (veren, elastomeren, …) om zowel aan de akoestische isolatie als aan trillingsisolatie te voldoen: ― trillingsisolatie: rendement van 95 % bij toestel in werking.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
18/25
6.2.2
Andere Behalve de installatie op trillingsdempers, moeten de toestellen ook voldoen aan:
6.3
―
type « low noise »;
―
met een ventilator op lage snelheid;
―
gedesolidariseerd zijn van zowel inkomende als uitgaande leidingen;
―
voorzien zijn van soepele aansluitingen op de leidingen (cfr § 6.3.3).
Technische ruimten (koeling) De ruimten zijn voorzien van een algemene zwevende vloer. Het geluidsniveau mag op geen enkele plaats in die ruimte hoger zijn dan L Aeq : 85 dB(A).
6.3.1
Trillingsdempers Elk toestel moet op trillingsdempers worden geïnstalleerd (veren, elastomeren, …) om zowel aan de akoestische isolatie als aan trillingsisolatie te voldoen: ― trillingsisolatie: rendement van 95 % bij toestel in werking.
6.3.2
Technische installaties De aandacht wordt gevestigd op het feit dat bovenstaande eisen streng zijn. Er moet ten minste voldaan worden aan: ― overkapping: indien nodig; ― geluidsdempers op pulsie en extractie:
6.3.3
―
naar buiten;
―
naar binnen;
―
Lp1m: 60 dB(A), voor elke pulsie / extractie.
Leidingen en pompen Alle leidingen en pompen moeten worden voorzien van flexibele beugels met een geluidsreductie van: ― < Ø 200 mm: ΔL > 18 dB; ― Ø 200 mm: ΔL > 30 dB; ― pompen: ΔL > 30 dB of zwevende sokkel met van gelijkwaardige kwaliteit.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
19/25
6.4
Technische ruimten (standaard) De ruimten zijn niet voorzien van een zwevende chape. Het geluidsniveau mag op geen enkele plaats in die ruimte hoger zijn dan LAeq: 75 dB(A).
6.4.1
Trillingsdempers Elk toestel moet op trillingsdempers worden geïnstalleerd (veren, elastomeren, …) om zowel aan de akoestische isolatie als aan trillingsisolatie te voldoen: ― trillingsisolatie: rendement van 95 % bij toestel in werking.
6.4.2
Technische installaties De aandacht wordt gevestigd op het feit dat bovenstaande eisen streng zijn. Er moet ten minste voldaan worden aan: ― ―
6.4.3
overkapping: indien nodig; geluidsdempers op pulsie en extractie: ―
dak: Lw: 60 dB(A);
―
gelijkvloers: Lw: 55 dB(A).
Leidingen (en accessoires) De maximale vermogens moeten worden bepaald aan de hand van de prestaties van de leidingen en de accessoires (kleppen, regelkleppen, …) en mogen geen nadelige invloed hebben op de eisen van § 6.1. De leidingen zijn van de structuur te desolidariseren: ― door bevestiging aan flexibele beugels of een soepele ophanging, of door installatie op een tussenplaat; ― bij doorgang door muren / vloer, moeten de leidingen worden beschermd d.m.v. flexibele producten (minimumdikte 1 cm) die de beoogde isolatie behalen en compatibel
zijn
met
andere
toepassingsvereisten
(brandweerstand
van
de
doorkruiste wand, …).
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
20/25
6.5
Technische installaties in kantoren / zalen
6.5.1
Sanitair / keuken De aandacht wordt gevestigd op het feit dat de eisen van § 6.1.1 streng zijn. Om aan deze eisen te voldoen, moet minstens gelet worden op: ― de keuze van geluidsarme toestellen: zie eisen voor wc, sanitaire toestellen, huishoudtoestellen, …; ― geen vaste bevestiging aan muren en / of vloer; zoniet zijn akoestische bouten te voorzien; ― de installatie van geluidsdempers / akoestische flexibels op ventilatiegroepen.
6.5.2
Technische installaties (zowel in schachten als buiten schachten) Alle leidingen moeten worden voorzien van flexibele beugels met een geluidsreductie hoger dan 18 dB (volgens DIN). Afvoerleidingen buiten schachten, in bochten of in schachten met niet-conforme wanden (cfr. § 2.2) moeten met een loodlaag met mousse (Geberit, Isol, Isosound, …) worden omwikkeld om te voldoen aan ∆L: 12 dB. Onbuigzame leidingen in chape moeten worden omwikkeld in een soepele laag (polyethyleen, caoutchouc, … van 5 mm), uitgezonderd buigzame leidingen. Verticale of horizontale passages moeten worden voorzien van mantelleidingen of andere bescherming zodat rechtstreeks contact tussen leidingen en de structuur wordt vermeden.
6.5.3
Koelleidingen (en accessoires) De maximale vermogens moeten worden bepaald aan de hand van de prestaties van de leidingen en de accessoires (kleppen, regelkleppen, …) en mogen geen nadelige invloed hebben op de eisen van § 6.1. De leidingen zijn van de structuur te desolidariseren: ― door bevestiging aan flexibele beugels of een soepele ophanging, of door installatie op een tussenplaat; ― bij doorgang door muren / vloer, moeten de leidingen worden beschermd d.m.v. flexibele producten (minimumdikte 1 cm) die de beoogde isolatie behalen en compatibel
zijn
met
andere
toepassingsvereisten
(brandweerstand
van
de
doorkruiste wand, …).
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
21/25
6.5.4
Ventilatieroosters De keuze van ventilatieroosters mag geen nadelige invloed hebben op de eisen van de ruimten waarin de roosters zich bevinden: zie § 6.1. Daarom wordt aanbevolen roosters te kiezen met een geluidsemissie van min. 5 dB lager dan de vooropgestelde eis. M.b.t. extractie kunnen de roosters worden vervangen door vilt. De afmetingen moeten dermate zijn dat ze de isolatie tussen naastliggende ruimten niet nadelig beïnvloed.
6.5.5
Liften
6.5.5.1
Geluid Het geluidsniveau voortgebracht door de werking van de hefmotor mag de eisen zoals vooropgesteld in hoofdstuk 1 : Akoestische eisen niet overschrijden. De toestellen m.b.t. de hefmotor mogen geenszins de oorzaak zijn van het niet respecteren van de geluidsisolatie tussen lokalen. Het is aan de onderneming erop toe te zien dat de doorgang van kabels door wanden geen vermindering van de isolerende werking van desbetreffende wand met zich meebrengt.
6.5.5.2
Trillingen Trillingen veroorzaakt door de werking van de toestellen en overgebracht in de structuur mogen (in overeenkomst met DIN 4150-2) volgende waarden niet overschrijden:
6.5.5.3
―
continue: KBFtr < 0.10;
―
plots: KBFmax < 0.20.
Minimale vereisten Om aan deze eisen te voldoen, moeten de toestellen minstens voldoen aan: ―
geluidsniveau in de ruimte of de schacht: LpAmax ≤ 65 dB(A);
―
in de lift: Lpmax ≤ 60 dB(A);
―
bij opening van de deuren: LpAmax ≤ 60 dB(A);
―
trillingsdempers voor de motoren en aandrijfsystemen;
―
trillingsdempende steunen voor bevestiging van de geleiding of de cabine;
―
gedesolidariseerde bevestiging van elk bedieningssysteem.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
22/25
7
TECHNISCHE FICHES EN VOORAFGAANDE GOEDKEURINGEN Alle technische fiches moeten worden aangevuld met PV’s van recente testen gelijkaardig aan dergelijke realisaties. Onderstaande lijst is niet limitatief; het is aan de onderneming om van alle materiaal de performanties m.b.t. akoestiek en trillingen vooraf ter goedkeuring voor te leggen.
7.1
Luchtgeluidisolatie PV van een erkend labo m.b.t. de akoestische isolatie: ― vaste scheidingswanden; ― lichte wanden: gyproc, verplaatsbare wanden; ― vloerbekleding.
7.2
Impactgeluidisolatie PV van een erkend labo m.b.t. de verscheidene oplossingen voor impactgeluidisolatie: ― valse vloer; ― zwevende vloer.
7.3
Gevels ― PV van een erkend labo voor de beglazing; ― PV voor het raamwerk; ― plannen en detailtekeningen voor het geheel van de aansluitingen.
7.4
Technische installaties Een dossier met de akoestische performanties van het voorgestelde materiaal. Een rekennota van de dimensionering van de geluidsdempers, de roosters, de kleppen, …. De akoestische performanties van de trillingsdempers.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
23/25
7.5
Afwerking Absorptie Technische fiches van de producten met een PV van een erkend labo m.b.t. akoestische performanties.
Binnendeuren ―
keuze van de deuren met PV van een erkend labo;
―
detailtekeningen van de aansluitvoegen.
Vals plafond / valse vloer ―
PV van een erkend labo m.b.t. de absorberende eigenschappen;
―
PV van een erkend labo m.b.t. de isolerende eigenschappen;
―
plannen en detailtekeningen, de aansluiting met naburige werven inbegrepen.
Scheidingswanden PV van een erkend labo m.b.t. de isolerende eigenschappen van de wanden en de aansluitingen.
7.6
Trillingsisolatie ―
PV van een erkend labo m.b.t. de trillingsdempende eigenschappen;
―
PV van een erkend labo m.b.t. de veroudering en de verzakking van de producten;
―
details van de plaatsing.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
24/25
8
CONTROLEMETINGEN Voorafgaand aan de voorlopige oplevering zal het studiebureau controlemetingen uitvoeren (ten laste van de Bouwheer), ter controle van de eisen van § 2 t.e.m. § 6. De controlemetingen worden steekproefsgewijs uitgevoerd maar kunnen in het geval van negatieve resultaten worden uitgebreid tot de gehele constructie. De akoestische metingen worden uitgevoerd overeenkomstig de van kracht zijnde normen: ―
Meting van geluidwering in gebouwen en bouwdelen - Deel 5: Veldmeting van luchtgeluidwering van geveldelen en gevels volgens EN-ISO-140-5;
―
Meting van geluidwering in gebouwen en bouwdelen - Deel 4: Veldmeting van luchtgeluidwering tussen ruimten volgens EN-ISO-140-4;
―
Meting van geluidwering in gebouwen en bouwdelen - Deel 7: Veldmeting van contactgeluidwering van vloeren volgens EN-ISO-140-7;
―
Praktijkmetingen van lucht- en contactgeluidisolatie en van installatiegeluid volgens EN-ISO-10052;
―
Meting van de ruimte-akoestische parameters volgens EN-ISO-3382;
―
Omgevingsgeluid volgens POL 05.
Gesteld dat de opgelegde eisen m.b.t. akoestische isolatie niet worden behaald, is het de contractuele verplichting van de Aannemer om op eigen lasten de corrigerende maatregelen uit te voeren, tot een positief resultaat wordt behaald, en dit volgens de principes die bij het ontwerp van het project onder verantwoordelijkheid van D2S International werden opgelegd. De testen die bij de eerste controle die niet het beoogde resultaat behaalden, zullen door D2S International aan de Aannemer worden aangerekend. De uitvoering van de testen en een positief resultaat voor elk van deze testen is een absolute voorwaarde voorafgaand aan het akkoord tot voorlopige oplevering.
D2208/N06_NL dd. 22-06-2015
25/25
