25 februari 2016
Onderzoek: ‘Het Oekraïne-referendum’
………………………………………………………………………………………………………………………… Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen onder het EenVandaag Opiniepanel zijn na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2012. Panelleden krijgen ongeveer één keer per week een uitnodiging om aan een peiling mee te doen. Op de meeste onderzoeken respondeert 60 tot 70 procent van de panelleden.
…………………………………………………………………………………………………………………………
Het Oekraïne-referendum 25 februari 2016 Over dit onderzoek Een deel van dit onderzoek is uitgevoerd door GfK en is gehouden onder het GfK online panel. Dat onderzoek vond plaats van 19 tot en met 22 februari 2016. De steekproef is gestratificeerd naar CEBUCO-regio, sekse, leeftijd en opleiding, het stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen van september 2012 en religieuze overtuiging per CBSlandsdeel. Aan het onderzoek deden onder het Opiniepanel deden 29.650 leden mee. Dat onderzoek vond plaats van 21 tot en met 25 februari 2015. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Rozemarijn Lubbe:
[email protected]
Het Oekraïne-referendum
2
Referendum: nee-kamp in meerderheid Grote groep heeft nog geen keuze gemaakt
Zes weken voor het Oekraïne-referendum staan de tegenstanders op voorsprong. Van de mensen die al weten wat ze gaan stemmen, zegt 58 procent van plan te zijn om tegen het verdrag te stemmen. 42 Procent van hen stemt voor. Dat blijkt uit een peiling van EenVandaag, uitgevoerd door onderzoeksbureau GfK, onder mensen die zeggen ‘zeker’ te gaan stemmen. De uitslag ligt nog allerminst vast: bijna een kwart (22%) van de onderzochte ‘zekere stemmers’ heeft zijn keuze nog niet bepaald. Vooral PVV- en SP-stemmers zijn tegen het verdrag. Kiezers van de PvdA, het CDA, D66 en GroenLinks zijn juist in meerderheid voorstander. VVDstemmers zijn verdeeld. De opkomst voor het referendum is lastig te voorspellen, maar tegenstemmers lijken vooralsnog makkelijker te mobiliseren dan het jakamp: relatief veel PVV- en SP-stemmers zeggen dat ze ‘zeker’ gaan stemmen. Dat is opvallend, omdat bij andere verkiezingen deze groepen juist mínder geneigd zijn te stemmen. Euroscepsis belangrijker dan inhoud Uit onderzoek onder het Opiniepanel blijkt dat euroscepsis een belangrijkere verklaring voor de nee-stem is dan de inhoud van het verdrag. Tegenstemmers geven aan klaar te zijn met bemoeienis uit Brussel en de uitbreidingsdrang van de EU. Daarnaast menen veel tegenstanders dat het sluiten van het verdrag een eerste stap is naar toetreding van Oekraïne tot de EU, en vrezen ze dat Oekraïne ‘het nieuwe Griekenland wordt, dat ons veel geld gaat kosten.’ Ook wijzen velen op de corruptie in het land. Voorstanders hechten juist aan samenwerking binnen Europa, en denken dat het verdrag positieve effecten heeft voor de Nederlandse handel en economie. Rusland als argument voor én tegen Een negatieve houding tegen Rusland is voor zowel het nee- als het jakamp een argument. Het ja-kamp ziet het verdrag als signaal tegen de bemoeizucht van Rusland. Tegenstanders vrezen juist dat het verdrag leidt tot Russische bemoeienis in Europa, of zelfs een conflict met Poetin.
Het Oekraïne-referendum
3
Vragenlijst Onder het GfK online panel: de mensen die zeggen dat ze ‘zeker’ gaan stemmen.
Het referendum gaat over de wet tot goedkeuring van de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne. Bent u van plan voor of tegen de wet te stemmen? Ik stem zeker voor
19%
Ik stem waarschijnlijk voor
14%
Ik stem waarschijnlijk tegen
15%
Ik stem zeker tegen
30%
Weet ik niet / zeg ik liever niet
22%
Onder het GfK online panel: de mensen die zeggen dat ze ‘zeker’ gaan stemmen én al een keuze hebben gemaakt. Bent u van plan voor of tegen de wet te stemmen? Ik stem zeker of waarschijnlijk voor
42%
Ik stem zeker of waarschijnlijk tegen
58%
Vooral PVV- en SP-stemmers zijn tegen het verdrag. Kiezers van de PvdA, het CDA, D66 en GroenLinks zijn juist in meerderheid voorstander. VVD-stemmers zijn verdeeld. De opkomst voor het referendum is lastig te voorspellen, maar tegenstemmers lijken vooralsnog makkelijker te mobiliseren dan het ja-kamp: relatief veel PVV- en SPstemmers zeggen dat ze ‘zeker’ gaan stemmen. Dat is opvallend, omdat bij andere verkiezingen deze groepen juist mínder geneigd zijn te stemmen.
Het Oekraïne-referendum
4
Onder het EenVandaag Opiniepanel: de mensen die zeggen dat ze ‘zeker’ gaan stemmen
Denkt u dat het Associatieverdrag een gunstig of een ongunstig effect heeft op d Nederlandse handel en economie, of geen effect? Voor-stemmers Tegen-stemmers Weet nog niet Gunstig effect
68%
5%
13%
Geen effect
19%
43%
23%
Ongunstig effect
2%
44%%
8%
Weet niet / geen mening
12%
8%
56%
Denkt u dat de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne de eerste stap is op weg naar het lidmaatschap van Oekraïne van de EU? Voor-stemmers Tegen-stemmers Weet nog niet Ja, dat denk ik wel
39%
84%
52%
Nee, dat denk ik niet
50%
12%
20%
Weet niet / geen mening
11%
4%
29%
'Het is een goede zaak dat de Europese Unie haar politieke en economische banden met Oost-Europese landen zoals Oekraïne wil verdiepen' Voor-stemmers Tegen-stemmers Weet nog niet Mee eens
89%
7%
34%
Mee oneens
6%
88%
25%
Weet niet / geen mening
6%
5%
41%
Het Oekraïne-referendum
5
'De Associatieovereenkomst met Oekraïne is een belangrijk middel om de vrede en stabiliteit op internationaal en regionaal niveau te bevorderen' Voor-stemmers Tegen-stemmers Weet nog niet Mee eens
77%
3%
20%
Mee oneens
11%
91%
30%
Weet niet / geen mening
12%
6%
50%
'De Associatieovereenkomst zal in de komende jaren zorgen voor een toestroom van EU geld richting Oekraïne' Voor-stemmers Tegen-stemmers Weet nog niet
Mee eens
47%
90%
52%
Mee oneens
31%
6%
13%
Weet niet / geen mening
23%
4%
36%
‘Een associatieovereenkomst met een land als Oekraïne, een failliet land in oorlog, is onverantwoord' Voor-stemmers Tegen-stemmers Weet nog niet Mee eens
15%
97%
52%
Mee oneens
71%
2%
10%
Weet niet / geen mening
14%
1%
38%
Het Oekraïne-referendum
6
