Praktische informatie over het onderzoek Februari 2016 Wat is het onderzoek binnen het Doorbraakproject? Het doen van onderzoek binnen de scholen uit de Leerlabs van Leerling 2020 is onderdeel van het Doorbraakproject Onderwijs & ICT (DBP). Het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) coördineert het onderzoek in opdracht van het DBP. Het onderzoek is uitbesteed aan een landelijk onderzoeksteam (LOT) bestaande uit onderzoekers van de Universiteit Utrecht, Universiteit Leiden en onderzoeksbureau Oberon. Waarom doen we onderzoek? Het onderzoek is een belangrijk onderdeel binnen het DBP en Leerling 2020. Met de resultaten van het onderzoek kunnen we laten zien welke resultaten de scholen in de Leerlabs opleveren. De verworven inzichten en ervaringen kunnen we beschikbaar maken voor de gehele sector. Alle scholen doen mee aan het onderzoek. De scholen kiezen zelf hoe intensief ze meedoen. Waaruit bestaat het onderzoek? Het onderzoek bestaat uit een basisonderzoek waaraan alle scholen meedoen en interventieonderzoek (verdiepingsonderzoek) waaraan scholen vrijwillig kunnen meedoen. Scholen kunnen aan het interventieonderzoek meedoen als ze: 1. in het Leerlab bezig zijn met interventies op het gebied van gepersonaliseerd leren en ict in het primaire proces. 2. minimaal één onderzoeksvraag hebben die overeenkomt met de onderzoeksvragen van het LOT (zie bijlage 1). Basisonderzoek (verplicht) In het basisonderzoek worden de opvattingen van docenten over gepersonaliseerd leren met ICT gemeten. Dit gebeurt door middel van een vragenlijst die drie keer wordt afgenomen. Voor deelname is tegemoetkoming van 833 euro per school beschikbaar. Interventieonderzoek (vrijwillig) In het interventieonderzoek wordt gekeken naar zowel het proces van de interventies als de mogelijke effecten. Allereerst wordt gekeken op schoolniveau; de interventies in een school worden onderzocht. Dit levert voor de school direct informatie op over het proces en het effect van de interventie. Deze informatie kan de school ook weer gebruiken om het eigen proces van interventies aan te passen of te verbeteren. Daarnaast wordt op landelijk niveau gekeken. De specifieke interventies op het gebied van gepersonaliseerd leren met ict in de scholen geven gezamenlijk inzicht in de werkzaamheid van dergelijke interventies.
Wie gaan het interventieonderzoek uitvoeren? Aan elke school wordt een onderzoeker van het LOT gekoppeld. De onderzoekers van het landelijk team voeren het onderzoek uit, maar van de school verwachten we actieve ondersteuning bij de dataverzameling. Het landelijke onderzoeksteam bestaat uit drie senioronderzoekers; Liesbeth Kester, Wilfried Admiraal en Ditte Lockhorst. Het team wordt verder aangevuld met vier postdoc onderzoekers. Voor vragen over het onderzoek, neem contact op met Ditte Lockhorst (projectleider LOT,
[email protected]). Wat wordt er verwacht van mijn school? Basisonderzoek (verplicht) Startmeting (november 2015-januari 2016): uitzetten onderzoek onder docenten d.m.v. link naar enquête, remindermail doorsturen. Tussenmeting (september 2016): uitzetten onderzoek onder docenten d.m.v. link naar enquête, remindermail doorsturen. Eindmeting (juni 2017): uitzetten onderzoek onder docenten d.m.v. link naar enquête, remindermail doorsturen. De vragenlijst wordt afgenomen onder alle docenten van de scholen en vraagt maximaal 15 minuten per docent per vragenlijst. We streven naar een responspercentage van 40% op elke school, zodat goed onderzoek mogelijk is. Het aanspreekpunt voor het basisonderzoek is de trekker van de school. Van de trekkers van de Leerlabs wordt verwacht dat ze het invullen van de vragenlijst onder docenten actief stimuleren. Interventieonderzoek (vrijwillig) Startgesprek (februari-april 2016): gesprek op locatie school met onderzoeker van het LOT om de onderzoeksvraag te verduidelijken. Afstemming binnen school (februari-april 2016): keuze voor deelname en wijze van deelname, planning en taakverdeling. Onderzoeksplan (maart-april 2016): meelezen met het onderzoeksplan dat geschreven wordt door het LOT. Meewerken aan start- en eindmeting (maart 2016-juni 2017): planning is afhankelijk van situatie school, in overleg kunnen dit ook meer dan twee metingen zijn. Overleg met onderzoekers (maart 2016-juni 2017): regelmatige afstemmingsoverleg met onderzoekers rond voortgang, resultaten en planning. Meewerken en deelnemen aan terugkoppelingsactiviteiten (maart 2016-juni 2017): de resultaten van onderzoek inzetten voor versterking van de interventie. De manier van terugkoppeling is op maat en wordt in overleg met de school afgesproken. Afhankelijk van de situatie van de school kan in overleg met de onderzoeker aanvullende activiteiten bepaald worden. Uiteraard wordt dan van de school verwacht dat zij hieraan meewerken. Het aanspreekpunt voor het interventieonderzoek kan de trekker van de school zijn, maar ook iemand anders binnen de school. Het is belangrijk dat deze persoon in schooljaar 2016-2017 tijd beschikbaar heeft voor de bovenstaande activiteiten. De (voorlopige) planning van het onderzoek staat in bijlage 2.
Wat levert deelname aan het onderzoek op voor mijn school? Basisonderzoek (verplicht) Schoolrapportages van start- tussen- en eindmeting. Tegemoetkoming voor deelname. Interventieonderzoek (vrijwillig) Onderzoeksplan op maat door onderzoekers LOT. Onderzoek op school door het LOT. Schoolrapportages van start- en eindmeting. Mogelijkheid tot versterken van de Leerlabactiviteiten door de terugkoppeling van de resultaten van het onderzoek. Kan ik ook eigen onderzoek doen? Er is een beperkt budget beschikbaar voor scholen die eigen onderzoek willen (laten) doen. Voor deze scholen geldt dat ze moeten voldoen aan de voorwaarden: 1. De school is in het Leerlab bezig met interventies op het gebied van gepersonaliseerd leren en ict in het primaire proces. 2. De school heeft een (of meer) onderzoeksvraag die overeenkomt met de onderzoeksvragen van het LOT (zie bijlage 2). Voor meer informatie over eigen onderzoek, neem contact op met Ditte Lockhorst (projectleider van het LOT:
[email protected]). Ik wil graag onderzoek doen, maar mijn vraag past niet binnen de kaders. Wat nu? Scholen die een relevante onderzoeksvraag hebben, die echter buiten de kaders van dit onderzoek valt, kunnen mogelijk op een andere manier deelnemen aan (ander) onderzoek. Neem hiervoor contact op met Stefanie van Nes (projectleider bij Leerling 2020
[email protected]).
Bijlage 1: Onderzoeksvragen landelijke onderzoeksteam De hoofdvraag van het onderzoek luidt: Op welke wijze wordt gepersonaliseerd leren met ict in het voortgezet onderwijs vormgegeven en verschillen deze ontwerpen in opbrengsten wat betreft motivatie, cognitieve prestaties en zelfregulatie van leerlingen. Deze hoofdvraag wordt verder uitgewerkt in een aantal deelvragen aan de hand van een systematiek om curricula te evalueren (Van den Akker et al.., 2006; 2010), waarbij onderscheid gemaakt wordt in drie niveaus: 1) beoogde interventie (zoals beschreven in de Leerlabplannen) 2) uitgevoerde interventie en hoe deze is ervaren (uitgesplitst naar de uitgevoerde interventie en de door docenten en leerlingen ervaren uitvoering van de interventie) 3) effecten van de interventie. Voorafgaand aan de onderzoeksvragen met betrekking tot de interventies gepersonaliseerd leren met ict, zijn twee onderzoeksvragen geformuleerd over opvattingen van alle docenten in een school met betrekking tot gepersonaliseerd leren. Het antwoord op deze vragen geeft tevens de nodige contextinformatie voor het interpreteren van de antwoorden op de andere onderzoeksvragen. Opvattingen van docenten over gepersonaliseerd leren en ict 1 Welke opvattingen hebben docenten van de deelnemende scholen over gepersonaliseerd leren en ict? 2 In hoeverre veranderen deze opvattingen over de projectperiode? Beoogde interventies 3 Op welke wijze beogen scholen gepersonaliseerd leren met ict te ondersteunen? Uitgevoerde interventies 4 Op welke wijze geven docenten invulling aan gepersonaliseerd leren met ict? 5 Hoe ervaren docenten de invulling van het gepersonaliseerd leren met ict? 6 Hoe ervaren leerlingen de invulling van het gepersonaliseerd leren met ict? Effecten van de interventies 7 Wat is het effect van gepersonaliseerd leren op cognitieve prestaties van leerlingen? 8 Wat is het effect van gepersonaliseerd leren op motivatie van leerlingen voor onderwijs? 9 Wat is het effect van gepersonaliseerd leren op zelfregulatie door leerlingen?
Bijlage 2: Planning Basisonderzoek (verplicht) Maand 2015 Novemberdecember 2016 Februari
Activiteit school
Activiteit landelijk onderzoeksteam
Startmeting (uitzetten vragenlijst/invullen vragenlijst)
Startmeting (uitzetten vragenlijst/invullen vragenlijst)
Tussenmeting (uitzetten vragenlijst/invullen vragenlijst)
Sluiting startmeting Analyse data startmeting Analyse data startmeting Terugkoppeling scholen startmeting Tussenmeting (uitzetten vragenlijst/invullen vragenlijst) Analyse data tussenmeting Terugkoppeling scholen tussenmeting Oplevering tussenrapportage landelijk onderzoek
Maart September Oktober November
2017 Juni
Eindmeting (uitzetten vragenlijst/invullen vragenlijst)
Juliaugustus Oktober
Eindmeting (uitzetten vragenlijst/invullen vragenlijst) Analyse data eindmeting Oplevering eindrapport landelijk onderzoek
Interventie onderzoek (vrijwillig) Maand 2016 Februariapril Maart-april
Activiteit school
Activiteit landelijk onderzoeksteam
Startgesprekken
Startgesprekken
Meewerken aan onderzoeksplan
LOT schrijft i.s.m. scholen die meedoen schoolspecifiek onderzoeksplan
Maart-juni
Scholen die willen (zo ver zijn) starten met eerste metingen onderzoek. Uiterlijke start voor alle scholen met onderzoek
Terugkoppeling resultaten (afhankelijk van tijdspad onderzoek in school) Terugkoppeling resultaten (afhankelijk van tijdspad onderzoek in school) Terugkoppeling resultaten (afhankelijk van tijdspad onderzoek in school) Oplevering tussenrapportage landelijke onderzoek
Uiterlijk moment eindmeting onderzoek
Uiterlijk moment eindmeting onderzoek Analyse data eindmeting Terugkoppeling scholen eindmeting Oplevering eindrapport landelijk onderzoek
September November
2017 Mei-juni Juliaugustus Oktober
