2207

Afgiftekantoor Gent X Erkenningsnummer P303157 Toelating gesloten verpakking Gent X – Erknr. BC 6365

BELGIË PB GENT X 3/2207

de Boskrant, onmisbaar voor elke bosliefhebber

DE BOSKRANT

VU: BART MUYS – Geraardsbergsesteenweg 267, 9090 Gontrode (Melle) tel. 09-264 90 50 – fax 09-264 90 92 – [email protected] verschijnt 5 x per jaar: feb-april-juni-sept-dec

35ste jaargang nr 1

2005 februari

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Jasse Cnudde, Johnny Cornelis, Tom Embo, Guy Geudens, Katrijn Gijsel, Noah Janssen, Lut Slembrouck.

Inhoud 1

EDITO

EINDREDACTIE Griet Beckers, Katrin Goyvaerts, Inge Ketels, Inge Serbruyns, Geert Van Kerckhove.

2

BOOM TOT EVENAAR

4

VBV-ACTIEF

4

ARTIKELS EN BERICHTEN Artikels en berichten kunnen steeds toegezonden worden naar het adres van de VBV. Zij zullen voor publicatie aan de redactieraad worden voorgelegd. Gedeeltelijke of gehele overname is steeds toegelaten mits bronvermelding.

7

10

Kom op tegen Kanker Verslag thema-avond WGTB Verslag bezoek Sylva Aankondiging Wandeling Verslag PS-excursie Aankondiging PS-excursie Impressie VBV tweedaagse

11

WANDELEN & FIETSEN

BIJDRAGE Lidgeld + Boskrant: 1 15,00 Lidgeld + Boskrant + Bosrevue: 1 25,00 Lidgeld student (Boskrant): 1 10,00 Lidgeld student (Boskrant + Bosrevue): 1 18,00 Te storten op rekening 448-3605351-56 met vermelding ‘Lidgeld vbv 2005’ VORMGEVING Aanzet/Making Magazines (Gent) DRUKWERK Druk in de Weer (Gent) Gedrukt op chloorvrij gebleekt kringlooppapier

8 8 9 9

De parken van Gaasbeek en Groenenberg 15 17

VBV-ACTIEF

17 18

Tropische Bosfuif Parkbos Gent

20

DE BOOMHUT

22

BOSBOUWBEGRIPPEN

De boskwis voor jongeren Inboeten 19 24

FOTO VOORPAGINA Wilde hyacinten in het park van Gaasbeek © Johnny Cornelis

De door U meegedeelde en op het verzendetiket afgedrukte persoonsgegevens, werden opgeslagen in een bestand dat beheerd wordt door onze vereniging. Ze worden uitsluitend gebruikt voor verzending van onze tijdschriften, documentatie en informatie m.b.t. onze vereniging. U heeft recht op inzage van uw persoonlijke gegevens en kunt hiervan altijd verbetering vragen. Bij het openbaar register kan altijd aanvullende informatie worden bekomen. Wet van 8/12/92 ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

EBG WORDT INVERDE

AANKONDIGING VBV ALGEMENE VERGADERING BOS & CULTUUR

Litouwen (2)

Ledentijdschrift van ‘Vereniging voor Bos in Vlaanderen’ vzw Geraardsbergsesteenweg 267, 9090 Gontrode tel. 09-264 90 50 i fax 09-264 90 92 [email protected] i www.vbv.be i ISSN 0773 137 X

EDITORIAAL

Beste Bosliefhebber, Mogen wij u namens VBV een gezond en gelukkig jaar toewensen. Voor u en uw naasten, een jaar vol leuke momenten. Via deze Boskrant bijvoorbeeld! In 2004 kwam VBV veel ‘naar buiten’: wandelingen, film in het bos, excursies, infomomenten, beleids- en persacties, ... Het mooie aan bossen, de noodzaak ervan en een goed bosbeleid, het zijn en blijven onze aandachtspunten, ook voor 2005. De komende weken zitten we volgeboekt: VBV focust op twee zaken en vraagt uw hulp: voor het Parkbos Gent en het Boompjesweekend. Parkbos Gent: symbooldossier voor nieuwe stadsbossen. Overleg en onderhandelingen voor de realisatie van een stadsbos voor Gent lopen nu al... vijf jaar! Hoog tijd om het nu ook te planten. En nu is hét moment om onze stem voor meer bos te verheffen. Het plan dat de (bos)bestemmingen vastlegt voor heel het grootstedelijk gebied Gent, ligt immers nu in openbaar onderzoek. Deze bestemmingen zijn van levensbelang voor een snelle realisatie van een volwaardig Gents stadsbos. Daarom startte de VBV samen met BBL, Natuurpunt en anderen een heuse stadsbosactie: we verzamelen handtekeningen ‘pro-bos’. De campagne loopt als een trein, we hebben intussen al bijna 4000 handtekeningen ontvangen. De uwe mag zeker niet ontbreken! Om het u makkelijk te maken, stelden we een positief bezwaarschrift op voor meer bos in Gent. U vindt het in bijlage bij deze Boskrant. Stuur ons tegen 1 maart ten laatste uw ingevuld bezwaarschrift toe. Het Boompjesweekend. Zelf nieuwe bossen maken. Tot slot wou ik vermelden dat het Boompjesweekend, de bebossingsactie samen met Kom op tegen Kanker, afdeling Bos&Groen en VBV er weer aankomt. Zondagvoormiddag 20 maart, op vijf lokaties (één per provincie), kan u uw boompje komen planten. Ook nu vindt u alle info in deze Boskrant. Zelf je eigen omgeving groener maken, zelf een bos aanplanten, samen met honderden anderen, jong en oud, het blijft een speciaal gevoel. Hopelijk zien we mekaar dan weer daar! Jasse Cnudde, Directeur VBV

1

VAN BOOM TOT EVENAAR

MISDAAD LOONT Ben je het beu steeds maar geld te verliezen op de beurs? Dan is dit je kans om snel rijk te worden: de verkoop van bedreigde diersoorten uit de Selva Maya in Chiapas (Mexico). Maak u vooral geen zorgen om betrapt te worden. De lokale overheidsambtenaren zijn niet geïnteresseerd in trafikanten. En zelfs als je gesnapt wordt, is de kans klein dat je ooit een boete moet betalen. Je kan ook altijd illegaal hout verschepen vanuit Indonesië, Brazilië, de Filipijnen,... Dit levert flink wat op: tot 100.000 dollar winst per scheepsvracht. En zelfs al lijken grote scheepsladingen verdacht, dan nog detecteert de politie slechts 3 % van de totale hoeveelheid aan schepen met illegaal hout aan boord. Loont milieu-misdaad dan echt? Het artikel ‘Strenghtening the Weakest Links, Strategies for Improving the Enforcement of Environmental Laws Globally’ door Anita Akella en Jim Cannon van Conservation International legt uit waarom. Wetgeving en procedures zijn in bovengenoemde landen erg onduidelijk, ambtenaren zijn onderbetaald, slecht opgeleid en vaak corrupt. Het rechtssysteem is dikswijls onwetend wat betreft milieuwetgeving en concentreert zich veelal op moord en overvallen. Een ernstige aanpak van deze problemen vergt een verbetering van wetgeving, een duidelijk beleid, meer geld en opleiding, systematische monitoring,... om deze ‘milieumisdadigers’ betaald te zetten. MEER

NATUURLIJKE VERDEDIGINGSMUUR BESCHERMDE TEGEN TSUNAMI Sinds de jaren zestig is het aandeel aan mangrovebossen en koraalriffen in Zuid-Azië meer dan gehalveerd. Deze waardevolle ecologische habitats moesten wijken voor bijvoorbeeld luxehotels. Maar op die plaatsen waar dichte mangrovewouden en koraalriffen intact bleven, beschermden zij op tweede kerstdag de bevolking tegen de verwoestende vloedgolven. De meeste mensen van de Surin-eilanden in Thailand konden zich in veiligheid brengen toen de eerste golf tegen het rif aanknalde. De Amerikaanse econoom Edward Barbier, auteur van een boek over verdwijnende mangrovewouden, onderstreept de zwakke positie van de inheemse vissersbevolking: de economische ontwikkeling ging grotendeels aan hen voorbij, en net zij hebben het nu het hardst te verduren als gevolg van de enorme tsunami-schade. In Indonesië kondigde de minister voor bosbouw reeds het herstel en de herbeplanting aan van mangrovewouden n.a.v. de ramp. Al waarschuwen experts voor een te snelle en onoordeelkundige aanpak. Eerdere herbeplantingen gebeurden vaak op de verkeerde plaatsen en met veelal uniforme soorten in een echte plantation-style, wat voor de overgebleven mangroven meer kwaad dan goed was. MEER

http://www.abc.net.au/pm/content/ 2005/s1276501.htm. http://www.scidev.net/News/

Een copie van het artikel is beschikbaar

index.cfm?fuseaction=readnews&itemid=

via Ingrid Neubauer,

1823&language=1

[email protected]

http://www.infoshop.org/inews/stories. php?story=05/01/01/7144672 http://www.ipsnews.be/categorieen/ internaf.asp?idnews=4987 http://www.enn.com/today.html?id=6953

2

VAN BOOM TOT EVENAAR

KYOTO IN GEVAAR Op 1 januari 2005 is de handel in emissierechten van start gegaan in kader van het Kyotoprotocol. Elk land dient een Nationaal Verdelingsplan op te stellen, waarin de emissierechten verdeeld worden over de sectoren die verantwoordelijk zijn voor de uitstoot van broeikasgassen. Op deze manier worden de efficiëntste reducties eerst uitgevoerd en de kosten voor de bedrijven geminimaliseerd. Volgens het WWF zijn de EU-lidstaten te gul geweest met het toekennen van emissierechten zodat de industrie in de eerste fase tot 2007 vooralsnog ontsnapt aan haar verplichtingen. Op deze manier wordt het probleem in belangrijke mate verlegd naar andere sectoren en wordt een en ander uitgesteld tot de volgende fase: 2008-2012. MEER

http://www.panda.org/about_wwf/ where_we_work/europe/what_we_do/ policy_and_events/epo/initiatives/ climate/index.cfm http://europa.eu.int/comm/environment/ climat/emission.htm http://www.panda.org/news_facts/ newsroom/news.cfm?uNewsID=17470

BELGIË VOOR DE RECHTER? De Europese Commissie heeft België en drie andere lidstaten voor het Europese Hof van Justitie gedaagd. België heeft immers nog niet de EU-richtlijn over de handel in CO2-emissierechten in de nationale wetgeving omgezet. Die richtlijn van de EU dateert reeds van december 2003. België is in gebreke gebleven omdat de richtlijn alleen in Brussel en Wallonië in wetgeving is omgezet, en nog niet in Vlaanderen. Daarnaast riskeert België ook ver-

oordelingen i.v.m. de invoering van zwavelarme brandstoffen om de luchtvervuiling te verminderen en de nodige maatregelen opdat tegen 2015 alle waterlopen van goede kwaliteit zouden zijn. MEER

http://www.europa.eu.int/comm

ARCTISCH GEBIED SMELT Tegen de zomer van 2100 zou er, als gevolg van de globale opwarming, geen ijs meer over blijven in de Arctische regio. Vaarwel dus aan de ijsberen. Dit is slechts één van de bevindingen van het tot op heden meest uitgebreide rapport ooit over de impact van de klimaatsverandering op de poolgebieden. Ook de Inuit, de inheemse bevolkingsgroep, wonend te Alaska, Rusland, Canada, Groenland,... rapporteert over de enorme veranderingen die hun leefgebied de laatste jaren ondergaan. Zij melden waarnemingen van smeltende permafrost, leidend tot verhoogde erosie en het beschadigen van infrastructuren, langere zee-ijsvrije seizoenen, nieuwe vogel- en visspecies die hun gebied binnendringen, ... Dit alles heeft een grote impact op het persoonlijke leven van deze mensen (verhoogde sterfte bij jongeren door verslaving en zelfmoord). Het volledige rapport is verkrijgbaar op: http://www.amap.no/acia/index.html MEER

http://www.panda.org/about_wwf/ where_we_work/arctic/publications/ arctic_impact_assessment/index.cfm http://www.guardian.co.uk/life/science/ story/0,12996,1391046,00.html

3

VBV-ACTIEF

Het Boompjesweekend 2005 DE BEBOSSINGSACTIE VAN KOM OP TEGEN KANKER, I.S.M. VBV EN AFDELING BOS & GROEN

Het Boompjesweekend is dit jaar aan zijn 2de editie toe. Net als vorig jaar werken Kom op Tegen Kanker, afdeling Bos&Groen en de VBV samen om in alle Vlaamse provincies een bebossingsactie te organiseren. De datum van de actie is niet toevallig gekozen. 21 maart is immers de Internationale Boomplantdag.

I

n 2004 werden vijf nieuwe bossen aangeplant en dit jaar doen we minstens evengoed. Vanaf begin maart gaan duizenden vrijwilligers van deur tot deur in de gemeenten. Je koopt een boomcertificaat, geen echte boom natuurlijk, en in ruil kan je op zondag 20 maart wel je boom komen planten in één van de vijf Kom op Tegen Kanker-bossen. Je vindt de lokaties van deze bossen in het kadertje. Ook Natuurpunt trekt mee aan de kar. De opbrengst van de boompjesverkoop gaat

integraal naar Kom op Tegen Kanker. U financiert dus rechtstreeks de projecten voor mensen met kanker. En bovendien komt uw inzet ook het milieu ten goede

© VBV

INTERVIEW MET SOPHIE COCQUYT, CAMPAGNEHOOFD VAN KOM OP TEGEN KANKER

Boompjesweekend in 2004: met Gilda De Bal, Nic Balthazar en Frank Deboosere, voorzitter van Kom op... En met de VBV-kostuums!

4

Sophie, hoe ontstond eigenlijk het idee van een ‘Boompjesweekend?’ Wel, Kom op Tegen Kanker organiseert jaarlijks tijdens het laatste weekend van september een azaleaverkoop. En eigenlijk wilden we ook in het voorjaar een soortgelijke grote actie opstarten. Dat deed ons nadenken: het voorjaar, dan wordt het lente. En rond die periode is er de Internationale Boomplantdag. Waarom eens niet iets met boompjes? Temeer omdat een bos aanplanten met mensen ontzettend leuk is. Zo groeide stilaan het idee van een Boompjesweekend. In september kunnen mensen azalea’s kopen voor in hun eigen thuis, in de lente kan men een boom kopen tvv Kom op, maar die boom wordt dan niet thuis maar op een gezamenlijke plek geplant, voor de ganse samenleving, zeg maar. En ook die dubbele bodem (investeren in gezondheid

© VBV

VBV-ACTIEF

VBV-input tijdens het Boompjesweekend: op een leuke manier mensen de meerwaarde van bossen duiden. Op de foto: Bart Muys, voorzitter VBV speelt een boskwis met Jean-Luc Dehaene en Jef Tavernier.

én gezonde lucht) leek ons aantrekkelijk. Eénmaal dit concept concreet was geworden, zochten we de juiste partners: het bleek al vlug duidelijk dat dit de afdeling Bos&Groen en de VBV zouden zijn. Eigenlijk is het een makkelijk concept? Ja dat is zo, de nationaal georganiseerde campagnes hebben allemaal een lage drempel, iedereen kan er makkelijk aan participeren. Dat maakt dat zulke formules al gauw veel succes hebben. We staan stilaan weer bij het begin van een tweede Boompjesweekend. Wat vond je eigenlijk van de eerste keer, vorig jaar? Tja elke eerste keer is niet makkelijk zeker? Dat was ook bij ons zo, er waren wel wat kinderziekten. De promotie bijvoorbeeld is vorig jaar

laat op gang gekomen. Maar anderzijds verrast het me dat we het er met zijn allen die eerste keer zeer behoorlijk van af hebben gebracht. En wat me die eerste keer vooral is bijgebleven, is het enthousiasme van de mensen die kwamen planten. Die solidariteit, dat gezamenlijk gevoel met zijn allen te bouwen aan een groenere omgeving. Dat had ik niet verwacht. En wat vond je van de inbreng van de VBV? Fantastisch! Ga rustig door! Echt, het gaf een extra dimensie aan het geheel. Het bracht kleur, inhoud en animatie. Perfect! Doen jullie weer kindersprookjes? En ook die boskwis met bekende Vlamingen? Dat was echt geweldig! Ik heb daar enorm veel positieve reacties op gekregen. 5

© VBV

VBV-ACTIEF

Prima! Dat was het afgelopen jaar. Maar hoe zit het voor dit jaar? Hoe staat het ervoor? Goh, ik kijk er al naar uit, eerlijk gezegd. ’t Is tof samenwerken met de partners, we zijn ingespeeld op mekaar, en het is spannend deze samenwerking verder te zien groeien.. En we staan voor op schema. Trouwens, dit jaar is het weer en piekjaar voor Kom op. Elk jaar is er een piek- en een daljaar, afwisselend met Levenslijn. Nu is het weer onze beurt, we kunnen meer voluit gaan, ook in de media. Ook dat scheelt direct een pak. Op 5 maart, tijdens onze startshow op de VRT zal het Boompjesweekend zeker de nodige aandacht krijgen. Geïnteresseerde Bekende Vlamingen melden zich weer aan, in de vijf lokaties worden alle voorbereidingen getroffen, nu al zijn er meer gemeenten die zullen deelnemen enz enz. Het wordt beregoed denk ik!

VBV-bosfee Mariette vertelt bossprookjes voor de kleinsten!

HET BOOMPJESWEEKEND ZONDAG 20 MAART 2005 Bosplantactie in de vijf provincies met een boskwis tussen Bekende Vlamingen, bossprookjes van de VBV voor de kinderen, muziek...

Niet te missen, dus? Niet te missen! © VBV

Op volgende lokaties:

Provincie Antwerpen Grotenhout te Vosselaar en Lille Provincie Limburg Zusterkloosterbos te Hasselt Provincie Vlaams-Brabant Lindenbos en Grootenbos te Lubbeek Provincie Oost-Vlaanderen Everslaarbos te Lokeren Provincie West-Vlaanderen Preshoekbos te Menen Meer info?

Sophie Coquyt van Kom op tegen Kanker werd eind vorig jaar enthousiast lid van de VBV

6

[email protected] of 09/264.90.55

VBV-ACTIEF

H2BOS: wisselwerking tussen water en bos in het Zuiden VERSLAG THEMA-AVOND WERKGROEP TROPISCH BOS (VBV)

W

oensdag 15 december 2004 organiseerde VBV deze thema-avond met de bedoeling de wisselwerking tussen water en bos in het zuiden meer in het daglicht te stellen. Vindt de wisselwerking tussen water en bos ook effectief plaats in de praktijk? Hebben Vlaamse NGO’s die werkzaam zijn in het zuiden ook oog voor deze wisselwerking in hun projecten? Aan de hand van twee sprekers werd de theorie getoetst aan de praktijk. Johan Verstraete (Protos vzw) schetste het globaal belang van water in de wereld. Hij benadrukte dat drinkbaar en zuiver water uiterst belangrijk zijn om de leefomstandigheden van de mensen in het zuiden te verbeteren. Maar ook de vele problemen die voortkomen door wateroverlast (bv: landverschuivingen, modderstromen, overstromingen, ...) kwamen tijdens deze uiteenzetting aan bod. Johan Verstraete benadrukte het belang van de wisselwerking tussen bossen en water. Protos erkent dat, maar besteedt binnen de projectwerking relatief weinig aandacht aan de aanleg, het onderhoud of herstel van bossen. Deze lijn kunnen we helaas ook doortrekken voor vele andere ontwikkelingsNGO’s die rond de (drink)water problematiek actief zijn. De grote oorzaak ligt voornamelijk bij de primaire nood aan drinkbaar water.

Daardoor raakt de link met bos op de achtergrond. Tijdens zijn voordracht beklemtoonde Prof. Bart Muys (KULeuven) het belang van bossen in de strijd tegen de waterproblematiek. Het aanleggen, herstellen en vervolgens duurzaam beheren van de bossen is essentieel als de wereld een duurzame oplossing wil voor het ganse waterprobleem. Beide sprekers zijn er zich terdege van bewust dat (her)bebossingen geen heiligmakend middel zijn in de strijd tegen het waterprobleem. Toch kan het op lange termijn, samen met andere maatregelen, leiden tot het bereiken van een duurzame oplossing. De teneur was dan ook duidelijk: in de toekomst willen de bos- en ontwikkelingssector meer samen werken. De daaropvolgende zaaldiscussie toonde aan dat het merendeel van de aanwezigen overtuigd was van het nut van (her)bossingen voor een betere watervoorziening in het zuiden. Maar dat is dikwijls moeilijk in de praktijk te brengen. Een betere samenwerking en duidelijkere afspraken tussen de bossector en de NGO’s in de ontwikkelingssamenwerking zijn in de toekomst dan ook broodnodig.

7

VBV-ACTIEF

VBV-WANDELING IN HET KAMPVELD EEN WESTVLAAMS BOSRESERVAAT IN WORDING... Het domeinbos Kampveld is een recent opengesteld domeinbos in Oostkamp (deelgemeente Waardamme). Sinds 2001 heeft het Vlaams Gewest via enkele grote aankopen 240 ha grond verworven. Ongeveer 110 ha is bestaand bos: een mozaïek van jonge en oude bossen, loof- en naaldhout, oude hakhout- en middelhoutbestanden. De overige gronden zijn akkers en weilanden.

© VBV

VERSLAG VAN VBV-BEZOEK AAN BOOMKWEKERIJ SYLVA Zondag 18 december bracht VBV een bezoek aan boomkwekerij Sylva (Waarschoot). Door de uitzonderlijk zachte winter in 2003-2004, kan dit jaar nog zeer laat doorgegaan worden met planten, waardoor het extra druk was. Bedrijfsleider Marc Van Hulle schetste – bij een kopje koffie – de groei van de kwekerij van een éénmanszaak van 2 hectaren (in 1936) tot het huidige bedrijf van maar liefst 65 hectaren. Jaarlijks gaan hier zo’n 20 miljoen boompjes de deur uit! Ongeveer 85% van de planten wordt geëxporteerd naar alle Europese landen, en ook enkele landen buiten Europa.

We lieten ons onderdompelen in het sorteren, telen, bundelen en labelen van plantgoed. De kwaliteit van het plantsoen wordt ondermeer bepaald door de bodem, de teeltmethode en de versheid van het plantsoen. Sylva teelt van elke (boom)soort diverse herkomsten, zodat aangepast plantgoed kan worden geëxporteerd naar de diverse klimatologische streken. Sylva koopt niet alleen zaden van genetisch hoogwaardige bestanden, maar oogst ook zelf zaden in erkende zaadbestanden (bijvoorbeeld in het Zoniënwoud). Meer informatie vind je op www.vbv.be (werkgroep Recreatie) 8

Ongeveer 90 ha wordt gedurende de volgende 20 jaar geleidelijk omgezet naar bos. Dit zal voornamelijk door spontane verbossing gebeuren, en deels door aanplantingen. Ongeveer 50 ha waardevolle graslanden blijven open en worden beheerd door lokale landbouwers. Houtvester Danny Maddelein (afdeling Bos & Groen) legt ons tijdens een aangename wandeling het verschil uit tussen een ‘gewoon bos’ en een bosreservaat: wat betekent dit voor de wandelaar en voor de beheerder? Afspraak

Zondag 13 maart om 14 uur op de parking van het domeinbos (Waterstraat, Oostkamp) Wegbeschrijving: Vanaf de E40 neem je de afrit Oostkamp. Volg de richting Hertsberge, na een kilometer sla je rechtsaf richting industriezone Kampveld. Voorbij de industriezone en het bos ga je rechtsaf naar de parking.

VBV-ACTIEF

© VBV

VERSLAG EXCURSIE WERKGROEP PRO SILVA (VBV) Afgelopen najaar organiseerde de werkgroep Pro Silva een thema-excursie over het beheer van bossen op rijkere bodemtypes. Bossen

stoppen niet aan de grenzen, dus besloot de werkgroep eens over de taalgrens te kijken naar het proefbos van de Universteit van Louvain-la-Neuve. Dit bos bevindt zich in de leemstreek en herbergt een bostype dat in Vlaanderen iets minder voorkomt, maar dat vaak zeer waardevol is. Waardevol op ecologisch, economisch en recreatief vlak. Over twee dagen gespreid namen meer dan 50 personen deel aan de discussiewandelingen. De belangrijkste conclusies/vragen waren: u Rendeert het veel energie/geld investeren in verzorging van het bestand? u Zijn secundaire bomen niet meer dan secundaire bomen? u Is omvormen van beuk nodig en hoe doe je dat dan? Geïnteresseerden die meer willen weten over dit thema en/of de discussies vinden een uitvoeriger verslag in Bosrevue nr. 11 of kunnen de verdere discussies volgen op het forum (www.vbv.be/bosforum).

PRO SILVA VOORJAARSEXCURSIE ‘GROEPENKAP’ VRIJDAG 13 MEI ’05 Traditionele kaalkapsystemen voor mijnhout liggen achter ons. Dat we naar afwisselende bossen met meer inheemse loofbomen willen, is ook gemeengoed. Hoe we het aanpakken om onze naaldbossen een nieuw élan te geven, is wat minder eenduidig. Grootschalige kaalkappen zijn afgezworen, de voorkeur gaat naar sterke dunningen in de dennen tot op hoge leeftijd (100 jaar is echt niet overdreven). Als de wilddruk het toelaat, ontstaat een mooie onderetage van inheemse soorten, al dan niet met exoten. Deze verjonging onder gedund scherm heeft grote voordelen, zowel kostenbesparende als ecologische. Maar als dit de enige beheerformule wordt in al onze dennenbossen, ontstaat over grote oppervlakte misschien opnieuw eenheidsworst. Zo’n vaart zal het wel niet lopen, maar toch hoog tijd om een (even)waardig alternatief te bespreken. De excursie gaat door in de gemeentebossen van Rekem, op de Langenberg tussen de Ziepbeekvallei en het Koninklijk domein van Opgrimbie. Afspraak: 9u00, start van de excursie

om 9u30, einde voorzien tegen 16u00. Lunchpakket mee brengen, drank kan ter plaatse gekocht worden. Deelname: 4 5 (studenten en VBVleden 4 2). Bij aanvang van de excursie contant te betalen. Inschrijven:

VBV-secretariaat, tav Noah Janssen, [email protected], tel 09/264 90 50, fax 09/264 90 92. Na inschrijving ontvangt u een week voor aanvang van de excursie uw uitnodiging met programma en routebeschrijving.

9

VBV-ACTIEF

© VBV

Geslaagde VBV-vrijwilligers tweedaagse

Op 21 en 22 januari staken meer dan 40 actieve VBV-vrijwilligers de koppen bij mekaar tijdens de ondertussen bekend geworden vrijwilligers tweedaagse.

H

et gaf ons allemaal een beetje een ‘VBV-familiegevoel’. Gezellig! Vrijdagavond genieten van een spreker over Green Belt Movement en Wangari Maathai, en achteraf wat bijpraten. Zaterdagmorgen vroeg aan de slag met de verschillende Werkgroepvergaderingen. Acties, thema’s, ideeën voor het nieuwe werkjaar zagen het licht. De VBV-kalender (zie achteraan) in deze Boskrant maakt duidelijk dat er met veel enthousiasme en creativiteit is gebrainstormd. ’s Middags strekten we de benen in ons eigen VBV-bos om in de namiddag door te bomen over de ParkbosGent-actie en het Boompjesweekend van 20 maart. Het gonsde van de ideeën en van de energie. Kortom het werd een zeer goeie tweedaagse. Afwezigen hadden alweer ongelijk!

Vraag aan de lezers van de boskrant

Bent u bosliefhebber en hebt u zin in een vrijwillig engagement? Neem dan contact op met de werkgroepen. Werkgroep Pro Silva: vooral bekend om zijn excursies duurzaam bosbeheer: [email protected] Werkgroep Recreatie: vooral bekend om zijn boswandelingen ‘met net ietsje meer’: [email protected] Werkgroep Tropisch Bos: focust dit jaar vooral op de Green Belt Movement van Wangari Maathai, Nobelprijswinnares Vrede 2004. [email protected] Werkgroep Actie en Beleid: wegen op het Vlaams beleid inzake bossen, via lobbywerk en ludieke acties. [email protected] Werkgroep Redactie: [email protected] voor Bosrevue en [email protected] voor Boskrant en website Werkgroep Productontwikkeling: komt ad hoc samen om nodige nieuwe produkten te maken: [email protected]

10

WANDELEN & FIETSEN

De parken van Gaasbeek en Groenenberg, pareltjes uit de groene gordel rond Brussel JOHNNY CORNELIS

Vandaag trekken we naar het Pajottenland voor een wandeling van ongeveer 2,5 uur doorheen de kasteelparken van Gaasbeek en Groenenberg (eventueel op te splitsen in twee delen van ruim een uur). We vertrekken op de parking van het kasteel van Gaasbeek aan de Kasteelstraat in Gaasbeek (Lennik). Bij het verlaten van de parking gaan we naar rechts

© Johnny Cornelis

en 100 m verder slaan we rechts de majestueuze toegangsdreef van het kasteeldomein in.

Vijver in het park van Groenenberg

HET PARK VAN GAASBEEK Het park strekt zich uit over 49 ha. Het grootste deel (34 ha) bestaat uit bos, doorsneden door brede wandelwegen. Daarnaast vindt men er ook grasvelden, vijvers, tuinen en zelfs een wijngaard. We volgen de hoofddreef. Na een bocht bemerken we aan de rechterkant de

heggen en muren die de Museumtuin omgeven. Deze tuin wordt beheerd volgens hovenierstechnieken van honderd jaar geleden. De Museumtuin bestaat uit een siertuin in Italiaanse renaissancestijl, een moestuin waarin verschillende oude groentenvariëteiten worden gekweekt, een tuin voor kleinfruit en no11

© Johnny Cornelis

WANDELEN & FIETSEN

Sint-Gertrudisvijver en triomfboog in het park van Gaasbeek

ten en een boomgaard met een collectie pruimen op halfstam. Tegen de muren groeit leifruit dat in verschillende traditionele vormen is gesnoeid. Jammer genoeg is de Museumtuin enkel te bezoeken op afspraak en onder begeleiding. Wat verder in de hoofddreef duikt plots het eeuwenoude kasteel voor ons op. De eerste burcht van Gaasbeek werd gebouwd rond 1240. Sindsdien werd het verschillende keren verwoest en heropgebouwd. De huidige vorm kreeg het kasteel vooral tijdens de restauratie op het eind van de 19de eeuw onder markiezin Marie Arconati Visconti. De markiezin schonk het domein in 1921 aan de Belgische staat. Vandaag herbergt het kasteel een museum met een belangrijke verzameling kunst en historische voorwerpen. 12

Net voor het kasteel nemen we het paadje links. We passeren een paviljoentje en slaan vervolgens opnieuw links af. In het voorjaar hangt hier een bedwelmende geur van daslook, die massaal de hellingen bedekt. Iets verderop, ter hoogte van de trappen, kunnen we doorheen een groot deel van het park kijken via een zogenaamde zichtas. Op die manier genoten vroeger de kasteelbewoners eveneens van het fraaie uitzicht. Bemerk ook de betoverende weerspiegeling van de triomfboog op het einde van de dreef in de Sint-Gertrudisvijver. We blijven het pad volgen en aan het volgende kruispunt dalen we rechts af. Vervolgens nemen we het paadje links tussen de kapel en de vijver. De barokke Sint-Gertrudiskapel dateert van 1625. De vijvers, die in verschillende niveaus zijn aangelegd, dienden destijds om de bewoners van het kasteel te voorzien van verse vis. Ze worden gevoed door bronnen in de vijvers zelf en op de hellingen rondom. We blijven het pad langs de vijvers volgen tot aan het hek dat het park begrenst. Daar slaan we links het bos in. Verschillende beuken en zomereiken staan hier al een paar eeuwen, sommige zelfs meer dan 300 jaar. De winterstormen van 1990 smakten echter een 250-tal oude bomen tegen de grond. Deze zijn intussen vervangen door nieuwe aanplanten van beuk en zomereik, maar ook veldesdoorn, boskers en gewone es werden aangeplant. Op het volgende kruispunt nemen we de dreef rechts tot aan de triomfboog. Daar slaan we links af. We komen terecht in een dreef van oude haagbeuken. Het gebeurt niet vaak dat haagbeuk als dreefboom wordt gebruikt en zo een respectabele leeftijd bereikt. Op het

© Johnny Cornelis

WANDELEN & FIETSEN

Bloeiende narcissen in het park van Groenenberg

einde van de dreef slaan we links af en vervolgens nemen we het eerste paadje rechts. Dit pad komt uit op een dreef die wordt verjongd met een dubbele rij Hollandse lindes. We volgen deze dreef naar rechts. Op het einde steken we door naar links. We volgen het pad rechtdoor tot op het einde en draaien daar mee naar links. In het voorjaar kleuren grote tapijten van bosanemoon en wilde hyacint dit deel van het bos blauw en wit. Op het einde van deze dreef komen we opnieuw op de toegangsdreef uit. We slaan rechts af, verlaten het domein van Gaasbeek en steken de Kasteelstraat over. Rechts van het café ‘Oud Gaasbeek’ nemen we het asfaltbaantje naar het park van Groenenberg.

HET PARK VAN GROENENBERG Dit domein is 46 ha groot en is aangelegd in Engelse landschapsstijl. Hier trekken solitaire

parkbomen, bloeiende heesters en grote grasvelden onze aandacht. Toch is twee derde van het park bebost. De bosranden zijn afgezoomd met cultuurplanten zoals heesterrozen en rhododendrons. Die randbeplanting zorgt ervoor dat het geheel op een park lijkt, maar schermt tevens de bosgedeelten af tegen ongewenste betreding. Voorbij de toegangspoort volgen we de betonweg tot aan het kasteel. Dit kasteel met bijhorend park dateert uit het begin van de 20ste eeuw. Bijgevolg zijn de oudste bomen in het park ongeveer een eeuw oud. Tijdens de Tweede Wereldoorlog onderging het kasteel zware beschadigingen en daarna lieten de bewoners het domein aan zijn lot over. Het gebouw verviel tot een ruïne. Delen van het park verwilderden, andere werden gebruikt als weiland. Uiteindelijk kocht het Vlaamse Gewest het domein 13

© Johnny Cornelis

WANDELEN & FIETSEN

Wilde hyacinten in het park van Groenenberg

in 1981. De afdeling Bos & Groen herstelde het grootste deel van het park op basis van de originele plannen. Ook het kasteel onderging een volledige restauratie. Het kasteel is, in tegenstelling tot het park, niet toegankelijk voor bezoekers. Het herbergt wel enkele diensten van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Net voor het kasteel nemen we het paadje rechts. Na enkele honderden meters, voorbij de bocht, zien we aan de linkerkant een rode beuk met een stamomtrek van meer dan 4 meter. De kruin heeft een doormeter van 40 meter. Toch is deze boom slechts een eeuw oud: de vruchtbare bodem zorgt er immers voor dat hij behoorlijk gegroeid is. Wat verder bemerken we ook enkele treurbeuken. In vergelijking met het park van Gaasbeek treffen we in Groenenberg opvallend meer uitheemse boomsoorten en merkwaardige cultuurvariëteiten aan. Zo kan de parkbezoeker hier onder andere mammoetbomen, tulpenbomen, trompetbomen en amberbomen bewonderen. Verder breidt een collectie van meer dan 30 lindensoorten en -variëteiten de bomenrijkdom nog uit. Op verschillende plaatsen in het park zijn ook diverse soorten narcissen ingeplant, wat in het voorjaar een kleurrijke aanblik biedt. 14

Nog wat verder komen we aan de vijver. De omgeving van de vijver krijgt een beheer als waardevol natuurreservaat en is daarom niet toegankelijk. We vinden er een typische natte vegetatie met reuzenpaardenstaart, dotterbloem, slanke sleutelbloem en harig wilgenroosje. In en rond de vijver leven verschillende soorten amfibieën. Met wat geluk kan je zelfs een Ijsvogel zien overvliegen. We volgen het pad naar rechts. Verderop passeren we een rechtopstaande dode stam van een beuk. Deze boom was aan het afsterven en werd volledig onttakt zodat er geen dode takken op voorbijkomende wandelaars zouden vallen. Toch is het zeer interessant om de stam nog te behouden want ze biedt een woonplaats aan verscheidene zeldzame zwammen, insecten en vogels. Honderd meter verder nemen we het paadje rechts en via een poortje verlaten we het park. We gaan even naar links en slaan direct rechts het paadje naast het eikenbos in. Rechts van het bos kunnen we in de verte Brussel zien liggen. Nauwelijks te geloven dat we ons hier in vogelvlucht op minder dan 10 km van de Brusselse Grote Markt bevinden! Wat verder draait het pad het bos in. In tegenstelling tot het eigenlijke park is dit eikenbos zeer soortenarm. We vinden er vooral gewone braam, met daarnaast nog wat gewone salomonszegel, drienerfmuur en bosanemoon. Waar het pad het bos verlaat, volgen we de veldweg naar links. We wandelen door een holle weg en komen uit op een asfaltweg, de Groenstraat. Deze straat volgen we naar links. Op het einde komen we uit op de Kasteelstraat en slaan we links af. De parking bevindt zich zowat 300 m verder.

EBG wordt Inverde Op 13 december 2004 veranderde het Educatief Bosbouwcentrum Groenendaal (EBG) tijdens een druk bijgewoonde partnerdag haar naam. Sindsdien werkt het opleidingscentrum onder de naam Inverde: opleidingen bos-, groen- en natuurbeheer vzw. De Boskrantredactie was aanwezig bij de naamsverandering, samen met vele toonaangevende partners uit het beheer van de groene ruimte waaronder de minister van leefmilieu Kris Peeters. Naast een nieuwe naam zijn er ook heel wat vormelijke en inhoudelijke nieuwigheden. Wij vroegen meer uitleg

Sinds de oprichting in 1992 ontwikkelde het Educatief Bosbouwcentrum Groenendaal

© Inverde

aan Tom Embo, sinds één jaar directeur van Inverde.

(EBG) zich als een kwalitatief hoogstaand opleidingscentrum. Vandaag kent iedereen in de bos- en natuursector het EBG. Is deze naamsverandering wel een goede zet?

Embo: Sinds de start in 1992 heeft EBG in-

derdaad hard aan de kwaliteit van haar werking gesleuteld, en we zullen deze troef de volgende vijf jaar verder optimaliseren. Maar in vergelijking met 1992 is ook ons aanbod sterk uitgebreid. Naast de gekende opleidingen over bosbeheer hebben we nu ook cursussen over natuurbeheer en zijn we reeds meer dan twee jaar actief rond het Harmonisch park- en groenbeheer. Toch merken we dat belangrijke doelgroepen ons minder goed kennen. Via de naamsverandering willen we de verbreding in onze werking ook vertalen naar alle beheerders en gebruikers van de groene ruimte in Vlaanderen. Zal de naamsverandering naar Inverde leiden tot een totaal nieuwe werking?

Embo: Nee helemaal niet. De naamsverandering is de uiteindelijke bezegeling van een verbredingsproces dat jaren geleden is gestart. Inverde zal niet plots het geweer van schouder

Directeur Tom Embo

veranderen, dat is ook niet nodig. Het is wel juist dat het Inverde-team in 2004 een extra inspanning heeft geleverd om het opleidingsaanbod sterk uit te breiden en een aantal bestaande opleidingen een face-lift te geven. Dit geldt zowel voor onze opleidingen in open aanbod – dat voor elke geïnteresseerde toegankelijk is –, voor de opleidingen in de permanente vorming van de afdeling Bos & Groen en de afdeling Natuur van AMINAL, als voor de contractopleidingen voor lokale besturen, verenigingen, onderwijsinstellingen, bosgroepen en regionale landschappen. 15

© Tom Anthonis

len. Het Engelse woord ‘verderer’ blijkt voor ‘houtvester’ te staan. Ten slotte stellen we vast dat de visies vanuit de bosbouw, het natuur-, landschaps- en groenbeheer vaak sterk complementair zijn. Door deze domeinen binnen één opleidingscentrum te behandelen versterken we het geheel van de werking. Ons Inverde-team komt op die manier in contact met een verscheiden groep aan partners. Hierdoor houden we een open blik wat de objectiviteit en de inhoud van de opleidingen zeker ten goede komt. Tijdens de partnerdag besteedde je veel aandacht aan het internet? Liggen daar de nieuwe uitdagingen voor Inverde?

Embo: Inverde communiceert inderdaad

Bestaat de vrees niet dat bosbeheer binnen het nieuwe Inverde minder aandacht krijgt?

Embo: Zeer zeker niet, we blijven onze bos-

roots koesteren. In de nieuwe opleidingsbrochure kan je trouwens vaststellen dat ons cursusaanbod over bosbeheer opnieuw is verstevigd. We houden het aantal bosspecialisten binnen het Inverde-team minstens op peil en we zien er nauwlettend op toe dat de verbreding in onze werking niet ten koste gaat van de inhoudelijke verdieping van de thema’s die we behandelen. In onze nieuwe naam bleek naderhand zelfs een bosboodschap verscho16

meer en meer via het net. Met het project bosvriendelijk spelen hebben we gemerkt dat www.bosspel.be een cruciale factor was in het leerproces rond verantwoord medegebruik van het bos. De website wordt massaal bezocht door jeugdleiders. Via een recent Inverde-onderzoek konden we bewijzen dat dit project inderdaad tot een mentaliteitswijziging heeft geleid bij een groot aantal bosbeheerders en actoren uit het jeugdwerk. We verwachten nu veel van de website www.bosgroepen.be waarin we sinds de zomer alle nuttige informatie aanbieden voor de boseigenaar i.v.m. het bosbeheer. We onderzoeken ook de mogelijkheid om in te spelen op de nieuwe trend van afstandsopleidingen. Vanaf 2005 starten we met een electronische nieuwsbrief waarop iedereen zich gratis kan abonneren via [email protected]. De activiteiten van Inverde beperken zich niet langer tot Vlaanderen. Wil Inverde ook Europees een rol spelen?

Embo: In vergelijking met buitenlandse zus-

terorganisaties is Inverde nog een benjamin. Maar de laatste jaren hebben we zeer snel onze collega’s bijgebeend. In die mate dat we van het Leonardo da Vinci agentschap het vertrouwen kregen om een project te coördineren waarbij het Europees competentieprofiel van bosarbeiders wordt uitgewerkt. Als er een Europese standaard is dan kan dit de mobiliteit van bosarbeiders tussen de lidstaten van de Unie in hoge mate bevorderen. We werken samen met Franse, Oostenrijkse, Duitse, Tsjechische, Nederlandse en Finse collega’s. Via Europese contacten kunnen we putten uit de rijke ervaring van de buitenlandse partners wat onze werking in Vlaanderen zeker ten goede komt. Wat kunnen we in 2005 concreet van Inverde verwachten?

Embo: Het Inverde-team bruist van de ideeën die we willen realiseren. Om één en ander gecoördineerd te laten verlopen hebben we een

nieuw beleidsplan uitgewerkt. Ik hecht veel belang aan de brugfunctie die een opleidingscentrum vervult tussen het wetenschappelijk onderzoek en de concrete realisaties op het terrein. We werken nu goed samen met het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer, het Instituut Natuurbehoud en diverse universiteiten. Toch stellen we vast dat heel wat onderzoeksresultaten de beheerder nog onvoldoende bereiken. Inverde heeft voorstellen om dat samen met de onderzoeksinstellingen te verbeteren. Ik hoop dat we hier in 2005 belangrijke stappen vooruit kunnen zetten. Interesse in opleidingen over bos-, groen- of natuurbeheer?

Het volledig cursusaanbod is gebundeld in drie gratis brochures. Je kan die aanvragen via [email protected] of via telefoon 02/657.93.64 of fax 02/657.57.54. Deze informatie is ook raadpleegbaar op www.inverde.be

Fuif Tropisch bos VRIJDAG 11 MAART 2005 Ten voordele van bosprojecten in de tropen in zaal Albatros (Brusselsestraat, Leuven) Kaarten bij de werkgroep en VBV-secretariaat VVK 3 4 / Kassa 3 6 / Studenten 3 3 Contacten Leuven: Jeroen.Franssens@ Contacten Gent: [email protected]

17

VBV-ACTIEF

Parkbos Gent: symbooldossier voor nieuwe stadsbossen Zondag 9 januari startte de gecoördineerde actie van VBV, Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu, de JNM en het Gents Milieufront rond het Parkbos Gent. Met deze petitie-actie willen deze organisaties de Gentenaars een forum geven om te pleiten voor de realisatie van

© VBV

een volwaardig stadsbos.

Nic en en zijn boomvrienden tijdens zijn oproep tot ondertekening

H

et zal nu ondertussen meer dan 10 jaar geleden zijn dat de VBV voor het eerst een enquête organiseerde onder Gentenaars. Vraag die VBV de bevolking toen stelde, was of men voorstander was van een stadsbos voor Gent. Pas vijf jaar later werd het menens. Er werd tijd en middelen vrijgemaakt voor de nodige voorbereidende 18

stappen in die richting. U leest het goed: het is ondertussen vijf jaar geleden dat men de eerste’ stappen zette. En vijf jaar is lang. Te lang. Vandaar dat deze vijf milieu-organisaties, op initiatief van VBV, de koppen bij mekaar staken om het stadsbos een duwtje in de rug te geven.

© VBV

© Natuurpunt Gent

VBV-ACTIEF

De eerste zuurstofpaal in Gent

DOE MEE MET DE LOPENDE PARKBOS GENT ACTIE! Natuurlijk dat ook parkbos-peter Nic Balthazar welwillend was om ons mee te helpen starten. Nic onthulde tijdens de persactie een zuurstofpaal, de eerste in Gent. Want dit zou vroeg of laat wel eens nodig kunnen zijn.. Tenzij we dringend werk maken van het stadsbos. En daarvoor is nu een belangrijk moment aangebroken: het plan dat de bosbestemming voor heel het grootstedelijk gebied Gent vastlegt, is nu in openbaar onderzoek. VBV startte daarom samen met andere verenigingen, een grootscheepse stadsbosactie. De eerste actie vond plaats op de nieuwjaarsreceptie van de stad. Pierke Pierlala was zoals steeds de rode draad van het animatiegedeelte. En ja, Pierke deed dat schitterend! In één van de strofes die hij zong, had hij het dan ook ‘over dat stadsbos dat er maar nie komt’. Na dat lied, gaf hij het woord aan Nic Balthazar, die het podium opklom, samen met onze VBV-bomen en voor een vol plein de mensen opriep om mee te tekenen voor meer bos in Gent. Een plein vol ‘beau monde’ uit het Gentse en

Gentenaars ondertekenen het bezwaarschrift.

vooral met veel veel volk even inpalmen, het was een schitterend moment. Na deze eerste actie hadden we al een 1800 ondertekende bezwaarschriften verzameld. Het loopt als een trein dus, maar we zullen de komende weken nog veel acties voeren. De petities zullen ook in diverse winkels, zoals de Wereldwinkels liggen. Het moet vooruit met die actie. Alle Vlamingen kunnen volledig rechtsgeldig hun stem laten horen rondom deze kwestie. Een positief bezwaarschrift, want zo heet dat ding, vindt u in uw Boskrant. Maak er gebruik van! Stuur het ons voor 1 maart volledig ingevuld terug. Doen! Ook de Gentse burgemeester Frank Beke, diverse leden van de gemeenteraad en ook Walter De Buck, geestelijke vader van de Gentse Feesten en bekende Gentenaar ondertekenden enthousiast. 19

De boomhut De Boskwis voor jongeren Steeds meer en meer doen spelletjes en kwissen hun intrede op televisie. Elke dag weer kan je je kennis testen over allerlei weetjes, behalve over bossen en natuur. Omdat VBV vindt dat dit ook best onder parate kennis mag geparkeerd worden, hebben we zelf een boskwis voor jongeren in elkaar gebokst. Geen grote prijzenkast, maar wel eer, glorie en roem van je broers en zussen, nichtjes en neefjes en je ouders. 1 Welke boom wordt in de kerstperiode versierd met ballen en lichtjes? a. de den b. de lork c. de spar 2 Welk dier houdt geen winterslaap? a. de egel b. de kikker c. het ree 3 a. b. c.

Waar mag ik spelen in het bos? in een bosreservaat in een speelzone overal

4 Spechten hakken een nestholte uit in de stam van bomen. Wie doet dat? a. beide b. het mannetje c. het vrouwtje 20

5 Wie ziet best in het donker? a. de egel b. de spin c. de bosuil 6 Wat is een hazelworm? a. een worm b. een hagedis c. een slang 7 Welke vogel overwintert niet in ons land? a. zwaluw b. merel c. mus 8 Hoeveel poten heeft een vlieg? a. 6 b. 4 c. 8

9 Welk van de volgende dieren bestaat niet? a. muskusos b. muskusezel c. muskusrat

14 Wat betekent de uitdrukking: Hij kan de boom in a. hij kan barsten b. hij is een uitstekend klimmer c. hij zingt vals

10 Wat is het Zwarte Woud? a. de naam van een groot bos aan de evenaar in Afrika b. de naam van een bosgebied in Duitsland d. hetgeen overblijft van een bos na een bosbrand

15 Wat betekent de uitdrukking: De kat uit de boom kijken a. een afwachtende houding aannemen b. iemand aanstaren c. de problemen aanpakken

12 Welke plant heeft nooit bloemen? a. cactus b. varen c. waterlelie 13 Wat is een boomklever? a. een vogel die ondersteboven langs een boomstam naar beneden kan lopen b. een plant die langs een boomstam omhoog groeit c. een zelfklever die op een boomstam is gekleefd

17 Wat betekent de uitdrukking: Een boom in brand steken a. een vuurtje maken in de boom b. tegen een boom plassen c. de problemen ontvluchten 18 Aspirine werd vroeger uit de bast van een boom gehaald. Welke boom is dit? a. wilg b. eik c. berk

Antwoorden 1.c; 2.c; 3.b.; 4.a; 5.c; 6.b; 7.a,8.a; 9.b.; 10.b; 11.b; 12.b; 13.a; 14.a; 15.a; 16.c; 17.b; 18.a

11 Wat is een mierenleeuw? a. een leeuw die enkel mieren aanvalt b. een insect dat mieren aanvalt c. de grootste mier uit een mierenfamilie

16 Wat betekent de uitdrukking: Hij is erg onder de boompjes a. hij ligt graag in de schaduw van de boom b. hij is vervelend c. hij is neerslachtig

21

HET BOSJARGON ONDER DE LOEP

Het bosjargon onder de loep Inboeten HET WERKWOORD INBOETEN IN BOE·TEN AAN (WW.) 1 IETS VAN WAARDE, BETEKENIS VERLIEZEN Wat betekent inboeten in de bossector? Als je een bos wil aanleggen kan dit op twee manieren. Een bebossing kan namelijk gebeuren op basis van natuurlijke verjonging als er voldoende voorraden van zaden in de grond zitten en/of uit de omgeving worden aangevoerd. Op veel plaatsen gaat dit echter te traag of zijn het niet de gewenste boom- en struiksoorten die zich vestigen en dan is kunstmatig aanplanten een andere mogelijkheid. Stel dat je een bos van zomereik wil aanleggen. Dan moet je veel eiken (bv. 3000 bomen op 1 ha grond) aanplanten om uiteindelijk een dicht bos met voldoende goede eiken te bekomen. De eerste jaren na de aanplanting is het nodig om de planten vrij te stellen en om in te

22

boeten daar waar nodig. Vrijstellen is het verwijderen of snoeien van planten die de groei belemmeren van boompjes die je zeker wil behouden. De eerste jaren na de aanplanting is echter ook inboeting nodig. Dit wil zeggen dat planten die slecht groeien, die beschadigd zijn (bijvoorbeeld door reeën) of die afgestorven zijn vervangen worden door nieuwe planten. Op deze manier blijft de aanplanting volledig. De mate waarin deze arbeidsintensieve ingrepen uitgevoerd worden hangt af van de doelstellingen die je voor ogen hebt. Voor een natuurlijk bos probeer je zo veel mogelijk natuurlijke verjonging na te streven. Als er slechts enkele bomen van een aanplanting beschadigd zijn, kan je er ook voor opteren om hier spontaan andere planten tussen te laten komen. In een bos dat bestemd is voor de productie van hout, zal meer tijd en werk gestoken worden in het vrijstellen en inboeten van de aanplanting.

VBV-ACTIEF

ALGEMENE VERGADERING VERENIGING VOOR BOS IN VLAANDEREN VZW (VBV) Op woensdag 16 maart 2004 organiseert VBV de jaarlijkse Algemene Vergadering. U bent allen van harte uitgenodigd!

Wegbeschrijving

Met de auto neem je de kleine ring rond Brussel (de tunnel). Afrit Jacqmain, aan de Antwerpse poort sla je rechts af (uit richting Koekelberg) de Laekensestraat in.

Programma

u 17u30-18u00: verwelkoming administratief luik u 18u00-18u15: financieel verslag en begroting 2005 u 18u15-18u40: jaaroverzicht 2004 u 18u40-19u00: goedkeuring nieuwe statuten en de nieuwe samenstelling Raad van Bestuur u 19u10-19u30: pauze informatief luik u 19u30-20u30: voorstelling visieteksten van de VBV-werkgroepen u 20u30-21u00: uitreiking van de Bosereprijs! Met aansluitend een drankje Locatie

La Tentation, Laekensestraat 28, Brussel

VBV maaltijd

La Tentation is het Spaans centrum in Brussel. Paella is dé specialiteit van het huis. Kostprijs wijn inbegrepen: 4 25 (4 15 studenten) te storten op rekening 448-3605351-56 van de VBV met vermelding algemene vergadering 2005.

Voor wie door de bomen het bos niet meer ziet bij verzekeren, lenen of beleggen.

Kantoren: Meerhem 149 a – 9000 Gent | Potegemstraat 17/5 – 8790 Waregem Desselgemsestraat 1B/001 – 8710 Ooigem | Meulebekestraat 6 – 8740 Pittem Tel. 056/66 63 49 – Fax 056/66 30 92 – [email protected] – www.coverbel.be Coverbel is onafhankelijk verzekeringsmakelaar & gemandateerd agent bij Eural Spaarbank. CBFA: 47273

23

BOS & CULTUUR

Litouwen (2)

K

unst en cultuur zijn in Litouwen verweven door het landschap. In de vorige Boskrant vertelden we reeds dat je overal waar je kijkt prachtig houtsnijwerk opmerkt: kapelletjes, wegwijzers, beelden ... Je vindt het in alle maten, van klein beeldje, masker tot méér dan levensgroot. Schaven en beitelen is er een onderdeel van de cultuur. In Kursiu Nerija National Park (werelderfgoed, beter bekend als Curonian Spit) is 70,1% van het gebied bos. Dit Nationaal Park, een schiereiland, scheidt de Baltische Zee van de ‘Curonian Lagoon’. De overblijfselen van het kust-oerbos van pijnboom (daarmee lanceren we graag de nieuwe term ‘kust-oerbos’) zijn er nog te vinden. Juodkranté is zo een plek.

Een schitterende stopplaats trouwens, als je je hart wilt ophalen aan een portie cultuur. Ons fototoestel stond er niet stil. Ons enthousiasme ook niet. Van prachtige kei-kunst aan het strand, een hele bosheuvel vol meer-danlevensgroot houtsnijwerk, kunstige houtstapels tot kleurrijke aankondigingsborden. De ene ‘wauw’ na de andere. Tekst: Inge Ketels Foto’s: Sirka Ludtke (Iris Consulting, Brussel); Johan Van Den Bosch (Regionaal Landschap Kempen en Maasland)

24

VBV-kalender voorjaar 2005 u Vrijdag 11 maart Fuif werkgroep tropisch bos tvv het bos in de tropen (Leuven) u Zondag 13 maart Winterwandeling in Kampveld door werkgroep Recreatie u Woensdag 16 maart Algemene Vergadering VBV (Brussel) u Zondag 20 maart Bebossingsacties Kom op Tegen Kanker in de 5 Vlaamse provincies u 8-10 april VBV Pro Silva-excursie naar Duitsland u Vrijdag 13 mei Pro Silva-excursie in Rekem (Lanaken) u Zondag 12 juni Wandeling over ‘Keltische boom- en diersymboliek in Buggenhoutbos’ (vertrek om 9u30 aan de boskapel)

Bosrevue NR 11 (JAN-FEB-MAART 2005) u De ecologie van esdoorn: van ontstuimige schaduwpionier tot zorgzame veteraan Wat weten we over de biologie en de standplaats van de Gewone esdoorn? Welke rol vervult deze boom in het bos? Wat zijn de vereisten maar ook de effecten voor de bodem? De beschikbare informatie wordt voor u op een rijtje gezet.

u Paddestoelen op esdoorn? Een gespecialiseerde bijdrage over zwammendiversiteit en Gewone esdoorn...

u Inheems karakter en biodiversiteitswaarde van de esdoorn: een knuppel in het hoenderhok! Al decennia woedt binnen het natuurbehoud en de bosbouw een discussie: is de Gewone esdoorn inheems in onze bossen? Hoe ‘natuurlijk’ is zijn succes? We publiceren een bijgewerkte vertaling van een controversieel artikel van Ted Green (Groot-Brittannië).

u Bosbouwkundige aspecten: wat kunnen we doen met esdoorn? Het voorkomen van esdoorn in onze bossen is vaak eerder het resultaat van spontane processen dan een bewuste keuze van de beheerder. Van oudsher werd deze soort door velen als ‘onkruid’ beschouwd, maar tegenwoordig krijgt de esdoorn kansen als waardevolle loofboomsoort die variatie kan brengen in zowel het bos als de houtproductie.

u Houtkwaliteit en technologische toepassingen van esdoorn Het hout van Amerikaanse esdoornsoorten wordt tegenwoordig in hoogkwalitatieve toepassingen gebruikt, bijvoorbeeld als meubelhout of parket. Aan het labo voor houttechnologie van de Gentse universiteit werd de vergelijking gemaakt met het hout van de inlandse Gewone esdoorn.

Abonneren op Bosrevue in combinatie met Boskrant 3 25 (jaarabonnement). U kan ook 1 exemplaar bestellen (3 6/stuk, inclusief verzendkosten).