22 juli 2005 - 56e jaargang no. 29
Een heuglijk moment op maandag 18 juli j.l. bij Bauxite Preparation. Daar werd een nieuwe loader, een Komatsu, in gebruik genomen. Hij zal te zijner tijd één van de vijf Caterpillar loaders - de oudste gaat al langer dan tien jaar mee – vervangen. Leverancier Wim Petri van de firma General Equipment sprak de hoop uit dat Suralco zo tevreden is met de aanschaf en de prestaties van het equipment, dat de Komatsu gauw broers krijgt in Paranam Operations. Faizal Ilahibaks, Digestion and Bauxite Grinding Superintendent, heeft tijdens de feestelijke bijeenkomst het nut van loaders aangegeven. Ze vormen een essentieel onderdeel van het bedrijfsproces, omdat ze bij de start van de ertsverwerking in de stacker area de twee
soorten bauxiet naar de hopper transporteren om te worden gemixt. (De ene soort bauxiet komt uit Coermotibo en de andere uit de Lelydorp III – mijn). ,,Zonder deze operatie kunnen we de rest van het proces vergeten”, zei de superintendent. De loaders zijn dus constant, in weer en wind, in de weer. De Komatsu heeft ongeveer een half miljoen US dollars gekost. Hij heeft een capaciteit van tien ton. Dave Graanoogst, Process Area Supervisor bij Bauxite Preparation, gaat ervan uit dat met de inzet van de machine de aanschafkosten op korte termijn eruit gehaald zijn. Hij twijfelt er niet aan dat de operator van de Komatsu, Ronald Olvira, goed met het moderne equipment omspringt, zodat een lange levensduur gegarandeerd is.
Medewerkers van Digestion en Bauxite Preparation, maandag bij de nieuwe loader.
Bauxco Nieuws no. 29 - 22 juli 2005
1
De sleutel van de Komatsu wordt door Faizal Ilahibaks overhandigd aan Dave Graanoogst.
Dit is één van de vijf Caterpillar loaders die ondanks hun leeftijd nog steeds goede prestaties leveren bij de start van het verwerkingsproces van bauxiet tot aluinaarde.
Een ferme handdruk van Dave Graanoogst aan Ronald Olvira bezegelt het vertrouwen in een goede dienstverlening. In het midden staat Wim Petri van leverancier General Equipment.
De nieuwe loader op een plek waar hij zijn kunsten kon vertonen. Zijn echte werk begon dinsdag in de stacker area van Bauxite Preparation.
Stewart Wotton, momenteel Refinery Manager bij Suralco, is benoemd tot ABS Manager voor Alcoa World Alumina, AWA, een nieuwe rol die is gecreëerd met het doel het tempo te verhogen in het doorvoeren van ABS – Alcoa Business System – in het global refining – systeem. Stewart zal rapporteren aan Laurie Stonehouse, Vice President Technology & ABS. Hij krijgt een functionele relatie met de AOMC – organisatie (Alcoa Operations Management Consulting). Stewart, die zich binnenkort in West-Australië zal vestigen, zal nauw samenwerken met de ABS managers in Australië en het Atlantisch gebied. 2
Bauxco Nieuws no. 29 - 22 juli 2005
Van Fase 2, Basic Equipment Conditions naar Fase 3, Inspection, Lubrication en Gland Management Al geruime tijd worden er activiteiten in de verschillende productie- en service - afdelingen ontplooid om te geraken van Fase 1 - I Operate, You Fix naar Fase 2 - Basic Equipment Conditions. Om in Fase 2 te kunnen belanden moeten achtereenvolgens de Step 1 en Step 2 Audits gehaald worden. Tot nu toe hebben 25 van de van de 53 equipments de Step 2 Audit gehaald. Het AM Secretariaat besloot daarom de trainingen op te pakken om te geraken tot Fase 3.
Deelnemers aan de training waren de AM Facilitators A. Conraad (Digestion), A. Jhari (Clarification), S. Pawirodinomo (Precipitation), R. Karijowiredjo (Calcination), R. Ronodirjo (Port), R. Lo Kioeng Shioe (Residue Lake), R. Inderson (Mechanical), P. Sidodikromo (Mobile Plant), R. Warsodikromo (Powerhouse) en G. Achthoven (Central Civil Maintenance). Ook hebben H. Parran (ABS), A. Kromodihardjo (Refining) en R. Hira (Clarification BPAP/LMS Developer) aan de training deelgenomen.
Op 1 en 8 juni j.l. werden de eerste trainingen verzorgd door Erwin Sadhoe. In de ABS Conference Room in Bldg. 701 verstrekte hij informatie aan AM Facilitators. Onderwerpen die aan de orde kwamen waren: Lubrication, Inspection en Gland Management. Belicht werden o.a. Purposes of Lubrication, Lube Applications, Grease Composition, Gear Oils, Lubrication Inspection, Inspection Skills en Guidelines en Procedures for Gland Management. Op 30 Juni j.l. werd de training voortgezet in het Corner House en Dixie Bar. Onderwerpen, die besproken werden, waren o.a Cleaning, Lubrication, Visual Controls, Gland Management, en de Step 3 Audit. Ook Technical Training for Operators, Inspection Schedules, One Point Lessons en de Step 4 Audit kwamen aan de orde. De activiteiten om de Step 3 en 4 Audits te halen werden nader bekeken, evenals de Instructors en Operators Manual. Op deze dag werd de coaching van de training verzorgd door Henri Bhoepsing, bijgestaan door Alvin Venetiaan en Erwin Sadhoe.
One Point Lessons (OPL’s) in Autonomous Maintenance zijn erg belangrijk om Operators snel en effectief vaardigheden bij te brengen in het kader van het zelf onderhouden van het equipment waarmee ze werken. OPL’s in AM zijn korte, visuele presentaties van één onderwerp op één vel papier, bij voorkeur op een flip-over. De presentaties kunnen met de hand geschreven zijn. Ze moeten ondersteund worden met tekeningen, foto’s en/of diagrammen.De OPL moet verder gemakkelijk te begrijpen zijn en moet in de directe werkomgeving geplaatst worden. De OPL’s in AM kunnen onderscheiden worden naar de volgende typen: − Basic Knowledge, bv. het bijbrengen van inspectieprocedures; − Troubleshooting, bv. het kunnen opsporen van defecten; − Improvements, bv. het verbeteren van operating procedures.
Bauxco Nieuws no. 29 - 22 juli 2005
3
voorbeelden van One Point Lessons
Op uitnodiging van de Commissie CTSS plus-2005 doet ons bedrijf mee aan het sportevenement van bedrijven dat later dit jaar wordt gehouden. De commissie mikt op de periode van 24 oktober tot en met 6 november 2005. Het wordt de eerste keer dat Suralco in het CTSS participeert. Het Centraal Toernooi voor Sporten van Staatsbedrijven ging in 1988 van start. De andere deelnemende bedrijven zijn Telesur, Staatsolie, EBS, de Centrale Bank, SZF, Fernandes Bottling Co. en Brandweer/Assuria. Het Life! Comité is met de voorbereidingen tot participatie begonnen, met de afdeling Public Relations and Communications als sponsor. Er zijn acht sportonderdelen en wij doen aan allemaal mee. Het sportcomité staat onder leiding van Jimmy Narain. Voetbal en zaalvoetbal worden gecoördineerd door Ronnie Rozenblad en Ruben Tobi; Basketbal door Guno Bergraaf, Patrick Tjoe Fat en Niven Bauer; Volleybal door Aulvin Sweet en Piet Naarden; Dammen en Troefcall door André Warsosemito en Iwan Vanejager; Zwemmen door Steve Mannes en Aroen Badal; CTSS Games door Ruwald Rodgers en Urwin Plet. Het comité heeft inmiddels alle medewerkers die belangstelling hebben voor deelname aan sportonderdelen, opgeroepen zich te laten registreren bij de coördinatoren. Training, conditie, saamhorigheid en teamgeest staan in de komende periode centraal! We moeten immers goed voor de dag komen tijdens het komende toernooi.
4
Bauxco Nieuws no. 29 - 22 juli 2005
Overste Carlos Li Fo Sjoe, commandant van de MP, bedankt Henk Esajas met een ferme handdruk voor de donatie.
Harvey Dundas van de OS Thompsonschool neemt een plant in ontvangst en spreekt dank uit namens de leerkrachten van meer dan 20 scholen.
Maikel Sjen-Liep-Shi van de afdeling Precipitation was dinsdag 19 juli j.l. de eerste van alle werknemers en getrainde department supervised contractors die een paraplu in ontvangst nam van het ARGOS Plant Coordination Team. De paraplu, symbool van bescherming, werd hem overhandigd door Moesolino Kasijo. De distributie van paraplu’s is ondertussen achter de rug. ARGOS – ARbeiders Gedrags Organisatie Suralco – heeft
Een vorm van donaties die mogelijk spoedig zijn afbouwfase zal bereiken. Over andere mogelijkheden die de beide bedrijven kunnen benutten om hun samengaan meer vorm te geven, wisselen Suralco’s en BHP Billiton Maatschappij Suriname’s community actoren binnenkort van gedachten. Dit zei Suralco’s Public Relations and Communications Chief Henk Esajas na de activiteiten op woensdag 13 juli j.l., waarbij een aantal instellingen giften kreeg van onze maatschappij. Suralco en BHP Billiton Maatschappij Suriname vormen een joint venture en het is de bedoeling dat de partners in de nabije toekomst steeds meer het accent gaan leggen op dat samengaan. Dit zal naar de samenleving toe zo veel en zo goed mogelijk tot uitdrukking worden gebracht. Donaties zijn daarbij een uitstekende mogelijkheid. Een generator, een geluidsinstallatie, twee computers met printers en een grasmachine behoorden tot de schenkingen. Verder bedacht Suralco de leerkrachten van meer dan 20 scholen met in totaal 500 plantjes. De Bethlehem-kerk herdacht op zondag 17 juli j.l. haar 45-jarig bestaan en kwam in aanmerking voor een geluidsinstallatie. ,,We weten dat Suralco als goed en gewaardeerd ‘citizen’ van onze gemeenschap erg veel aandacht schenkt en ondersteuning geeft aan organisaties die op sociaal en ander vlak werkzaam zijn”, schreef de kerkenraad. Waardering voor ons bedrijf kwam ook tot uitdrukking in het dankwoord van vertegenwoordigers van de Pater Weidman Stichting, de Livorno Sportorganisatie en de Israëlitische Gemeente Suriname. De laatstgenoemde twee instellingen kregen elk een computer, de eerstgenoemde een grasmachine. De militaire politie van het nationaal leger mocht een generator in ontvangst nemen. Met de donatie van planten aan leerkrachten als gebaar voor hun inspanning onze kinderen te onderwijzen, is het totaal aantal plantjes dat door Suralco verstrekt werd in het kader van het Ten Million Trees Programma van Alcoa op 13.280 komen te staan.
voor paraplu’s als promotional items gekozen om de broeders-hoeders-mentaliteit te benadrukken. De donatie past in de campagne om ZERO ACCIDENTS te bewerkstelligen op de werkvloer. Op de andere foto staan van links naar rechts Mofiedkhan Hassankhan, Alphonsius Lioe-A-Joe, Maikel Sjen-Liep-Shi, Moesolino Kasijo en Lesley Pott.
Bauxco Nieuws no. 29 - 22 juli 2005
5
Medewerkers van onze joint venture partner BHPBMS en de tak van Hatch als contractorbedrijf van BHPBMS die in de Successor Mines werken, maken vanaf begin deze week gebruik van de hoofdingang van Paranam Operations om hun werkplek langs de Afobakaweg te bereiken. Dit past in een poging in te spelen op de samenwerking en de collega’s bekend te maken met de veiligheidsomstandigheden te Paranam en in hoofdzaak het verkeer op de plant. Suralco’s Personnel and Security Superintendent Paul Bueno de Mesquita en Senior EHS Engineer Veena Ramtahalsing hebben op 13 en 14 juli j.l. informatie- en instructiebijeenkomsten belegd met een deel van de medewerkers. Het doel was onder meer toelichting te geven op voor hen relevante informatie, zoals de geldende security - en veiligheidsprocedures en regels, het beleid op het stuk van seksueel molest, de drugs en de laptop policy. Ze zijn ondertussen ook getraind in het Suralco Safety Rules boekje. Ons management heeft eerder werkruimte op het bedrijfscomplex toegewezen aan BHPBMS. Ook werd in een eerder stadium bepaald dat bestuurders met een BHPBMS badge het Paranam – complex binnen mogen. Sinds maandag 18 juli j.l. is er een poort in de fence nabij het BHPBMS – kantoor op de Paranam plant. Op een bord wordt aangegeven dat die doorgang uitsluitend voor geautoriseerde personen geldt en dus niet voor transport van materialen.
Een presidentiële delegatie van Ghana heeft zich op Jamaica georiënteerd in de bauxietmijnen. President John Agyekum Kufuor en zijn deskundigen wilden meer te weten komen over de meest recente technologie en economics van de bauxietindustrie. De voorraden van Jamaica behoren tot de grootste in de wereld. De visie van president Kufuor behelst groei van de mijnbouwindustrie, raffinage en productie van aluminium, alsook het upgraden van de infrastructuur van de spoorwegen in Ghana, schrijft zijn perssecretaris. Ghana wil een geïntegreerde aluminiumindustrie opzetten. In januari dit jaar werd een MOU (Memorandum of Understanding) ondertekend met Alcoa, ’s werelds grootste producent van primary aluminium en aluminiumproduc6
In het Training Department belegden Paul Bueno de Mesquita, staand links, en Veena Ramtahalsing, rechts, een informatieen instructiesession met BHPBMS - medewerkers en contractors van Hatch.
ten. Alcoa werkt met de Ghanese autoriteiten aan feasibility studies die in 2006 moeten zijn afgerond. Valco, Volta Aluminium Company, verwacht een grant van US$ 30 miljoen van Alcoa, bestemd voor de aankoop van grondstoffen en equipment om deze maand nog operationeel te worden. Het parlement van Ghana keurde in oktober 2004 goed, dat de overheid een overeenkomst sloot met Kaiser Aluminium and Chemical Corporation voor de verkoop van Valco. De Ghanese overheid heeft nu 90 procent van de aandelen in de smelter en Alcoa het resterende deel. Ghana heeft een investering van US$ 2 miljard nodig, uitgesmeerd over een periode van drie jaar, om bauxietmijnen te exploreren en een aluinaarderaffinaderij te bouwen. Ook moet er ten behoeve van de mijnbouw een spoorweg aangelegd worden van Kibi naar Tema. Meer dan 3.500 mensen zullen bij de uitvoering van het project betrokken zijn. Nadat het voltooid is, zal er werkgelegenheid zijn voor 1.500 personen. Bauxco Nieuws no. 29 - 22 juli 2005
De poort in de fence.
Botsen door bellen - ook ‘zonder handen’ Telefoneren in de auto verhoogt de kans op een ernstig ongeluk drastisch, of je nu handsfree belt of niet. Onderzoekers van de Universiteit van Sydney (Australië) vroegen de belgegevens op van 456 bezitters van een mobiele telefoon die door een auto-ongeluk in het ziekenhuis waren beland. Zo konden ze bepalen of de gewonden aan het telefoneren waren vlak voor of tijdens het ongeluk. Uit die gegevens berekenden ze dat de kans op een botsing met letsel verviervoudigde door het bellen. Het maakte nauwelijks uit of bellers hun telefoon in de hand hielden of niet: handsfree bellers hadden een 3.8 maal verhoogde kans op een ongeluk en bij handbellers was dat getal 4.9. Bellen met je handen aan het stuur is dus wel iets minder onveilig, maar het blijft een gevaarlijke onderneming. Telefonie in auto’s totaal verbieden zou eigenlijk het beste zijn, vinden de onderzoekers, maar ze verwachten niet dat dat haalbaar is. ,,Het lijkt erop dat het gebruik van mobiele telefoons in auto’s voorlopig zal blijven groeien”, schrijven ze in het British Medical Journal, “ondanks het groeiende bewijs voor de gevaren die dat oplevert.” Papegaai snapt nul Je brein hoeft niet groter te zijn dan een walnoot om te snappen wat nul is, bewijst een getrainde papegaai. Alex is een grijze roodstaart van 28 die al bijna zijn hele leven aan onderzoek meewerkt aan de Brandeis Universiteit in Massachusetts (VSA). Hij kan beter met getallen overweg dan menige kleuter. Laat hem bijvoorbeeld een dienblad met vijf rode, zes blauwe en vier groene blokjes zien en vraag hoeveel rode dingen hij ziet. Hij zal dan ‘five’ zeggen. Vraag je van welke kleur er zes zijn, dan antwoordt hij duidelijk verstaanbaar ‘blue’. Onderzoekers Irene Pepperberg en Jesse Gordon hebben ontdekt dat Alex ook
snapt wat nul is. Hoeveel gele voorwerpen liggen er? Als er alleen andere kleuren liggen, zegt Alex ‘none’. En dat is heel opmerkelijk, schrijven de onderzoekers in het vakblad Journal of Comparative Psychology. Nul is namelijk een abstract concept, dat zelfs veel menselijke culturen niet kenden. Alex laat zien dat een brein ter grootte van een walnoot genoeg is om het te begrijpen. De borstenrobot Preventief borstonderzoek bij vrouwen kan in de toekomst worden uitgevoerd door een op afstand bestuurbare robot. De robothand is ontwikkeld door onderzoekers van de Michigan State University. De hand wordt bestuurd door een haptische handschoen. Tactiele informatie wordt ook weer teruggevoerd naar de handschoen, zodat de onderzoekende arts voelt wat de robothand voelt. Ook is de robotarm uitgerust met een ultrageluidsensor en drie videocamera’s, zodat de artsop-afstand niet alleen voelt wat hij doet, maar dat ook ziet. Handig, denken de onderzoekers, vooral voor vrouwen die niet in een gebied wonen waar specialistische medische zorg beschikbaar is. Het zal overigens nog wel een jaar of vijf duren voor de borstenrobot in gebruik genomen gaat worden. Voorlopig knijpt de robot in kunstborsten. Gesneden kool is gezonder Als reactie op beschadiging maken koolplanten stoffen die mensen kunnen beschermen tegen kanker. Twee dagen na het snijden is kool daarom op z’n gezondst. Vers gezonder dan verpakt? Niet waar, zeggen de Wageningse levensmiddelentechnologen Ruud Verkerk en Matthijs Dekker. Ze onderzochten de aanmaak van de zogenaamde glucosinolaten in verschillende soorten kool, zoals broccoli en groene kool. Glucosinolaten zijn zwavelhoudende stoffen waarvan bekend is dat ze het natuurlijke ontgiftingssysteem van het lichaam kunnen versterken. Bij proefdieren is ook een beschermende werking tegen kanker aangetoond. Bauxco Nieuws no. 29 - 22 juli 2005
De glucosinolaten worden aangemaakt als een plant beschadigd raakt. In de natuur komt dat vaak door knabbelende insecten of slakken, en daar beschermen deze stoffen dan ook tegen. Maar hun reactie op een mes is precies hetzelfde. Twee dagen na de beschadiging is de concentratie van de glucosinolaten maximaal, zagen de Wageningse onderzoekers. Ze concluderen dan ook dat voorgesneden kool en broccoli waarschijnlijk gezonder zijn dan thuis gesneden groenten. Mits je ze niet te lang verhit, want dan verdwijnen de gezonde stoffen als sneeuw voor de zon. Vitamine C en verkoudheid Vitamine C helpt niet om verkoudheid te voorkomen. Hooguit duurt het ongemakje iets minder lang. Dat volgt uit een vergelijkend onderzoek naar 55 studies die tussen 1940 en 2004 zijn uitgevoerd. In de studies werd het effect vergeleken van 200 milligram of meer vitamine C met dat van een placebopilletje op het voorkomen en de lengte van verkoudheid. Het idee dat hoge doses vitamine C helpen om (onder meer) verkoudheid te voorkomen, is afkomstig van scheikundige en Nobelprijswinnaar Linus Pauling. In zijn boek ‘Vitamin C and the Common Cold’ pleitte hij voor een dagelijkse greep uit de vitaminepot. 1000 Milligram per dag zou een verscheidenheid aan kwalen helpen te voorkomen, meende Pauling. De Australische onderzoekers Robert Douglas en Harri Hemilä van de Universiteit van Helsinki concluderen nu dat zo’n overdosis vitamine C in ieder geval niet helpt om verkoudheid te voorkomen. Wel duurt een gemiddelde verkoudheid een halve dag korter bij mensen die veel vitamine C slikten. Wel ontdekten de onderzoekers dat mensen die extreme lichamelijke stress doormaken, zoals soldaten en marathonlopers, baat hebben bij een extra handje vitamine C. Zonder pillen hadden zij twee keer zo vaak last van snotterende neuzen. Noorderlicht Online 7
Ook in Suriname sterven vrouwen aan baarmoederhalskanker. Officiële cijfers zijn niet bekend, maar de Pan - Amerikaanse Gezondheidsorganisatie PAHO stelt dat veel vrouwen door onwetendheid het slachtoffer worden van deze vorm van kanker. Middels een pap-smeeronderzoek of uitstrijkje kunnen vrouwen in een vroeg stadium ontdekken of zij baarmoederhalskanker hebben. Preventie in de vorm van regelmatige controle is erg belangrijk, omdat iedere vrouw baarmoederhalskanker kan krijgen. Het aantal vrouwen dat overlijdt aan baarmoederhalskanker kan door regelmatige controle worden teruggedrongen, terwijl door het tijdig ontdekken van afwijkingen en een goede behandeling de kans op genezing aanzienlijk groter is. Baarmoederhalskanker komt voor bij vrouwen van alle leeftijden, maar vooral bij vrouwen tussen de 30 en 50 jaar en bij vrouwen tussen de 65 en 85 jaar. De ziekte ontstaat uit cellen in het slijmvlies op de grens van de baarmoederhals en de baarmoedermond. Dat proces gaat heel langzaam: tussen het allereerste begin en het uiteindelijk ontstaan van baarmoederhalskanker kan wel tien tot vijftien jaar liggen. In het begin ontwikkelt zich een aantal afwijkende cellen. Bij toename van deze afwijkende cellen ontstaat een voorstadium van baarmoederhalskanker. Als dit niet wordt behandeld, ontstaat uiteindelijk baarmoederhalskanker. Er zijn bepaalde omstandigheden die de kans op baarmoederhalskanker vergroten: het Humaan Papilloma Virus (HPV) speelt een rol. Deze virusinfectie worden via geslachtsgemeenschap overgebracht en ze kan veranderingen aan de cellen van de baarmoederhals teweegbrengen, die tot kanker kunnen leiden. De kans op besmetting met een (hoogrisico-) HPV is groter naarmate een vrouw of haar partner meer wisselende seksuele contacten heeft. Hoe jonger de vrouw seksueel actief wordt, hoe groter de kans op ontwikkeling van baarmoederhalskanker. Baarmoederhalskanker komt vaker voor bij vrouwen die roken. Roken beïnvloedt het immuunsysteem waardoor het meer moeite kan hebben om een HPV op te ruimen. Uitstrijkje Het uitstrijkje is een onderzoeks8
methode die ontwikkeld is door de Amerikaan George Papanicolaou (hij was bij geboorte Griek). Daarom wordt het uitstrijkje ook wel de pap-smeertest genoemd. Voor het maken van een uitstrijkje is het nodig dat de vagina wat verder wordt geopend om de baarmoedermond goed zichtbaar te maken. Dat gebeurt met een metalen of plastic instrument, het speculum, dat vanwege zijn vorm ook wel eendenbek wordt genoemd. Met een plastic borsteltje of spateltje wordt wat slijm met cellen van de baarmoedermond gestreken. Het slijm wordt op een laboratoriumglaasje afgestreken. De eendenbek wordt dichtgedraaid en uit de vagina teruggetrokken. In een laboratorium worden de cellen van de baarmoederhals bekeken op aantal en vorm. Afwijkende cellen hoeven niet op (een voorstadium van) baarmoederhalskanker te wijzen. Ook een ontsteking kan afwijkende cellen te zien geven. Een slechte pap-smeertechniek is vaak de oorzaak van een vals negatieve uitslag. Het is daarom van belang dat het uitstrijkje onder optimale omstandigheden wordt afgenomen. Een pap-smeer kan worden gemaakt door een geoefende verpleegkundige of een arts. Indien een arts het uitstrijkje afneemt, is het gebruikelijk dat na het verwijderen van de speculum of eendenbek een bimanueel onderzoek (vaginaal onderzoek) wordt verricht. De arts kan zo meteen de baarmoeder en eierstokken op bepaalde afwijkingen (vorm, grootte, pijn enz.) beoordelen. De beste timing voor het maken van een pap-smeer is: • Na het volledig stoppen van de menstruatieperiode. Bauxco Nieuws no. 29 - 22 juli 2005
• •
•
•
Vermijd het maken van een uitstrijkje tijdens de menstruatie. Vermijd het maken van een uitstrijkje gedurende duidelijke verschijnselen van vaginale infectie. Vermijd het maken van een uitstrijkje binnen 24 uur na het gebruik van vaginale creams of het z.g. “douchen” van de vagina. het is beter om een dag voor het maken van een uitstrijkje geen omgang te hebben.
U kunt zich voor het maken van een uitstrijkje van de baarmoederhals oftewel pap-smeer wenden tot de Suralco - poliklinieken te Paranam en Paramaribo. In de Paranam-poli zal u met een garantiebrief verwezen worden naar Stichting Lobi voor het maken van uw uitstrijkje. In de Paramaribo-poli hebt u de keus tussen: 1. met een garantiebrief verwezen te worden naar Stichting Lobi voor het papsmeeronderzoek. 2. aangeven dat uw voorkeur geeft aan pap-smeeronderzoek in de Suralco-poli zelf door één van de artsen. Ook de uitstrijkjes die door de Suralcoartsen worden afgenomen, worden naar Stichting Lobi gestuurd voor de beoordeling. De arts zal aangeven wanneer u kunt terugkomen voor de uitslag. In de volgende aflevering informatie over eventueel aanvullend onderzoek door een gynaecoloog. bewerkt naar “KWF Kankerbestrijding”; aangevuld met informatie van Suralco artsen.
