Uit werkmap ‘Veiligheid in het jeugd- en jongerenwerk’ – Zorg voor elkaar
2.15 Alcohol gevaren en regels Vragen De veiligheid van deelnemers én vrijwilligers komt ernstig in het geding bij (onverstandig) gebruik van alcohol. Daarom staan in dit deel antwoorden op vragen als: - Is het voor deelnemers boven een bepaalde leeftijd tijdens activiteiten toegestaan om alcohol te gebruiken? - Welke afspraken gelden hiervoor? - Kennen je deelnemers de gevaren van teveel alcoholgebruik? - Doe je als organisatie aan alcohol-preventie? - Zijn er afspraken over alcoholgebruik door vrijwilligers tijdens de uitoefening van hun taak? - Verkoop je tijdens bepaalde activiteiten alcoholhoudende dranken? - Heb je hiervoor een vergunning? - Zijn de barvrijwilligers adequaat getraind? - Hoe ga je om met bezoekers die een glaasje teveel op hebben?
Het verstrekken van alcohol alcohol en de wet De Drank- en Horecawet is gericht op de verstrekkers van alcohol in winkels, slijterijen, horeca, sportkantines of clubgebouwen. Sinds 1 november 2000 is de nieuwe Drank- en Horecawet van kracht. Daarin zijn nogal wat bepalingen opgenomen die voor je club van belang zijn: • Als je in je clubgebouw alcohol wil verkopen om ter plekke te drinken, dan moet je hiervoor een vergunning aanvragen bij de gemeente. • Om je te kunnen vestigen als bedrijfsleider, beheerder of eigenaar van een bedrijf/instelling waar alcoholhoudende drank wordt verkocht, moet je voldoen aan de wettelijke eis van Sociale Hygiëne. Dit kan door middel van een SVH (Stichting Vakonderwijs Horecabedrijven) Verklaring Sociale Hygiëne. • Elke club moet twee leidinggevenden hebben met de Verklaring Sociale Hygiëne (diploma). Om het diploma te krijgen moeten zij een speciale cursus volgen en een examen afleggen. Deze leidinggevenden zijn onder meer verantwoordelijk voor het beheer van de bar. Zij moeten minimaal 21 jaar zijn. • Op momenten dat er alcohol wordt geschonken, moet er minimaal één persoon aanwezig zijn die ofwel de Verklaring Sociale Hygiëne bezit ofwel een instructie over verantwoord alcoholgebruik heeft gevolgd. Hiervoor is vanaf 1 april 2001 een landelijk voorbeeld beschikbaar: de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) Voor deze instructie hoeft geen examen te worden afgelegd.
• In alle gelegenheden waar alcohol wordt verkocht moeten de wettelijke leeftijdsgrenzen duidelijk zichtbaar worden aangegeven. Bijvoorbeeld op een bord of door middel van een grote sticker. • Ook moeten de uren waarop alcohol wordt geschonken duidelijk zichtbaar worden opgehangen. • Het is niet toegestaan alcohol te verkopen om mee te nemen. • Wie alcohol verkoopt, is verplicht aan jongeren te vragen aan te tonen dat zij 16 jaar voor zwakalcoholische drank- of 18 jaar voor sterke drank- zijn. Aan wie dat niet kan of wil aantonen, mag niets worden verkocht. Jongeren kunnen laten zien hoe oud ze zijn met een paspoort, een rijbewijs, een OVstudentenkaart of een bromfietscertificaat. • De club moet een zogenoemd bestuursreglement, huisregels, vaststellen, waarin alle voorschriften en afspraken over verantwoord schenken van alcohol staan beschreven. Het is aan te bevelen om in dit bestuursreglement ook regels over paracommercie op te nemen. • Als de club zich niet houdt aan de regels van de Drank- en Horecawet, kan het bestuur en/of de leidinggevende een boete krijgen. De vergunning kan worden ingetrokken. In het Wetboek van Strafrecht is een bepaling opgenomen die doortappen en schenken aan bezoekers die zichtbar te veel hebben gedronken, verbiedt. De Drank- en Horecawet bepaalt dat ook geen mensen mogen worden toegelaten die te veel hebben gedronken. Nieuw is dat ook mensen die onder invloed zijn van drugs niet meer mogen worden toegelaten.
laatst gewijzigd: november 2012
67
Uit werkmap ‘Veiligheid in het jeugd- en jongerenwerk’ – Zorg voor elkaar
Een besloten feest Als je een besloten feest organiseert, dus alleen voor genodigden, en er wordt geen geld gevraagd voor de alcohol, ook niet indirect via entreegeld, dan gelden op zo’n feest dezelfde regels als thuis. Met andere woorden: de club kan zelf afspreken of en, zo ja, wat er voor wie geschonken wordt.
Een bijzondere gelegenheid van zeer tijdelijke aard Als er sprake is van een gelegenheid van zeer bijzondere aard, bijvoorbeeld de kermis, Koninginnedag een braderie of fancyfair, kan een club een eenmalige tijdelijke horecavergunning bij de gemeente aanvragen. De gemeente is niet verplicht de vergunning toe te kennen. Deze vergunning geldt bovendien alleen voor zwakalcoholische dranken. Natuurlijk moeten de leeftijdsgrenzen die de wet stelt, in acht worden genomen.
- eigen waarden en normen; - alcoholwet- en regelgeving; - bestuursreglement alcoholverstrekking; - vaardigheidstraining. Het is een korte instructie van ongeveer twee uur. De instructie kan worden verzorgd door een ter zake deskundige van een regionale instelling voor verslavingszorg. Ook kunnen leidinggevenden met de Verklaring Sociale Hygiëne de instructie binnen hun eigen club verzorgen
Het bestuursreglement Bij de aanvraag van een nieuwe vergunning ben je als club volgens de Drank- en Horecawet verplicht een bestuursreglement op te stellen, dat het verantwoord verstrekken van alcoholhoudende dranken waarborgt. Als voorbeeld kan het model in de bijlage worden gebruikt. Dit is afgeleid van het model van NOC*NSF.
Het gebruik van alcohol Verklaring Sociale Hygiëne Met Sociale Hygiëne wordt bedoeld, dat mensen gezond met elkaar omgaan; dat ze rekening houden met elkaars waarden, normen en rollen. In het clubgebouw gaat het met name om kennis van en inzicht in de invloed van alcoholgebruik en –misbruik en hoe je verantwoord alcoholgebruik in het clubgebouw kunt bevorderen. Belangrijk hierbij zijn huis- en gedragsregels en sociale vaardigheden om deze regels uit te dragen en na te leven. Verder houdt Sociale Hygiëne kennis in van de Drank- en Horecawet en verwante regelgeving en de reclamecode voor Alcoholhoudende Dranken, van verschillende bedrijfsformules en doelgroepen en van technische, bouwkundige en ruimtelijke voorzieningen van de inrichting. Je kunt in het bezit komen van de Verklaring Sociale Hygiëne door het examen met goed gevolg af te leggen. Het examen wordt vier keer per jaar afgenomen door de Stichting Vakonderwijs Horecabedrijven (SVH). Verschillende opleidingsinstituten in het land verzorgen de cursus Sociale Hygiëne. Het is ook mogelijk zonder cursus aan het examen deel te nemen. De leerstof is aan te schaffen via SVH.
In de cursus Sociale Hygiëne worden leidinggevenden uitvoerig geïnformeerd over de gevaren van overmatig alcoholgebruik; zo ook de barvrijwilligers tijdens de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik. Je kunt tijdens je activiteiten ook gemakkelijk voorlichting aan jongeren geven over het gebruik van alcohol. Het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) heeft hiervoor allerlei materialen ontwikkeld. In deze map zijn de testen ‘kennis over alcohol’ en ‘ben jij sterker dan drank’ bijgevoegd. Voor meer informatie kun je terecht bij NIGZ of op de site www.benjijsterkerdandrank.nl .
Jongeren en alcohol tijdens activiteiten Het is belangrijk voor aanvang van je activiteiten goede afspraken te maken over het gebruik van alcohol tijdens bepaalde activiteiten. Als je toestaat dat jongeren vanaf 16 jaar alcohol gebruiken, spreek dan duidelijk met de jongeren af wanneer dat is toegestaan én in welke mate.
Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) Hierin komen de volgende onderwerpen aan de orde: - kennis over alcohol en de gevolgen; laatst gewijzigd: november 2012
68
Uit werkmap ‘Veiligheid in het jeugd- en jongerenwerk’ – Zorg voor elkaar
Vrijwilligers en alcohol tijdens activiteiten Vrijwilligers en alcohol tijdens activiteiten vormen een combinatie die bij de uitoefening van een vrijwilligerstaak niet kan. De vrijwilliger draagt tijdens de uitvoering van welke taak dan ook een zware verantwoordelijkheid. Het gebruik van alcohol kan de veiligheid van jeugdigen en andere vrijwilligers ernstig in gevaar brengen. Dat geldt niet alleen bij het vervoeren van jeugdigen met de auto. In zo’n situatie
spreken vrijwilligers elkaar nog wel eens op die verantwoordelijkheid aan. In andere situaties geldt die verantwoordelijkheid net zo. Samen gezellig een pilsje pakken kan na afloop van de activiteit. Tijdens een kamp of bivak ligt dat weer een beetje anders, omdat die activiteit 24 uur per dag doorgaat. Je moet dan met de vrijwilligers afspreken, wie op een bepaald moment ‘dienst’ heeft en wie ‘vrij’ is.
laatst gewijzigd: november 2012
69
Uit werkmap ‘Veiligheid in het jeugd- en jongerenwerk’ – Zorg voor elkaar
H. alcohol: gevaren en regels RISICO-INVENTARISATIE EN -EVALUATIE naam van de club: opgesteld door:
besproken met:
naam en handtekening
plaats: datum
naam en handtekening
datum
H. alcohol: gevaren en regels § in aandachtspunten, maatregelen en adviezen map 2.15 Als er in het eigen clubgebouw alcohol wordt verkocht om ter plekke te nuttigen, heeft de club hiervoor een vergunning
nvt gedaan nog doen
opmerkingen
2.15 In dat geval hebben twee leidinggevenden van minimaal 21 jaar de Verklaring Sociale Hygiëne 2.15 Op momenten dat er alcohol wordt geschonken is minimaal één persoon aanwezig die ofwel de Verklaring Sociale Hygiëne bezit of een Instructie Verantwoord Alcoholgebruik heeft gevolgd 2.15 De wettelijke leeftijdsgrenzen worden in de ruimte waar alcohol wordt verkocht duidelijk zichtbaar aangegeven 2.15 De uren waarop alcohol wordt geschonken zijn duidelijk zichtbaar opgehangen 2.15 Er wordt geen alcohol verkocht om mee te nemen 2.15 Wie alcohol verkoopt vraagt jongeren aan te tonen of ze 16 of 18 jaar zijn 2.15 De club heeft een alcohol-bestuursreglement opgesteld, dat duidelijk zichtbaar in het gebouw is opgehangen 2.15 Er wordt geen alcohol verstrekt aan personen die zichtbaar teveel hebben gedronken 2.15 Personen die teveel hebben gedronken of die onder invloed zijn van drugs worden niet toegelaten 2.15 Er wordt aan jongeren (tijdens activiteiten) 2.16 voorlichting gegeven over het gebruik van alcohol laatst gewijzigd: november 2012
70
Uit werkmap ‘Veiligheid in het jeugd- en jongerenwerk’ – Zorg voor elkaar
2.15 Er zijn goede afspraken gemaakt over het gebruik van alcohol tijdens bepaalde activiteiten 2.15 Vrijwilligers gebruiken voor of tijdens de uitoefening van hun taak geen alcohol
Einde van blok H: Alcohol: Gevaren en regels
laatst gewijzigd: november 2012
71
