21 december Actualiteiten. W.A. van de Molengraft. E T Geacht bestuur,

datum

21 december 2012 ons kenmerk

9508 onderwerp

Actualiteiten behandeld door

W.A. van de Molengraft contact

E [email protected] T 073 523 20 31

Geacht bestuur, Door middel van dit schrijven wil ik u graag informeren over een aantal onderwerpen, die voor u als bestuur van een R.K. Parochie of R.K. Charitatieve Instelling van belang (kunnen) zijn. Indien u naar aanleiding van de inhoud van deze brief vragen en/of opmerkingen heeft, kunt u altijd contact opnemen met de heer W.A. van de Molengraft van het bisdomkantoor (telefoon 073-52 32 031 of per e-mail naar [email protected]).

Beleggingsstatuut parochies Zoals bekend verondersteld, heeft het bisdom eind 2010 een beleggingsstatuut vastgesteld voor de parochies in het diocees. In dit beleggingsstatuut zijn de regels opgenomen welke door parochies in acht moeten worden genomen bij het eventueel beleggen van de haar ter beschikking staande gelden. Voor zover de beleggingen van de parochie passen binnen de grenzen van het beleggingsstatuut, is geen afzonderlijke bisschoppelijke toestemming daarvoor nodig. Het aangaan van beleggingen die echter niet binnen voornoemd statuut passen, behoeven expliciet voorafgaande bisschoppelijke goedkeuring. In het beleggingsstatuut is destijds een overgangsperiode opgenomen om de parochies in de gelegenheid te stellen hun beleggingsportefeuille geleidelijk in lijn te kunnen brengen met het statuut. Deze overgangsperiode loopt tot en met 31 december 2012. Daarna worden alle beleggingen van parochies geacht in lijn te liggen met het statuut, tenzij er uitdrukkelijke bisschoppelijke goedkeuring is verkregen voor afwijking van het statuut. Het niet voldoen aan het statuut leidt tot een risico op bestuurdersaansprakelijkheid, welk risico vanzelfsprekend dient te worden voorkomen. Het is daarom van groot belang dat, indien u dit onverhoopt niet gedurende de overgangsperiode heeft gerealiseerd, u zo snel mogelijk alsnog uw beleggingsportefeuille in overeenstemming brengt met het beleggingsstatuut.

Bisdom van ’s-Hertogenbosch - Parade 11

- 5211 KL ’s -Hertogenbosch - telefoon: 073 612 54 88

postadres: Postbus 1070 - 5200 BC ’s-Hertogenbosch - web: www.bisdomdenbosch.nl

pagina 2 van 8

De in het statuut opgenomen beleggingsregels zijn in belangrijke mate ingegeven door het streven naar vermogensbehoud, dat wil zeggen het nominale behoud van het belegd vermogen van de individuele parochies. Dit impliceert dat geprobeerd is eventuele beleggingsrisico’s tot een aanvaardbaar niveau te beperken. Gegeven het rechtstreekse verband tussen risico en rendement (hoe hoger het geaccepteerd beleggingsrisico, hoe hoger het te verwachten rendement en v.v.) en het huidige tijdsgewricht, waarin de rente op een historisch laag niveau ligt, is het te verwachten rendement van beleggingen, die passen binnen het statuut, op dit moment over het algemeen (fors) lager dan in voorgaande jaren. Hoe vervelend dat momenteel ook is voor de exploitatie van de parochie, dit is echter geen reden om voor parochies de grenzen van het statuut te verruimen waarmee alsdan een groter beleggingsrisico zou worden geaccepteerd. Voor zover u niet beschikt over het beleggingsstatuut voor parochies, kunt u daarvan een exemplaar opvragen bij het bisdom. In de afgelopen periode heeft het bisdom met diverse parochies, plaatselijke Rabobanken als ook met Rabobank Nederland gesproken over de positie van de Rabobank Ledencertificaten binnen het geldende beleggingsstatuut voor parochies. Zoals ook reeds via e-mail aan u is doorgegeven, handhaaft het bisdom haar standpunt dat door het wegvallen van de AAA-status van de Rabobank, er binnen de beleggingsportefeuille van individuele parochies geen ruimte is voor het nog langer aanhouden van deze certificaten. Daarmee is de uitzonderingspositie van de Ledencertificaten komen te vervallen. De Rabobank Nederland heeft ons bevestigd dat deze certificaten niet dienen te worden geadviseerd binnen een beleggingsportefeuille, die primair is gericht op vermogensbehoud.

R.K. Beleggingsfonds van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch Naar de stand van 1 oktober 2012 beheert het Beleggingsfonds een vermogen van € 87,7 mln. Dit vermogen is ingelegd door het bisdom, deelnemende parochies en instellingen. Jaarlijks vindt een totale dividenduitkering plaats van 3% van de waarde van het fonds. Het verschil tussen het in een jaar werkelijk behaalde rendement en de gedane dividenduitkering wordt verrekend in de waarde van de participaties in het fonds. De kwartaalresultaten van het Beleggingsfonds hebben zich over de periode vanaf 2008 tot op heden als volgt ontwikkeld:

pagina 3 van 8

In een staafdiagram leidt dit tot het volgende beeld:

Het Beleggingsfonds richt zich op het realiseren van een gemiddeld langjarig netto-rendement van 4 - 5 %. Voor het jaar 2013 hebben de vermogensbeheerders van het Beleggingsfonds in oktober 2012 een rendementsverwachting afgegeven van 2,5 – 3 %. Het vermogen van het fonds wordt actief beheerd door een drietal externe vermogensbeheerders (Schretlen [onderdeel van de Rabobank], ING en ABN Mees Pierson), waarbij als leidraad een beleggingsstatuut geldt wat vergelijkbaar is met het beleggingsstatuut voor parochies. In overleg tussen de besturen van de beheer- en de bewaarstichting van het Beleggingsfonds alsmede de betrokken vermogensbeheerders wordt thans onderzocht in hoeverre het wenselijk is om in het beleggingsstatuut voor het Beleggingsfonds de mogelijkheid op te nemen om voor een beperkt gedeelte rechtstreekse belegging in aandelen mogelijk te maken. De redenen hiervoor zijn gelegen in een verkleining van het renterisico voor het Beleggingsfonds alsmede een verhoging van het te verwachten toekomstig rendement van het fonds. Een dergelijke verruiming wordt enkel overwogen voor het beleggingsstatuut, zoals van toepassing op het Beleggingsfonds. Binnen het Beleggingsfonds zijn immers objectief beschouwd voldoende waarborgen aanwezig op het gebied van met name aanwezige beleggingsexpertise alsmede de continuïteit daarvan, om een dergelijke beperkte verruiming van het statuut mogelijk te maken. Het beleggingsstatuut voor parochies zal dan ook op dit punt zeker niet worden aangepast. Nieuwe inleg in (of opname uit) het fonds is steeds mogelijk per de eerste dag van ieder kwartaal, derhalve per 1 januari, 1 april, 1 juli en 1 oktober. De eerstvolgende mogelijkheid om deel te nemen in het fonds is derhalve 1 januari 2013. Indien u per die datum (extra) wenst in te leggen, dient de

pagina 4 van 8

betreffende inleg voor het einde van 2012 door het beleggingsfonds te zijn ontvangen. Voor nadere informatie hierover kunt u altijd contact opnemen met mevrouw M. Martens van het bisdomkantoor. Indien u nadere informatie wenst over de opzet van het Beleggingsfonds en de geldende reglementen, kunt u ook deze informatie opvragen bij mevrouw M. Martens.

Jaarrekening parochie In het Algemeen Reglement Bestuur van een R.K.-parochie is opgenomen dat het bestuur jaarlijks voor 1 mei de jaarrekening van het voorgaande boekjaar bij het bisdom ter goedkeuring dient in te leveren. Met de bisschoppelijke goedkeuring van de jaarrekening wordt aan het parochiebestuur decharge verleend voor het door haar in het verslagjaar gevoerde beleid. Bij de jaarrekening dient tegelijkertijd in ieder geval te worden ingeleverd een kopie van de bankopgaven, waarin opgenomen de saldi van alle bankrekeningen van de parochie ultimo boekjaar, alsmede een kopie van de opgave van de aanwezige beleggingen ultimo boekjaar. Zonder deze kopieën kan de jaarrekening niet in behandeling c.q. goedgekeurd worden. Wij verzoeken u dan ook dringend om er voor te zorgen dat alle benodigde kopieën direct worden meegezonden. Een andere reden die goedkeuring van de jaarrekening in de weg staat en die helaas geregeld voorkomt, is het nog openstaan van vragen ter zake van eerdere jaarrekeningen. Wij willen u dan ook vragen te bewaken dat ter zake gestelde vragen steeds ook daadwerkelijk worden afgewerkt. De jaarrekening is niet een verantwoordelijkheid van de penningmeester alleen; het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het totale bestuur! De controle op de jaarrekening van de parochie, zoals deze door het bisdom wordt uitgevoerd, richt zich onder meer op de vraag of de voor buitengewone daden van beheer noodzakelijke bisschoppelijke goedkeuringen door het bestuur tijdig zijn aangevraagd en verkregen. Dit betreft onder andere toestemming voor de aanname van personeel of voor het doen van uitgaven ten laste van de voorziening groot onderhoud. Op deze plaats willen wij u dan ook dringend verzoeken steeds op tijd de benodigde bisschoppelijke toestemming aan te vragen. Bij het ontbreken van deze toestemming speelt het risico van mogelijke bestuurdersaansprakelijkheid, welk risico door het tijdig aanvragen van bisschoppelijke toestemming op eenvoudige wijze kan worden voorkomen. Op dit moment zijn reeds vele jaarrekeningen over 2011 door het bisdom ontvangen. Mocht u uw jaarrekening nog niet hebben ingezonden, willen wij u dringend verzoeken dit alsnog te doen. Indien u bij het opstellen van de jaarrekening ondersteuning nodig heeft, kunt u altijd contact opnemen met mevrouw M. Martens van het bisdomkantoor. Overigens moeten wij op deze plaats opmerken dat door drukke werkzaamheden op het gebied van onder meer de vorming van de Nieuwe Parochies, het economaat helaas een verdere achterstand heeft opgelopen in de formele afwerking van jaarrekeningen. Getracht wordt deze achterstand in de loop van 2013 in te lopen.

pagina 5 van 8

Begroting 2013 Bij de opstelling van de begroting 2013 dient rekening te worden gehouden met een loonkostenindex van 2,1%. De adviestarieven voor 2013 (o.a. stipendium, missen, grafrechten) zijn reeds eerder via mail aan u medegedeeld en kunnen ook worden teruggevonden op de website van het bisdom. In de begroting dient rekening te worden gehouden met een verplichte jaarlijkse dotatie aan de voorziening groot onderhoud/vernieuwing ad 0,5% van de herbouwwaarde van de betreffende kerk, dit mede op grond van een recent onderzoek van Arcadis, wat zij in opdracht van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed heeft uitgevoerd. Een begroting waarin deze dotatie niet is verwerkt, zal door het bisdom niet worden goedgekeurd, tenzij voor het desbetreffende kerkgebouw reeds het vaststaande besluit is genomen om het (op termijn) aan de eredienst te onttrekken c.q. actief te zoeken naar mogelijkheden van herbestemming. Een uitzondering geldt voor die kerkgebouwen, waarvoor objectief aan te tonen valt dat, bijvoorbeeld op grond van de typologie van het gebouw, de structurele onderhoudslast een andere is.

Waarderingsgrondslagen aandelen en obligaties Ten behoeve van de opstelling van de jaarrekening van parochies en charitatieve instellingen heeft het bisdom besloten tot wijziging van de toe te passen waarderingsgrondslagen voor aandelen en obligaties. Deze aanpassingen dienen in ieder geval vanaf de jaarrekening over 2012 toegepast te worden. Voor zover parochies eerdere jaarrekeningen nog niet bij het bisdom zouden hebben ingeleverd, is het gewenst en toegestaan onderstaande wijzigingen in de waarderingsgrondslagen reeds in een eerder kalenderjaar toe te passen. Een en ander dient alsdan vanzelfsprekend wel adequaat in de jaarrekening te worden toegelicht. In het verleden werd steeds onderscheid gemaakt tussen de waardering van aandelen (actuele waarde) en obligaties (veelal nominale waarde). Daarbij werden eventuele koersverschillen rechtstreeks ten gunste/laste van het eigen vermogen gebracht. Besloten is om met ingang van het boekjaar 2012 de waarderingssystematiek van aandelen en obligaties met elkaar in lijn te brengen, waarbij getracht wordt de resultaten uit beleggingen volledig te verantwoorden via de exploitatierekening van de R.K. parochie. Dit betekent: • In de beginbalans van 2012 vindt voor zover nodig de aanpassing plaats van de aangehouden posities in aandelen en obligaties, waarbij deze (voor zover bekend) worden gewaardeerd tegen de actuele waarde (lees: marktwaarde) per 1 januari 2012. De aldus te constateren waardesprong ten opzichte van de waardering in de jaarrekening van voorgaand jaar wordt rechtstreeks verantwoord ten gunste/laste van het eigen vermogen. Indien deze actuele waarde niet bekend is, c.q. niet meer is te achterhalen, wordt de waardering uit de voorgaande jaarrekening in de beginbalans gehandhaafd.

pagina 6 van 8

• In de eindbalans van 2012 worden de aandelen en obligaties gewaardeerd tegen de actuele waarde (lees: marktwaarde) per 31 december 2012. Eventueel te constateren koersverschillen worden niet meer direct ten gunste of ten laste van het eigen vermogen gebracht, maar worden rechtstreeks ten gunste of ten laste van de exploitatie gebracht (als onderdeel van de inkomsten uit vermogen). • Het resultaat uit beleggingen in de jaarrekening bestaat aldus uit de ontvangen rente en het ontvangen dividend, vermeerderd of verminderd met de geconstateerde koersverschillen over het lopende jaar. Zodoende geeft de jaarrekening een beter beeld van de in het jaar daadwerkelijk gerealiseerde beleggingsresultaten. • Als gevolg van de hierboven weergegeven systematiek vindt op het moment van verwerving van een obligatie boven of onder de nominale waarde (koerswaarde op het moment van verwerving hoger of lager dan 100%) geen automatische bij- of afboeking tot 100% ten gunste of ten laste van het eigen vermogen meer plaats! Dergelijke correcties komen immers enkel nog ter sprake bij een eventuele mutatie in de actuele waarde van de betreffende belegging, waarbij een dergelijke mutatie rechtstreeks in de exploitatie wordt verantwoord. • Om te voorkomen dat er wijzigingen optreden in de heffingsgrondslag van de bisdomafdracht (inclusief bijdrage bestemmingsfonds solidariteit) zullen de via de exploitatierekening verantwoorde koersresultaten bij de berekening van de bisdomafdracht worden geëlimineerd. • In afwijking op het voorgaande is het ter zake van de waardering van de obligatieportefeuille toegestaan om, indien de parochie als uitgangspunt de zogenaamde buy- en holdstrategie hanteert waarbij het de parochie met name gaat om de jaarlijks te ontvangen rente tot aan het einde van de looptijd van de betreffende obligatie, de desbetreffende obligatieportefeuille te waarderen op nominale waarde of lagere marktwaarde, waarbij hetgeen op moment van verwerving voor de betreffende obligatie is betaald boven de nominale waarde daarvan wordt afgeschreven over de resterende looptijd van de obligatie (ten laste van de exploitatie). Eventuele waarde-aanpassingen als gevolg van mutaties in een lagere marktwaarde worden verantwoord via de jaarlijkse exploitatierekening. Voornoemde afschrijving, alsmede eventuele waarde-aanpassingen worden ten behoeve van de berekening van de bisdomafdracht geëlimineerd. Mocht u behoefte hebben aan een nadere toelichting ter zake van voornoemde aanpassing in de waarderingsgrondslagen van obligaties en aandelen, kunt u contact opnemen met de heer W. van de Molengraft van het bisdomkantoor.

Jaarrekening Bisdom van ’s-Hertogenbosch 2011 Bijgevoegd vind u de bisdomjaarrekening 2011, die mede vanwege de aandacht die de reorganisatie van het bisdomkantoor vroeg later dan gebruikelijk tot stand is gekomen. Mocht u na de bestudering daarvan nog vragen hebben over deze jaarrekening, dan kunt u vanzelfsprekend altijd even contact opnemen met de directeur-econoom van het bisdom, diaken P. Broeders.

pagina 7 van 8

Inventarisatie kerkelijke kunstobjecten Het is van belang om in iedere kerk een actuele inventarisatie te hebben van de kerkelijke kunstobjecten en belangrijke interieurstukken. Deze is onder andere noodzakelijk in gevallen van brand of diefstal maar ook bij fusie van parochies of herbestemming van een kerkgebouw. In veel parochies blijkt een dergelijke (actuele) inventarisatie (behalve een inventarisatie uit het verleden van de belangrijkere objecten) niet voorhanden te zijn. Het behoort tot de taken van het parochiebestuur ervoor te zorgen dat deze inventarisatielijsten wel beschikbaar zijn c.q. komen. Het is de bedoeling dat jaarlijks de opgestelde inventarisatielijst bij het bisdom wordt ingediend, bijvoorbeeld tegelijk met de jaarrekening. De Diocesane Commissie Kerkelijk Kunstbezit (DCKK), onderdeel van de Dienst Liturgie, kan u hierover adviseren en voorbeelden toesturen. Daarvoor kunt u contact opnemen met de heer F. van Genugten van het bisdomkantoor (e-mail: [email protected]).

Parochie-archieven Mede door de fusies van parochies bereiken het bisdom vragen wat te doen met de archieven van parochies. Ter zake zijn in het kort de volgende regels van toepassing: Parochiearchieven mogen niet aan derden in bruikleen worden gegeven of vervreemd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het bisdom. Bij oprichting van een nieuwe parochie vallen de archieven van de verdwijnende parochies van rechtswege toe aan de nieuwe parochie, als rechtsopvolger onder algemene titel. De archieven van de voormalige parochies mogen daarbij niet worden vermengd, doch dienen te worden afgesloten. Lopende zaken betreffende rechten en plichten (waaronder fundaties), garanties, verzekeringen e.d. dienen te worden overgeheveld naar het nieuwe parochiearchief. In overleg met en na goedkeuring van het bisdom kan ook worden besloten de archieven van de verdwijnende parochies in bruikleen over te dragen aan een stads- of regionaal archief. De lopende archieven van de verdwijnende parochies dienen uiteraard bij de nieuwe parochie te blijven. Indien parochiebesturen overigens overwegen hun parochiearchief of delen daarvan over te dragen aan een regionaal- of stadsarchief, dan is het in verband met de komende bezuinigingen zaak om zo spoedig mogelijk in onderhandeling te treden met het gemeentebestuur, dat nu nog de opslag van archieven subsidieert onder de vlag van plaatselijk erfgoed. De parochieboeken (doop-, vormsel, huwelijks- en overlijdensregisters) van de parochies die in het kader van de fusies worden opgeheven, dienen op de administratie van de nieuwe parochie bewaard te

pagina 8 van 8

worden, mede ten behoeve van de verstrekking van doop en vormselbewijzen, alsmede ten behoeve van het inschrijven van doop, vormsel en huwelijk in het parochieboek van de kerk waar het sacrament heeft plaatsgevonden. Voor nadere advisering inzake parochiearchieven kan contact worden opgenomen met de heren J. van Gils en H. van de Poll van het bisdomkantoor ([email protected], tel. 073-52 32 024).

Website Bisdom van ‘s-Hertogenbosch Op 1 januari 2013 wordt onder het u vertrouwde adres www.bisdomdenbosch.nl een nieuwe website in gebruik genomen. In de komende periode wordt er hard aan gewerkt om de informatie op de site te actualiseren. Het streven is om dit proces rond half januari te hebben voltooid, zodat we u op dat moment weer een goede informatiebron kunnen bieden.

Tot slot van deze (uitgebreide) brief wil ik u mede namens de bisschop van harte bedanken voor uw inspanningen ten behoeve van onze Kerk in het afgelopen boekjaar! Ik wens u en uw naasten van harte een Zalig Kerstfeest en een Gezegend 2013!

Met vriendelijke groet,

Drs. P.A.M. Broeders, di. directeur-econoom