27/01/2016
Identiteit en radicaliteit en de opdracht van de school Sint-Niklaas 27 januari 2016
Een verhaal van kaders in een perspectief van verbondenheid.
2
Het verhaal van Walid Walid pubert.
Komt naar school met de metro. Woont in Molenbeek.
Heeft een probleem met taal.
Heeft het financieel niet breed.
Ouders zijn moeilijk te bereiken. Gaat regelmatig in conflict.
Zet regelmatig de boel op stelten, vooral na de vakantie.
3
1
27/01/2016
Het verhaal van Chris Woont op het platteland.
Komt naar school met de wagen. Gaat zelden of nooit naar de stad.
Weet niet goed hoe hij met het taalprobleem aan de slag moet. Is een ervaren leraar. Komt uit een middenklassegezin.
Krijgt geen reactie op nota’s in agenda. Ouders komen niet naar oudercontact.
Gaat regelmatig mee in het conflict.
Vindt de cultuur van de school waardevol en wil die liefst zo behouden. Heeft schrik voor een daling van het niveau. 4
Conflicterende kaders
?!
5
Rouwproces schok Werk maken van…
ontkenning boosheid
aanvaarding
angst begrip depressie
6
27/01/2016
2
27/01/2016
Valkuilen en kansen
7
Nood aan een breed perspectief • Ik laat mij niet meesleuren in een ideologische discussie = ja of neen, voor of tegen, … • Conflicterende kaders stigmatiseren. Dit leidt tot vakjesdenken. • Zij zorgen voor een wij-zij verhaal. Voor deficit-denken. • Wij verliezen daardoor andere vormen van radicalisering uit het oog.
8
Gevolgen voor Walid • Er is onvoldoende constructief contact tussen de school en de ouders van Walid. Hij heeft het gevoel dat hij/zij niet au sérieux worden genomen. De school vindt van de ouders dat ze onvoldoende betrokken zijn. • Het klikt niet tussen Walid en zijn leraren. • Hij loopt meer dan anderen het risico op een B- of C-attest. Omwille van zijn maatschappelijke en etnisch-culturele achtergrond. Waterval… • Hij loopt meer dan anderen het risico om definitief te worden uitgesloten.
9
9
3
27/01/2016
En daarbovenop • Hij heeft het gevoel dat zijn godsdienst en cultuur niet ernstig worden genomen. • Hij heeft een laag zelfbeeld. • Hij heeft een heel zwak sociaal netwerk.
10
Intussen in zijn hoofd •
Walid denkt en handelt zwart/wit.
•
Hij kan zijn gedrag niet goed remmen.
•
Hij reageert beter op positieve dan op negatieve feedback maar hij krijgt vooral negatieve feedback.
•
Hij reageert dikwijls heftig en ongecontroleerd.
•
Hij neemt vaak kortetermijnbeslissingen.
•
Hij neemt risico’s en reageert onbezonnen.
•
Hij is extra gevoelig als hij weet dat er een beloning aankomt.
11
11
Elke puber wil… •
Erkenning
•
Een vriendenkring
•
Succeservaringen
•
…
•
Een toekomstperspectief!
Maar Walid voelt zich geviseerd, uitgesloten, onrechtvaardig behandeld. Hij is van oordeel dat ook zijn peers onrechtvaardig worden behandeld.
12
12
4
27/01/2016
? • Walid is een puber. Behandelen wij hem zoals wij andere pubers behandelen? • Of linken wij zijn gedrag aan zijn cultuur, religie en/of sociale afkomst?
13
Walid is beïnvloedbaar, ook voor het proces van radicalisering: • Stap 1: Willen meedoen en aanvaard worden. • Stap 2: De zoektocht naar het ware geloof. • Stap 3: Kiezen! Doorgaan of stoppen? Doorgaan betekent de stap zetten naar geweld, van radicaal zijn naar extremist worden. 14
14
CONTEXTGERELATEERD
ZWAK: -sociaal netwerk -vrienden -familie -school
SYSTEM-BLAMING
RADICALISERING = PROCES NEGATIEF WERELDBEELD
Van radicaal naar extreem
PERSOONSGERELATEERD
STERK: -gevoelens van onrecht -verveling, uitzichtloosheid -alcohol, drugs -familiale problemen -psycho-sociale problemen -…
RADICALISME
EXTREMISME
TERRORISME
GEWELD LEGITIMERING: -religie -politiek
= activisme (binnen de democratische rechtsorde)
Overschrijden de grenzen van de democratische rechtsstaat.
15
5
27/01/2016
De school zet in op… PERSOON STERK:
CONTEXT ZWAK:
•
gevoelens van onrecht
•
Sociaal netwerk
•
verveling, uitzichtloosheid
•
vrienden
•
alcohol, drugs
•
familie
•
familiale problemen
•
school
•
psycho-sociale problemen
•
…
•
…
16
Preventiepiramide Declerck
= welzijnsgericht
17
Aanpak • Welzijnsgericht • Probleemgericht • Integraal • Geïntegreerd
18
6
27/01/2016
Uitdagingen voor onderwijs • • • • • • • • • • •
19
Attestering (A, B, C) Taal Welbevinden, orde & tucht Pestbeleid Spijbelbeleid Ouderbetrokkenheid Kostenbewust en kostenbeheersend Personeelsbeleid Schoolse ruimte Vragen van multiculturele aard …
19
Vooral: werken aan de identiteit van iedereen! • Identiteit is niet vanzelfsprekend. Alles had anders kunnen zijn. • Jongeren moeten leren om kritisch-creatief met de ‘veronzekering’ van identiteit om te gaan. • Tussen de twee extremen in van relativisme (opgeven van identiteit) en fundamentalisme (verharden van identiteit).
20
De jongere in beweging • De maatschappelijke evolutie: consensus, dissensus, assensus (J. Declerck) • De veranderende wereld => Jongeren leven in complexe en soms explosieve kaders! • De persoonlijke groei (van kind over puber naar adolescent)
21
7
27/01/2016
De school > de school • Ervaringen opdoen • Over ervaringen reflecteren • Ervaringen delen • Belang van de school overstijgt het cognitieve leren: de school als ondersteunend netwerk!
22
De vertrouwensrelatie centraal blijven stellen
leerling
• • • • • school
Ouders Radicaliseringsambtenaar Politie Jeugdwerk …
leraar
23
De school moet kleur bekennen. De school moet grenzen trekken en bespreekbaar maken. De school moet alle racisme kordaat weren, emotie een plaats geven en communicatie voeren op een rationeel niveau.
Betrokkenheid. Structuur. Eisen blijven stellen. 24
8
