1
jaarverslag
2014/2015
JAAR verslag
2
Verslag over het 96e boekjaar van de Coöperatie Avebe U.A. te Veendam, uit te brengen in de Algemene Ledenvergadering op 16 december 2015.
jaarverslag
3
DUURZAAM BINDEN EN BOUWEN
De coöperatie wil de ledenaandeelhouders een optimale aardappelprijs uitbetalen voor de door hen geleverde zetmeelaardappelen. Dat doen we door zoveel mogelijk componenten van deze aardappelen op een duurzame manier tot waarde te brengen. Dat is een voorwaarde voor continuïteit in zowel financieel als ecologisch perspectief. Avebe bestaat bijna honderd jaar. Daar zijn we trots op. Er is in die honderd jaar veel veranderd, één ding bleef gelijk: we zitten vol ambities. We willen nu en in de toekomst aantrekkelijk blijven voor de telers van zetmeelaardappelen. Dat doen we in verbondenheid met telers, klanten, medewerkers en onze omgeving. Marktgerichtheid, innovatie, duurzaamheid en kostenbeheersing zijn voor ons richtinggevende thema’s.
Wij geloven dat succesvolle innovatie van producten en processen essentieel is voor de continuïteit van de coöperatie. Innovatie beschouwen wij niet als een opdracht; innovatie is voor ons een houding. We zoeken voortdurend naar wegen om meer opbrengst te verkrijgen met minder middelen. Duurzamer te telen en nieuwe rassen te ontwikkelen met betere eigenschappen. Dit boekjaar hebben we onze geschiedenis en visie op de toekomst gemarkeerd met een nieuw beeldmerk. We hebben onze identiteit onder de loep genomen en aangepast aan de 21e eeuw. Ons nieuwe beeldmerk is voor ons een symbool waarmee we laten zien waar wij naar toe gaan, zonder onze afkomst uit het oog te verliezen. Voor wat betreft onze resultaten is dit boekjaar een bewijs dat de ingezette koers zorgt voor een vitaal en duurzaam Avebe.
4
Inleiding 3 Inhoudsopgave 4 Missie, Visie en Doel 5 Samenstelling Districtsraden 6 Kengetellen 7 Verslag Raad van Commissarissen 8 Samenstelling Bestuur en Raad van Commissarissen 9 Verslag van het Bestuur 11 Financieel resultaat 12 Terugblik financiële kengetallen 13 Terugblik boekjaar en investeren in de toekomst 14 Agro Commerce Operations Human Resources Management Onderzoek en ontwikkeling 17 Risico’s en onzekerheden 18 MVO en duurzaamheid 21 Vooruitzichten Bestuur 23
Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 juli 2015 Geconsolideerde exploitatierekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting algemeen Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde exploitatierekening Enkelvoudige balans per 31 juli 2015 Enkelvoudige exploitatierekening Toelichting op de enkelvoudige balans Toelichting op de enkelvoudige exploitatierekening Overige gegevens
26 28 29 30 38 43 44 46 47 52 53
Adressen
56
Colofon
57
jaarverslag
5
missie, visie & doelstelling We halen eruit wat erin zit Profiel De coöperatie Avebe is een wereldwijd opererende onderneming die producten levert op basis van aardappelzetmeel en aardappeleiwit. Deze worden gebruikt voor toepassingen in voeding, maar ook in papier, bouw, textiel, kleefstoffen en diervoeding. Avebe streeft naar producten en systemen die naadloos passen in de processen van haar klanten. We reiken nieuwe oplossingen aan die tegemoet komen aan de actuele én latente wensen in de markt en die daar uiteindelijk leiden tot betere eindproducten, hogere opbrengsten en meer efficiëntie. De onderneming beheerst de hele keten. Van de ontwikkeling van nieuwe aardappelrassen, via de productie van aardappelzetmeel en aardappeleiwit tot het op de markt afzetten van een veelheid aan afgeleide producten. Avebe had tijdens het boekjaar 2014/2015 ruim 1.300 medewerkers in dienst. Doelstelling Avebe streeft naar continuïteit en duurzaamheid in de relatie met onze leden en klanten. Ons doel is het realiseren van een optimale uitbetalingsprijs voor de geleverde aardappelen. De teelt van zetmeelaardappelen moet voor leden zo aantrekkelijk mogelijk zijn en blijven. Wij proberen dit te bereiken door met én voor onze klanten voortdurend innovatieve producten en diensten te ontwikkelen, die voorzien in hun behoeften. De zetmeelaardappel is een natuurlijke basisgrondstof met unieke eigenschappen. Aardappelzetmeel, aardappeleiwit en andere daarvan afgeleide producten zijn een belangrijk bestanddeel in veel voedingsmiddelen. Daarnaast wordt het toegepast in technische producten, zoals papier, textiel, kleefstoffen en beton. De zetmeelaardappel biedt – met al zijn componenten – een enorm potentieel voor uitbreiding van het productenpalet. Bijvoorbeeld door middel van verdergaande bioraffinage, het winnen van zo veel mogelijk hoogwaardige stoffen uit biomassa.
Missie Avebe streeft naar continuïteit. We halen eruit wat erin zit: Avebe schat de rijkheid van de zetmeelaardappel op de juiste waarde. We zijn daardoor in staat om betekenisvolle toepassingsmogelijkheden te ontdekken. Zo creëren we waarde voor onze leden, klanten, samenleving en onszelf. Strategie De strategie van Avebe is gericht op continuïteit, voor vandaag en morgen. Dit hebben we vertaald in Duurzaam Binden & Bouwen. Duurzaam binden staat voor de ambitie om people, planet en profit met elkaar te verbinden en duurzame relaties aan te gaan. Met duurzaam bouwen werken we aan een solide en toekomstbestendige coöperatie met producten die toegevoegde waarde hebben voor de markt. Duurzaam Binden & Bouwen geven we vorm aan de hand van vier pijlers: 1. Marktgerichtheid 2. Innovatie 3. Duurzaamheid 4. Kostenbeheersing Bedrijfsbeginselen Avebe heeft een Corporate Governance-code ontwikkeld en geïmplementeerd. Daarin staan bedrijfsbeginselen over onder andere openbaarheid, gelijkheid, arbeids- en vakbondsrelaties, gezondheid, veiligheid en milieu en het bestrijden van corruptie. De volledige tekst is te vinden op www.avebe.com. Actuele informatie De website van Avebe, www.avebe.com, biedt actuele informatie over nieuwe producten en ontwikkelingen op concernniveau. Avebe is ook te volgen op twitter via het account @AVEBEGroup.
6
samenstelling districtsRAden NOORD
ZUID
G. Draijer, Voorzitter D.D. Bouwman A.H. Houwing J.A. Kamphuis G.J. Laarman A. Prins H. van Rhee 1 S.P. Spanninga S. Wieringa, Vicevoorzitter F. Wigchering
H.G. Herbert, Voorzitter P.J. Evenhuis J.H. Kersten, Vicevoorzitter M.J.H. Koopman J.H.P. Lubberman W.H. Meijerink D.J. Meinen B. Michel A.J. van Roekel D. Woestenenk
OOST
KPW
K. Bakker, Voorzitter D.P.J.R. Beuling P. Boonman J. Deuring J.A. Hilvering H.W. Kaiser J.R. Kunst H. Migchels L. Tammes, Vicevoorzitter A.G. de Vries
H.W. Giere, Voorzitter 3 C.H. Schulze, Voorzitter 4 C. Basedau H. Dammann M. Dralle O. Glühe D. Möller, Vicevoorzitter H. Saucke S. Schwedt M. Strathusen Vacature 6
MIDDEN
WESER-EMS
J.R. Oosting, Voorzitter F. Dijksterhuis J. Emmens, Vicevoorzitter H. van der Horst 1 H. Houwing J.R. de Jong 2 R.H. Kunst R. Otten H.J. Prins R.H. Roosjen B.F.J.M. van der Sterren
M. Möllering, Voorzitter R. Bruns, Vicevoorzitter K.H. Hoesen C. Möller A. Röttger H. Schulte B. Specken H. Weinans Vacature 5 Vacature 6
1
benoemd per 17.12.2014
2
afgetreden per 17.12.2014
3
benoemd als lid RvC 17.12.2014
4
benoemd per 19.3.2015
5
vacature per 12.12.2013
6
vacature per 17.12.2014
jaarverslag
7
KENgetallen 2014/2015 2013/2014 2012/2013 2011/2012 2010/2011
Geconsolideerd, voor zover niet anders aangegeven (in miljoenen euro’s, voor zover van
toepassing)
Bruto-omzet Netto-omzet Bedrijfsresultaat Rentelasten Coöperatief resultaat na belastingen Afschrijvingen Investeringen vaste activa Groepsvermogen Vreemd vermogen inclusief voorzieningen Totaal vermogen Groepsvermogen in % van totaal vermogen Netto kasstroom vóór financieringsactiviteiten Netto schuld Personeelskosten 1) Gemiddeld aantal medewerkers Aantal leden coöperatie Aantal uitgegeven aandelen Prestatieprijs (EUR/ton) 2) 3)
559,6 579,9 591,1 595,5 565,3 521,1 540,7 550,0 554,1 525,1 17,6 15,1 20,0 50,4 36,9 7,2 7,6 7,3 5,6 8,4 11,8 8,3 11,4 32,1 19,8 23,6 25,8 25,2 24,3 22,7 45,3 24,8 41,1 43,4 35,9 199,6 195,0 192,3 191,5 178,8 230,6 200,3 244,0 244,1 211,4 430,2 395,3 436,3 435,6 390,2 46,4% 49,3% 44,1% 44,0% 45,8% -12,7 31,6 -5,3 -15,0 46,7 127,3 108,8 131,5 115,8 80,9 94,7 1.314 2.475 101.450 78,41
94,1 91,4 95,1 100,2 1.311 1.308 1.352 1.361 2.479 2.532 2.633 2.743 101.450 101.450 101.374 100.678 75,07 77,36 76,94 67,32
1)
Inclusief mutaties voorzieningen.
2)
De prestatieprijs bestaat uit de vergoedingen voor de geleverde aardappelen vermeerderd met het nettoresultaat gedeeld
door het door leden op aandelen geleverde tonnage. 3)
Berekend naar een onderwatergewicht van 470 gram.
8
verslag van de RAAD VAN COMMISSARISSEN Het afgelopen jaar kenmerkte zich door de veelal lage prijzen voor de agrarische grondstoffen. Ondanks deze algemene trend, heeft Avebe een goede prestatieprijs gerealiseerd. Zelfs de beste uit haar historie.
Het afgelopen jaar kenmerkte zich door de veelal lage prijzen voor de agrarische grondstoffen. De prijsontwikkeling voor suiker, zuivel, graan en consumptieaardappelen liet een duidelijke neerwaartse trend zien. Ondanks deze algemene trend, heeft Avebe een goede prestatieprijs gerealiseerd. Zelfs de beste uit haar historie. Meer marktgerichtheid, een goede bezettingsgraad en een gunstig dollar-effect hebben bijgedragen aan deze positieve ontwikkeling. De gemiddelde prestatieprijs laat over de laatste jaren een duidelijk stijgende lijn zien. Een stijgende lijn zonder dat dit ten koste gaat van het investeringsniveau. Het totaal aan vervangingsinvesteringen en investeringen in vernieuwing is met 46 miljoen euro omvangrijk te noemen. De uitvoering van de gekozen koers blijkt haar vruchten af te werpen. Het Bestuur en de Raad van Commissarissen hebben meerdere keren met elkaar gesproken over de update 2015 van het strategieplan “Binden & Bouwen”. De voor een afzetcoöperatie essentiële kernbegrippen prestatieprijs en continuïteit zijn nog eens nader aangescherpt. De prestatieprijs heeft een duidelijk doel voor 2018 gekregen. De continuïteit is verder verankerd door nog meer focus te leggen op investeringen, duurzaamheid, voedingsmiddelen en het uitrollen van de eiwitstrategie. In het kader van deze aanscherping vindt de Raad van Commissarissen het belangrijk dat de medewerkers over de juiste competenties beschikken. Opleidingen, trainingen en het aantrekken van juist gekwalificeerde mensen op sleutelposities in de organisatie, achten wij daarbij cruciaal. De voortgang ten aanzien van het veiligheidsbeleid op de productielocaties is ook dit jaar onderwerp van gesprek geweest tussen Bestuur en Raad van Commissarissen.
Wij zijn van mening dat een goede stap is gezet om het gewenste niveau te bereiken. Ook ten aanzien van het terugdringen van het structurele ziekteverzuim en het aantal incidenten is progressie geboekt. Het afgelopen boekjaar was er een groot aanbod van grondstof. Na twee achtereenvolgende jaren van hoge prijzen op de aanpalende aardappelmarkten, kenmerkte boekjaar 2014/2015 zich juist door lage prijzen op deze markten. Het ABC-inkoopmodel voor zetmeelaardappelen is daarmee nu onder verschillende omstandigheden getest. Het model heeft onder deze verschillende omstandigheden volgens verwachting goed gewerkt. In december 2014 en in juni 2015 heeft de Raad van Commissarissen een bezoek gebracht aan de aardappelzetmeelfabriek in het KPW-gebied te Lüchow en de Stadex fabriek te Malmö. Wij zijn daar, door enthousiaste medewerkers, uitvoerig geïnformeerd over verschillende aspecten rond de productie. De Ledenraad heeft in de zomer van 2015 een bezoek gebracht aan het KPW-gebied in Duitsland. In de ogen van de Raad van Commissarissen een goede ontwikkeling om de onderlinge verstandhouding te versterken. De Raad van Commissarissen heeft het afgelopen jaar, met externe begeleiding, haar eigen functioneren tegen het licht gehouden. De bevindingen zal ze gebruiken om haar functioneren verder te optimaliseren. Tijdens de jaarvergadering van 17 december 2014 is de heer H.W. Giere benoemd als lid van de Raad van Commissarissen voor een periode van vier jaar. De heer W. Hilse was in deze vergadering aftredend en niet herkiesbaar. Wij danken de heer Hilse , met zijn grote kennis van het Europese landbouwbeleid en de Duitse landbouw, voor zijn jarenlange inzet voor Avebe.
jaarverslag
9
De Raad van Commissarissen bestaat ultimo boekjaar 2015 uit negen leden. Hiervan zijn vijf lid van de coöperatie. Gedurende het boekjaar is zes keer vergaderd, waarvan drie keer op locatie. Eén keer bij KPW locatie Lüchow, één keer op de locatie Ter Apelkanaal en één keer bij AB Stadex te Malmö.
De Raad van Commissarissen verklaart dat zij de jaarrekening, de daarin opgenomen veronderstellingen, toelichtingen en presentaties uitgebreid heeft besproken met het Bestuur en dat zij instemt met de stellingname van het Bestuur. De Raad van Commissarissen verklaart tevens, mede gezien het verslag van de accountant, zich te kunnen verenigen met de jaarrekening.
De Raad van Commissarissen kent drie commissies. Dit zijn de auditcommissie, de remuneratie- en benoemingscommissie en de goedkeurings- en bezwarencommissie.
De accountant heeft de jaarrekening voorzien van een goedkeurende verklaring, gedateerd 27 oktober 2015. De Raad van Commissarissen stelt de Ledenraad voor de jaarrekening dienovereenkomstig vast te stellen. De Raad van Commissarissen gaat akkoord met het bestuursvoorstel met betrekking tot de resultaatbestemming.
De auditcommissie bestaat uit: K.A. de Graaf (voorzitter), C.H. van Dalen en G.H. Wichers. De commissie heeft drie keer vergaderd gedurende het boekjaar. De externe accountant was hierbij drie keer aanwezig. De remuneratie- en benoemingscommissie bestaat uit: J.W. Hoekman (voorzitter), H. Deuling (tot 17 december 2014 W. Hilse), M. Veenendaal en F. Schepers . Deze commissie heeft in totaal twee keer vergaderd in het afgelopen boekjaar.
Tot slot wil ik graag namens de Raad van Commissarissen alle medewerkers en leden bedanken voor hun inzet het afgelopen boekjaar. Gezamenlijk maken we iets moois van Avebe.
De goedkeurings- en bezwarencommissie heeft dit jaar één hoorzitting gehad. De commissie bestaat uit H. Deuling (voorzitter), P. Poortinga, K.A. de Graaf en H.W. Giere (vanaf 17 december 2014).
Namens de Raad van Commissarissen J.W. Hoekman, Voorzitter Veendam, 27 oktober 2015
Samenstelling Bestuur en Raad van Commissarissen BESTUUR B.C. Jansen, Voorzitter en CEO E. Kraaijenzank, Vicevoorzitter en CFO RAAD VAN COMMISSARRISSEN J.W. Hoekman, Voorzitter W. Hilse, Vicevoorzitter 1 F. Schepers, Vicevoorzitter C.H. van Dalen H. Deuling, Vicevoorzitter 2 H.W. Giere 3 K.A. de Graaf P. Poortinga M. Veenendaal G.H. Wichers J.P. Russchen, Secretaris 1
afgetreden per 17.12.2014
2
benoemd als vicevoorzitter per 17.12.2014
3
benoemd per 17.12.2014
ORGANISATIE
BESTUUR
STAFAFDELINGEN
AVEBE COMMERCE
AVEBE AGRO
AVEBE OPERATIONS
10
strategie werpt vruchten af, voortgang wordt geboekt De ingezette strategie werpt vruchten af. Op alle pijlers wordt voortgang geboekt en kunnen we successen vieren. Zo stijgt de prestatieprijs naar 78,41 euro. De hoogste ooit door Avebe gerealiseerd.
jaarverslag
11
verslag van het bestuur In het boekjaar 2014/2015 realiseerde Avebe een prestatieprijs van 78,41 euro per ton. Ten opzichte van het voorgaande jaar is dat een stijging van 4,4% (75,07). Het jaar is afgesloten met een positief coöperatief resultaat van 11,8 miljoen euro (boekjaar 2013/2014 was dit 8,3 mln). De prestatieprijs is de hoogste ooit door Avebe gerealiseerd.
Teelt en leden De combinatie van een ruime oogst en een goede prestatieprijs impliceert dat Avebe een goede bijdrage kon leveren aan het inkomen van haar leden. Het is tevens een bewijs dat de strategie van Avebe om steeds meer hoogwaardige producten te vermarkten de juiste koers is. Als we de vergelijking maken met tarwe, het spilgewas in met name het Nederlandse teeltgebied, is de concurrentiekracht van zetmeelaardappelen toegenomen. Het saldo van zetmeelaardappelen ligt ruim euro 900 hoger dan bij tarwe. Sinds de ontkoppeling van de subsidies hanteert Avebe het zogenaamde ABC-systeem. Hiermee kunnen voor aardappelen die boven het strategische A-volume geleverd worden, lagere prijzen worden vastgesteld: het B- en C-volume. Hiermee heeft Avebe een instrument tot haar beschikking dat het mogelijk maakt om de hoeveelheid geleverde aardappelen beter af te stemmen op de marktvraag. In het boekjaar heeft dat systeem goed gewerkt: circa 89% van het volume is op A-contract geleverd, circa 9% is op B-contract geleverd en circa 2% was C-volume. Het ruime aanbod van aardappelzetmeel heeft geleid tot duidelijk lagere marktprijzen voor het natieve zetmeel. Daar stond een gunstige dollarkoers gedurende het boekjaar tegenover. Strategie en organisatie In de tweede helft van het boekjaar heeft het management de strategie 2013 - 2018 geactualiseerd. De grote lijn van de strategie is onveranderd. De pijlers van de strategie zijn marktgerichtheid, innovatie, duurzaamheid en kostenbeheersing. Er zijn stappen gemaakt ten aanzien van het verhogen van de veiligheid, het besparen van energie, het verlagen van klachten van klanten en het verlagen van de kosten.
Voor de pijler duurzaamheid heeft Avebe een programma met concrete doelen opgesteld. Voorbeelden zijn een ongevalsvrije werkplek, verlaging van energiegebruik, vitaliteit van medewerkers, minder transportkilometers en verhoging van de volume-opbrengst per hectare. Op bijna alle fronten is duidelijke vooruitgang geboekt. We zijn nog niet tevreden met de resultaten ten aanzien van de vermindering van de CO2-uitstoot, hier worden aanvullende plannen voor gemaakt. Wanneer we kijken naar innovatie springen de twee eiwitfabrieken op de locatie Gasselternijveen eruit. Vorig jaar is besloten deze twee eiwitfabrieken te bouwen. De nieuwe Solanic®-fabriek is bij de start van de campagne in 2015 in gebruik genomen. De fabriek voor Protastar® zal komend boekjaar gereed zijn. Met deze investeringen kan Avebe haar doel om feed-eiwit op te waarderen naar food-eiwit gestalte geven. De komende jaren verwachten we van deze investeringen een goed rendement in de vorm van een positieve bijdrage aan de prestatieprijs. Inmiddels wordt gewerkt aan nieuwe plannen met als doel de gekozen koers verder te ontwikkelen. De totale investeringen in het afgelopen jaar waren met 46 miljoen euro, duidelijk hoger dan het afschrijvingsniveau. Op het gebied van Human Resources wordt Avebe in snel tempo gemoderniseerd. Er heerst een optimistische sfeer bij Avebe. Er is sprake van zelfvertrouwen, maar we moeten er voor waken dat dit niet leidt tot zelfgenoegzaamheid.
12
FINANCIeel RESULTAat Verbetering aardappelprijs en positief resultaat In het boekjaar 2014/2015 heeft Avebe een prestatieprijs gerealiseerd van 78,41 euro per ton. Het boekjaar is afgesloten met een positief coöperatief resultaat van 11,8 miljoen euro. Prestatieprijs Van de prestatieprijs is circa 93% direct uitbetaald aan de leden, het vorig boekjaar was dit 95%. De prestatieprijs bedroeg toen 75,07 euro per ton. Via de voorgestelde nabetaling zal nog circa 1,75 euro per ton aardappelen op volgeleverde aandelen additioneel worden uitbetaald, waardoor de uitbetaalratio op circa 96% zal uitkomen. Financiering De financieringsovereenkomst die Avebe met de banken heeft afgesloten is met één jaar verlengd. In deze overeenkomst is vastgelegd dat de kredietlimiet elk kwartaal met 1 miljoen euro zal worden verlaagd. Naast deze verlaging van het krediet heeft Avebe momenteel de beschikking over een kredietlijn van 214,6 miljoen euro. Begin 2016 zullen de besprekingen over de langetermijnfinanciering starten. Resultaatontwikkeling De aardappelzetmeelmarkt kent sterke fluctuaties door de jaren heen. Deze fluctuaties worden veroorzaakt door de omvang van de oogst in combinatie met de economische en marktomstandigheden. Mede door de gunstige groeiomstandigheden voor de aardappelen voor de oogst van 2014 lag de aanvoer van aardappelen naar de fabrieken boven het verwachte niveau. Deze situatie heeft zich in heel Europa in de aardappelzetmeelindustrie voorgedaan. Door deze beter dan verwachte aanvoer van aardappelen lieten de verkoopprijzen tijdens het jaar een dalende tendens zien. De netto-omzet is ten opzichte van 2013/2014 afgenomen met circa 19,6 miljoen euro. Deze daling is het resultaat van lagere volumes en gemiddeld iets lagere verkoopprijzen. De gemiddelde verkoopprijzen van zetmeel en zetmeelderivaten daalden ten opzichte van vorig jaar met ongeveer 0,5%. De directe verkoopkosten per ton zijn beperkt toegenomen.
De kosten van grond- en hulpstoffen zijn, gemeten in kosten per ton afgezet product, licht gedaald. Deze daling kan worden toegeschreven aan een gewijzigde mix van verkochte producten. De toegevoegde waarde -bedrijfsopbrengsten na aftrek van grond- en hulpstoffen- steeg met 2,9 miljoen euro. In verhouding tot de netto-omzet steeg de toegevoegde waarde van 43,6% naar 45,8%. De stijging van de toegevoegde waarde wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door een verbeterde verkoopmix. De personeelskosten stegen van 94,1 miljoen euro in 2013/2014 naar 94,7 miljoen euro in 2014/2015. Deze stijging wordt veroorzaakt door aanpassingen in de cao. De afschrijvingslasten daalden het afgelopen jaar met ruim 12 miljoen euro. Deze daling is volledig toe te schrijven aan het achterwege blijven van bijzondere waardeverminderingen. De overige bedrijfskosten stegen in het boekjaar van 89,0 miljoen euro naar 101,4 miljoen euro. Deze stijging is met name het gevolg van het ontbreken van toll-productie op één productielijn, hogere onderhoudskosten en hogere kosten voor verzekeringen. Door bovenstaande ontwikkelingen steeg het bedrijfsresultaat als percentage van de omzet van 2,8% naar 3,4%. Balans Het balanstotaal is in het boekjaar met 35 miljoen euro gestegen tot 430,2 miljoen euro. Deze stijging wordt veroorzaakt door een toename van de vaste activa en van de voorraden. Deze toename in het balanstotaal is terug te zien in een stijging van schulden aan kredietinstellingen en crediteuren, alsmede in een toename van het eigen vermogen. Het eigen vermogen aan het einde van het boekjaar 2014/2015 bedraagt 199,6 miljoen euro, ten opzichte van 195,0 miljoen euro aan het einde van 2013/2014. Deze beperkte toename is het gevolg van de toevoeging aan de overige reserves van het nettoresultaat over 2014/2015, na verrekening van de voorgestelde winstbestemming en de terugbetaling van een deel van het gebonden agio.
jaarverslag
13
Terugblik FINANCIËLE KENGETALLEN
2014/2015
In miljoenen euro’s
2013/2014 2012/2013 2011/2012 2010/2011
521,1 540,7 550,0 554,1 525,1 238,7 235,7 222,1 281,1 258,5 219,7 207,7 200,8 219,4 210,7
Netto-omzet Toegevoegde waarde Vaste kosten (salarissen, sociale lasten, afschrijvingen, overige bedrijfskosten) 1) Bijzondere waardeverminderingen Bedrijfsresultaat Coöperatief resultaat na belastingen
1,3 17,6 11,8
12,9 1,3 11,3 10,9 15,1 20,0 50,4 36,9 8,3 11,4 32,1 19,8
Kasstroom Netto operationele kasstroom vóór -12,7 31,6 -5,3 -15,0 46,7 financieringsactiviteiten Winst- en verliesrekening ratio’s (als % van de netto-omzet) Toegevoegde waarde Vaste kosten Bedrijfsresultaat
45,8% 42,4% 3,4%
43,6% 40,4% 50,7% 49,2% 40,8% 36,7% 41,6% 42,2% 2,8% 3,6% 9,1% 7,0%
Balansratio’s Solvabiliteit 46,4% 49,3% 44,1% 44,0% 45,8% Debt/EBITDA 3,0 2,1 2,8 1,3 1,1 Werkkapitaal Nominaal 157 155 164 168 118 Als % van de netto-omzet 30% 29% 30% 30% 22% 1)
Inclusief mutaties voorzieningen.
Het werkkapitaal steeg met 2,1 miljoen euro en komt daarmee uit op 157 miljoen euro. Deze – per saldo – toename van het werkkapitaal wordt veroorzaakt door hogere voorraden en kortlopende schulden, waarbij de stijging van de voorraden de stijging van de kortlopende schulden overstijgt. De rentedragende schulden zijn gestegen van 110,1 miljoen euro in het vorige boekjaar naar 128,8 miljoen euro aan het einde van dit verslagjaar. Kasstroom De bruto operationele kasstroom over 2014/2015 is circa 24 miljoen euro lager dan vorig boekjaar. Dit is het gevolg van een sterke daling van de afschrijvingen en een toename van het werkkapitaal onder aftrek van hogere resultaten en een afname van de voorzieningen. .
De kasstroom uit investeringsactiviteiten is in het boekjaar circa 20 miljoen euro hoger dan in het vorige boekjaar, als gevolg van hogere investeringen in het boekjaar. De netto operationele kasstroom is derhalve per saldo met 44 miljoen gedaald. De kasstroom uit de financieringsactiviteiten werd het afgelopen jaar gedomineerd door betalingen aan leden in de vorm van de eindbetaling, agiorendement en de terugbetaling van gebonden agio.
14
terugblik BOEKJAAR & INVESTEREN IN DE TOEKOMST Agro Het teeltjaar 2014 kenmerkte zich door uitersten. In een deel van het Avebe-werkgebied waren de omstandigheden optimaal en werd een bovengemiddelde zetmeelopbrengst per hectare gerealiseerd. In andere delen van het werkgebied hadden telers juist te kampen met veel neerslag in het voorjaar. In die gebieden is een duidelijk lagere opbrengst, of, incidenteel zelfs helemaal niet geoogst. De kwaliteit van de aardappelen was gemiddeld goed en het zetmeelgehalte lag iets boven het meerjarig gemiddelde. De leden hebben grotendeels hun leverruimte benut. Het door Avebe verwerkte volume was dan ook ruim. In Dallmin heeft er na het einde van de campagne dit voorjaar een tussencampagne plaatsgevonden. Deze extra verwerkingsperiode gaf Avebe de kans om in te spelen op de marktvraag naar één van de speciaal-producten. In totaal heeft de fabriek tijdens deze tussencampagne nog 3 weken gedraaid en daarmee een positieve bijdrage geleverd aan het resultaat van Avebe. Het project 20-15-10 heeft ook in het boekjaar 2014/2015 een vervolg gekregen. Dit project richt zich op de verbetering van het rendement van de zetmeelaardappelteelt. Het aantal groepen is opnieuw uitgebreid, mede vanwege de grote belangstelling. Telers werken in deze studiegroepen 3 jaar lang gericht aan rendementsverbetering, onder begeleiding van specialisten van Avebe.
Commerce Het begin van het boekjaar werd gekenmerkt door zorgen over de beschikbaarheid van aardappelzetmeel. Om een mogelijk tekort te kunnen beheren werden passende maatregelen genomen. Zorgvuldig commercieel beleid, vooral gedreven op volume in het eerste kwartaal van het boekjaar, verzekerde voldoende aanbod voor onze vaste klanten. Hoewel de vraag vanuit Oost-Europa als gevolg van de politieke en economische instabiliteit beperkt bleef, is de vraag vanuit Azië het afgelopen jaar toegenomen, waarmee de matige ontwikkeling in Europa werd gecompenseerd. De verdere herstructurering van de marketing en de innovatie-benadering heeft een aangescherpte focus gebracht in de belangrijkste marktsegmenten en toepassingen waar Avebe-zetmeel en -eiwit onderscheidende waarde voor de klant bieden. Met het resultaat kunnen we tevreden zijn en de business development-teams richten zich nu op nieuwe veelbelovende toepassingen. Tevens heeft Avebe zich gericht op nieuwe kansen in de markt waar de synergie tussen eiwit en zetmeel tot uiting komt en unieke toegevoegde waarde biedt in met name het voedingsmiddelensegment. Bij de implementatie van de op innovatie gerichte strategie en na beëindiging van de samenwerking met Ingredion, werd het duidelijk dat Avebe directe toegang tot haar wereldwijde klantenbestand verder moest vormgeven. Hiertoe is de aanwezigheid van Avebe in Noord- en Zuid-Amerika en Azië versterkt. Zo wordt het mogelijk om nauwe contacten met de lokale klanten te onderhouden. Deze aanpak zal worden uitgebreid voor het Midden-Oosten en Afrika. Op deze wijze weet Avebe zowel de bestaande markten en mogelijkheden voldoende te beschermen, terwijl gelijktijdig de groeidoelstellingen uit het strategisch plan kunnen worden gerealiseerd.
jaarverslag
15
Operations Produceren onder veilige omstandigheden, tegen de juiste kosten en van de juiste kwaliteit, was afgelopen jaar wederom het speerpunt van operations. Na een eerste grote verlaging van het aantal ongevallen worden nu aanvullende maatregelen getroffen om veilig produceren te verweven in de cultuur van de organisatie. Naast de reductie van het aantal ongevallen is ook het aantal klachten sterk omlaag gebracht. Enerzijds is dit gerealiseerd door administratieve processen op orde te brengen, anderzijds door structurele wijzigingen in aansturing en werkwijze. In het afgelopen boekjaar is er opnieuw fors geïnvesteerd in productie. De nieuwe fabriek in Gasselternijveen voor de winning van de Solanic® eiwitten is zo goed als afgerond. De bouw en het testen is volgens planning verlopen. De fabriek wordt in de campagne 2015/2016 in gebruik genomen. De locatie Foxhol is verder aangepast ter vergroting van de efficiëntie. Dit is een voorbeeld waar Avebe duidelijk stuurt op kostleiderschap in basisprocessen en -producten. De locatie Stadex in het Zweedse Malmö is, net als de fabrieken in Lüchow en Dallmin, volledig FSSC22000 gecertificeerd. Bovendien is hier sterk gestuurd op kwaliteit: de fabriek draait bijna ‘100% first time right’. Stadex is hiermee volledig ingericht voor verdere ontwikkeling in het hogere segment voedingsingrediënten.
Human Resources Management Avebe investeert voortdurend in haar medewerkers. Duurzame inzetbaarheid neemt daarin een centrale plaats in. Alles met als doel dat medewerkers goed opgeleid en vitaal hun functie kunnen vervullen, vandaag en in de toekomst. Onze verplichting ten aanzien van de Participatiewet, wordt actief ingevuld. In samenwerking met het UWV worden de mogelijkheiden van ‘jobcarving’ binnen Avebe onderzocht en de eerste medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt, worden binnenkort geplaatst. In het kader van het loopbaanbeleid is het afgelopen boekjaar tevens gewerkt aan een talentmanagementprogramma. Tijdens ‘talent days’ worden talent en ontwikkelmogelijkheden van medewerkers in diverse managementteams besproken en vastgelegd. Vervolgens worden hierover met medewerkers afspraken gemaakt in de gesprekscyclus. Hierdoor blijven medewerkers voortdurend in ontwikkeling en worden de mogelijkheden voor duurzame inzetbaarheid vergroot. Carrièrestappen tussen afdelingen en locaties worden gestimuleerd. Ook is het afgelopen jaar het generiek functiehuis geïmplementeerd. Dit generiek functiehuis is een vereenvoudiging van de functieomschrijvingen, die voorheen verouderd en veelal erg gedetailleerd waren omschreven. Om ook de ontwikkeling van jong talent te bevorderen, is het initiatief genomen tot de oprichting van Avebe Young. In dit netwerk, dat bedoeld is voor medewerkers tot 35 jaar, wisselen collega’s ideeën uit en maken ze nader kennis met de verschillende bedrijfsonderdelen. Tevens wordt er gewerkt aan persoonlijke ontwikkeling en vinden er regelmatig ontmoetingen plaats tussen Avebe Young en leden van het Executive Committee en hoger management Een ander relevant thema voor duurzame inzetbaarheid is gezondheid. Op de locatie Foxhol is het afgelopen jaar een onderzoek van start gegaan in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen. In dit onderzoek staat de invloed van nachtarbeid op de fysieke en psychische gezondheid van medewerkers centraal.
16
onderzoek & ontwikkeling
We boeken succes op het gebied van productinnovatie, procesinnovatie en innovatie op landbouwkundig gebied. Zo worden we steeds duurzamer.
jaarverslag
17
onderzoek & ontwikkeling We boeken succes op het gebied van productinnovatie, procesinnovatie en innovatie op landbouwkundig gebied. We produceren steeds efficiënter en schoner, kweken betere rassen. Alles met als doel lagere kosten, een beter rendement en betere prijs. Duurzaamheid staat centraal.
Ten aanzien van productinnovatie ligt de focus van het eigen researchcentrum vooral op de ontwikkeling van nieuwe toepassingsmogelijkheden van de bestaande eiwit- en zetmeeltoepassingen voor de voedingsindustrie. In deze markt bieden de producten van Avebe duidelijk toegevoegde waarde en is er ruimte voor innovatie en ontwikkeling. Procesinnovatie richt zicht vooral op de verduurzaming van productietechnologie. Met behulp van nieuwe innovatieve technieken en processen kan er schoner geproduceerd worden, tegen een lagere prijs. De aandacht gaat daarbij vooral uit naar energieverbruik en waterbesparing. Ook wordt er nadrukkelijk gekeken naar de mogelijkheden voor verdere opwaardering van de reststromen. Dit komt ten goede aan het rendement voor de leden en verlaagt de belasting voor de omgeving. De winning van aardappeleiwit door een zogenaamd koud-proces is een voorbeeld van een succesvol innovatieproject. In navolging daarvan wordt op dit moment gewerkt aan nieuwe toepassingen afkomstig uit de reststromen.
Op landbouwkundig gebied gaat innovatie over de ontwikkeling van nieuwe rassen die moeten voldoen aan de eisen ten aanzien van ziekteresistentie en opbrengst. Hiertoe beschikt Avebe over het eigen kweek- en pootgoedbedrijf Averis. De introductie van Avito, een ras met een sterk verbeterde weerstand tegen phytophtora, is een goed voorbeeld van deze ontwikkelingen. Op dit moment ligt de nadruk vooral op het inkruisen van resistenties tegen nieuwe bodemziekten die in de nabije omgeving voorkomen. Voor de ontwikkeling van nieuwe rassen wordt gebruik gemaakt van de modernste technieken, maar wel altijd op traditionele basis. Nieuw is de methode voor ‘raswaardebepaling’, met als doel het versnellen van de introductie van nieuwe rassen. Specialisten van Avebe en Averis en leden van Avebe werken samen om een aantal rassen versneld op kleine schaal in de praktijk te brengen. Hierdoor kunnen de leden van Avebe in een eerder stadium beschikken over de modernste rassen die bijdragen aan het verbeteren van het rendement op het veld. Innovatie is voor Avebe één van de vier strategische kernthema’s en valt uiteen in productinnovatie, procesinnovatie en innovatie op landbouwkundig gebied.
18
risico’s & onzekerheden Aanpak van het risicomanagement Het verwezenlijken van de doelstellingen en het uitvoeren van de bedrijfsactiviteiten brengt voor Avebe risico’s met zich mee. Avebe wil deze risico’s tijdig herkennen, analyseren en op effectieve én efficiënte wijze beheersen en/of financieel afdekken. Risicomanagement is dan ook een essentieel onderdeel van het beleid van Avebe. Door het risicomanagementproces worden risico’s integraal en op een structurele manier gesignaleerd en beheersbaar gemaakt. Periodiek wordt vanuit de strategische bedrijfsdoelstellingen gekeken naar de risicoprofielen van de verschillende bedrijfsonderdelen. Afgelopen jaar lag de focus op de risicoprofielen van Agro/Averis, Commerce, Operations, HR en ICT. Eveneens zijn er op lijnniveau binnen een tweetal locaties risicoprofielen vastgesteld. Binnen bovengenoemd proces worden de in het Avebe-risicomanagementbeleid vastgestelde en gestandaardiseerde methoden en technieken gehanteerd. Dit is een continuproces uitgevoerd door de risicocoördinatoren en risico-eigenaren. Hun gezamenlijke verantwoordelijkheid is het beoordelen en wegen van bestaande en nieuwe risico’s en de wijze waarop deze risico’s worden beheerst. Risicomanagement wordt gaandeweg meer onderdeel van het reguliere Avebe-managementproces. Het risicomanagementproces zal het komende jaar nog effectiever worden ingericht, door de versterkte koppeling van het proces aan de strategische bedrijfsdoelstellingen en de daaruit afgeleide tactische en operationele doelstellingen. Daarnaast is er een sterke focus op het bestaan en de werking van mitigerende beheersmaatregelen binnen vastgelegde processen in het ondersteunende Avebe Integraal Management Systeem. Binnen dit systeem zijn alle bedrijfsprocessen in kaart gebracht en gerelateerde risico’s aan deze processen gekoppeld. Op basis hiervan worden nieuwe én bestaande controles en maatregelen geborgd binnen de processen van Avebe.
Corporate Governance Beleid Ook in 2014/2015 is verder uitvoering gegeven aan het corporate governance-beleid. De wet Bestuur en Toezicht schrijft in artikel 2:166 BW en 2:276 BW een verdeling man-vrouw voor in bestuur en toezicht van de organisatie. Hoewel Avebe strikt genomen niet verplicht is aan deze wet te voldoen onderstreept ze het belang van een goede man-vrouw verdeling in haar organisatie. Binnen het hoger management en inclusief de Raad van Commissarissen wordt circa 17% van de functies door vrouwen bekleed. Bestuur en Raad van Commissarissen zullen de vereisten van deze wet in overweging nemen bij nieuwe benoemingen. Avebe heeft sinds 2010 een handhavingsconvenant met de Belastingdienst. Alle Nederlandse belastingkwesties worden op basis van transparantie besproken met de Belastingdienst. Avebe is voor haar locaties en logistieke centra in Nederland door de douane gecertificeerd en heeft daarbij het AEOF-certificaat ontvangen. AEO staat voor Authorised Economic Operator of ‘geautoriseerde marktdeelnemer’. AEO is een initiatief van de Europese Commissie. Dit certificaat is door de Duitse douane ook verleend aan KPW GmbH en door de Zweedse douane aan AB Stadex. AEO-certificering van de ‘Internationale Supply Chain’ is onderdeel van die douanewetgeving en geeft aan dat een certificaat is ontvangen voor zowel ‘vereenvoudigde douaneprocedures’ als voor ‘veiligheid’. Veiligheid heeft hierin vooral betrekking op gehanteerde procedures in relatie tot opslag en vervoer van goederen. In het kader van Corporate Governance zullen in het komende boekjaar, net als in 2013/2014, wereldwijd opnieuw Workshops ten aanzien van compliance worden gehouden. Tijdens de workshops worden de interne codes toegelicht en besproken en staan onderwerpen als het terughoudende beleid bij het aannemen van geschenken, de klokkenluidersregeling, de do’s en dont’s bij de contacten met andere spelers uit de markt op de agenda.
jaarverslag
19
Financieel informatiemanagement Avebe’s bedrijfsinformatiesysteem SAP ondersteunt de bedrijfsvoering vanuit het principe van ‘één gegevensbron’. Dit bevordert de eenduidigheid en betrouwbaarheid van de cijfers en maakt snelle rapportage mogelijk. Om de slagvaardigheid ook op operationeel niveau te verhogen, werkt Avebe voortdurend aan een hoger financieel bewustzijn bij het middelmanagement. Het business warehouse (een databank voor het maken van analyses) is een belangrijk hulpmiddel daarbij. Het geeft gemakkelijk toegankelijke financiële stuurinformatie op verschillende managementniveaus. Afwijkingen worden hierdoor eerder geconstateerd en dat maakt tevens de kwaliteit van de rapportages beter. In het kader van risicomanagement zijn de interne controles onverkort van kracht. Er werden verschillende interne audits uitgevoerd. Afgeleide financiële instrumenten (zoals valutatermijntransacties, valutacallopties en renteswaps) sluit Avebe alleen af bij financiële instellingen die ook kredietverstrekker zijn aan Avebe. Valutarisico Het beleid is gericht op het indekken van valutaposities die ontstaan als gevolg van in- en verkopen in vreemde valuta. Als indekkingsinstrumenten gebruikt Avebe valutatermijncontracten en valutacallopties. Het innemen van speculatieve posities is niet toegestaan. Valutarisico’s bij in- en verkopen worden afgedekt, afhankelijk van de verwachte periode waarin deze in- en verkopen zullen plaatsvinden.
Renterisico Het rentebeleid beperkt het risico van renteschommelingen. Avebe gebruikt financiële instrumenten (zoals renteswaps) om de rentetermijn op korte schulden te verlengen. Kredietrisico Om het kredietrisico voor de verkopen te verkleinen, heeft Avebe een kredietverzekering afgesloten bij een gerenommeerde partij. In principe verkoopt Avebe alleen aan afnemers die aan de kredietwaardigheidstoets voldoen. In individuele gevallen kan hiervan worden afgeweken, maar in dat geval zal in de regel aanvullende zekerheid nodig zijn. Energie- en emissiekostenrisico De liberalisering van de energiemarkten en de ontwikkelingen op met name de oliemarkt hebben de volatiliteit van de prijzen voor elektriciteit en aardgas sterk vergroot. Ter beheersing van de volatiliteitsrisico’s kent Avebe beleidskaders waarbinnen elektriciteit en aardgas via termijncontracten worden afgedekt. Bij lage prijzen wordt een groter deel gedekt van de verwachte behoefte voor een langere termijn. Bij relatief hoge prijzen is de indekking geringer en voor een kortere termijn. Het niet afgedekte deel en ook eventuele tijdelijke overschotten verhandelen we tegen spotmarktprijzen. Met betrekking tot CO2- en NOx-emissierechten volgt Avebe de ontwikkelingen nauwlettend.
20
MVO & duurzaamheid
Er is positieve en meetbare vooruitgang geboekt.
jaarverslag
21
MVO & duurzaamheid Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), vaak ook ‘duurzaamheid’ genoemd, is één van de vier pijlers van de strategie van Avebe. Tijdens de strategie-update van het boekjaar 2014/2015 werd de voortgang van de MVO-thema’s getoetst. Ook werden deze thema’s vergeleken met de uitgangspunten en uitkomsten van de zogenoemde nul-scan voor MVO van 2011/2012. Hieruit kwam naar voren dat de gekozen MVO-thema’s - veiligheid, energie, vitaliteit, teelt, logistiek, markt, water, systemen en omgeving - nog steeds relevant zijn.
GRI-rapportage Avebe streeft ernaar zoveel mogelijk internationale standaarden te volgen voor duurzaamheidsindicatoren. In boekjaar 2015/2016 zal voor het eerst de rapportage volgens het GRI (Global Reporting Initiative) worden gebruikt. Hiermee sluit Avebe aan bij de internationaal geaccepteerde wijze van rapporteren die tevens door klanten van Avebe wordt gebruikt.
MVO -klankbordgroep In 2014/2015 is het thema MVO getoetst in een klankbordgroep van stakeholders uit de landelijke en Europese politiek, landelijke, provinciale en lokale bestuurders, onze leden en de kennisinstellingen. In drie bijeenkomsten werden de thema’s teelt, ervaringen met duurzaamheid voor de food- en non-food sector en het gebruik van plantaardig eiwit voor voeding besproken.
Valideren teeltregistratie In 2014/2015 is Avebe gestart met het verzamelen van gegevens over duurzaamheid uit de teeltregistratie. Dit vindt onder meer plaats op verzoek van klanten die voor hun eigen duurzaamheidsrapportage gegevens over de teelt van de zetmeelaardappel nodig hebben. De verzameling van gegevens vindt plaats conform het internationale initiatief SAI Platform (Sustainable Agricultural Initiative) en wordt uitgevoerd door een onafhankelijk instituut. De resultaten hiervan zullen in 2016 bekend zijn.
Op de terreinen van veiligheid, vitaliteit, energiebesparing en vermindering van interne transportkilometers is in 2014/2015 positieve en meetbare voortgang geboekt. In 2015 is de treinverbinding Coevorden - Malmö geopend, dit betekent voor het interne transport tussen de Nederlandse locaties en Stadex een vermindering van ca. 500.000 wegtransportkilometers. Ook aan de overige thema’s is hard gewerkt. In een aantal gevallen zal de voortgang pas op langere termijn duidelijk worden zoals in het geval van communicatie met de omgeving of het thema “minder water”.
Een aantal klanten van technische derivaten heeft gevraagd de MVO-prestatie te meten aan de hand van de zogeheten Ecovadis-standaard die veel gebruikt wordt door de chemische sector. Avebe heeft hiervoor in 2014/2015 de ‘bronze’ status verkregen.
Duidelijk is dat voor onze stakeholders MVO steeds belangrijker is en steeds belangrijker wordt. In 2014/2015 is het gebruik door klanten van de door ons opgestelde ecologische profielen (EPD) van zetmeelderivaten verdubbeld ten opzichte van de vorige periode. EPD’s kunnen door onze klanten gebruikt worden als basis voor de berekening van de milieu-impact van hun eigen producten.
22
innovatieprogramma gebaseerd op duurzame waarde toepassing Naast innovatieve zetmeelderivaten wordt er hard gewerkt aan de opwaardering van eiwit en het verwaarden van reststromen.
jaarverslag
23
Vooruitzichten BESTUUR Avebe ontwikkelt zich steeds nadrukkelijker tot een aanbieder van hoogwaardige voedingsingrediënten op basis van zetmeelaardappelen.
Het innovatieprogramma is gebaseerd op duurzame waardetoevoeging. Naast innovatieve zetmeelderivaten wordt er hard gewerkt aan de opwaardering van eiwit en het verwaarden van reststromen. Ook nieuwe technologie staat hoog op de agenda, met name nieuwe droogtechnieken die minder energie vragen. Veilig werken is de basis van onze werkhouding. We hebben hier goede progressie geboekt, maar we willen grotere stappen maken. Daarbij wordt de manier van werken op alle mogelijke manieren tegen het licht gehouden zodat risico’s worden geminimaliseerd. Het geplande investeringsniveau is 41 miljoen euro. Ongeveer de helft hiervan is bestemd voor investeringen in innovaties. Het aantal arbeidsplaatsen zal enerzijds afnemen vanwege het uit te voeren investeringsprogramma. Anderzijds ontstaan er nieuwe arbeidsplaatsen, vooral op het gebied van voedingstechnologie. Het totale
aantal arbeidsplaatsen is gepland op ca. 1.300. Het groeiseizoen van de lopende campagne was zeer grillig. Hitte en grote hoeveelheden neerslag bepaalden het beeld. De start van de campagne was zondermeer lastig vanwege de moeilijke oogstomstandigheden. Met de kennis van vandaag zal de oogst veel minder ruim zijn dan in de vorige campagne. Overigens was ook in het zuiden van Europa sprake van extreme weersomstandigheden. Avebe wil zich profileren als een echte agrarische coöperatie. Centraal staat de prestatieprijs waarin zowel het inkomen van de leden als het investeren in de toekomst van de onderneming gereflecteerd worden.. Transparante communicatie met alle stakeholders krijgt ruime aandacht. Elke medewerker van Avebe speelt een rol in de uitvoering van de strategie, de gezamenlijke inzet van alle medewerkers is dan ook essentieel in de realisatie van de strategie. Namens het Bestuur, B.C. Jansen E. Kraaijenzank
24
25
jaarrekening 2014 / 2015 Alle bedragen in de tabellen in EUR x 1.000 tenzij anders vermeld.
jaarverslag
26
GECONSOLIDEERDE BALANS per 31 juli 2015
(na voorstel resultaatbestemming)
ACTIVA 31-7-2015 31-7-2014 Vaste activa Immateriële vaste activa 946 969 Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en terreinen 34.514 35.350 Machines en installaties 103.100 75.397 Andere vaste bedrijfsmiddelen 3.721 4.410 Activa in uitvoering 45.516 51.554 186.851 166.711
Ref 2 3
Financiële vaste activa Overige deelnemingen 1 1 4 Overige leningen 12 11 13 12 Vlottende activa Voorraden Zetmeel 56.362 49.430 Derivaten 78.976 71.050 Nevenproducten 5.031 5.973 Overige producten 24.307 21.523 164.676 147.976 Vorderingen Handelsdebiteuren 61.722 69.061 Vorderingen op deelnemingen - 17 Belastingen en premies sociale verzekeringen 2.722 110 Overige vorderingen 11.450 9.138 Overlopende activa 345 69 76.239 78.395 Liquide middelen
1.477 1.236
Totaal activa
430.202 395.299
jaarverslag
27
PASSIVA
31-7-2015
31-7-2014
Ref
Groepsvermogen Eigen vermogen 199.550 195.025 5 199.550 195.025 Voorzieningen Reorganisatie 3.271 5.669 6 Belastinglatenties 679 795 Pensioenen 2.163 2.343 Overige 10.717 8.744 16.830 17.551 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen 125.932 107.156 7 Handelscrediteuren 53.966 46.118 Rekening-courant leden-leveranciers 2.839 2.917 7 Schulden ter zake van pensioenen 2.833 1.359 Overige schulden 22.248 18.946 8 Overlopende passiva 6.004 6.227 213.822 182.723
Totaal passiva
430.202
395.299
28
GECONSOLIDEeRDE EXPLOITATIEREKENING 2014/2015 2013/2014 Ref Bruto-omzet 559.573 579.949 9 Directe verkoopkosten 38.504 39.262 Netto-omzet 521.069 540.687 Wijziging in voorraden gereed product 13.916 -19.798 Geactiveerde productie 1.413 826 Overige bedrijfsopbrengsten 3.199 6.284 10 18.528 -12.688 Som der bedrijfsopbrengsten 539.597 527.999 Kosten grond- en hulpstoffen 300.946 292.257 Salarissen 71.533 70.082 11 Sociale lasten 23.135 23.987 Afschrijvingen en overige waardeverminderingen 24.930 37.602 12 Overige bedrijfskosten 101.405 88.984 Som der bedrijfslasten 521.949 512.912 Bedrijfsresultaat 17.648 15.087 Opbrengsten van effecten 2.087 1.967 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 90 21 Rentelasten -7.258 -7.598 Per saldo lasten -5.081 -5.610 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 12.567 9.477 voor belastingen Belastingen -798 -1.173 13 Resultaat deelnemingen - 35 Coöperatief resultaat na belastingen
11.769
8.339
jaarverslag
29
geconsolideerd KASSTROOMOVERZICHT
2014/2015 2013/2014
Ref
Kasstroom uit Coöperatief resultaat na belastingen 11.769 8.339 operationele activiteiten Aanpassingen voor: Afschrijvingen en overige waardeverminderingen 24.930 37.602
12
Mutaties werkkapitaal Mutatie voorraden -16.700 24.348 Mutatie vorderingen 2.156 1.636 Mutatie kortlopende schulden 11.021 -13.012 -3.523 12.972 Dotatie voorzieningen 3.029 1.431 Onttrekkingen voorzieningen -3.676 -4.159 Mutatie voorzieningen -647 -2.728
6
Bruto operationele kasstroom
32.529
56.185
Kasstroom uit Investeringen in vaste activa -45.292 -24.832 2 3 investerings- Desinvesteringen in vaste activa 105 204 3 activiteiten Overige mutaties financiële vaste activa -1 -1 4 -45.188 -24.629 Netto operationele kasstroom voor financieringsactiveiten -12.659 31.556 Kasstroom uit Eindbetaling leden -2.970 -4.185 financierings- Mutatie leningen leden-leveranciers -78 -530 activiteiten Terugbetaling agio -1.522 - Rendement op agio -894 -903 Uitbetaald aan certificaathouders - - 3.938 Overige 333 362 -5.131 -9.194 Netto kasstroom -17.790 22.362 Koers- en omrekenverschillen -745 -251 Mutatie nettoschuld -18.535 22.111
17 17 17 17
Samenstelling nettoschuld Nettoschuld kredietinstellingen per 1 augustus 105.920 128.031 Mutatie nettoschuld 18.535 -22.111 Nettoschuld kredietinstellingen per 31 juli 124.455 105.920
30
toelichting algemeen 1
GRONDSLAGEN
KASSTROOMOVERZICHT
DOELSTELLING
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De nettoschuld in het kasstroomoverzicht bestaat uit de schulden aan kredietinstellingen verminderd met de liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschillen op geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen.
Avebe U.A. heeft het doel in stoffelijke behoeften van haar leden te voorzien krachtens overeenkomsten met hen gesloten in het bedrijf dat zij te dien einde te hunnen behoeve uitoefent of doet uitoefenen. Zij tracht dit doel te bereiken door het verwerken van grondstoffen tot zetmeel en andere daaruit te winnen producten. CONSOLIDATIEGRONDSLAGEN In de consolidatie worden de financiële gegevens van Avebe U.A. opgenomen, samen met haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen waarin Avebe U.A. direct of indirect overheersende zeggenschap kan uitoefenen doordat zij beschikt over de meerderheid van de stemrechten of op enig andere wijze de financiële en operationele activiteiten kan beheersen. Hierbij wordt tevens rekening gehouden met potentiële stemrechten die direct kunnen worden uitgeoefend op balansdatum. De groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft, worden voor 100% in de consolidatie betrokken. Het aandeel van derden in het groepsvermogen en in het groepsresultaat wordt afzonderlijk vermeld. Intercompanytransacties, intercompanywinsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen worden geëlimineerd, voor zover de resultaten niet door transacties met derden buiten de groep zijn gerealiseerd. Ongerealiseerde verliezen op intercompanytransacties worden ook geëlimineerd tenzij er sprake is van een bijzondere waardevermindering. Waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen zijn waar nodig gewijzigd om aansluiting te krijgen bij de geldende waarderingsgrondslagen voor de Groep.
In het boekjaar is voor de posten onder kasstroom uit financieringsactiviteiten overgestapt op de directe methode. De vergelijkende cijfers uit het vorig boekjaar zijn dienovereenkomstig aangepast. VREEMDE VALUTA FUNCTIONELE VALUTA De posten in de jaarrekening van de groepsmaatschappijen worden gewaardeerd met inachtneming van de valuta van de economische omgeving waarin de groepsmaatschappij haar bedrijfsactiviteiten voornamelijk uitoefent (de functionele valuta). De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in euro’s; dit is zowel de functionele als de presentatievaluta van Avebe U.A.. OMREKENING IN VREEMDE VALUTA Activa en passiva luidend in vreemde valuta worden omgerekend tegen de per balansdatum geldende koersen. Transacties luidend in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum. Uit omrekening voortvloeiende koersverschillen worden ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht. Activa en passiva van buitenlandse deelnemingen worden
jaarverslag
31
omgerekend tegen de koers per balansdatum; de posten in de exploitatierekening worden tegen de gemiddelde koers gedurende het jaar omgerekend. Koersverschillen met betrekking tot de omrekening van het vermogen van buitenlandse deelnemingen en met betrekking tot vorderingen op, respectievelijk schulden aan deelnemingen met een vermogenskarakter, worden in het vermogen, als een wettelijke reserve verwerkt. VERBONDEN PARTIJEN Als verbonden partijen worden alle rechtspersonen aangemerkt waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen die overwegende zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij. GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING
een oordeel vormt en dat de directie schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van afschrijvingen. Er wordt rekening gehouden met bijzondere waardeverminderingen; dit is het geval als de boekwaarde van het actief (of van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort) hoger is dan de realiseerbare waarde ervan. Om vast te stellen of er voor een immaterieel vast actief sprake is van een bijzondere waardevermindering, wordt verwezen naar de paragraaf bijzondere waardeverminderingen.
VERGELIJKING MET VOORGAAND JAAR De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van vorig jaar. ALGEMEEN De (geconsolideerde) jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven zijn door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de exploitatierekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting.
Uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling Uitgaven voor onderzoek ten behoeve van nieuwe producten en nieuwe productietechnieken worden als kosten verantwoord. Uitgaven voor ontwikkeling worden slechts geactiveerd indien onomstotelijk vaststaat dat er een te identificeren actief ontstaat, dat toekomstig economisch voordeel voor Avebe U.A. oplevert. Goodwill Goodwill, die voortkomt uit acquisities, wordt geactiveerd tegen verkrijgingsprijs en afgeschreven over de verwachte economische levensduur met een maximum van twintig jaar.
SCHATTINGEN
Goodwill wordt berekend als het verschil tussen de verkrijgingsprijs en het aandeel in de waarde van het eigen vermogen volgens de waarderingsgrondslagen van Avebe U.A., rekening houdend met reële waarden, reorganisatiekosten en daarop betrekking hebbende belastingen. Intern gecreëerde goodwill wordt door Avebe U.A. niet gewaardeerd.
Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de directie van Avebe U.A. zich over verschillende zaken
Software Software wordt gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met afschrijvingen op basis van de
32
verwachte economische levensduur. Software wordt afgeschreven over een periode van vijf jaar. MATERIËLE VASTE ACTIVA De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs plus bijkomende kosten of vervaardigingsprijs, verminderd met de afschrijvingen. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Subsidies, die door de overheid op de investeringen zijn toegekend, zijn in mindering gebracht op de verkrijgingsprijs. De jaarlijkse, lineaire afschrijvingen zijn gebaseerd op de getaxeerde levensduur van gebouwen van vijfentwintig jaar en van machines en installaties van tien jaar. De andere vaste bedrijfsmiddelen worden in vijf jaar of minder afgeschreven, afhankelijk van de activasoort. Uitgaven voor groot onderhoud worden als kosten verantwoord in het jaar waarin ze zich voordoen. Uitgaven voor groot onderhoud van activa die al volledig zijn afgeschreven worden geactiveerd en afgeschreven volgens de per activasoort geldende afschrijvingstermijn, mits levensduurverlengend. FINANCIËLE VASTE ACTIVA Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20%. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor de aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de betreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien en voorzover Avebe U.A. in deze situatie geheel of ten dele instaat voor de schulden van de deelneming respectievelijk het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening getroffen. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere reële waarde. De onder financiële vaste activa opgenomen
overige vorderingen omvatten verstrekte leningen en overige vorderingen. Deze vorderingen worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgens worden deze leningen gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Indien er bij de verstrekking van leningen sprake is van disagio of agio, wordt dit gedurende de looptijd ten gunste respectievelijk ten laste van het resultaat gebracht als onderdeel van de effectieve rente. Ook transactiekosten worden verwerkt in de eerste waardering en als onderdeel van de effectieve rente ten laste van het resultaat gebracht. Bijzondere waardeverminderingen worden ten laste gebracht van de exploitatierekening. BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN Door Avebe U.A. wordt op iedere balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat een actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort bepaald. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. De opbrengstwaarde wordt bepaald met behulp van de actieve markt. Voor activa waarvoor onduidelijkheid bestaat over marktgegevens en/of toekomstige kasstromen is de boekwaarde op nihil gesteld. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt direct als een last verwerkt in de exploitatierekening. Indien wordt vastgesteld dat een in het verleden verantwoorde bijzondere waardevermindering niet meer bestaat of is afgenomen wordt de toegenomen boekwaarde van de desbetreffende activa niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn verantwoord. Voor de bepaling van de bedrijfswaarde wordt bij het contant maken van de kasstromen een, op het actuele, lange termijn, marktrisico gebaseerde disconteringsvoet gehanteerd.
jaarverslag
33
Ook voor financiële instrumenten beoordeelt de vennootschap op iedere balansdatum of er objectieve aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen van een financieel actief of een groep van financiële activa. Bij objectieve aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen bepaalt de vennootschap de omvang van het verlies uit hoofde van de bijzondere waardeverminderingen, en verwerkt dit direct in de exploitatierekening.
LIQUIDE MIDDELEN Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken worden opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. HERWAARDERINGSRESERVE
VOORRADEN Grond- en hulpstoffen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs bepaald op basis van ‘first-in, first-out’, onder aftrek van een voorziening voor incourantheid of, indien van toepassing, tegen lagere opbrengstwaarde. Zetmeel, derivaten en nevenproducten zijn gewaardeerd tegen integrale kostprijs, voorzover nodig onder aftrek van een voorziening voor incourantheid of, indien van toepassing, tegen lagere opbrengstwaarde. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Het in de integrale kostprijs opgenomen gedeelte voor de aardappelen is gebaseerd op de meerjarig gemiddelde inkoopprijs van spilgewas tarwe. De in de integrale kostprijs opgenomen toeslag voor vaste kosten is gebaseerd op een normatieve productie per boekjaar. VORDERINGEN Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten en worden er op basis van de effectieve rente renteinkomsten ten gunste van de exploitatierekening gebracht. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. Overige effecten opgenomen onder de vorderingen zijn gewaardeerd tegen reële waarde.
De herwaarderingsreserve betreft ongerealiseerde koersresultaten op netto-investeringen in buitenlandse groepsmaatschappijen en verstrekte leningen evenals gerealiseerde en ongerealiseerde koersresultaten op valutatermijncontracten afgesloten ter afdekking van het valutarisico op bovengenoemde investeringen en leningen. VOORZIENINGEN Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Reorganisatie De reorganisatievoorziening heeft betrekking op de geschatte kosten van vóór het einde van het verslagjaar gemaakte en door de Raad van Commissarissen goedgekeurde reorganisatieplannen inzake bepaalde delen van de organisatie, die gecommuniceerd zijn vóór het opmaken van de jaarrekening. Belastinglatenties Latente belastingen worden berekend op basis van het verschil tussen de fiscale waardering van de activa en de passiva en de commerciële boekwaarde per einde boekjaar, tegen de geldende belastingtarieven.
34
Actieve en passieve belastinglatenties binnen dezelfde fiscale eenheid worden gesaldeerd. Latente belastingvorderingen worden opgenomen indien het waarschijnlijk is dat toekomstige winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa en latente belastingverplichtingen onder de voorzieningen. Pensioenen Op de Nederlandse pensioenregelingen zijn de bepalingen van de Nederlandse pensioenwet van toepassing en worden op verplichte, contractuele of vrijwillige basis premies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen betaald door Avebe U.A.. De premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Nog niet betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen. Avebe U.A. heeft alle pensioenregelingen verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. De over het verslagjaar verschuldigde premie wordt als last verantwoord. Mutaties in de pensioenvoorziening worden ook in de exploitatierekening verwerkt. Het bedrag dat als pensioenvoorziening is opgenomen, is de beste schatting van de nog niet afgefinancierde bedragen die noodzakelijk zijn om de desbetreffende verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. Pensioenregelingen van dochterondernemingen in het buitenland, die vergelijkbaar zijn met de wijze waarop het Nederlandse pensioenstelsel is ingericht en functioneert, worden eveneens volgens de verplichtingenbenadering verwerkt. Van buitenlandse pensioenregelingen die niet vergelijkbaar zijn wordt een beste schatting gemaakt van de per balansdatum bestaande verplichting, op basis van een in Nederland algemeen aanvaardbare actuariële waarderingsmethodiek. Overige De overige voorzieningen hebben betrekking op de voorziening voor jubileumuitkeringen; sloopkosten en overige verplichtingen en risico’s die samenhangen met de bedrijfsactiviteiten. De jubileumvoorziening wordt lineair opgebouwd gedurende de laatste 15 jaren
voor het jubileum. De voorziening voor sloopkosten is bepaald op basis van de verwachte kosten voor de geplande sloop van gebouwen en machines voor de eerstkomende 5 jaren. De voorziening voor overige verplichtingen en risico’s die samenhangen met de bedrijfsactiviteiten is tegen nominale waarde opgenomen. SCHULDEN Schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt op basis van de effectieve rente gedurende de geschatte looptijd van de schulden in de exploitatierekening als interestlast verwerkt. LEASING Leasecontracten waarbij een groot deel van de voor- en nadelen verbonden aan het eigendom niet bij Avebe U.A. ligt, worden verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden op lineaire basis verwerkt in de exploitatierekening over de looptijd van het contract. RESULTAATBEPALING Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De opbrengsten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Verkoop van goederen Opbrengsten uit de verkoop van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper.
jaarverslag
35
Netto-omzet Netto-omzet omvat de opbrengsten uit levering van goederen onder aftrek van kortingen en dergelijke, vrachtkosten en van over de omzet geheven belastingen en na eliminatie van transacties binnen de groep. Bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat bestaat uit de netto-omzet, de personeelskosten, de afschrijvingskosten, de kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten. Kosten van grond- en hulpstoffen Dit betreft de kosten van grond- en hulpstoffen van de verkochte producten, dan wel de kosten ter verkrijging van de verkochte producten. De kosten van de gronden hulpstoffen zijn berekend volgens de Fifo-methode (first-in, first-out). Het onder deze post opgenomen bedrag voor de aankoop van zetmeelaardappelen is bepaald op basis van de campagneprijs vermeerderd met toeslagen en vermeerderd of verminderd met het effect van de berekening van de aardappelcomponent in het gereed product. Personeelskosten Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de exploitatierekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Koersverschillen Koersverschillen die optreden bij de afwikkeling of omrekening van monetaire posten worden in de exploitatierekening verwerkt in de periode dat zij zich voordoen, tenzij hedge-accounting wordt toegepast. Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Dividenden Te ontvangen dividenden van niet op nettovermogenswaarde gewaardeerde deelnemingen en effecten, worden verantwoord zodra Avebe U.A. het recht hierop heeft verkregen.
FISCALE EENHEID Avebe U.A. vormt met haar 100 % Nederlandse deelnemingen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op grond van de standaard voorwaarden zijn de vennootschap en de met haar gevoegde dochterondernemingen ieder hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde belasting en verwerking van belastingen binnen fiscale eenheid. De moeder rekent af op basis van fiscale resultaten van de dochters met inachtneming van de toerekening van de voordelen van de fiscale eenheid aan de verschillende maatschappijen die daar van deel uit maken. BELASTINGEN De belasting over het resultaat wordt per land berekend over het resultaat voor belastingen in de exploitatierekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Belastingverrekeningen binnen de fiscale eenheid in Avebe U.A. worden verwerkt. RESULTAAT DEELNEMINGEN Deze post bestaat uit de resultaten van de overige deelnemingen. OVERHEIDSSUBSIDIES Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de exploitatierekening. FINANCIËLE INSTRUMENTEN De treasury-activiteiten, waaronder valuta- en rentemanagement alsmede financiering van de groep en haar werkmaatschappijen, worden centraal gecoördineerd vanuit Nederland. Het door het Bestuur goedgekeurde beleid is gericht op het hedgen van valutaposities die ontstaan als gevolg van in- en verkopen in vreemde valuta.
36
Als indekkingsinstrumenten worden met name valutacallopties en valutatermijncontracten gebruikt. Het innemen van speculatieve posities is niet toegestaan. De afgeleide financiële instrumenten (valutatermijntransacties, valutacallopties en renteswaps) worden uitsluitend afgesloten bij financiële instellingen die bij Avebe U.A. kredietverstrekkers zijn. Derivaten worden bij eerste opname in de balans opgenomen tegen reële waarde, de vervolgwaardering van afgeleide financiële instrumenten (‘derivaten’) is afhankelijk van het feit of het onderliggende van het derivaat beursgenoteerd is of niet. Indien het onderliggende beursgenoteerd is, dan wordt het derivaat tegen reële waarde opgenomen. Indien het onderliggende niet-beursgenoteerd is, wordt het derivaat tegen kostprijs of lagere marktwaarde opgenomen. De wijze van verwerking van waardeveranderingen van het afgeleide financieel instrument is afhankelijk van of er met het afgeleide financiële instrument hedge-accounting wordt toegepast of niet. Avebe U.A past hedge-accounting toe. Op het moment van aangaan van een hedgerelatie, wordt dit gedocumenteerd. Avebe U.A. stelt door middel van een test periodiek de effectiviteit van de hedgerelatie vast. Dit kan gebeuren door het vergelijken van de kritische kenmerken van het hedge-instrument met die van de afgedekte positie, of door het vergelijken van de verandering in reële waarde van het hedge-instrument en de afgedekte positie. Translatie-afdekking Avebe U.A. dekt het valutarisico op netto-investeringen in buitenlandse groepsmaatschappijen en verstrekte leningen af middels valutatermijncontracten. Voor deze valutatermijncontracten wordt kostprijshedgeaccounting toegepast waarbij valutakoersverschillen worden verwerkt in de herwaarderingsreserve voor het effectieve deel van de hedgerelatie. Het ineffectieve deel van de hedgerelatie wordt direct in de exploitatierekening verwerkt.
Transactie-afdekking Het afdekken van niet op de balans opgenomen posities vindt plaats middels opties en forwardcontracten. Avebe past kostprijshedge-accounting toe voor deze afgeleide financiële instrumenten. Hedgeinstrumenten worden niet geherwaardeerd zolang de afgedekte positie nog niet in de balans is verwerkt. Voor de opties wordt het verschil tussen de contante koers die geldt op het moment van afsluiten van het derivaat en de termijnkoers waartegen het derivaat zal worden afgewikkeld geactiveerd en zal worden afgeschreven over de looptijd van het contract. Het ineffectieve deel van de hedgerelatie wordt direct in de exploitatierekening verwerkt. Betaalde optiepremies worden geactiveerd onder handelsdebiteuren en afgeschreven over de looptijd van het optiecontract. De afschrijvingskosten van de optiepremie worden in de exploitatierekening onder bruto-omzet verantwoord. Forward-contracten worden gewaardeerd tegen de koers geldend op balansdatum. Gerealiseerde winsten of verliezen op afgeleide financiële instrumenten die zijn gebruikt ter dekking van de niet in de balans opgenomen posities, worden uitgesteld tot het tijdstip waarop de winsten of verliezen op de afgedekte posities worden verantwoord in de exploitatierekening. Renterisico-afdekking Avebe U.A. past kostprijshedge-accounting toe voor de renteswaps die ervoor zorgen dat de rente betaald op variabel rentende kredietfaciliteiten wordt omgezet in een vaste rente. Het ineffectieve deel van de waardeverandering van de renteswaps wordt verantwoord in de exploitatierekening onder de financiële baten en lasten. Valutarisico Valutarisico’s uit hoofde van in- en verkopen worden afgedekt afhankelijk van de verwachte periode waarin deze in- en verkopen zullen plaatsvinden. Valutarisico’s die voortvloeien uit investeringen in buitenlandse groepsmaatschappijen, gevestigd buiten het eurogebied, worden eveneens afgedekt door financiële instrumenten in de valuta van het land waar de buitenlandse groepsmaatschappij gevestigd is.
jaarverslag
37
Renterisico Het rentebeleid beoogt het risico van renteschommelingen te beperken. Avebe U.A. maakt gebruik van financiële instrumenten (renteswaps) om de rente op korte schulden om te zetten in een vaste rente. Kredietrisico Ter mitigering van het kredietrisico voor haar verkopen heeft Avebe U.A. een kredietverzekering afgesloten bij een gerenommeerde partij en in principe, vinden verkopen alleen plaats aan afnemers die voldoen aan een kredietwaardigheidstoets. In individuele gevallen kan hiervan afgeweken worden, maar in een dergelijk geval zal in de regel aanvullende zekerheid verkregen worden.
38
toelichting OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 JULI 2015
2
Vaste activa Immateriële vaste activa Het verloop van de waarde van de immateriële vaste activa over het verslagjaar is als volgt: Boekwaarde per 31 juli 2014 969 Investeringen 921 Afschrijvingen -424 Duurzame waardevermindering -520 -23 Boekwaarde per 31 juli 2015 946 Aanschafwaarde per 31 juli 2015
3.848
Software wordt afgeschreven in vijf jaar. 3
Materiële vaste activa Het verloop van de waarde van de materiële vaste activa over het verslagjaar is als volgt: Andere Bedrijfs- Machines vaste gebouwen en bedrijfs- Activa in en terreinen installaties middelen uitvoering Totaal Boekwaarde per 31 juli 2014 35.350 75.397 4.410 51.554 166.711 Investeringen 1.652 47.548 1.202 -6.031 44.371 Koersverschillen -48 -85 - -7 -140 36.954 122.860 5.612 45.516 210.942 Boekwaarde desinvesteringen Duurzame waardeverminderingen Afschrijvingen
-105 -20 -2.315 -2.440
- -736 -19.024 -19.760
- -48 -1.843 -1.891
- - - -
-105 -804 -23.182 -24.091
Boekwaarde per 31 juli 2015
34.514
103.100
3.721
45.516
186.851
100.327
526.555
42.097
45.516
714.495
Aanschafwaarde per 31 juli 2015
Op grond van de ontwikkelingen in de aardappelzetmeelmarkt en de prijsontwikkelingen in de energiemarkt is een deel van de activa van Avebe U.A. in voorgaande jaren afgewaardeerd naar de realiseerbare waarde.
jaarverslag
39
4
Financiële vaste activa 31-7-2015 31-7-2014 A Overige deelnemingen 1 1 B Overige leningen 12 11 13 12 De looptijd van deze posten is langer dan 1 jaar. Het verloop van deze posten is als volgt: A B Boekwaarde per 31 juli 2014 1 11 Kapitaalmutaties - 1 Boekwaarde per 31 juli 2015 1 12
Voorraden De voorraden die tegen lagere opbrengstwaarde zijn gewaardeerd hebben op balansdatum een boekwaarde van EUR 3,5 miljoen. Vorderingen Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan één jaar. Op de handelsdebiteuren is een voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht. De vordering belastingen en sociale premies sociale verzekeringen heeft volledig betrekking op de BTW. De reële waarde van de overige vorderingen benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter ervan. In de post overige vorderingen is, als overige effecten, voor een bedrag van EUR 7,4 miljoen de resterende 40% van de aandelen van Meelunie B.V. opgenomen. Hoogwegt Groep B.V. heeft een optie tot koop van deze aandelen bedongen. De optie kan van 1 januari 2013 tot en met 31 december 2015 worden uitgeoefend. Op grond van de overeenkomst zijn de aandelen gewaardeerd op de nettovermogenswaarde op 31 juli 2015. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekeningcourantschulden bij banken worden opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de Coöperatie.
Groepsvermogen 5
Eigen vermogen Voor een toelichting op het groepsvermogen verwijzen wij naar de enkelvoudige jaarrekening.
40
6
Voorzieningen De voorzieningen zijn langlopend tenzij anders vermeld. Het verloop van de voorzieningen over het verslagjaar is als volgt: Reorganisatie Stand per 31 juli 2014 5.669 Mutaties ten laste van de -76 expoitatierekening Onttrekkingen -2.322 Koersverschillen - Stand per 31 juli 2015 3.271
Belasting- latenties Pensioenen Overige Totaal 795 2.343 8.744 17.551 -96 227 2.974 3.029 - -20 679
-353 -54 2.163
-1.001 - 10.717
-3.676 -74 16.830
Het kortlopende deel van de voorzieningen bedraagt EUR 4,3 miljoen. Voorziening pensioenen Binnen de Nederlandse eenheden hebben de pensioenvoorzieningen betrekking op te betalen premies voor een aantal gesloten groepen (oud) werknemers. De dekkingsgraad van Stichting Pensioenfonds Avebe is op 31 december 2014 114,9%. Op basis van de uitvoeringsovereenkomst met het pensioenfonds en de pensioenovereenkomst met de werknemers, zijn er geen extra verplichtingen in het kader van extra betaling, backservice verplichtingen, (extra) uitvoeringskosten, extra pensioenaanspraken, nadelen van individuele waardeoverdrachten. Er is verder geen sprake van toegezegde restituties, over rente, winstdeling en voordelen van individuele waardeoverdrachten die ten gunste komen van Avebe U.A.. De voorzieningen voor de buitenlandse vennootschappen betreffen een zogeheten reservetekort en toegezegde regelingen. Dit betreffen in de toekomst af te financieren verplichtingen. Het bedrag dat hiermee is gemoeid, bedraagt EUR 1,8 miljoen (vorig jaar EUR 1,6 miljoen). Overige voorzieningen Het verloop van de overige voorzieningen is als volgt: Jubileum- Sloop uitkeringen kosten Totaal Stand per 31 juli 2014 2.833 5.911 8.744 Mutaties ten laste van de expoitatierekening 1.087 1.887 2.974 Onttrekkingen -299 -702 -1.001 Stand per 31 juli 2015 3.621 7.096 10.717 De jubileumuitkeringen zijn geregeld in de interne regeling. De jubileumvoorziening wordt in 15 jaren lineair opgebouwd. De voorziening voor sloopkosten is gevormd voor de verwachte kosten van de geplande sloop van een aantal gebouwen en machines op de Avebe-locaties in Nederland voor de komende 5 jaren.
jaarverslag
41
7
Kortlopende schulden die rentedragend zijn 31-7-2015 31-7-2014 Schulden aan kredietinstellingen 125.932 107.156 Rekening-courant leden-leveranciers 2.839 2.917 Totaal rentedragende kortlopende schulden 128.771 110.073 Avebe U.A. heeft een kredietfaciliteit van in totaal EUR 214,6 miljoen bij haar huisbankiers met als overeengekomen convenanten: • Een solvabiliteit van tenminste 30% en; • Een net Debt/EBITDA-ratio van maximaal 3,5. Avebe U.A. heeft op balansdatum aan alle voorwaarden voldaan. Voor de berekening van de ratio’s zijn met de banken specifieke rekenregels overeengekomen. De kredietfaciliteit laat zich als volgt onderverdelen: • Een drie jaar gecommitteerde lijn van EUR 78,6 miljoen, waarop ieder kwartaal EUR 1 miljoen wordt afgelost, met een slotbetaling van EUR 74,6 miljoen op 26 november 2016. • Een rekening-courantlijn van EUR 136 miljoen, dit is inclusief een garantielijn van EUR 6 miljoen. De huidige kredietfaciliteit heeft een looptijd tot 26 november 2016, die jaarlijks wordt bevestigd.
8
Overige schulden In deze post is een schuld aan leden opgenomen van EUR 6,8 miljoen (v.j. EUR 5,4 miljoen). Deze schuld aan leden bestaat uit de volgende componenten: 31-7-2015 31-7-2014 Eindbetaling leden 4.350 2.970 Rendement op agio 894 913 Terugbetaling agio 1.522 1.522 Terugbetaling certificaten 19 28 6.785 5.433 De overige schulden en overlopende passiva hebben in principe een looptijd van minder dan één jaar. De reële waarde van de overige schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter ervan. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Avebe U.A. heeft jegens de banken de volgende zekerheden gesteld: recht van hypotheek op het onroerend goed in Nederland en Duitsland; verpanding van voorraden en vorderingen. Deze zekerheden zijn in stand gebleven. De langlopende verplichtingen in verband met operationele lease- en huurovereenkomsten bedragen EUR 31,6 miljoen waarvan EUR 5,7 miljoen vervalt binnen één jaar. Een bedrag van EUR 15,2 miljoen binnen vijf jaren en een bedrag van EUR 10,7 miljoen vervalt na meer dan vijf jaren. Garanties zijn afgegeven tot een bedrag van EUR 464.000.
42
In het kader van de verkoop van de aandelen Meelunie B.V. is overeengekomen dat de betaalde goodwill of een deel daarvan aan de kopende partij terugbetaald moet worden indien aan bepaalde voorwaarden op het gebied van winstgevendheid niet wordt voldaan. Aangezien op dit moment de verwachting is dat aan deze voorwaarden zal worden voldaan is het bedrag in de balans niet gewaardeerd. Het maximumbedrag dat hiermee gemoeid zou kunnen zijn bedraagt EUR 1 miljoen. Avebe is in het kader van lopende investeringen verplichtingen aangegaan ter waarde van EUR 4,2 miljoen. Niet in de balans opgenomen activa In het kader van de verkoop van de aandelen Meelunie B.V. is aan Hoogwegt Groep B.V. een calloptie toegekend om de resterende 40% van de aandelen tussen 1 januari 2013 en 31 december 2015 over te nemen. Onder voorwaarden, waarvan op dit moment onzeker is of er aan voldaan zal worden, kan Avebe U.A. een additioneel bedrag aan goodwill tegemoet zien. Dit bedrag is in de balans niet gewaardeerd. Avebe U.A. heeft in 2008 een bepaalde hoeveelheid emissierechten om niet toegewezen gekregen met betrekking tot de jaarlijkse uitstoot van CO2 voor de periode 2008-2012. Deze emissierechten zijn vrij verhandelbaar en ook na de genoemde periode door Avebe U.A. te gebruiken. Jaarlijks vindt toetsing achteraf plaats tussen de werkelijke uitstoot en de emissierechten. Indien de werkelijke uitstoot de verkregen emissierechten overschrijdt, gelden bijkoop- en boeteclausules. Avebe U.A. verwacht dat de werkelijke uitstoot lager zal zijn dan de beschikbare emissierechten en heeft het huidige overschot aan emissierechten niet gewaardeerd.
Financiële instrumenten De in het onderstaande overzicht opgenomen ‘notional amounts’ zijn de onderliggende waarden waarvoor de contracten voor financiële instrumenten zijn afgesloten. De marktwaarden geven aan hoeveel betaald respectievelijk ontvangen zou worden van onafhankelijke tegenpartijen in ruil voor het per balansdatum beëindigen van de contracten, zonder verdere verplichtingen. Deze markt- (reële)waarde van de instrumenten weerspiegelt het ongerealiseerde resultaat bij herwaarderingen van de contracten tegen valutakoersen geldend op balansdatum. Valutatermijncontracten Valutacallopties Interest Rate Swaps
notional amount 17.275 48.024 80.000
markt waarde -45 785 -14.554
Bovenstaande reële waarden, zoals vastgesteld door externe partijen, zijn bepaald met behulp van beschikbare marktinformatie en gangbare waarderingsmethoden. Alle hedge-instrumenten die Avebe U.A. per 31 juli 2015 aanhoudt zijn volledig effectief, hiertoe zijn geen reële waardeveranderingen verwerkt in de exploitatierekening. Avebe U.A. heeft Interest Rate Swaps (IRS) afgesloten om de rente op kort opgenomen schulden om te zetten in een vaste rente. De IRS-contracten zijn afgesloten voor een bedrag van totaal EUR 80 miljoen, deze vervallen in 2019.
jaarverslag
43
Toelichting op de geconsolideerde expLoitatierekening 9
Bruto-omzet De verdeling van de bruto-omzet over de verschillende omzetcategorieën is als volgt: 2014/2015 2013/2014 Zetmeel 133.105 139.098 Derivaten 365.415 385.306 Nevenproducten 61.053 55.545 559.573 579.949 Verdeling van de bruto-omzet over de geografische gebieden: 2014/2015 2013/2014 Europese Unie 57% 58% Rest Europa 3% 3% Rest van de wereld 40% 39% 100% 100%
10 Overige bedrijfsopbrengsten De post overige bedrijfsopbrengsten bestaat uit de volgende componenten: 2014/2015 2013/2014 Uitkering bedrijfsschade - 1.841 Resultaat verkochte activa - 1.609 Commissies, pootgoed en overige 3.199 2.834 3.199 6.284 11 Personeel Het aantal werknemers dat gedurende het boekjaar werkzaam is geweest, bedroeg gemiddeld 1.314 (v.j. 1.311). Van dit aantal is 296 (v.j. 292) werkzaam buiten Nederland. Onder sociale lasten is begrepen EUR 12.367.000 (v.j. EUR 12.927.000) aan pensioenlasten. In de post salarissen is een bedrag van EUR 130.000 opgenomen als af te dragen crisisheffing. Deze heffing komt volledig ten laste van Avebe U.A.. 12 Afschrijvingen en overige waardeverminderingen Deze post in de geconsolideerde exploitatierekening bestaat uit de volgende componenten: 2014/2015 2013/2014 Afschrijvingen materiële vaste activa 23.182 25.378 Duurzame waardeverminderingen 1.324 12.912 Afschrijvingen immateriële vaste activa 424 443 Afschrijvingen negatieve goodwill - -1.131 24.930 37.602 Honoraria accountant De in rekening gebrachte honoraria bestaan uit de volgende componenten: 2014/2015 2013/2014 Controle jaarrekening 222 220 Andere controlewerkzaamheden 15 8 Niet-controlediensten 15 10 252 238 13 Belastingen De ten laste van het resultaat gebrachte vennootschapsbelasting van EUR 0,8 miljoen is het saldo van in het buitenland betaalde en te betalen belastingen en mutaties in de belastinglatentie. De resterende compensabele verliezen en de tijdelijke verschillen (in totaal EUR 54,7 miljoen v.j. Euro 56,9 miljoen) tussen bedrijfseconomische jaarrekening en fiscale aangifte zijn niet gewaardeerd in verband met onzekerheid ten aanzien van toekomstige verrekenmogelijkheden. Dit resulteert in een, ten opzichte van het nominaal belastingtarief, afwijkende belastingdruk.
44
enkelvoudige BALANS per 31 juli 2015 (na voorstel resultaatbestemming)
ACTIVA 31-7-2015 31-7-2014 Vaste activa Immateriële vaste activa 547 447 Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en terreinen 27.410 27.658 Machines en installaties 96.379 68.633 Andere vaste bedrijfsmiddelen 2.462 2.967 Activa in uitvoering 23.183 44.965 149.434 144.223
Ref
Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen 70.457 72.123 Vorderingen op groepsmaatschappijen 88.358 75.858 158.815 147.981 Vlottende activa Voorraden Zetmeel 37.286 37.828 Derivaten 67.573 63.641 Nevenproducten 3.513 1.639 Overige voorraden 16.584 17.129 124.956 120.237
16
Vorderingen Handelsdebiteuren 54.197 63.501 Vorderingen op deelnemingen - 711 Belastingen en premies sociale verzekeringen 1.835 Overige vorderingen 191 213 Overlopende activa 392 166 56.615 64.591 Liquide middelen
Totaal activa
108
77
490.475
477.556
14 15
jaarverslag
45
PASSIVA 31-7-2015 31-7-2014 Eigen vermogen Aandelenkapitaal 23.029 23.029 Agio 31.700 33.222 Overige reserves 144.821 138.774 199.550 195.025 Voorzieningen Reorganisatie 3.271 5.619 Pensioenen 400 700 Overige 10.218 8.387 13.889 14.706 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen 155.448 136.320 Handelscrediteuren 42.553 39.685 Groepsmaatschappijen 49.856 66.784 Rekening-courant leden-leveranciers 2.839 2.917 Schulden ter zake van pensioenen 2.363 835 Belastingen en premies sociale verzekeringen - 414 Overige schulden 18.634 15.488 Overlopende passiva 5.343 5.382 277.036 267.825
Totaal passiva
490.475
477.556
Ref 17
18
19
46
enkelvoudige exploitatierekening
2014/2015 2013/2014
Bruto-omzet 550.878 566.334 Directe verkoopkosten 49.848 49.731 Netto-omzet 501.030 516.603 Wijzigingen in voorraden gereed product 5.264 -19.558 Geactiveerde productie 832 827 Overige bedrijfsopbrengsten 640 3.348 6.736 -15.383 Som der bedrijfsopbrengsten 507.766 501.220 Kosten grond- en hulpstoffen 320.311 315.096 Salarissen 55.124 53.747 Sociale lasten 18.057 18.954 Afschrijvingen en overige waardeverminderingen 19.410 24.482 Overige bedrijfskosten 81.098 69.231 Som der bedrijfslasten 494.000 481.510
Ref 20
21 22
Bedrijfsresultaat 13.766 19.710 Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 378 334 Rentelasten -7.246 -7.429 Per saldo lasten -6.868 -7.095 Resultaat uit gewone bedrijfs- 6.898 12.615 uitoefening voor belastingen Belastingen -87 -1 23 Resultaat deelnemingen 4.958 -4.275 Coöperatief resultaat na belastingen 11.769 8.339
jaarverslag
47
TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 JULI 2015
Algemeen De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de vennootschappelijke jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Voor de grondslagen wordt verwezen naar de toelichtingen op pagina 30 en volgende. Hieronder zijn posten toegelicht van de balans, voorzover deze afwijken van de in de geconsolideerde balans opgenomen bedragen. 14 Immateriële vaste activa Het verloop van de waarde van de immateriële vaste activa over het verslagjaar is als volgt: Boekwaarde per 31 juli 2014 447 Investeringen 921 Afschrijvingen -301 Duurzame waardeverminderingen -520 100 Boekwaarde per 31 juli 2015 547 Aanschafwaarde per 31 juli 2015
3.219
15 Materiële vaste activa Het verloop van de waarde van de materiële vaste activa over het verslagjaar is als volgt: Bedrijfs- Machines Andere vaste gebouwen en bedrijfs- Activa in en terreinen installaties middelen uitvoering Totaal Boekwaarde per 31 juli 2014 27.658 68.633 2.967 44.965 144.223 Investeringen 1.558 43.215 914 -21.782 23.905 29.216 111.848 3.881 23.183 168.128 Boekwaarde desinvesteringen Duurzame waardeverminderingen Afschrijvingen
-105 -20 -1.681 -1.806
- -736 -14.733 -15.469
- -48 -1.371 -1.419
- - - -
-105 -804 -17.785 -18.694
Boekwaarde per 31 juli 2015
27.410
96.379
2.462
23.183
149.434
Aanschafwaarde per 31 juli 2015
66.692
387.118
28.262
23.183
505.255
16 Financiële vaste activa 31-7-2015 31-7-2014 A Deelnemingen in groepsmaatschappijen 70.457 72.123 B Vorderingen op groepsmaatschappijen 88.358 75.858 158.815 147.981
48
Het verloop van deze posten is als volgt: A B Boekwaarde per 31 juli 2014 72.123 75.858 Verstrekte leningen - 12.500 Aandeel resultaat na belastingen 4.958 Koersverschillen 453 Ontvangen winstuitkeringen -7.077 Boekwaarde per 31 juli 2015 70.457 88.358 Onder het hoofd deelnemingen in groepsmaatschappijen zijn de volgende maatschappijen opgenomen: Kapitaalparticipatie in % A.B Stadex Malmö Avebe America Inc. Princeton Avebe Asia Pacific Holding B.V. Veendam Avebe Belgium N.V. Antwerpen Avebe European Sales Centre GmbH Meerbusch Avebe (Far East) PTE Ltd. Singapore Avebe Food Investments B.V. Veendam Avebe France S.A. Evry Avebe (Shanghai) Co Ltd Shanghai Avebe Italia S.r.l. Milaan Avebe Japan Co. Ltd. Yokohama Avebe Kartoffelstärkefabrik Prignitz/Wendland GmbH Dallmin Avebe Nederland B.V. Veendam Avebe Nisasta Sanayii ve Ticaret Limited Sirketi Izmir Avebe North America Inc. Dover Avebe S.A. Barcelona Avebe UK Ltd. Goxhill Averis Saatzucht GmbH Visbek Averis Seeds B.V. Veendam B.V. Livadia Veendam GFL Anlagen KG Lüchow GFL mbH Lüchow Solanic B.V. Veendam v.o.f. Hunzestroom Gasselternijveen v.o.f. Dobbestroom Ter Apelkanaal
100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00
jaarverslag
49
17
Eigen vermogen Aandelenkapitaal aantal aandelen Stand per 31 juli 2014 en 31 juli 2015 101.450 23.029 Tijdens het boekjaar zijn 6.366 aandelen met goedkeuring van het Bestuur overgedragen aan andere aandeelhouders. Alle uitgegeven aandelen zijn volgestort. Het aantal aandelen in eigen beheer bedraagt 57. Agio Stand per 31 juli 2014 33.222 Terugbetaling uit voorstel resultaatbestemming 2014/2015 -1.522 Stand per 31 juli 2015 31.700 Het agio bestaat uit twee componenten. Een vrij deel (EUR 19,5 miljoen, v.j. EUR 19,5 miljoen) en een deel dat verbonden is aan de uitgegeven aandelen (EUR 12,2 miljoen, v.j. EUR 13,7 miljoen). Bij overdracht van het aandeel zal de verbonden agio mee overgaan naar de nieuwe eigenaar. Onder de volgende voorwaarden kan het aan aandelen verbonden agio, met een maximum van 10% per jaar, door Avebe U.A. worden terugbetaald aan de leden: • Indien de net Debt/EBITDA-ratio maximaal 3,5 bedraagt en; • De solvabiliteitsratio tenminste 40% bedraagt. Overigens komen bovengenoemde voorwaarden pas in aanmerking na verwerking van het dividend op agio en de normale eindbetaling. Het gestorte agio komt in aanmerking voor een agiodividend van 6% indien: • Het resultaat na belastingen meer dan EUR 2 miljoen bedraagt; • De net Debt/EBITDA-ratio maximaal 3,5 bedraagt en; • De solvabiliteitsratio tenminste 40% bedraagt. Herwaarderingsreserve Wettelijke reserves Stand per 31 juli 2014 Koersresultaat afdekken financieel vast actief -1.264 Omrekenverschillen buitenlandse groepsmaatschappijen 453 Overboeking van overige reserves 811 Stand per 31 juli 2015 Overige reserves Stand per 31 juli 2014 138.774 Overboeking naar herwaarderingsreserve -811 Coöperatief resultaat 2014/2015 11.769 Rendement op agio -894 Eindbetaling leden 2014/2015 -4.350 6.525 Ontvangen uittreedgeld en overige 333 Stand per 31 juli 2015 144.821 Het saldo wettelijke reserve omrekeningsverschillen in de overige reserves bedraagt negatief EUR 8.553.000.
50
18 Voorzieningen De voorzieningen zijn langlopend tenzij anders vermeld. Het verloop van de voorzieningen over het verslagjaar is als volgt: Reorganisatie Pensioenen Overige Totaal Stand per 31 juli 2014 5.619 700 8.387 14.706 Mutaties ten laste van de exploitatierekening -26 -121 2.829 2.682 Onttrekkingen -2.322 -179 -998 -3.499 Stand per 31 juli 2015 3.271 400 10.218 13.889 Het kortlopende deel van de voorzieningen bedraagt EUR 4,1 miljoen. Voorziening pensioenen De voorziening pensioenen is bestemd voor: • De werknemers die zijn geboren voor 1 januari 1950; • Een aantal individuele gevallen; en • Een aantal gepensioneerden. Overige voorzieningen Het verloop van de overige voorzieningen is als volgt: Jubileum- Sloopkosten Totaal uitkeringen Stand per 31 juli 2014 2.476 5.911 8.387 Mutaties ten laste van de exploitatierekening 1.087 1.742 2.829 Onttrekkingen -296 -702 -998 Stand per 31 juli 2015 3.267 6.951 10.218 De jubileumuitkeringen zijn geregeld in de interne regeling. De jubileumvoorziening wordt in 15 jaren lineair opgebouwd. De voorziening voor sloopkosten is gevormd voor de verwachte kosten van de geplande sloop van een aantal gebouwen en machines op de Avebe locaties in Nederland voor de komende 5 jaren. 19 Overige schulden In deze post is een schuld aan leden opgenomen van EUR 6,8 miljoen (v.j. EUR 5,4 miljoen). Deze schuld aan leden bestaat uit de volgende componenten: 31-7-2015 31-7-2014 Eindbetaling leden 4.350 2.970 Rendement op agio 894 913 Terugbetaling agio 1.522 1.522 Terugbetaling certificaten 19 28 6.785 5.433
51
jaarverslag
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Garanties zijn gegeven tot een bedrag van EUR 458.000. Van de afgegeven garanties heeft EUR 71.000 betrekking op geconsolideerde deelnemingen. Avebe U.A. vormt met een aantal in de jaarrekening vermelde Nederlandse groepsmaatschappijen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn de U.A. en de met haar gevoegde dochteronderneming ieder hoofdelijk aansprakelijk voor de door de combinatie verschuldigde belasting. De langlopende verplichtingen in verband met operationele lease- en huurovereenkomsten bedragen EUR 23,2 miljoen waarvan EUR 4,6 miljoen vervalt binnen één jaar. Voor EUR 5,8 miljoen is de looptijd meer dan 5 jaar. Het restant ad EUR 12,8 miljoen vervalt binnen vijf jaar. Avebe is in het kader van lopende investeringen verplichtingen aangegaan ter waarde van EUR 2,5 miljoen. Aansprakelijkheidsstelling Avebe U.A. heeft ten behoeve van in de consolidatie betrokken dochterondernemingen een aansprakelijkheidsstelling afgegeven zoals bedoeld in artikel 2:403 BW. De aansprakelijkheidsstelling heeft betrekking op Averis Seeds B.V te Veendam en Solanic B.V. te Veendam. Avebe U.A. is met betrekking tot haar belang van 50% in v.o.f. Hunzestroom en v.o.f Dobbestroom hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van deze v.o.f.’s. Niet in de balans opgenomen activa Avebe U.A. heeft in 2008 een bepaalde hoeveelheid emissierechten om niet toegewezen gekregen met betrekking tot de jaarlijkse uitstoot van CO2 voor de periode 2008-2012. Deze emissierechten zijn vrij verhandelbaar en ook na de genoemde periode door Avebe U.A. te gebruiken. Jaarlijks vindt toetsing achteraf plaats tussen de werkelijke uitstoot en de emissierechten. Indien de werkelijke uitstoot de verkregen emissierechten overschrijdt, gelden bijkoop- en boeteclausules. Avebe U.A. verwacht dat de werkelijke uitstoot lager zal zijn dan de beschikbare emissierechten en heeft het huidige overschot aan emissierechten niet gewaardeerd.
52
toelichting op de enkelvoudige exploitatierekening 20 Bruto-omzet De verdeling van de bruto-omzet over de verschillende omzetcategorieën is als volgt: 2014/2015 2013/2014 Zetmeel 148.369 147.736 Derivaten 341.687 365.796 Nevenproducten 60.822 52.802 550.878 566.334 Verdeling van de bruto-omzet over de geografische gebieden: 2014/2015 2013/2014 Europese Unie 61% 61% Rest Europa 3% 3% Rest van de wereld 36% 36% 100% 100% 21 Personeel Het aantal werknemers dat gedurende het boekjaar werkzaam is geweest, bedroeg gemiddeld 998 (v.j. 1000). Het aantal werknemers per jaareinde is 984 (v.j. 987). Onder sociale lasten is begrepen EUR 10.819.000 (v.j. EUR 11.672.000) aan pensioenlasten. 22 Afschrijvingen en overige waardeverminderingen Deze post in de enkelvoudige exploitatierekening bestaat uit de volgende componenten: 2014/2015 2013/2014 Afschrijvingen materiële vaste activa 17.785 18.570 Duurzame waardeverminderingen 1.324 5.576 Afschrijvingen immateriële vaste activa 301 336 19.410 24.482 23 Belastingen De ten laste van het resultaat gebrachte vennootschapsbelasting van EUR 87.000 is het saldo van verrekeningen binnen de fiscale eenheid. De resterende compensabele verliezen en de tijdelijke verschillen (in totaal EUR 54,7 miljoen v.j. Euro 56,9 miljoen) tussen bedrijfseconomische jaarrekening en fiscale aangifte zijn niet gewaardeerd in verband met onzekerheid ten aanzien van toekomstige verrekenmogelijkheden. Dit resulteert in een, ten opzichte van het nominaal belastingtarief, afwijkende belastingdruk. Beloningen Bestuurders en de Raad van Commissarissen De beloning voor het Bestuur heeft in 2014/2015 EUR 1.515.000 (v.j. EUR 1.528.000) bedragen. De beloning voor de Raad van Commissarissen heeft EUR 285.000 bedragen (v.j. EUR 275.000).
jaarverslag
53
overige gegevens Aansprakelijkheid van de leden Op grond van artikel 27 van de statuten is de verplichting van leden en oud-leden van de coöperatie om bij te dragen in een tekort na ontbinding van de coöperatie uitgesloten. Statutaire resultaatverdeling Een batig saldo komt krachtens artikel 23 van de statuten ter beschikking van de algemene ledenvergadering. Het bestuur heeft met goedkeuring van de Raad van Commissarissen, vooruitlopend op de vaststelling door de ledenraad, voorgesteld om het coöperatief resultaat na belastingen als volgt te verdelen: Rendement op agio conform contract 894 Eindbetaling leden 2014/2015 4.350 Toevoeging overige reserves 6.525 11.769 De voorgestelde verdeling van het resultaat is verwerkt in de jaarrekening 2014/2015.
Agio Op grond van het bestuursbesluit van 17 december 2009 wordt op basis van het resultaat en de balans op 31 juli 2015 10% agio terugbetaald. Deze terugbetaling van 1.522.000 is verwerkt in de jaarrekening 2014/2015.
54
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Leden en Raad van Commissarissen van Coöperatie Avebe U.A. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag op pagina 25 tot en met 53 opgenomen jaarrekening 2014/2015 van Coöperatie AVEBE U.A. te Veendam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 juli 2015 en de geconsolideerde en enkelvoudige exploitatierekening voor het jaar geëindigd op 31 juli 2015 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de Coöperatie is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de Coöperatie. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de Coöperatie gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Coöperatie AVEBE U.A. per 31 juli 2015 en van het resultaat voor het jaar geëindigd op 31 juli 2015 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW).
jaarverslag
55
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Utrecht, 27 oktober 2015 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. P. Jongerius RA
56
adressen Avebe U.A. Postbus 15 9640 AA Veendam Tel (31) 598 66 91 11 Fax (31) 598 66 43 68 E-mail
[email protected] EUROPA Avebe EUROPEAN SALES CENTRE GMBH Postfach 2145 40644 Meerbusch Mollsfeld 3 40670 Meerbusch-Osterath Deutschland Tel (49) 21 59 52 240 Fax (49) 21 59 52 411 AMERICA Avebe America Inc. 101 Interchange Plaza Suite 101 Cranbury, NJ 08512 USA Tel. (1) 609 608 5353 Fax (1) 609 662 4200 ASIA PACIFIC Avebe (FAR EAST) PTE LTD. 51 Bras Basah Road Manulife Centre # 04-06 Singapore 189554 Tel (65) 6238 2673 Fax (65) 6238 0017 Avebe (SHANGHAI) CO., LTD C/O Thinkbridge Business Consulting Co.,Ltd. Unit 1702-1703 Shanghai Central Square No. 227 North Huang Pi Road, Shanghai 200003 Shanghai 200003, China TEL : (86) 21 6375 8318 FAX : (86) 21 6375 8328
www.Avebe.COM
TURKIJE/MIDDEN-OOSTEN/INDIA Avebe NISASTA LTD. STI. Atatürk Organize Sanayi Bölgesi 10.008 Sokak No. 17 35620 Çigli-Izmir Turkey Tel (90) 23 23 76 76 40 Fax (90) 23 23 76 76 45 Avebe TAIWAN 17 F/B, No. 167 Dunhua N. Road Taipei 10549 Taiwan Tel (886) 2 25477060 Avebe JAPAN CO. LTD. Crescendo Bldg. 3F 3-4 Shin-Yokohama 2 Chome Kohoku-ku Yokohama-Shi, Kanagawa 222-0033 Japan Tel (81) 45 478 1815 Fax (81) 45 475 1830
57
jaarverslag
Dit jaarverslag is een uitgave van Avebe Communicatie en is tevens beschikbaar in een Duitse en Engelse (PDF)-versie. (
[email protected]) ©Avebe Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Avebe worden overgenomen
