3/06/2014
1
10/06/2014 Studiedag ‘brand’ Prebes’
Rob Nachtergaele HSE-Advisor Unilin Stag. Onderluitenant Brandweer Pittem
INHOUD: 1. Nieuwe wetgeving -> belang van RA-brand 2. Welke methodieken zijn er beschikbaar? 3. Wat is de risicoanalyse brand? 4. Voorbeeld van een uitgewerkte RA-brand 5. Hoe begin je eraan? 6. Uitleg 5-stappenplan
2
1
3/06/2014
1. Nieuwe wetgeving -> belang van RA-brand Beschrijving van de verplichtingen van de werkgever volgens de nieuwe preventie benadering: - Risicoanalyse - Preventiemaatregelen om 5 doelstelling te bereiken: - Brand voorkomen - Een snelle en gevaarloze evacuatie van alle personen waarborgen - Ieder begin van brand snel en doeltreffend bestrijden - Het verzachten van de schadelijke gevolgen van een brand - De interventie van de bevoegde brandweerdiensten vergemakkelijken 3
2. Welke methodieken zijn er beschikbaar? -
Norm ISO 16731-1/2/3 – Fire Safety Engineering – Fire Risk Assessment Geen haalbare kaart voor de preventie adviseur
-
Werkwijzer brandrisicoanalyse – Industriële objecten en BRZOinrichtingen Geen haalbare kaart voor de preventie adviseur
-
Brandveiligheid vanuit een risicobenadering: methodiek. (IFV) Geen haalbare kaart voor de preventie adviseur
Mogelijkheid uitvoeren van RA brand als niet-specialist? In het Verenigd Koninkrijk gelijkaardige wetgeving die verplicht een ‘risicoanalyse brand’ uit te voeren en deze periodiek te herzien (Regulatory Reform (Fire Safety) Order 2005) Diverse gidsen beschikbaar voor verschillende sectoren.
4
2
3/06/2014
Verdere info beschikbaar op website www.nifrs.org Uitgewerkte gidsen voor volgende thema’s: -
Kantoren en winkels Fabrieken en magazijnen Slaapplaatsen Woonzorg Scholen Kleine en middelgrote montagewerkplaatsen Grote montagewerkplaatsen Theaters en filmzalen Open lucht evenementen Gezondheidszorg Transportbedrijven en hun opslagplaatsen Dieren en stallen Ontsnappingsmogelijkheden voor mensen met een beperking Vermindering van het aantal valse alarmen van detectie-en alarmsystemen
5
3. Wat is de risicoanalyse brand? Bij een risicoanalyse brand: - Gevaar = een situatie die brand tot gevolg kan hebben. - Risico = 2 componenten 1. Waarschijnlijkheid dat een brand kan ontstaan 2. De mogelijkheid van de brand om verwondingen of dood tot gevolg te hebben. Doel: - Risico’s identificeren en analyseren - De risico’s elimineren of verminderen zodat de kans dat deze gevaren schade berokkenen, zo laag als redelijk haalbaar is. - Bepalen welke brandpreventiemaatregelen en organisatorische maatregelen nodig zijn om de veiligheid van mensen in het gebouw te verzekeren mocht een brand optreden. 6
3
3/06/2014
4. Voorbeeld van een uitgewerkte RA-brand Praktijkcase: 1. ‘de lakkerij’ – videofilm
2. Voorbeeld RA-brand
7
4. Voorbeeld van een uitgewerkte RA-brand Praktijkcase: 1. ‘de lakkerij’ – videofilm
2. Voorbeeld RA-brand
8
4
3/06/2014
5. Hoe begin je eraan? 1. Opsplitsen van het terrein in gebouwen / zones / verdiepingen 2. Risicoanalyse uitvoeren voor elk gedeelte Noodzakelijk de impact van de ene op de andere zone mee te nemen. 3. Volgen van het 5-stappenplan: 1. Identificeren van de brandgevaren 2. Identificeren van de aanwezigen die risico lopen 3. Het risico evalueren, verwijderen, verminderen en beschermen tegen het risico. (Evalueren of de bestaande brandpreventiemaatregelen voldoende zijn) 4. Documenteren, plannen, informeren, opleiding en oefenen 5. Her-evaluatie van de risicoanalyse brand
In de gidsen is er per sector steeds voldoende informatie beschreven om de 5 stappen te doorlopen, inclusief handige checklijsten.
9
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 1 1.
IDENTIFICEREN VAN DE BRANDGEVAREN - aanwezigheid ontstekingsbronnen
- aanwezigheid ‘brandstof’ Vloeistoffen (verf/thinners) Solventen (whit spirit) Gassen (LPG) Plastics / rubber Fijn verdeelde vaste stoffen (vb. houtstof) Bekledingsproducten muren/plafonds - aanwezigheid zuurstofbronnen Oxiderende chemische stoffen Zuurstofflessen (lassen / ziekenhuizen Ventilatiesystemen / afzuigingen
10
5
3/06/2014
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 1 – Toegepast op praktijkvoorbeeld 1.
IDENTIFICEREN VAN DE BRANDGEVAREN - aanwezigheid ontstekingsbronnen
11
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 1 – Toegepast op praktijkvoorbeeld 1.
IDENTIFICEREN VAN DE BRANDGEVAREN - aanwezigheid ontstekingsbronnen
12
6
3/06/2014
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 1 – Toegepast op praktijkvoorbeeld 1.
IDENTIFICEREN VAN DE BRANDGEVAREN - aanwezigheid ‘brandstof’
13
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 1 – Toegepast op praktijkvoorbeeld 1.
IDENTIFICEREN VAN DE BRANDGEVAREN - aanwezigheid ‘brandstof’
14
7
3/06/2014
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 2 2. IDENTIFICEREN VAN DE AANWEZIGEN DIE GEVAAR LOPEN - Mensen op en rond het terrein Op welke locaties werkt het personeel? Vaste en variabele werkposten? Wie kan er nog risico lopen? Klanten, contractors -> waar meest waarschijnlijk aanwezig? - Mensen met ‘bijzondere gevaren’ Afzonderlijk tewerkgestelden: kuisfirma’s, security Personeel dat op afgezonderde plaatsen werkt: onderhoudspersoneel Kinderen Mensen met een beperking Mensen die niet vertrouwd zijn met de omgeving: seizoensarbeiders, contractoren, bezoekers, klanten. Mensen met taalproblemen? 15
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 3 3. HET RISICO EVALUEREN, VERWIJDEREN, VERMINDEREN EN BESCHERMEN TEGEN HET RISICO 3.1 Evalueer het risico van een startende brand 3.2 Evalueer het risico tegenover aanwezigen door de brand 3.3 Verwijder of verminder de brandgevaren 3.4 Verwijder of verminder de risico’s tegenover aanwezigen door: - detectie en waarschuwing - brandbestrijdingsmiddelen - vluchtroutes - noodverlichting - pictogrammen en waarschuwingen - installatie, testen en onderhoud
16
8
3/06/2014
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 3 3. HET RISICO EVALUEREN, VERWIJDEREN, VERMINDEREN EN BESCHERMEN TEGEN HET RISICO 3.1 Evalueer de kans op een startende brand Bekijk de te inspecteren zone kritisch en probeer mogelijke ‘voor de hand liggende’ brandoorzaken te identificeren. De kans op een startende brand is zeer laag indien mogelijke ontstekingsbronnen gescheiden worden van brandbare materialen. Bijvoorbeeld: - Contractoren voeren regelmatig laswerkzaamheden uit zonder de nodige vuurvergunning of de voorgeschreven preventieve maatregelen. - In olie gedrenkte vodden die naast een machine liggen. 17
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 3 3. HET RISICO EVALUEREN, VERWIJDEREN, VERMINDEREN EN BESCHERMEN TEGEN HET RISICO 3.1 Evalueer het risico van een startende brand 3.2 Evalueer het risico tegenover mensen door brand Absolute prioriteit: zorgen dat iedereen bij brand veilig buiten raakt en niet gevangen zit in het gebouw! -> evacuatieroutes zijn vrij -> noodverlichting Bijvoorbeeld: - Brand die start op een lagergelegen verdieping waardoor de enige evacuatieroute voor aanwezigen op de bovengelegen verdiepingen of voor mensen met een beperking onmogelijk te gebruiken is. - Snelle brand- en rookverspreiding door slecht onderhouden/defecte, of openstaande branddeuren.
18
9
3/06/2014
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 3 3. HET RISICO EVALUEREN, VERWIJDEREN, VERMINDEREN EN BESCHERMEN TEGEN HET RISICO 3.1 Evalueer het risico van een startende brand 3.2 Evalueer het risico tegenover mensen door brand 3.3 Verwijder of verminder de brandgevaren In stap 1 vond reeds een identificatie van de brandgevaren plaats. - ontstekingsbronnen - aanwezigheid ‘brandstof’ - aanwezigheid zuurstofbronnen In deze stap moeten we de vastgestelde brandgevaren verwijderen of redelijke stappen ondernemen om deze te reduceren indien mogelijk. Dit is een essentieel onderdeel van de brandrisicoanalyse en moet als prioriteit genomen worden voor enige andere acties. (zie preventiehiërarchie)
19
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 3 - VERWIJDEREN OF VERMINDEREN VAN ONTSTEKINGSBRONNEN Vb. Toepassen van een rookbeleid in toegewezen zones en roken buiten deze zones verbieden. Vb. Toepassen van ‘vuurvergunningen’ bij heet werk én uitvoeren van nacontrole hierop: ruimtes waar een vuurvergunning werd uitgeschreven nadien controleren op mogelijke ontstekingen of smeulbrand. Vb. Uitvoeren van thermografie op elektrische verdeelborden. - VERWIJDEREN OF VERMINDEREN AANWEZIGHEID BRANDSTOF Vb. Hoeveelheid ontvlambare stoffen, -vloeistoffen, en –gassen tot een minimum beperken, correct stockeren met voldoende tussenruimte. - VERWIJDEREN OF VERMINDEREN AANWEZIGHEID ZUURSTOF Vb. Buiten de werkuren deuren, ramen en andere openingen gesloten houden. (opgelet met spieën onder branddeuren!) 20
10
3/06/2014
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 3 3. HET RISICO EVALUEREN, VERWIJDEREN, VERMINDEREN EN BESCHERMEN TEGEN HET RISICO 3.1 Evalueer het risico van een startende brand 3.2 Evalueer het risico tegenover mensen door brand 3.3 Verwijder of verminder de brandgevaren 3.4 Verwijder of verminder de gevaren tegenover aanwezigen Uit bovenstaande stappen zal blijken dat er een risico blijft op het ontstaan van brand met de daaruit volgende risico’s voor de aanwezigen. In deze stap verminderen we dit ‘restrisico’ tot een minimum door te verzekeren dat adequate preventiemaatregelen genomen zijn om aanwezigen te alarmeren bij brand zodat deze veilig kunnen evacueren. Hiervoor worden de brandpreventiemaatregelen overlopen die je kunt treffen 21 om het resterende risico tegenover aanwezigen te verminderen.
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 3 3.4.1
Branddetectie en waarschuwingssystemen
3.4.2
Brandbestrijdingsmateriaal
3.4.3
Vluchtroutes
3.4.4
Noodverlichting
3.4.5
Pictogrammen en waarschuwingen
3.4.6.
Installatie, testen en onderhoud
22
11
3/06/2014
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 4 4. DOCUMENTEREN, PLANNEN, INFORMEREN, OPLEIDEN EN OEFENEN 4.1 Documenteren van bevindingen en getroffen acties Vb. Belangrijke bevindingen zoals gevonden brandrisico’s, getroffen of te treffen preventieve maatregelen; de informatie, opleiding en instructies die aanwezigen moeten krijgen, … 4.2 Noodplannen Doel van het noodplan is te verzekeren dat mensen aanwezig op de site weten wat te doen bij brand en veilig kunnen evacueren. 4.3 Informeren Geven van informatie en instructies op basis van het noodplan. 4.4 Opleiden en oefenen -> brandveiligheidstraining Type opleiding en training op basis van bevindingen risicoanalyse brand.
23
6. Uitleg 5-stappenplan: Stap 5 5. HEREVALUATIE VAN DE RISICOANALYSE BRAND De risicoanalyse als onderdeel van het noodplan moet ‘dynamisch’ zijn want een organisatie wijzigt ook voortdurend, daarom is een periodieke herevaluatie noodzakelijk. Redenen voor een onmiddellijke her-evaluatie: - Significante vermeerdering van aanwezige personen in een gebouw - Aanwezigheid van mensen met een beperking - Veranderingen aan het gebouw, inclusief de interne indeling - Verandering van werkactiviteiten of de interne werkorganisatie (Vb. van 3 ploegen naar 2 ploegen -> geen permanentie meer tijdens nacht) - Gebruik van nieuwe brandgevaarlijke producten - Lessen uit echte branden (intern of extern) - … 24
12
3/06/2014
25
13
