2014. behorende bij de verordeningen 2013

Beleidsnotitie belastingvoorstellen belastingjaren 2013/2014 behorende bij de verordeningen 2013

Steller: Afdeling: Datum:

.. Bedrijfsvoering 26 september 2013

INHOUD 1. INLEIDING ...........................................................................................................................................4 2. PROCES VAN HARMONISEREN .................................................................................................................5 2.1 UNIFORMERING WETTELIJKE BASIS ....................................................................................................5 2.2 GEMEENTELIJKE HERINDELING FRIESLAND ..........................................................................................5 2.2.1 ADVIES VAN DEN BOSCH & PARTNERS .................................................................................................... 7 2.3 WETTELIJK KADER ..........................................................................................................................7 2.3.1 BEZUINIGINGEN VERSUS OPBRENGSTEN.................................................................................................. 8 2.3.2 HARMONISATIE WERKWIJZE...................................................................................................................... 8 2.4 RESULTAAT VAN DE HARMONISATIE ...................................................................................................9 3 GEMEENTELIJKE HEFFINGEN ................................................................................................................. 10 3.1 ONROERENDE ZAAKBELASTINGEN .................................................................................................. 10 3.1.1 ALGEMEEN .................................................................................................................................................. 10 3.1.2 HARMONISATIE BEPALINGEN EN TARIEVEN ......................................................................................... 10 3.2 ROERENDE ZAAKBELASTINGEN ....................................................................................................... 11 3.3 FORENSENBELASTING................................................................................................................... 11 3.4 (WATER)TOERISTENBELASTING ...................................................................................................... 13 3.4.1 VRIJSTELLINGEN ........................................................................................................................................ 13 3.5 RIOOLHEFFING ............................................................................................................................ 14 3.5.1 ALGEMEEN .................................................................................................................................................. 14 3.5.2 HARMONISATIE BEPALINGEN EN TARIEVEN ......................................................................................... 15 3.6 AFVALSTOFFENHEFFING ............................................................................................................... 16 3.6.1 REINIGINGSRECHTEN ................................................................................................................................ 17 3.7 PRECARIOBELASTING ................................................................................................................... 18 3.7.1 ALGEMEEN .................................................................................................................................................. 18 3.7.2 HARMONISATIE BEPALINGEN EN TARIEVEN ......................................................................................... 18 3.7.1 PRECARIORECHT ........................................................................................................................................ 18 3.8 LIJKBEZORGINGSRECHTEN ............................................................................................................. 19 3.9 MARKTGELDEN ........................................................................................................................... 19 3.10 LEGES (VERLENEN VAN DIENSTEN) ................................................................................................ 19 3.10.1 TITEL 1 ALGEMENE DIENSTVERLENING ............................................................................................. 19 3.10.2 TITEL 2 DIENSTVERLENING VALLEND ONDER FYSIEKE LEEFOMGEVING/OMGEVINGSVERGUNNING...................................................................................................... 21 3.10.3 TITEL 3 DIENSTVERLENING VALLEND ONDER EUROPESE DIENSTENRICHTLIJN EN NIET VALLEND ONDER TITEL 2...................................................................................................................................................... 23 3.11 BRANDWEERRECHTEN ................................................................................................................ 23 2 van 38

3.12 OVERIGE RECHTEN .................................................................................................................... 23 3.12.1 VEERGELDEN ........................................................................................................................................... 23 3.12.2 LIGGELDEN ............................................................................................................................................... 24 3.12.3 BRUG- EN SLUISGELDEN......................................................................................................................... 24 3.12.4 HAVENGELDEN ........................................................................................................................................ 24 3.12.5 GEMEENTELIJK KAMPEERTERREIN ...................................................................................................... 24 3.12.6 GEMEENTELIJKE JACHTHAVENS............................................................................................................ 24 4 TERMIJNEN VAN BETALING ............................................................................................................... 25 4.1 REGULIERE AANSLAGOPLEGGING.................................................................................................... 25 4.2 OVERIGE HEFFINGEN.................................................................................................................... 25 5 BELEIDSREGELS .................................................................................................................................. 26 5.1 BELEIDSREGELS VOOR HET AANWIJZEN VAN EEN BELASTINGPLICHTIGE IN EEN KEUZESITUATIE ................... 26 5.2 BELEIDSREGELS VOOR HET AANWIJZEN VAN EEN WOZ-BELANGHEBBENDE IN EEN KEUZESITUATIE ............. 26 5.3 BELEIDSREGELS VOOR HET TOEKENNEN VAN AMBTSHALVE VERMINDERINGEN VAN GEMEENTELIJKE BELASTINGEN ................................................................................................................................... 26 5.4 UITVOERINGSREGELING MET BETREKKING TOT DE HEFFING EN DE INVORDERING VAN GEMEENTELIJKE BELASTINGEN ................................................................................................................................... 26 5.5 BELEIDSREGELS KOSTENVERGOEDING WET WOZ ............................................................................. 27 5.6 BELEIDSREGELS TOT HET HEFFEN VAN DE OZB-TARIEVEN NIET-WONINGEN VOOR OBJECTEN BESTEMD VOOR VERHUUR......................................................................................................................................... 27 5.7 BELEIDSREGELS VOOR HET OPLEGGEN VAN EEN AANSLAG AFVALSTOFFEN- EN RIOOLHEFFING BIJ OBJECTEN DIE FEITELIJK NIET WORDEN GEBRUIKT ....................................................................................................... 27 BIJLAGE 1 - OVERZICHT TARIEVEN 2013 T.O.V. 2014 ................................................................................. 28 BIJLAGE 2 - LASTENDRUK 2014............................................................................................................... 29 BIJLAGE 3 - PRESENTATIE TAAKSTELLING DECEMBER 2012........................................................................... 30 BIJLAGE 4 - MEMO HARMONISATIE TARIEVEN PRECARIOHEFFING VOOR TERRASSEN ......................................... 33 BIJLAGE 5 - RAPPORT ONDERBOUWING FORFAITAIRE HEFFINGSMAATSTAF TOERISTENBELASTING 2014............... 38

3 van 38

1. INLEIDING Om te voorkomen dat na 31 december 2013 de gemeenten verschillende belastingregimes van de voormalige gemeente moet uitvoeren heeft ons college besloten om met ingang van 2014 over te gaan tot harmonisering. De uitgangspunten en keuzes zoals deze zijn gemaakt, zijn vastgelegd in het “Plan van aanpak harmonisatie gemeentelijke belastingen per 1 januari 2014”, ingebracht in de vergadering GBW van 11 september 2012. Dit plan is reeds bij de belastingvoorstellen 2013 ter inzage gelegd vanwege de uitvoering van de bezuinigingstaakstelling voor belastingjaar 2013. De uitgangspunten van dit plan zijn vertaald naar deze beleidsnotitie. De uitkomsten zijn vervolgens vastgelegd in de verordeningen die ter vaststelling aan uw raad worden aangeboden een en ander in overeenstemming en volgens planning vastgesteld in de raadsvergadering van 25 september 2013. Het proces van harmonisatie ten behoeve van de gemeentelijke herindeling in Friesland vereist een specifieke werkwijze, wat er op neerkomt dat uw raad belastingverordeningen vaststelt met maximale tarieven. Aan de nieuwe raad zullen in januari 2014 dezelfde verordeningen worden aangeboden met daarin de werkelijk tarieven voor belastingjaar 2014. In september bent u daarover geïnformeerd. In het tweede hoofdstuk wordt ingegaan op de wettelijke aspecten van de harmonisatie, de gemeentelijke herindeling in Friesland en de gehanteerde werkwijze volgens het plan van aanpak. In hoofdstuk 3 wordt per belastingsoort ingegaan op de harmonisatie, de effecten hiervan op de belastingplichtigen en komt ons college tot een concrete voorstellen. In hoofdstuk 4 leest u de resultaten van de harmonisatie op het terrein van invordering en betaling van de belastinggelden. In hoofdstuk 5 treft u een toelichting op de door ons college vastgestelde beleidsregels ten behoeve van de uitvoering van de gemeentelijke heffingen aan. Deze regelingen zijn gezamenlijk met het plan van aanpak ter inzage gelegd in de leeskamer van de fracties. Deze notitie biedt volledig inzicht in de tarieven (bijlage 1) voor belastingjaar 2014 zoals die naar verwachting door het nieuwe college begin 2014 worden vastgesteld bij verordening en de effecten daarvan op de belastingbetaler (bijlage 2). Tot slot delen wij mee dat de harmonisatie van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) buiten de scope van deze notitie valt nu het hier de uitvoering van een formele wet betreft.

4 van 38

2. PROCES VAN HARMONISEREN 2.1 UNIFORMERING WETTELIJKE BASIS De Wet algemene bepalingen herindeling gemeenten (Wet Arhi) regelt dat voorafgaande aan de datum van de herindeling het bevoegde gezag voor het gehele gebied van een nieuwe gemeente de belastingverordeningen geldend kan verklaren. Uitzondering hierop is de Verordening onroerende zaakbelastingen1 (OZB), die ophoudt te bestaan met ingang van de datum van de herindeling. Uniformering van tarieven per 2014 kan juridisch worden bereikt door de gemeenteraden van de huidige gemeenten Gaasterlân-Sleat, Lemsterland en Skarsterlân ieder voor zich vóór 31 december 2013 gelijkluidende verordeningen te laten vaststellen. De Wet Arhi bepaalt dat op 31 december 2013 geldende verordeningen gedurende twee jaren ieder voor hun oorspronkelijke grondgebied rechtskracht behouden. Dit zolang de raad van de nieuwe gemeente de verordeningen niet voor het verloop van die tweejaarstermijn vervallen verklaart. Los van het bepaalde in de Wet Arhi is de gemeenteraad van de nieuwe gemeente De Friese Meren op grond van artikel 216 van de Gemeentewet bevoegd belastingverordeningen vast te stellen.

2.2 GEMEENTELIJKE HERINDELING FRIESLAND Aanvankelijk was bij overleg van 12 maart 2013, projectgroep herindeling Boarnsterhim, bepaald dat in december 2013 aan de raad van Boarnsterhim belastingverordeningen met maximale tarieven ter vaststelling zouden worden voorgelegd2. De raden van de herindelingsgemeenten Leeuwarden, Heereveen, Skarsterlân (De Friese Meren) en Súdwest Fryslân konden vervolgens in 2014 met terugwerkende kracht belastingverordeningen vaststellen met tarieven die in gunstige zin afwijken voor de belastingbetalers. Advies van Van den Bosch & partners in het kader van de gemeentelijke herindeling is aanleiding geweest om hiervan af te wijken en te komen tot uniformering van de tarieven door de gemeenteraad van Boarnsterhim eind 2013 gedifferentieerd naar de toekomstige verdeling van het grondgebied verordeningen vast te laten stellen. In de volgende paragraaf wordt op dit traject verder ingegaan. In verband met de herindeling3 waarbij een deel van het grondgebied van Skarsterlân overgaat naar Heerenveen – in tegenstelling tot Boarnsterhim die als gemeente in 2014 ophoudt te bestaan – zal ten behoeve van Heerenveen het oorspronkelijke traject van uniformering van tarieven worden ingezet. Heerenveen kan in dat geval de tarieven belastingjaar 2014 in gunstige zin voor de belastingbetalers van dit grondgebied naar beneden bijstellen. Daarom zal aan uw raad conform onderstaand schema gelijkluidende verordeningen worden

De gemeenteraad dient vóór 1 april 2014 te besluiten tot vaststelling van de OZB-verordening (artikel 32, tweede lid, van de Wet Arhi) 2 Voorgenomen traject tot harmonisatie is na advies van Bosch & Partners gewijzigd en worden door Boarnsterhim geen verordeningen met maximale tarieven vastgesteld. T.b.v. Heerenveen blijft het traject ongewijzigd. 3 Instellen van de nieuwe gemeente DFM (Wetsvoorstel 33 496) 1

5 van 38

voorgelegd met daarin opgenomen maximale tarieven. In de raadsvergadering van januari 2014 zal vervolgens een nieuwe set met verordeningen worden voorgelegd die identiek is aan de verordeningen zoals door uw raad zijn vastgesteld maar waarbij de maximale tarieven worden vervangen door de werkelijke tarieven. De Wet Arhi zegt dat de belastingverordeningen die op 31 december 2013 bestaan, na 1 januari 2014 doorlopen totdat zij door de raad van de nieuwe gemeente worden vervangen dan wel van toepassing worden verklaard op de nieuwe gemeente. Gelet op voorgesteld proces van uniformering - datum van inwerkingtreding (31 december 2013) - hebben deze verordeningen geen materiële betekenis voor 2013. Deze procedure waarborgt de belastingheffing ten behoeve van het grondgebied DFM voor belastingjaar 2014. Overeenkomstig deze wettelijke basis biedt ons college uw raad ter vaststelling de bijgevoegde belastingverordeningen aan. In afwijking van vorenstaande worden u ook verordeningen aangeboden waarin al de tarieven voor belastingjaar 2014 zijn opgenomen en is voorgenoemde procedure niet noodzakelijk. In dat geval zal de Wet Arhi van overeenkomstige toepassing zijn. Figuur 2.1 bevat een overzicht van de verordeningen waarop de Wet Arhi wel of niet van toepassing is. Figuur 2.1: Vaststelling verordeningen in relatie tot toepassing Wet Arhi Verordeningen Gemeente Voorstel OZB GS/LL/SK Verordening wordt in 2014 vastgesteld Forensenbelasting GS/LL/SK T.b.v. Heerenveen, maximale tarieven Toeristenbelasting GS/LL/SK T.b.v. Heerenveen, maximale tarieven Watertoeristenbelasting GS/LL/SK T.b.v. Heerenveen, maximale tarieven Rioolheffing GS/LL/SK T.b.v. Heerenveen, maximale tarieven Afvalstoffenheffing GS/LL/SK T.b.v. Heerenveen, maximale tarieven Reinigingsrechten GS/LL/SK T.b.v. Heerenveen, maximale tarieven Precariobelasting/recht GS/LL/SK Toepassing Wet Arhi Leges GS/LL/SK T.b.v. Heerenveen, maximale tarieven Lijkbezorgingsrechten GS/LL/SK T.b.v. Heerenveen, maximale tarieven Marktgelden GS/LL/SK T.b.v. Heerenveen, maximale tarieven Brug- en (sluis)gelden GS/LL Toepassing Wet Arhi Liggelden SK Toepassing Wet Arhi Liggelden afbouwsteiger LL Toepassing Wet Arhi Havengelden LL Toepassing Wet Arhi Veergelden SK Toepassing Wet Arhi Gemeentelijke kampeerterrein4 LL Toepassing Wet Arhi Gemeentelijke jachthavens5 LL Toepassing Wet Arhi Met het besluit tot het geldend verklaren van bepaalde voorschriften voor DFM dient ook besloten te worden dat alle gelijksoortige voorschriften van de gemeente Boarnsterhim ‘vervallen’ worden verklaard. Hierop heeft juridische zaken voorgesteld dat deze voorschriften massaal en gelijktijdig bij besluit met ingang van 1 januari 2014 komen te vervallen.

4 5

Wordt niet ter vaststelling aangeboden Wordt niet ter vaststelling aangeboden

6 van 38

2.2.1 ADVIES VAN DEN BOSCH & PARTNERS Om uniformering van de tarieven met de verschillende nieuwe gemeenten Leeuwarden, De Friese Meren, Heerenveen en Súdwest Fryslân te bereiken dient de gemeenteraad van Boarnsterhim eind 2013 gedifferentieerd naar de toekomstige verdeling van het grondgebied verordeningen vast te stellen. Zo’n differentiatie in het licht van een herindeling naar toekomstige verdeling van het grondgebied is naar de mening van Van den Bosch & partners juridisch verdedigbaar, maar is voor zover zij weten nog niet ter toetsing aan een rechter voorgelegd. Terugwerkende kracht in het nadeel (tariefsverhoging) van de belastingplichtigen ligt wat lastiger, maar is onder omstandigheden wel mogelijk. In zo’n geval komt het aan op de beoordeling door de rechter of de heffing met ingang van 1 januari 2014 voor de betrokken belastingplichtigen in zodanige mate voorzienbaar was dat sprake is van een bijzondere omstandigheid die een inbreuk wettigt op het op de eisen van de rechtszekerheid berustende rechtsbeginsel dat wetgevende maatregelen alleen voor de toekomst behoren te gelden. De communicatie van de gemeenten zal in 2013 derhalve zodanig dienen te zijn dat de heffing in zodanige mate voorzienbaar was, dat er sprake is van zo’n bijzondere omstandigheid. Overeenkomstig het advies van Van den Bosch & partners wordt ook voorgesteld dat de gemeenteraad van Skarsterlân eind 2013 een besluit neemt, inhoudende dat de belastingverordeningen 2014 van gemeente Heerenveen gaan gelden voor het gebied dat per 1 januari 2014 overgaat naar deze gemeente. Dit conform de door de gemeente Heerenveen gewenste tarieven 2014. Deze procedure is ingesteld ten behoeve van Heerenveen en stelt deze gemeente in staat om in 2014 op rechtmatige wijze belastingaanslagen op te leggen voor dit grondgebied.

2.3 WETTELIJK KADER In de gemeentewet is vastgelegd dat aanslagen van dezelfde soort die betrekking hebben op verschillende belastingen, op één aanslagbiljet kunnen worden verenigd. In artikel 24 is geregeld dat de WOZ-waarde bekend wordt gemaakt in één geschrift met de aanslag OZB. Deze WOZ-waarde (waardebeschikking) moet binnen acht weken na het begin van het kalenderjaar waarvoor zij geldt bekend worden gemaakt aan belanghebbende. Teneinde te kunnen voldoen aan deze wettelijke plicht dienen de aanslagbiljetten (OZB, forensenbelasting, riool- en afvalstoffenheffing) gezamenlijk met de waardebeschikking eind februari 2014 te worden verzonden. De bepalingen in de verordeningen dienen in het kader van de harmonisering gelijk te worden gesteld zodat aan deze wettelijke plicht gevolg gegeven kan worden. Het besluitvormingstraject heeft een bijzonder karakter nu de raden afzonderlijk van elkaar de belastingverordeningen vaststellen, terwijl de uitkomsten voor belastingbetalers in de gemeenten verschillen en dit het politieke domein in beroering kan brengen. Toch is eensgezindheid en consensus in besluitvorming op het belastinggebied nu een vereiste. Ons college doet daarom ook een beroep op uw raad om de belastingverordeningen vast te stellen zoals deze worden aangeboden. Zonder vaststelling is onze gemeente DFM niet in staat om volgend jaar belastinggelden op effectieve wijze te innen.

7 van 38

2.3.1 BEZUINIGINGEN VERSUS OPBRENGSTEN Het zero base traject zal naar verwachting bij de vaststelling van de begroting DFM in het eerste kwartaal 2014 zijn afgerond. De besluitvorming rondom dit traject is niet tijdig om (eventuele) taakstellingen daarvan te implementeren en tot uitvoer te brengen in deze notitie. Daarom zal de taakstelling die rust op het gebied van gemeentelijke belastingen gelden met ingang van jaarschijf 2015. Overeenkomstig het plan van aanpak maakt de taakstelling van 1,7 miljoen voor de periode 2013 – 2016 onderdeel uit van dit voorstel. De verhoging van de gemeentelijke heffingen voor 2014 bedraagt in totaal circa € 547.000. In 2013 zijn de heffingen al met € 283.000 verhoogd zodat gesteld kan worden dat circa 49% van de totale taakstelling is gerealiseerd. Figuur 2.2: Geraamde opbrengsten 2014 (gecorrigeerd) Geraamd Mutatie OZB € 8.873.000 € 74.000 Forensenbelasting € 1.018.500 € 323.500 (water)toeristenbelasting € 1.066.000 -/- € 360.000 Rioolheffing € 4.726.000 -/- € 74.000 Afvalstoffenheffing (reinigingsrecht) € 4.906.000 -/- € 44.000 Precariobelasting/recht € 68.000 €0 Leges € 1.562.000 € 59.000 Marktgelden € 49.000 €0 Lijkbezorgingsrechten € 249.000 € 50.000 Overige heffingen € 485.000 €0 Totaal

€ 23.002.5006

€ 28.500

Herzien € 8.947.000 € 1.342.000 € 706.000 € 4.652.000 € 4.862.000 € 68.000 € 1.621.000 € 49.000 € 299.000 € 485.000 € 23.031.000

In de kolom ‘geraamd’ zijn de geraamde opbrengsten getoond zoals opgenomen in het plan van aanpak. Het harmonisatietraject heeft geleid tot een geringe bijstelling hiervan. Deze bijstelling is opgenomen in kolom ‘herzien’. Voor een toelichting hierop verwijzen wij naar hoofdstuk 3 waarin per belastingsoort uitleg wordt verstrekt aangaande de wijzing van de geraamde bedragen.

2.3.2 HARMONISATIE WERKWIJZE In het plan van aanpak zijn de uitgangspunten van de harmonisatie vastgelegd. De bestaande belastingverordeningen, als wettelijk kader voor de heffing, zijn op basis van de modelverordeningen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) opnieuw opgesteld, gescreend op verschillen en vervolgens aangevuld met specifieke bepalingen voor de DFM. Tevens, maar slechts in beperkt mate, is deze harmonisatie aangegrepen om discrepanties binnen het gebied van de belastingheffing op te heffen. Bevoegdheid hiertoe is terug te voeren naar het uitgangspunt ‘rechtvaardigheid’: belastingplichtige kan de heffing en de hoogte daarvan binnen de normen van redelijkheid en billijkheid vertalen naar het nut van de heffing. Daarvoor verwijzen wij met name naar paragraaf rioolheffing.

6

Afwijking t.o.v. plan van aanpak van € 64.500 negatief (pag. 12) i.v.m. taakstellingen

8 van 38

Bij de bepaling van de hoogte van de tarieven is de systematiek van een gewogen gemiddelde van de tarieven van de afzonderlijke fusiegemeenten gehanteerd. Op deze manier wordt bereikt dat aansluiting wordt gevonden bij de geraamde bedragen voor 2014 conform één van de vijf hierna genoemde randvoorwaarden. Deze systematiek gaat niet op voor de OZB, forensenbelasting, rioolheffing en afvalstoffenheffing. Bij de bepaling van de tarieven voor deze heffingen is een rekentransitie uitgevoerd waarbij rekening is gehouden met factoren die de opbrengst beïnvloeden. De belangrijkste factoren zijn: de grenscorrectie als gevolg van de herindeling, leegstand van onroerend goed, waardeontwikkeling (WOZ) en beleidskeuzes uit het plan aanpak. Om te komen tot een integraal harmonisatievoorstel zijn de volgende uitgangspunten en randvoorwaarden geformuleerd: Uitgangspunten:    

juridisch: in de wet is geregeld wanneer een ingezetene belastingplichtig is; eenvoud: de heffing is voor de belastingplichtigen van de gemeente begrijpbaar; rechtvaardig: de heffing doet recht aan het gebruik van de gemeentelijke voorzieningen; beheersbaar: de kosten van de uitvoering staan in een redelijke verhouding tot de opbrengsten.

Randvoorwaarden:     

de uitgangspunten zijn in eerste aanleg bepalend voor de keuze voor één van de drie heffingssystemen; de hoogte van de te bepalen tarieven vindt aansluiting bij de geraamde opbrengsten in de begroting; het streven bij de leges en rechten is kostendekkendheid van de tarieven; het beperken van de (negatieve) financiële gevolgen voor een individuele belastingplichtige; eventueel (nadelige) financiële gevolgen worden bij voorkeur geëgaliseerd door aanpassing van de OZB tarieven niet-woningen.

2.4 RESULTAAT VAN DE HARMONISATIE De gevolgen van de harmonisatie en de impact hiervan op de belastingbetaler kan het beste grafisch in beeld worden gebracht. In de bijlagen wordt op verschillende wijze transparantie geboden in het resultaat van de harmonisatie. Bijlage 1 geeft een overzicht van de tarieven 2014 ten opzichte van de tarieven 2013 van de fusiegemeenten. Bijlage 2 biedt inzicht in de lastendruk 2014 van de lokale gemeentelijke heffingen van diverse doelgroepen en de procentuele ontwikkeling ten opzichte van de lastendruk in 2013. Tot slot zijn in bijlage 3 de grafieken opgenomen van de presentaties aan uw raad in 2012 welke kunnen dienen als instrument bij de beoordeling van de uitkomsten van de harmonisatie. Daarbij merken wij op dat de bedragen7 getoond in de grafieken betrekking hebben op belastingjaar 2012. Dit vertekent het beeld enigszins. Het resultaat spreekt volgens ons tot de verbeelding zodat wij in deze notitie de individuele verschillen niet verder toelichten.

7

De grondslag OZB gebaseerd op de waarde van belastingjaar 2012

9 van 38

3 GEMEENTELIJKE HEFFINGEN De uitgangspunten uit het plan van aanpak zijn overgenomen zodat een verwijzing hiernaar volstaat en dat slechts afwijkingen en toelichtingen hierop worden vermeld.

3.1 ONROERENDE ZAAKBELASTINGEN 3.1.1 ALGEMEEN Gemeenten zijn vrij in het vaststellen van de drie tarieven: een eigenarentarief en een gebruikerstarief voor niet-woningen en een eigenarentarief voor woningen. Daarbij gelden geen absolute of relatieve limieten. Wel is ter voorkoming van een onevenredige stijging van de collectieve lastendruk een macronorm8 ingesteld. Dit is een norm voor de totale opbrengsten OZB in Nederland. Bij overschrijding van de norm vindt er een bespreking plaats tussen Rijk en gemeenten in het bestuurlijk overleg Financiële Verhoudingen in de maand april. Het Rijk kan uiteindelijk als machtsmiddel de hoogte van de uitkering uit het gemeentefonds gebruiken. De regering heeft met de VNG afgesproken dat gemeenten zich collectief houden aan een macronorm, dat wil zeggen dat de stijging van de totale landelijke OZB-opbrengsten niet boven een bepaalde limiet mogen uitgaan. Dat heeft echter geen gevolgen voor de vaststelling van de tarieven van een individuele gemeente. Er is samenhang tussen de hoogte van de algemene uitkering van een gemeente en haar belastingcapaciteit voor de onroerende-zaakbelastingen. De werkelijke hoogte van de tarieven heeft geen invloed op de uitkering uit het gemeentefonds. Het gemeentefonds is te zien als egalisatiefonds voor verschillen in belastingcapaciteit.

3.1.2 HARMONISATIE BEPALINGEN EN TARIEVEN Harmonisatie is conform het plan van aanpak uitgevoerd zodat wij volstaan met een verwijzing hiernaar en een samenvatting geven op het voorstel: de facultatieve vrijstellingen komen op grond van de geformuleerde uitgangspunten uit het plan van aanpak te vervallen en door efficiënte bedrijfsvoering met betrekking tot afvalinzameling wordt een deel van de taakstelling van in totaal 1,1 miljoen uit het dekkingsvoorstel beheer openbare ruimte gerealiseerd. De tarieven OZB worden gebaseerd op de totale waarde van het onroerend goed in DFM volgens de uitgangspunten neergelegd in de Wet WOZ en waarderingsinstructies. De waarde van dit onroerend goed getaxeerd naar het waardeniveau van 1 januari 2013 is vooralsnog bepaald op ca. 6 miljard euro. De jaarlijkse herwaardering kan in november worden afgerond zodat bij de bepaling van de tarieven een inschatting heeft plaatsgevonden van de waardeontwikkeling van het onroerend goed. Het onroerend goed dat bestemd is of wordt aangewend voor woondoeleiden is ten opzichte van het waardeniveau van 1 januari 2012 circa 6,5% in waarde gedaald. De waardeontwikkeling van het onroerend goed dat niet is bestemd voor woonoeleinden is verdeeld over drie categorieën: commercieel vastgoed In het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen (BOFV) van 22 mei 2013 heeft de VNG met minister Plasterk afgesproken samen op zoek te gaan naar een nieuwe indicator voor het vervangen van de huidige macronorm OZB 8

10 van 38

enigszins crisisbestendig (bijv. winkels), commercieel vastgoed minder crisisbestendig (bijv. kantoren) en niet-commercieel vastgoed (bijv. agrarisch e.a.). Onroerend goed in deze categorieën dalen gemiddeld met circa 6%, 12% en 2%. Daarnaast is bij tarifering rekening gehouden met een verwachte leegstand uitgedrukt in gederfde euro’s OZB van € 112.000 bij gebruikers van niet-woningen. De OZB wordt berekend naar een percentage van de waarde van de onroerende zaak. Wij verwijzen u ook naar bijlage 1 voor de hoogte van deze percentages ten opzichte van 2013 van de fusiegemeenten. Effect van de gemeentelijke herindeling op de opbrengst, aanvankelijk bepaald op € 185.000 negatief, komt uit op € 111.000 negatief. Wij verwachten daarom een positief resultaat op de OZB van € 74.000.

3.2 ROERENDE ZAAKBELASTINGEN Harmonisatie is conform het plan van aanpak uitgevoerd zodat wij volstaan met een verwijzing hiernaar en een samenvatting geven op het voorstel: de roerende zaakbelastingen, geheven in de gemeente Lemsterland, wordt afgeschaft. Dit voorstel is gelet op de hoogte van de opbrengst van circa € 2.000 budgetneutraal uit te voeren.

3.3 FORENSENBELASTING Harmonisatie is conform het plan van aanpak uitgevoerd zodat wij volstaan met een verwijzing hiernaar en een samenvatting geven op het voorstel: het tarief is een percentage van de economische waarde, veelal de WOZ-waarde, en kent een onder- en bovengrens. De bovengrens (maximumtarief) valt hoger uit dan het aanvankelijk in het plan van aanpak theoretisch bepaalde bedrag van € 507,50 maar blijft onder de maximumtarieven zoals die nu gelden in Gaasterlân-Sleat en Skarsterlân. Aanvullend hierop geeft ons college u de volgende uitgangspunten in overweging: Ter voorkoming van een dubbele belastingheffing is in de verordening toeristenbelasting een vrijstelling opgenomen waarbij is geregeld dat bij het houden van verblijf in een gemeubileerde woning forensenbelasting is verschuldigd. Dit leidt tot een verschuiving van in totaal 1.710 objecten (stacaravans), voorheen belastingplichtig voor de toeristenbelasting in de gemeenten Gaasterlân-Sleat en Lemsterland, die nu in de forensenbelasting worden betrokken. Het effect van deze harmonisatiemaatregel op de opbrengst is circa € 323.500 positief (zie ook paragraaf 3.2.1). De raming van de opbrengst van de toeristenbelasting zal hierdoor neerwaarts worden bijgesteld. Tot op heden bestaan de forensenbelasting en de toeristenbelasting naast elkaar. Rechtvaardiging voor het voortbestaan van beide belastingen is dat gemeenten kosten maken voor niet-ingezetenen die bij hen verblijf houden en dat die personen ook profiteren van de gemeentelijke voorzieningen. Bij de harmonisatie is daarom ook een parallel getrokken met de toeristenbelasting. Onderstaand figuur biedt inzicht in de te betalen belasting in een situatie waarbij het onderkomen (stacaravan) vergelijkbaar is maar de gebruikssituatie van elkaar verschilt. Bij de forensenbelasting is het belastbare feit het beschikbaar houden van een onderkomen op meer dan negentig dagen van het jaar voor zich of hun gezin. Bij de 11 van 38

toeristenbelasting is het belastbare feit het door niet ingezetenen tegen een vergoeding houden van verblijf met overnachting. Figuur 3.1: Heffing stacaravan particulier versus verhuur: GS LL

SK

DFM

Eigen gebruik stacaravan Verhuur stacaravan10

€ 295,00 € 152,50

n.v.t.9 € 240,00

€ 153,75 n.v.t.

€ 185,00 n.v.t.11

Vaste standplaats bestemd voor verhuur en geschikt voor mobiele onderkomens12

€ 137,25

€ 175,00

€ 107,80

€ 118,16

De getoonde bedragen illustreren een verscheidenheid aan tarieven. Op de eerste plaats volstaat de opmerking dat een vaste standplaats bestemd voor verhuur en geschikt voor mobiele onderkomens (caravans) zich niet laat vergelijken met een stacaravan die meestal het gehele jaar of seizoen beschikbaar staat voor eigen gebruik. Als een voorbeeld nader wordt uitgewerkt kunnen we stellen dat een stacaravan gesitueerd op een camping, geopend gedurende de periode april tot november, zeven maanden (214 dagen) beschikbaar is voor eigen gebruik. Het werkelijke eigen gebruik van een dergelijk onderkomen verschilt per bezitter en de praktijk wijst uit dat de intensiteit van gebruik zeer uiteenlopend is. Iedere berekening die tracht het verschil tussen de tarieven van beide belastingen te rechtvaardigen is per definitie dan ook voor discussie vatbaar. Desalniettemin geven wij de volgende rechtvaardigingsgrond in overweging: verondersteld dat een stacaravan voor eigen gebruik gemiddeld 65 dagen (bezettingsgraad: 30%) per jaar door 3 personen wordt gebruikt13 vermenigvuldigd met het tarief van de toeristenbelasting van één euro. In dit voorbeeld zou een recreant € 195,00 toeristenbelasting hebben betaald. Wij vinden derhalve een minimumtarief voor de forensenbelasting van € 185,00 verdedigbaar. Vermeldingswaardig is het invoeren van een maximumtarief voor de gemeente Lemsterland. Enkele belastingplichtigen zullen in 2014 daardoor blij verrast zijn in verband met een forse lastenverlichting. In sommige gevallen zelfs van enkele duizenden euro’s. Uit bijlage 1 en 2 kan worden opgemaakt dat recreanten in Gaasterlân-Sleat en Skarsterlân dit effect dragen door een hogere bijdrage in de forensenbelasting.

Geen onderscheid in eigen gebruik en verhuur: Lemsterland kent geen minimum- en maximumtarief Heffing op basis van forfait verordening toeristenbelasting 2013 11 M.i.v. 2014 op basis van werkelijke verhuur 12 Heffing op basis van (gemiddelden) forfait verordening toeristenbelasting 2013 13 Ook het beschikbaar stellen aan kennissen is verbonden met de privésfeer 9

10

12 van 38

Figuur 3.2: Geraamde opbrengst per categorie Aantal

Opbrengst

Stacaravans (minimumtarief) Recreatiewoningen (variabel tarief) Recreatiewoningen (maximumtarief)

2.757 949 530

€ 510.000 € 448.000 € 384.000

Geraamde opbrengst

4.236

€ 1.342.000

3.4 (WATER)TOERISTENBELASTING Harmonisatie is conform het plan van aanpak uitgevoerd zodat wij volstaan met een verwijzing hiernaar en een samenvatting met aanvulling geven op het voorstel: de tarieven per eenheid verblijf (watertoeristenbelasting) of per eenheid overnachting (toeristenbelasting) is in 2013 geharmoniseerd en bedraagt één euro. De afdracht van de heffing geschiedt in 2014 op basis van werkelijke verblijfsduur. Deze systematiek van werkelijk verblijf is niet geschikt voor vaste stand- en ligplaatsen zodat voor deze categorie forfaits nodig zijn. Een forfait is een op onderzoek gebaseerd fictief getal dat het gemiddelde gebruik en frequentie van gebruik van een accommodatie aangeeft. Normaliter behoren deze forfaits eens in de vijf jaren door middel van onderzoek geactualiseerd te worden. Het GBW heeft in verband met de uiteenlopende bestaande forfaitaire regelingen besloten om hiernaar een nieuw onderzoek in te stellen. Het in 2012 ingestelde onderzoek (bijlage 5) is afgerond en de resultaten zijn verwerkt in de verordeningen. Overleg met vertegenwoordigers van de Vereniging Belangenbehartiging Recreatie en Toerisme De Friese Meren (RTFM) heeft geleid tot een heroverweging en het opnemen van een vrijstelling. Hiervoor verwijzen wij naar de volgende paragraaf. Het effect van de harmonisatiemaatregel zoals beschreven bij de forensenbelasting op de opbrengst is circa € 360.000 negatief.

3.4.1 VRIJSTELLINGEN Door de gemeente Skarsterlân wordt, in afwijking van de andere fusiegemeenten, geen toeristenbelasting geheven voor verblijf:  

van scholieren vallend onder de Wet op het voortgezet (speciaal) onderwijs (WVO) die in het kader van het onderwijs in groepsverband deelnemen aan zeilkampen; van degene die op de dag van de eerste overnachting, de leeftijd van 13 jaar nog niet heeft bereikt.

De werkgroep belastingen heeft geadviseerd om deze specifieke vrijstellingen ingaande 2014 niet meer toe te passen op basis van de in het plan van aanpak gehanteerde algemene uitgangspunten van eenvoud en beheersbaarheid. Tijdens het overleg op 27 juni 2013 tussen de portefeuillehouders toerisme van de gemeente en de vertegenwoordigers van RTFM is onder andere de door de werkgroep belastingen geadviseerde beperking van de vrijstelling besproken. De Vereniging RTFM betreurt dit advies en heeft gepleit om de thans door de gemeente Skarsterlân gehanteerde vrijstellingen niet af te schaffen, maar voor DFM toe te passen. Hierbij is aangegeven dat het toerisme een belangrijke bedrijfstak is in de gemeente. Tevens is 13 van 38

aangegeven dat door toepassing van deze vrijstellingen de jeugd wordt gestimuleerd om naar de gemeente te komen. Een brede toepassing van de vrijstellingen leidt echter tot een minderopbrengst bij de toeristenbelasting aangezien de gemeenten Gaasterlân-Sleat en Lemsterland deze vrijstellingen niet hanteren. De implementatie van de systematiek van heffen gebaseerd op werkelijke verblijfsduur in plaats van een uitgebreid forfaitair systeem zal de hoogte van de opbrengst eveneens beïnvloeden. De opbrengst zal van jaar tot jaar fluctueren en een minder stabiel verloop kennen. Met deze kanttekening kan geen voorspelling worden gedaan over de te verwachten opbrengst en zal de systematiek van heffen later geëvalueerd moeten worden. Op basis hiervan komen wij tot het volgende voorstel, dat budgetneutraal van karakter is. Gelet op vorenstaande komen wij tot een andere afweging en stellen wij afwijkend op de door de werkgroep belastingen gehanteerde uitgangspunten voor om de hiervoor aangehaalde vrijstelling voor DFM van toepassing te verklaren. Figuur 3.3: Geraamde opbrengst per categorie Heffing op basis van werkelijk verblijf Forfait vaste staanplaatsen (toeristenbelasting) Forfait vaste ligplaatsen (watertoeristenbelasting)

€ 489.000 € 67.000 € 150.000

Geraamde opbrengst

€ 706.000

Het onderzoek naar forfaitaire bedragen uitgevoerd door adviesbureau Thorbecke en ter ondersteuning van een rechtmatige heffing voor onderkomens op vaste staanplaatsen heeft geleid tot neerwaartse bijstelling van de thans geldende forfaits van de gemeenten. Wij verwijzen daarvoor ook naar figuur 3.1 opgenomen bij de forensenbelasting. Deze bijstelling heeft zijn uitwerking op de opbrengst maar zal deels gecompenseerd worden door een extra opbrengst bij de watertoeristenbelasting in Terherne die met ingang van 2014 van kracht zal zijn.

3.5 RIOOLHEFFING 3.5.1 ALGEMEEN De rioolheffing heeft het karakter van een bestemmingsheffing waarmee kosten kunnen worden verhaald om maatregelen te treffen die de gemeente noodzakelijk acht voor een doelmatig werkende riolering en overige maatregelen ten aanzien van de afvoer van hemel- en grondwater. Dit betekent dat het individuele profijt van de heffing door de gemeente niet meer hoeft te worden aangetoond. De gemeente kan de kosten verhalen die ze maakt voor het nakomen van de zorgplichten uit de Wet verankering en bekostiging van gemeentelijke watertaken. De voorzieningen waarvan de kosten kunnen worden verhaald sluiten aan bij de maatregelen die de gemeente in het kader van het gemeentelijke rioleringsplan (GRP) onderneemt. De voorziening is volledig dienstbaar aan het nakomen van de zorgplichten. De integrale kosten van de voorziening kunnen worden verhaald via de heffing. De tariefstelling in de verordening mag niet in strijd zijn met de algemene rechtsbeginselen en niet leiden tot een willekeurige en 14 van 38

onredelijke belastingheffing. De laatste eis aan de tariefstelling is dat de geraamde (netto) opbrengst niet hoger mag zijn dan de kosten die de gemeente heeft geraamd. Als de opbrengst de kosten overstijgen moeten deze opbrengsten terugvloeien naar de belastingplichtigen. Een egalisatievoorziening biedt dan uitkomst. Aangezien volgens de huidige GRP’s de fusiegemeenten nog geen kostendekkende tarieven hanteren, is het risico van overschrijding van voorgenoemde norm niet aan de orde. Het niveau van kostendekkendheid op basis van de huidige GRP’s is afgerond: Gaasterlân-Sleat 54%14, Lemsterland 88%15 en Skarsterlân 85%16. Een nieuw verbreed GRP voor DFM wordt dit jaar afgerond en zal naar verwachting met ingang van 2015 in werking treden. Op basis van de bestaande GRP’s van de afzonderlijke gemeenten kan gesteld worden dat het niveau van kostendekkendheid nog niet is bereikt en dat er voor de komende jaren ruimte is om de tarieven verder te verhogen.

3.5.2 HARMONISATIE BEPALINGEN EN TARIEVEN Harmonisatie is conform het plan van aanpak uitgevoerd zodat wij volstaan met een verwijzing hiernaar en een samenvatting geven op het voorstel: de systematiek van heffen van één- (eph) en meer-persoonshuishoudingen (mph) gebaseerd op gegevens van het GBA, zoals die gevoerd wordt in de gemeenten Gaasterlân-Sleat en Lemsterland, is overgenomen en wordt met ingang van 2014 van toepassing voor DFM. Ontheffing voor de rioolheffing geldt voor de garageboxen en ligplaatsen, afgebakend als afzonderlijke WOZ-objecten. Voor de stacaravans is gekozen om het gereduceerde tarief van Skarsterlân gecorrigeerd met een verhoging in verband met het streven naar kostendekkendheid van de tarieven over te nemen. Aanvullend hierop geeft ons college u de volgende uitgangspunten in overweging: De zogenaamde grootverbruikers van (riool)voorzieningen, bij verbruik boven 199 m3 waterafvoer, worden extra belast volgens een degressief tarievenstelsel (het tarief daalt naarmate het verbruik toeneemt). Gezien de diversiteit aan methoden geniet de systematiek waarbij afgerekend wordt volgens degressieve tarievenstructuur (Skarsterlân) de voorkeur. Dit vanuit het oogpunt van ‘beheersbaarheid’. Dit heeft geresulteerd in tarieven per volle 100 m3 waterverbruik (Skarsterlân: per volle 300 m3) volgens een staffel: verbruik tot 10.000 m3, 10.001 – 60.000 m3 en 60.001 – 120.000 m3 en boven de 120.000 m3. Figuur 3.4 geeft een beeld van de uitkomsten van de nieuwe structuur ten opzichte van de bestaande tarievenstructuren. Figuur 3.4: Grootverbruikers t.o.v. basistarief (voorbeelden dienen ter illustratie): GS LL SK DFM 199 m3 water afvoer 600 m3 water afvoer 1.518 m3 water afvoer 44.014 m3 water afvoer

€ 129,60 € 741,60 € 2.605,14 € 67.624,02

€ 235,80 € 616,75 € 1.773,85 € 42.145,05

€ 174,80 € 349,50 € 1.048,80 € 23.722,80

€ 100,00 € 550,00 € 1.630,00 € 36.470,00

De bedragen uit het figuur impliceren mogelijk een substantiële daling van de opbrengst. Voor zover deze conclusie getrokken zou worden is deze niet terecht. Dit verdient enige toelichting.

Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2011 t/m 2015, volgens standaard variant, pagina 22 vGRP Lemsterland 2013-2017, pagina 62 16 verbreed GRP Skarsterlân kostendekkingsplan, pagina 9 14 15

15 van 38

Het aantal grootverbruikers die meer dan 10.000 m3 water afvoeren zijn beperkt, zodat een daling van de opbrengst in deze categorie vereffend wordt door extra opbrengst als gevolg van hogere heffing bij verbruik boven 199 m3 in Skarsterlân. Aan de basis staan ook gegevens over het waterverbruik van waterbedrijf Vitens. Wij geven u in overweging dat het verbruik mede wordt bepaalt door economische omstandigheden, daardoor fluctueert en de hoogte van de opbrengst wordt bepaald voorover dat niet wordt gecompenseerd door extra verbruik elders in de gemeente. De voorgestelde methode van heffen sluit aan bij eerdere protesten van ondernemers die onroerend goed bezitten in de lage prijsklasse waarbij slechts hemelwater wordt afgevoerd op het rioolstelsel van de gemeente. Als voorbeeld worden units aangevoerd met een grootte van 25 tot 60 m2 oppervlakte, gelegen op de industrieterreinen, die overwegend in gebruik zijn bij kleinere (freelance) ondernemers voor opslag van bedrijfsmaterialen. De verhoging van rioolheffing (basistarief) in de afgelopen jaren in verband met het streven naar kostendekkendheid heeft geresulteerd in een tarief dat in geen verhouding staat tot het bezit en gebruik van dit onroerend goed. Ons college heeft op basis van het uitgangspunt ‘rechtvaardigheid’ uit het plan van aanpak gehoor gegeven aan deze oproep en bij de tariefstelling met dit nadelige effect expliciet rekening gehouden. Het basistarief tot 199 m3 waterafvoer voor onroerend goed bestemd voor bedrijfsdoeleinden is bepaald op € 100,00. Naast verhoging van de gemeentelijke heffingen maakt uitvoering van bestaand beleid onderdeel uit van deze notitie en zullen overeenkomstig dit beleid de tarieven rioolheffing moeten worden verhoogd. Hiermee is een extra opbrengst gemoeid van € 335.000. Om de nadelige effecten van de harmonisatie enigszins te egaliseren, met name voor belastingplichtigen in Gaasterlân-Sleat die geen eigen woning bezitten (bijlage 1), heeft ons college besloten om dit beleid ten dele uit te voeren. Hierdoor dient de geraamde opbrengst met € 74.000 neerwaarts te worden bijgesteld.

3.6 AFVALSTOFFENHEFFING Het voorstel ten aanzien van de afvalstoffenheffing is afwijkend en niet conform het plan van aanpak uitgevoerd. Wij geven u onze overwegingen die daartoe hebben geleid. Gelet op de uitgangspunten van harmonisering bestond een voorkeur van de werkgroep belastingen om de systematiek van heffen van Gaasterlân-Sleat en Lemsterland (systematiek van heffen op basis van één- (eph) en meer-persoonshuishoudingen (mph) gebaseerd op gegevens van het GBA) te volgen en over te nemen voor DFM. Deze systematiek van heffen vindt aansluiting bij de systematiek van de rioolheffing. Bilateraal overleg met werkgroep afvalinzameling heeft geleid tot wijzing van deze eerste voorkeur. Aanleiding waren de resultaten van een benchmark waaruit bleek dat in Skarsterlân ten opzichte van de andere gemeenten beduidend minder kilogram afval per perceel werd afgevoerd. Ogenschijnlijk gaat er vanuit een systematiek van heffen gebaseerd op containervolume een prikkel bij belastingplichtige waardoor minder afval wordt aangeboden. Voorgaande was aanleiding voor de werkgroep belastingen om zijn eerste harmonisatie-idee te herzien. Het GBW heeft positief ingestemd met dit harmonisatievoorstel. Op deze redenatie moeten wij teruggekomen omdat nu is gebleken dat bij de uitvoering van deze systematiek de bijeffecten niet te overzien zijn. 16 van 38

Bij harmonisatie van heffingssystematieken treedt immer een verschuiving van de belastingdruk op en ontstaan veelal ongewenste effecten, doordat belastingplichtigen de voor hen meest optimale situatie trachten te behalen. In het gebied van DFM is het risico onderkend dat eph’s en klein-aanbiedend-mph’s die nu een 240 liter restafval-container hebben massaal zullen kiezen voor een 140 liter restafval-container, nu dat tot een lagere aanslag zal gaan leiden. Dit is ongewenst vanuit het oogpunt van de massale containerwisselingen gepaard met hoge uitvoeringskosten. Een andere (meer gebruikelijke) werkwijze kan zijn om niet de containerset leidend te laten zijn voor de hoogte van aanslag, maar de omvang van het huishouden. Dan wordt de aanslag dus enkel op basis van eph of mph bepaald, ongeacht de beschikbaar gestelde containers, behoudens de extra containers, waarvoor wel bijbetaald dient te worden. Dit is een vrij gebruikelijke wijze van differentiëren bij de afvalstoffenheffing, naast de Diftar-systematieken met wegen en aanleverfrequentie. Wij voeren de volgende voordelen van deze systematiek aan: geen buitensporige lastenverzwaringen voor doelgroepen belastingplichtigen, eerlijke verdeling van de lasten, systematiek van heffen gelijk aan die bij de rioolheffing en risico van massale containerwisselingen is beperkt. Deze eph-mph-methode zou tot een toename van de aanvraag van grotere containers kunnen leiden, omdat het niet meer uitmaakt voor het tarief, maar wordt in de verordening opgevangen met een tarief voor containerwisselingen. Wij merken op dat in Gaasterlân-Sleat en Lemsterland nagenoeg alle huishoudens, dus ook eph-huishoudens, over een 240 liter restafval-container beschikken. Dit volgde logischerwijs uit de bestaande systematiek van heffen die een dergelijk effect begunstigt. Het voeren van een systematiek van heffen op basis van type containers leidt onherroepelijk tot een extra nadelig financieel gevolg voor de eph-huishouden (bijlage 2) in Gaasterlân-Sleat en is gelet op de gestelde randvoorwaarden in het plan van aanpak niet verdedigbaar. Op grond hiervan heeft ons college besloten om haar voorkeur uit te spreken voor een systematiek van heffen zoals die al wordt gevoerd in Gaasterlân-Sleat en Lemsterland. Hierdoor worden de nadelige effecten voor de belastingbetaler tot een minimum beperkt. Aansluitend op het door afdeling ruimtelijk beheer op te stellen beleidsplan afvalbeleid, geagendeerd om in 2014 vast te stellen en in 2015 in te voeren, stellen wij voor de systematiek van heffen tijdens dit proces te heroverwegen. Vooralsnog stellen wij voor in te stemmen met de eph-mph-systematiek. Het bedrag van de begroting zal worden aangepast en is te verklaren door lagere uitvoeringskosten Omrin. Dit vereist een neerwaartse aanpassing van de raming van € 44.000.

3.6.1 REINIGINGSRECHTEN Harmonisatie is conform het plan van aanpak uitgevoerd zodat wij volstaan met een verwijzing hiernaar en een samenvatting met aanvulling geven op het voorstel: de tarieven van Gaasterlân-Sleat en Skarsterlân zijn geharmoniseerd door het hanteren van een gewogen gemiddelde.

17 van 38

3.7 PRECARIOBELASTING 3.7.1 ALGEMEEN Volgens de wetgever overheerst bij de precariobelasting het belastingkarakter. Maar precariobelasting heeft ook eigenschappen van een retributie. Precariobelasting is een betaling aan de eigenaar van de openbare gemeentegrond door degene van of aan wie bij wijze van gunst wordt gedoogd of toegestaan dat hij voorwerpen heeft onder, op of boven die grond. Tegenover dat gedogen of toelaten staat dus een betaling, de tegenprestatie. In de gemeenten Gaasterlân-Sleat en Skarsterlân wordt een precariobelasting geheven, terwijl in de gemeente Lemsterland een precariorecht wordt geheven. Hoewel er materieel voor de exploitant geen verschil is, is dit onderscheid aangebracht omdat de terrassen in Lemsterland niet op gemeentegrond, maar op eigen grond staan. Hierbij heeft deze eigen grond wel een openbare bestemming.

3.7.2 HARMONISATIE BEPALINGEN EN TARIEVEN De verordening bevat bepalingen en tarieven voor voorwerpen met betrekking tot verkoop van waren (niet zijnde marktgelden), terrassen, installaties voor aftappen van motorbrandstoffen en overige voorwerpen. Gesteld kan worden dat de opbrengst nagenoeg volledig bestaat uit precariorechten en precariobelasting door het innemen van de openbare gemeentegrond ten behoeve van de exploitatie van terrassen door horeca-exploitanten. Vandaar dat onze toelichting zich hierop richt. De overige tarieven zijn geharmoniseerd door het hanteren van een gewogen gemiddelde. Harmonisatie is conform het plan van aanpak uitgevoerd zodat wij volstaan met een verwijzing hiernaar en een toelichting geven op het voorstel: nadat het voorstel in het GBW van 21 augustus 2012 was aangehouden is daarop volgend een overleg belegd met Horeca Nederland waarin de effecten van de harmonisatie zijn doorgesproken. Op 27 augustus 2013 heeft het GBW het standpunt17 ingenomen om te komen tot een ingroeivariant naar gebied waarbij de tarieven van de gemeenten in een tijdsbestek van 4 jaren worden geharmoniseerd naar een tarief van € 27,50 per vierkante meter ingenomen ruimte in 2017. Tot slot kunnen wij volstaan met de mededeling dat op het grondgebied Terherne de terrassen in eigendom zijn bij de horecaexploitanten zodat geen precariorecht noch precariobelasting kan worden opgelegd.

3.7.1 PRECARIORECHT Naar de strekking van artikel 228 van de Gemeentewet kan precariobelasting alleen worden geheven als de gemeente het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond veroorlooft of toestaat, in die zin dat de gemeente de aanwezigheid van die voorwerpen gedoogt ondanks dat zij rechtens bevoegd is daartegen op te treden. Bij het ontbreken van zodanige bevoegdheid kan geen precariobelasting worden geheven. Indien een gemeente in een (exploitatie)overeenkomst het recht heeft verleend tot het hebben van voorwerpen in aan haar toebehorende grond, volgt daaruit dat de gemeente gedurende de looptijd van de overeenkomst niet bevoegd is op te treden tegen het hebben van 17

Standpunt is besproken met vertegenwoordigers van de horeca

18 van 38

die voorwerpen in de gemeentegrond. Bij het ontbreken van zodanige bevoegdheid kan geen precariobelasting worden geheven maar wel een precariorecht. De bepalingen en tarieven in de verordening precariorecht zijn gelijk aan die in de verordening precariobelasting.

3.8 LIJKBEZORGINGSRECHTEN Overeenkomstig het plan van aanpak worden de tarieven geharmoniseerd door het hanteren van een gewogen gemiddelde van de afzonderlijke tarieven van de gemeenten. Bovenop dit gewogen gemiddelde stellen we voor een procentuele prijsstijging toe te passen. Vanuit een kosten-batenoverzicht is te zien dat de drie gemeenten op dit moment een kostendekkendheid heeft van 56%. Dit kan verhoogd worden naar 67% door een prijsstijging op de tarieven toe te passen. Voor de prijsstijgingen is tevens gekeken naar de tarieven van omliggende gemeenten en naar landelijke tarieven. In het Plan van Aanpak harmonisatie gemeentelijke belastingen was een inschatting gemaakt van een kostendekkendheid van 40%, dit betrof destijds een grove inschatting.

3.9 MARKTGELDEN Om de markgelden van de drie gemeenten te harmoniseren stellen wij het volgende voor. Weekmarkten; Balk, Lemmer en Joure hebben een (vergelijkbare) weekmarkt. Wij stellen voor het door het GBW vastgestelde principe van het ‘’gewogen gemiddelde’’ te hanteren resulterend in € 1,05 per strekkende meter. Verder: betalen per kwartaal (conform de huidige Skarsterlânse methode) en geen verrekening wanneer men lopende een kwartaal stopt. Dit is de meest efficiënte manier van handelen. Jaarmarkten; alleen Skarsterlân kent een jaarmarkt; de Jouster merke. Wij adviseren de tarieven daarvoor te handhaven op € 8,00 (food) en € 5,00 (overig).

3.10 LEGES (VERLENEN VAN DIENSTEN) Aan de leges liggen het kostenveroorzakings- en profijtbeginsel ten grondslag. Leges zijn zogenoemde genotsretributies. Dat zijn rechten voor door de gemeente op aanvraag verleende diensten. De leges dienen ter dekking van de door de gemeente bij de dienstverlening gemaakte kosten. Voor leges geldt de eis dat de opbrengst van de heffing de kosten van een bepaalde dienst of taak niet mag overschrijden. De tarieven die gebonden zijn aan een wettelijk maximum zijn in de tarieventabel behorende bij de legesverordening aangemerkt met een sterretje.

3.10.1 TITEL 1 ALGEMENE DIENSTVERLENING Hoofdstukken 1 t/m 6 en 9 De tarieven van Titel 1 van de Tarieventabel zijn in 2013 al geharmoniseerd volgens een gewogen gemiddelde op grond van de gehanteerde tarieven in 2012. Gelet op de taakstelling van € 20.000,00 die de afdeling Publiekszaken heeft voor titel 1 over de periode 2013 – 2016 zijn enkele onderdelen procentueel iets meer verhoogd. Een voorbeeld is het huwelijkstarief op zaterdag. Dit tarief bedroeg in 2012 in Skarsterlân € 539,45 terwijl dit in Lemsterland € 832,30 en Gaasterlân-Sleat € 846,00 was. Met aanscherping van deze tarieven komt er € 28.000,00 extra binnen en wordt ruimschoots aan de taakstelling voldaan. Het tarief reisdocumenten is gekoppeld aan een door het Rijk vastgesteld maximum, voor 2014 hanteren wij nog het maximale tarief van 2013 en lopen zodoende altijd een jaar achter 19 van 38

omdat het ministerie deze maximale bedragen in oktober/november van het kalenderjaar bekend maakt en het proces advisering vaststelling tarieven inmiddels hier intern dan al loopt. Met een begrotingswijziging na advisering kunnen we dichterbij het maximale tarief komen en zouden nog hogere inkomsten op dit onderdeel kunnen worden gegenereerd.

Hoofdstukken 7, 8, 10 en 19 Legestarieven voor de hoofdstukken 3, 7, 10 en 19 zijn vereenvoudigd. Er is goed gekeken naar de hoeveelheid werk die doorgaans verricht wordt voor een opdracht en hiervoor is een nieuw tarief samengesteld. Dit is een gemiddelde van de bestaande tarieven van de drie gemeenten. Naast de formaten A3 en A4 zijn er ook kopieën mogelijk op A1 of A0 formaat. Hier zijn aparte tarieven voor opgenomen, dit geldt ook voor het scannen en digitaal verzenden van stukken. Verslagen van raadsvergaderingen en raadscommissies, veel bestemmingsplannen etc. zijn voor burgers gratis digitaal te verkrijgen. Als papierloze organisatie en willen we dit zoveel mogelijk promoten en daarom zijn de tarieven voor kopieerwerk hiermee in overeenstemming.

Hoofdstuk 14 Leges voor aanvraag vergunning: Skarsterlân en Gaasterlân-Sleat kennen dit fenomeen niet, Lemsterland wel. Wij adviseren om voor 2014 een bedrag te gaan (c.q. blijven) heffen voor het verlenen van een vergunning voor een standplaats op de weekmarkten van € 30,00. De toewijzingen voor de Jouster Merke dienen uiteraard leges vrij te blijven.

Hoofdstukken 11, 12, 15 en 16 Harmonisatie is conform het plan van aanpak uitgevoerd zodat wij volstaan met een verwijzing hiernaar en een samenvatting geven op het voorstel: harmoniseren door het hanteren van een gewogen gemiddelde van de tarieven van de afzonderlijke gemeenten.

Hoofdstuk 17 Voor de leges van de telecommunicatiemeldingen wordt een verhoging van de tarieven voorgesteld van circa 400%. In het onderstaande wordt dit voorstel nader toegelicht. In de legestabel van 2013 was één bedrag opgenomen voor het verwerken van een melding in het kader de Telecommunicatiewet. Het betrof een bedrag van € 83,75. De 4 grootste Friese gemeenten hebben in 2013 een pilotproject gestart om de aanleg van glasvezelverbindingen te stimuleren. In dat kader hebben zij uniformiteit bereikt over de hoogte en omschrijving van legestarieven. Daarbij hebben zij onderscheid gemaakt in de lengte van de aan te leggen kabels, omdat voor grotere lengten kabels meer afstemming nodig is. Wij stellen voor om de uitgezette lijn van de collega-gemeenten te volgen door zowel hun werkwijze (een basisbedrag verhoogd met een prijs per meter) als hun hogere tarief over te nemen. Het betreft een verhoging van circa 400% naar minimaal € 320,00. Dat is een forse verhoging, die grotendeels wordt veroorzaakt doordat in de eenheidsprijzen ook de tijdsbesteding opgenomen is die de afdeling Ruimtelijk Beheer voor behandeling van een melding nodig heeft. Deze tijdsbesteding betreft onder meer de verkenning van de betreffende locaties en overleg hierover met de nutsbedrijven. 20 van 38

Een exacte onderbouwing van de werkelijke kostendekking is door ons niet gemaakt, hiervoor leunen wij op het onderzoek van de collega-gemeenten.

Hoofdstuk 18 Harmonisatie is conform het plan van aanpak uitgevoerd zodat wij volstaan met een verwijzing hiernaar en een samenvatting geven op het voorstel: harmoniseren door het hanteren van een gewogen gemiddelde van de tarieven van de afzonderlijke gemeenten.

3.10.2 TITEL 2 DIENSTVERLENING VALLEND ONDER FYSIEKE LEEFOMGEVING/OMGEVINGSVERGUNNING Algemene toelichting Op 10 juni 2011 heeft de ‘Subwerkgroep belastingen, Titel 2 leges’, in opdracht van de ‘Werkgroep belastingen’ een document gemaakt waarin de verschillen van titel 2 van de tarieventabellen van de drie fusiegemeenten inzichtelijk zijn gemaakt t.o.v. de tarieventabel van de Model-legesverordening van de VNG. Dit document is als basis gebruikt voor het harmonisatievoorstel. Omdat de Model-legesverordening tussentijds nog enigszins gewijzigd is en er sinds de laatste vergelijking nog een aantal tarieven gewijzigd zijn, zijn hierin nog een aantal correcties gemaakt. Verder is de opdracht voor het harmonisatievoorstel uitgebreid tot titel 3 en een deel van titel 1. De vergelijking hiervan is ook in dat document uitgewerkt. Bij de vergelijking is ter indicatie ook nog gekeken naar een aantal tarieven van relevante (buur)gemeenten, waaronder Boarnsterhim dat straks gedeeltelijk bij De Friese Meren wordt gevoegd. De tariefverschillen zijn vaak moeilijk één-op-één te zien omdat de systematiek erachter verschillend is. Zo ontstaat er bijvoorbeeld al snel een vertekend beeld als één van de gemeenten bijna elk tarief nog verhoogd met (soms aanzienlijke) publicatiekosten. Ten aanzien van de bouwleges zijn de tariefverschillen zelf zodanig moeilijk te zien, dat er voor gekozen is om deze in een apart rekenblad inzichtelijk te maken. Dit document is apart bijgevoegd onder de naam ‘Vergelijking harmonisatievoorstel leges bouwactiviteit DFM’. We merken hierbij tevens op dat voor de controle van de hoogte van de opgegeven bouwsom, waarop de bouwleges zijn gebaseerd, een aparte beleidsregel wordt gemaakt ter verhoging van de transparantie, verbetering van de controle, en verlaging van (veiligheids)marge die nu nog gehanteerd wordt bij correctie van de bouwsom. Een voorbeeld van zo’n beleidsregel is bijgevoegd onder de naam ‘Beleidsregel vaststellen maatstaf leges omgevingsvergunning, bouwen Utrecht’. Uit de vergelijking blijkt over het algemeen dat de tarieven voor Lemsterland het laagst zijn en die van Gaasterlân-Sleat het hoogst. De tarieven van Lemsterland zijn zelf zo laag, dat moeilijk gesteld kan worden dat deze kostendekkend waren. Er is helaas geen kostendekkendheidsonderzoek waaruit dit zou blijken. Alleen Skarsterlân heeft zo’n onderzoek (in 2010) uitgevoerd. Bij het harmonisatievoorstel zal opvallen dat de tarieven veelal naar boven bijgesteld worden. Dit heeft deels te maken met het feit dat de tarieven van de fusiepartners sinds 2011 nauwelijks veranderd zijn. Verder werd er vóór de recessie zoveel leges op grote bouwprojecten verhaald dat bijna alle tariefgroepen middels kruissubsidiering laag konden 21 van 38

werden gehouden. Nu die tijd voorbij is moeten alle onevenredig lage bedragen wel verhoogd worden naar de daadwerkelijke kostprijs. De extra opbrengst van circa € 33.000 die hieruit voortkomt wordt als taakstelling aangemerkt. Opstellen van een harmonisatievoorstel terwijl het onderliggende beleid nog niet uitgekristalliseerd is en er nog een bezuinigingstraject gaande is, is erg lastig. Naar verwachting zal hier dan ook al snel weer een aanpassing op komen. Doel is om uiteindelijk de kostendekkendheid van de legestarieven van De Friese Meren te monitoren zodat op de juiste wijze, in de organisatie maar ook naar anderen (bijvoorbeeld bezwaarmakers), aangetoond kan worden dat de tarieven aan het gegeven kader voldoen. Zo’n kostendekkendheidsonderzoek wordt uiteraard niet over een tijdsbestek van een jaar gedaan, maar over meerdere jaren waarin met zowel behaalde als verwachte resultaten wordt gerekend. Inmiddels is een situatie ontstaan waarbij 100% kostendekkendheid mogelijk in redelijkheid niet meer verwacht mag worden. Nastreving hiervan kan namelijk betekenen dat de tarieven richting die van bijvoorbeeld de stellingwerven of Heerenveen gaan. Deze situatie wordt deels gecreëerd door het rijk, dat steeds meer taken bij de gemeente neerlegt zonder hiervoor voldoende compensatie te geven, vergunningen en andere toelatingsstelsels zodanig aanpast dat hiervoor geen leges meer kunnen worden geheven zonder onze inspanningsverplichting hierop aangepast wordt, zelf extra kwaliteitscriteria invoert waardoor de gemeente meer kosten moet maken.

Artikelsgewijze toelichting Naast de toelichting van de Model-legesverordening van de VNG merken we voor enkele artikelen tevens het volgende op. Artikel 2.2: Beoordeling van een conceptaanvraag, meestal vooroverleg genoemd, betekent in de praktijk dat beoordeeld wordt welke toestemmingen (vergunningen, meldingen, ontheffingen, overeenkomsten, etc.) er nodig zijn, welke gegevens hiervoor ingediend moeten worden en een quickscan over de haalbaarheid van het plan. Men is niet verplicht om gebruik te maken van deze mogelijkheid. Artikel 2.3.1.2: Heffing van extra leges bij legalisatieverzoeken werd eerder nog niet toegepast bij Lemsterland en Gaasterlân-Sleat. De extra leges zijn gerechtvaardigd vanwege de extra complexiteit van zulke zaken. Daarnaast dient dit ter ontmoediging van illegaal handelen. Artikel 2.3.2: Aanlegvergunningen zijn tegenwoordig alleen nog verplicht voor enkele gevallen waarbij de betreffende gronden bijzondere waarden bezitten voor bijvoorbeeld het landschap, archeologie of cultuurhistorie. Artikel 2.3.3.2: De bestemmingsplannen zouden nu voldoende actueel moeten zijn om gewenste ontwikkelingen bij recht of met binnenplanse afwijking toe te laten. Afwijken d.m.v. de buitenplanse kleine afwijking zal hierdoor alleen in bijzondere situaties toegepast worden. Daarnaast zijn de mogelijkheden hiervan zo ruim, dat ook uit jurisprudentie blijkt dat een ruimere onderbouwing noodzakelijk is. Artikel 2.3.3.3: Dit tarief is inclusief extra publicatiekosten en de kosten voor een zogenoemde Verklaring van geen bedenkingen. 22 van 38

Artikel 2.3.6: Sinds 1 april 2012 geldt voor alle sloopvergunningen op basis van de bouwverordening nog slechts een meldingsplicht (waarvoor geen leges mogen worden berekend). De sloopvergunning waar het nu nog over gaat is slechts van toepassing in uitzonderlijke gevallen waarbij op basis van de ruimtelijke ordening wordt gestuurd op bijvoorbeeld het voorkomen van sloop van beeldbepalende panden. Artikel 2.3.10: Dit artikel is altijd het meest afhankelijk geweest van de kruissubsidiering, omdat de leges die hierop verhaald worden bij lange na niet kostendekkend zijn. Er wordt al geruime tijd onderzocht hoe we het vergunningstelsel voor vellen van houtopstanden efficiënter kunnen maken. Naar verwachting zal de vergunningplicht binnenkort alleen nog maar nodig zijn bij houtopstanden met een bijzondere waarde.

3.10.3 TITEL 3 DIENSTVERLENING VALLEND ONDER EUROPESE DIENSTENRICHTLIJN EN NIET VALLEND ONDER TITEL 2 Artikelsgewijze toelichting Artikel 3.1.2.1: Alleen van toepassing bij een gerede twijfel over relatie met criminele activiteiten. Artikel 3.1.8: Dit betreft de kosten voor een persoonsgebonden ontheffing van genoemde verordening die naar verwachting op 1 januari 2014 in werking treedt. Artikel 3.2: Rekening houdend met de harmonisatie van het evenementenbeleid.

3.11 BRANDWEERRECHTEN Het voorstel ten aanzien van de brandweerrechten is afwijkend en niet conform het plan van aanpak uitgevoerd. De verordeningen brandweerrechten, geheven in gemeenten Lemsterland en Skarsterlân, worden met ingang van 2014 niet meer door DFM gevoerd. Aanleiding is regionalisering van de brandweer. De Eerste Kamer heeft op 25 september 2012 ingestemd met de wijziging van de Wet veiligheidsregio’s waardoor volledige regionalisering van de brandweer verplicht wordt gesteld. Ter uitwerking van deze wetswijziging wordt er gewerkt aan de totstandkoming van één brandweerorganisatie voor heel Fryslân per 1 januari 2014, welke voldoet aan de daarvoor gestelde wettelijke en bestuurlijke kaders. Deze brandweerorganisatie gaat onderdeel uitmaken van de Veiligheidsregio Fryslân en functioneert zelfstandig. Hierdoor zijn de bepalingen opgenomen in de verordengingen brandweerrechten overbodig, die overigens eerder het karakter heeft van vangnet voor inzet van brandweermaterieel en het verhalen van de kosten.

3.12 OVERIGE RECHTEN 3.12.1 VEERGELDEN Geen harmonisatie vereist aangezien alleen de gemeente Skarsterlân deze heffing kent. De tarieven 2014 zijn gelijk aan die van 2013.

23 van 38

3.12.2 LIGGELDEN In de verordeningen van gemeenten Lemsterland en Skarsterlân wordt verwezen naar de locaties waarvoor deze gelden van toepassing zijn. Daardoor kunnen dezelfde tarieven als 2013 worden gehanteerd en is geen harmonisatie vereist. In afwijking van hetgeen in het plan van aanpak is voorgesteld, wordt afgezien van de tariefsverhoging van 6% met ingang van 2014. Dit heeft geen effect op de begroting.

3.12.3 BRUG- EN SLUISGELDEN In de verordeningen van gemeenten Gaasterlan-Sleat en Lemsterland wordt verwezen naar de plaatsen waarvoor deze gelden van toepassing zijn. Daardoor kunnen dezelfde tarieven als 2013 worden gehanteerd en is geen harmonisatie vereist. De brug in Terherne (Heerenzijlbrug) is vrij van gelden.

3.12.4 HAVENGELDEN Geen harmonisatie vereist aangezien alleen de gemeente Lemsterland deze heffing kent. De tarieven 2014 zijn gelijk aan die van 2013.

3.12.5 GEMEENTELIJK KAMPEERTERREIN Geen harmonisatie vereist aangezien alleen de gemeente Lemsterland deze heffing kent. De tarieven 2014 zijn gelijk aan die van 2013.

3.12.6 GEMEENTELIJKE JACHTHAVENS Geen harmonisatie vereist aangezien alleen de gemeente Lemsterland deze heffing kent. De tarieven 2014 zijn gelijk aan die van 2013. De jachthavens in Skarsterlân zijn in pacht uitgegeven en een eventuele verhoging van de tarieven wordt jaarlijks ter goedkeuring aan de raad aangeboden.

24 van 38

4 TERMIJNEN VAN BETALING Bij de fusiegemeenten komt een grote verscheidenheid aan betaaltermijnen voor bij de gemeentelijke heffingen. Niet alleen binnen de afzonderlijke gemeente, maar ook tussen de gemeenten onderling. In dat kader wordt onderscheid aangebracht in de reguliere aanslagoplegging waarbij gedacht kan worden aan: OZB, rioolheffing, afvalstoffenheffing (reinigingsrecht) en forensenbelasting. En overige heffingen zoals leges, precariobelasting en andere heffingen.

4.1 REGULIERE AANSLAGOPLEGGING Voor de reguliere aanslagoplegging worden de volgende termijnen gehanteerd. 1. Bij vorderingen zonder automatische incasso worden bij alle 3 gemeenten twee gelijke termijnen gehanteerd; 2. Bij vorderingen met automatische incasso komen de volgende verschillen voor: a. Lemsterland hanteert maximaal 8 en minimaal 3 termijnen, afhankelijk van de dagtekening van de aanslag; b. Skarsterlân hanteert 8 termijnen, ongeacht de dagtekening van de aanslag; c. Gaasterlân-Sleat hanteert maximaal 10 en minimaal 2 termijnen, afhankelijk van de dagtekening van de aanslag. Aangezien de verschillen tussen de gemeenten beperkt zijn stellen wij voor om: 1. Bij vorderingen zonder automatische incasso conform het huidige beleid 2 termijnen te hanteren. 2. Bij vorderingen met automatische incasso het aantal termijnen gelijk te stellen op het aantal na de dagtekening in het belastingjaar nog resterende volle kalendermaanden met een maximum van 8 en een minimum van 2. 3. Om te voorkomen dat kleine verschuldigde bedragen ook nog in termijnen kunnen worden voldaan, wordt voorgesteld om vorderingen van minder dan € 50,00 in één termijn te incasseren.

4.2 OVERIGE HEFFINGEN De overige heffingen worden niet geïncasseerd op basis van automatische incasso. Vorenstaande is terug te voeren naar meerdere beweegredenen waarvan de volgende als belangrijkste zijn aan te merken: de hoogte van het verschuldigde bedrag en de individuele prestatie die ten grondslag ligt aan de heffing. Een meer eenduidige toepassing van de betaaltermijnen levert naast duidelijkheid ook voordelen op bij de (dwang)invordering omdat de invorderingsambtenaar processen efficiënter kan inrichten. Wij stellen dan ook voor om bij de ‘overige heffingen’ de volgende vervaldagen toe te passen. 1. Op het moment van uitreiking/gebruik/verstrekking/etc. voor diensten die direct bij de aanvraag of het gebruik van de dienst moeten worden voldaan; 2. 1 maand na dagtekening voor alle overige dienstverlening (incl. precariobelasting/-recht). Voor marktgelden (jaarmarkten) geldt dat deze per kwartaal voldaan worden. 25 van 38

5 BELEIDSREGELS Ten behoeve van de uitvoering van de gemeentelijke heffingen en de Wet WOZ biedt ons college ter kennisname aan uw raad een set met beleidsregels aan, bestaande uit: 1. Beleidsregels voor het aanwijzen van een belastingplichtige in een keuzesituatie. 2. Beleidsregels voor het aanwijzen van een WOZ-belanghebbende in een keuzesituatie. 3. Beleidsregels voor het toekennen van ambtshalve verminderingen van gemeentelijke belastingen. 4. Uitvoeringsregeling met betrekking tot de heffing en de invordering van gemeentelijke belastingen. 5. Beleidsregels kostenvergoeding Wet WOZ. 6. Beleidsregels tot het heffen van de OZB-tarieven niet-woningen voor objecten bestemd voor verhuur. Deze beleidsregels vormen het kader waarbinnen de ambtenaren uitvoering geven aan voorgenoemde wettelijke taken. Hieronder worden deze regelingen afzonderlijk toegelicht.

5.1 BELEIDSREGELS VOOR HET AANWIJZEN VAN EEN BELASTINGPLICHTIGE IN EEN KEUZESITUATIE In sommige gevallen brengen wettelijke regels met zich mee dat meer personen belastingplichtig kunnen zijn voor één belastingobject. In de gevallen waarin dat voorkomt mag de gemeente de aanslag ten name van één van de belastingplichtigen stellen. De gemeente hanteert in dat geval een voorkeursvolgorde. De uitwerking van deze volgorde is terug te vinden in deze regeling.

5.2 BELEIDSREGELS VOOR HET AANWIJZEN VAN EEN WOZ-BELANGHEBBENDE IN EEN KEUZESITUATIE In sommige gevallen brengen wettelijke regels met zich dat voor één eigendom meer personen als belanghebbende kunnen worden aangemerkt. In deze gevallen mag de gemeente op grond van de Wet WOZ de bekendmaking van de WOZ-beschikking aan één van de belanghebbende verzenden. De gemeente hanteert in dat geval een voorkeursvolgorde. De uitwerking van deze volgorde is terug te vinden in deze regeling.

5.3 BELEIDSREGELS VOOR HET TOEKENNEN VAN AMBTSHALVE VERMINDERINGEN VAN GEMEENTELIJKE BELASTINGEN Een beschikking (aanslag) is na het verstrijken van de bezwaar en/of beroepstermijn onherroepelijk. Hieruit volgt dat de juistheid van de aanslag niet kan worden bestreden met bezwaar. In gevallen dat de aanslag op een onjuist bedrag is vastgesteld of wanneer de aanslag onjuist is, kan deze aanslag buiten de bezwaartermijn alsnog worden verminderd. De uitwerking van de ambtshalve vermindering is terug te vinden in deze regeling.

5.4 UITVOERINGSREGELING MET BETREKKING TOT DE HEFFING EN DE INVORDERING VAN GEMEENTELIJKE BELASTINGEN Op grond van de Gemeentewet zijn bij de heffing en de invordering van gemeentelijke belastingen onder meer de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) en de Invorderingswet 1990 van toepassing. De heffingsbevoegdheden komen toe aan de daartoe 26 van 38

aangewezen heffingsambtenaar en de invorderingsbevoegdheden aan de daartoe aangewezen invorderingsambtenaar. De AWR en de Invorderingswet 1990 kennen ook bepalingen op grond waarvan aan de minister van Financiën de bevoegdheid wordt toegekend nadere regels te geven over bepaalde heffings- en invorderingsaangelegenheden. Voor gemeentelijke belastingen komt die bevoegdheid toe aan het college van burgemeester en wethouders. Verder is het college van burgemeester en wethouders als bestuursverantwoordelijke voor de heffings- en invorderingsambtenaar bevoegd om beleidsregels vast te stellen. Te denken valt hierbij aan het vaststellen van de modellen voor het formulier van de onderscheiden aangiftebiljetten.

5.5 BELEIDSREGELS KOSTENVERGOEDING WET WOZ De kosten van bezwaar en beroep tegen een WOZ-waarde komen voor vergoeding in aanmerking als het primaire besluit is herroepen wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid. De regeling geeft invulling aan de beleidsruimte die het Besluit proceskosten bestuursrecht biedt.

5.6 BELEIDSREGELS TOT HET HEFFEN VAN DE OZB-TARIEVEN NIET-WONINGEN VOOR OBJECTEN BESTEMD VOOR VERHUUR In december 2012 heeft het college van de gemeente Skarsterlân besloten de OZB-tarieven niet-woning toe te passen bij recreatiewoningen die in hoofdzaak worden aangewend voor verhuur. Deze maatregel is ingevoerd om belastingontwijking binnen de forensenbelasting te ontmoedigen. Wij geven u in het kort de oorsprong van het ontstaan van deze maatregel in overweging. De problematiek speelt zich af binnen het domein van de forensenbelasting waar recreatieobjecten slechts enkel voor verhuur worden aangewend zodat deze objecten op geen enkele wijze voor eigen gebruik meer beschikbaar staan. Jurisprudentie wijst uit dat ‘subjectieve’ informatie van belastingplichtige meer en meer wordt meegewogen in het objectieve oordeel van de rechtspraak. Hieruit volgt dat in deze gevallen geen forensenbelasting opgelegd kan worden. Deze situatie kan als een maas in de wet worden aangemerkt die ontwijking van de forensenbelasting mogelijk maakt. Omdat de gevolgen desastreus kunnen zijn voor de hoogte van de opbrengt is een jurist verzocht om een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid van het toepassen van het OZB-niet-woningen regime. Om het (ontwijkings)gedrag van de belastingplichtigen te stuiten of voor te zijn is destijds voorgesteld om de objecten die kennelijk bedoeld en bestemd zijn voor tijdelijk (toeristisch) verblijf in de heffing van de OZB-niet-woningen te betrekken. Deze werkwijze is gerechtvaardigd omdat deze objecten feitelijk geen woningen zijn omdat deze in hoofdzaak worden aangewend om te verhuren (eigen gebruik wordt door belanghebbende zelf uitgesloten). De wijze van aanwenden door belanghebbende neigt daardoor sterk naar een met een pension of hotel vergelijkbare situatie. Voor deze categorie objecten zijn ook de OZB-tarieven niet-woning van toepassing.

5.7 BELEIDSREGELS VOOR HET OPLEGGEN VAN EEN AANSLAG AFVALSTOFFEN- EN RIOOLHEFFING BIJ OBJECTEN DIE FEITELIJK NIET WORDEN GEBRUIKT Deze regeling is van toepassing op objecten die volgens opvatting van het maatschappelijk verkeer leeg staan en niet worden aangewend voor feitelijk gebruik door gebruiker en/of eigenaar en regelt in welke gevallen afvalstoffen- en/of rioolheffing verschuldigd is. 27 van 38

BIJLAGE 1 - OVERZICHT TARIEVEN 2013 T.O.V. 2014 Tarieven Boarnsterhim zijn niet meegenomen in het overzicht. Voor de lastendruk van de inwoners van deze gemeente verwijzen wij naar bijlage 2. Onroerende zaakbelastingen (% van de waarde) - Eigenaar woning - Eigenaar niet woning - Gebruiker niet woning Forensenbelasting (% van de waarde) - Minimum tarief - Maximum tarief (Water)toeristenbelasting - Tarief per eenheid verblijf - Forfaitair vaste standplaatsen Rioolheffing - Eenpersoonshuishouding - Meerpersoonshuishouding - Recreatiewoning - Stacaravan18 - Bedrijven (grootverbruikers): Vast tarief t/m 199 m3 Vermeerderd per m3 Vermeerderd per volle 100 m3: waterverbruik 101 t/m 10.000 m3 10.001 t/m 60.000 m3 60.001 t/m 120.000 m3 120.001 m3 en hoger Afvalstoffenheffing - Een-persoonshuishouding - Meer-persoonshuishouding - Recreatief gebruik - Extra GFT container - Omwisselen container - Reinigingsrecht - Reinigingsrecht, GFT container Precariobelasting (recht) Leges Lijkbezorgingsrechten Marktgelden - Weekmarkt - Jaarmarkt a. Sector Food b. Sector Non-food

GS

LL

SK

DFM

0,1258% 0,2089% 0,1613%

0,0981% 0,1662% 0,1189%

0,1000% 0,1631% 0,1323%

0,1170% 0,1900% 0,1450%

0,2730% € 295,00 € 755,00

0,3503% n.v.t. n.v.t.

0,3100% € 153,75 € 730,00

0,3350% € 185,00 € 725,00

€ 1,00 € 1,00 Zie verordening

€ 1,00

€ 1,00

€ 113,40 € 157,20 € 113,40 n.v.t.

€ 94,25 € 189,25 € 94,25 n.v.t.

€ 174,80 € 174,80 € 174,80 € 87,40

€ 125,00 € 190,00 € 125,00 € 100,00

€ 129,60 € 1,53

€ 236,7519 € 0,95

€ 174,8020 n.v.t.

€ 100,00 n.v.t.

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

€ 174,8021 € 154,25 € 91,40 € 28,50

€ 90,00 € 80,00 € 30,00 € 15,00

€ 237,24 € 195,00 € 259,92 € 245,95 € 259,92 € 195,00 € 20,00 € 25,00 € 27,50 € 28,00 n.v.t. € 195,95 n.v.t. € 25,00 Tarieventabel verordening Tarieventabel verordening Tarieventabel verordening

€ 175,00 € 225,00 € 175,00 € 30,00 € 28,00 € 215,00 € 30,00

€ 143,40 € 207,60 € 143,40 € 93,60 n.b. € 251,20 € 113,26

€ 0,58

€ 1,04

€ 1,25

€ 1,05

n.v.t. n.v.t.

n.v.t. n.v.t.

€ 8,00 € 5,00

€ 8,00 € 5,00

Rioolheffing wordt bij Gaasterlân-Sleat en Lemsterland via de exploitant geheven Omgerekend naar 200 m3 verbruik 20 Vast tarief tot 600 m3 21 Tarieventabel: 301 - 15.000 m3, 15.001 - 45.000 m3, 45.001 - 210.000 m3 en 210.000 m3 of meer 18 19

28 van 38

BIJLAGE 2 - LASTENDRUK 2014 De Friese Meren

Gaasterlân Sleat

Gemiddelde taxatiewaarde

€

200.000 €

Meerpersoonshuishouding met eigen woning OZB eigenaar Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal

€ € € €

234,00 225,00 190,00 649,00

€ € € €

Eenpersoonshuishouding met eigen woning OZB eigenaar Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal

€ € € €

234,00 175,00 125,00 534,00

Meerpersoonshuishouding zonder eigen woning OZB eigenaar Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal

€ € € €

Eenpersoonshuishouding zonder eigen woning OZB eigenaar Afvalstoffenheffing Rioolheffing Totaal Recreant met woning OZB eigenaar Afvalstoffenheffing Rioolheffing Forensenbelasting Totaal

194.000

t.o.v. 2013

Lemsterland

t.o.v. 2013

Boarnsterhim t.o.v. 2013

203.000

226,00 -13,4% € 225,00 8,4% € 190,00 20,9% € 641,00 2,4% €

230,00 11,7% € 225,00 -13,4% € 190,00 0,4% € 645,00 -1,6% €

237,00 225,00 190,00 652,00

€ € € €

226,00 -13,4% € 175,00 22,0% € 125,00 10,2% € 526,00 1,6% €

230,00 11,7% € 175,00 -26,2% € 125,00 32,6% € 530,00 -1,4% €

237,00 9,2% € 175,00 -10,3% € 125,00 -28,5% € 537,00 -8,5% €

197,00 175,00 125,00 497,00

225,00 190,00 415,00

€ € € €

€ 225,00 8,4% € 190,00 20,9% € 415,00 13,8% €

€ 225,00 -13,4% € 190,00 0,4% € 415,00 -7,6% €

225,00 190,00 415,00

-8,5% € 8,7% € -1,4% €

225,00 -5,5% 190,00 65,9% 415,00 17,7%

€ € € €

175,00 125,00 300,00

€ € € €

€ 175,00 22,0% € 125,00 10,2% € 300,00 16,8% €

€ 175,00 -26,2% € 125,00 32,6% € 300,00 -9,5% €

€ 175,00 -10,3% € 125,00 -28,5% € 300,00 -18,9% €

175,00 -13,5% 125,00 9,2% 300,00 -5,3%

€ € € € €

234,00 175,00 125,00 662,67 1.196,67

€ € € € €

-13,4% 22,0% 10,2% 14,5% 8,3%

€ € € € €

197.000

Skarsterlân

-6,6% €

226,00 175,00 125,00 649,00 1.175,00

-6,7% €

t.o.v. 2013

230,00 175,00 125,00 659,00 1.189,00

-6,5% €

9,2% -8,5% 8,7% 2,2%

€ € € €

€

€ € € € €

237,00 9,2% € 175,00 -10,3% € 125,00 -28,5% € 680,00 1,2% € 1.217,00 -3,3% €

100,00 122,2% € 185,00 -22,9% € 285,00 0,0% €

100,00 14,4% € 185,00 20,3% € 285,00 18,2% €

11,7% -32,7% 32,6% -10,8% -8,5%

169.000

-6,1%

197,00 -24,5% 225,00 -5,5% 190,00 -26,9% 612,00 -19,4%

197,00 175,00 125,00 566,00 1.063,00

-24,5% -13,5% -51,9% -31,3%

-24,5% -13,5% -51,9% -3,2% -18,8%

Recreant met stacravan Rioolheffing (50 m 3 verbruik) Forensenbelasting Totaal

€ € €

Ondernemer, klein bedrijf Taxatiewaarde OZB eigenaar OZB gebruiker Rioolheffing (199 m 3 verbruik ) Totaal

€ € € € €

227.000 431,00 329,00 100,00 860,00

€ € € € €

202.000 383,00 292,00 100,00 775,00

-4,7% -13,3% -14,4% -22,8% -15,1%

€ € € € €

197.000 -6,2% € 374,00 7,2% € 285,00 14,5% € 100,00 -47,2% € 759,00 -3,6% €

275.000 -6,8% € 522,00 8,5% € 398,00 2,1% € 100,00 -42,8% € 1.020,00 -2,5% €

224.000 425,00 324,00 100,00 849,00

-6,3% -27,4% -30,9% -61,5% -35,4%

Ondernemer, groot bedrijf Taxatiewaarde OZB eigenaar OZB gebruiker Rioolheffing (600 m 3 verbruik) Totaal

€ € € € €

771.000 1.464,00 1.117,00 550,00 3.131,00

€ € € € €

781.000 1.483,00 1.132,00 550,00 3.165,00

-4,8% -13,4% -14,4% -25,8% -16,2%

€ € € € €

769.000 -6,2% € 1.461,00 7,3% € 1.115,00 14,5% € 550,00 -10,8% € 3.126,00 5,9% €

764.000 -6,8% € 1.451,00 8,5% € 1.107,00 2,1% € 550,00 57,3% € 3.108,00 12,2% €

768.000 1.459,00 1.113,00 550,00 3.122,00

-6,3% -27,4% -30,9% 35,6% -22,4%

100,00 € 185,00 € 285,00 €

100,00 30,7% € 185,00 21,3% € 285,00 24,5% €

100,00 n.b. 185,00 n.b. 285,00 n.b.

29 van 38

BIJLAGE 3 - PRESENTATIE TAAKSTELLING DECEMBER 2012 Meerpersoonshuishouding met eigen woning € 217.000 € 650,42

€ 610,00

€ 623,72

€ 611,25

€ 642,66

€600,000

€ 179,50

€ 141,00

€ 161,31

€ 161,00

€ 172,45

€450,000

€ 213,00 € 251,35

€ 251,35

€ 198,00

€ 211,06

€ 218,87

Meren

Meren incl. taakstelling

Skarsterlân

De Friese

De Friese

€ 271,92

€ 252,25

€ 199,00

€300,000

€ 256,00 €150,000 Sleat

land

Gaasterlan-

Lemster-

OZB

Afvalstoffenheffing

Rioolheffing

Totaal

Eénpersoonshuishouding met eigen woning € 217.000

€ 559,00

€600,000

€ 504,40

€ 567,29

€ 537,74

€ 89,50 €450,000

€ 550,26

€ 161,00

€ 133,65

€ 142,87

€ 101,40

€ 147,00

€ 249,24

€ 205,55

€ 205,55

€ 198,00

€ 211,06

€ 218,87

Meren

Meren incl. taakstelling

Skarsterlân

De Friese

De Friese

€ 200,00

€300,000

€ 256,00 € 199,00 €150,000 Sleat

land

Gaasterlan-

Lemster-

OZB

Afvalstoffenheffing

Rioolheffing

Totaal

30 van 38

Meerpersoonshuishouding zonder eigen woning

€600,000

€ 451,42

€ 413,25

€ 412,66

€ 423,79

€450,000

€ 354,00 € 179,50 €300,000

€ 161,00

€ 161,31

€ 172,45

€ 252,25

€ 251,35

€ 251,35

Meren

Meren incl. taakstelling

Skarsterlân

De Friese

De Friese

€ 141,00 € 271,92 € 213,00

€150,000

Sleat

land

Gaasterlan-

Lemster-

OZB

Afvalstoffenheffing

Rioolheffing

Totaal

Eénpersoonshuishouding zonder eigen woning €650,000

€500,000

€ 338,74

€ 361,00

€ 339,20

€ 348,42

€ 161,00

€ 133,65

€ 142,87

€ 200,00

€ 205,55

€ 205,55

Meren

Meren incl. taakstelling

Skarsterlân

De Friese

De Friese

€350,000

€ 248,40

€200,000

€ 89,50

€ 101,40 € 249,24 € 147,00

€50,000 Sleat

land

Gaasterlan-

Lemster-

OZB

Afvalstoffenheffing

Rioolheffing

Totaal

31 van 38

Recreant met eigen woning € 217.000 €1500,000

€ 1.279,42

€1350,000

€1200,000

€ 1.065,40

€ 1.195,00

€ 1.204,61

€ 1.234,29

€ 636,00

€ 647,58

€ 665,71

€ 161,00

€ 133,65

€ 137,39

€ 200,00

€ 212,32

€ 212,32

€ 198,00

€ 211,06

€ 218,87

Meren

Meren incl. taakstelling

De Friese

De Friese

€1050,000

€ 719,00

€900,000

€750,000

€ 561,00

€600,000

€ 89,50 €450,000

€300,000

€ 101,40 € 147,00 € 256,00

€150,000

€ 271,92 € 199,00

Sleat

land

Gaasterlan-

Lemster-

OZB

Afvalstoffenheffing

Skarsterlân

Rioolheffing

Forensenbelasting

32 van 38

BIJLAGE 4 - MEMO HARMONISATIE TARIEVEN PRECARIOHEFFING VOOR TERRASSEN Aan: Van: CC: Datum: Betreft:

GBW De Friese Meren werkgroep belastingen 10 december 2012 harmonisatie tarieven precarioheffing voor terrassen

Inleiding In de huidige 3 gemeenten is er bij precariobelasting/precariorecht sprake van grote verschillen tussen de tarieven voor terrassen. Het tarief in Lemsterland is ongeveer 20 keer zo hoog als in Gaasterlân-Sleat. Het tarief in de gemeente Skarsterlân ligt er tussenin. De werkgroep belastingen heeft in het concept “Plan van aanpak harmonisatie tarieven belastingen per 1 januari 2014” voorgesteld om deze tarieven in een periode van 4 jaar te harmoniseren. Tijdens het overleg op 29 november 2011 tussen de werkgroep belastingen en de portefeuillehouders van de drie fusiegemeenten is door de portefeuillehouders verzocht om de mogelijkheid van gebiedsdifferentiatie te onderzoeken. De werkgroep belastingen heeft deze mogelijkheid onderzocht, maar acht onvoldoende juridische basis aanwezig om tot gebiedsdifferentiatie over te gaan. In het GBW van 21 augustus 2012 is het definitieve plan van aanpak behandeld. Tijdens deze behandeling is de wens uitgesproken om de tariefdifferentiatie naar gebied verder te onderzoeken en uit te werken. Het plan van aanpak is op het onderdeel precariobelasting aangepast. Aangegeven is dat hierop op een later tijdstip in een afzonderlijk voorstel wordt teruggekomen. In dit onderzoek worden de mogelijkheden ten aanzien van de harmonisatie van de tarieven voor een terrasvergunning aangegeven. Argumenten Onder de naam precariobelasting of precariorecht wordt een belasting respectievelijk een recht geheven voor het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde (gemeente)grond. De belasting, respectievelijk het recht wordt o.a. geheven voor kraampjes, reclameborden, terrassen en andere voorwerpen. In de gemeenten Gaasterlân-Sleat en Skarsterlân wordt een precariobelasting geheven, terwijl in de gemeente Lemsterland een precariorecht wordt geheven. Hoewel er materieel voor de exploitant geen verschil is, is dit onderscheid aangebracht omdat de terrassen in Lemsterland niet op gemeentegrond, maar op eigen grond staan. Hierbij heeft deze eigen grond wel een openbare bestemming. 33 van 38

Voor iedere categorie van voorwerpen kan een verschillend tarief worden gehanteerd. In alle drie gemeenten is een tarief opgenomen voor het hebben van een terras. Via een terras kan de exploitant van een horecagelegenheid zijn bedrijvigheid en daarmee zijn omzet vergroten. Het is aan de exploitant om een afweging te maken of een terras rendabel is. Over het algemeen worden terrassen alleen gedurende het seizoen geëxploiteerd. Alleen verwarmde terrassen kunnen gedurende een langere periode worden gebruikt. De gemeente Skarsterlân heeft een beperking van de gebruiksperiode (alleen gedurende het seizoen) in de verordening vastgelegd. De twee andere gemeenten hanteren een jaartarief. In de praktijk worden de terrassen ook bij deze gemeenten alleen gedurende het seizoen geëxploiteerd. Ten aanzien van de terrassen is geconstateerd dat de thans gehanteerde tarieven bij de drie gemeenten fors verschillen. Voor 2013 worden de volgende tarieven per m² gehanteerd: Gaasterlân-Sleat : € 2,65 Skarsterlân : € 20,30 Lemsterland : € 51,75 In geen van de drie gemeenten is een onderbouwing van het gehanteerde tarief aanwezig. De tarieven zijn ooit in het verleden vastgesteld en sindsdien trendmatig met het inflatiepercentage verhoogd. Gesteld kan worden dat het tarief in Gaasterlân-Sleat uitzonderlijk laag is en dat een middeling van tarieven tot grote wijzigingen leidt ten opzichte van de thans geldende situatie. Doordat de precario-opbrengst van terrassen een substantieel onderdeel uitmaakt van de totale precario-opbrengst, en de effecten van een tariefaanpassing in het bijzonder voor Gaasterlân-Sleat groot zijn, worden de mogelijkheden voor harmonisering van de tarieven in dit voorstel nader uitgewerkt. Als mogelijkheid voor de harmonisering van de precariotarieven voor terrassen zijn de volgende varianten onderzocht: 1. 2. 3. 4.

Middeling van de huidige tarieven; Toepassen van een tariefstaffel; Tariefdifferentiatie naar gebied; Toepassen van tariefstaffel met ingroeivariant naar gebied.

Ad. 1 Middeling van de huidige tarieven Alle drie gemeenten hebben met ca. 750 m² een ongeveer eenzelfde oppervlakte aan terrassen. In een dergelijke situatie kan door de middeling van het tarief, waarbij het tarief uitkomt op € 24,90 per m², dezelfde opbrengst worden gegenereerd voor de gemeente De Friese Meren als het totaal van de drie afzonderlijke gemeenten. Deze methodiek is goed toepasbaar wanneer de tarieven redelijk vergelijkbaar zijn. Echter, voor de ondernemers in Gaasterlân-Sleat komt dit neer op een verhoging van 940%, terwijl er in Lemsterland sprake is van een verlaging van 52%. 34 van 38

Voor Skarsterlân resulteert deze benadering in een nog alleszins verdedigbare stijging van het tarief met 23%. Nadeel van deze mogelijkheid zijn de grote tariefwijzigingen ten opzichte van de huidige situatie. Voordeel is dat de totale opbrengstraming op dit onderdeel stabiel blijft. Ad. 2 Toepassing van een tariefstaffel. Om de grote verschillen bij de precariobelasting voor terrassen af te vlakken kan een tariefstaffel worden toegepast waarbij in de 4e jaarschijf (2017) na de fusie een tarief wordt bereikt waarmee de huidige totaalopbrengst van de drie gemeenten wordt gerealiseerd. Naarmate de terrassen groter worden zal ook het effect van de harmonisatie van de tarieven voor de ondernemer groter worden. Om dit effect af te vlakken wordt bij deze variant voorgesteld om bij de grotere terrassen, dit zijn de terrassen van 100 m² of meer, een verlaging van het tarief toe te passen van 50% van het tarief voor het aantal m² boven de 100 m². De uitwerking van deze variant laat de hierna vermelde tariefopbouw zien met de daaraan gekoppelde opbrengstraming.

Gemeente Gaasterlân-Sleat Skarsterlân Lemsterland Opbrengst Verschil

Tariefstaffel met vaste jaartarieven Tarief terrassen per m² huidig 2014 2015 2016 2017 2,65 8,75 15,00 21,25 27,50 20,30 8,75 15,00 21,25 27,50 51,75 8,75 15,00 21,25 27,50 56.025,00

19.687,50 -36.337,50

33.750,00 -22.275,00

47.812,50 -8.212,50

61.875,00 5.850,00

Voordeel van deze variant is dat één tarief wordt toegepast binnen de gemeente De Friese Meren, waarbij gefaseerd wordt toegegroeid naar het gewenste tarief van € 27,50 per m². Hierdoor wordt de grote stijging voor de ondernemers in de huidige gemeente GaasterlânSleat sterk afgezwakt. Hoewel de stijging procentueel nog steeds fors kan worden genoemd, valt dit in absolute bedragen mee. Een nadeel is de grote daling van het tarief in de gemeente Lemsterland in de eerste jaren. Zo wordt in het eerste jaar een tarief gehanteerd van slechts 17 procent van het huidige tarief. Dit zal veel vragen oproepen bij de horecaexploitanten. De hantering van een uniform tarief heeft als nadeel dat over de periode 2014 tot en met 2016 sprake is van een opbrengstderving van in totaal € 66.825,-. Pas in het vierde jaar is sprake van een opbrengst die, gecorrigeerd met inflatie, vergelijkbaar is met het huidige niveau. Ad. 3 Tariefdifferentiatie naar gebied. Naar aanleiding van het verzoek van de portefeuillehouders is de mogelijkheid van een tariefdifferentiatie naar gebied nader onderzocht. 35 van 38

Er is geconstateerd dat het mogelijk is om voor terrassen een tariefdifferentiatie naar straten of gebieden toe te passen. Dit blijkt onder andere uit de toelichting op de modelverordening precariobelasting. Door de tarieven te koppelen aan bepaalde gebieden wordt de mate van nut of voordeel dat de gebruiker van een gemeentewerk heeft, tot uitdrukking gebracht (Hoge Raad 26 juni 1968, nr. 15850, BNB 1968/178 en Hof Leeuwarden 16 juni 2000, nr. 160/99, Belastingblad 2000, blz. 1140. Uit een onderzoek van het Erasmus Studiecentrum Belastingen Lokale overheden (ESBL) van april 2007 onder de grote gemeenten blijkt dat het merendeel van deze gemeenten bij de precariobelasting voor terrassen gebruik maakt van een gebiedsdifferentiatie. De vierkante meter prijs voor een terras in het centrum ligt dan hoger dan in de gebieden daarbuiten. Voorwaarde bij de tariefdifferentiatie naar gebied is dat dit duidelijk moet zijn voor een ieder. Zo wordt bijvoorbeeld in de gemeente Zijpe het onderscheid gemaakt tussen terrassen in de kustdorpen en in de overige dorpen. Het hiervoor vermelde onderscheid tussen terrassen in het centrum van een plaats en de terrassen in de omliggende gebieden is ook voor een ieder duidelijk. Wanneer in de toekomstige gemeente De Friese Meren een tariefdifferentiatie naar gebied wordt toegepast moet dit op objectieve gronden worden gebaseerd. Een gebied kan bestaan uit een afbakening per (gedeelte van een) woonplaats tot een afbakening bestaande uit de voormalige gemeenten. Door de samenvoeging van de huidige 3 gemeenten ontstaat een gemeente met 52 woonplaatsen. Daarnaast wordt door de opsplitsing van de gemeente Boarnsterhim, de watersportplaats Terherne aan de nieuwe gemeente De Friese Meren toegevoegd. Vermeld dient te worden dat de gemeente Boarnsterhim momenteel geen precariobelasting of –recht heft. Wanneer een deel van deze gemeente in 2014 aan De Friese Meren wordt toegevoegd dient ook voor dat gebied de precarioheffing te gelden. Bij de beoordeling van onderscheid in de mate van nut voor de gebruiker (de horecaexploitant) is het van belang dat er per gebied sprake moet zijn van onderscheid in toeristische attractiviteit. De vraag is of er op dit punt significante verschillen zijn tussen de diverse plaatsen. Lemmer telt veel terrassen en kent in het seizoen veel bedrijvigheid door de watersport. Dit geldt niet voor de overige plaatsen in de gemeente Lemsterland. Ook geldt dit voor Terherne, dat zijn naamsbekendheid mede dankt aan het Kameleondorp. Joure heeft als hoofdplaats van de gemeente Skarsterlân een goede winkelvoorziening en heeft zijn aantrekkingskracht voor een belangrijk deel daaraan te danken, terwijl in deze gemeente Langweer een aantrekkelijke watersportplaats is. In Gaasterlân-Sleat bevinden de terrassen zich in hoofdzaak in de plaatsen Balk, Oudemirdum en Sloten. Het oude vestingstadje Sloten is in trek bij de watersporters en ook de plaats Balk wordt door het plan ‘Waterfront’ in toenemende mate aantrekkelijk voor de watersporters, terwijl Oudemirdum zich meer richt op het fietstoerisme. Door het maken van onderscheid tussen terrassen in de hiervoor vermelde toeristische plaatsen en in de overige plaatsen in de gemeente De Friese Meren kan een verdedigbaar onderscheid worden gemaakt in toeristische attractiviteit. In de praktijk is dit onderscheid echter een loos gebaar omdat nagenoeg alle terrassen zich in de hiervoor vermelde 36 van 38

toeristische plaatsen bevindt. Daarnaast is op objectieve gronden is geen duidelijk verschil aan te geven waarom binnen de groep van toeristische plaatsen de ene plaats een ander tarief voor een vierkante meter terras dient te worden gehanteerd dan in een andere plaats. De handhaving van de huidige verschillen in de tarieven voor de terrassen door in de toekomstige verordening 3 gebieden op te nemen waarbij de gebieden overeenkomen met het grondgebied van de huidige gemeenten is bij gebrek aan objectieve gronden juridisch niet verdedigbaar. Ad. 4 Toepassen van tariefstaffel met ingroeivariant naar gebied. Nu tariefdifferentiatie naar gebied op objectieve gronden geen reële optie is, en de tariefstaffel met vaste tarieven toch een aantal negatieve effecten kent, is een tariefstaffel met ingroeivariant naar gebied een bruikbaar alternatief. De tariefopbouw van deze variant is hieronder weergegeven.

Gemeente Gaasterlân-Sleat Skarsterlân Lemsterland Opbrengst Verschil

Tariefstaffel met ingroeivariant per gemeente Tarief terrassen per m² huidig 2014 2015 2016 2017 2,65 8,75 15,00 21,25 27,50 20,30 22,15 24,00 25,75 27,50 51,75 46,00 40,00 33,75 27,50 56.025,00

57.675,00 1.650,00

59.250,00 3.225,00

60.562,50 4.537,50

61.875,00 5.850,00

Voor de gemeente Gaasterlân-Sleat is deze tariefopbouw gelijk aan variant 2, maar voor de twee andere gemeenten vertoont de tariefopbouw een gelijkmatiger beeld. Een niet onbelangrijk bijkomend voordeel bij deze variant is dat gedurende de ingroeiperiode geen sprake is van een opbrengstderving, maar van een kleine meeropbrengst van in totaal € 9.412,50. Het gebied van Boarnsterhim grenst geheel aan de huidige gemeente Skarsterlân. Op grond hiervan wordt voorgesteld om voor de nog in te voeren precarioheffing het tarief van de gemeente Skarsterlân toe te passen. Conclusie Samenvattend stelt de werkgroep belastingen voor om voor de precariotarieven voor de terrassen variant 4 toe te passen.

37 van 38

BIJLAGE 5 - RAPPORT ONDERBOUWING FORFAITAIRE HEFFINGSMAATSTAF TOERISTENBELASTING 2014 Dit rapport is als afzonderlijke bijlage toegevoegd: rapport onderbouwing forfaitaire heffingsmaatstaf toeristenbelasting 2014.

38 van 38