7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur? Achtergrond: Crisis in de volksgezondheid *Medische Wetenschap & Techniek: het aanbod neemt altijd toe *Vergrijzing: het aantal mensen dat er een beroep op doet neemt dramatisch toe (*Gevolgen volksgezondheid: bestraling, immuniteit, weerstand) NB: Volksgezondheid: Gelijke rechten op gezondheidszorg, ongeacht inkomen, achtergronden, levensstijlen NB: twee strategieën A: Preventie (Architectuur en stedenbouw) B: Crisismanagement (Zorgarchitectuur) Welke strategie is het meest effectief? A
Het einde van de zorgarchitectuur?
Statistiek (18e eeuw): Sterftecijfer platteland: 1 op 40 Sterftecijfer in de steden: 1 op 25
1
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
Hygiënische revolutie: riolering, waterleiding: de grote omkering N.B: geweldige uitbreiding van de stedelijke administratie N.B: tegen de heersende Laissez-Faire politiek in... N.B: de gezonde stad!
Het einde van de zorgarchitectuur?
De kroon op de gezonde stad: *Woningwet 1901 -keuring bestaande arbeiderswoningen -eisen nieuwe volkshuisvesting -financiering -N.B: nauwe band met stedenbouw *Gezondheidswet 1901 -instelling gemeentelijke gezondheidscommissies met architecten en deskundigen in de stedenbouw .taak onder andere: advisering over gezondheidsaspecten architectuur en stedenbouw
2
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
H.P. Berlage Amsterdam-Zuid, 1917: Volkshuisvesting als de massa van de stad Amsterdamse School
Het einde van de zorgarchitectuur?
3
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
4
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
Het einde van de zorgarchitectuur?
De grote afrekening...
5
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
Hoe erg is suburbia? Suburbia genereert meer psychische storingen dan ontstaan tijdens een luchtaanval op een historische binnenstad...
Het einde van de zorgarchitectuur?
Nieuwbouwwijken: dorpse opzet, gemotoriseerd verkeer aan banden
6
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
Twee uitwegen uit de Crisis A. Verkleining van het volume: Healthy Ageing / Healthy Cities B. Het einde van de Zorgarchitectuur (?)
Het einde van de zorgarchitectuur?
A: Verkleining van het volume
7
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
A: Verkleining van het volume Trends: Veroudering begint eerder Levensverwachting stijgt nog steeds
Het einde van de zorgarchitectuur?
A: Verkleining van het volume
8
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
A: Verkleining van het volume
Gezondheid en de moderne stad
A: Verkleining van het volume -leeftijdsbestendige woningen -woonzorgzones -ouderenvriendelijke wijken .geen hoge stoepen .rustplaatsen .veilige kruisingen .openbaar vervoer binnen 300 meter .amusement voor jongeren
9
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
A: Verkleining van het volume
Analyse van oorzaken veroudering Eriba: European Research Institute on the Biology of Ageing Lifelines: data van 165.000 mensen die tenminste 30 jaar lang gevolgd worden
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Na 1945: Nadruk volledig verschoven naar crisismanagement (zorgarchitectuur): -Ziekenhuizen -Ouderenzorg -Psychiatrische inrichtingen Wat is zorgarchitectuur? Zorgarchitectuur is architectuur die de interactie faciliteert tussen patiënt en medisch bedrijf Fundamentele onbalans -Expertise v.s. onkunde -Autoriteit v.s. onzekerheid en angst Stelling: stelsel kent geen aansporingen om onbalans op te heffen -geen normale afnemer/aanbieder relatie -gebouwen uitsluitend als productiefaciliteiten gedacht
10
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Gebouwen als productiefaciliteiten
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Gebouwen als productiefaciliteiten
11
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Gebouwen als productiefaciliteiten
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Zorgboulevard (minimall)
12
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Buro II & Archi + I Triamant, Velm
13
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Buro II & Archi + I Gemeenschapsinstelling De Zande Beernem
14
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Buro II & Archi + I Gemeenschapsinstelling De Zande Beernem
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Buro II & Archi + I Gemeenschapsinstelling De Zande Beernem
15
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Molenaar&Bol&Van Dillen architecten, De Hogeweyk, Weesp 2008
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Schillenmodel
16
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Moeder-en-kind en jeugdkliniek
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek *Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
One Architecture Deventer
17
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Einde zorgarchitectuur?
*De-institutionalisering *Minder specifiek, generiek Bedoeld als pendant vanEvidence Based Medicine -stressreductie *uitzicht *eenpersoons kamers * bewegwijzering -geluidsdemping -etc. Effecten: -gezondheid: duur opname, medicijngebruik -minder rechtzaken
*Decentralisatie *Ontwerp (omgevings-manipulatie)
Het einde van de zorgarchitectuur?
B De-institutionalisering + Minder specifiek, meer generiek + Decentralisatie + Specialisatie + Empowerment of the patient door digitalisering
Rehabilation
Specialist 4 (outpatient department)
General practitioner
Specialist 3 (inpatient department) Specialist 4 (inpatient department) Specialist 5 (inpatient department) Nursing staff
General Practitioner Pharmacy
Specialist 1 (outpatient department) Specialist 2 (outpatient department_
Pharmacy
General Practitioner
Pharmacy Physiotherapiest
General Practitioner
Jan Kremer: Een managementscursus werkte voor mij als eye opener. Onderdeel was een ronde tafelgesprek met patiënten die over hun ervaringen spraken. Dat was verhelderend. Vanuit hun perspectief ziet de zorg er heel anders uit dan vuit het perspectief van de specialist
Care path...
18
7/11/2013
Het einde van de zorgarchitectuur?
B Conclusies A: Terugkeer naar wat meest effectief is: preventie B: Belangrijke component daarin: omgevingskwaliteiten C: Terugdringen crisismanagement tot onontbeerlijke kern D: Inrichting van die core business als meer dan productiefaciliteiten E: Normalisatie (-revolutie) van interactie patiënt/medisch establisment
Fundamentele onbalans -Expertise v.s. onkunde -Autoriteit v.s. onzekerheid en angst
19
