Sterftecijfer in VUmc zeer laag

4

Patiënt­ veiligheid in VUmc

7

Radiologie verkort wachttijd

9

Desmond Tutu luistert naar kinderarts

4 december 2008 Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum – uitgave: dienst communicatie

nummer 25

Foto: DigiDaan

Schilders leggen laatste hand aan KTC

Zorghelden gehuldigd De Telegraaf gaat in de decembermaand een actie voeren voor de werkers in de gezondheidszorg. Onder de titel ‘Kerstgroet aan de zorg’ worden verpleegkundigen, verzorgenden, mantelzorgers maar ook complete afdelingen van ziekenhuizen in het zonnetje gezet. “Zij zijn het, die tegen salarissen die vaak lager liggen dan in andere sectoren met veel warmte en liefde het zware werk doen. Dat kan alleen maar als je bereid bent om vol passie het leven van je medemens aangenamer te maken”, stelt waarnemend hoofdredacteur Sjuul Paradijs in de aankondiging. Vorig jaar stond de kerstactie in het teken van de Nederlandse militairen in Oeroezgan. ‘Kerstgroet aan de zorg’ vindt plaats van 14 tot 21 december. In die week zal er een groot aantal acties plaatsvinden. Op de laatste dag komt de Telegraaf met een op dit onderwerp gericht katern, waarin Nederlanders hun favoriete zorgverlener bedanken. Iedereen kan zijn zorghelden aanmelden via [email protected]. Er zijn voor hen inmiddels al duizenden prijzen beschikbaar gesteld door het bedrijfsleven. n MK

✺ ✺

✺ ✺

In het klinisch trainingcentrum wordt de laatste hand gelegd aan de afwerking. Schilders zetten de laatste wanden in de verf en het linoleum wordt gelegd. Op 5 december wordt de nieuwe dakopbouw opgeleverd. “Helemaal op tijd”, aldus Willem Vermeij, die namens projectbureau huisvesting de werkzaamheden begeleidde. “Over een dag of veertien kan het onderwijsinstituut beginnen met inrichten en na de jaarwisseling zullen de eerste studenten gebruik gaan maken van de faciliteiten.”

Sterftecijfer in VUmc zeer laag VU medisch centrum behoort tot de ziekenhuizen waar de minste sterfgevallen zijn. Alleen het Martiniziekenhuis in Groningen heeft nog minder sterfgevallen. Dat blijkt uit een rapport van onderzoeksbureau Prismant. De sterftecijfers zijn gebaseerd op de Hospital Standardized Mortality Rate (hsmr). Deze kwaliteitsindicator geeft de verhouding weer van de werkelijke sterfte in een ziekenhuis ten opzichte van de verwachte sterfte. Het model is gebaseerd op 50 hoofddiagnosen die leiden tot sterfte in de Nederlandse ziekenhuizen. Een hoge hsmr kan wijzen op niet optimale zorgprocessen en mogelijk vermijdbare sterfte. Daarom is de Inspectie voor de Gezondheidszorg voornemens de hsmr te gebruiken als indicator voor kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid; zo kunnen sterftecijfers van ziekenhuizen onderling vergeleken worden.

Goed veiligheidssysteem Bij een hsmr kleiner dan 100 is de werkelijke sterfte lager dan het landelijk gemiddelde, bij een hsmr boven de 100 is de werkelijke sterfte hoger dan het landelijk

gemiddelde. VUmc heeft over de periode 2005-2007 een hsmr van 64. Deze score komt overeen met het nivel/emgo-onderzoek naar vermijdbare sterfte in het voorjaar van 2007. Zowel voor de totale periode 2005-2007 als voor het afzonderlijke jaar 2007 is de hsmr van VUmc lager dan het landelijk gemiddeld, aldus het rapport. “VUMc scoort goed. Het is een getal waar we trots op mogen zijn”, reageert bestuurslid Jean Savelkoul. “Het is lastig aan te geven wat precies maakt dat VUmc zo laag scoort. Het is het hele systeem dat de goede score maakt en niet de afzonderlijke elementen, zoals de continue aandacht voor veiligheid, de registratie van getallen, het werk van bijvoorbeeld de mip-commissie en dim-teams, en de zeer goed georganiseerde ic. We vinden het nu belangrijk om verder te kijken wat de interne waarde van dit getal precies is. Zijn er bijvoorbeeld precieze aanknopingspunten om de veiligheid van patiënten te verbeteren? Bovenal”, vindt Savelkoul, “is het belangrijk dat we ons richten op het vasthouden en nog verder verbeteren van de veiligheid, door hier blijvend op te sturen en het verder uitbouwen van het veiligheidsmanagementsysteem.”

EPD veiliger dan gedacht “Het elektronisch patiëntendossier (epd) is veel veiliger dan de meeste mensen denken. Bovendien zijn de voordelen voor patiënten enorm groot”, stelt Marcel van der Haagen, manager zorgadministratie. Vooral wat betreft medicatie vindt hij het veel veiliger als huisartsen, specialisten en apothekers op de hoogte zijn van wat de patiënt allemaal voorgeschreven is. Maar ook wanneer een patiënt met meerdere specialisten te maken heeft, of bijvoorbeeld met vervangers, is het goed dat iedereen op de hoogte is van de behandeling. Hij verwacht niet dat gegevens gemakkelijk op straat komen te liggen. “Medici moeten zich aanmelden met hun eigen code en dat wordt geregistreerd én geverifieerd. Bovendien kun je alleen gegevens opzoeken als je het burgerservicenummer van de patiënt kent. Zoeken naar een bekende Nederlander is dus niet mogelijk. Het Nictiz (nationaal ict-instituut in de zorg) creëert een beschermde omgeving voor het dataverkeer. Het zou net zo veilig moeten zijn als het elektronisch bankieren en daar hoor je toch ook nauwelijks over problemen.” Voor vragen over het epd kunt u terecht bij http://www.infoepd.nl/. Patiënten die bezwaar hebben tegen het epd kunnen naar keuze hun gegevens bij een bepaalde zorgverlener afschermen of alle medische gegegevens afschermen. Ze kunnen dit kenbaar maken via een bezwaarformulier, verkrijgbaar bij het landelijk epd. Patiënten wordt aangeraden om hun bezwaren tegen het landelijk uitwisselen van gegevens altijd eerst met hun eigen huisarts, specialist of apotheek te bespreken. n MK

i

c h t e n

F o t o : R i e c h e l l e v a n de r V a l k

m a a n d b e r

Wilt u weten waarover de raad van bestuur wekelijks vergadert? Op intranet, bij de site van de raad van bestuur, vindt u de agenda van de vergaderingen. Daarnaast geeft een lid van de raad van bestuur in de Tracerrubriek maandberichten een toelichting op een onderwerp dat in een van de vergaderingen aan de orde is geweest. Dit keer Elmer Mulder over ‘VU Connected’.

‘VU Connected blaast vereniging nieuw leven in’ n Monique Krinkels

Wat is VU Connected? “Het maakt onderdeel uit van de Vereniging VU-Windesheim. In VU Connected is een aantal activiteiten ondergebracht, ten behoeve van de Vereniging, zoals VU Podium bijvoorbeeld. Ook de alumni vereniging is er aan gekoppeld. Er worden bijzondere activiteiten voor de leden georganiseerd. Zo is er een coachcafé voor jonge alumni en vindt er regelmatig een pubquiz plaats waar studenten, medewerkers en alumni in teamverband met elkaar kunnen wedijveren.”

Waarom wordt dit georganiseerd? “De Vereniging VU-Windesheim, waar zowel VU medisch centrum, de Vrije Universiteit en de Christelijke Hogeschool Windesheim deel van uitmaken, begon te vergrijzen. Dan moet je kiezen, of je laat de zaak op z’n beloop en er komt een einde aan de vereniging, of je onderneemt actie. Dat laatste gaan we doen met VU Connected. Hiermee willen we de vereniging revitaliseren. Naar verwachting zal het eind maart volgend jaar worden gelanceerd.”

We hebben toch juist afstand genomen van onze Christelijk Gereformeerde signatuur? “De vereniging is al lang niet meer gereformeerd. Wij brengen juist verschillende levensovertuigingen bij elkaar. Begrijp me goed, we zijn trots op onze achtergrond. Wat dat betreft hebben we in Nederland een unieke positie. Wij zijn de enige academische instellingen die zo’n vereniging als basis hebben. Maar de tijden zijn veranderd. Ons doel is nu het bieden van een platform waar een dialoog kan ontstaan over maatschappelijke vraagstukken op het gebied van onderwijs, wetenschap,

Met een spinning marathon hebben medewerkers van IBM een bedrag van 9644,89 euro bijeen gebracht voor de Stichting VONK/Semmy. Deze stichting financiert onderzoek naar hersenstamtumoren bij kinderen. Het doel is om te komen tot een behandeling waarmee de levensverwachting van doodzieke kinderen die aan deze vorm van kanker lijden, wordt verbeterd en hen wellicht ooit te genezen. Daarnaast ontving VONK drie IBM Kidsmart early learning computers, waarmee kinderen van drie tot zeven jaar hun taal- en communicatievaardigheden kunnen ontwikkelen. Kinderoncoloog Gert-Jan Kaspers (links) nam de cheque in ontvangst.

Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 4.000. Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­ de­lijk­heid van de dienst communicatie. Het redactie­statuut vindt u op de intranetpagina’s van Tracer. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Mariet Bolluijt, Bernie Hermes, Edith Krab, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Maybritt Stal en, Esther van ’t Riet Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Piet Hoogland Redactiesecretariaat

dienst communicatie VU medisch centrum kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, fax (020) 44 43 450 email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Advertenties Adverteren in Tracer is mogelijk. Neem voor meer informatie contact op met het redactiesecretariaat of kijk op de website. Abonnement Het eerste half jaar is een abon­ nement op Tracer gratis. Daarna bedraagt de abonnementsprijs voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar.

n Ursula Wopereis

In maart 2008 startte VUmc met een interne tolkenpool. Tachtig medewerkers, samen goed voor 32 verschillende talen, treden inmiddels regelmatig op als tolk voor patiënten die moeite hebben met de Nederlandse taal. Zowel de patiënten als de betrokken afdelingen zijn enthousiast. Naast een beter begrip draagt de tolkenpool bij aan een grotere patiëntveiligheid.

Telefoontraining werpt vruchten af Er wordt vaak gedacht dat iedereen het kan, maar niets is minder waar. Ook het telefonisch te woord staan van patiënten is een vak apart. “Hoe onderbreek je een woordenstroom, hoe ga je om met boosheid en het belangrijkste: hoe zorg je ervoor dat een patiënt tevreden is aan het einde van het gesprek”, aldus Antwine de Bruijn, hoofd poliklinische zorgeenheid nefro, reuma, longen alg en cardio. Vandaar dat de medewerkers medische adminstratie (mma) op de poli een training hebben gevolgd. VU medisch centrum heeft geen telefoonprotocol. “Wat we daarover hebben teruggevonden stamt uit de jaren tachtig en was niet bruikbaar meer. Toch is het voor iedereen prettig als de telefoon op een uniforme manier wordt aangenomen”, stelt Antwine de Bruijn. “We hebben daarom afgesproken dat we altijd dezelfde volgorde aanhouden: als we de telefoon opnemen zeggen we eerst goedendag, als het een buitenlijn is beginnen we met VU medisch centrum, gevolgd door de naam van de poli en dan de voor- en achternaam. Verder is afgesproken

Opgave en vragen over abonnementen

Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, fax 0251-310405 email: [email protected], www.aboland.nl Beëindigen abonnement: Opzeggingen (uitslui­ tend schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden. Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 18 december. Deadline voor kopij is 10 december om 12.00 uur.

dat we tenminste één keer de naam van de beller herhalen, zodat mensen weten dat we echt luisteren.” Dit protocol maakt overigens maar een klein deel uit van de training. Het belangrijkste is het oefenen. Trainingscentrum Sparq heeft voor VUmc een opleiding op maat samengesteld. “Zij werken volgens het concept ‘totaly welcome’, dat ze zelf hebben ontwikkeld. Dat sprak ons erg aan. We willen dat bellers zich welkom voelen, dat ze merken dat er goed naar ze wordt geluisterd, dat ze zich serieus genomen voelen en dat ze zien dat wij hulpvaardig naar oplossingen zoeken.” De medewerkers konden dat oefenen met een acteur van Goede Tijden Slechte Tijden, die de rol speelde van lastige beller. De meeste deelnemers vinden het een heel geslaagde training en geven aan er echt iets van opgestoken te hebben. Het project wordt daarom voortgezet. “Als we alle mma’s in de poli hebben opgeleid volgen de mma’s in het ziekenhuis. En over een jaar krijgt iedereen een opfriscursus, zodat het ook in de toekomst goed blijft gaan.”

(advertentie)

Alleen voor onderzoekers en docenten! Univertaal Het wetenschappelijk vertaalbureau voor onderwijs en onderzoek. Vertalingen, correcties en redactie - voor specialisten door specialisten. Uniek www.univertaal.nl

2

Dus het sluit aan bij wat we hier in VUmc doen met de interculturalisatie-projecten? “Jazeker, een dialoog tot stand

Toen ik bij VU medisch centrum kwam werken, heeft niemand gevraagd of ik lid wilde worden van de vereniging. Is dat ook voor medewerkers mogelijk? “Aan mij is dat ook niet gevraagd. Natuurlijk, iedereen die iets heeft met VU medisch centrum, of het nu een student, een alumni, een medewerker of een belangstellende is, kan lid worden. We hopen dat de vereniging zich de komende drie jaar ontwikkelt tot een grote, verjongde, actieve club, waar veel activiteiten plaatsvinden en waar iedereen met elkaar van gedachten kan wisselen over zaken die er echt toe doen.”

Tolkenpool biedt patiënten persoonlijke vertaalservice

Spinnende IBM-ers zamelen geld in

7e jaargang, nummer 25 4 december 2008

samenleving en levensovertuiging.”

brengen tussen mensen met verschillende levensovertuigingen en culturen hoort hier zeker in thuis. Net als dienstbaar leiderschap trouwens, onze visie op de verhouding tussen medewerkers en leidinggevenden. En ook medische ethiek past goed binnen dit concept.”

“Een aantal patiënten heeft moeite met de Nederlandse taal”, vertelt Geraldine van der Waal, die de tolkenpool samen met Ellis van der Putten coördineert. “Het is voor alle betrokkenen een uitkomst als een medewerker die goed is ingevoerd in medische zaken een patiënt bijstaat en de boodschap van de arts of verpleegkundige in zijn eigen taal verwoordt. Voor geplande afspraken maken we gebruik van professionele tolken en vertalers die zijn aangesloten bij de landelijke tolkentelefoon. Dat heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg voorgeschreven en we maken graag gebruik van deze voorziening. In acute situaties doen we een beroep op interne tolken. Deze zijn afkomstig uit alle geledingen van de organisatie. Bij de spoedeisende hulp en de meldkamer ligt een actueel overzicht van medewerkers die kunnen tolken. Dankzij digitale ondersteuning van Harmony weten we precies wie, wanneer, waar aanwezig is. Die snelle service is een van de pijlers van het succes.”

Positieve evaluatie Op 19 november is het tolkenproject geëvalueerd. Alle tachtig medewerkers kregen een enquête voorgelegd. Onder de noemer ‘de (on)mogelijkheden van vertalen’ kregen de medewerkers bovendien een korte training, waarin een vertaalcasus werd gekoppeld aan de dagelijkse praktijk. De middag werd afgesloten met een groepsdiscussie en leverde 24 concrete tips op. “Uit de reacties blijkt dat het project goed is opgezet en voldoet aan de verwachtingen. Er is de afgelopen maanden veel gebruik gemaakt van de tolkenpool en het project oogst veel waardering, zowel bij de aanvragers als bij de aanbieders. De tolken zijn zich bewust van hun ver-

Tr a c e r – 4 d e ce m b e r 20 0 8 – N i e u w s – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

antwoordelijkheid en vanuit hun achtergrond vaak erg betrokken bij een patiënt. Ze ervaren deze dienstverlening als een positieve bijdrage voor patiënt en veiligheid.” De uitkomsten van de evaluatie worden verwerkt in een verslag en teruggekoppeld naar de vertalers en overige betrokkenen.

Enthousiaste vertalers gezocht Ben je tweetalig, vertrouwd met medisch jargon en wil je regelmatig tolken voor patiënten? Neem dan contact op met Ellis van der Putten of Geraldine van der Waal, tst. 42657, [email protected]

Televisie besteedt aandacht aan medische misser “Het was een vreselijke fout”, aldus Joke Smink, jurist bij het instituut ondersteuning patiëntenzorg. “Dat heeft VU medisch centrum ook vanaf het begin volmondig erkend. Toen de avro ons vroeg om een reactie in het programma Missers hebben we daar mee ingestemd. Openheid is belangrijk in dit soort zaken.” Vijf jaar geleden stierf een patiënt in VU medisch centrum, als gevolg van een fout in het ziekenhuis. “Eigenlijk was het een opeenstapeling van fouten”, legt Smink uit. “Een fout die zich in deze vorm niet meer kan voordoen.” Op 2 december werd het programma uitgezonden. Een uitgebreid artikel staat op intranet.

Rectificatie In het fotobijschrift bij het artikel ‘Hersenonderzoekers krijgen bijna twee ton van Epilepsie Fonds’ staat een verkeerde naam vermeld. Dit had Jaap Reijneveld moeten zijn.

Onder­scheiding Derk Bruynzeel Derk Bruynzeel, hoogleraar arbeidsdermatologie, is tijdens het afscheidssymposium benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Aanleiding voor deze hoge onderscheiding is zijn belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de arbeidsdermatologie op nationaal en internationaal niveau. Bruynzeel heeft gestalte gegeven aan de academische benadering van de arbeidsdermatologie, speciaal gericht op het voorkomen dan wel genezen van tijdens de beroepsuitoefening ontstane dermatologische problematiek. Zo heeft hij ondermeer adviezen gegeven over de nikkelverbinding in de een- en twee-euromunten.

Carrièreavond geslaagd

Ook in Japan weten ze tegenwoordig hoe mooi Kinderstad is. Een Japans Architectuurblad zette het op de eerste plaats als het beste ontwerp van de medische centra wereldwijd

Opvallend Biomedisch onderzoeker Joke den Haan is een van de vier vrouwen die een meervoud-subsidie ontvangen. De subsidie is haar toegekend voor haar onderzoek naar dendritische cellen. Dendritische cellen vertonen een hoge mate van functionele diversiteit. Deze heterogeniteit wordt mede beïnvloed door de rol die signaalmoleculen in de dendritische cellen spelen. Den Haan wil in haar onderzoek onder andere de werking van deze signaalmoleculen in de homeostase in kaart brengen. meervoud staat voor meer Vrouwelijke Onderzoekers als Universitair Docent. De onderzoeksters ontvangen ieder een bedrag van 213.263 euro om daarmee als universitaire docent hun onderzoek uit te kunnen voeren. Hiermee wil nwo de doorstroom van vrouwelijke post-docs naar hogere wetenschappelijke posities bevorderen. Met de verkregen subsidie wordt een tijdelijke positie voor universitair docent gecreëerd, met de garantie dat de persoon daarna doorstroomt naar een vaste aanstelling.

Hans van Beek, medische genoomanalyse, heeft samen met bio­in­ for­maticus Thomas Binsl en Koen Verhoef van het technology transfer office de ngi Venture Challenge prijs 2008 gewonnen. De prijs, bestaande uit 5000 euro, werd op 11 november uitgereikt op het Genomics Momentum congres in Rotterdam. Het team heeft in een serie van workshops gewerkt aan het opzetten van een ventureplan en subsidieaanvraag voor het bedrijf FluxTrax. Dit spin-off bedrijf van VUmc en VU gaat farmaceutische bedrijven helpen om de effectiviteit van kandidaat medicijnen in te schatten voordat deze in de kliniek worden getest. FluxTrax heeft hiervoor onder andere een innovatief software pakket ontwikkeld dat metingen van metabole activiteit in biologische systemen inzichtelijk kan maken. De jury roemde in het bijzonder de vele verschillende toepassingsmogelijkheden van het technologie platform dat door het bedrijf

wordt ontwikkeld en vermarkt.

Marjolein Bij de Vaate heeft een

onderscheiding gekregen voor haar posterpresentatie over de secure study. Dit gebeurde tijdens de 18de World Congress on Ultrasound in Obstetrics and Gynaecology, dat in augustus in Chicago, vs, plaatsvond. Bij de Vaate presenteerde daar resultaten van onderzoek naar het zichtbaar maken door middel van echoscopie van het litteken in de baarmoeder na een keizersnede. Meer dan de helft van alle vrouwen heeft na een keizersnede een uitsparing (‘niche’) bij het litteken. Zij krijgen vaak te maken met menstruatiestoornissen. Een kleine endoscopische ingreep kan de klachten verhelpen.

Christina Vandenbroucke-Grauls was een van de zeven aanwezigen aan wie eind oktober de jaarlijkse prijs voor leiderschap op het gebied van zorgvuldig antibioticagebruik werd overhandigd. De prijs was door de Alliance for the Prudent Use of Antibiotics, apua toegekend aan de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid, swab, en de Werkgroep Infectiepreventie, wip. VandenbrouckeGrauls is een van de drijvende krachten achter de wip. Zij was 16 jaar lid van de werkgroep, waarvan 11 jaar als voorzitter. Met deze prijs wil apua zorgvuldig antibioticagebruik promoten om resistentie tegen te gaan. De StudentenOnderzoeksPrijs VUmc 2008 is uitgereikt aan Jan Bart Koorstra. Hij werd door een deskundige jury uit drie genomineerden op de eerste plaats gezet. De publieksprijs ging naar Daniel Kadouch. De StudentenOnderzoeksPrijs VUmc wordt jaarlijks uitgereikt aan de student met de beste wetenschappelijke stage. Koorstra liep zijn stage aan de John Hopkins University in Baltimore, waar hij onderzoek deed naar het gebruik van micro-rna als biomarker voor pancreaskanker. De prijs van 1000 euro gaat hij gebruiken voor de bekostiging van zijn proefschrift.

Het enthousiasme van de co-assistenten en studenten geneeskunde tijdens de carrièreavond 2008 was enorm, met de grootste opkomst sinds jaren. De avond stond bol van tips en informatie om toekomstige dokters wegwijs te maken en te inspireren. Er kwam een groot aantal specialisten aan het woord en natuurlijk kregen studenten ruime mogelijkheden om vragen te stellen. Die varieerden van ‘Hoe ziet uw dag er uit?’ en ‘Is het goed mogelijk om uw privé-leven te combineren met uw werk?’ tot ‘Wat is uw salaris?’ Na het nodige gelach uit de zaal – en natuurlijk wat omheen-gedraai van de specialist – werd ook deze vraag beantwoord. De studenten gaven aan niet te kunnen wachten om straks ook zijn of haar naambordje op de deur te zien hangen en hun ‘eigen patiënten’ te woord te staan. Maar net zo belangrijk is de weg ernaar toe. Hoe verloopt de sollicitatieprocedure? Waar moet je rekening mee houden bij het inkopen in een maatschap? Op het einde van de avond kon er worden nagepraat over de ervaringen, begeleid door een optreden van de band ‘Noumia’.

Diabetesverpleegkundige ontwerpt richtlijn n Ellen Kleverlaan

Het toedienen van insuline door diabetespatiënten en verpleegkundigen is geen sinecure. Bovendien veranderen de materialen in snel tempo. Dus de kennis van vijf jaar geleden is niet meer toereikend voor de situatie nu. Hoog tijd dus voor een goede richtlijn die zowel verpleegkundigen als patiënten helpt bij het toedienen van insuline. Jolanda Hensbergen deed vier jaar onderzoek en zette de richtlijn op papier.

F o t o m a r k v a n de n b r i n k

Internationale erkenning voor Kinderstad

Jolanda Hensbergen is diabetesverpleegkundige op de polikliniek inwendige geneeskunde. Bovendien heeft ze verplegingswetenschappen gestudeerd. Als lid van de werkgroep toedienen van insuline van de beroepsver- Jolanda Hensbergen eniging (eadv) was zij dan ook gedesinfecteerd te worden.” Bij het de aangewezen persoon om een tweede onderdeel, de keuze voor richtlijn op te stellen. De volledige het materiaal is er voorkeur voor zo naam van de richtlijn is ‘Het toekort mogelijk naaldje van 5/6 mm. dienen van insuline met de insu“Ook bij mensen met overgewicht. linepen’, legt Hensbergen uit. “De In alle gevallen moet de pen loodinsulinepen kent vele vormen en is recht op de huid worden geplaatst, bovendien aan nieuwe ontwikkezonder een huidplooi op te nemen.” lingen onderhevig. Vijf jaar geleden Bij het derde onderdeel, het werkten we nog met naaldjes van 12 lichaamsdeel, is de voorkeur afmm. Nu is dat nog slechts 5/6 mm.” hankelijk van de soort insuline. “Bij De wijze waarop de insuline wordt snelwerkende in de buik, bij langingespoten verandert er ook door. zaam werkende in het bovenbeen Het kan recht of schuin, wel of of de bil; nooit in de bovenarm.” geen huidplooi en ook de plaats Het vierde tenslotte, is de techniek. van inspuiten varieert in de literaHensbergen kan er kort over zijn: tuur, ondervond Hensbergen. Ze “Bij voorkeur niet masseren.” deed er in totaal vier jaar onderHensbergen vindt het heel erg zoek naar. “Er zijn zoveel methobelangrijk dat alle verpleegkundiden en adviezen; ik ben op zoek gen met de richtlijn kennismaken. gegaan naar de aanbevelingen. Dat is dan ook onderdeel van het Samen met twee verpleegkundiimplementatietraject. “Op alle gen van andere ziekenhuizen.” afdelingen zijn diabetespatiënten Niet masseren die voor het eerst insuline moeDe richtlijn die eruit volgde, bestaat ten leren inspuiten. Het is heel uit vier onderdelen. Met op alle vier belangrijk dat dit goed gebeurt.” onderdelen adviezen. Het eerste is De richtlijn is beschikbaar, met een de voorbereiding. Hensbergen: “De samenvattingskaart waarop de aanhuid noch het materiaal hoeven bevelingen in beknopte vorm staan.

Column Een gewetenszaak n Piet Hoogland

Vorige week dinsdag was ik bij mijn huisarts uitgenodigd voor een griepprik, of beter gezegd voor een antigriepprik. Iedereen boven de 60 was uitgenodigd omdat bejaarden blijkbaar al te gemakkelijk sneuvelen door een eenvoudig griepje. ’s Middags tussen drie en vijf was ik welkom. De tijd was zorgvuldig gekozen want op die manier lopen de bejaarden de echte patiënten van het ochtendspreekuur niet voor de voeten en zo is er ook nog tijd voor hun middagdutje. Vanaf het moment dat ik de uitnodiging had ontvangen bekroop me een onbehaaglijk gevoel: men ziet mij dus als een bejaarde! Hoe komen ze erbij! Ik heb wel drie racefietsen in de schuur staan en als het even meezit rijd ik nog zonder pijn op de borst tegen het Kopje van Bloemendaal op. Ik heb nog geen kalknagels en ik fluit nog regelmatig heel beschaafd naar leuke vrouwen. Iedere week eet ik minstens twee zoute haringen en mijn jenevertje drink ik nog zonder suiker. Ik slaap ook in de winter met het raam open en ik plas nog met een krachtige straal. Bovendien doe ik nog verantwoordelijk werk en mijn ziekteverzuim staat al jarenlang op nul.

Tr a c e r – 4 d e ce m b e r 20 0 8 – N i e u w s – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

En dan komt men op het idee dat ik een spuitje tegen de griep nodig heb! Net in de week dat een aantal bezorgde collega’s denken dat er door de inenting tegen baarmoederhalskanker meer doden zullen gaan vallen. De ingeënte vrouwen zouden zich ten onrechte onkwetsbaar achten en daarom nooit meer een dokter bezoeken en dat zou dan weer tot de dood kunnen leiden. Waarom zijn er geen dokters die roepen dat er ook door de antigriepprik extra doden gaan vallen? Garantie geven ze je immers niet bij zo’n prik en dat is op zich al verdacht. Wordt je gewoon in een commerciële val gelokt? Alles overwegende besloot ik de prik niet te halen. Niet omdat ik bang ben voor een naald maar gewoon omdat ik me sterk genoeg achtte om een simpel griepje met eigen middelen de kop in te drukken. Mocht het desondanks uit de hand lopen: de kinderen zijn de deur uit en ik laat geen schulden achter. Nu, een week na mijn weloverwogen weigering, zit ik bovenop een gloeiend hete kachel deze column te schrijven en ik kan het maar niet warm krijgen. Een vervelende hoofdpijn maakt het schrijven lastig en al mijn spieren doen zeer. Ik duik straks maar meteen met een hete kruik mijn bed in. Wat is er toch een hoop ellende op deze wereld. 3

Cursus patiënt­ veiligheid voor aio’s Wat leren aios tijdens hun cursus Patiëntveiligheid? Tracer vroeg het aan Lian Tjon Soei Len, aios anesthesiologie en Peter Veerman, anesthesioloog en docent. n Annemarie van den Hoven

“Volgens de Inspectie voor de Gezondheidszorg overlijden er in Nederland jaarlijks gemiddeld 1700 mensen als gevolg van vermijdbare fouten”, vertelt Peter Veerman. “In de cursus gaat het om de vraag hoe je dat voorkomt. In navolging van risicodragende organisaties als luchtvaartmaatschappijen en kerncentrales zien we het menselijk handelen als een onderdeel van een systeem. Mensen maken fouten, en die kunnen grote gevolgen hebben. Daarom is het zaak er alles aan te doen om die fouten op te vangen of te ontdekken voordat ze tot schade leiden.”

‘In de cursus leer je dat je niet met de vinger moet wijzen, maar op zoek moet gaan naar oplossingen’ Gaat er iets mis, dan richt de aandacht zich op het verbeteren van het proces en niet op het aanwijzen van een schuldige. “Incidenten zijn er om van te leren. Uiteindelijk leidt dit tot een verbetering van de kwaliteit van de zorg en een grotere patiëntveiligheid.”

Veilige cultuur Tjon Soei Len: “Zie je iets waarvan je denkt: dat gaat niet goed, dan moet het proces stoppen. Pas als alles is gecheckt, mag je weer verder gaan. In hiërarchische organisaties zijn mensen vaak geneigd om van hun meerdere te denken dat hij het wel zal weten. Maar dat is een valkuil. Wees altijd alert.” Om deze aanpak te laten slagen, is een veilige cultuur een belangrijke voorwaarde. “Er moet geen angst zijn om twijfels te uiten,” aldus Tjon Soei Len. “Toch merk je dat fouten maken vaak heel beladen is. Je associeert het al snel met falen. In de cursus leer je dat je niet met de vinger moet wijzen, maar op zoek moet gaan naar oplossingen.” Na afloop van de eerste cursusdag kregen de aios de opdracht om foto’s te maken van situaties die tot problemen zouden kunnen leiden. Een collega van Tjon Soei

VUmc stand op Lab Career Event druk bezocht

Patiëntveiligheid in VUmc Om de veiligheid van patiënten beter te waarborgen en te verbeteren volgt VUmc een tweesporenbeleid. Het patiëntveiligheidssysteem (VMS) dat in 2009 operationeel is en het nationale veiligheidsprogramma: ‘werk veilig, voorkom schade’. De implementatie van het laatste moet in 2012 zijn afgerond. Het VMS zet de kaders voor het systematisch verbeteren van patiëntveiligheid, via beleid en strategie, cultuur, veilig incident melden, prospectieve risico inventarisatie, continue verbeteren en patiëntparticipatie. Doel van het veiligheidsprogramma is om de vermijdbare onbedoelde schade met 50% te reduceren op tien thema’s, waar onder het voorkomen van sepsis, post operatieve wondinfecties en reanimaties door het inzetten van rapid response teams. Len fotografeerde een kast waarin een defibrillator was opgeborgen. “Een verpleegkundige wilde het apparaat pakken, maar moest zo ongeveer op haar buik gaan liggen om de stekker eruit te trekken. En er stonden twee couveuses voor.”

Ook voor oudere garde Tjon Soei Len is zich er nu meer van bewust dat ze in een team functioneert en dat iedereen de verantwoordelijkheid heeft om in risicovolle situaties actie te ondernemen. “Ik spreek mensen daar nu ook op aan. Wij aois zijn natuurlijk nog kneedbaar”, voegt ze eraan toe. “Toch zou ik het goed vinden als de cursus ook aan ook de oudere garde specialisten gegeven zou worden.”

n Sander Snel en Hans van Oostveen

Op de Lab Career Event beurs in de Jaarbeurs te Utrecht was VUmc goed vertegenwoordigd. Op de beurs stonden de afdeling pathologie (Erik van Aalst, Sandra de Geus, Wim Vos), hematologie (Hans van Oostveen, Sander Snel), klinische chemie (Marieke Strik, Ellen Oldenburg, Jan Theo Meeues) en medische microbiologie (Dorien van ’t Oever) van divisie 5. Van divisie 3 waren de klinische genetica (Ron van Schooten, Marjolein van

der Mespel-Brouwer) en de v&g (Carlijn Vergouw, Ahmed Amghar) vertegenwoordigd, in totaal van 13 medewerkers. Dit bleek geen overbodige luxe te zijn. Toen de beurs op woensdag 26 november om 9.30 uur openging stroomden de bezoekers geleidelijk aan naar binnen. Vrijwel direct was er een continue aanloop van geïnteresseerden op de VUmc stand. De meeste beursbezoekers waren geïnteresseerd in een stageplek

en dan ook nog voor halverwege volgend jaar, of waren zich nog aan het oriënteren. Een aantal bezoekers was gericht op zoek naar een baan, meestal naar een researchfunctie. Deze bezoekers werden voorzien van informatie over de afdeling of kregen direct een vacaturetekst mee. Naar verwachting levert de beurs potentiële kandidaten op, werkzoekenden die meer informatie gaan opvragen of daadwerkelijk gaan solliciteren.

Documentaire witte jas ceremonie in première Donderdag 18 december gaat de documentaire over de witte jas ceremonie VUmc in première. Deze film wordt daarna aangeboden aan de Nederlandse omroepen. De documentaire geeft een beeld van de bacheloropleiding geneeskunde VUmc en is een portret van enkele studenten op weg naar de ceremonie en het praktische deel van hun opleiding geneeskunde. Zo zijn diverse opleidingsmomenten te zien met beelden van vaardigheidsonderwijs, de snijzaal en celbiologie. Er is speciale aandacht voor de communicatiepractica waarbij geoefend wordt met acteurs in verschillende rollen. De studenten worden gevolgd

tijdens de voorbereidingen van de witte jas ceremonie. Zij praten

over hoe zij straks als arts in spe met patiënten, met zichzelf en met collega’s om willen gaan. Daarvoor stellen ze een eigen eed op die zij afleggen een soort alternatieve eed

van Hippocrates. De film is gemaakt door docu-

mentairemaker Nina Pieters. Zij volgde gedurende enkele maanden een aantal geneeskundestudenten. Eerder was zij verantwoordelijk voor onder andere de documentaires Sneltram 51 en Jongens, Mannen, Vaders. De eerste is een film met en voor jongeren waarmee Pieters de Nationale Onderwijsprijs won. De documentaire ‘de witte jas ceremonie’ is gefinancierd door het instituut voor onderwijs en opleiden VUmc, de vvaa en de Subsidie commissie Verenigingsfondsen Vereniging VU-Windesheim. Met speciale dank aan de studenten van de Medische Faculteitsvereniging aan het VUmc (mfvu).

Samenwerking VUmc –SBG

‘Slag naar de praktijk’ ook centraal in opleiding psychiaters n Edith Krab

In het verlengde van het onderwijs­programma voor medisch studenten, VUmc compas, is ook de specialistenopleiding psychiatrie vernieuwd. Ook in deze opleiding is competentiegericht onderwijs het sleutelwoord. Psychiaters Lowijs Perquin en Rolf Schwarz zijn de voortrekkers van dit onderwijs­programma en zijn trots op de opleiding nieuwe stijl. “De rollen uit VUmc compas zijn ook voor psychiaters in opleiding van toepassing”, begint Perquin. 4

“Vanzelfsprekend zijn psychiaters medisch experts, maar rollen als communicator, samenwerker, organisator, reflector et cetera moeten hen ook passen. Zij moeten ontwikkelingen uit de samenleving om kunnen zetten naar het eigen handelen. Patiënten met overgewicht ten gevolge van de nieuwe medicijnen tegen hallucinaties en waandenkbeelden bijvoorbeeld, hoe gaan we daarmee om? Dokters zitten ook niet meer in een ivoren toren. Patiënten zijn veel mondiger geworden en zoeken het internet af voor ze op het spreekuur komen.” Redenen genoeg dus om voor een ander soort onderwijs te kiezen, waarbij niet alleen

kennis, maar ook competenties centraal staan. sbg loopt bij deze ontwikkeling voorop.

Video-opnames Artsen in opleiding tot psychiater (aios) tekenen in voor een kennismodule die bij hun stage past. In totaal volgen ze twaalf modules. De aios bestuderen de kennis van die module en passen die in de praktijk toe. Daarna vindt een bespreking in de vorm van een referaat in een tutorgroep plaats. Perquin: “Ook maken we veel gebruik van video-opnames. Een aios krijgt bijvoorbeeld de opdracht om verschijnselen van een depressieve patiënt te

benoemen in de module stemmingsstoornissen aan de hand van een zelf gemaakte video. Er is in de nieuwe opleiding veel meer ruimte voor training en oefening op de werkplek, want daar komen alle competenties bij elkaar. Korte praktijkbeoordelingen met de werkbegeleider zijn daar een voorbeeld van.” De 84 aios lopen stages in de vijf opleidingsinstellingen die onder sbg/VUmc, Arkin en het LukasAndreas ziekenhuis vallen. Zij vormen gezamenlijk een opleidingsconsortium. De belangstelling voor dit model is groot. Perquin: “Binnenkort participeren vijf van de acht opleidingsconsortia in Nederland in deze on-

Tr a c e r – 4 d e ce m b e r 20 0 8 – N i e u w s – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

derwijsvorm via een uitgebreide elektronische leeromgeving. Dat geeft wel aan dat onze opleiding past bij de psychiater van nu.”

Architect Perquin en Schwarz zijn tevreden over de samenwerking met VUmc bij de ontwikkeling van het onderwijsprogramma. “Herman van Rossum als architect van VUmc-compas is de afgelopen vier jaar ook onze adviseur geweest bij de herziening van het cursorisch onderwijs in de psychiatrie in Noord-Holland. We kunnen nu met recht spreken van een opleidings­ continuüm: van medisch student naar medisch specialist.”

Servicepagina’s Vacatures VU medisch centrum De volledige vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O, direct naar, vacatures VUmc’, en af te halen bij het loopbaancentrum in de polikliniek. Vacatures van 18 nov. t/m 25 nov. Uiterlijke reactiedatum 8 dec. 2008 Phd student for PET research D1.2008.00071 afdeling/dienst nuclear medicine & PET research, Divisie I werktijd 38 uur per week salarisschaal OIO inlichtingen Prof. dr. O.S. Hoekstra, e-mail: [email protected], tst. 44214 Elektronicus D4.2008.00084 afdeling/dienst fysiologie, Divisie IV werktijd 36 uur per week salarisschaal 8 inlichtingen F.K. Dijkema, hoofd elektronica afdeling, e-mail: [email protected], tst. 48131 Onderzoeksassistent b pro greens D6.2008.00091 afdeling/dienst epidemiologie en biostatistiek, Divisie VI werktijd 18 uur per week salarisschaal 6 inlichtingen Mw. dr. S. te Velde, e-mail: [email protected], tst. 49987 Assistent coördinator onderwijs D6.2008.00092 afdeling/dienst epidemiologie en biostatistiek, Divisie VI werktijd 18 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen mw. drs. M.C. Stuij, e-mail: [email protected], tst. 48186 Praktijkassistente UHP D6.2008.00093 afdeling/dienst huisartsgeneeskunde/UHP, Divisie VI werktijd 16 uur per week salarisschaal 6 inlichtingen drs. J.F. Bastiaans, huisarts/hoofd UHPVUmc, e-mail: [email protected], tst.41400

Wetenschappelijk onderzoeker a D6.2008.00094 afdeling/dienst epidemiologie & biostatistiek, Divisie VI werktijd 36 uur per week salarisschaal 10 inlichtingen mw. dr. E. Spelten, projectleider, e-mail: [email protected], tel. 020 5124091

Analist D5.2008.00135 afdeling/dienst moleculaire celbiologie en immunologie, Divisie V werktijd 36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen Y. van Kooyk, e-mail: [email protected], tst. 48063

2 Wetenschappelijk onderzoekers b D6.2008.00098 afdeling/dienst epidemiologie en biostatistiek, Divisie VI werktijd 21,6 uur per week salarisschaal 11 inlichtingen Mw. dr. E. Spelten, e-mail: [email protected], tel. 0205124091

Onderwijscoördinator D6.2008.00095 afdeling/dienst huisartsopleiding, Divisie VI werktijd 14,4 uur per week salarisschaal 12 inlichtingen drs. P.L. Schoonheim, hoofd Huisartsopleiding, e-mail: [email protected], tst. 48235

Ziekenhuisapotheker D5.2008.00136 afdeling/dienst klinische farmacologie en apotheek, Divisie V werktijd 36 uur per week salarisschaal 15 inlichtingen P. Bet, ziekenhuisapotheker, e-mail:, st.43524

Onderzoeker in opleiding D6.2008.00099 afdeling/dienst epidemiologie en biostatistiek, Divisie VI werktijd 36 uur per week salarisschaal OIO inlichtingen Prof. dr. G.A. Meijer, Project leader CTMM-DeCoDe, e-mail: [email protected], tst. 44852

Wetenschappelijk docent/huisartsbegeleider bij de huisartsopleiding D6.2008.00096 afdeling/dienst huisartsopleiding, Divisie VI werktijd 21,6 uur per week salarisschaal 12 inlichtingen Drs. P.L. Schoonheim, hoofd van de huisartsopleiding, e-mail: [email protected], tst. 48235

Kinderverpleegkundige D3.2008.00075 afdeling/dienst polikliniek kindergeneeskunde, Divisie III werktijd 24 uur per week salarisschaal 8 inlichtingen N.Hensen, e-mail: [email protected], tst.40871

Bedrijfsmaatschappelijk werker D7.2008.00061 afdeling/dienst dienst personeel & organisatie, Facilitair bedrijf / Stafdiensten werktijd 24 uur per week salarisschaal 10 inlichtingen M. Kersloot, leidinggevende bedrijfsmaatschappelijk werk, e-mail, tst. 43289 Vacatures van 25 nov. t/m 2 dec. Uiterlijke reactiedatum 15 dec. 2008 ICT medewerker D5.2008.00133 afdeling/dienst medische microbiologie, Divisie V werktijd 23-36 uur per week salarisschaal 8 inlichtingen Mw. M.J. Staps, laboratoriummanager MMI, e-mail: [email protected], tst. 48695 Researchanalist hematologie/kinderoncologie D5.2008.00134 afdeling/dienst hematologie, Divisie V werktijd 36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen Mw. J. Cloos, research coördinator kinderoncologie, e-mail: [email protected], tst. 47413

Phd student for proteomic research D5.2008.00137 afdeling/dienst oncoproteomics laboratory, Divisie V werktijd 36 uur per week salarisschaal OIO inlichtingen Mw. C. Jimenez, e-mail: c.jimenez@ VUmc.nl, tst. 42340 Bio-information technologist (bio-IT) / bioinformatician microarray D5.2008.00138 afdeling/dienst pathologie, Divisie V werktijd 36 uur per week salarisschaal 9 inlichtingen M.A. van de Wiel, Coordinator genomics data analysis, e-mail: mark.vdwiel@VUmc. nl, tst. 42368 Beleidsmedewerker huisartsennetwerk D6.2008.00097 afdeling/dienst epidemiologie en biostatistiek, Divisie VI werktijd 24 uur per week salarisschaal 10 inlichtingen Mw. S. Grol, e-mail: [email protected], tst. 48202

Phd-student (onderzoeker in opleiding) D5.2008.00139 afdeling/dienst pathologie, Divisie V werktijd 36 uur per week salarisschaal OIO inlichtingen Mw. S. Amor, e-mail: [email protected], tst. 40908, Research analist D2.2008.00070 afdeling/dienst anatomie en neurowetenschappen, Divisie II werktijd 36 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen Dr. F.G. Wouterlood, e-mail: [email protected], tst. 48049 Arts assistent voor de opleiding tot plastisch chirurg D2.2008.00071 afdeling/dienst plastische chirurgie, Divisie II werktijd 46 uur per week salarisschaal AA inlichtingen Prof. Dr. M.J.P.F. Ritt, e-mail: [email protected] Premedicatieverpleegkundige D4.2008.00085 afdeling/dienst dienst operatie kamers, Divisie IV werktijd 24-28 uur per week salarisschaal 7 inlichtingen Nienke Dekkers, e-mail: [email protected], tst. 43761

Oproepen en advertenties In de rubriek ‘oproepen en advertenties’ kunnen medewerkers en vrijwilligers van VU medisch centrum gratis een advertentie plaatsen. De tekst mag niet meer dan 25 woorden bevatten en moet voorzien zijn van een achternaam en toestelnummer. De prijs van de te koop aangeboden goederen mag niet meer dan 2250 euro bedragen. Advertenties bij voorkeur aanleveren via e-mail: communicatie@ VUmc.nl Elektriciteitstest op 6 december De eerstkomende test staat gepland op zaterdag 6 december a.s. van 08.00 tot 09.30 uur. Deze test is qua opzet gelijk aan de voorgaande testen. Rekening moet worden gehouden met in elk geval een eenmalige kortstondige stroomuitval van het noodnet van ca. 3 seconden. Identiek aan de vorige testen zullen, indien noodzakelijk, op de meest cruciale plaatsen tijdelijke voorzieningen worden getroffen. Direct na de stroomuitval zal het datanetwerk van het VUmc ongeveer 15 minuten niet beschikbaar zijn. De afdeling informatica en procesondersteuning (ICT) is voorafgaand, gedurende, tijdens en na afloop van de test telefonisch bereikbaar via telefoonnummer 40777. Voor medische apparatuur wordt dringend aanbevolen deze zoveel mogelijk uit te zetten. Voor storingen is de afdeling fysica en medische technologie (FMT) tijdens de testperiode bereikbaar via de meldkamer, telefoonnummer: 44330. FMT maakt met een aantal afdelingen specifieke

afspraken over de te leveren ondersteuning. De coördinatie in de gebouwen van de VU, waaronder ook gebouw Medische Faculteit en het Transitorium, wordt verzorgd door de heer W.A. Verduyn, hoofd Bediening, Storingen en Systeembeheer van de dienst Huisvesting, bereikbaar onder telefoonnummer: 85981 of e-mail wa.verduyn@dienst. vu.nl. Voor het VU medisch centrum, exclusief gebouw Medische Faculteit, ligt de coördinatie bij de heer M.J. Hoevenberg, installatiebeheerder/verantwoordelijke elektrotechniek, bereikbaar onder telefoonnummer: 44171, mobiel nr. 06 – 12110909 of e-mail [email protected]. Voor vragen kunt u met één van de genoemde personen contact op nemen. De datum voor de volgende testen in 2009 zullen tijdig, door middel van een vooraankondiging bekend worden gemaakt. Voor het bepalen van deze datum vindt afstemming plaats tussen de Vrije Universiteit en het VUmc. Wijziging openingstijden DPC/ huisdrukkerij per 1 december Per 1 December wijzigen de openingstijden van het DPC. Deze zullen er als volgt uit komen te zien: Van Tot Wat 09:00 uur 12:00 uur Inloopspreekuur 12:00 uur 13:00 uur Gesloten 13:30 uur 15:30 uur Spreekuur op afspraak Let op gesloten op 31 december en 2 januari. DTP aanvragen zijn vanaf 22 december tot 5

januari niet mogelijk. ’s Middags kunt u uitsluitend op afspraak langskomen. De afspraken kunt u aanvragen via de agendafunctie van Outlook welke u kunt richtten aan: huisdrukkerij.info@vumc. nl. Let op, het bovenstaande geldt ook voor spoedklussen. Wij vragen om uw begrip. Indien u vragen of opmerkingen heeft kunt u deze via de email óf telefonisch (via tst. 43176) aan ons kenbaar maken. Het Centraal magazijn van het VU medisch centrum is woensdag 10 december de gehele dag gesloten i.v.m. de jaarlijkse voorraadtelling. Mini Symposium 21 januari 2008 OncoQuest als meetinstrument voor kwaliteit van leven: innovatie en implementatie OncoQuest is een innovatief meetinstrument om het welzijn van patiënten met kanker in de dagelijkse praktijk te monitoren. Tijdens dit minisymposium informeren wij u over de inzet van OncoQuest als hulpmiddel om het welzijn van patiënten te verbeteren. Deelname kosteloos, maar alleen na inschrijving ([email protected]). Informatie: www. vumc.nl/afdelingen/CCA-V-ICI

Titel voorbeeld titel

Het Heilig VU-UUR Donderdag 18 december 2008 in de Amstelzaal, VUmc

Prof.dr. Geert H. Blijham Voorzitter Raad van Bestuur UMC Utrecht

“Onderzoek onder vuur” Voor de discussie vast een drietal stellingen: Stelling I Multicentrisch, investigator driven onderzoek bij ernstig zieke patiënten is anno 2008 een bedreigde diersoort. Stelling II Self-proclaimed academische deskundigen vormen een liability voor goed wetenschappelijk onderzoek. Stelling III Klinische onderzoekers moeten geschoold worden in publieke communicatie maar vooral zichzelf blijven.

De lezing is bedoeld voor alle medewerkers. Aanvang: 12.00 uur (met broodjes, koffie, thee, etc.). Begin voordracht: 12.30 uur (duur voordracht is 25 tot 30 minuten met aansluitend 10 minuten discussie).

5 a c e r Tr Tr –a 4 cdeerce– m 9 boekrto20 b 0e 8r 20  0 8 – N i e u w s – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

5

Menu Informatie over het Menu vindt u ook op de startpagina van intranet donderdag 4 december kipsaté, omelet naturel, satésaus, nasi, veg. nasi, atjar + kroepoek, geb. aspergesoep, held. groentesoep, geb.veg.aspergesoep, held. veg. groentesoep vrijdag 5 december gebakken vis, remouladesaus, tomaat-komkommersalade, rösti aardappelen geb. kip-kerriesoep, held. tomaatvermicellisoep, geb.veg.kerriesoep, held.veg. tomaat-vermicellisoep zaterdag 6 december Italiaanse varkensfilet, gevulde paprika, pestosaus, ratatouille, gekookte aardappelen, geb. goulashsoep, held. vermicellisoep, geb.veg.paprikasoep, held.veg. vermicellisoep zondag 7 december cordon bleu, omelet tomaat-kaas, tomatensaus + jus, haricots verts, frituur aardappel, geb. tomatensoep, held. kippensoep, geb.veg. tomatensoep, held. veg. groentesoep maandag 8 december rookworst, veg. worst, jus +veg. jus, stamppot boerenkool, veg. boerenkool, bruine bonensoep, held. Kerriesoep, veg. bruine bonensoep, veg held. Kerriesoep dinsdag 9 december gebakken mosselen, knoflooksaus, gemengde salade, frites, geb. champignonsoep, held. madrileense soep, veg. geb. champignonsoep, veg. held. madrileense soep woensdag 10 december babi pangang, omelet naturel, pangangsaus, pangang groenten, witte rijst, geb. kippensoep, held. aspergesoep, geb.veg. mosterdsoep, veg. held. aspergesoep donderdag 11 december lasagne, salade “Umbrië”, foccacia, geb. Tomatensoep, held. chinese kippensoep, veg. geb. tomatensoep, veg. held. chinese soep vrijdag 12 december chili con carne, chili sin carne, wintersalade, geb. aspergesoep, held. groentesoep, veg. geb. aspergesoep, veg. held. groentesoep zaterdag 13 december kipkarbonade, bloemkool-kaas burger, roomsaus, duo wortel, gekookte aardappelen, geb. kip-kerriesoep, held. tomaatvermicelli, veg. geb. kerriesoep, veg. held. tomaat-vermicelli zondag 14 december groente curry met kip, groente curryveg., witte rijst, geb. goulashsoep, held. vermicellisoep, veg. geb. paprikasoep, veg. held. vermicelli maandag 15 december sucadelapje “Provençaal”, gevulde paprika, Provençaalsaus, spitskool, gekookte aardappelen, geb. tomatensoep, held. kippensoep, veg. geb. tomatensoep, veg.held.groentesoep dinsdag 16 december klapstuk, veg. zweedse dalma, jus + veg. jus, hutspot, geb.linzensoep, held. Mulligatawnysoep, veg. geb.linzensoep, veg.held. Mulligatawnysoep woensdag 17 december pepersteak, groene pepersaus, bloemkool, kroket aardappelen, geb. champignonsoep, held. Madrileensesoep, veg. geb.champignonsoep, veg. held. Madrileensesoep

Wijzigingen voorbehouden. Maaltijden zijn verkrijgbaar van 11.30 tot 14.30 uur en van 16.30 tot 19.00 uur. In weekenden en op feestdagen van 16.30 tot 19.00 uur.

Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte –1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots. Karten op Silverstone Na maanden van wachten was het weer zover. We gaan weer karten! Eddy Boots had opnieuw een race georganiseerd bij Kart Centrum Silverstone in Zwanenburg op zaterdag 22 november. Om te beginnen kregen we een briefing over hoe het allemaal in zijn werk gaat; hoe het circuit in elkaar zit en hoe je de bochten het beste kunt maken. Ook de kleuren van de vlaggen werden behandeld. Maar vooral wat je wel en niet mag doen. Als je je niet aan de regels houdt wordt je na 2 of 3 waarschuwingen van de baan gehaald en is de race voor jou en de rest van je team over. Na een half uur luisteren konden we eindelijk aan de slag. Je moest verplicht een overal dragen en uiteraard een helm op doen. Als je een eigen helm had meegenomen kon je die natuurlijk ook gebruiken,mits het geen potje was! Het was een 2 uur durende race en je team bestond uit 3 of 4 rijders. Je moest uiteraard wisselen, maar hoe je dat ging doen besprak je met je team. Als je nog niet zoveel ervaring had met het karten was je blij als je wat vaker kon wisselen, het karten kan op den duur behoorlijk zwaar worden. Nadat de karten warm waren gedraaid

Bibliotheek Bezoek de medische en verpleegkundige bibliotheek in het VUmc op locatie 0B100 (nabij personeelsrestaurant). Openingstijden: maandag t/m donderdag van 9 tot 21 uur en vrijdag van 9 tot 17 uur. Tel: (020-44) 41237. Web: www. ubvu.vu.nl/geneeskunde Medische bibliotheek open op zondag Dit najaar is de medische bibliotheek in het VUmc ook op zondag geopend. Van 5 oktober tot en met 14 december tussen 11 en 16 uur kunt u gebruik maken van de studieplekken, raadpleeg-pc’s en de medische naslagwerken. Het betreft de voortzetting van een pilot. De UB blijft de behoefte aan deze zondagopenstelling verder onderzoeken. e-Nieuwsbrief medische bibliotheek Blijf op de hoogte van de nieuwste medische informatiebronnen. En van de service die de medische bibliotheek u biedt. Neem daarom een gratis abonnement op onze e-nieuwsbrief: een zesjaarlijkse uitgave boordevol informatie óver medische informatie. Speciaal voor artsen, onderzoekers, verpleegkundigen en paramedici in het VUmc. Lees het laatste nummer online en word abonnee! www.ubvu.vu.nl/nieuwsbriefmedisch/ laatstenummer.html Voor inhoudelijke vragen en adviezen kunt u contact opnemen met onze medisch informatiespecialisten: René Otten: (020-44) 42027, r.otten@ubvu. vu.nl; Hans Ket: (020-44) 42523, h.ket@ ubvu.vu.nl; Ilse Jansma: (020-44) 42523, [email protected]. U kunt ze ook oppiepen: *97 337.

Personalia Afscheid Na 40 jaar praktijk als briostatisticus/epidemioloog aan de VU en VUmc met als zwaartepunten onderwijs en consultatie, neemt dr.ir. Dick Bezemer op 10 december 2008 afscheid. U bent van harte welkom om op die dag aanwezig te zijn bij het symposium ter gelegenheid van dit afscheid en hem in de aansluitende receptie de hand te schudden. Aanmelding per email: [email protected] Informatie: secreteriaat E&B, tst. 44474 of via de mail [email protected]

Tr a c e r – 4 d e ce m b e r 20 0 8

Amstel Academie

Personeelsactiviteiten gingen de eerste 15 karts van start met vooraan de safety kart. Na twee rondes ging de safety kart van de baan en kon de wedstrijd beginnen. Het was lekker dringen in de eerste bochten,want met 15 karts tegelijk door een bocht is iets wat net niet helemaal gaat lukken. Hier en daar waren er wat aanrijdingen, maar naarmate de wedstrijd vorderde kwam er meer ruimte tussen de karts en kon je een leuke rondetijd rijden. Na zo’n 20 minuten rijden werden de eerste wissels gedaan. Om zo min mogelijk tijd te verliezen tijdens deze wissels probeer je zo snel mogelijk uit de kart te springen om plaats te maken voor je collega die meteen de baan weer op rijdt. Helaas moest er ook af en toe getankt worden. Hierna sprong je meteen in de vol getankte kart, snel de baan weer op en kijken op welke plaats je terecht was gekomen. En zo ging dat 1,5 uur door. Nu de finish in zicht kwam (wat je ook kon merken aan de opkomende blauwe plekken door het heen en weer schudden in je stoel) werd de finish vlag gezwaaid en was de wedstrijd definitief voorbij. Na afloop hebben we gezamenlijk nog wat gedronken en gesnackt, waarbij de bekers ook uitgereikt werden. Team 12 was de uiteindelijke winnaar, waarvoor nog gefeliciteerd! Na een bedankje aan Eddy gingen we weer naar huis. We kijken nu al uit naar de race van volgend jaar!

Amstel Academie De Boelelaan 1109, 1081 HV Amsterdam telefoon (020) 444 4229 Bedrijfsopleidingen M. van Nieuwenhoven telefoon (020) 444 4253 Bij- en nascholingen M. van Nieuwenhoven telefoon (020) 444 4253 Verpleegkundige vervolgopleidingen telefoon (020) 444 2020 Paramedische opleidingen telefoon (020) 444 4569 www.VUmc.nl/amstelacademie Het aanbod Bij- en nascholingen najaar 2008-voorjaar 2009 van de Amstel Academie staat op internet. www.amstelacademie.nl link Bij- en nascholingen Het aanbod bedrijfsopleidingen najaar 2008 van de Amstel Academie staat op internet. www.amstelacademie.nl link Ontwikkelingsgerichte trainingen De gezondheidszorg blijft in beweging, dus ook ons opleidingsaanbod! Bij de volgende scholingen zijn nog plaatsen beschikbaar. Intensive Care thema 5 op 12 en 13 januari (hele dagen) Voor verpleegkundigen die de specialistische vervolgopleidingen IC hebben gevolgd en werkzaam zijn op een Intensive Care.

gen? Kijk snel hieronder en schrijf nu in! Persoonlijke ontwikkeling ‘Assertief optreden’ op 14, 21 en 28 januari 2008 (hele dagen) Functionele ontwikkeling ‘Presenteren’ op 20 en 27 januari (hele dagen), 3 februari (ochtend) en 27 februari (hele dag) ‘Beleidsplannen bedenken en schrijven’ op 22 januari, 12 februari en 5 maart (hele dagen) Open aanbod VUmc In goed overleg met de Unit Human Resource Management van de stafdienst P&O is een aantal trainingen ontwikkeld dat direct aansluit bij het beleid van het VUmc, vanuit de visie dat de werkgever faciliterend is in de ontwikkeling van goed medewerkerschap en goed leiderschap. Deze trainingen worden door P&O betaald. Medewerkerschap Workshop Persoonlijk leiderschap De kunst van het loslaten op 9 januari (ochtend, met aansluitend een lunch) Dienend leiderschap, basistraining, op 23 januari (hele dag)

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt vol-

Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met Marjolein van Nieuwenhoven of Bianca Zincken. Zij staan u graag te woord! Tel. 44213 / 45084, e-mail [email protected]

toegangsdeuren naast Goederenontvangst en Post service centrum aan het Goederenplein aan de Van der Boechorststraat tijdens en buiten werktijden structureel afgesloten. Toegang via deze deuren is alleen nog maar mogelijk met een personeelspas. Met deze wijziging verwachten wij, dat bevoegden en onbevoegden niet vrijelijk meer toegang hebben tot het VUmc. Wij gaan er van uit, dat dit bijdraagt tot meer veiligheid, het schoonhouden van de werkomgeving, minder verstoring van de werkzaamheden op de werkplekken en minder verdwijning van materialen en goederen. Bij vragen of suggesties kunt u contact opnemen met Sandra Heschel, unithoofd Frontoffice, tst. 41436, email: [email protected] of Katinka Deibel, unithoofd PGV, tst. 41040 e-mail: [email protected]

‘aanmelding + je naam’. Bij 75 aanmeldingen stopt de inschrijving Dr. Leo van Bergen, afd. Metamedica, ([email protected]) Prof.dr. Henk Groenewegen, afd. Anatomie ([email protected]

Praktische informatie Omzetting spuiten en spuitenpompen succesvol Op zondag 2 en maandag 3 november is de omzettingsoperatie van het gebruik van Monoject spuiten naar het gebruik van Plastipak spuiten succesvol verlopen. Alle betrokken afdelingen zijn voorzien van BD Plastipak spuiten en overtollige Monoject spuiten zijn ingenomen. Tegelijkertijd werden alle spuitpompen geschikt gemaakt voor het gebruik van de nieuwe spuiten. Vanaf 3 november jl. mogen in de spuitpompen dus uitsluitend spuiten BD Plastipak voorzien van LuerLock aansluiting worden gebruikt. De omzettingsoperatie was nauwgezet voorbereid en de betrokken afdelingen waren goed geïnformeerd. Op zondag hebben 6 teams (totaal 13 mensen) 454, vooral stapelbare pompen, binnen de IC’s en OK’s omgezet. Op maandag zijn 122 groene Pilot A2 pompen op de verpleegafdelingen omgezet met 6 mensen. Rond 13.30 uur kon het omzetten van de pompen worden afgerond. De medewerkers van CSA hadden, mede door het grote aantal afdelingen, de rest van de dag hun tijd hard nodig . Daarbij kwam dat een aantal afdelingen de gevraagde voorbereidingen nog niet had getroffen. Aansluitend zijn op dinsdag de Monoject spuiten binnen de poliklinieken omgeruild voor BD spuiten. De omgezette spuitpompen zijn te herkennen aan een oranje sticker. Een aantal pompen is echter tot op heden nog niet gevonden. Spuitpompen zonder de oranje controlesticker mogen niet langer worden gebruikt. Een pomp zonder oranje sticker aan de voorzijde moet direct buiten gebruik worden gesteld en worden aangemeld bij de medewerkers van fmt-isc ( *986009 of *987257). Dank voor het goede verloop gaat naar de medewerkers van de afdelingen fmt en csa, naar de contactpersonen en leidinggevenden van de afdelingen, en de werkgroepleden Hans vd Meer (icv), Viola Brouwer/ Michael van Tongeren (dok), Margot van Elburg (ineo), Betty Quarre (csa), Ronny van Gerwen/ Annemieke van Alphen (apotheek), Fred Polman (vnco), (Loek Zwarekant (fmt), Eric Dupont/ Anita Klein Gunnewiek (inkoop). Afsluiten algemene toegangsdeuren. Per 15 december worden de beide algemene

Keuzevak Gezondheidszorg, Ethiek en Vredesvraagstukken We horen, lezen en zien veel over terrorisme, de oorlog tegen terrorisme, het conflict in Israël, Irak, Afghanistan, Darfur in Sudan en ga zo maar door. Tijdens oorlog en conflict spelen artsen een belangrijke rol. Misschien wel belangrijker dan je denkt! Maar wat houd deze rol precies in? Het keuzevak Gezondheidszorg, Ethiek en Vredesvraagstukken leert je er meer over.   Onderwerpen zijn onder meer: - De medische gevolgen van biologische, chemische en kernwapens. - Medische mensenrechten en de rol van artsen in het promoten en overtreden ervan - Humanitaire en militaire hulpverlening Voor wie: Tweede-, derde- en vierdejaars studenten geneeskunde, gezondheidsweten­schappen en medische biologie. Wanneer: 17-2-2009 - 12-5-2009 iedere dinsdag (beh. 14-4 en 5-5) van 5 tot 7 Waar: Medische faculteit van de Vrije Universiteit te Amsterdam. Studiepunten: 10 ECT voor een grote scriptie 3 ECT voor vier korte presentaties voorafgaand aan de colleges, of een tentamen Coördinatie, Informatie, aanmelding: Stuur, het liefst vóór 1 februari, een mailtje met je naam, studienummer, studiejaar, universiteit, e-mail, adres en telefoonnummer naar [email protected]. Graag met titel

Keuzevak Literatuur en Geneeskunde De afdeling Metamedica van het VUMC verzorgt elk jaar een keuzevak over Lite­ratuur en Geneeskunde. Het keuzevak heeft een omvang van 8 ECTS. Na een algemene inleiding is deze keer het thema `Verslaving’. We lezen en bespreken de volgende boeken: 1. Malcolm Lowry: Onder de vulkaan 2. Dimitri Verhulst: De helaasheid der dingen 3. Fjodor Dostojevski: De speler 4. Herman Hesse: De steppewolf. 5. William Burroughs: Naakte lunch 6. Bart van Lierde: 160 kilo 7. Kristien Hemmerechts: Ann 8. Charles Baudelaire: Onechte paradijzen 9. Frederik van Eeden: Van de koele meren des doods Er worden 10 bijeenkomsten op woensdag van 17.00–19.00 ge­houden. De data van deze bijeenkomsten zijn: 4, 11, 18 februari, 4, 11, 18, 25 maart, 1, 8, 15 april 2009. Meer informatie op www.literatuurengeneeskunde.nl of www.metamedicavumc.nl Inschrijving per e-mail tot 20 januari 2009 bij de docent, dr. Arko Oderwald, ak.oderwald@ vumc.nl, tel 020 4448215.

n Ellen Kleverlaan

Toen teamleider Dennis Stoeltie drie jaar geleden op de afdeling radiologie kwam werken, trof hij daar een praktijk aan waarbij handmatige handelingen volgens een vast patroon en vaste regels domineerden. Met zijn IT-achtergrond meende hij dat dit efficiënter en effectiever kon. “Als met een patiënt een vervolgafspraak was gemaakt, dan werd die enkele dagen daarvoor voorbereid door het dossier, inclusief de eerder gemaakte beelden, op te zoeken”, vertelt Dennis Stoeltie. “Dan kon de specialist de afspraak voorbereiden aan de hand van de archiefbeelden.” Al sinds 1997 is er een VUmc-breed digitaal beeldarchief (ims) opgebouwd. Dus de lichtbakken waren de afgelopen tien jaar al vervangen door twee beeldschermen waarop de specialist zijn beoordelingen kon maken: een voor het archiefbeeld en een voor de zojuist genomen foto. Het ims staat echter los van het Ziekenhuis Informatie Systeem (zis). Het idee rond automatisch ophalen van beelden bestaat al zolang het ims bestaat. Maar koppeling tussen zis en ims was nog niet mogelijk. Daarom moest het digitaal beeldarchief handmatig worden doorzocht. Complicerende factor was bovendien dat van de ongeveer 200 patiënten die dagelijks bij radiologie langskomen, zeker 60 procent niet op afspraak komt, maar onverwacht. Dat betekende dus dat ter plekke door de arts gezocht moest worden naar de juiste beelden. Stoeltie: “Bij deze situatie was

F o t o : M a r k v a n de n B r i n k

Minder administratieve handelingen en minder wachttijd voor patiënten

n Ellen Kleverlaan

Op 25 november was er een symposium palliatieve sedatie. De aanleiding was een onderzoek door Frank Oosterveer waaruit bleek dat er nog veel onbekendheid is over de richtlijn palliatieve sedatie van de KNMG, die in december 2005 is gelanceerd.

Samen met een multidisciplinair team maakte Dennis Stoeltie een einde aan het handmatige zoekwerk naar archiefbeelden

niemand gebaat: patiënten moesten langer wachten en arts en administratief medewerker waren veel tijd kwijt met het zoeken naar de betreffende beelden.”

Alle betrokkenen Om een einde te maken aan het handmatige zoekwerk, werd een multidisciplinaire projectgroep opgericht. Met Joost Kuijer van fysische en medische technologie (fmt) als projectleider en Huub van de Mortel van de afdeling informatie en communicatie technologie (ict) als bouwer van het nieuwe

systeem, kon Stoeltie de koppeling tussen het afsprakensysteem en het digitale beeldarchief realiseren. Stoeltie is er zeer over te spreken. “Zodra een afspraak in het systeem is ingevoerd, gaat de rest vanzelf. Dus: de archiefbeelden worden automatisch opgezocht en zijn ruim vóór de afspraak voor de specialist beschikbaar.” Het scheelt de afdeling radiologie ongeveer tien uur administratieve taken per week, becijferde Stoeltie van te voren, naast de voordelen voor de patiënt, die niet meer hoeft te wachten, ook

al heeft hij geen afspraak.

Verbetering De opzet van het systeem is van het begin af aan geweest om niet alleen voor radiologie een verbetering te bieden maar voor alle ims-gebruikers in het ziekenhuis. Van longarts tot orthopeed: als minder tijd is gemoeid met handmatige administratieve taken, dan is dat voor alle betrokkenen prettig. Daarom krijgt het systeem ook in de rest van VUmc navolging. Bij radiologie draait het systeem inmiddels bijna een half jaar.

MS Centrum viert tienjarig bestaan

Met een symposium in de Stadschouwburg van Amsterdam vierde het ms Centrum op 21 november het tienjarig bestaan. Het symposium belichtte het verleden en toekomst van het ms-onderzoek en de huidige zorg voor ms-patiënten. Tom de Swaan, chief financial officer van abnamro en voorzitter van de Stichting Steun ms Centrum Amsterdam introduceerde het msSupportaal, een online communicatieplatform tussen mensen met ms, de behandelende arts in de regio en experts van VUmc ms Centrum Amsterdam. Tijdens de pauze ontvingen de aanwezigen het jubileum fotoboek, getiteld ‘ms-onderzoek in Beeld’. Hierin wordt 10 jaar ms-onderzoek beschreven, maar er staat ook in wat ms is en wat de verwachtingen zijn voor de toekomst. De foto’s in ‘ms-onderzoek in Beeld’ zijn gemaakt door de medewerkers van het ms Centrum tijdens een fotowedstrijd. Belangstellenden kunnen ‘ms-onderzoek in Beeld’ ophalen bij Bureau ms-Centrum, PK4X180. n MK

Wetenswaardig Uitzaaiingen bij darmkanker De verwijdering van het primaire gezwel bij patiënten met darmkanker is noodzakelijk, maar deze ingreep ook kan leiden tot de uitzaaiing van het gezwel waardoor het ziektebeeld verergert. Alhoewel de ingreep potentieel genezend is, kan het paradoxaal genoeg dus ook tot grotere schade leiden. Gerben van der Bij stelt in zijn proefschrift dat verder klinisch onderzoek nodig is, om deze vervolgschade met behulp van nieuwe interventies te beperken. Jaarlijks wordt in Nederland bij 10.000 mensen darmkanker vastgesteld. Ondanks een succesvolle operatie zullen er bij ongeveer 25% van deze patiënten uitzaaiingen

Goede communicatie essentieel bij palliatieve sedatie

ontstaan. Over het algemeen hebben deze patiënten een slechte prognose. Van der Bij geeft inzicht in de mechanismen bij de uitgroei van deze uitzaaiingen. Hij toont in een diermodel aan dat losse tumorcellen, die bij de meerderheid van de patiënten met kanker in het bloed voorkomen, makkelijk kunnen nestelen en uitgroeien tot uitzaaiingen in de buikholte en lever. Tegelijkertijd stelt hij dat deze uitzaaiingen kunnen worden voorkomen, door rondom de operatie nieuwe therapieën toe te passen. In een diermodel laat hij onder andere zien dat antilichaamtherapie na de operatieve verwijdering van darmkanker de uitgroei van uitzaaiingen kan voorkomen. Een logische volgende stap is de

klinische toepassing van deze veelbelovende therapieën te onderzoeken om zo de prognose van mensen met darmkanker te optimaliseren.

Praten helpt pubers met diabetes Het bijhouden en bespreken van de kwaliteit van leven met de arts heeft een positief effect op het psychosociaal welbevinden van pubers met diabetes type 1. Tieners hebben dan minder gedragsproblemen, betere mentale gezondheid, meer zelfvertrouwen en nemen vaker deel aan gezinsactiviteiten. Dit blijkt uit promotieonderzoek van Maartje de Wit. Nooit eerder werd onderzocht of de gezondheidgerelateerde kwaliteit van leven bij jongeren met diabetes verbetert wanneer deze in kaart

wordt gebracht en besproken. In totaal werkten 91 gezinnen mee aan het onderzoek, de tieners hadden een gemiddelde leeftijd van 14,7 jaar. Een jaar lang werd voor ieder spreekuur bij de kinderdiabeteskliniek een digitale vragenlijst ingevuld door ouders en tiener met diabetes type 1. De uitkomsten werden vervolgens besproken met de kinderarts. Onderzoeker De Wit pleit voor standaard invoering van het bijhouden en bespreken van de kwaliteit van leven van tieners met diabetes. Om zo het perspectief van jongeren beter te onderkennen, psychosociale barrières te kunnen wegnemen en een gezonde omgang met diabetes te promoten.

Tr a c e r – 4 d e ce m b e r 20 0 8 – N i e u w s – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

Piet Postmus vroeg in 2006 aan verpleegkundige Frank Oosterveer om te onderzoeken hoe op de afdeling longziekten van VUmc de richtlijn palliatieve sedatie werd nageleefd. Palliatieve sedatie is een heet hangijzer. Misschien niet zo zeer medisch, maar politiek in ieder geval, legt Oosterveer uit. “Het wordt nog wel eens verward met euthanasie, maar dat is het niet. Palliatieve sedatie is het toedienen van een slaapmiddel waardoor de patiënt langzamerhand het bewustzijn verliest. In combinatie met het onthouden van vocht overlijdt de patiënt binnen enkele dagen. Het gaat altijd om patiënten die sowieso nog maar enkele weken te leven hebben.” Palliatieve sedatie is daarmee normaal medisch handelen en dus geen euthanasie. Oosterveer verzamelde alle artsenstatussen op de afdeling over de jaren 2005 en 2006. Dus zowel voor als na lancering van de richtlijn.

Zorgcontinuïteit Bij zijn onderzoek had hij twee vragen voor ogen: welke middelen zijn bij de sedatie voorgeschreven en hoe is de documentatie geweest. Na lancering van de richtlijn bleken meer middelen van eerste keuze te zijn voorgeschreven. Oosterveer: “Bij sedatie moet een slaapmiddel worden voorgeschreven en niet bijvoorbeeld morfine. Althans, niet als middel om het bewustzijn te doen verlagen.” Op dat punt heeft de richtlijn zin gehad, concludeert Oosterveer. De artsenstatussen gaven echter geen blijk van betere documentatie na lancering van de richtlijn. Terwijl dat voor onder meer de zorgcontinuïteit van wezenlijk belang is, benadrukt Oosterveer. “Als ’s morgens een zoon door arts A te woord is gestaan, dan moet de dochter ’s avonds van arts B hetzelfde verhaal te horen krijgen. En dat geldt ook voor verpleegkundige C en D. In alle gevallen moeten behandelaars en verzorgenden van elkaars medisch handelen en zorgen op de hoogte zijn.” Symposium Oosterveer trekt als belangrijke conclusie uit zijn onderzoek, dat artsen niet voldoende op de hoogte zijn van de richtlijn. Hij heeft geen onderzoek gedaan naar de statussen van verpleegkundigen. Het symposium was een manier om palliatieve sedatie onder de aandacht te brengen. Wat hem betreft kon de zaal niet vol genoeg zijn. “Want het is een heel essentieel onderwerp, dat voor patiënten en hun omgeving veel leed kan voorkomen.” 7

Zorgvernieuwing centraal bij nieuw poliklinisch diagnostiekcentrum

Agenda De rubriek agenda staat ook op de start­ pagina van intranet. De eerste plaatsing in Tracer wordt gemarkeerd met een *.

Promoties dinsdag 9 december - aula, 13.45 uur, A. Rijbroek, ‘Carotid surgery. Potential of cerebrovascular PET measurements’ promotoren: prof.dr. J.A. Rauwerda, prof.dr. A.A. Lammertsma; copromotor: dr R. Boellaard dinsdag 9 december - aula, 15.45 uur, A.A. Zekveld, ‘Textual support to improve the comprehension of speech in adverse listening conditions’ promotor: prof.dr.ir. T. Houtgast, copromotor: dr S.E. Kramer woensdag 10 december - aula, 13.45 uur, P.E.M. van Schie, ‘Measuring motor outcome in childhood: prognosis and evaluation’ promotor: prof.dr. J.G. Becher copromotoren: dr. A.J. Dallmeijer, dr. R.J. Vermeulen donderdag 11 december - aula, 13.45 uur, M.M.C. Wamelink, ‘Pentose phosphate pathway. Biochemistry, metabolism and inherited defects’ promoter: prof.dr.ir. C.A.J.M. Jakobs copromotor: dr E.A. Struijs vrijdag 12 december - aula, 10.45 uur, J.W. van der Heijden, ‘Targeting DMARD resistance in rheumatoid arthritis’ promotoren: prof.dr. B.A.C. Dijkmans, prof.dr. R.J. Scheper, copromotoren: dr. G. Jansen, prof.dr W.F. Lems vrijdag 12 december - aula, 13.45 uur, P. van Houten, ‘The relationship between incontinence, toileting skills, and morbidity in nursing homes’ promotor: prof.dr. M.W. Ribbe, copromotoren: dr. W.P. Achterberg, dr. M.G. Dik *woensdag 8 januari - aula, 15.45 uur, N.M. van Strien, ‘Functional differentiation within the medial temporal lobe memory system’ (werktitel) Promotor: prof.dr. M.P. Witter *donderdag 15 januari - aula, 13.45 uur, J. van Dijk, ‘Quality of life and psychosocial functioning of retinoblastoma survivors in the Netherlands’ Promotor: prof.dr. P.T. Cohen-Kettenis, copromotoren: dr. J. Huisman, dr. S.M. Imhof, en dr. A.C. Moll *vrijdag 23 januari - aula, 10.45 uur, J.J.G. Scheepers, ‘Minimally invasive resection for esophageal cancer (werktitel)’ Promotor: prof.dr. M.A. Cuesta, copromotor: dr. D.L. van der Peet [onder voorbehoud] *vrijdag 30 januari - aula, 10.45 uur, S.M. Wilting, ‘Improved understanding of cervical carcinogenesis by molecular profiling‘ Promotoren: prof.dr. P.J.F. Snijders, prof.dr. C.J.L.M. Meijer, copromotor: dr. R.D.M. Steenbergen Symposia *Vrijdag 5 december - Amstelzaal, 9.30 16.30 uur, Opleidingssymposium ‘van Co tot Pro - Samen naar de Top’ Vrij toegankelijk voor co-assistenten, medisch studenten, arts-assistenten, artsen en betrokkenen uit de medischonderwijskundige wereld. Georganiseerd door Co-Raad VUmc en Instituut voor Onderwijs en Opleiding Inschrijving: [email protected] Meer informatie: www.co-raad.nl *woensdag 7-10 januari - Symposium ESCV Inlichtingen: PAOG cursus- en congresorganisatie, mw. I. van Baarwijk, tst. 48444 *donderdag 8-9 januari - Teach the Teacher 1 Inlichtingen: PAOG cursus- en congresorganisatie, mw. L. Ligtvoet, tst. 48444 vrijdag 23 januari - Het vierde Valeriussymposium met als thema de bipolaire stoornis. Het symposium wordt georganiseerd door Stichting Buitenamstel Geestgronden / afdeling psychiatrie VUmc. Inlichtingen: PAOG cursus- en congresorganisatie, mw. I. van Baarwijk (020) 444 8444 *donderdag 29-30 januari - Teach the Teacher 3

8

n Liesbeth Blijenberg

Met de komst van een nieuw poliklinisch diagnostiekcentrum voor kankerpatiënten in 2010 treedt een moderne manier van patiëntenzorg in werking. De zorg wordt sneller en meer patiëntgericht georganiseerd. Winald Gerritsen en Mark Kramer lichten de zorgvernieuwingen en bijbehorende consequenties voor de interne organisatie toe. De toekomstige poli valt onder de organisatie van het VUmc Cancer Center Amsterdam, waarvan Winald Gerritsen directeur is. Op het dak van het polikliniekgebouw ontstaat eind 2010 een volledig nieuw centrum, dat ingericht zal worden volgens ‘healing environment’ principes met onder andere veel licht en kleur. “Het nieuwe gebouw staat symbool voor een nieuwe manier van patiëntenzorg”, verklaart hoofd interne geneeskunde Mark Kramer. Als hoofd van de projectgroep Sneldiagnostiek Oncologie is hij nauw betrokken bij het uitwerken van de nieuwe poli.

Snelle diagnose Speerpunt bij het nieuwe zorgconcept is de 48-uurs diagnose. Gerritsen: “Als mensen naar het VUmc komen met een bepaald vermoeden van kanker, willen ze zo snel mogelijk weten waar ze aan toe zijn.” Dit geldt ook voor mensen, die zich voor een second opinion bij het ziekenhuis melden. “Voor deze patiëntengroepen zetten we alles op alles om binnen 2x24 uur een diagnose te kunnen stellen”, vult Kramer aan. In het nieuwe poliklinische diagnostiekcentrum moet dit voor 80 procent van alle patiënten haalbaar zijn. Om een snelle diagnose en behandelplan mogelijk te maken, ontwikkelt de projectgroep Sneldiagnostiek Oncologie momenteel verschillende zorgpaden. Kramer: “Door vaste procedures in te lassen, halen we de vrijblijvendheid uit de diagnostiek

en de follow-up van een patiënt. Verder vergroten we de efficiency enorm. Doordat we bij bepaalde tumoren standaardonderzoeken in de procedures opnemen, kunnen we die veel sneller inplannen.”

Integrale zorg Wie als patiënt terechtkomt op de nieuwe poli, wordt behandeld door

Feest voor Marjo van der Knaap

F OTO : A n n e t t e de Z eeuw

*Nieuwjaarsreceptie op maandag 5 januari 2009, vanaf 16.00 uur tot circa 18.00 uur in de foyer van VUmc (ziekenhuisgebouw)

een team van specialisten. Was het vroeger zo dat iemand eerst naar specialist A ging en vervolgens naar specialist B, in de toekomstige situatie komen de specialisten naar de patiënten toe. Kramer: “We richten multidisciplinaire spreekuren in, waarbij we vanuit verschillende expertises naar het probleem van de patiënt kijken. De nieuwe omgeving maakt het mogelijk om de zorg rondom de patiënt te organiseren in plaats van rondom de specialist.” In de plannen staat integrale zorg hoog in het vaandel. Gerritsen verduidelijkt: “We willen niet alleen uitstekende technische zorg aan kankerpatiënten bieden, maar ook aandacht besteden aan voorlichting, psychosociale begeleiding en voedings- en levensstijladviezen. Door veel informatie te geven aan mensen met kanker, kun je een deel van hun onzekerheid wegnemen en hen steunen in initiatieven om hun lot in eigen handen te nemen.”

Woensdag 19 november kreeg hoogleraar kinderneurologie Marjo van der Knaap (midden) de Spinozapremie 2008 uitgereikt voor haar onderzoek naar wittestofziekten bij kinderen. In de Nieuwe Kerk in Den Haag ontving zij de premie van 1,5 miljoen euro uit handen van minister Plasterk van OCW. De dag daarna konden haar collega’s, waaronder kindernefroloog Ans van Wijk en kinderhemato-oncoloog Gert Jan Kaspers, haar feliciteren met deze unieke onderscheiding tijdens het feest dat in Patio West voor haar was georganiseerd. Van der Knaap gaat het geld gebruiken om de behandeling van kinderen met wittestofziekten te verbeteren. “Tot dusver deden we voornamelijk onderzoek naar de diagnose en oorzaak. Dat is natuurlijk een onmisbare stap geweest, maar nu willen we ons graag richten op het genezen van deze kinderen, en als dat niet kan, op het verlengen van hun leven of op de verbetering van hun kwaliteit van leven.” n MK

Interne veranderingen Langzaamaan werken alle betrokkenen naar de nieuwe situatie toe. De zorgvernieuwingen impliceren een nieuwe manier van werken binnen de organisatie. Kramer geeft aan, dat de traditionele werkprocessen op de schop gaan. “We brengen specialisten en faciliteiten samen in een nieuwe omgeving. In deze

Tr a c e r – 4 d e ce m b e r 20 0 8 – N i e u w s – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

fase zijn we druk bezig om die nieuwe logistiek uit te werken en de samenwerking tussen betrokken afdelingen vorm te geven.” Eind 2009, nog voor de oplevering van het gebouw, zal de nieuwe werkwijze deels operationeel zijn. “Dat zal vast even wennen zijn”, erkent Gerritsen, “maar we bereiden ons grondig voor en hebben alle kennis in huis. Het is niet zo dat we vanaf een nulpunt een nieuwe organisatie moeten opbouwen, wel gaan we binnen de huidige organisatie op een intensievere en efficiëntere wijze samenwerken.” De weg naar het nieuwe centrum is spannend. Over ruim een jaar zal blijken of alle plannen inderdaad haalbaar zijn, maar Gerritsen en Kramer zijn vol vertrouwen. “Er is enorm veel enthousiasme voor het concept. Iedereen is er helemaal klaar voor en heeft echt het idee dat dit de patiëntenzorg ten goede komt.”

Samen naar de top De Co-Raad organiseert op vrijdag 5 december het symposium ‘Van Co tot Pro – Samen naar de top’. Met dit thema wil de Co-Raad belichten dat samenwerking in alle mogelijke vormen onmisbaar is in de medische wereld en dat samenwerking een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van co-assistent tot arts. Aan bod komen de knelpunten, mogelijke oplossingen en de ontwikkelingen op het gebied van onderlinge samenwerking. Als subthema’s is gekozen voor patiëntveiligheid, een veilig opleidingsklimaat, intercollegiale feedback en het belang van samenwerken tussen verschillende disciplines. Het symposium vindt plaats in de Amstelzaal en duurt van 9.30 tot 16.30 uur. n MK

Cursus oogheelkunde blijft populair

VUmc-ers in het nieuws

‘Het is heel belangrijk dat studenten in opleiding tot arts leren zich professioneel te gedragen. Dat wil zeggen dat studenten goed omgaan met de taken die ze krijgen, goed kunnen samenwerken en organiseren en goed met zichzelf omgaan. Dus als ze een fout maken ze dan naar zichzelf kijken en dan denken dat doe ik de volgende keer anders.’ José van de Kreeke, hoofd onderwijs medische psychologie, over het wegsturen van studenten die zich niet professioneel gedragen. De Praktijk, avro radio, 21 november.

n Monique Krinkels

De deelnemers aan de cursus screening op diabetische retinopathie komen vanuit het hele land naar VU medisch centrum. Geen wonder, want de oogartsen Bettine Polak, Annette Moll en de oogheelkundig fotograaf Frank Smolders zijn de enigen in Nederland die deze cursus geven. Tegenwoordig leren ze de deelnemers niet alleen om de oogafwijkingen vast te leggen, maar ook de foto’s te beoordelen.

Diagnose Vorig jaar zijn Polak en haar twee collega’s gestart om ook de beoordeling van de gemaakte foto’s aan de cursisten te leren. Het is belangrijk dat alle diabetespatiënten regelmatig op oogafwijkingen worden gecontroleerd. “Door deze controles ook aan te bieden aan de huisartsen, de verpleegkundigen en de opticiens zorgen we ervoor dat er zo weinig mogelijk barrières zijn. Patiënten kunnen ook op koopavonden bij optiekzaken terecht. Screening op diabetische netvliesschade hoeft daarom niet belastend te zijn, want met de nieuwste non-mydriatic camera’s hoeven er meestal zelfs geen oogdruppels te worden gegeven”, aldus Polak. Verder vindt ze het een groot voordeel dat door middel van fotografie de conditie van de ogen van de patiënt wordt vastgelegd. “Een oogarts controleert de ogen met een oogspiegel, maar dat is een eenmalige observatie. Met de netvliescamera kunnen we het verloop van de aandoening volgen en op het juiste moment ingrijpen. Dat is veel beter.” Overigens moet ze bij screening zelf nog wel gebruik maken van de oogspiegel. “Op de polikliniek interne geneeskunde beschikken ze over een netvliescamera voor de screening van diabeten, maar op de polikliniek oogheelkunde hebben we er nog geen.”

‘Patiënten krijgen namelijk meer zelfvertrouwen en we zien dat ze ervan opknappen.’ Epie Boven, hoogleraar medische oncologie, pleit ervoor dat zorgverzekeraars de kosten vergoeden die de stichting Goed Verzorgd, Beter Gevoel voor de workshops en de individuele consulten maakt. Nederlands Dagblad, 21 november. ‘Het is heel belangrijk dat je gezien wordt zoals je je voelt. Deze mensen zijn kwetsbaar. Je moet niet onderschatten hoeveel zo’n hesje voor transmannen betekent. Bovendien heeft de kleding die Kurvers maakt een goede pasvorm en ze zit ook nog prettig. Een enorme verbetering vergeleken met wat er eerder op de markt was.’ Thomas Wormgoor, coördinator van het gendercentrum VUmc, over de eerste transgenderkleding die te koop is in Nederland. nrc, 22 november.

F o t o : M a r i j n A l de r s / CO M - V U

Al twaalf jaar geeft Bettine Polak de cursus screening op diabetische retinopathie en vanaf het begin trekt deze cursus het maximale aantal deelnemers van 62. Geen wonder, want diabetes mellitus is de belangrijkste oorzaak van slechtziendheid en blindheid bij werkende mensen en wordt een steeds groter probleem: van iedere 100 patiënten met suikerziekte worden er twee blind. Alleen door regelmatige screening en tijdige oogheelkundige behandeling kan dat aantal worden teruggebracht. De ruim 850.000 diabetespatiënten in ons land, waar jaarlijks 70.000 nieuwe patiënten bijkomen, oefenen een toenemende druk op de oogheelkundige capaciteit. “Jaren geleden wees een oogheelkundig fotograaf in Nijmegen me op de mogelijkheid om een cursus voor screening door niet-oogartsen op te zetten. Met de gebruiksvriendelijke netvliescamera hoef je geen oogheelkundige of fotografische opleiding te hebben om de oogafwijking vast te leggen. Van huisarts tot diabetesverpleegkundige, van doktersassistente tot optometrist, iedereen kan leren om met zo’n apparaat om te gaan”, aldus Polak. De netvliescamera maakt in kleur of zwart-wit, een foto van de binnenkant van het oog. “Bij diabetespatiënten zijn daar soms gesprongen bloedvaten te zien, zonder dat ze klachten hebben of minder goed zien. Eén bloedinkje is meestal geen aanleiding voor aanvullend onderzoek, maar als het er meer worden, moet de patiënt naar de oogarts worden verwezen. Die bepaalt of er moet worden behandeld. Met lasercoagulatie kunnen we proberen de lekkende bloedvaten weer te sluiten en de zuurstofbehoefte van het netvlies te reduceren.”

‘Bewegen zie ik als een wonderpil. Blijf altijd aan de gang, ook al heb je pijn in spieren of gewrichten, want een mens is gemaakt om te bewegen. Je zult zien dat de pijn meestal minder wordt.’ Marijke Hopman-Rock naar aanleiding van haar benoeming tot bijzonder hoogleraar lichamelijke activiteit en gezondheid bij ouderen. Nederlands Dagblad, 21 november.

Aartsbisschop Desmond M. Tutu is persoonlijk aanwezig bij de installatie van vier hoogleraren in het kader van het Desmond Tutu Programma op 4 december. Zij zullen zich alle vier, vanuit hun eigen vakdiscipline, bezighouden met aspecten van ‘Jeugd, Sport en Verzoening’

Kinderarts Van Furth presenteert Townshipproject aan Desmond Tutu n Mariet Buddingh’

“Het kost soms moeite een zware steen aan het rollen te brengen”, wil Marceline van Furth, kinderartsinfectioloog, donderdagmiddag 4 december in haar presentatie aan aartsbisschop Desmond Tutu zeggen. Ze zal hem er echter van verzekeren dat een steen die eenmaal in beweging is, doorrolt. Marceline van Furth is vastberaden er mede voor te zorgen dat alle kinderen aan de Zuid-Afrikaanse West-Kaap hun medicijnbehandeling voor hersenvliesontsteking veroorzaakt door tuberculose (tuberculeuze meningitis, tbm) thuis kunnen ondergaan. Want, zo houdt zij haar gehoor voor, dat is veel minder schadelijk voor de emotionele ontwikkeling van het kind, daarbij bespaart het de overheid ter plaatse een heleboel geld.

Koepel Van Furth representeert met haar project de faculteit geneeskunde op een bijeenkomst van het Desmond Tutu Programma van de Vrije Universiteit. Tijdens deze bijeenkomst worden vier hoogleraren, van vier verschillende VU-faculteiten, benoemd op

een Desmond Tutu-leerstoel. Het programma bindt alle Zuid-Afrikaanse projecten in VU en VUmc en biedt een structuur om kennis en ervaringen te delen. Daarnaast is er gelegenheid om promovendi uit te wisselen. Op termijn zal er ook fondswerving voor de projecten worden gedaan. Van Furth is vooralsnog geen hoogleraar in dit programma. Toch is juist zij degene die aan de voormalig aartsbisschop haar project mag presenteren. Een hele eer, zo vindt ze.

Hersenvliesontsteking De spreekwoordelijke steen die Van Furth en Schoeman aan het rollen brachten, vindt zijn oorsprong in een van de onderzoekslijnen die de Nederlandse kinderarts-infectioloog onder haar hoede heeft. Ze probeert een lang verhaal kort te maken. “Via via kwam ik in Zuid-Afrika terecht, bij Schoeman. Vooral in de townships komt tbm nog heel veel voor. Met de Nederlandse kennis op het gebied van Public Health zijn we bezig om de infrastructuur verder te optimaliseren waardoor nog meer van Schoeman’s patiëntjes thuis behandeld kunnen gaan worden. Voor Zuid-Afrika heel bijzonder,

de gangbare praktijk is daar dat kinderen voor deze medicijnbehandeling zes maanden in het ziekenhuis worden opgenomen.”

Betrokken in woord en daad Uiteindelijk doel van de twee samenwerkende artsen is hun project zover uit te breiden, dat alle kinderen met tbm en hun familie zo worden ondersteund dat thuisbehandeling mogelijk is. Van Furth toont zich zeer betrokken bij de Zuid-Afrikaanse kinderen in dit project, in woord en daad. “Ik probeer fondsen te werven. Per kind kost de standaardbehandeling zo’n vijfhonderd euro. Een goede behandeling bespaart echter heel veel geld. Wordt de ziekte namelijk niet goed behandeld, dan overlijdt het kind of raakt het ernstig gehandicapt.” Daarnaast richt de VUmckinderarts zich op onderzoek. “We zijn nu bezig om een student te laten onderzoeken welke factoren van belang zijn in het bewerkstelligen van therapietrouw.” Die therapietrouw is een belangrijke zaak, zo weet Van Furth. “Wordt de behandeling niet afgemaakt, dan kan de bacterie resistent worden en dat is gevaarlijk.”

Tr a c e r – 4 d e ce m b e r 20 0 8 – N i e u w s – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –

‘Het bewijs groeit dat deze vitamine niet alleen goed is voor je botten, maar mogelijk ook auto-immuunziekten, infecties en zelfs kanker kan voorkomen.’ Paul Lips, hoogleraar endocrinologie, over de toenemende belangstelling voor vitamine D. Reformatorisch Dagblad, 22 november. ‘Bij pubers zie je tegenwoordig vaak een ongezonde levensstijl: roken, zuipen, blowen. Dat leidt niet alleen tot lichamelijke stoornissen, maar ook tot psychosociale klachten. Dat moeten we dus voor zijn.’ Remy HiraSing, hoogleraar jeugdgezondheidszorg, over het belang van vroegtijdige signalering van problemen bij kinderen. Jeugdzorgnieuwsblad Jong aan de Amstel, december. ‘Daar (in Ierland, red.) worden heel duidelijke keuzes gemaakt. Een beperkt aantal ziekenhuizen heeft een volledig ingerichte IC en de andere ziekenhuizen hebben een zogenoemde high dependency unit, zeg maar een kleine IC. Hier kunnen ze prima de acute patiënten opvangen, en vervolgens wordt de patiënt overgebracht naar de grote IC in een groot ziekenhuis. Ik denk dat dat een goed model is, ook voor Nederland.’ Armand Girbes, hoogleraar intensive care geneeskunde over dat er teveel patiënten onverantwoord lang op een kleine ic liggen in een klein ziekenhuis en dat er specifiek geld naar grote ic’s moet gaan ten koste van kleine ic’s. nova, 28 november. 9

Aan de muur – Wat hebben VUmc medewerkers op hun werkplek aan de muur hangen? Waarom hebben zij voor dat schilderij of die foto gekozen? En heeft het een speciale betekenis?

Wat hangt er aan de muur bij Ronald Schuurman en Yvonne Boom, secretaresses urologie?

• Een landkaart van Europa n Ursula Wopereis

Voor hun werkkamer op 4F 043 zochten Ronald Schuurman en Yvonne Boom iets decoratiefs en toegankelijks van formaat. Het werd een schoolkaart uit 1966 met de oude staatkundige indeling van Europa. “Gekocht via een antiquariaat in Nijmegen”, vertelt Ronald, liefhebber van landkaarten. “De meeste zijn door veelvuldig gebruik zwaar beschadigd of verloren gegaan, maar deze verkeert nog in prima staat.” “Hij is groot en lekker overzichtelijk, met mooie kleuren. We kennen hem inmiddels blind”, lacht Yvonne, die vanaf haar werkplek het mooiste zicht heeft op de kaart. “Bij veel mensen roept de landkaart nostalgische herinneringen op aan de lagere school.” De kaart prikkelt de fantasie. Iedere bezoeker heeft zijn eigen verhaal. Vooral rond de

Koffiepauze, een overleg, een afscheidsborrel of een verjaardagsfeestje. Er zijn veel momenten om als collega’s ff bij elkaar te komen. Tracer legt ze vast.

Foto Digidaan

datum en tijdstip foto zaterdag 29 november, 11.30 uur afdeling kinderen van medewerkers van VUmc en VU waar Résidence Fontaine Royale in Amstelveen uitzicht een parkeerplaats gelegenheid het bezoek van Sinterklaas

Door die combinatie van nostalgie en fantasie verveelt de landkaart nooit. Mochten ze één plek kiezen om nu naar toe te gaan, dan koos Ronald Wenen. Of Finland, vanwege het desolate landschap. Yvonne wijst Leningrad aan, tegenwoordig St. Petersburg. “Het liefst in de winter, in de sneeuw, als de Neva bevroren is.”

Foto Ronald van Wieren

zingen

zomervakantie vertellen mensen vaak waar ze heen gaan of zijn geweest. Bij Ronald roept deze kaart vooral herinneringen op aan zuidelijke landen en desolate plaatsen. “In een mum van tijd heb je een flashback. Ik zie mezelf weer de hele kustlijn van Sardinië afrijden en denk aan de mensen die ik daar ontmoet heb. Hoe zou het daarmee zijn? Ships that pass in the night.”

Bijna zestig kinderen van VUmc- en VU-mede­ werkers deden verwoed hun best om met sinterklaasliedjes de goedheiligman naar Résidence Fontaine Royale te lokken. En dat lukte: rond 11.00 uur kwam hij, mét een grote groep Zwarte Pieten, de zaal binnen. Een voor een mochten ze bij de Sint komen en kregen ze een, speciaal voor hen uitgezocht, pakket. Wat er in zat bleef nog even geheim, want pas toen het laatste kind zijn cadeautje had ontvangen mocht iedereen met het uitpakken begin-

nen. Veel aanmoediging hadden ze daarvoor niet nodig. Na het een, twee, drie, scheuren maar, vlogen de papiersnippers in het rond. Ingrid en Martin Kooij: “Het was een leuk intiem ochtendfeestje daar in Amstelveen. Een strakke organisatie door Eddy Boots, een leuke Sinterklaas en enthousiaste Pieten. Op de terugreis gingen bij Sanne en Nynke de lichtjes al snel uit. Vanaf de achterbank hoorden we alleen nog het gehuil van de babypop, die Nynke cadeau had gekregen.” n MK

Lorenzo

Soms komen nieuwe medewerkers ‘via via’ binnen. Ze worden getipt door een buurvrouw, vriend(in) of ontmoeten een VUmc-er in de kroeg die vertelt hoe leuk het werken hier is. Zo worden medewerkers ambassadeurs voor VUmc en halen mensen over de streep om hier te komen werken. Nieuwe medewerkers waarop met de huidige krapte op veel afdelingen vaak met smart wordt gewacht. Komende maanden in Tracer een serie met nieuwe medewerkers die ‘via via’ bij ons terecht kwamen.

Petra Blokker en Richard Ensing, medewerkers bij de helpdesk, kwamen via Erwin Molenaar, teamleider support & decentraalbeheer, bij VUmc werken Hoe kennen jullie elkaar? Petra (links op de foto): “Wij kennen elkaar van onze vorige baan. We werkten alle drie bij de politie. Na ruim drie jaar was ik toe aan iets nieuws.” Hoe kwam je op het idee haar en Richard te vragen? Erwin (midden): “Ik wist dat ze allebei naar iets anders uitkeken en ik wist hoe servicegericht ze werken. Het zijn echte toppertjes, dus toen er hier vacatures waren heb ik Petra en Richard gebeld.” Hoe vond je het dat Erwin jullie belde? Richard: “Ik hoefde niet lang na te denken, want Erwin is erg enthousiast en ik was natuurlijk al aan hem gewend.” En bevalt het? Petra: “Het bevalt me prima. Er moet nog veel gestructureerd worden hier, maar het is een fijn team.”

10

Tr a c e r – 4 d e ce m b e r 20 0 8 – N i e u w s – O n d e r w i j s – O n d e r z o e k – P a t i ë n t e n z o r g – O r g a n i s a t i e – M e d e d e l i n g e n – Va c a t u r e s –