2012 Nieuws 3 Weidevogels 17 Franse toptuinen 20

Vrienden nieuws 3/2012

Nieuws

3

Weidevogels

17

Franse toptuinen

20

E

V

E

N

B

I

J

P

R

A

T

E

N

Jonge maraboe - foto: Peter van Norde

Beste Vrienden en Vriendinnen, Ons jubileumjaar komt steeds dichterbij! Vanaf Vriendennieuws 2012-4 gaan wij er volop aandacht aan besteden. In dit nummer blikken we vast een beetje vooruit. We informeren u over de opzet van ons jubileumgeschenk: Amazonica, de nieuwe vlinderdome van Blijdorp. Maar we hebben ook uw hulp nodig. Verras ons met uw interpretatie van 50 jaar Vrienden van Blijdorp! De leukste inzendingen worden beloond met gratis deelname aan een van de eendaagse reizen van het komende jaar. Over reizen gesproken. In dit nummer alweer de laatste reisaankondiging van dit jaar. Bent u nog niet mee geweest dan is dit uw kans. Natuurlijk kunt u ook zelf naar Dierenpark Emmen, maar met ons is het veel gezelliger!

I

N

H

O

U

Vrienden nieuws

Verder informeren wij u natuurlijk weer uitgebreid over het wel en wee van onze Diergaarde. Speciale aandacht vraag ik voor onze bijdrage aan het beschermingsproject van Blijdorp voor Vietnamese waterschildpadden en de kennismaking met notaris Helma Leonhard-Strien. Mw. Leonhard-Strien heeft zich bereid verklaard om de Vrienden te helpen bij vraagstukken rond giften en schenkingen, etc.

D

3/2012

Even bijpraten

2

Nieuws uit Blijdorp

3

Ik hoop u binnenkort weer te mogen begroeten bij de winterlezingen. De eerste twee lezingen gaan –natuurlijk- over ons jubileumproject. Dus wilt u goed geïnformeerd blijven, kom dan de tweede zondagen van november en december ’s ochtends naar Blijdorp. Vrienden maken het verschil!

Verslag van de Vriendenreis naar de Zoo van Keulen

8

Vijftig jaar Vrienden van Blijdorp: Deel uw herinneringen!

9

Botanisch Blijdorp: Een stukje China in Rotterdam

10

Convocatie Najaarsexcursie naar Dierenpark Emmen

12

Lijn 13: De kat

13

‘AmaDOMEca’

14

Een rondje langs de weidevogels

17

Kennismaking met onze huisnotaris 19 Een meerdaagse reis naar drie Franse toptuinen

20

Sneak preview jubileumreis

22

De Vrienden ondersteunen Blijdorp, ook in Vietnam

22

Mutaties in de Diergaarde tweede kwartaal 2012

23

Duif gered

23

Agenda, colofon, schenkingen en legaten

24

Marcel Kreuger, Voorzitter.

BEZOEK OOK ONZE VRIENDENSHOP IN DE RIVIÈRAHAL

Blijdorp

N

I

E

U

W

S

Tekst: Gerda Nijssen Blad van Victoria - foto: Gerda Nijssen

Een waterlelie, maar dan veel, veel groter. Dat is de Victoria amazonica. U vindt deze prachtige bloemen in de, hoe kan het ook anders, Victoria serre. Vooral de bladeren zijn super groot en hebben een groot draagvermogen. Ze kunnen tot wel 25 kilo dragen. De verklaring daarvoor zit aan de onderkant van het blad. Daar zitten kleine ‘compartimenten’ verdeeld over het hele blad; als het ware een tapijt van kleine luchtbedjes. Met stekels om knagende insecten te weren. Begin september zijn ze op hun sterkste punt en dan kunt u weer langs om een leuke foto van uw jongste te laten maken zittend op een van de bladeren.1 Met enig voorbehoud over de precieze datum, want een blad groeit zoals het groeit. Houdt u vooral de website van Blijdorp in de gaten. De bloemen zijn op hun mooist rond elf uur ’s ochtends. De knoppen gaan om de twee, drie dagen open. Ieder jaar ontvangt Blijdorp zaad uit het buitenland. Dit jaar te laat naar de zin van de dames en heren botanici. Dus namen ze een overblijvertje en dat bleek een goede zet. Dit jaar is de bloei veel eerder dan in andere jaren, dankzij het stekkie van vorig jaar. 1

(waarschijnlijk op 2 september)

Heeft u al van de groente geproefd? Sinds mei is er een nieuwe info wagen geïnstalleerd bij de moestuin naast onze monumentale entree. De vrijwilligers kregen een extra cursus aangeboden om deze nieuwe taak op zich te nemen. “Wilt u wat zuring proeven, mevrouw? En die bloem van bieslook is prima eetbaar.” Voor onze stadse kinderen een les over hoe kool groeit. De groenten kunnen ook gekocht worden. De opbrengst gaat naar het natuurbehoudproject voor de rode panda. Dus binnenkort ga ik daar artisjokken of kardoen kopen. Heeft u wel eens aardperen geproefd? Echt lekker! Op mijn moestuin laat ik ze maar staan, want ik vind de bloemen zo leuk. Denk aan de hoogte van de zonnebloem, alleen is de bloem kleiner van formaat. Stevige stengels die rechtop blijven staan en de bijen zijn er dol op. Het zijn echte woekeraars. Dat is ook wel te zien in de Blijdorpse moestuin. Verder staat er mooie, maar vooral heerlijke ruikende tijm en tal van andere keukenkruiden. Verschillende appel- en perenrassen, jaloersmakende rabarber planten. Kent u bijvoorbeeld een moerbei boom? De vruchten hangen er al in. Te vinden bij de ‘oude’ ingang gelijk aan de linkerkant bij het gerestaureerde muurtje. De tropische bomen staan in de Victoria serre. Zo staat er al jaren een zuurzak

boom, anona cherimolia (of muratica). De zuurzak is een grote exotische vrucht met een donkergroene schil met stekels. Het formaat is 20 tot 30 centimeter, een zuurzak kan wel 2,5 kilo wegen. Aan de vrucht van deze boom worden kankerkillende werkstoffen toegekend volgens mijn Surinaamse vriendinnen. In Suriname wordt veel zuurzaksap gemaakt en als limonade verkocht. In de vlinderserre staan weer andere tropische bomen zoals de guave en banaan. Ook de botanische afdeling had het er maar druk mee, met het ‘ongelukje’ van Vicks. Wel twintig vrijwilligers kwamen er aan te pas om het buitenperk van de ijsberen van stenen te ontdoen. Alle stenen moesten weg, bang als men was om een volgende gesneuvelde ruit door de spelende puber te laten veroorzaken. Echt, het was een speelse daad en geen gooien met stenen van Vicks. Gelukkig maar. En nog meer geluk dat er onmiddellijk ondernemers te hulp schoten, want het was geen sinecure. Dergelijke ruiten zijn duur. Het gaat immers om wel 9 lagen die aan elkaar geplakt zijn met folie ertussen. De steen is uiteindelijk door twee van de negen lagen gegaan en heeft nooit gevaar voor dier of mens opgeleverd. De boel is voorlopig gerepareerd, zodat ook in de zomervakantie onze poolpuber buiten kan 3 | Vriendennieuws 3 | 2012

spelen. In september komt er een spiksplinternieuwe ruit, dankzij de betrokken ondernemers en is het leed weer geleden. Vicks moet tegen die tijd ook verhuizen, want moeder Olinka kan opnieuw met Eric zorgen voor jong kroost.

Rivièrahal Er is volop beweging in de Rivièrahal. De zijkant, naast het gorilla binnenverblijf, wordt klaar gemaakt voor neushoorns. De schildpadden ‘keuken’ is al weg en ook het verblijf van de dwergnijlpaarden, wel jammer dat ze verhuisd zijn, is afgebroken. Alles wordt in gereedheid gebracht om de neushoorns een goed verblijf te bieden. Er komen Oostafrikaanse zwarte neushoorns. Daar is in Europees verband voor gekozen. In Frankfurt zijn er Westafrikaanse en nu dus bij ons Oostafrikaanse. Slurfhondjes - foto: Rob Doolaard

Vliegkooi bijna klaar - foto: Joost Hubeek

Op de vraag wanneer ze komen moet ik het antwoord schuldig blijven. Dat is altijd van veel factoren afhankelijk. Is het verblijf goedgekeurd, is de neushoorn gezond en fit genoeg voor de reis, heeft de transporteur tijd en de juiste transportmiddelen, afijn, noem maar op. In ieder geval is de verwachting dat ze dit jaar komen. In de zestiger jaren waren er al Afrikaanse neushoorns in Rotterdam. In 1962 is er een in onze tuin geboren.

Krokodillenrivier Onder de klipdassen is een ware geboortegolf uitgebroken. Het is ieder jaar weer verbazingwekkend hoeveel kleintjes te voorschijn komen. Een teken dat ze het goed naar hun zin hebben op de kopjes. Dan wordt het wel wat moeilijker voor de klipspringer om zich te handhaven, want de moeders beschermen hun spruiten natuurlijk stevig. Soms krijgt de klipspringer even wat rust achter de schermen. Dus mocht u hem niet zien, geen nood, hij komt wel weer tevoorschijn. Ook in de lucht, boven de krokodillen is het levendig. Er zitten nu vier soorten vogels. De emeraldspreeuw en de driekleurspreeuw zaten er al langer. Nu zijn daar de Violette schildtoerako en de sneeuwkap4 | Vriendennieuws 3 | 2012

N

I

E

U

W

S

Koeneusrog - foto: Rob Doolaard Zeereservaat Expo - foto: Fred van Tiel

roodborsttapuit (een ingewikkelde soortgenoot van onze tapuit) bij gekomen. Ze nestelen wel, maar ik heb nog geen jongen zien rondvliegen. Dat komt vast nog. Het slurfhondje heeft een maatje gekregen. Het klikte gelijk tussen de twee. En er is al een paring gesignaleerd. Nu maar hopen dat dat ook tot klein grut leidt. De grappige bruine dieren zijn goed te zien. Ze scharrelen rond naast de sprinkhanen kijkdoos.

Oceanium De koeneusroggen planten zich voorspoedig voort. Niet dat het gemakkelijk is om ze te kweken. De jonge dieren komen met opgevouwen vleugeltjes als volwaardige rogjes uit de moederbuik. De draagtijd is zeven maanden. Bij geboorte zijn ze zo’n 20 à 30 cm. Ze worden gescheiden grootgebracht boven in het gebouw naast de haaienbak. Eenmaal in het grote aquarium

bij hun soortgenoten moeten ze leren eten uit de hand van de verzorger. Dat doen de ouders namelijk ook, omdat ze anders niks binnen krijgen. Snel als de andere bewoners zijn. De mangrovebak herbergt medebewoners die zeer snel een lekker hapje voor de neus van een andere vis wegkapen. Maar uit de hand van een in verhouding reusachtig mens eten is natuurlijk ook wel even wennen. Maar met alle geduld van de wereld van de kant van de verzorgers lukt dat altijd weer prima. En hebben we er weer prachtige gezonde koeneusroggen voor de voortplanting bij. Wat eten ze zoal: steurgarnalen of stukjes van mesheften (zonder de schelp, want die scherpe kanten zouden de rog behoorlijk kunnen verwonden). Ondertussen zijn de vijf tarpons die uit Wenen in Blijdorp aangekomen zijn uit de quarantaine en in de mangrovebak geplaatst. Een tarpon kan wel 2,5 meter worden en tot 90 kilo wegen. Dat halen ze

voorlopig nog niet. De bedoeling is dat ze doorgroeien om eenmaal volgroeid bij de haaien in de tunnel te komen. Dat zou nu nog niet lukken, althans dan is hun geen lang leven beschoren. In Wenen zijn ze bewust klein gehouden omdat ze daar in een relatief klein aquarium gehouden werden. Door minder voedsel aan te bieden bleven ze klein. De vraag is nu of ze met meer ruimte en meer voedsel helemaal volgroeid zullen raken. Dat moet de toekomst uitwijzen. Af en toe gaat er dus een verzorger met een liniaal langs de mangrovebak om de tarpons op te meten. De octopussengeschiedenis leek eindelijk succesvol te verlopen. Een van de vrouwtjes had eieren gelegd. En zowaar 95% van de eitjes bleek levenskrachtig. De larfjes groeiden uit tot wel 3 mm. En een daarvan is gespot terwijl het een artemialarfje naar binnen werkte. De hoop groeide. In de koude klimaatkamer boven in het lab hielden de verzorgers ze nauwlettend in de gaten. Edoch alle goede zorgen ten spijt gingen ze toch dood. Jammer maar helaas. 5 | Vriendennieuws

3 | 2012

En zoals gebruikelijk onder octopussen hongerde de moeder van het spul zich dood. De pa, een fel dier, zal het ook niet lang meer maken is de verwachting. Op naar de nieuwe fokpoging. De verzorgers hebben weer een lijntje uitgezet naar le Croisic in Frankrijk waar al eerder een stel vandaan kwam, voor een volgende poging. Het moet toch een keer gaan lukken. In ieder geval is weer de nodige ervaring opgedaan en oefening baart kunst.

Poedoe 5 juni was een dag vol rampspoed. De steen van Vicks vloog door de ruit, met grote beroering in Arctica tot gevolg. Die dag overleed zeeleeuwin Dayenne tijdens de bevalling van haar allereerste jong. De baby bleek een stuitligging te hebben. De dierenarts is direct gewaarschuwd toen de verzorgers haar ’s ochtends in nood aantroffen, maar dat mocht niet meer baten. Ook het jong heeft het niet gered. Die dag

bracht niet alleen rampspoed. Bij de poedoes werd een jong geboren. Moeder en baby maken het uitstekend. Dus gaat u vooral even op kraamvisite voordat u langs Vicks loopt. Aan de overkant in de grote volière bij de ara’s zitten de kuifseriema’s. Zij hebben dit jaar een prachtig nest gebouwd boven op het binnenverblijf. Dat heeft ook tot kuikens geleid. Maar helaas is het kuiken niet meer gesignaleerd. Was het toch te druk tussen de ara’s voor de jonge ouders? Volgend jaar gaan de verzorgers het anders aanpakken. Wellicht moeten ze even ergens een rustig plekje toegewezen krijgen. De rode ibissen waren wel weer heel druk met hun kuikens. Ieder jaar lukt het om op nog meer plekken in het binnenverblijf nesten te bouwen en kuikens groot te brengen.

fose, mede dankzij een gulle gift van de Vrienden van Blijdorp. Een aantal verblijven is al klaar en bewoond. De schuttersvissen en bekerplanten hebben we tijdens de opening en presentatie na de jaarvergadering al kunnen bewonderen. Beide vullen hun ‘maag’ met insecten, maar vangen deze ieder op eigen wijze. Verder ziet u een verblijf met een Indiase brilslang en een verblijf met de bijzondere krokodilstaarthagedissen. Daar waar het binnenverblijf van de Prins Alfredherten was, is nu een verblijf met drie soorten vogels: balispreeuwen, mooie witte vogels met zwart aan hun staartveren en blauwe strepen bij

In het Azië-deel is veel veranderd. De rechteroever van de Pelikanen vijver is opnieuw beplant. Iets verder is het voormalig verblijf van de roestkatten ingericht voor de Bengaalse oehoes. Deze uilen zijn nauw verwant aan de Europese oehoe alleen zijn de Aziatische wat lichter van kleur. Het Azië-huis ondergaat een ware metamorVissende kat - foto: Peter van Norde

V

R

www.vriendenvanblijdorp.nl

U kunt deze bon besteden bij de Vriendenwinkel in Diergaarde Blijdorp.

Cadeaubon € 5,- (vijf euro) uitgegeven aan inschrijfnummer

Geldig tot 1 jaar na uitgifte. Niet inwisselbaar voor geld.

6 | Vriendennieuws 3 | 2012

naam plaats datum

I

E

N

D

E

N

Ontvang een cadeaubon van 5 euro voor de Vriendenwinkel in Blijdorp als u zorgt voor een nieuw lid van onze vereniging. Bedankt voor uw hulp Blijdorp nog mooier te maken!! handtekening

dieren om zich te verstoppen. De grote vliegkooi is nu (augustus 2012) nog niet helemaal klaar. Het net is weliswaar gespannen maar er moet her en der nog wat gesjord worden om het optimale effect te krijgen. Maar daarna kan het dan ook weer jaren mee. Wanneer deze reuze volière klaar is? De beplanting moet nog helemaal geschieden. Dus het duurt nog even. In de zomervakantie mochten alle bezoekers alvast een sneak preview nemen. In Taman Indah moet ik altijd even kijken hoe het gaat met Nico en Saar. Dit bejaarde stel withandgibbons wens ik nog een lang leven toe. De Indische neushoorns staan weer ieder op hun eigen weide. Nu vrouwtje Namaste zwanger is, kan zij de man niet meer velen. Bang als zij is om haar jong te schaden.

Jonge Visaya wrattenzwijnen - foto:Rob Doolaard

de ogen, de roelroels (al eerder te bewonderen in de Victoria serre) en de zwartnekvruchtduif. De nieuwe verblijven van de Komodovaraan en de boa zijn op het moment dat ik dit stukje schrijf nog niet helemaal klaar. De wanderoes zijn gelukkig gebleven. Van mij mogen ze daar ook zeker blijven. Het binnenverblijf van de Visaya zwijnen is voor ons niet meer zichtbaar. De zwijnen zelf natuurlijk wel buiten. Er lopen momenteel drie schattige gestreepte big-

getjes. Bij de vissende kat is een van de drie geboren kittens over. Het slechte weer heeft een zware tol geëist. Maar dit kitten is springlevend en dolt er met haar moeder op los.

Tot slot loop ik nog een laatste rondje langs Vicks. Hij is lekker aan het spelen met z’n speelgoed. Een rubberen ton is gekozen als veilig en toch leuk vermaak voor deze uit de kluiten gewassen jonge ijsbeer. En o ja de nieuwe expo van zeereservaten in het Oceanium is een plek om niet te missen. Ook voor volwassenen is de prachtige film over het leven op de zeebodem de moeite waard!

Bij de ingang naar het Aziatische moeras is met mistflarden een geheimzinnige sfeer gecreëerd. Het buitenverblijf van de makaken is flink opgeknapt met allerlei spannend klimmateriaal en meer plek voor de

N

I

E

U

W

S

Vicks - foto: Greet van Norde

7 | Vriendennieuws

3 | 2012

V

R

I

E

N

D

E

N

VERSLAG VRIENDENREIS NAAR DE ZOO VAN KEULEN Op zaterdag 14 april stond weer een groep mensen klaar voor de voorjaarsreis van de vrienden. Alhoewel de tweede bus wat later arriveerde bij de plaats van vertrek kwamen de twee bussen uiteindelijk om 12.15 uur aan bij de dierentuin van Keulen. Alhier was het voor de chauffeur in de vooroprijdende bus toch erg moeilijk om bij de ingang van de tuin uit te komen.

Zoals te doen gebruikelijk had Peter weer goed geregeld dat de zon ging schijnen zodat de hele middag door een mooi park gelopen werd.

onder water te zien. Verder waren er ook buitenterreinen voor de nijlpaarden. Al met al erg leuk. Het wegwerken van de kale hal in de tuin had iets fraaier gekund.

De Zoo van Keulen is een complete tuin met veel dieren, zodat het niet mogelijk is alles te bespreken. De auteur liep samen met onze voorzitter Marcel Kreuger door het park en zal enkele opvallende zaken weergeven.

Hier vlakbij ligt het Madagaskarhuis met veel traditioneel gaaswerk, betegeling en beperkte buitenverblijven. Een bijzonder dier was hier de ringstaartmungo. Verder door het park lopende komt men langs enkele klassieke volières met leuke vogels, als zwartvleugelibis, lepelaars en zangvogels. Allemaal erg klassiek.

Wat opvalt bij de entree is het feit dat het aquarium/terrarium buiten de zoo ligt. Je moet er dus aan denken als je door de ingang bent gegaan om het aquarium niet te vergeten. Als voormalig auteur van de rubriek Koud Bloed in Vriendennieuws moet je dit natuurlijk zien! Daarover later meer. We besloten om linksom de buitenring van het park te lopen en kwamen vrijwel meteen bij het eerste highlight: het Hippodrom. Een grote (nog kale) hal met links de Nijlkrokodillen en rechts een groep nijlpaarden. Daaromheen leven koerreigers, eenden, bijeneters en vele vissoorten. De nijlpaarden zijn van boven, maar ook in en 8 | Vriendennieuws 3 | 2012

Iets verderop: zeeleeuwen op een verouderde rots. Maar dan kom je bij de olifanten. Een grote hal met daaromheen enkele grote buitenperken. Alle perken voorzien van waterpartijen, rotsen, zand en een enkele boomstam. Dit is Taman Indah, maar dan vijfmaal zo groot. Vanaf een terrasje kun je de olifanten goed bekijken. Alleen dit verblijf al is het bezoek waard. Vervolgens twee tropenhallen. De ene hal toont een diversiteit als Matschie boomkangoeroe, kikkers, vogels. De andere hal is de apenhal en toont bonobo’s, gorilla’s,

Borneo orang oetans, Douclangoeren en enkele kleinere apensoorten Bij de bonobo’s was een jong te zien, evenals bij de gorilla’s . Bij de apenhal hadden alle apen buitenverblijven. Echter alle apen waren binnen. Binnen was een verouderd betonnen gebouw, met veel houtwerk om het beton te verbergen. Positief was het feit dat bij de orangs heel veel klimmateriaal aanwezig was, zoals het bij een boombewonende soort hoort. Dit zie je dierentuinen helaas vaak anders. Alhoewel het niet hoort bij een moderne tuin waren toch alle grote katten naast elkaar gehuisvest. Te zien waren: sneeuwpanters, Perzische panters, Aziatische leeuwen en Siberische tijgers. Eerlijk is eerlijk, ondanks de klassieke indeling waren de verblijven over het algemeen mooi, groot en goed ingericht. Vooral het verblijf van de sneeuwpanters geeft een goed beeld van deze dieren in de Himalaya. Bij de Siberische tijgers waren drie jongen aanwezig. Na de grote katten kom je bij het toekomstig Zuid-Amerika gebied. De dieren waren nog niet of slecht zichtbaar. Wel waren nog enkele apen in het voormalig apenhuis binnen zichtbaar. Hier waren ook zeldzame rode brulapen te zien. Bijna weer terug bij de ingang kun je het verblijf van de stokstaartjes niet missen. Het is een opvallend groot verblijf met opmerkelijke bouwsels (omgekeerde para-

N E D N I

E

1963-2013

plu’s ) in het verblijf. Terwijl wij stonden te kijken kwam een verzorgster met voedsel. Dit keer eendagskuikens; die snel werden verslonden. De schattige diertjes bleken gewoon roofdieren te zijn. Natuurlijk was toch nog het aquarium annex vivarium gebouw aan de beurt. Helaas voor de auteur was door tijdsgebrek weinig tijd over om alles goed te bekijken. Het aquarium/vivarium toont een grote collectie vissen, amfibieën en reptielen. Voor mij opvallend waren in de natuur en in dierentuinen zeer zeldzame Filippijnse krokodil, de bushmaster, veel kikkersoorten, krokodilstaarthagedis, Chinese reuzensalamander en de Amerikaanse Hellbender. Conclusie: We hebben weer een schitterend dagje dierentuin meegemaakt. Keulen is nog een klassieke dierentuin met een hier en daar prachtige parkaanleg. De collectie is groot en divers, maar veel dieren zitten nog in de specifieke rijtjes als katten, vogels, etc. Er is nog nauwelijks sprake van een thematische aanpak. Niets is echt slecht, maar het aantal toppers is ook beperkt. Kortom de auteur en Marcel gaven het geheel een 7 min. Deze tuin is bezig met de uitvoering van een plan om nog 150 miljoen Euro te investeren, dus over enkele jaren zal het zeker de moeite waard zijn om weer eens te gaan kijken.

R

VIJFTIG JAAR

V

Tekst en foto’s: Gerhard Tijssen

VRIENDEN VAN BLIJDORP: DEEL UW HERINNERINGEN! Volgend jaar is het zover. Onze vereniging Vrienden van Blijdorp steunt dan al vijftig jaar Rotterdams’ trots: Diergaarde Blijdorp. In het jubileumjaar staan we uiteraard uitgebreid stil bij de geschiedenis en verworvenheden van onze vereniging. En daarbij kunnen we uw hulp goed gebruiken! De vereniging is niets zonder haar leden. U heeft de afgelopen jaren geld ingezameld, reclame gemaakt voor de Diergaarde of bent actief geweest als vrijwilliger. Voor de speciale jubileumedities van ons blad Vriendennieuws zijn wij opzoek naar uw herinneringen aan de Vrienden van Blijdorp. Als u die naar ons inzendt, maakt u bovendien kans op een leuke prijs. We zijn op zoek naar uw verhalen. Een leuke anekdote. Een typerende foto. Misschien een gedicht? Laat het ons weten! De keuze is aan u. Alle inzendingen worden beoordeeld door een jury, bestaande uit Joke Swaep, weduwe van de oprichter van de Vrienden, Ben Swaep, Blijdorp-directeur Marc Damen, AD-journalist en Blijdorp-watcher Marcel Potters en de voorzitter van de Vrienden en eindredacteur van Vriendennieuws, Marcel Kreuger. Via uw inzending kunt ook een leuke prijs winnen! Als uw stuk geplaatst wordt in Vriendennieuws dan mag u gratis mee op één van de eendaagse Vriendenreizen van 2013! U kunt uw inzending sturen naar het secretariaat van onze Vereniging: Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam of email [email protected] We kijken uit naar uw reacties!

9 | Vriendennieuws

3 | 2012

Foto: Koos van Leeuwen

Foto: Koos van Leeuwen

Tekst Monique van Leeuwen-Maat

EEN STUKJE CHINA IN ROTTERDAM Zomaar een maandagmiddag in augustus. Een golf van paarse bloempluimen aan de waterkant. Daarboven wiegen de frêle bloemen van herfstanemonen.

De Chinese tuin straalt rust uit, ondanks dat er meer mensen zijn. Ze zitten op de rand bij de waterval te mijmeren. Kinderen spelen in het huis van de dichters. Twee van hen vermaken zich met de stapsteen in het water van de beek. Hij wiebelt een beetje, dat is best eng. Eindeloos gaan ze heen en weer van de ene naar de andere kant. Even wiebelen op die spannende steen en dan weer terug naar de veilige wal. In dit stukje Blijdorp zijn nauwelijks dieren te vinden. In het vorige nummer van Vriendennieuws heb ik het al genoemd: door de nieuwe route is de Chinese tuin ontsloten voor het publiek. Lag zij eerst verborgen, nu worden alle bezoekers door dit sfeervolle stukje Blijdorp geleid. Dat het er goed toeven is, zie ik die maandagmiddag. Het is er veel drukker dan voorheen en ik hoor en zie mensen genieten. Dit stukje Blijdorp is aangelegd in 1990, als start van het biotoop Azië. Zusterstad Sjanghai zorgde voor materiaal en ambachtslieden en zo ontstond dit stukje China in Rotterdam. Niet alleen de bouwwerken en ornamenten zorgen voor de sfeer. Heel bepalend is de beplanting, die

voornamelijk uit soorten bestaat die hun oorsprong in China vinden. ‘Planthunters’ Dat we al die verschillende soorten planten kunnen bewonderen danken we aan de ‘planthunters’, oftewel plantenjagers. Al eeuwen verzamelen mensen zaden, bollen en stekjes van planten. Met name in de negentiende eeuw trokken botanici erop uit om nieuwe soorten te ontdekken voor de wetenschap, maar ook om het assortiment van tuinplanten uit te breiden. Vooral de Engelsen zijn hierom beroemd. De expedities waren vaak jaren onderweg en de wetenschappers drongen tot diep in onbekend terrein door. Regelmatig met gevaar voor eigen leven. Materiaal werd gedroogd en samen met zaden en bollen en knollen opgestuurd naar het land van herkomst. Ook werden draagbare kassen ontwikkeld waarin levende planten werden meegenomen aan boord van een schip om zo na een hele lange reis in Engeland aan te komen. Kew Gardens in Londen heeft een enorm rijke verzameling van dit materiaal. Eenmaal in Engeland, werden de zaden gezaaid en de planten gekoesterd. Door uitwisseling tussen de

botanische tuinen onderling, werden de beschikbare exemplaren over meerdere plaatsen verdeeld en breidden aantallen van zeldzame soorten zich uit. Ook nu nog worden regelmatig soorten (her)ontdekt. Veel plantensoorten worden in hun oorspronkelijke leefgebied met uitsterven bedreigd, bij voorbeeld door ontbossing ten behoeve van de landbouw. Laatbloeier Een voorbeeld van zo’n bedreigde plant is Heptacodium miconioides. In 1877 verzamelde William Hancock materiaal van deze boom. Het gedroogde materiaal kreeg een plek in het herbarium (verzameling van gedroogde planten) in Kew Gardens. In 1907 stuurde een andere planthunter, Ernest Wilson, opnieuw materiaal van deze boom naar Engeland. Ook dit belandde in het herbarium van Kew. Pas in 1980 ontdekten Amerikaanse botanici tijdens een rondleiding door de botanische tuin van Hangchow de plant opnieuw. Zij kregen zaden mee naar huis en gingen de plant kweken. De planten werden verspreid over diverse botanische tuinen. In 1983 kreeg een Nederlandse boomkwekerij enkele bewortelde plantjes. Alle planten in cultuur stammen af van die ene struik uit de botanische tuin van Hangchow. Inmiddels is de plant, die alleen in China voorkomt, met uitsterven bedreigd. Zij staat op de rode lijst van bedreigde soorten van het IUCN (International Union for the Conservation of Nature). De Nederlandse naam voor deze plant is B

10 | Vriendennieuws 3 | 2012

O

T

A

N

I

S

C

H

Lathraea clandestina - Foto: Juul van Dam

Zevenzonen boom. Hepta betekent zeven. De witte bloemen van deze boom verschijnen in trossen. Daaraan zitten kransen van elk zeven bloemen. De plant bloeit in de nazomer en de bloemen kunnen wel tot oktober aan de plant blijven. Zij is te bewonderen in ons eigen Blijdorp, naast het kuifhertenverblijf aan de rand van de Chinese sfeertuin. Nog meer bijzonderheden… Bovengenoemde planthunter Ernest Wilson ontdekte aan het einde van de 19de eeuw ook de Emmenopterys henryi en omschreef de boom als “een van de opvallendste en mooiste bomen in de Chinese bossen”. Het eerste exemplaar werd in 1907 in Kew Gardens gepland. Zij bloeide pas voor het eerst 70 jaar later! Emmenopterys henryi kan zeer oud worden. In 2004 ontdekte een plantenexpeditie een exemplaar van 45 meter hoog die vermoedelijk 1000 jaar oud is. Doordat steeds meer bossen gekapt worden voor landbouwgrond is ook deze soort op de natuurlijke standplaats ernstig bedreigd. De bloei van deze boom is bijzonder fraai. De trompetvormige bloempjes staan in een pluim bij elkaar en daartussen staan grote, lepelvormige witte kelkbladen. Omdat het zo bijzonder is deze boom te zien bloeien hier een link naar een fraaie foto op internet: Emmenopteris henryi | Flickr - Photo Sharing!

Er zijn nog meer bijzonderheden te ontdekken in de Chinese sfeertuin, zoals de Sinocalycanthus chinensis. Deze struik is pas in 1963 door twee Chinese botanisten ontdekt op een berghelling in het oosten van China. De plant valt op door de mooie, grote wasachtige bloemen die voornamelijk in de periode mei-juni aan de heester verschijnen. Pas in 1980 kwamen de eerste zaden naar Europa en in 1987 bloeide zij voor het eerst buiten China. In 2006 heeft de botanische afdeling de struik voor het eerst gezaaid en opgekweekt achter de schermen. Inmiddels is ook zij te bewonderen in de Chinese sfeertuin. Kleine stiekemerd In het voorjaar kun je een bijzonder plantje tegenkomen in de Chinese sfeertuin: een groot plakkaat paars/roze bloemen, die lijken op monnikskappen of narrenmutsen. Zij komt zomaar uit de grond. Groen blad is niet te bekennen, ook niet na de bloei. Lathraea clandestina is de naam voor deze soort van de prachtschubwortel. De plant ontleent haar naam aan het Griekse woord ‘lathraios’, dat ‘verborgen’ betekent. Zij parasiteert op de wortels van met name wilgen, elzen en populieren. Met boorwortels dringt zij door in het wortelgestel van haar gastheer. In de grond zelf heeft de plant een vlezige wortelstok. Zij leeft het grootste deel van het jaar ondergronds. Alleen als zij bloeit, in het voorjaar,

Heptacodium miconiodes - Foto: Rob Doolaard

kun je haar aantreffen. De eerste keer dat ik haar aantrof heb ik op mijn buik op het pad gelegen; het is een bijzondere verschijning. De prachtschubwortel stamt niet uit China, zij komt van dichter bij huis. In Frankrijk en België (Ardennen) kun je haar aantreffen in het wild. Inmiddels heeft zij zich ook verspreid naar Nederland en Engeland. De meeste mensen zullen genieten van al het mooie groen en de prachtige bloemen in de Chinese sfeertuin en van de rust, de sfeer. Als je goed gaat kijken, kun je er veel verschillende, bijzondere planten vinden. Elk seizoen staan er weer andere schoonheden te bloeien. En elk van die planten heeft zijn eigen verhaal. Waar komt hij ( of zij?) oorspronkelijk vandaan? Wie heeft hem het eerst ontdekt en hoe is hij naar Europa gekomen? Hoe is hij in de Diergaarde gekomen: hebben ze hem zelf uit zaad opgekweekt? Of was het een stekje van een andere Botanische tuin? Van planten krijg je nooit genoeg!

Naschrift: In het voorjaar hebben we de botanische tuin in Haren (Groningen) bezocht. In deze tuin is een grote Chinese tuin te vinden met allerlei bouwwerken, waterlopen en bijzondere planten, Deze botanische tuin is zeer de moeite waard, dus als u naar het noorden van Nederland gaat: een echte aanrader!

Met dank aan: Melitta van Bracht (Diergaarde Blijdorp) B

L

I

J

D

O

R

P

11 | Vriendennieuws

3 | 2012

NAJAARSEXCURSIE DIERENPARK EMMEN HET JUWEEL VAN HET NOORDEN…

REAGEER SN EL!

zonder dinerbuffet in restaurant ‘Voortse Herberg’. U kun hier twee uur lang onbeperkt genieten van een warm en koud Hollands buffet, een Oosters Wokbuffet en een Japans Tipan Yaki buffet. Zelfs de drankjes (frisdrank, bier, wijn en koffie) zijn inclusief. Is dat geen mooie afsluiting van het reisseizoen 2012? De volgende punten zijn voor u van belang: Vertrek: 9.00 uur vanaf het metrostation Capelsebrug op de grens van Rotterdam en Capelle a/d IJssel. U kunt hier ook gratis parkeren. Aankomsttijd in Emmen ca. 12.15 uur. Geplande aankomsttijd in Rotterdam ca. 22.30 uur. Kosten voor leden bedragen: € 55,00 Niet leden betalen € 57,50

Tekst: Pieter Biesta Foto: Greet van Norde

Beide delen zijn met elkaar verbonden door een 450 meter lange looproute met een loopbrug dwars door het winkelcentrum van Emmen. In de nabije toekomst zal het hele park van de centrumlocatie verplaatst worden naar de locatie op de (Noordbarger) Es. Het kan zomaar zijn dat deze excursie voor u het afscheid wordt van het oude ‘Noorderdierenpark’!

N

Bij wat minder weer is er voldoende overdekt te zien. In het Biochron, Aziëhuis, Oasia, vlindertuin en niet te vergeten ‘AmeriCasa’ kunt u uren-lang vertoeven. Verder is Emmen vlak met goede paden. Iets minder goed ter been isgeen enkel probleem.

Aanmelden voor deze reis Het verschuldigde bedrag dient u over te maken naar girorekening 20.71.059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp te Honselersdijk onder vermelding van ‘Emmen’ + uw (06) telefoonnummer. Uw aanmelding dient uiterlijk 26 september te zijn ontvangen. U ontvangt geen verdere bescheiden of mededelingen, tenzij de bus vol is. Hiervan krijgt u dan zo snel mogelijk bericht en het volledige bedrag wordt teruggestort.

12 | Vriendennieuws

3 | 2012

E I R

U bent gewend dat de najaarsexcursie een binnenlandse tuin is met een vertrek om 09.00 uur. Dat blijft ongewijzigd. Wel komen we laat terug. Dit komt door de afstand en een heel bij-

V

Dierenpark Emmen bestaat uit twee gedeelten: Dierenpark Emmen Centrum. Dit is de beroemde oude tuin van Emmen. Hier vindt u de mooie Afrikasavanne, het ‘Wilde Westen, de olifantenfamilie en wie kent

N

D

Dierenpark Emmen Bij velen beter bekend als het Noorderdierenpark. Dierenpark Emmen is in de jaren 70 en 80 door een bezielende PR van Aleid Rensen op de Europese dierentuinkaart gezet en gold als één van de mooiste dierentuinen van Europa. Het is jammer dat Dierenpark Emmen nu meer media-aandacht krijgt door haar financiële zorgen, ongelukken met olifanten en de problemen met de verplaatsing van de tuin. Zonde! Dierenpark Emmen is nog steeds een fantastische tuin en behoort nog steeds tot de top van Nederland!

de Emmense vlindertuin niet? Dierenpark Emmen Es. Een nog klein gebied met de Yucatan speeljungle en natuurlijk het alles overtreffende pinguïnverblijf.

E

Op zaterdag 6 oktober 2012 organiseert de Vereniging Vrienden van Blijdorp de najaarsexcursie naar Dierenpark Emmen. Het is weer een bijzonder programma. Anders dan de ‘gebruikelijke’ najaarsexcursies. Kijkt u maar…

In de reissom zijn inbegrepen: - de busreis Capelle a/d IJssel – Emmen v.v; - Parkeerkosten in Emmen; - toegang tot de dierentuin met een rondleiding; - koffie met gebak in de achterzaal van restaurant ’t Paviljoen in Dierenpark Emmen; - Een dinerbuffet op de terugweg met onbeperkt eten en drinken in restaurant “Voortse Herberg” te Voorthuizen; - fooi voor de chauffeur.

Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te restitueren voor afmeldingen die na 26 september worden ontvangen. Eventuele restituties vinden plaats onder inhouding van € 2,50 administratiekosten.

Lijn 13 DE KAT

Foto: Peter van Norde

Het is warm en de lucht trilt net als de vleugeltjes van het kleine musje waar ik naar kijk. Het is een mooie dag en er is voedsel genoeg voor kleine vogeltjes. Het eerstejaars musje bedelt bij diverse oudere vogeltjes in de troep; ze weet niet goed meer wie haar moeder is. Zo langzamerhand moet ze voor zichzelf kunnen zorgen. Ja, gelukkig, eindelijk krijgt ze toch een korreltje van een volwassen musje. Mijn vrouw kijkt vertederd en verkruimelt nog een koekje. Het gekwetter is niet onopgemerkt gebleven. Een schaduw maakt zich los van het struikgewas en glijdt onhoorbaar langs een groepje palmbomen dichterbij. Het was geen Cyperse kat, zoals hier in Paphos te verwachten is maar een gewone gitzwarte merkloze straatkat met opvallende vel gele ogen. Onze kant van het zwembad had een muurtje van 70cm hoog met platte stenen erop die naar de droge kant tien centimeter overhingen. En daarop ging ons piepkleine musje zitten om verder te bedelen, zich niet bewust van de schaduw die al over haar bestaan hing. Ze hipte wat heen en weer en keek hoopvol naar haar oudere soortgenoten. Schuin onder haar sloop het noodlot naderbij. Mijn vrouw wilde de kat wegjagen, uh…wilde dat ìk de kat zou wegjagen. Maar ik zei dat katten de mussen toch nooit te pakken krijgen. “Ze springen altijd mis…” riep ik nog, te lui om mijn puzzeltje neer te leggen. “Kom op zeg, ik heb vakantie! Ik doe al genoeg aan natuurbescherming. Kan die mus niet even voor zichzelf zorgen?” riep ik lachend. Op het zelfde moment ontspande de zwarte veer. De kat sprong recht omhoog onder de rand uit, bijna een meter,

draaide in de lucht 180o en sloeg met één poot het musje van de rand in zijn bek. Binnen luttele seconden was de kat met verende tred op weg naar de bougainville verderop; het musje gaf geen piep meer. Zag ik nog een zekere trots in de houding van de kat? Ik moet het me verbeeld hebben. De kat is in dit verhaal duidelijk de slechterik. Maar toch, toch kon ik mijn bewondering niet onderdrukken. De glijdende aansluiproute, de souplesse. De balans tijdens de sprong en de timing van aanslag. Dit was de ultieme aanval! Als ik achter de kat was aangegaan dan had ik met een zwaar gewond musje in mijn handen gestaan die ik niet meer had kunnen redden. Mijn vrouw en dochter keken met ogen vol afgrijzen. “Zie je wel dat katten krengen zijn…” beten ze me toe. Het was een verwijt aan mijn passiviteit. De vermoorde onschuld! Nooit was deze uitdrukking meer van toepassing. Ook op het vogeltje. Toch weet ik zeker dat als dit verhaal over een moederpoes was gegaan die al twee dagen haar nest hongerige kittens niet had kunnen voeden, iedereen blij zou zijn dat er eindelijk een mus op het menu had gestaan. In dat verhaal zou ik heel gemeen zijn geweest als ik de aanslag had verijdeld. Zo zie je maar dat het altijd weer een kwestie van perspectief is.

13 | Vriendennieuws

3 | 2012

‘AMADOMECA’ Volgend jaar zal Diergaarde Blijdorp weer een markant gebouw rijker zijn: Amazonica. Deze dome van formaat is het jubileumgeschenk van de Vrienden aan Blijdorp en zal niet alleen een tropische setting bieden aan vele soorten vlinders maar ook Blijdorps bekende bromeliacollectie onderdak geven. Het komend half jaar zult u nog veel meer horen over de planten en dieren die Amazonica gaan bevolken. In dit artikel komen de medewerkers van het Projectbureau van Blijdorp aan het woord. Zij zijn verantwoordelijk voor het hele bouwproject vanaf de prilste plannen tot de uiteindelijke oplevering. Tekst: Angeline Peters

Rooien bomen - foto: Louis Jacobs

Er was eens….. Er waren in Blijdorp al langer plannen voor een nieuwe vlinderkas en ook de bromelia-collectie, die nu grotendeels achter de schermen wordt gehouden, wilde men graag aan het publiek laten zien. Bovendien zijn sinds de renovatie van het Henri Martinhuis tot kantoren de meeste nachtdieren helaas uit de Diergaarde verdwenen. Plannen genoeg dus en het idee ontstond een grote tropische kas te bouwen met daar aan vast een nachtdierenhuis. Als locatie had men het gebied tussen het spoor, het gebied van de Vrije Vlucht voorstelling en de vicuna’s op het oog. Het nieuwe gebouw moest niet zomaar een kas worden, want het oog wil ook wat. De keuze viel al snel op een dome-constructie. Maar… een dergelijke constructie is behoorlijk prijzig. En dat vormde natuurlijk een probleem. Ondanks de zeer gulle bijdrage van de Vrienden bleek dat helaas niet voldoende te zijn om alle plannen te realiseren en vanwege alle bezuinigingen kon de Diergaarde zelf on14 | Vriendennieuws

3 | 2012

mogelijk het verschil bijleggen. Er moesten dus keuzes worden gemaakt en daarbij zijn helaas de plannen voor het nachtdierenhuis in het nachtkastje verdwenen.

Het wordt dus een dome Zodra de directie van Blijdorp had besloten tot het bouwen van een nieuwe vlinder- en bromeliakas kon het Projectbureau aan de slag. De vorm van het gebouw was al beslist: het moest een dome worden. En op dat gebied zijn maar een paar fabrikanten bekend die wereldwijd domes neerzetten als stations, voetbalstadions en natuurlijk ook als dierverblijven en botanische kassen. Het Projectbureau kon dan ook al snel een keuze maken voor een architect die ervaring met domes had. Samen met de afdelingen die de dieren moeten gaan verzorgen, de Botanische Afdeling en de Technische Dienst is vervolgens een PvE (pakket van eisen) gemaakt. In een PvE staan alle randvoorwaarden

waaraan het verblijf in de ogen van de verzorgers en gebruikers moet voldoen. Het gaat dan niet alleen om de afmetingen van de verblijven en bezoekersruimte, maar ook om details zoals: waar komen de stopcontacten en waterkranen en waar de keuken, omkleedruimte en toilet. Het Projectbureau vult deze PvE verder aan door bijvoorbeeld voorwaarden te stellen aan de duurzaamheid van de gebruikte materialen, energieverbruik en de kosten. Vervolgens is het de taak van de architect om een ontwerp te maken dat aan al deze randvoorwaarden voldoet en dan ook nog denkt aan zaken als brandveiligheid en nooduitgangen. U zult begrijpen dat dat niet in één keer zal lukken en dat er flink wat geschaafd en gekneed is voordat het definitieve ontwerp er lag: Amazonica.

De eerste spade Al tijdens de ontwerpfase is het Projectbureau druk bezig met het opzetten van de planning voor de bouw. De bouw begint namelijk niet met het leggen van de eerste steen, maar ver daarvoor. Op de locatie van Amazonica stonden namelijk allerlei bomen die weg moesten van die plek, maar die men wel wilde behouden. Om een verplaatsing van die bomen mogelijk te maken heeft de Botanische Afdeling ze eerst dusdanig gesnoeid dat ze makkelijker te vervoeren waren. Vervolgens moesten de bomen in het juiste seizoen uitgestoken en verplaatst worden. Op die manier zijn vorig jaar ongeveer 60 bomen verplaatst. Ook alle andere begroeiing heeft het veld moeten ruimen en dat ging met grof geschut. Tijdens de ALV van de Vereniging op 12 mei jl. hebben de aanwezige Vrienden het resultaat kunnen zien: een enorm grote open vlakte waar op die dag symbolisch de eerste paal is geslagen. Afgelopen maanden heeft het werk niet stil gelegen. De aansluitingen op de nutsvoorzieningen (elektra, water en riolering) zijn aangelegd. Het heien is afgerond en inmiddels is men druk bezig met het leggen van de betonnen fundering en zijwanden. Nu wordt pas echt zichtbaar hoe groot de dome gaat worden. De diameter is maar liefst 56 meter (!!!). Tijdens de bouw kunnen bezoekers af en toe een blik op de voortgang werpen. Het bouwhek is nl. transparant.

Bron: Diergaarde Blijdorp

Bouwpakket Na de zomer begint de meest spannende klus van de bouw. Vanuit de fabriek worden iets meer dan 150 driehoekige frames aangeleverd met allemaal net iets andere afmetingen. Al deze driehoeken tezamen moeten de dome gaan vormen met in totaal 81 knooppunten en 220 kruisingen. Een uiterst secuur werkje, want alles moet natuurlijk ook precies op de fundering passen. Gelukkig wordt dit deel van de bouw door een gespecialiseerd bedrijf uitgevoerd, want er mag natuurlijk geen enkel puzzelstukje op de verkeerde plaats worden gelegd. Als alles volgens planning verloopt worden in september foliekussens in de driehoekige frames gespannen. Deze foliekussens worden opgeblazen en vormen zo een licht doorlatend, maar tevens isolerend dak van de dome. Op die manier wordt het dak frame voor frame dichtgemaakt en kan men binnen aan de slag gaan.

Installaties Het binnenklimaat van Amazonica moet tropisch worden, met temperaturen van rond de 28°C en een luchtvochtigheid tussen de 60 en 90%. Het dak en de wanden

zijn zo geplaatst dat de hoeveelheid zonlicht en daarmee zonnewarmte maximaal is. Hierdoor kan het in de zomer iets te warm worden en moet er gekoeld worden. Omdat men die zomerse warmte niet verloren wil laten gaan, wordt de mogelijkheid van een warmte-koude opslag onderzocht. Simpel gezegd betekent dit dat in de zomer de dome gekoeld wordt met water, dat hierdoor opwarmt. Dit warme water wordt vervolgens diep in de grond gepompt. In de winter, als er warmte nodig is, wordt dit nog steeds warme water naar boven gepompt en gebruikt om de lucht in de dome te verwarmen. Op deze manier hoeft er weinig te worden bijgestookt en kan men flink besparen op de energiekosten. Behalve de temperatuur moet in de dome natuurlijk ook de luchtstromen worden gereguleerd. Daarvoor wordt midden in de dome een reuze kunstboom gemaakt waar de uitgangen van de luchtbehandelingsinstallaties zitten. De lucht wordt op die manier langs het dak geblazen, waardoor er nauwelijks condensatie zal ontstaan. Men verwacht deze installaties in het najaar klaar te hebben. Daarna kan men beginnen met de eigenlijke inrichting.

In een notendop Amazonica zal beplant worden met een grote variëteit aan Zuid-Amerikaanse planten. De Botanische Afdeling is al sinds het begin van de plannen bezig met het selecteren en aankopen van geschikte soorten. Een deel van de planten zijn al in de collectie van de Diergaarde. Andere planten zijn via buitenlandse kwekers aangekocht en al naar Nederland gehaald om bij Nederlandse kwekers te acclimatiseren voordat ze aangeplant worden in Amazonica. Een aantal grotere bomen zal de blikvanger gaan worden. Deze bomen zullen als eerste aangeplant worden. Dit moet wel voor de winter gebeuren. In de winter is het simpelweg te koud om de bomen vanaf de kwekers, waar ze tijdelijk ondergebracht zijn, naar Rotterdam te transporteren. Ook krijgen de bomen in de winter geen goede start omdat de hoeveelheid licht te gering is. Na het planten van de grote bomen kan de rest van het Amazonica landschap worden aangelegd. Bij binnenkomst in Amazonica lopen de bezoekers eerst langs de vijver met de reuzenwaterlelie (Victoria Amazonica). Als ze hun weg over vlonders en paden vervolgen lopen de bezoekers via het vlinder15 | Vriendennieuws

3 | 2012

Fundering - foto: Louis Jacobs

praktijk bekijken welk materiaal het minst last heeft van slijtage, slipvast is en toch makkelijk schoon te houden. In Amazonica kan immers niet met agressieve schoonmaakmiddelen worden gewerkt. Daar zouden de planten en insecten teveel onder lijden. Eerste paal - foto: Fred van Tiel Bron: Diergaarde Blijdorp

strand door het Amazonica woud naar het plein met de vlinderkweekruimtes. Van daar lopen de bezoekers langs de verblijven met verschillende reptielen zoals de anaconda. Een ruit geeft een kijkje onder water bij o.a. de rivierschildpadden. In een volgende nummer van Vriendennieuws nemen we de toekomstige bewoners van Amazonica nader de loep.

maar ook praktisch. De hoge luchtvochtigheid en temperaturen zijn niet echt gunstig voor veel houtsoorten en juist ideaal voor de aangroei van algen. Voor de vlonders is daarom gekozen voor kunststof plankdelen zoals ook al elders in de Diergaarde worden gebruikt. Het ziet er uit als hout, maar wordt veel minder snel glibberig als het nat wordt en heeft nauwelijks last van algen-aangroei.

Een goede voorbereiding…. Het klimaat in Amazonica stelt de ontwerpers wel voor een aantal dilemma’s. Gebruikte materialen moeten er zo natuurlijk mogelijk uitzien, duurzaam zijn,

Wat het beste materiaal is voor de paden wordt nog onderzocht. Hiervoor zijn bij de entree van de Rivierahal een aantal proefstukken aangelegd van verschillende materialen. Op die manier kan Blijdorp in de

Met dank aan: Louis Jacobs (Projectbureau Diergaarde Blijdorp) 16 | Vriendennieuws 3 | 2012

Zelfs de aarde, die gebruikt gaat worden in Amazonica, wordt aan allerlei testen onderworpen. Op diverse plaatsen in Blijdorp zijn hopen aarde neergelegd die weer en wind en regen en zonneschijn en zelfs belasting moeten doorstaan. Periodiek worden monsters genomen om de structuur en voedingswaarde te bepalen. Immers, als de aarde eenmaal is aangebracht in Amazonica, moet het jarenlang geschikt blijven. Je kunt het namelijk niet zomaar even vervangen.

Afronding Komend half jaar zal er dus hard worden gewerkt in Amazonica. Nu is de grootste rol nog weggelegd voor de aannemer die de dome op gaat bouwen. Zodra dat klaar is, moeten alle installaties worden aangelegd. Daarna neemt een ander team van bouwvakkers de bouw van de dierverblijven en inrichting van het landschap voor zijn rekening. Vervolgens is het de beurt aan de Botanische Afdeling om alle beplanting aan te leggen. Ook de Educatieve Dienst is natuurlijk al druk bezig met het uitdenken en ontwikkelen van het educatieve materiaal. Het Projectbureau houdt alle processen nauwlettend in de gaten en zorgt dat iedereen op het juiste moment zijn ding kan doen. Als alles volgens planning verloopt is Amazonica rondom Pasen 2013 af. Zodra zogezegd de sleutel wordt afgegeven en Amazonica wordt opgeleverd zit de taak van het Projectbureau erop. Maar dat wil niet zeggen dat zij dan niets meer te doen hebben. Binnen een dierentuin als Diergaarde Blijdorp staan altijd wel grotere en kleinere bouwprojecten op stapel.

EEN RONDJE LANGS DE WEIDEVOGELS Misschien was mijn eerste kennismaking met de kievit wel in een dictee op de lagere school. Kievit is een van de woorden die in het meervoud geen verdubbeling van medeklinker krijgt; kieviten dus! Zo’n rijtje leerde ik braaf uit het hoofd. De kievit ging samen met de monnik, de leeuwerik en de dreumes. Iets anders wat ik gauw wist van de kievit was het belang van het eerste ei. Het eerste kievitsei is gevonden, het voorjaar is begonnen! En dan zie je als kind voor het eerst een kievit in de wei. Of eigenlijk ziet je vader hem en wijst jou daarop. Een moment om te herinneren. Het kan zomaar zo zijn dat veel kinderen hun eerste kievit in Blijdorp spotten. De weidevogelvolière biedt de ideale mogelijkheid om de Nederlandse weidevogels van dichtbij te bekijken. We maken een rondje! Tekst: Trix Vermeulen

De volière is verdeeld in twee delen. Voor nu beperk ik me tot het stuk met het gras en de knotwilgen. Hier lopen onder andere de kluut, de kievit, de tureluur, de grutto, de wulp en de kemphaan. De kievit is een weidevogel uit de familie van de

plevieren. De andere vogels behoren tot de steltloperachtigen. Alleen de kluut is deel van de familie van kluten, de andere horen bij de familie van de strandlopers en snippen.

Kluut - foto: Peter van Norde

Kluut Deze zwartwitte vogel staat hoog op de poten en is makkelijk te herkennen aan zijn lange, op het eind naar boven gekromde snavel. Net als bij de andere steltlopers is aan de snavel te zien hoe de vogel aan eten komt. De kluut vindt zijn eten in ondiep water waar de bodem los en modderig is. Hij beweegt zijn snavel snel door het water met de snavel een stukje open. Als hij iets voelt tussen de snavelhelften, sluit hij zijn bek en heeft hij de prooi gevangen. Hij haalt van alles uit het water om te eten: kleine kreeftjes, wormen en insecten. De kluut vindt zijn voedsel op de tast, waardoor helder water geen vereiste is. In Nederland zijn kluten vooral te zien in het broedseizoen langs waterrijke gebieden.

Tureluur De tureluur is het hele jaar door in Nederland te zien. De Nederlandse tureluurs overwinteren in Portugal en Spanje en de vogels die broeden in Noord-Europa overwinteren in Nederland. Hoewel het aantal broedparen nog groot is, is er toch ook een afname van zo’n vijf procent per jaar. Daarom staat de tureluur als ‘gevoelig’ op de Nederlandse rode lijst van bedreigde of kwetsbare vogels. Opvallend is dat de tureluur vaak vlakbij de kievit broedt. Zo profiteert hij van de technieken die de kievit gebruikt om vijanden op afstand te houden.

Kemphanen - foto: Samantha Eeland

Grutto Met een beetje fantasie roept de grutto zijn eigen naam, het klinkt meer als ‘utto utto utto’. Het mannetje heeft in de zomer een oranje nek, kop en borst. Zijn snavel is lang en recht. De grutto broedt in veenweidegebieden. Oorspronkelijk broedde hij in open moerassen en hoog17 | Vriendennieuws 3 | 2012

veen. Veel van die gebieden werden in gebruik genomen door de landbouw. De grutto wist zich hier goed aan aan te passen. De grutto maakt zijn nest in een kuiltje in het gras. Hij buigt het gras over het nest heen om het onzichtbaar te maken. Negentig procent van alle grutto’s in Noordwest-Europa broedt in Nederland. In 1990 waren er nog 100.000 broedparen in Nederland, in 2000 nog maar de helft. In 2003 is een campagne gestart voor het behoud van de grutto. Vooral in de natuurreservaten nam het aantal grutto’s af. Hier zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen. Gebruik van mest zorgt voor verzuring van de grond, wat zorgt voor minder voedsel (wormen) voor de grutto. Het beheer in de reservaten is vooral gericht op het beheer van vogels als de kemphaan en de watersnip. De grutto heeft een ander soort beheer nodig. Als laatste komt er steeds meer bos in de reservaten, omdat er niet gemaaid wordt. Het leefgebied van de grutto wordt hierdoor kleiner. Het kost veel moeite om het aantal grutto’s in Nederland op peil te houden. De grutto staat dan ook als ‘gevoelig’ op de Nederlandse rode lijst.

Wulp foto: Joost Hubeek

Wulp De wulp is een grote steltlopen van wel een halve meter hoog. Hij heeft een lange snavel die naar beneden gebogen is. Een opvallende verschijning die makkelijk te herkennen is. Hij is alleen te verwarren met de iets kleinere regenwulp, die ik leerde kennen dankzij Maarten ’t Hart. In Nederland zijn wulpen het hele jaar aan te treffen. Hij broedt in open weidelandschappen en in natuurgebieden. Grappig genoeg kiest het merendeel van de wulpen voor broeden in de weilanden en laten ze de natuurgebieden links lig18 | Vriendennieuws

3 | 2012

gen. De vogels die hier broeden, trekken verder naar het zuiden om te overwinteren. In de winter verblijven hier de wulpen uit Scandinavië en Rusland.

Kemphaan De kemphaan is een steltloper met een lange nek. Mannetjes en vrouwtjes zien er heel verschillend uit. Het mannetje is een stuk groter dan het vrouwtje. In het broedseizoen heeft het mannetje een kleurrijke kraag en kuif. Deze kleuren verschillen onderling zeer, van egaal van kleur of een combinatie van de kleuren zwart, roodbruin, oranje of wit.

de lucht. Hij stijgt op, vliegt een stukje, stijgt verder en op zijn vlucht naar beneden buitelt hij en maakt koprollen in de lucht. Op de grond gaat het baltsen verder. Het mannetje draait nestkuilen en loopt opgewonden met grassprieten rond. De eieren worden door vader en moeder uitgebroed. Eventuele vijanden worden weggejaagd met luid geschreeuw. Een andere methode om vijanden weg te lokken is te doen alsof je gewond bent. De kieviet loopt met een manke vleugel van het nest weg. De rover gaat achter de makkelijke prooi, de gewonde kievit, aan. Als ze ver genoeg van het nest verwijderd zijn, blijkt de kievit weer springlevend en ontsnapt.

De spreekwoordelijke kemphaan als ruziezoeker is niet voor niets ontstaan. Mannetjes kemphanen komen bij elkaar op een zogenaamde stoeiplaats waar ze schijngevechten houden. De vrouwtjes zijn de toeschouwers en paren met een mannetje naar keuze. In Nederland kan de kemphaan het hele jaar worden gezien, als trekvogel. In april trekken de kemphanen in grote getale door ons land. Als broedvogel is de vogel bijna uitgestorven in Nederland en hij staat daarom als ‘ernstig bedreigd’ op de rode lijst. In Vlaanderen staat hij zelfs als ‘verdwenen’.

Kievit De kuif is karakteristiek voor de kievit. Bij mannetjes is de kuif groter dan bij vrouwtjes. Van een afstand lijkt de vogel zwartwit. Van dichterbij gezien is zijn rug donkergroen met een paarse gloed. De kievit is een van de bekende weidevogels in Europa. Oorspronkelijk broedde de kievit op grassteppen in Europa en Azië. De grassteppen werden steeds meer gebruikt als landbouwgrond. Net als de grutto’s konden de kieviten zich goed aanpassen aan de veranderde omgeving. Nu broeden kieviten in allerlei open terreinen, zowel in het binnenland als langs de kust. Het broedseizoen loopt van maart tot juli. De mannetjes zoeken een plek uit met voldoende voedsel. Ze beschermen deze tegen kapers op de kust. Een partijtje vechten is dan heel normaal. Om een vrouwtje naar deze plek te lokken, haalt het mannetje de mooiste capriolen uit in

Kievit foto: Peter van Norde

Het eerste kievitsei In Friesland bestaat de traditie van het eerste kievitsei. Dit ei betekent het begin van het voorjaar en wordt aangeboden aan de commissaris van de koningin, vroeger aan de koningin zelf. In de Europese Unie geldt een verbod op het rapen van kievitseieren. Friesland heeft hier een ontheffing voor gehad en deze is later weer opgeheven. Later is er een maximum gesteld aan het te rapen eieren. Voorstanders van het behoud van de traditie vinden het rapen niet schadelijk voor de populatie, omdat de kievit goed in staat is een tweede legsel te produceren. Daarnaast zorgen de eizoekers voor nazorg: het nest wordt gemarkeerd, zodat het niet omgemaaid wordt door boeren. Tegenstanders zeggen dat door het steeds vroeger maaien juist de tweede legsels verloren gaan. Gelukkig is het aantal kieviten en broedparen in Nederland vrij constant. In het wild zijn jonge kieviten lastig te zien, maar in Blijdorp komen ook regelmatig jonge kieviten uit het ei. Dat maakt de weidevogelvolière tot een heel levendig stukje van de Diergaarde.

Bronnen: wikipedia, website Blijdorp en website Nederlandse vogelbescherming

V

KENNISMAKING MET ONZE HUISNOTARIS Sinds kort heeft onze vereniging een "huisnotaris". Deze notaris is verbonden met onze vereniging en brengt een belangrijk stuk kennis in over onder andere schenkingen en nalatenschappen. Bijvoorbeeld in geval onze vereniging erfgenaam is of een legaat ontvangt. Ons bestuur heeft deze specifieke kennis niet en wordt dan bijgestaan door de huisnotaris . Ook leven er onder onze leden heel wat vragen op dit gebied . Daarom zijn we heel blij dat notaris Helma Leonhard-Strien zich voor de Vrienden beschikbaar wil stellen. Helma Leonhard is al 30 jaar werkzaam bij Kooijman Lambert te Rotterdam (notarissen, juristen en adviseurs). Een kantoor met traditionele dienstverlening gekoppeld aan de eisen van de moderne tijd. Dit is ook de sfeer die het kantoor aan de Straatweg 7 in Rotterdam uitademt. Een prachtig oud pand met een moderne en toch gezellige inrichting. Aan de muur hangt een schilderij van een panter in Blijdorp achter ouderwets gaas, op de voorgrond staat een vrouw in een jurk met dezelfde print! Wat heeft u met Blijdorp? “Ik ben een echte Rotterdamse, geboren en getogen op de grens van Kralingen en Crooswijk. Mijn ouders woonden aan de Goudse Rijweg tegenover de Veemarkt. Eén van mijn eerste herinneringen uit mijn jeugd is een bezoek aan Blijdorp.” Wat vindt u van ‘Vrienden van Blijdorp’?“Organisaties als Diergaarde Blijdorp kunnen niet zonder vrijwilligers en een vriendenvereniging die naast hun financiële bijdragen, deze organisaties vooral ook moreel steunen. Het geeft samenhang in de maatschappij.” Kunt u uitleggen hoe leden het best met giften aan de vereniging om kunnen gaan? “Natuurlijk, één van de leuke aspecten van het doen van giften is dat deze fiscaal aftrekbaar kunnen zijn. Waar vaak beter gebruik van kan worden gemaakt is de regeling rond ‘periodieke’ giften aan ANBI instellingen. Periodieke giften zijn giften die de vorm hebben van een jaarlijkse uitkering die vastgelegd moeten worden bij notariële akte. Je gaat dan een verplichting aan voor minimaal 5 jaar. Zij zijn volledig fiscaal aftrekbaar voor de inkomstenbelasting.” “Wanneer je dus niet gehinderd wil worden door een fiscale drempel en bij de schenking optimaal wil profiteren van de fiscale mogelijkheden, kun je gebruik maken van periodieke giften. Het aardige is dat deze ‘uitkeringen’ aan bijvoorbeeld de Vrienden van Blijdorp, ook wel ‘lijfrenteschenkingen’ genaamd, volledig fiscaal aftrekbaar zijn. Afhankelijk van het inkomen krijg je dan het percentage van de hoogste belastingschijf die voor jou geldt van de belasting terug! Voor de Vereniging Vrienden van Blijdorp is het ook van belang om te weten dat zij gedurende een aantal jaren verzekerd is van bepaalde jaarlijkse inkomsten. Je kunt dan met recht tegen de Belastingdienst zeggen: Leuker kun je het inderdaad niet maken.” Maar hoe werkt dat nu precies? En wat kost dat? “Door ons kantoor is met de Vereniging Vrienden van Blijdorp afgesproken dat voor de leden en voor de vereniging geen kosten

R

I

E

N

D

E

N

aan de schenkingen zijn verbonden. Wel is de afspraak dat het minimaal een bedrag van 100 euro per jaar moet betreffen, omdat anders de opmaak van een akte niet echt zinvol is.” 1. Leden die hier gebruik van willen maken kunnen bij de Vereniging een inlichtingenformulier krijgen. Dit kan worden ingevuld en verstuurd naar: Kooijman Lambert , Antwoordnummer 50511 3050 WB Rotterdam. U kunt het formulier ook downloaden op de site www.kooijmanlambert.nl 2. Daarna ontvangt u een conceptakte en een volmacht, en indien gehuwd een toestemmingsverklaring. Als u akkoord gaat met de inhoud van de akte, kunnen de volmacht en de toestemmingsverklaring worden ondertekend. 3. De volmacht dient in verband met de legalisatie van uw handtekening door u op een notariskantoor te worden ondertekend. Hierbij is een geldig legitimatiebewijs (paspoort, rijbewijs of identiteitskaart) nodig. Ook dit doet ons kantoor gratis. 4. Gaat u naar een andere notaris voor de legalisatie dan stuurt u de volmacht na de legalisatie tezamen met een kopie van het legitimatiebewijs naar ons kantoor. Als de volmacht vóór uiterlijk 1 november 2012 retour is, dan zal de akte op basis van de door alle personen afgegeven volmachten worden gepasseerd in de maand november 2012. Dit is een geweldige tip! Maar nog even terug naar het notarisschap. Moet ik bij notarissen alleen denken aan het passeren van akten? “Neen, de notaris is tevens een onafhankelijke raadgever op het gebied van familierecht, vennootschapsrecht en onroerend goed. Ik ben zelf ook mediator, iets wat in echtscheidingszaken goed van pas komt. Zaken zijn zelden puur zakelijk; er komt altijd emotie bij. De balans bewaken in het belang van de cliënt is heel belangrijk.” Heeft u nog een voorbeeld van wat fout en wat soms goed gaat? “Wat echt aandacht behoeft is dat een huwelijk of relatie niet statisch is. Mensen vergeten vaak huwelijkse voorwaarden of samenlevingscontracten te herzien. Zelfs na ingrijpende gebeurtenissen. Dit kan ongewild hele vervelende gevolgen hebben.” “En leuk vond ik een geval van een stel dat veel te regelen had rond hun scheiding. Gedurende het traject moesten ze met mijn hulp praktisch samenwerken. Dit ging zo goed dat een vervolgafspraak werd afgezegd en dat ze besloten toch maar weer samen door te gaan!” Wat kunnen we nog meer van u verwachten? “Het zou leuk zijn om de Vrienden regelmatig van informatie en advies te voorzien over notariële onderwerpen. Denk bijvoorbeeld aan ‘echtscheiding en dieren’ of ‘wat als uw huisdier u overleeft’.” Bedankt voor dit gesprek. Het mag duidelijk zijn dat we te maken hebben met een notaris(kantoor) dat de samenleving centraal stelt en een warm hart voor dieren en Diergaarde Blijdorp in het bijzonder heeft. Tekst: Theo van de Velde Info: Notaris Mr. Helma Leonhard-Strien

19 | Vriendennieuws

3 | 2012

Tekst: Karin van Leeuwen Foto’s: David Verhagen

EEN MEERDAAGSE REIS NAAR DRIE FRANSE TOPTUINEN! Op 31 mei was het zo ver, we vertrokken voor de vijfdaagse reis richting Frankrijk. Met een groep met uiteenlopende leeftijden van nog geen twintig tot in de tachtig jaar en gevarieerde interesses en specialiteiten, maar allen met een passie voor dierentuinen, vertrokken we 's ochtends vanuit Rotterdam. De laatste deelneemster zou 's avonds in ons hotel in Frankrijk bij de groep aansluiten. Naast de vaste kern waren er ook een aantal nieuwe deelnemers die goed integreerden in de groep. Zo hebben we met een recordaantal van 44 deelnemers weer een gezellige meerdaagse reis gemaakt.

Zoo de Lille Een leuke verrassing op de heenreis was een lunchpauze van een uur bij het gratis toegankelijke dierenparkje in Lille. Er is een rijtje met volières en verblijven voor kleine zoogdieren, er zijn enkele apeneilanden, een Afrikasavanne(tje), een ZuidAmerikapampa en een heus klein donker nachtdierenhuis. Zoo de Lille is dus een klein park en we hadden precies genoeg tijd om alles gezien te hebben, een erg leuke bonus! Daar stond echter een negatieve verrassing tegenover. Het was namelijk niet de bedoeling geweest om twee uur te doen over het rijden van de weg rondom Parijs. Uiteindelijk kwamen we om ongeveer 20 | Vriendennieuws

3 | 2012

kwart voor tien aan bij het luxe hotel, waar het diner voor ons klaar stond.

ZooParc de Beauval ZooParc de Beauval is een hoogtepunt onder de dierenparken van Europa. De collectie bestaat uit zo'n 4600 dieren in ongeveer 500 verschillende diersoorten. Het is een heel complete tuin, inclusief bijzondere soorten die je niet veel tegenkomt in dierenparken. Iets na negen uur begonnen we met de rondleiding, gegeven door een leuke Engelsman die hier nu ongeveer een half jaar werkzaam was. Hij vertelde eerst over de geschiedenis van de tuin. De oprichtster, Françoise Delord, woonde eerst in Parijs en hield daar een paar exotische vogels, en toen nog een paar, en nog een paar. Uiteindelijk had ze driehonderd vogels en zag ze in dat zoveel vogels niet zo goed pasten in haar huis in Parijs. Ze kocht een stuk land en in 1980 werd dat geopend als vogelpark. In die ruim dertig jaar kwamen er steeds meer dieren bij en is het uitgegroeid tot het park met de grootste collectie van Frankrijk.

Binnenkort zullen er ook nog Mada-gaskar stralenschildpadden vanuit Blijdorp naar La Flèche verhuizen. Zij zullen hun intrek nemen in het nieuwe Madagaskargebied, waar tijdens ons bezoek vier soorten lemuren leefden en binnenkort ook flamingo's zullen worden toegevoegd. Het is een leuk aangelegd en ruim biotoop.

D E N

Er bleken nog meer dieren uit Blijdorp afkomstig te zijn, waaronder een Californische zeeleeuw, waar ze hier een

N

Zoo de La Flèche Na een avontuurlijke route, inclusief knap (achteruit)rijwerk van onze chauffeur over smalle Franse landweggetjes kwamen we om kwart voor elf aan bij Zoo de La Flèche. Voor de meeste Vrienden was dat precies op tijd voor de ijsberenvoedering. De vrouwelijke ijsbeer Katinka is in 1990 in Rotterdam geboren. Voor sommige Vrienden was het leuk om weer een oude bekende terug te zien.

E

Er was voor ieder wat wils en het was ideaal dat ons hotel voor de deur van het park lag, waardoor iedereen op zijn eigen tijd te voet weer terug naar het hotel kon gaan.

I

Eigenlijk zijn er te veel mooie verblijven in Beauval om te beschrijven. Enkele opvallende hoogtepunten waren het Australiëhuis met onder andere koala's en twee soorten boomkangoeroes, het zeekoeienverblijf, het verblijf van vijf hectare voor vijf Afrikaanse olifanten, de Afrikasavanne en het biotoop waar zowel Indische neushoorns en in een ander verblijf Maleise tapirs beide gecombineerd met diverse hoefdiersoorten worden gehouden, enzovoort, enzovoort.

R

Een andere recente toevoeging aan het park is okapi Demba. Zij is vorig jaar in de herfst vanuit Blijdorp naar Beauval verhuisd. Twee van de drie andere aanwezige okapi’s, Camilla en Dayo, hadden eerder al diezelfde weg afgelegd. Het was leuk om te zien waar zij terecht zijn gekomen.

mannengroep van houden. Onze gids, de dierenarts en curator van het park, vertelde verder dat de fokman bij de vissende katten ook uit Blijdorp afkomstig was. De vissende kat had zijn werk goed gedaan, want er zijn vorig jaar vier jongen geboren.

V

Vervolgens gaf de gids algemene informatie over de diersoorten en over de individuele dieren van Beauval. Gedurende de rondleiding was een ieder zoals altijd vrij om zijn eigen weg te gaan. Daar maakten steeds meer mensen gebruik van, omdat ze bang waren anders niet genoeg tijd te hebben om dit grote park van vijfentwintig hectare helemaal te kunnen bekijken. De gids maakte met ons een reis door de tijd in het park, beginnende bij het oude deel met de vogels. Hij eindigde zijn rondleiding bij de nieuwste toevoeging van het park en tevens één van de grote publiekstrekkers, de reuzenpanda's. De twee dieren zijn begin dit jaar gearriveerd en hebben een heel mooi verblijf gekregen.

Tijdens de rondleiding van anderhalf uur beantwoordde de gids vele vragen, met name over de geschiedenis en de toekomstplannen van de tuin. Het park heeft nog ongeveer vijf hectare tot zijn beschikking voor uitbreidingen, maar zal eerst een aantal huidige verblijven op willen knappen. Tevens kregen we een kijkje achter de schermen in de olifantenstal. Het mooi aangelegde berenverblijf moet ook nog even vermeld worden. Het is een heel natuurlijk ingericht verblijf met watervalletjes en veel begroeiing. Het was ook heel leuk om een verblijf met dwergnijlpaarden, bongo’s en kroonkraanvogels te zien, een originele combinatie. Het is dat onze rondleider vertelde dat deze soorten lastig te combineren zijn, anders was het een leuk idee voor Blijdorp geweest, toch? La Flèche is een leuk park met een aantal mooie landschappelijk ingerichte verblijven.

Bioparc Zoo de Doué la Fontaine Na twee dagen volle zonneschijn, was het tijdens ons bezoek aan Doué iets bewolkter en daardoor ook iets koeler, maar dat was voor velen juist ook wel weer even lekker. Zoo de Doué is in 1961 opgericht door Louis Gay en is een echt familiebedrijf. Zijn zoon (Pierre Gay) heeft het overgenomen en inmiddels heeft diens zoon (François Gay) het weer overgenomen. Pierre

en François hadden geen tijd voor een rondleiding, in verband met aanwezige bruiloftsgasten voor de bruiloft van een familielid. Toch maakte Pierre wel tijd om ons in een half uur van alles te vertellen over de geschiedenis van het park en al zijn toekomstdromen. Het is een ontzettend gepassioneerde man die met zijn enthousiasme een hoop heeft weten te bereiken. In het verleden heeft hij een aantal winters achter elkaar diverse dierentuinen in een aantal Europese landen bezocht. Daar heeft hij ideeën opgedaan en contacten gelegd voor zijn eigen dierentuin. Tevens heeft hij verschillende exotische oorden bezocht om daar bij te dragen aan projecten ten behoeve van de natuur. Hij heeft conservatie hoog in het vaandel staan. Het park is gehuisvest in een steengroeve en mede daardoor heb je bijna overal verblijven met heel natuurlijk ogende afscheidingen en een mooie natuurlijke inrichting. Pierre hield zijn verhaal in de Zuid-Amerika volière, de nieuwste grote toevoeging aan het park uit 2009. Als je in deze volière met een oppervlakte van één hectare (!) loopt, ervaar je dat niet als een volière. Je ziet de muren om je heen van de steengroeve en er zijn meer dan vijfhonderd vogels die om je heen kunnen vliegen. Pas als je bewust naar boven kijkt, blijkt er toch een net boven te zitten. In een bepaald deel leven sinds kort Humboldtpinguïns en er is een ruimte voor reuzenmiereneters en daarnaast Darwinnandoes. Verder vliegen er vele soorten vogels uit Zuid-Amerika, van incastern tot Boliviaanse soldatenara en van kalkoengier tot zwartmaskeribis. Er kunnen zelfs Andescondors met een spanwijdte van ongeveer drie meter zomaar over je heen scheren. Heel indrukwekkend! Bioparc Doué is niet heel groot en huisvest niet veel grote diersoorten, maar dankzij de unieke uitstraling behoort Doué ook absoluut tot de parken die je gezien moet hebben. De terugreis verliep ondanks de regen voorspoedig en we kwamen zelfs een paar uur eerder dan gepland aan bij Capelsebrug. Met een voldaan gevoel kunnen we terugdenken aan een mooie reis met een leuke verrassing op de heenweg en vervolgens drie Franse toptuinen! 21 | Vriendennieuws 3 | 2012

VRIENDEN WINKEL OP INTERNET! Om een leuk cadeautje te kopen bij de Vriendenwinkel hoeft u voortaan uw huis niet meer uit. Via de webshop op onze website

www.vriendenvanblijdorp.nl uw favoriete knuffel thuis laten bezorgen. Betalen gaat eenvoudig via Ideal en UPS brengt het pakje gewoon bij u thuis. Jonge Annam waterschildpad - foto: Rob Doolaard

I EW SN EAK PREV JUBILEUMREIS 2013 Volgend jaar bestaat onze vereniging 50 jaar! Dit gaan we vieren met o.a. een spectaculaire jubileumreis. Het reisteam is al in een heel vergevorderd stadium voor een spectaculaire dierentuinreis naar Californië in de Verenigde Staten! De basis gaat een 14-daagse vlieg/selfdrive reis worden waarin we, op de vliegdagen en één dag na, elke dag een dierentuin kunnen bezoeken. We starten ons USA-zoo avontuur in San Francisco en eindigen deze in Hollywood. De eerste week is het meest divers met verschillende hotellocaties. De tweede week wordt intens genieten van de zootoppers van ZuidCalifornië met nauwelijks reizen en slechts één verplaatsing van San Diego naar Hollywood. Voor wie nog niet genoeg gezien heeft bestaat de mogelijkheid om op de terugreis een stopover te maken in Atlanta voor nog twee zootoppers. Qua prijs moet u denken aan € 2.100 (14 dagen) tot € 2.300 (16 dagen). De reisperiode in 2013 wordt vermoedelijk eind mei begin juni. En leuk om te weten…Tijdens de hele reis rijden wij minder dan tijdens de 5daagse dierentuinreis naar Frankrijk dit jaar! 22 | Vriendennieuws

3 | 2012

DE VRIENDEN ONDERSTEUNEN BLIJDORP, OOK IN VIETNAM De Vrienden hebben €100.000,- bijgedragen aan de herinrichting van het Aziëhuis. Daarnaast is €7500,- beschikbaar gesteld voor het beschermingsprogramma van Blijdorp voor de Vietnam waterschildpad. Samen met Diergaarde Blijdorp gaat IUCN NL zich inzetten voor verschillende soorten zoetwaterschildpadden in Zuidoost-Azië. De dieren worden ernstig bedreigd door de illegale handel. Maar liefst de helft van alle zoetwaterschildpadden staat als bedreigd tot ernstig bedreigd op de Rode Lijst van bedreigde soorten van IUCN. Diergaarde Blijdorp en het fonds voor de aankoop van natuurgebieden van IUCN NL steunen de lokale Vietnamese natuurorganisatie Education for Nature Vietnam (ENV) en het Asian Turtle Programme in hun strijd voor bescherming van schildpadden. Met een bijdrage van 65.000 euro van IUCN NL wordt een belangrijk leefgebied van de Vietnamwaterschildpad geleased en voor een periode van 49 jaar beschermd. Op termijn kunnen in Diergaarde Blijdorp gekweekte exemplaren worden geherintroduceerd in hun natuurlijk leefgebied. De Vrienden van Blijdorp dragen bij aan de afrastering van dit leefgebied terwijl Diergaarde Blijdorp met een lokale ngo in overleg is over het ondersteunen van haar educatieprogramma’s. In Diergaarde Blijdorp wordt al met een aantal bedreigde soorten gekweekt, waaronder de Vietnamwaterschildpad, de McCord slangenhalsschildpad en drie soorten doosschildpadden van het in Azië voorkomende geslacht Cuora. IUCN IUCN Nederlands Comité (IUCN NL) is de samenwerkingsorganisatie van de 36 in Nederland gevestigde leden van IUCN, de International Union for Conservation of Nature. IUCN NL vormt de brug tussen maatschappelijke organisaties, de overheid, het bedrijfsleven en de wetenschap op allerlei onderwerpen die te maken hebben met het tegengaan van het verlies aan biodiversiteit. Met diezelfde partners werkt IUCN NL samen om deze kennis toe te passen. Op die manier probeert IUCN NL te komen tot een constructieve bijdrage van Nederland aan de oplossing van mondiale natuur- en milieuvraagstukken. IUCN NL zet ook zelf projecten op waarin onderzocht wordt hoe Nederland bijdraagt aan de toename (of het verlies) van biodiversiteit. Verder biedt IUCN NL financiële ondersteuning aan maatschappelijke organisaties - voornamelijk in ontwikkelingslanden - die zich richten op het behoud van de natuur en de verbetering van het milieu in relatie tot armoedebestrijding.

M

U

T

A

T

I

E

S

TWEEDE KWARTAAL 2012

In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.

Geboren Geboren 3 apr/0.0.1 maraboe, 3 apr/0.0.1 Rüppell’s gier, 10 apr/0.0.1 Mhorr gazelle, 11 apr/0.0.1 François langoer, 28 apr/0.0.1 witneusmeerkat, 6 mei/0.1.0 bizon, 27 mei/1.0.0 onager, 6 jun/0.0.1 vissende kat, 14 jun/1.0.0 Californische zeeleeuw, 17 jun/0.0.1 papegaaiduiker, 23 jun/1.0.0 Californische zeeleeuw, 25 jun/0.0.8 klipdas,. Gestorven Gestorven 1 apr/1.0.0 moeraswallabie, 11 apr/0.1.0 Chinese krokodil hagedis (31 jaar), 20 apr/0.1.0 Utila leguaan (9 jaar), 14 mei/1.0.0 Utila leguaan (9 jaar), 18 mei/1.0.0 schildhagedis (7 jaar), 24 mei/1.0.0 Birmese python, 15 jun/0.1.0 Cubaanse boa (14 jaar), 23 jun/0.1.0 okapi (9 jaar - Kabina, overleden in Zoo Stuttgart). Gearriveerd Gearriveerd 4 apr/2.0.0 Aziatische cobra, 5 apr/1.0.0 Aziatische cobra, 17 apr/3.0.0 Mexicaanse soldatenara (uit Lesna, Tsjechië), 25

mei/2.0.0 Amerikaans slurfhondje (uit Denver) - op 30 mei is 1.0.0 overleden, 19 jun/0.0.2 Bengaalse oehoe (uit Wonderwereld, Ter Apel).

Klipdasjes - foto: Greet van Norde

Verzonden Verzonden 10 apr/1.0.0 François langoer (naar Twycross), 10 apr/1.0.0 dwergnijlpaard (naar Pilzen), 10 apr/1.0.0 takin (naar Warschau), 12 apr/1.0.0 Afrikaans stekelvarken (naar Keulen), 17 apr/1.1.0 gevlekte hyena (naar Singapore), 17 apr/1.0.0 banteng (naar Singapore), 8 mei/0.2.0 Indische olifant (Douanita en Tonya - naar Praag), 8 mei/1.0.0 goudkat (naar Edinburgh), 15 mei/1.1.0 Europese otter (naar Krakow en Warschau), 21 mei/0.1.0 Europese otter (naar Zürich), 7 jun/2.1.0 roestkat (naar Ostrava), 12 jun/1.1.0 Maliese civetkat (naar zoo de Pont Scorff), 13 jun/0.1.0 Mhorr gazelle (naar Madrid), 19 jun/1.0.0 pinché aap (naar Wonderwereld Ter Apel), 22 jun/1.1.0 Visaya wrattenzwijn (naar Amiens), 26 jun/1.0.0 scholekster (naar Heidelberg).

Jonge maraboe - foto: Peter van Norde

Onagerveulen - foto: Aart Pijl

INGEZONDEN: Beste Vrienden van Blijdorp, Gisteren bij jullie geweest en het was geweldig. En passant op een van de terrasjes kwam ik bijgaande duif tegen die opviel door zijn gehinkel. Er bleek rond beide pootjes een stuk draad in de knoop te zitten met een kort stukje tussen beide pootjes. Na wat achtervolgingen hem kunnen vangen en met een groot broodmes uit de broodjeszaak! hebben we uiteindelijk al het touw kunnen verwijderen en vloog hij weer vrolijk verder! Met vriendelijke groeten, Peter de Ridder

23 | Vriendennieuws 3 | 2012

c

o

l

o

f

o

n

34e jaargang, nummer 3, oplage: 6500

Denkt u na over een (periodieke) schenking aan onze vereniging? Kijk dan op www.vriendenvanblijdorp.nl en klik op ‘giften en schenkingen’. Onze huisnotaris kan u helpen!

a

g

e

n

d

Vereniging Vrienden van Blijdorp Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar. De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 41,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen. Secretariaat: Koos van Leeuwen, Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam - Telefoon 010-4676637 Email: [email protected] ING Bank nr: 13 57 803 IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03 BIC nummer: INGBNL2A

a

Zaterdag 6 oktober 2012: Vriendenreis naar Dierenpark Emmen (zie blz. 12) Zondag 11 november 2012: 11.00-12.30 uur. Winterlezing van Melitta van Bracht en Juul van Dam over de (zeer belangrijke) botanische aspecten van Amazonica. Zondag 9 december 2012: 11.00-12.30 uur. Winterlezing van Louwerens-Jan Nederlof over de hoofdbewoners van Amazonica: de vlinders.

Reizen: Peter Biesta, Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk Telefoon: 06-48808538 Email: [email protected] Promotieteam: Marianne Nichting, Email: [email protected] Redactie-adres Vriendennieuws: Marcel Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Email: [email protected]

Zondag 13 januari 2013: 11.00-12.30 uur. Nieuwjaarslezing Blijdorp-directeur Marc Damen: Blijdorp in het voorbije en komende jaar en start jubileumjaar ’50 jaar Vrienden van Blijdorp’. De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vrienden hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aanvang van de bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen. NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genot van een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collega-leden of te kijken of Koos van Leeuwen iets interessants voor u heeft op zijn curiosa-kraam.

TWITTER @BLIJDORPVRIEND Redactie-medewerkers: Jan Breedijk, Monique van Leeuwen-Maat, Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda Nijssen Theo van de Velde, Trix Vermeulen Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam Vrienden van Blijdorp op Internet: Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter Marcel Kreuger Secretaris Koos van Leeuwen Tweede secretaris Sylvia Visser-Noordijk Penningmeester / Vice-voorzitter Arie Bos Leden Peter Biesta - Reizen Marianne Nichting - Promotieteam Bart Noordegraaf - Ext. comm. / PR ISSN: 1568-3400

a

d

r

e

s

B

l

i

j

d

o

r

p

Diergaarde Blijdorp, Blijdorplaan 8, Rotterdam Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95 Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend! Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur

Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren. Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve van activiteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.