2016 Nieuws 3 IJsberen groot succes 17 Pooh en Vasan 20

Vrienden nieuws 1/2016

Nieuws

ALGEMENE LEDENVERGADERING 23 april 2016 Lees verder pagina 8

3

IJsberen groot succes

17

Pooh en Vasan

20

E

V

E

N

B

I

J

P

R

A

T

E

N

Beste Vrienden en Vriendinnen, U heeft het vast in de krant gelezen. Het gaat goed met Blijdorp. De bezoekersaantallen stijgen weer. En dat is belangrijk, want uiteindelijk zijn de inkomsten bepalend voor de slagkracht van onze Diergaarde. Wij proberen ondertussen enthousiast ons steentje bij te dragen. Onze winkels haalden vorig jaar een recordomzet! Hulde voor al die vrijwilligers die dit mogelijk hebben gemaakt!

Rode panda's in hun nieuwe verblijf -foto: Greet van Norde

I

N

H

O

U

D

Vrienden nieuws

Maar vergeet vooral niet de waarde van ruim 5000 gratis ambassadeurs! Bent u ook zo’n enthousiaste reclamezuil op verjaardagen en op het werk? Vrienden en collega’s weten mij in ieder geval altijd goed te vinden... Laten we dat vooral niet vergeten. Ook al bent u niet daadwerkelijk actief voor de vereniging, het enthousiasme voor Blijdorp dat u uitstraalt via uw lidmaatschap is van onschatbare waarde. Elk bedrijf zou blij zijn met meer dan 5000 onbetaalde ambassadeurs. Hartelijk dank!

1/2016

Even bijpraten

2

Vriendenmail

2

Nieuws uit Blijdorp

3

Kortingsbon: Bezoek ook Diergaarde Blijdorp in miniatuur!

4

Wat brengt 2016

7

Algemene ledenvergadering 2016

8

Uitnodiging opening koedoestal

8

Nieuwe koedoestal bijna klaar!

12

Kuifherten: een bijzonderheid in de Diergaarde!

14

Lijn 1: Pandadroom?

15

Voorjaarsexcursie naar Allwetterzoo Münster

16

IJsberen groot succes in Vriendenverblijf!

17

Cadeaubon Vriendenwinkel

19

Pooh en Vasan

20

Vriendenreis naar Zuid-Duitsland en Tsjechië 22 Mutaties in de Diergaarde Vierde kwartaal 2015

23

Agenda

24

een Brengt uriend nieuwe vntvangt o aan, danadeaubon u een c f euro! van vij

2 | Vriendennieuws 1 | 2016

Uiteindelijk vertaalt ons werk zich in nieuwe verblijven. Vorig jaar was ook in dat opzicht een topjaar. We konden maar liefst twee nieuwe verblijven schenken. De rode panda’s zitten er weer prima bij. En we haalden de okapi’s terug naar Blijdorp!

Wat mij betreft gaan we dit jaar naar de 5500 leden. Blijdorp zit in een positieve ‘flow’. Dan kunnen wij niet achterblijven. Toch? Dus, kent u in uw omgeving nog enthousiaste Blijdorpbezoekers? Maak ze dan definitief ‘fan’! Aanmelden gaat gemakkelijk, via onze website of bij onze winkels. En, voor wat hoort wat. Brengt u een nieuw lid aan, dan ontvangt u van ons een cadeaubon van €5,- te besteden in onze winkels. Echte Blijdorpfans willen natuurlijk alles weten over de Diergaarde. Daarom hebben onze (vrijwillige) redacteuren weer hun best gedaan om een informatief Vriendennieuws samen te stellen. Ik hoop dat u er van kunt genieten. Natuurlijk treft u ook alles wat u nodig heeft voor de komende Algemene Ledenvergadering. Na deze bijeenkomst gaan we doen waarvoor we zijn opgericht: we openen een nieuw verblijf! In dit geval een nieuwe stal voor de koedoes. Daarmee is de ontwikkeling van het ‘Hart van Afrika’ klaar. Met uw hulp hebben de bosbuffels, de penseelzwijnen, de okapi’s en hun talrijke vogelburen, en nu ook de koedoes een prachtig nieuw onderkomen. En Blijdorp een mooi nieuw Afrikaans hart! Ik hoop u te mogen begroeten op de ledenvergadering, bij de opening van de koedoestal, of anders tijdens de winterlezingen en reizen. Want één ding is zeker. Onze Vereniging barst van de energie! Marcel Kreuger, voorzitter.

Snel op de hoogte van nieuws en uitnodigingen? Meld u aan voor Vriendenmail, onze e-mailnieuwsbrief! Wilt u snel en eenvoudig op de hoogte blijven van het nieuws en uitnodigingen van en voor onze vereniging? Geef dan uw e-mailadres aan ons door via [email protected] en ontvang onze digitale nieuwsbrief. Wij proberen zo veel mogelijk alle uitnodigingen en het nieuws in Vriendennieuws op te nemen, maar omdat het blad vier keer per jaar uit komt worden wij soms ingehaald door de actualiteit. Dan is het handig om u direct per e-mail te kunnen informeren. Zo bent u altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.

Tekst: Gerda Nijssen

N

Blijdorp

Dieren komen en gaan. Zo gaat dat in de dierentuinwereld. Het gaat er immers om dat kostbare genen van kwetsbare diersoorten doorgegeven worden. Opdat de soort zo goed mogelijk in stand gehouden wordt. Sommige genen zijn zo belangrijk dat het gaat om overleving van de soort op wereldschaal. Het is de, soms zware, taak van de stamboekhouder van een diersoort om hierover besluiten te nemen. de tand afgezaagd worden en uiteraard moest ook de dop aangepast worden. Even een malletje maken van het uiteinde van de slagtand en vervolgens een nieuwe dop fabriceren. Dat is allemaal gelukt. Geluk bij een ongeluk nu kan Timber zijn

E

U

W

S

slurf weer tussen de tanden omhoog steken. Dat lukte al een tijdje niet meer vanwege de nauwe opening tussen de twee tanden. Voor dit soort operaties worden de olifanten getraind. Een beetje zoals ‘ga zitten en geef je poot of tand’. Gelukkig voor de verzorgers was hij weer wat afgekoeld na de exercities op de berg zand. Nu kan hij er weer een hele tijd tegen, zullen we maar zeggen. Met de dames is helemaal niks mis. De kleine Sunay is nu al de belhamel van de groep. Volgens kenners kun je aan zijn ondernemende en energieke aard zien, dat het een mannetje is. Zusjes Ni Linh en Faya genieten ook van zijn speelse uitdagingen. Moeder Bangka, oma Irma en tante Trongh Nhi houden de kleintjes goed in de gaten. Bij al te grote escapades worden ze direct tot de orde geroepen.

Olifant Sunay - foto: Peter van Norde < foto: Greet van Norde <

Blijdorp heeft die mooie taak voor o.a. de Aziatische olifanten. Gelukkig gaat het met onze ‘eigen’ kudde heel voorspoedig. Timber, de bul, is jong en zit vol energie. In zijn musth periode kan hij daarvan zelfs veel te veel hebben. Hij reageert dan ook nogal agressief naar zijn verzorgers. Wat helpt in zo’n geval? Een berg zand bedacht iemand. Gooi een flinke berg zand op zijn perk, dan kan hij daar zijn energie wat op kwijt. Geloof het of niet, het hielp inderdaad. Alleen kwam jammer genoeg zijn slagtand klem te zitten en dat leidde tot een fikse scheur. En een beperkte scheur kan leiden tot een grotere scheur. De doppen die hij al langer draagt aan de uiteinden, konden dit niet voorkomen. De ‘tandendokter’, lees smid, werd erbij geroepen. Een stuk van 35 cm. moest van

I

3 | Vriendennieuws 1 | 2016

Zo ongeveer gaat het ook bij Sizzel en Todz. Alleen moet Olinka daar alleen voor opdraaien. Nee, ze is dit jaar niet in winterslaap gegaan. Met z’n drieën in een ijshol is toch wat veel van het goede. Die twee jonge beren zijn de hele dag in touw. Water in, water uit. Dollen met elkaar. Lekker drinken bij moeder. Onze Sizzel had even een dip. Ze was wat hangerig en at niet haar normale portie. Ze kreeg antibiotica toegediend in een extra lekker hapje. Daar knapte ze heel spoedig weer van op. Gelukkig maar. Todz hing in die periode alleen de clown uit. Voor hun eerste verjaardag kregen de deugnieten een lekkere ‘ijstaart’. Ondertussen hebben ze ontdekt, dat er interactie mogelijk is met het publiek. Op een drafje naar de grote ruit, ja daar schrikken de kinderen wel van. Dat is lachen! Of tegen de ruit bon-

ken in het water. Ik moet er nog niet aan denken dat een afscheid van een of twee wellicht eind van dit jaar al in zicht komt. Volwassen wordende ijsbeertjes kunnen niet bij hun moeder blijven. En ook voor deze jonge ijsberen geldt, dat hun genen belangrijk zijn om een gezonde ijsbeerpopulatie in dierentuinen en misschien in de toekomst in het wild te behouden. Kinderen gingen vroeger, ondergetekende ook, om de beurt in bad. Dat moet ook bij komodovaranen. De twee leven van elkaar gescheiden. Samenwonen ging niet meer. De een woont in het Aziëhuis en de andere in de Rivièrahal (niet zichtbaar voor de bezoekers, op de plek waar ze vroeger zaten). Zoals u weet, is de Rivièrahal niet meer verwarmd. Nu moeten ze toch af en toe badderen. Maar niet in koud water,

advertentie

Knip uit & neem mee!

Bezoek ook Diergaarde Blijdorp in miniatuur! 



ING EE T R O K OP ENTR N SONE 50% R E P R2 VOO

Weena 745 / Rotterdam / 5 minuten lopen vanaf Rotterdam CS

www.miniworldrotterdam.com Voorwaarden: geldig t/m april 2016. Op vertoon van deze advertentie. Maximaal 2 personen per advertentie. Deze bon is niet inwisselbaar voor contanten.

4 | Vriendennieuws 1 | 2016

daar houden ze niet zo van. De oplossing is: om de paar dagen van plekje ruilen. Dan kan het vrouwtje op de logeerplek in lekker warm water in bad en na een paar dagen gaat het mannetje uit logeren in de kamer met bad. De mannetjesmanoel zit na een lange quarantaineperiode bij zijn vrouwtje. Eindelijk zien bezoekers manoels in het verblijf naast de kamelen. Hij is namelijk helemaal niet schuw. Je kunt zelfs verstoppertje met hem spelen. Hard lopen naar de andere kant van het verblijf en ja hoor hij sprint je achterna. Hij lijkt veel op mijn eigen kater thuis. Hij was bij aankomst dan ook pas 7 maanden. Voor een manoel nog jong. De dekperiode schijnt in januari-februari te zijn. De verzorgers menen ook al paringen te hebben gezien. We wachten maar even af wat er van komt. Visserslatijn Voor de stierkophaai die nagekweekt is, bestaat grote belangstelling uit andere tuinen. Nu zwemt de jonge haai nog in het aquarium in de Cortez-zone. Maar binnenkort vertrekt hij in een geheel eigen zwembadje richting Nausicaa (in Boulogne sur Mer, Frankrijk). De stamboekhouder, Artis, heeft aldus besloten en de Franse ontvangers zijn er maar wat blij mee. Hopelijk gaan de ouders weer voor nieuwe nakomelingen zorgen. In de kelpbak kunt u ze vinden. Goed zoeken en dan vooral op de bodem. De stierkophaaien blijven graag vlak boven de bodem hangen, ver in de diepte van het kelpwoud dus. De koudwaterkoraalbak wordt helemaal opnieuw ingericht. U weet wel het aquarium, naast de kwallen. De bedoeling is dat de Noorse kreeften er in komen. Deze dieren zijn vorig jaar door Schmidt zeevis geschonken. Er wordt een slibbodem nagebootst met holen. De kreeften houden er namelijk van om zich te verstoppen. Ze komen alleen ’s nachts uit hun holen. Die holen plaatst men zo dat de kreeft denkt ‘ik zit lekker beschut’, maar dat de bezoekers er nog zicht op hebben. Het licht wordt ook dusdanig aangepast dat het schemerdonker blijft. Naast de kreeften komen de evervisjes terug. Voeg daarbij de pitvisjes die nu nog in de voelbak zitten en St. Jacobsschelpen (ook door Schmidt geschonken) en het wordt vast een prachtig aquarium dat die de bodem van de

IJsberen - foto: Greet van Norde

Sizzel en Todz 1 jaar - foto: Greet van Norde

OOK VRIEND WORDEN? KIJK OP WWW.VRIENDENVANBLIJDORP.NL

Noordzee en omgeving nabootst. In de doorkijkbak tussen Bass Rock en het binnenterrein van het Oceanium zwemt een grote school kornaarvissen. Volgens ingewijden zijn het er 328. Ik heb ze niet nageteld. Zo groot als speldenknopjes zijn ze in Blijdorp aangekomen, als larven. Achter de schermen zijn ze groot gegroeid en nu dus voor ons als bezoekers te bewonderen. In de koraaltunnel hangt een spannend apparaat. U vindt het links bovenin aan de achterzijde. De bedoeling is dat het apparaat eieren opvangt uit het water. Deze worden anders meestal opgepeuzeld door de eerste de beste vis die langs zwemt. Blijdorp wil natuurlijk graag nakweek van haar vissen. Dat zou op deze manier moeten lukken. Het kunstje hebben de verzorgers afgekeken tijdens het Europese Aquarium Curatoren Congres in Genua in 2014. En nu dus in bedrijf! Wij worden graag op de hoogte gehouden van de vorderingen. Kaakvissen In het publiekslab is altijd wat nieuws te ontdekken. Deze keer aandacht voor de kaakvissen. En wel speciaal voor de geel-

kopkaakvis (Opistognathus aurifrons). Deze vissen hebben een halftransparant wit tot lichtblauw lichaam, witte tot blauwe vinnen, een felgele kop en grote, allesziende ogen. Hun lichaam is bedekt met cycloïde (afgeronde) schubben, behalve hun kop, die is naakt. Dit helpt hen bij het continue graven in de bodem. Ze bouwen zogenaamde ‘burchten’. De borstvinnen hebben een harde vinstraal en vijf zachte vinstralen. De lichaamslengte bedraagt 10 cm. Ze zwemmen meestentijds in verticale richting. Ze worden ook wel Jack-in-the-box genoemd. Dat komt door hun gewoonte om de meeste tijd door te brengen in een holletje in de grond. Het kopje steekt er dan gewoonlijk net uit. Zodra er ‘gevaar’ dreigt, schieten ze terug in hun holletje. Hun naam kaakvis verwijst naar hun relatief grote bek. Met die bek scheppen ze grond op en spugen dat even verderop weer uit. Op die manier graven ze een holletje waar ze verticaal precies in passen. Die grote bek dient nog een ander doel. De mannetjes dragen hun eitjes in de bek. Het legsel wordt door het vrouwtje in een zelf gegraven hol in het zand afgezet, waarna

het mannetje de eieren in zijn bek neemt en ze uitbroedt. Het zijn zogenaamde muilbroeders. Als hij honger heeft, spuwt hij de eitjes terug in het hol en gaat er vlak voor staan, uitkijkend naar een lekker hapje. Dit houden ze circa 10 dagen vol, dan zijn de larven groot genoeg om niet meteen ten prooi te vallen aan hongerige vijanden. Net na de geboorte lijkt het net of het mannetje een bek vol zeepsop heeft. De verzorgers van Blijdorp hebben de pasgeboren eitjes opgevangen. Ze hopen op deze manier op nakweek van deze interessante, mooie visjes. Deze soort komt voor in de Caribische Zee en aan de noordkust van Zuid-Amerika in ondiepe tropische kustzeeën met helder water met zandbodems. In het publiekslab vindt u twee vrouwtjes en een mannetje rechts achterin. Binnenkort verwacht Wie is er allemaal in blijde verwachting. Helemaal zeker weten de curatoren het niet, maar er bestaat in een aantal gevallen goede hoop. Bij de leeuwen doet Aapel het opperbest. Na zijn wat moeizame start met veel licha5 | Vriendennieuws 1 | 2016

genlijk ook heel goed gedekt kunnen worden. Dat is dus de volgende amoureuze poging. Begin februari moet Aapel eerst naar de tandarts voor een kaakprobleem, maar daarna wil de curator de eerste pogingen wagen om ook Shantee te laten dekken. Die heeft meer ervaring als moeder en heeft al meerdere welpen groot gebracht.

Amoerpanters - foto: Peter van Norde

Tapirman Vasan heeft ook veelvuldig zijn best gedaan. De tapirs zijn al maanden onafscheidelijk. Inmiddels is duidelijk dat alle paringen niet voor niets zijn geweest. Pooh is zwanger. De draagtijd is 12 tot 13 maanden. deze zomer kunnen we uitkijken naar een jonge tapir.

N

I

E

U

W

S

En last maar zeker niet least de amoureuze pogingen van de Amoerpanters Fay en Cema. Zij zijn regelmatig bij elkaar en dan doet Cemo het prima de luxe. Het zou toch fantastisch zijn als we jonge Amoerpanters mogen aanschouwen! Laten we onze vingers gekruist houden. De draagtijd van de panters is ongeveer 100 dagen. Uitgerekend komen we dan op eind februari/ begin maart.

Aziatische leeuwen - foto: Peter van Norde

melijke ongemakken, is hij nu helemaal in zijn element. Met twee dames tegelijk werd het een te grote strijd. De leeuwinnen lieten hem alle hoeken van het verblijf zien. Dus liet men alleen Bente met hem op het buitenterrein. Dat ging na enig gerommel heel goed. Bente heeft zich veel 6 | Vriendennieuws 1 | 2016

Hoe is het met Indische neushoorn Namaste (Nammie voor intimi)? Het zag er heel veelbelovend uit. Het paren ging na weken van afwijzingen uiteindelijk goed met Gujarat. ’s Nachts wordt er gepaard. Daar wijzen de flinke krassen aan de zijflanken van Namaste op. Maar haar cyclus komt iedere keer weer terug en dat wijst toch echt niet op zwangerschap. Beide Indische neushoorns hebben al voor meerdere nakomelingen gezorgd. Het moet gaan lukken. Planckendael, de tuin die Gujarat aan Blijdorp uitleent, wil hem eigenlijk zo snel mogelijk terug. Maar dan wel na een geslaagde operatie. Zag u ook dat hij een beetje hinkte? Dat klopt. Hij is onder het mes geweest, uiteraard na overleg met België. Een kootje van zijn linkervoorpoot bleek ontstoken. Inmiddels is het leed geleden en loopt hij er weer heel pront bij. De draagtijd van neushoorns is circa 16 maanden. Dat betekent op zijn vroegst een jonge neushoorn in 2017.

en graag door Aapel laten dekken. Het ziet er naar uit dat ze nu niet meer krols wordt. Dat zou duiden op zwangerschap. Leeuwen hebben een draagtijd van circa 100 dagen. Dat wordt spannend. Benthe is nog niet zo’n ervaren moeder en kan behoorlijk nerveus reageren. Moeder Shantee zou ei-

Blijdorp krijgt het nog druk met al die jonge dieren in het vooruitzicht! Met dank aan de Nieuwsbrief van de vrijwilligers van Blijdorp

Wat brengt 2016? Traditiegetrouw praatte de directeur ons op onze nieuwjaarsbijeenkomst bij. Marc Damen keek terug naar het afgelopen jaar, blikte vooruit en deed een doekje open over plannen die wat verder in de toekomst liggen. Maar eerst bood hij ons planken aan. Als kerstgeschenk kregen alle medewerkers van de dierentuin een snijplank cadeau. De planken zijn gezaagd uit een van de bijzondere oude bomen, die helaas aan het eind van zijn leven was gekomen. Eén snijplank werd ter plekke aangeboden aan Joke Swaep, de weduwe van een van de drie oprichters van de Vrienden. De laatste 15 stuks mochten via de zootjesmarkt worden aangeboden. De opbrengst was voor de vriendenkas. Dank daarvoor! De snijplankjes waren in een mum van tijd uitverkocht... Best bezocht Na alle onheilstijdingen over andere dierentuinen die failliet gingen dan wel overgenomen werden, mag Blijdorp blij zijn met de behaalde resultaten over 2015. Nee, een reuzenpanda kan onze tuin zich niet veroorloven, maar financieel zijn we aardig op orde. Het bezoekersaantal is gestegen tot 1,535 miljoen. Begin december was de benodigde omzet voor 2015 binnen en toen moest de gunstige -met ideale weersomstandigheden!- kerstvakantie nog beginnen. We zijn sinds een aantal jaar weer de best bezochte dierentuin van Nederland. En daarmee terug op het niveau van het topjaar van de opening van het Oceanium. Blijdorp staat op de 4e plaats van de landelijke attracties.

Gelada

Gelada’s Dan volgt in het najaar, zo is nu de planning, de opening van het geladaverblijf. Er komen twee ‘kooiachtige’ constructies, zo transparant mogelijk. Het kleurenonderzoek is afgerond. Het geheel wordt in de stijl van een Ethiopische hoogvlakte. Er komt een groep van ongeveer twintig dieren uit de dierentuin vanRheine in Duitsland. Oceanium op de schop Blijdorp hoopt voor de zomervakantie te starten met de renovatie van het Oceanium. In verschillende fases wordt alles grondig aangepakt. De ombouw gaat zeker vijf jaar duren. Vanaf april zal gewerkt worden aan de tweede tunnel (Koraaltunnel) tot aan de koeneusroggen. Daar komt een Groot Barrière Rif van circa 17 meter lengte. Koraal uit het IndoPacifische gebied legt de basis. Dat maakt het geheel veel kleurrijker dan het nu is. Het educatieve deel wordt eigentijdser, met leuke doe-dingen. Flamingo’s Gelukkig is het leewiekverbod uitgesteld tot 1 januari 2018. Daarmee kan de bouw van de volière voor de flamingo’s later opgestart worden. Dit perk ligt midden in het monumentale deel van de tuin. Daar is dus menig gesprek over ingepland met de welstandscommissie. Zo moet de zichtas naar de Rivièrahal goed in beeld blijven. Wellicht kan in september de eerste paal de grond in, maar zeker is dat niet.

Jonge penseelzwijnen -foto: Joost Hubeek

Binnen gluren bij de penseelzwijnen Wat staat er aan openingen c.q. renovaties te wachten in 2016? Ten eerste de koedoestal. Na onze jaarvergadering gaan we de prachtig gerenoveerde stal openen. Het energiebesparende dak is klaar, de doorgang voor de bezoekers kan bijna open. Het landschap is in ontwikkeling. In de doorloopstal is een blik rechts mogelijk naar het binnenverblijf van de penseelzwijnen en links naar de koedoes (of net andersom).

Diorama terug Dan is er ook nog een plan voor de grote vijver. Daar komt mogelijk de oude grandeur terug. Denkt u aan Madagaskar en een eilandenrijk. Een doorloopverblijf. Op de plek van het oude dioramagebouw (kijkt u nog eens op de foto’s van vroeger) komt mogelijk een binnenverblijf voor de ringstaartmaki’s. Maar eerst gaat er flink gebaggerd worden, want dat is wel erg nodig. “Waar gaan al die schildpadjes dan heen”, vraagt een vriend, “nou die worden echt weer terug geplaatst, hoor”, zegt Marc. “Maar we wachten tot alle schildpadden ontwaakt zijn uit hun winterslaap. Al met al wordt 2016 een vrij rustig jaartje”, volgens Damen.

7 | Vriendennieuws 1 | 2016

V

R

I

E

N

D

E

N

ALGEMENE LEDENVERGADERING VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP 23 april 2016 om 11.00 uur A G E ND A 1.

Opening en welkom

2.

Notulen Algemene Ledenvergadering d.d. 26 april 2015 De notulen zijn verkrijgbaar via ons secretariaat of via onze website, maar ook ter vergadering aanwezig

Opening pandaverblijf - foto: Fred van Tiel

3.

Jaarverslag secretaris Schriftelijk jaarverslag elders in dit Vriendennieuws

4.

Jaarverslag reiscoördinator Schriftelijk jaarverslag elders in dit Vriendennieuws

5.

Jaarverslag promotiewerkzaamheden Schriftelijk jaarverslag elders in dit Vriendennieuws

6.

Jaarverslag PR Schriftelijk jaarverslag elders in dit Vriendennieuws

7.

Jaarverslag penningmeester Financieel overzicht 2015 en begroting 2016 elders in dit Vriendennieuws

8.

Verslag en benoeming kascontrolecommissie

9.

Bestuursverkiezing Aftredend volgens rooster zijn Marcel Kreuger en Bart Noordegraaf. Beiden hebben zich herkiesbaar gesteld.

10. Vaststelling contributie 2017 11. Voorstel tot benoeming ereleden 12. Rondvraag 13. Sluiting NB. ‘s Middags na de Algemene Ledenvergadering openen we de nieuwe koedoestal.

Opening Koedoestal Op 23 april openen we de nieuwe koedoestal. De stal is deel drie van ons geschenk 'Hart van Afrika' dat de Diergaarde een mooi nieuw Afrikaans hart heeft gegeven. Na de nieuwe verblijven voor onder meer bosbuffels en okapi's, krijgen nu de koedoes en penseelzwijnen een mooie nieuwe stal. Dankzij u! U bent van harte uitgenodigd om 15.00 uur op het plein bij de Oewanja Lodge. Van daar uit lopen we naar de nieuwe stal om de openingshandeling te verrichten. Aansluitend is er een drankje.

8 | Vriendennieuws 1 | 2016

Volop PR in 2015 Facebook, Twitter, Vriendennieuws, de website én de Vriendenmail. Onze leden en niet-leden werden ook in 2015 op verschillende manier op de hoogte gehouden van het reilen en zeilen rond onze vereniging.

Aan te raden is zeker om, indien u internet heeft, zich aan te melden voor de digitale nieuwsbrief of facebook of twitter. Op die manier kunnen wij u snel van de laatste ontwikkelingen op de hoogte houden. En dat is nodig, want eind 2015 konden wij onverwacht een rode pandaverblijf openen! De bouw ging zo snel dat het niet meer in Vriendennieuws gepubliceerd kon worden. Omdat nog niet iedereen onze nieuwsbrief ontvangt besloten wij een fysieke uitnodiging naar iedereen te sturen en dat leverde veel publiek op. Leuk om te merken dat er ook veel leden aanwezig waren die normaliter minder snel naar een opening komen. De koddige panda’s waren ook een geliefd onderwerp bij de pers, want er was veel aandacht in diverse media voor de opening. En al helemaal toen één van de panda’s besloot te ontsnappen stond de pers bol van ons nieuwe, nog niet helemaal panda-proof, verblijf. Het leek er op dat de panda’s meer persaandacht trokken dan het Congo-biotoop dat wij eerder in het jaar openden. Daarvoor werd een heuse perspreview door Blijdorp georganiseerd en zodoende kwam ons geschenk toch goed in de aandacht. In heel Rotterdam promootte Blijdorp de terugkeer van de okapi’s. Bijvoorbeeld in de Markthal en op een tram.

Het winnen van een Diamond ThemePark Award 2015 haalde de huis-aan-huiskranten en de opening van ‘Blijdorp’ in Miniworld leverde een aantal leuke stukjes in de pers op. Zowel op de regionale televisie als in de regionale kranten. En zodoende werd onze vereniging ook in 2015 regelmatig in de media geprofileerd. Goed voor de naamsbekendheid en daarmee goed om ons bij potentiële nieuwe leden onder de aandacht te brengen! Bart Noordegraaf

2015 Alweer een top reisjaar! Afgelopen jaar werd voor het eerst een winterexcursie aangeboden. Daarmee komt het aantal reizen op zes per jaar. Tien jaar geleden waren dat er nog maar drie! In totaal gingen 481 Vrienden mee op reis. In 2014 waren dat er 404. Een toename die verklaard wordt door de extra reis.

Maar ja, met een gloednieuwe dierentuin, een klassieke tuin en een megagroot kattenpark met ook nog vrije tijd in Parijs, waren alle ingrediënten aanwezig voor een mooi lang weekend. En dat werd het ook! In een mum uitverkocht! Wat hebben wij weer mooi weer gehad in Parijs.

leeuwenverblijf. Om maar eens wat te noemen waarom Blijdorp tot de topattracties blijft behoren. Hopelijk kunnen de verzorgers in het komende jaar voor optimale leefomstandigheden zorgen ter bevordering van een aangenaam huwelijksleven.

Ik zelf vond de belangstelling voor de winter Pasar Malam in Burgers Zoo een beetje tegenvallen. Aan het programma van Burgers lag het niet. Een speciaal Vriendenarrangement werd ons aangeboden. Wat wellicht wel een rol speelde, was dat deze excursie geen volle dag besloeg en op een doordeweekse dag werd uitgevoerd.

Waren dit factoren waarin in enige mate (soms zeer weinig, maar toch) menselijk handelen een rol gespeeld kan hebben? De weersomstandigheden waren Blijdorp en zijn bewoners, en dus ook ons, zeer gunstig gestemd. En mocht het weer evenueel tegen zitten dan kon men altijd een bezoek brengen aan de webwinkel. Ook daar viel een omzetstijging te noteren.

Kunt u zich de zomerexcursie naar Safaripark Beekse Bergen nog herinneren? Dat was met 24° C en half bewolkt best wel een lekker weertje. Weet u nog dat één dag later het die zondag non-stop geregend heeft? Het kon nog erger. Als wij deze zomerexcursie de zaterdag van het weekend daarop hadden uitgevoerd, dan, daar wil je niet eens aan denken, hadden we te maken gehad met de ergste zomerstorm in 100 jaar! Wat zijn de Vrienden toch mazzelaars!

En dan de interne factoren. Ik kan met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid stellen dat onze teamleden met ten minste dezelfde, of zelfs meer inzet en enthousiasme hun werkzaamheden in het promotieteam in 2015 hebben voortgezet. En dat ondanks dat we genoodzaakt waren onze winkels 38 dagen te sluiten. Bijvoorbeeld: sluiting van restaurant De Terraszaal betekent dat in onze shop nauwelijks verkoop plaats vindt. Dus die gaat die dag ook op slot.

Peter Biesta

Ook nu werden de reizen goed bezocht. De absolute topper was wel in het voorjaar de excursie naar Pairi Daiza. Gevolgd door de weekendexcursie naar Parijs. Beide reizen waren uitverkocht, met nog een wachtlijst. De andere reizen waren goed bezet, maar niet uitverkocht. Zo was de klassieke grote meerdaagse reis naar Oost Duitsland met 42 deelnemers niet uitverkocht. Dat was de drie jaren daarvoor wel het geval. Verder mogen wij niet klagen over de belangstelling van de excursies naar Safaripark Beekse Bergen (88 deelnemers) en Zoo Krefeld met 103 deelnemers. Op 18 april 2015 reed een colonne van 3 bussen met 153 deelnemers het parkeerterrein van Pairi Daiza op. Onder de deelnemers was -als speciale gast- Marc Damen. Vooraf zal zeker op directieniveau het een en ander besproken zijn. Nog nooit hebben wij zo een ontvangst en programma gehad bij een dagtocht als toen die 18e april! Parijs was ook zo’n topper. Het idee van Parijs kwam van Greet en Tineke. Ik zelf heb -pardon had- niet zo veel met Parijs.

Een recordjaar voor ons promotieteam! Waren het externe of interne factoren die ervoor gezorgd hebben dat we in 2015 wederom een verbetering van het omzetrecord in de boeken konden bijschrijven. Eind september was al duidelijk dat enig optimisme gerechtvaardigd zou zijn. Ik kom er straks op terug. De belangrijkste externe reden vormt naar mijn mening de circa 1,5 miljoen bezoekers van Blijdorp die dankzij het op de economische groei gebaseerde consumentenvertrouwen meer geld durfden uit te geven. Hopelijk kan ik deze veronderstelling komend jaar herhalen. Maar mijns inziens is de economische groei niet de enige reden. Wat te denken van de gezinsuitbreidingen in Blijdorp: Todz en Sizzel, Sunay, de terugkeer van de okapi’s en vlakbij de winkel de opening van het nieuwe

Niet ongenoemd mag blijven dat de vervanging van het kassa- en pinsysteem het werken in de winkels een stuk prettiger heeft gemaakt. En dat verdienen onze vrijwilligers. Evenals de nieuwe, verbeterde bedrijfskleding. Het bestuur heeft haar waardering voor het vele werk van alle verenigingsvrijwilligers dit jaar vorm gegeven door hen een rondleiding in Avifauna met aansluitend een boottocht door de Zuid-Hollandse wateren aan te bieden.

Vriendendag - foto: Greet van Norde

9 | Vriendennieuws 1 | 2016

Voor de statistici onder de lezers nog wat cijfertjes en feitjes: Op 1 januari 2015 had het promotieteam 55 vrijwilligers. We namen afscheid van vijf collega’s en ontvingen er negen. Voor 2016 verheugen we ons op de komst van zeven (nu nog) sollicitanten. De twee winkels waren in totaal 690 dagen geopend en de webwinkel alle dagen. Er waren 14 avondopeningen. Op 28 maart was de Vriendendag. We waren negen dagen op buitenlocaties aanwezig. Met een frequentie van bijna 1 x per twee weken hebben leveranciers de bestellingen afgeleverd. Ruim 56.000 stuks, waarvan 238 nieuwe soorten. Op zo’n dag - als er vier leveranciers komen met enkele duizenden stuks - zijn er tot zes collega’s extra aanwezig om de leveringen te controleren, stapels dozen uit te pakken, alle artikelen te prijzen, alsmede de containeropslag en webwinkel-, winkel-, en shopbevoorrading te regelen. Wekelijks, op de woensdagen, zijn twee of drie collega’s in de weer om te zorgen dat het logistiek op rolletjes loopt. En dan de onzichtbare, maar zeer zeker net zo belangrijke werkzaamheden. Met af en toe nog wel eens een overlegje met elkaar, overleg met leveranciers, soms een extra (onderhouds)klusje en vijf lezingzondagen, de ledenvergadering en niet te vergeten het fotografiewerk t.b.v. kalender, ansichtkaarten, sleutelhangers en magneten en wat dacht u van het inpak-

ken en verzenden van de webshopbestellingen, het bijhouden van de website van die winkel, alsmede de administratie, personeelsplanning en de seizoensaankleding van de winkels hebben de vrijwilligers in totaal naar schatting 22.500 uren in het promotieteam gestopt. En waar leidde dat allemaal toe? Een bruto omzetstijging van de winkels, incl. € 1.650,- van het buitengebeuren en de lezingen/ledenvergadering/Vriendendag van ruim 16% en van de webwinkel van bijna 28% ten opzichte van 2014. In harde cijfers: Winkels etc. van € 237.769,naar € 275.998,Webwinkel van € 890,- naar € 1.137,U mag bij het lezen van dit artikel thuis dus best wel stiekempjes voor al deze vrijwilligers een applausje laten klinken. Martin van Brenen

Jaarverslag secretaris 2015 Voor mij is dit het eerste jaarverslag als secretaris van onze vereniging. In april mocht ik het spreekwoordelijke stokje van Koos van Leeuwen overnemen. Koos is 21(!) jaar secretaris geweest en - ik citeer “hij vond het mooi geweest”. Regelmatig wordt mij de vraag gesteld hoe het secretarisschap mij bevalt. Volmondig kan ik zeggen dat er - zoals verwacht - veel tijd en energie in de functie gaat zitten, maar

Vriendendag 28 maart 2015 - foto: Greet van Norde

dat dit het helemaal waard is en ik me met heel veel plezier inzet voor de vereniging! Als we terugkijken op het jaar 2015 dan zien we dat het ledenaantal helaas weer iets is gedaald. In het afgelopen jaar hebben zich 205 nieuwe leden aangemeld. Helaas hebben we 319 leden moeten uitschrijven. Op 31 december hadden we 5112 leden, dat zijn er 114 minder dan het jaar ervoor. Het ledenaantal loopt dus terug, maar als vereniging hebben we wel weer een mooi jaar achter ons! In januari begonnen we uiteraard met de jaarlijkse nieuwjaarslezing waarin Marc Damen terugblikte op het afgelopen jaar en vooruitblikte op het nieuwe jaar. Daarnaast mochten we in januari een exclusief kijkje nemen bij het in aanbouw zijnde stukje Diergaarde Blijdorp in Miniworld. Bij hoge uitzondering bouwden wij dit keer ook buiten de Diergaarde. In Miniworld, waar veel iconische gebouwen van Rotterdam zijn nagemaakt, mocht de dierentuin natuurlijk niet ontbreken. In februari en maart hadden wij twee winterlezingen over het nieuwe okapiverblijf. In deze lezingen werd ons van alles verteld over de botanische invulling van het verblijf en over de okapi’s zelf. Op 28 maart was het dan zover, op deze Vriendendag werd het nieuwe okapiverblijf geopend! Of eigenlijk het Congobiotoop, want naast de okapi’s vinden ook bijeneters en andere Afrikaanse vogels hier hun nieuwe thuis. Jammer genoeg speelde de regen ons tijdens de opening parten, waardoor de openingsact niet helemaal zo uit de verf kwam als had gemoeten, maar desondanks was (en is) iedereen laaiend enthousiast over het mooie verblijf dat wij als Vrienden aan Blijdorp hebben geschonken! En er waren nog veel meer activiteiten op deze Vriendendag. Zo was er onder andere een interessante lezing van de Engelsman Anthony Sheridan. Zijn lezing was gebaseerd op zijn boek ‘What zoos can do’, waarin hij zijn onderzoek naar de kwaliteit van Europese dierentuinen heeft vastgelegd. Verder waren er bijvoorbeeld fotografieworkshops georganiseerd. De workshops werden gegeven door leden. Na afloop waren er vele leuke reacties en mooie foto’s!

10 | Vriendennieuws 1 | 2016

Op 10 april was Mini-Blijdorp in Miniworld gereed! Er waren veel enthousiaste reacties te horen van de ruim honderd Vrienden die bij de opening aanwezig waren. Niet alle verblijven van de Diergaarde zijn nagebouwd, maar alle grote, opvallende gebouwen zijn aanwezig. Uiteraard horen daar ook enkele Vriendenverblijven bij en zelfs de Vriendenwinkel ontbreekt niet! Wat ik ook zeker niet onvermeld wil laten is de Koninklijke onderscheiding die Arie Bos in april in ontvangst mocht nemen. Arie is al decennia de penningmeester van onze vereniging. Voor dit werk heeft het Zijne Majesteit behaagd hem te benoemen tot Lid in de orde van Oranje-Nassau. Na de algemene ledenvergadering in april hebben we een symposium georganiseerd met als titel: ‘Dierentuinen: Tussen idealisme en commercie’. Tijdens dit symposium werd er door drie sprekers onder andere gediscussieerd over de manier waarop dierentuinen geld verdienen, duurzaamheid en educatie. De onderwerpen leidden tot leuke discussies, waarbij het publiek natuurlijk ook vragen kon stellen of zijn mening kon geven. Wat we in januari nooit hadden verwacht, was dat we in 2015 naast de opening in Miniworld en de opening van het Congobiotoop nóg een verblijf zouden openen. Dankzij een legaat met een aanzienlijk bedrag kon de vereniging op korte termijn een nieuw verblijf voor de rode panda’s schenken. In november werden de leden tijdens een lezing bijgepraat over het fokprogramma van de rode panda’s en over deze dieren in Blijdorp. Na de lezing kon het nieuwe verblijf worden geopend. Midden in het Aziëgedeelte van Blijdorp zijn de rode panda’s nu gehuisvest in een verblijf dat gecombineerd kan gaan worden met kuifhertjes. De laatste lezing van het jaar was een bijzondere, want hiermee werd een cirkel van dertig jaar lezingen voltooid. We werden hierin bijgepraat over de avonturen van de ijsbeertjes Sizzel en Todz. Al met al was 2015 dus een jaar vol met Vriendenactiviteiten. In 2016 zal het qua activiteiten waarschijnlijk een iets rustiger jaar gaan worden, maar met onder andere de lezingen en reizen is onze activiteitenagenda altijd gevuld!

VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP

FINANCIEEL OVERZICHT STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2015 BATEN Contributie Giften Legaten Rente Reizen Verkopen

255.191 77.143 340.000 7.661 56.493 226.229

Ex Reservering

500.000

TOTAAL

1.462.717

BALANS PER 31 DECEMBER 2015 ACTIVA Liquide middelen Rekening courant Spaarrekeningen TOTAAL

46.236 1.160.371 1.206.607

LASTEN Vriendennieuws Administratiekosten Diversen Promotiekosten Reizen Inkopen In- en Verkoopkosten Geschenken: Vlinders Ituriwoud project Hart van Afrika Kleine Panda Voorziening Orangs Voorziening Flamingo Voorz project 2018 Voordelig saldo TOTAAL

1.462.717

PASSIVA Reeds ontvangen contr Te betalen reken. Te betalen BTW Reservering

Waarde goederen Te ontv. bedragen TOTAAL

14.425 60 1.221.092

BEGROTING 2016 ONTVANGSTEN Contributie Giften Rente Legaten Verkopen

TOTAAL

49.078 16.140 7.656 2.353 48.817 111.518 13.530 10.000 10.000 360.000 120.000 140.000 100.000 420.000 53.625

122.834 4.412 8.738 1.060.000

Vermogen

25.108

TOTAAL

1.221.092

UITGAVEN 275.000 75.000 5.000 100.000 230.000

685.000

Vriendennieuws Administratiekosten Diversen Promotiekosten Inkopen In-en verkoopkosten Geschenken: Ituriwoud

52.000 12.000 5.000 5.000 100.000 10.000 10.000

Reservering Orangs Reserv Flamingo Reserv project 2018

140.000 100.000 251.000

TOTAAL

685.000

David Verhagen

11 | Vriendennieuws 1 | 2016

NIEUWE KOEDOESTAL BIJNA KLAAR! De nieuwe koedoestal is onderdeel van de gift van de Vrienden voor de ontwikkeling van het ‘Hart van Afrika’. Eerder werden al de nieuwe verblijven voor bosbuffels en natuurlijk het Congo-biotoop met onder meer de okapi’s geopend. De nieuwe koedoestal is het laatste onderdeel dat met uw bijdrage wordt gefinancierd. In Vriendennieuws 3 van 2015 is al uitgelegd wat er gaat gebeuren met de stal. Ondertussen is de verbouwing in volle gang en tegen de tijd dat Vriendennieuws op uw deurmat valt is het werk nagenoeg afgerond.

Koedoe - foto: Peter van Norde

Tekst en foto’s: Alex Schouten

De meest belangrijke aanpassingen aan de stal zijn: Dak Het vervangen van de shingles door leitjes (dakpannetjes) en het aanbrengen van de isolatie (schapenwol en folie) is inmiddels voltooid en het dak ziet er prachtig uit. Omdat het totale gewicht van het dak hoger is geworden dan in de oude situatie, zijn onder andere een aantal stalen profielen aangebracht om de totale stal steviger te maken. Om te voorkomen dat de stal in de toekomst geen duivenhotel gaat worden, is in de stal over de volledige oppervlakte duivenwering aangebracht. De duiven kunnen de stal nog wel invliegen (de koedoes moeten immers ook de stal in en uit kunnen lopen), maar ze kunnen door de duivenwering (een soort net) niet in de nok van de stal gaan zitten. 12 | Vriendennieuws 1 | 2016

den die op een flexibele manier kunnen worden geplaatst. Zo kan de stal één ruimte zijn of er kan een grote of kleine ruimte worden gemaakt. Het verdwijnen van de verzorgersgang wil overigens niet zeggen dat de verzorgers bij de bok in het verblijf moeten gaan om schoon te maken. De bok is groot, sterk, schrikachtig en heeft vlijmscherpe hoorns en daar ga je als verzorgers nooit het verblijf bij in. Op de hoorns van de bok zitten zelfs doppen om vrouwtjeskoedoes en de giraffen te beschermen tegen een al te opdringerige, prikkende bok. Als er moet worden schoongemaakt wordt de bok met behulp van de flexibele wanden tijdelijk gesepareerd van de dames. De verzorgers kunnen namelijk wel bij de dames in het verblijf. De nieuwe wanden en boxen gaan er half februari in en daarna kunnen de laatste werkzaamheden worden uitgevoerd, zoals het aansluiten van water, licht en verwarming én de afwerking van de wanden. Half maart moeten alle werkzaamheden zijn afgerond en in april (na de ALV) wordt de nieuwe stal geopend. Het publiek loopt dwars door de stal heen en door middel van glaswanden kunt u als bezoeker in de binnenverblijven van de koedoes én de penseelzwijnen kijken. Het gebruik van een glaswand is nieuw bij koedoes en het is nog onbekend hoe ze zullen reageren op het publiek. Waarschijnlijk worden eerst met tape een soort tralies op de ruit aangebracht, die gefaseerd weggehaald kunnen worden. De dieren kunnen het publiek dus horen, ruiken en (in eerste instantie gedeeltelijk) zien. Het lijkt zo makkelijk om een stal aan te passen, maar… door de Van Ravensteijn architectuur zijn er geen rechte lijnen in het gebouw en is alles ‘krom’. Kortom, alles is maatwerk en iedere deurpost, balk of noem het maar moet uitgevuld worden.

Indeling In de oude situatie was er een verzorgersgang rond de stallen. Om ruimte te winnen is besloten de stal opnieuw in te delen. Alle stalboxen zijn eruit gehaald en er komt een systeem voor terug van wan-

Ook aan de buitenzijde vinden een paar wijzigingen plaats. Er komt aan de oostzijde van de stal een kraal, waarin dieren apart gezet kunnen worden, bijvoorbeeld bij ziekte, introductie, geboorte of schoonmaken. Ook komt er op de kopse kant een dienstpleintje om materiaal in en uit de stal te kunnen rijden.

Koedoekoe Op dit moment heeft Blijdorp vier koedoes. De meest opvallende is fokman Nico, die 5 jaar oud is en geboren en getogen Rotterdammer is. Het is een mooie kerel met mooie schroefhoorns en een soort ‘kam’ op zijn nek en borst. Hij leeft samen met twee dames, Nicky en Umusa. Op 28 september heeft Umusa (6 jaar oud, geboren in Gaia Zoo) een dochter gekregen. Het andere vrouwtje Nicky is ouder en heeft al een paar jaar geen jong gekregen. Blijdorp probeert niet om de kudde zo groot mogelijk te laten worden, omdat met name koedoemannetjes moeilijk te plaatsen zijn in andere dierentuinen. Totdat de dochter van Umusa geslachtsrijp is, blijft het voorlopig bij deze vier dieren. De grootte van de stal bepaalt immers de omvang van de kudde! De stal is wel iets groter geworden, omdat er geen verzorgersgang meer is. Ter plaatse van het deel van de stal waar de Mhorrgazelles stonden is nu de binnenruimte voor de penseelzwijnen én het deel waar u als bezoeker door de stal

loopt. Als er uitbreiding van de kudde komt, dan kan dat op twee manieren: de introductie van een of meer nieuwe koedoekoeien óf het wisselen van de fokman (dan kan het in september geboren vrouwtje in Rotterdam blijven). De coördinator van het fokprogramma (ESB) in de dierentuin van Gelsenkirchen zal daarover mede beslissen. Koedoes lopen makkelijk over de rotsblokken van hun eigen perk naar het giraffeperk toe. In open terrein voelen ze zich thuis en zijn niet zo schrikachtig als in kleine ruimtes. Maar… ze zijn nogal onvoorspelbaar waar ze wel of niet van schrikken: zo kunnen ze bijvoorbeeld weigeren om de weide op te gaan omdat er een zilverpapiertje ligt, terwijl ze geen last lijken te hebben van een heimachine die vlakbij hun verblijf kabaal staat te maken… Maffe beesies.... Kortom, mede met behulp van uw steun hebben de koedoes (en uiteraard de penseelzwijnen) een mooie stal gekregen en is Blijdorp weer een stukje verbeterd!

Met dank aan: Gerard Visser en Ben Westerveld (Diergaarde Blijdorp)

13 | Vriendennieuws 1 | 2016

Kuifhert - vrouwtje

Kuifhert - mannetje

Tekst: Karin van Leeuwen Foto’s: David Verhagen

KUIFHERTEN: EEN BIJZONDERHEID IN DE DIERGAARDE! Kuifhertjes, misschien heeft u vaker over hen gehoord of nagedacht, dan dat u ze heeft gezien. Hoewel ze al vanaf 1992 in Diergaarde Blijdorp leven, zijn ze in Europese dierentuinen een zeldzaamheid. Hoe gaat het eigenlijk met deze bijzondere hertjes in Blijdorp en in Europa? Kuifherten zijn kleine Aziatische herten, die tot 70 centimeter hoog, 120 centimeter lang en maximaal 30 kilogram kunnen worden. Net als bij andere herten dragen de mannetjes een gewei. Dit gewei is echter zeer klein, ongeveer vijf centimeter, en zit vaak verstopt onder de mooie kuif. Vrouwelijke kuifherten hebben ook zo’n donker gekleurde kuif. Mannetjes zijn goed van vrouwtjes te onderscheiden doordat ze een setje slagtandjes hebben, die opvallend uitsteken. Deze hoektanden van de bovenkaak zijn niet bedoeld om mee te eten, maar om mee te vechten en zich mee te verdedigen. In het wild komen ze voor in het zuidoosten van China en het noordwesten van Myanmar, waar ze in bosrijke berggebieden leven. Er is weinig bekend over de status van de kuifherten in het wild, maar het is duidelijk dat hun aantal afneemt door overbejaging. Er worden drie, of soms vier, verschillende ondersoorten onderscheiden. In Europese dierentuinen worden Michie’s kuifherten (Elaphodus cephalophus michianus) gehouden. Kuifherten eten takjes, bladeren, grassen, bamboe en vruchten. In Blijdorp krijgen ze ‘s ochtends paardenbrok gevoerd en op het eind van de dag peen en tomaat voor de vitamines en mineralen. Gedurende de 14 | Vriendennieuws 1 | 2016

hele dag hebben ze de beschikking over rozenblad en luzerne. Kuifherten zijn het actiefst in de schemering, dus aan het begin en eind van de dag heeft u de grootste kans om deze schuwe dieren te kunnen zien. Op het moment van schrijven leven er negentien kuifherten (acht mannetjes en elf vrouwtjes) in negen verschillende dierentuinen in Europa. Om de bloedlijnen van de kuifherten in kaart te brengen is er besloten om een Europees stamboek (ESB) op te zetten. Vorig jaar heeft EAZA, het samenwerkingsverband van Europese dierentuinen, de oprichting van dit stamboek goedgekeurd en het wordt nu gecoördineerd door Janno Weerman (teamleider Azië in Diergaarde Blijdorp). In 1992 kwamen de eerste Michie’s kuifherten naar Europa. Shanghai is een zusterstad van Rotterdam en dankzij die samenwerking werd er door Shanghai Zoo een koppeltje kuifherten aan Blijdorp geschonken. Drie jaar later kwamen er nog een broer en zus vanuit Shanghai Zoo naar Blijdorp en in 1997 heeft Berlijn drie mannetjes en een vrouwtje geïmporteerd vanuit dierenparken in de Verenigde Staten. Deze acht geïmporteerde dieren hadden deels overeenkomstige ouders, dus in totaal zijn er maar vijf founders voor de gehele populatie kuifherten in Europa. In-

teelt is momenteel helaas dus onvermijdelijk en het is zeer wenselijk om nieuwe kuifherten toe te kunnen voegen aan de populatie. Dit klinkt helaas makkelijker dan het eigenlijk is. In de Verenigde Staten leven op dit moment meer dan vijftig kuifherten in dierenparken, maar tegenwoordig leven daar enkel kuifherten van een andere ondersoort, namelijk de Elaphodus cephalophus cephalophus. Om daar dieren mee uit te wisselen is op dit moment dus niet wenselijk. Liever zouden er kuifhertjes rechtstreeks uit een dierentuin in China worden gehaald. Er zijn dieren beschikbaar, maar het is helaas qua regelgeving niet gemakkelijk om evenhoevigen vanuit China te importeren. Daar is echter iets op bedacht en er wordt nu geprobeerd om toch zes kuifhertjes (drie mannetjes en drie vrouwtjes) via een omweg naar Europa te laten komen om hier de populatie te komen versterken. In Blijdorp zijn momenteel twee verblijven geschikt voor kuifherten, beide geschonken door de Vrienden van Blijdorp! In 1994 werd het eerste verblijf geopend, in de buurt van de Chinese tuin naast de Rivièrahal. Dit verblijf grenst aan de fontein ‘Liesje’, die vorig jaar dankzij een sponsor in ere kon worden hersteld. Door de aanpassingen aan de fontein, moest er aan de ene kant een stukje van het verblijf worden ingeleverd. Er is meteen van de gelegenheid gebruik gemaakt om het verblijf op te knappen. Zo is het verblijf voorzien

van een hoger hek om ontsnappingen te voorkomen en aan de andere kant is het verblijf juist een beetje uitgebreid. Uiteindelijk zijn de dieren er qua ruimte juist op vooruit gegaan. Ook voor bezoekers heeft dit voordelen, want hierdoor en door de aanwezigheid van voldoende schuilmogelijkheden is het nu mogelijk om overdag de deur naar de stallen toe dicht te houden. Een goede speurneus zou nu dus altijd ergens een kuifhertje moeten kunnen vinden! Dit opgeknapte verblijf is vorig jaar voor de kerstvakantie weer in gebruik genomen. Het andere verblijf waar kuifhertjes zullen gaan leven is het gecombineerde verblijf met rode panda’s, dat wij als Vrienden vorig jaar in november hebben geschonken. In andere dierenparken, zoals Zoo Heidelberg en sinds vorig jaar ook Zoo Osnabrück, wordt deze combinatie al met succes gehouden. Het zal wel altijd opletten blijven, vooral als er bij één van beide soorten een jong is. De ingebruikname van dit verblijf zal echter helaas nog even op zich laten wachten. Het is de bedoeling dat er op beide plekken een koppeltje zal worden gehouden, maar eind vorig jaar is er helaas een kuifhert overleden in Blijdorp. Hierdoor leven er op dit moment nog maar twee kuifherten in Blijdorp, Peter en Michelle, en zij zitten samen in het oude verblijf. Beide dieren zijn in Blijdorp geboren, maar hebben verschillende ouders. In de paartijd, tussen september en december, stonden ze al bij elkaar. Michelle heeft hiervoor in Engeland al meermalen jongen gehad en er wordt vanuit gegaan dat ze nu drachtig is. Met een beetje geluk en wellicht geduld, zult u dus waarschijnlijk ergens tussen april en juli een klein kuifhertje kunnen ontdekken. Zij zien er overigens heel aandoenlijk uit, met lichtgekleurde vlekjes in hun verder bruine vacht. Na drie tot vier maanden worden zij gespeend en na zes tot acht maanden wordt een jong doorgaans bij de ouders weggehaald.

Lijn 1 Pandadroom? Herken je dat? Lekker thuis op de bank zit je te genieten van je gerenoveerde woonkamer. De bank staat net even anders. Het is eindelijk gelukt om die ene sfeervolle lamp te vinden. Een lamp die met gedimd licht schijnt op de laatste editie van Vriendennieuws die je nog even had bewaard. Je gedachten dwalen af. Je ogen scannen nauwgezet langs de plinten - die je er toch maar meteen hebt opgezet. En ook over de afwerking van het nieuwe behangetje ben je dik tevreden. Het is, kortom, een heerlijke plek waar je je thuis voelt. Tot het moment dat je hersenen zeggen: nu ben je er wel aan gewend. De positieve energie die je kreeg van het net afgeronde woonproject zet zich om in een verlangen naar meer. De wereld is tenslotte groter dan je eigen huiskamer. Je gaat op onderzoek uit. Nieuwe dromen najagen. Zo moet het ongeveer gegaan zijn toen in november de kleine of rode panda’s naar hun net gerenoveerde verblijf verhuisden. Een stuk groter zijn ze gaan wonen. De boomstronken op de grond liggen net even anders. De bladeren van de klimbomen in hun nieuwe verblijf breken het zonlicht, zodat het als een gedimd licht op de grond schijnt. Het is, kortom, een heerlijke plek waar de panda’s zich thuis kunnen voelen. Tot het moment dat bij een van de panda’s zijn hersenen zeggen: ga eens op onderzoek uit. De wereld is groter dan dit nieuwe verblijf. Zijn ogen scannen de randen van het nieuwe onderkomen en vinden een gaatje in het ontwerp. De aantrekkingskracht van wat er achter de omheining op hem te wachten ligt is groot. En weg is hij. Wat is dat toch? Die telkens terugkerende drang om meer te willen, verder te willen gaan dan de grenzen van ons verblijf? Neurobiologisch gezien kunnen we wel een verklaring vinden, maar zeg nou zelf, is het niet veel leuker om je zo nu en dan te laten verrassen door je eigen brein? Ik kijk op vanachter mijn laptop in mijn net gerenoveerde kantoor. Mijn ogen dwalen af naar het uitzicht op de plas met molen. Welke uitdaging zal ik morgen weer eens aangaan? Daniel Seesink

EEN LIDMAATSCHAP CADEAU GEVEN? KIJK OP WWW.VRIENDENVANBLIJDORP.NL

Laten we hopen dat de populatie in Europa zowel door geboortes als door import kan groeien, zodat we nog lang van deze bijzondere kleine herten kunnen genieten!

Met dank aan: Janno Weerman (Diergaarde Blijdorp)

15 | Vriendennieuws 1 | 2016

gebak. Op de terugweg dineren we in ‘Restaurant Klaveet’ in Achterveld. Vegetarisch is mogelijk. Wel graag van tevoren opgeven. Maximaal aantal deelnemers is 150.

V

R

I

E

N

D

E

Münster - foto: Peter Biesta

N

VOORJAARSEXCURSIE Allwetterzoo Münster Elefanten-Park in Westfalen Op zaterdag 9 april start het reisseizoen 2016 met de zeer populaire voorjaarsexcursie. Wij gaan naar de dierentuin van Münster (Duitsland). Diep in Westfalen ligt de grote dierentuin van Münster. Qua geschiedenis lijkt de Allwetterzoo wel wat op Blijdorp. Beide tuinen blikken terug op een centrumlocatie en beide tuinen zijn verplaatst naar een nieuwe locatie iets buiten de stad. Daarmee houdt de overeenkomst met Blijdorp op. U gaat een compleet andere tuin bezoeken.

geten hoek. Nu, grenzend aan het olifantenpark, is het een heerlijke locatie om de middag af te sluiten voordat we ons weer naar de bus begeven.

Allwetterzoo Met 30 ha. is het een forse tuin en zelfs iets groter dan Blijdorp. Bij de opening in 1974 bejubeld als één stuk harmonie en later bekritiseerd als de ‘Betonzoo’. De tuinaanleg is fascinerend. Niet alleen de gebouwen, ook de tuinpaden zijn achthoekig. Uniek is ook het concept van een ‘Regenweg’ en een ‘Sonnenweg’. Niet voor niets heet de tuin dan ook de ‘Allwetterzoo’. Bijna alle gebouwen, en dat zijn er behoorlijk wat, liggen geïntegreerd in de overdekte ‘Regenweg’. In een grote lus daarom heen ligt de ‘Sonnenweg’. Bij de gebouwen komen beide wegen steeds weer bij elkaar.

Niet te missen in Münster: ‘Elefanten-Park’; ‘ZoORANGerie’ vroeger het ijsberenverblijf, nu een top orang-oetanhuis; ‘Africaneum’ ingericht voor gorilla’s samen met roodkruinmangabies; ‘Afrikapanorama’ een 1,5 ha grote Afrikaanse savanne; ‘Der Regenweg’ door elf(!) binnenverblijven.

Speciale aandacht verdient het in 2013 geopende ‘Elefanten-Park’. Het op zich al ruime olifantenverblijf is door deze uitbreiding in oppervlakte verdubbeld. Bijzonder is dat er een apart bullenhuis gebouwd is. Voor het publiek is wel het mooiste het uitzicht vanuit een ‘longhouse’ over de twee zwembaden met badderende olifanten. Ook het terras van het Zoo-Restaurant heeft een enorme impuls gekregen. Voorheen was dit een wat ver16 | Vriendennieuws 1 | 2016

Voor de Vrienden en Vriendinnen die iets minder goed uit de voeten kunnen: geen probleem! De Allwetterzoo is zo vlak als een pannenkoek.

Zoals bij alle verre dagtochten is ook deze reis bijna geheel inclusief. Wij maken op de heenweg een stop bij ‘Restaurant Bosgoed’ in Wilp-Achterhoek voor koffie met

Vertrek: 8.00 uur vanaf metrostation Capelsebrug in Capelle aan den IJssel. Aanwezig 7.50 uur. U kunt hier (tot nu toe) gratis parkeren. Vergeet niet uw paspoort of ID-kaart mee te nemen Aankomsttijd in Münster ca. 12.15 uur. Geplande aankomsttijd in Rotterdam ca. 22.00 uur. Kosten voor leden bedragen: € 62,50 Niet leden betalen € 65,-. In de reissom zijn inbegrepen: de busreis Rotterdam – Allwetterzoo Münster (D) v.v.; toegang tot de dierentuin; koffie/thee (2x) met gebak op de heenweg; op de terugweg een 3-gangendiner inclusief één drankje; fooi voor de chauffeur. Aanmelden voor deze reis Maak voor 1 april 2016 het verschuldigde bedrag over op ING-rekening NL22INGB0002071059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp te Naaldwijk onder vermelding van ‘Münster’, uw 06-telefoonnummer en e-mailadres. Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te restitueren voor afmeldingen die na 1 april 2016 worden ontvangen. Eventuele restituties vinden plaats onder inhouding van € 2,50 administratiekosten. U ontvangt geen verdere bescheiden of mededelingen, tenzij de bussen vol zijn. Hiervan krijgt u dan zo snel mogelijk bericht. Het volledige bedrag wordt in dat geval wel teruggestort.

Münster - foto: Peter Biesta

Eerste dag naar buiten

Tekst: Karin van Leeuwen Foto’s: David Verhagen

IJSBEREN GROOT SUCCES IN VRIENDENVERBLIJF! In 2008 keerden de ijsberen dankzij de Vrienden terug naar de Diergaarde na een afwezigheid van acht jaar. Dankzij uw steun kunnen vele mensen dus weer genieten van die indrukwekkende dieren. Als dit Vriendennieuws bij u in de bus valt, is het ongeveer een jaar geleden dat de ijsbeertjes Sizzel en Todz zich voor het eerst aan het publiek lieten zien. Tijd om even terug te blikken en vooruit te kijken.

Eerste dag naar buiten

Op 2 december 2014 kwamen de twee ijsbeertjes ter wereld. Moeder Olinka vertoonde de avond ervoor al ander gedrag en bij het terugkijken van de camerabeelden was de volgende dag te zien dat er een geboorte had plaatsgevonden. Tegen het eind van de dag werd duidelijk dat het om twee ijsbeertjes ging. Een spannende tijd brak aan en het nieuws werd daarom nog even niet naar buiten gebracht. IJs-

beertjes zijn bij de geboorte ongeveer zo groot als een cavia en daardoor nog heel kwetsbaar. Je moet er toch niet aan denken dat Olinka haar poot op één van de jongen zou zetten... Na een week of twee werd het nieuws aan de pers kenbaar gemaakt en konden we via de webcams mee genieten van de avonturen van de ijsbeertjes in het kraamhol.

Het heeft een tijd geduurd voor er in Blijdorp succesvol ijsberen werden geboren en opgroeiden. In 1986 vond de eerste succesvolle geboorte plaats en sinds die tijd zijn er elf ijsbeertjes groot geworden in Blijdorp. Nog altijd is het niet vanzelfsprekend dat er jonge ijsberen worden geboren en dat ze volwassen worden. Jaarlijks worden er wereldwijd rond de tien ijsberen geboren in dierenparken die groot worden. In 2014 kwamen er vier daarvan in Nederland ter wereld, in Blijdorp en in Ouwehands Dierenpark te Rhenen. Hierdoor lijkt het in Nederland misschien heel gewoon te worden, maar eigenlijk is het nog steeds heel bijzonder! Eén van de aspecten die erg belangrijk zijn voor het succesvol grootbrengen van jonge ijsberen is dat de moeder dat in alle rust moet kunnen doen. Vanaf het moment dat het vrouwtje zich terugtrekt in haar kraamkamer wordt het verblijf dus een aantal maanden niet meer schoongemaakt. Om de moeder en haar jongen wel in de gaten te kunnen houden, zijn de verschillende ruimtes voorzien van camera’s die gebruik maken van infrarood licht. Om de dieren in het voorjaar niet te laten schrikken, wordt er voor gezorgd dat ze langzaam (weer) kennismaken met geluiden van de verzorgers. Doordat de ruimte die aan de echte kraamkamers grenst voorzien is van tralies in plaats van een dichte deur kunnen de ijsberen de verzorgers makkelijker horen en ruiken en er zo (weer) rustig aan wennen. 17 | Vriendennieuws 1 | 2016

Half jaar

Half jaar

In het wild gaan drachtige ijsberen in een zelf gegraven hol in de sneeuw in het najaar in winterrust. Voor die tijd bouwen ze extra veel reserves op. Een vrouwtje weegt gemiddeld zo’n 300 tot 350 kilogram, maar komt voor de winterrust zo’n 100 tot 150 kilogram aan! In het hol komt het vrouwtje aan vocht door vetverbranding of door ijs van de wand te schrapen. In Blijdorp is het verblijf voorzien van een bakje water, dat verwarmd wordt zodat het water niet kan bevriezen. Een vrouwtje krijgt meestal twee jongen, maar het kan ook zijn dat ze één of drie jongen krijgt. Als er meer dan twee worden geboren, gaat er meestal eentje dood, maar wellicht herinnert u zich ook nog wel het succesverhaal van 2005 uit Ouwehands Dierenpark te Rhenen, toen er wel een drieling opgroeide. Twee van hen hebben in 2008 even tijdelijk in Diergaarde Blijdorp geleefd. Olinka is in 1992 geboren in de dierentuin van Keulen en in het voorjaar van 2010 kwam zij naar Blijdorp. Inmiddels is ze een zeer ervaren, zorgzame moeder. Samen met Eric heeft ze in Wenen al drie keer jongen gehad en in 2010 zette zij natuurlijk Vicks op de wereld. De periode voor de bevalling kan een vrouwtje languit op haar rug in het hol liggen. Na de bevalling zul je echter vaak zien dat ze opgerold op haar zij ligt. Hierdoor kunnen de jongen warm en beschut van het ijs af!- in haar oksel, in de buurt van de tepels liggen. Door haar snuit tussen haar voorpoten te leggen, kan ze warme lucht over haar jongen heen blazen. Olinka houdt haar jongen goed 18 | Vriendennieuws 1 | 2016

schoon. Ze kwamen dan ook mooi wit naar buiten in februari, al was dat witte maar van korte duur. De nieuwsgierige Vicks zit inmiddels samen met Sesi, een vrouwtje geboren in Ouwehands Dierenpark in hetzelfde jaar als Vicks, en het vrouwtje Tina in ‘Parc Zoologique et Botanique de Mulhouse’ in Frankrijk. Daar waren zij in 2013 de eerste bewoners van een mooi nieuw verblijf. Tina is rond de dertig jaar en heeft nog nooit jongen gehad, waardoor ze niet meer geschikt is voor de fok. IJsberen worden geslachtsrijp tussen hun derde en zesde jaar, daar vallen Vicks en Sesi momenteel dus binnen. Ze hebben vorig jaar veel interesse in elkaar getoond en er zijn zelfs paringen waargenomen. Afgelopen jaar heeft dat geen succesvolle jongen opgeleverd, maar in Mulhouse hebben ze goede hoop dat er eind dit jaar wél met succes kleine ijsberen ter wereld zullen komen. Olinka zal dan dus zo gezegd ‘oma’ kunnen worden, al merkt ze daar Een jaar

zelf natuurlijk niets van! Ze is overigens al oma. Eén van de jonge vrouwtjesijsberen die binnenkort in het nieuwe dierenpark in Emmen te zien zal zijn, is een kleindochter van haar. En ijsbeer Eric heeft zelfs al een achterkleinkind, een vrouwtje net zo oud als Sizzel en Todz! 2015 was niet alleen het jaar waarin Sizzel en Todz voor het eerst de buitenwereld gingen verkennen, maar ook het jaar dat we afscheid moesten nemen van hun vader Eric. Eric is in 1993 in Berlijn geboren en via de dierentuin van Wenen kwam hij in 2008 naar Blijdorp toe. Enkele weken voordat Sizzel en Todz voor het eerst naar buiten mochten, overleed hij. In het wild worden ijsberen zelden ouder dan 25 jaar. In gevangenschap worden ze regelmatig ouder. Er zijn zelfs drie ijsberinnen bekend die ouder dan veertig zijn geworden! Eric was al enkele jaren aan het kwakkelen met zijn gezondheid en vorig jaar ging zijn toestand nog verder achteruit. Er was afgesproken om op 5 februari een beslissing te nemen over zijn toekomst. Die beslissing bleef de verzorgers echter bespaard, omdat Eric zelf die dag rustig was ingeslapen. Bij sectie bleek dat zijn nieren totaal niet meer werkten.

Ondanks dat mannetjes ijsberen 350 tot 600 kilo kunnen wegen en rechtop staand drie meter lang kunnen zijn, werd hij een leuke, lieve beer genoemd. Het was prettig om met hem te werken, zo kwam hij bijvoorbeeld altijd netjes binnen. Voor Sizzel en Todz maakt het niet uit dat hun vader vorig jaar is overleden, ijsbeermannen bemoeien zich namelijk niet met de opvoeding van hun jongen. Bovendien hebben ze nu twee keer zo veel ruimte om te stoeien en spelen! Wat er in de toekomst met Olinka en haar twee jongen zal gebeuren, is op dit moment nog niet bekend. Het kan zijn dat de jongen weg gaan en er een nieuwe partner voor Olinka komt, maar het kan ook dat één van de jongen blijft en daar een bijpassende partner voor wordt gezocht. Olinka zal naar verwachting nog één en als ze in goede conditie blijft misschien zelfs nog twee nestjes jonge ijsberen kunnen grootbrengen. Voorlopig zullen Sizzel en Todz in ieder geval nog bij hun moeder blijven, tot ze een jaar of twee tot tweeënhalf zijn. Die tijd hebben ze nodig voor hun opvoeding en om een sociale beer te worden.

beeld tablets en telefoons in het stopcontact zitten? In Europa zijn jaarlijks 140 miljoen dierentuinbezoekers en als wij met z’n allen de stekkers uit het stopcontact halen als ze toch niet worden gebruikt, bespaart dat in totaal 29 miljoen kilowatt stroom per jaar. Dat staat gelijk aan het verbruik van ongeveer 8.200 huishoudens in het jaar! Alle kleine beetjes helpen en bovendien zou u daar zelf ook van profiteren, doordat uw energierekening lager zal zijn!

Dat het in het wild steeds slechter gaat met de ijsberen zal algemeen bekend zijn. Er zijn op dit moment nog ongeveer 20.000 tot 25.000 ijsberen in het wild en door het smelten van het Noordpoolijs krijgen zij het steeds moeilijker. Hebt u er wel eens over nagedacht wat u zelf voor hen kunt betekenen? Een bijdrage zou kunnen zijn door af en toe vegetarisch te eten, want bijvoorbeeld voor de productie van één kilogram rundvlees is maar liefst 15.000 liter zoetwater nodig. Of laat u soms de ongebruikte stekkers van bijvoorEen jaar

V

OP ZOEK NAAR EEN LEUK CADEAU VOOR VRIENDEN OF FAMILIE? Maar u kunt geen keuze maken? Dan hebben we vanaf nu een oplossing voor dit probleem! In de Vriendenwinkel en de Vriendenshop kunt u cadeaubonnen met een waarde van € 10,kopen. De ontvanger van de cadeaubon kan vervolgens zelf

R

I

E

N

D

E

N

bepalen wat hij of zij uit ons grote assortiment aan dierentuinartikelen wil hebben. Niet in de gelegenheid om naar de Vriendenwinkel of –shop te gaan? U kunt deze cadeaubon ook bestellen. Daar komt dan wel € 1,- administratiekosten bij. Bestellen kunt u doen door een mailtje te sturen met uw naam en adres naar [email protected] en tegelijk € 11,over te maken op bankrekeningnr. NL16 INGB 0006 2179 17.

€ 10,CADEAUBON VRIENDENWINKEL

19 | Vriendennieuws 1 | 2016

Tapir - foto: Peter van Norde

Tekst: Trix Vermeulen

POOH EN VASAN Bij het tapirverblijf in Taman Indah spreek ik af met Sunny Blom. Zij is een van de verzorgers van de tapirs en ze kan mij alles vertellen over de liefdesgeschiedenis van onze tapirs Pooh en Vasan: van hun eerste ontmoeting een jaar geleden tot het grote nieuws dat hun eerste jong komende zomer verwacht wordt!

Tapirs horen bij de orde van de onevenhoevigen, samen met de neushoorns en paardachtigen. In de afgelopen vijfendertig miljoen jaar zijn ze nauwelijks veranderd. Daarom worden ze wel ‘levende fossielen’ genoemd. Er bestaan vier soorten, die verspreid over de wereld leven: in Midden- en Zuid-Amerika de MiddenAmerikaanse tapir, de Zuid-Amerikaanse en de Bergtapir. In Zuidoost-Azië de Indische of Maleise tapir. Ze leven in bosachtig gebied nabij het water. De Maleise tapir, die ook in de Diergaarde te bewonderen is, heeft een opvallend uiterlijk door de zwarte huid met het witte zadeldek. En natuurlijk door zijn slurfachtige snuit! Met die beweeglijke snuit kan een tapir makkelijk de moeilijk bereikbare twijgjes pakken om op te eten. De snuit fungeert ook als snorkel. Zeker in het wild 20 | Vriendennieuws 1 | 2016

spendeert de tapir een groot deel van de dag in het water. Hier is hij veilig voor vijanden en het water zorgt voor verkoeling. Ook vinden ze planten in het water om te eten. Kleine visjes helpen de tapir door parasieten van zijn huid te eten. Een tapir ligt ook graag in de modder voor de verkoeling en om vrij te zijn van insecten. Een tapir heeft vier tenen aan elke voorpoot en drie aan elke achterpoot. Door de tenen te spreiden kunnen ze goed over een modderige ondergrond lopen. Je ziet het niet meteen af aan hun bouw, maar tapirs zijn behoorlijk snel. Tapirs leven solitair. Een vrouwtjestapir kan één keer per twee jaar een jong krijgen. Het jong heeft een prachtige tekening met strepen en stippen die goed dienst doet als camouflage. Een tapirjong kan di-

rect lopen. Als hij nog heel klein is, zijn de afstanden die zijn moeder aflegt om voedsel te zoeken, nog te groot voor hem. Daarom brengt hij een groot deel van de tijd verstopt in de struiken door. Hij gaat steeds vaker en langer mee met zijn moeder. De stippels- en strepenvacht vervaagt naarmate het jong zelfstandiger wordt. De meeste tapirsoorten zijn aangemerkt als kwetsbaar of bedreigd. Vooral de aanleg van palmolieplantages zorgt dat hun leefruimte ernstig verkleint. Gelukkig bestaan er internationale fokprogramma’s en lokale projecten die zich inzetten voor het behoud van deze dieren. Pooh en Vasan In februari van 2015 ontmoetten Pooh en Vasan elkaar voor het eerst. Het is normaal voor tapirs dat het eerste contact tamelijk ruig verloopt. Tapirs laten duidelijk merken als er geen sprake is van een match, ze kunnen elkaar dan lelijk verwonden. Toen Pooh en Vasan elkaar zagen, hebben ze elkaar goed bestudeerd en ook dat ging niet rustig. Maar al snel was duidelijk dat ze elkaar lief vinden en dat ze

graag in elkaars gezelschap zijn. In een dierenprogramma zag ik eens dat een dierenarts bloed moest prikken bij een tapir. Om het dier rustig te krijgen, aaide hij het over zijn buik en zij. De tapir leek er volledig in op te gaan zo lag hij te genieten. En de dierenarts kon rustig bloed afnemen. In Blijdorp gaat het vergelijkbaar. Vooral Pooh kan goed benaderd worden en houdt ervan om gekriebeld te worden. Tapirs zijn heel lieve dieren, maar ze blijven wel wild en dus gevaarlijk. Tapirs kunnen venijnig bijten, dus oppassen is altijd nodig. Vasan is minder voorspelbaar dan Pooh. Zoals Pooh rustig wordt van een borstelbeurt, zo blijft Vasan rondlopen, wat het borstelen risicovoller maakt. Als hij wil aanvallen, is hij altijd sneller dan een verzorger weg kan komen. De tapirs van Blijdorp krijgen hoofdzakelijk plantaardig eten, dat wil zeggen: takken. Dit is best uitzonderlijk, want meestal krijgen tapirs ook veel groente en fruit te eten. Tapirs krijgen gemakkelijk gebitsproblemen en dan zijn de suikers in met name fruit niet bevorderlijk. Het buitenverblijf is modderig. De tapirs in Maleisië leven ook in omgevingen met modder, maar in Nederland is de temperatuur een stuk lager. Het water loopt niet goed weg. In de modder is het daardoor snel te koud. Dit is niet goed voor de poten van de tapir. De modder zelf vinden ze wel fijn. Tapirs hebben een hekel aan direct zonlicht. Ze verbranden heel snel. Als ze op

een mooie lentedag in de zon liggen te slapen, kunnen ze al flink verbranden. In het ergste geval kunnen ze zelfs bloed zweten. De huid van de tapir is donker, erg gevoelig en vettig. Als je een tapir hebt geborsteld, houd je zwarte handen over waar een vettig laagje op zit. De tapirs in de Diergaarde hebben altijd toegang tot water. Het is belangrijk dat ze het water in kunnen voor wat verkoeling of om een gezonde snack te vinden. Het buitenverblijf van de tapirs ligt tegenover dat van de olifanten. En zeker met de kleine Sunay zijn de meeste bezoekersogen gericht op het olifantenperk. Maar zodra die ogen naar de andere kant beginnen te draaien, weten de verzorgers dat ze een kijkje moeten nemen bij de tapirs. Het is dan heel waarschijnlijk dat Pooh en Vasan op het punt staan te paren. Het paringsspel wordt ingeluid met heel hard gepiep. In gevangenschap paren tapirs vaak meerdere keren wanneer het vrouwtje vruchtbaar is. In Blijdorp is twee keer een paring gezien, waarvan de laatste keer in mei was. Tapirs hebben een draagtijd van zo’n dertien maanden, dus dat zou een baby tapir in juni betekenen. Nu het zeker is dat Pooh drachtig is, maakt de dierenarts wekelijks een echo van haar buik. De laatste was er één om van te gaan juichen: de ribbetjes waren al te zien en het jong was erg actief. Pooh en Vasan zijn vanaf het begin onafscheidelijk. Ze doen alles samen en ’s ochtends roepen ze elkaar om ook naar buiten te komen. En dan samen een galoprondje

over het perk. Als de bevalling dichterbij komt, worden de tapirs apart gezet. Het is niet helemaal in te schatten hoe Vasan op het jong gaat reageren: hij kan er goed op reageren, maar hij zou het jong ook als een bedreiging kunnen zien met alle mogelijke gevolgen van dien. Dat risico wordt natuurlijk niet genomen. Ook nu trekt Pooh zich al wel eens terug en lijkt ze het prettig te vinden om ook op haarzelf te zijn. Ze zondert zich vaker af. Vanaf mei gaan de tapirs tijdelijk uit elkaar, zodat Pooh alle aandacht heeft voor haarzelf en straks haar jong. Het wordt het eerste jong voor Pooh, dus dat maakt het nog een beetje extra spannend. Het is ruim tien jaar geleden dat er een jonge tapir in Blijdorp was. Dat jong heeft longproblemen gehad, omdat het binnenverblijf te vochtig bleek. De stal is inmiddels voorzien van een ander luchtsysteem, waardoor de stal nu goed opdroogt. De gezondheid van het jong wordt door de verzorgers nauwlettend in de gaten gehouden. Als voorbereiding op de bevalling wordt er een strobed gemaakt en worden er houtsnippers op de grond gelegd. Ook het buitenverblijf wordt nog wat opgeknapt, zodat het water nog beter wegloopt. In de stal hangt een camera, zodat de dieren constant in de gaten gehouden kunnen worden. Tapirs zijn erg beschermend naar hun jong. De eerste dagen mogen de verzorgers vast niet in de buurt komen. Het is te hopen dat het jong snel zichtbaar is voor het publiek. Ik kan niet wachten om streepjes te gaan tellen!

Met dank aan: Sunny Blom (Diergaarde Blijdorp)

Tapir - foto: Peter van Norde

21 | Vriendennieuws 1 | 2016

VRIENDENREIS ZUID DUITSLAND/TSJECHIË DRIE (VIER) GROTE DIERENTUINEN IN EN ROND DE PAREL VAN BOHEMEN! weg gaan en de stad bezoeken. Ook nu hebben al diverse tuinen enthousiast gereageerd op ons aanstaande bezoek en bieden ons een (speciale) rondleiding aan. Alle tuinen zijn, m.u.v. Zoo Plzen, behoorlijk groot en hebben hoogteverschil. Dus u dient wel redelijk mobiel te zijn.

Dvur Kralove - foto: David Verhagen

Een zevendaagse reis naar Zuid Duitsland en Tsjechië van dinsdag 10 mei t/m maandag 16 mei 2016 met bezoek aan de dierentuinen van Neurenberg, Praag, Dvur Kralové en Pilsen. Een zevendaagse reis met als hoofdbestemming Praag. Deze reis biedt veel individuele vrijheid maar is georganiseerd waar nodig. Zowel in Neurenberg en Pilsen is tijd om naast de dierentuin ook de stad te bezoeken. In Praag bent u zelfs 2 ½ dag.

Tiergarten Nürnberg Met 67 ha. is deze 'Landschaftszoo' niet alleen enorm groot, maar door de grote ruime verblijven in een prachtig decor van meertjes, een oud boombestand en natuurlijke rotsformaties ook erg mooi en rustgevend.

met -na Berlijn- de grootste collectie dieren in Europa! Met name rond het ingangsgebied zijn vele paviljoens met veel, heel veel soorten dieren met leuke en gewaagde combinaties! Opmerkelijk is dat de hele tuin -ondanks de intensieve bebouwing- een zeer verzorgde indruk maakt. Het reisprogrammaer is als volgt: Dinsdag 10 mei vertrek om 08.00 uur vanaf metrostation Capelsebrug naar Neurenberg. Aankomst in de namiddag en inchecken in ons Ringhotel Loews Merkur en een gezamenlijk diner in ons hotel (reisafstand 665 km). Woensdag 11 mei om 08.50 uur vertrek naar ‘Tiergarten Nürnberg’ voor een bezoek inclusief een rondleiding. Om 17.00 uur vertrek naar ons hotel/Albrecht Dürer Stube in het oude centrum voor een gezamenlijk diner (reisafstand 2 x 6 km + 2 x 3,5 km). Donderdag 12 mei om 08.00 uur vertrek met de bus naar Praag. Aankomst begin van de middag met de mogelijkheid om bij voldoende belangstelling- gelijk ‘Zoo Praha’ te bezoeken met een afzet bij de dierentuin of station Holesovice (bus 112 gaat rechtstreeks naar de dierentuin). Inchecken in hotel Belvedère. ‘s-Middags vrij te besteden. Diner op eigen gelegenheid in Praag (reisafstand 295 km). Vrijdag 13 mei om 08.45 uur vertrek naar ‘Zoo Praha’. Bezoek aan de dierentuin inclusief rondleiding. Om 18.00 uur weer vertrek naar ons hotel. U kunt ook in de middag zelf met bus 112 terug gaan. Diner op eigen gelegenheid in Praag (reisafstand 2 x 4 km). Zaterdag 14 mei vrij te besteden in Praag of om 08.00 vertrek naar Zoo Dvur Kralové. In het begin van de avond weer terug in Praag. Diner op eigen gelegenheid in Praag. (reisafstand 2 x 145 km). Zondag 15 mei vertrek naar ‘Zoo Plzen’. In de loop van de ochtend aankomst in de dierentuin. Om 17.00 uur vertrek naar ons Best Western Hotel Trend om in te checken. Aansluitend door naar het ‘Na Spilce Restaurant’ voor ons gezamenlijke diner (reisafstand 95 km + 2 x 2,5 km). Maandag 16 mei om 08.00 uur vertrek naar Nederland. In Renswoude maken we een dinerstop in restaurant ‘De Hof’. Dit 3-gangen diner is inclusief één consumptie. Na het diner afscheid van onze eigen chauffeur. Een afloschauffeur brengt ons weer naar de Capelsebrug (860 km).

a vskoalm! ers meer Bijrn e soon r kt

npe pe Geen énéog maa r ee n bsekamers . en erso on p e e w t l aa nta

Praag! Die prachtige stad - ook wel Gouden Stad genoemd - wordt als één van de mooiste steden van Europa beschouwd. Het hele historische centrum staat op de werelderfgoedlijst van de UNESCO. Wij logeren drie nachten in hotel Belvedère****. Mooi gelegen in de wijk Letna met een tramhalte voor de deur (in 10 minuten naar het oude centrum/de burcht) en 400 meter van metrolijn C. In Neurenberg logeren wij in het, net achter het centraal station gelegen, Ringhotel Loews Merkur****. De laatste overnachting van deze reis is in Pilsen in het Best Western Hotel Trend***, gelegen tussen de dierentuin en de oude stad. Op zaterdag 14 mei hebben wij een dag tot onze beschikking om cultuur te snuiven in Praag of deel te nemen aan de facultatieve excursie. Voor een meerprijs van slechts € 15 wordt met de bus een excursie aangeboden naar de enorme dierentuin ‘Zoo Dvur Kralové’, 145 kilometer verderop. De volgende tuinen bezoeken we: Tiergarten Nürnberg, Zoo Praha (Zoo Dvur Kralové) en Zoo Plzen. Dit zijn vier grote dierentuinen die voor velen dagvullend zijn. U kunt bij alle dierentuinen, m.u.v. Dvur Kralové, ook eerder 22 | Vriendennieuws 1 | 2016

Zoo Praha De absolute topper van de reis! Niet alleen de stad, ook de dierentuin van Praag behoort tot de mooiste van Europa. Deze 60 ha. grote zoo bestaat uit een laag gelegen gedeelte aan de Moldau en een hoog gedeelte met een heuvelachtig, zelfs berglandschap, met in totaal 10 km aan bezoekerspaden. Spectaculair is de enorme natuurlijke rotswand met Euraziatische berghoefdieren en berberapen. Het hoogtepunt voor ons Rotterdammers is natuurlijk de nieuwe 'olifantenvallei' met onze eigen Donna (Douanita). Een meer dan een dagvullende dierentuin. Zoo Dvur Kralové Hoewel met 77 ha. nog groter dan Zoo Praha is deze tuin minder intensief omdat een aanzienlijk deel van de oppervlakte een safaripark is. Dit is de tuin om Afrikaanse hoefdieren te zien! De tuin bestaat uit een 'klassieke' dierentuin van 27 ha. en aansluitend een 50 ha. groot safaripark met een trucksafari. Zoo / botanische tuin Pilsen (Plzen) Hoewel maar 21 ha. groot is dit een tuin

VIERDE KWARTAAL 2015 Kosten € 585,- gebaseerd op een arrangement in een 2-persoonskamer. Niet-leden betalen € 44 extra en zijn daarmee automatisch lid voor het komende jaar. Voor een 1-persoonskamer geldt een toeslag van € 135. In de reissom zijn begrepen: Al het vervoer met eigen touringcar conform het programma; Lokale belastingen, tol en parkeergelden; Zes overnachtingen conform het programma; Vier diners conform het programma; Toegang tot alle drie (vier) dierentuinen; Ontvangst en rondleiding in alle dierentuinen!; Een busfolder. Niet inbegrepen zijn: Overige maaltijden; Persoonlijke uitgaven; Fooi voor de chauffeur; Persoonlijke verzekeringen zoals annuleringsverzekering, reis en/of ongevallenverzekering. Wat is verder van belang Voor deze reis dient u te beschikken over een geldig paspoort of een geldige IDkaart. Het minimum aantal deelnemers is 30. Er is een maximum aantal van 46 deelnemers. Boeken van deze reis Maak voor 1 april 2016 € 150 p.p. als aanbetaling over op ING-rekening NL22INGB0002071059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp te Naaldwijk onder vermelding van ‘Praag’, uw 06-telefoonnummer en e-mailadres. Vermeld 1-P voor een 1-persoonskamer of ‘Ind’ als u op indeling wilt reizen. Het reisteam bekijkt dan of een kamerdeling mogelijk is. Wilt u, als u voor de eerste keer meegaat of een nieuw paspoort/ID-kaart heeft het nummer per e-mail doorgeven aan [email protected] Medio april ontvangt u nadere informatie over de reis. Het is niet mogelijk de eerste aanbetaling terug te storten voor afmeldingen die na 1 april zijn ontvangen. Voor meer informatie over deze reis kunt u zich wenden tot Peter Biesta (zie colofon).

M

U

T

A

T

I

E

S

In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje.

Jonge pelikanen - foto: Peter van Norde

Geboren 9 okt/0.1.0 steppeslurfhondje, 26 okt/0.0.2 groene hondskopboa), 22 nov/1.0.0 Prins Alfredhert, 24 nov/1.0.0 Mhorrgazelle, 27 nov/0.0.1 kroeskoppelikaan, 5 dec/0.0.3 Chinese krokodilstaarthagedis, 21 dec/0.0.1 McCord’s doosschildpad. Gestorven 7 okt/0.1.0 Europese grijze wolf (plm 11 jaar oud), 9 okt/1.0.0 rode ibis (plm 10 jaar oud), 27 okt/1.0.0 uilnachtzwaluw (plm 25 jaar oud), 22 nov/0.1.0 Balabacdwerghert (plm 5 jaar oud), 25 nov/0.1.0 kuifhert (plm 13 jaar oud), 30 nov/1.0.0 grijze bananeneter (plm 17 jaar oud), 14 dec/1.0.0 ezelspinguïn (plm 3 jaar oud), 25 dec/0.0.1 korenslang (plm 16 jaar oud).

Verzonden 12 okt/2.0.0 Mhorrgazelle (naar Zoo Turijn, Italië), 19 okt/1.0.0 bosrendier (naar Plock Zoo, Polen), 20 okt/0.0.17 Annam waterschilpad (naar Singapore Zoo), 25 okt/1.0.0 netgiraf (naar La Reserva Sevilla, Spanje), 28 okt/0.0.2 groene hondskopboa (naar Jersey Zoo), 28 okt/0.0.2 groene hondskopboa (naar Iguana, Vlissingen), 2-9 nov/4.0.0 groene toerako (naar Zoo de Cerza, Frankrijk), 11 nov/1.0.0 bonte varaan (naar Serpo, Rijswijk), 11 nov/1.0.0 Indische cobra (naar Serpo, Rijswijk), 13 nov/1.0.0 kroonbasilisk (naar Ouwehands Dierenpark, Rhenen), 19 nov/2.0.0 moeraswallabie (naar Pairi Daiza, België), 24 nov/0.1.0 witkruinmangabey (naar Flamingo Land, Malton, UK).

Gearriveerd 1 okt/Diverse koralen (uit Zoo Hamburg), 15 okt/1.0.0 Mhorrgazelle (uit Zoo Barcelona, Spanje), 20 okt/3.2.0 boerenzwaluw (uit Zoo Wuppertal, Duitsland), 30 okt/1.0.0 manoelkat (uit Zoo Parijs, Frankrijk), 13 nov/1.0.0 kroonbasilisk (uit Ouwehands Dierenpark), 24 nov/1.1.0 Guirakoekoek (uit Gaiazoo, Kerkrade), 17 dec/1.0.0 Sumatraanse tijger (uit West Midland Safari Park, Bewdley, UK). Prins Alfredhert - foto: Greet van Norde

23 | Vriendennieuws 1 | 2016

c

Denkt u na over een (periodieke) schenking aan onze vereniging? Kijk dan op www.vriendenvanblijdorp.nl en klik op ‘giften en schenkingen’. Onze huisnotaris kan u helpen!

a

g

e

n

d

a

o

l

o

f

o

n

38e jaargang, nummer 1, oplage: 6500 Vereniging Vrienden van Blijdorp p/a David Verhagen, secretaris Populierendreef 287, 2272 RG Voorburg Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.

Zondag 13 maart 2016, 11.00 uur: Winterlezing van Harald Schmidt over flamingo’s in Diergaarde Blijdorp. Na de lezing van 13.30 uur tot 14.30 uur een uur 'containerverkoop' van de gehele voorraad van de Zootjesmarkt in de opslagcontainer achter de Vriendenwinkel Zaterdag 9 april 2016: Voorjaarsexcursie Allwetter Zoo Münster, Duitsland (zie ook pagina 16). Zaterdag 23 april 2016, 11.00 uur: Algemene Ledenvergadering 2016 (zie ook pagina 8). Zaterdag 23 april, 15.00 uur: Opening van de nieuwe koedoestal (zie ook pagina 8).

De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 44,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen. Secretariaat: p/a David Verhagen, Populierendreef 287 2272 RG Voorburg - Telefoon 06-55012705 Email: [email protected] IBAN/SEPA: NL39INGB 0001 3578 03 BIC: INGBNL2A Fiscaal nummer: 0071.88.869 Reizen: Peter Biesta, Dreeslaan 201, 2672 DK Naaldwijk Telefoon: 06-48808538 Email: [email protected] Promotieteam: Email: [email protected] Redactie-adres Vriendennieuws: Marcel Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Email: [email protected]

TWITTER @BLIJDORPVRIEND

Roodsnaveltok-Zoo Pilsen - foto: David Verhagen

Dinsdag 10 mei t/m maandag 16 mei 2016: Meerdaagse excursie Zuid-Duitsland en Tsjechië (zie ook pagina 22). Zaterdag 23 juli: Zomerexcursie naar Zoom Gelsenkirchen, Duitsland. Voor de meest actuele informatie kunt u terecht op www.vriendenvanblijdorp.nl De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vrienden hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aanvang van de bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen. NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genot van een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collegaleden of te kijken of u iets interessants vindt op de zootjesmarkt.

BEZOEK EN LIKE OOK DE FACEBOOKPAGINA www.facebook.com/vriendenvanblijdorp a

d

r

e

s

B

l

i

j

d

o

r

p

Diergaarde Blijdorp, Blijdorplaan 8, Rotterdam Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95 Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend! Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur

Redactie-medewerkers: Karin van Leeuwen, Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda Nijssen, Trix Vermeulen, Daniël Seesink Vriendennieuws ontvangt regelmatig foto’s van Rob Doolaard, Joost Hubeek, Koos Net, Aart Pijl, Greet en Peter van Norde en Fred van Tiel Vormgeving en druk: Argus werkt in Beeld Vrienden van Blijdorp op Internet: Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter Marcel Kreuger Secretaris David Verhagen Tweede secretaris Inge Matheij Penningmeester / Vice-voorzitter Arie Bos Leden Peter Biesta - Reizen Bart Noordegraaf - Ext. comm. / PR Martin van Brenen - Promotieteam ISSN: 1568-3400 Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren. Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve van activiteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.