Adaptief beheer van everzwijnen
11/05/2012 Jim Casaer & Thomas Scheppers
Adaptief beheer ??
Maatwerk
Onzekerheden
Participatief overleg ~ belanghebbenden Monitoring
Doelstellingen, indicatoren
Leren door doen ~ trial and error Bijsturen van beheer
Historiek Start
Schaal
Medewerking uitvoering maatregelen
Bepalen van doelstellingen
Wetenschap
Beheermaatregel
Beheer & wetenschap integreren Beheer & wetenschap integreren
Beleid, beheer & wetenschap integreren
Beleid / stakeholders
Adaptief beheer • Systematische aanpak om de resultaten van het beheer te verbeteren door het evalueren van de resultaten van het huidig beheer • Kader (framework) voor het nemen van beslissingen, rekening houdend met onzekerheden, met als doel te komen tot een beter beheer
Beheerbeslissingen nemen (keuzes maken) in complexe setting
Meerder belanghebbenden (uitvoering, monitoring, gevolgen)
Korte en lange termijn gevolgen
Verschillende visies en doelstellingen Beperkte middelen & tijd
Noodzaak tot beheerbeslissingen
Geen volledige kennis van systeem of situatie
Gestructureerde beslissingen nemen (SDM) in kader van beheer Probleem kaderen / context
Beslissen & actie
Gevolgen & trade -offs
Doelstellingen :criteria en indicatoren
Mogelijke opties / alternatieven
Nemen van gestructureerde beslissingen in kader van beheer (SDM) Verhogen van de kwaliteit, transparantie van het beslissingsproces in kader van beheer door • Duidelijk in kaart brengen van: • Doelstellingen en waarden van verschillende belanghebbenden • Onzekerheden, lacunes in kennis (systeem, uitvoering ~ medewerking) • Trade-offs, keuzes
• Expliciete integratie van kennis (wetenschap) – of gebrek eraan – en politiek (waarden)
Adaptief beheer : cirkel sluiten Probleem kaderen / context
Doelstellingen :criteria en indicatoren Monitoring en evaluatie
Mogelijke opties / alternatieven
Beslissen & actie
Gevolgen & trade -offs
Stappenplan adaptief beheer • stakeholders identificeren en betrekken; • probleem in kaart brengen en doelstellingen bepalen, inclusief meetbare indicatoren; • mogelijke beheermaatregelen identificeren; • modellen maken die toelaten onzekerheden in te bouwen en beheermaatregelen te vergelijken, trade-offs • monitoringplan uitwerken;
• Besluitvorming, beslismoment • Uitvoering + follow-up monitoring • Evaluatie en leerproces
Adaptief beheer voor everzwijn in Vlaanderen : kansen • Meerdere doelstellingen • Hoge inzet (stakes) • Gedeelde verantwoordelijkheden & uitvoering bij verschillende belanghebbenden, gedeelde monitoring • Schaal voor beheer van everzwijnen • Iteratief proces (afschot aanpassen, maatregelen nemen) • Onzekerheden (functioneren van systeem, kennis van situatie, uitvoering) • Mogelijkheid tot leerproces
Adaptief beheer voor everzwijn in Vlaanderen : valkuilen • Kritische randvoorwaarden – Bereidheid tot samenwerking • Doelstellingen, uitvoering, monitoring
– Transparantie – openheid – Inzet van mensen en middelen voor duur van proces – Mogelijkheid om onzekerheden, niet gekende elementen in modellen te vertalen – Mogelijkheid om te leren door monitoring (duur, variatie, verschillende omstandigheden) • Leerproces (ervaring met deelaspecten voor houtduif en ree), toekomst zal uitvoerbaarheid van adaptief beheer binnen huidige setting (politiek-maatschappelijk, ecologisch) in Vlaanderen moeten uitwijzen
Stappenplan adaptief beheer; welke stappen al gezet ? • stakeholders identificeren en betrekken; • probleem in kaart brengen en doelstellingen bepalen (Algemene doelstelling : beheer maatschappelijk aanvaardbaar niveau), inclusief meetbare indicatoren => te ondernemend actie via werkgroep (INBO) • mogelijke beheermaatregelen identificeren; => opmaak rapport mogelijke maatregelen (INBO) • modellen maken die toelaten onzekerheden in te bouwen en beheermaatregelen te vergelijken, trade-offs • monitoringplan uitwerken; => gekoppeld aan actie criteria
• Besluitvorming • Uitvoering + follow-up monitoring • Evaluatie en leerproces
Inbreng van modellen ? • Onzekerheden, verschillen in veronderstellingen van processen mee expliciteren (in kaart brengen) • Voorspellingen als basis van leerproces, vergelijken met resultaten van monitoring • Zowel conceptuele modellen als kwantitatieve
Schade
– Relatie schade ~ aantallen (tresholds ?)
Aantal evers
Conceptuele
voedselaanbod
rustgebieden
barrières
??? verspreiding van everzwijn
Kwantitatieve: populatiemodel ?
jongen
1
jongen 2
3
4 subadulten
subadulten 5
adulten
Jaar t
6
adulten
Jaar t+1
Jaarlijkse aanwas ?
Aantal jongen per vrouwelijk dier (frisling, overloper, adult)
Percentage zeugen drachtig
Natuurlijke overleving
Afschot
Jaarlijkse aanwas
Eerste aanzet op basis van monitoring data (cijfers 2010 – meldingsformulieren)
10
Aantal jongen per zeug Aantal jongen per zeug
9 8 7 6 5
4 3 2 1 0
9
11
Frislingen Overloper
2 Adult
% drachtige vrouwelijke dieren per leeftijdsklasse
% drachtige vrouwelijke dieren
(op basis van embryo’s tot 2011)
90
80 70 60 Frisling
50
Overloper
40
Adult
30 20 10 0 Literatuur
WBE
INBO
Alle klassen samen : 15% missing voor embryo’s / 18% voor onderkaken
Combineren van terreingegevens (worpgrootte) met overleving en % drachtig op basis van literatuurgegevens,
Vlaanderen
Worpgrootte
% drachtig
Overleving
Frislingen
5.55
0.50
0.818
Overloper
5.63
0.90
0.876
Adult
7
0.95
0.876
Fertiliteit 1.13 Worpgrootte x %2.21 drachtig x Overleving 2.92 2
=> Jaarlijkse berekende populatiegroei zonder afschot = 2,43
Impact van onzekerheden gegevens van biggen => populatiegroei 3000
Aantal everzwijnen
2500
% drachtig, overleving, aantal jongen
2000
0,3_0,45_1 0,3_0,55_1 0,5_0,75_5
1500
0,5_0,65_5 0,8_0,55_3 0,7_0,75_2
1000
500
0 1
2
3
4
5
Tijd
Impact van maatregel in functie van omstandigheden modeleren ? • Bv. afschot frislingen in relatie tot voedselomstandigheden (voortplanting bij frislingen) 2 1,8
Jaarlijkse aanwas
1,6 1,4 1,2 1
Hoge voortplanting bij biggen
0,8
Lage voortplanting bij biggen
0,6 0,4 0,2 0 0
0,1
0,2 0,3 Afschot % biggen
0,4
0,5
Modellen in kader van adaptief beheer en gestructureerde beslissingen Probleem kaderen / context
Doelstellingen :criteria en indicatoren Monitoring en evaluatie
Mogelijke opties / alternatieven
Beslissen & actie
Gevolgen & trade -offs
Modellen
Bedankt voor de aandacht !
