2011 Journée du luth Woluwe St- Lambert. an de redactie Greet Schamp Vice voorzitster

Luitdag St-Lambrechts Woluwe 20/11/2011 Journée du luth Woluwe StLambert

Geluit-Luthinerie Driemaandelijkse uitgave van de Belgische Luitacademie Publication trimestrielle de l'Académie belge du Luth

N°55 09/ 2011

E

sponsor

dito Christine Ballman Présidente

Ce numéro de la newsletter clôture une rencontre et en annonce une autre ! Vous trouverez les photos et compte rendu de la troisième rencontre internationale du luth à Gijón, qui a eu lieu fin juillet, et le programme de notre nouvelle Journée du Luth à Woluwé-Saint-Lambert, qui se tiendra le 20 novembre prochain. Le thème en est : « autour du chant au luth ». Nous espérons que cette date vous verra nombreux parmi nous et armés de vos instruments pour participer au jeu d’ensemble où nous découvrirons Diego Ortiz. À Gijón, Christopher Goodwin nous a lu la communication de Ian Harwood, malade. Entre-temps, nous avons malheureusement appris le décès de Ian, témoin des premiers jours de l’histoire du luth en Angleterre avec Diana Poulton.

V

an de redactie Greet Schamp Vice voorzitster

Sommaire / Inhoud Edito/Van de redactie Agenda Kamermuziek in Gronau Cd’s Zoekertje Petite Annonce Editions Gijon 3rd Int. Lute Festival Journée du luth 20 novembre BXL Luitdag 20 november Brussel Luitspelers & gitaristen op kathedralen Buitenlandse tijdschriften Airs de cour L. de Moy Cotisation-Lidmaatschap 2011 Colofon

p. 1 p. 2 p. 5 p. 6 p. 7 p. 8 & 22 p. 9 & 24 p.12-17 p.12-17 p. 18 p. 20 p. 22 p. 26 p. 26

Foto‟s en verslag van het afgelopen derde internationale luitfestival in Gijon en het programma voor de komende luitdag “Zang & luit” in november waar wij u talrijk verwachten, u kan het allemaal vinden in deze nieuwsbrief. Graag uw reacties!

In Memoriam Co-founder and President of the British Lute Society, Ian Harwood MBE has died, peacefully after a year's illness, bravely borne, on 28th July, a month from his 80th birthday. The funeral took place on Monday 8th August in Bishopthorpe. A memorial concert will take place at 3pm, Saturday 5th November, at Cecil Sharp House,2 Regent's Park Road, Camden Town, London NW1 6PY; free admission, retiring collection for cancer charities. We hope many musicians who knew him or benefitted from his work will each play a short set; contact C. Goodwin if you would like to take part.

Geluit—Luthinerie

A

n° 55 09/2011

p. 2

genda

Voor nog meer concerten, verdere uitleg en actueel nieuws raadpleegt u best onze website: http://www.lute-academy.be/xlagenda327-nl/ Consultez notre site internet pour les dernières nouvelles et plus d‟information: http://www.lute-academy.be/CMSimple/fr/?Agenda 03/09/2011, TOURNAI (F): Pergolesi Stabat Mater - Scherzi Musicali 08/09/2011, LIÈGE: récital Dowland. Damien Guillon (contreténor), Éric Bellocq (luth) 11/09/2011, DEURNE: Ensemble Bel Ayre - In splendid isolation 14/09/2011, ONZE-LIEVE-VROUW-WAVER: J. Zomer (soprano) , Fred Jacobs (lute) 23/09/2011, PONTOISE (F): Voici revenir la nuit... Scherzi Musicali 25/09/2011, AALST: Superbi Colli - Nicolas Achten, baritone, theorbo, triple harp 07/10/2011, BRUXELLES: Connexions classiques - rencontre avec Nicolas Achten ontmoetingsdag - rencontre 7/10/11 20.30 Gent Sarada Musica Segreta zie affiche hier: 8/10/11 20.00 Meldert Sarada Musica Segreta zo 16/10/11 15:00 AMUZ Kammenstraat Antwerpen cat.1 €20 / €16 / €5 cat.2 €16 / €14 / €5 Gli Angeli Genève: Stilo transalpino in Leipzig Italië was in het begin van de 17de eeuw „the place to be‟ voor jonge, Noord-Europese componisten. De zwakke gezondheid van Johann Hermann Schein verhinderde hem een reizend bestaan te leiden, maar toch was hij samen met Schütz en Scheidt een groot voorvechter van de vocale en instrumentale vernieuwingen naar het voorbeeld van Monteverdi. Gli Angeli Genève vertolken met Scheins motettenbundel Israelis Brünnlein een van diens meest krasse staaltjes van expressieve woordschildering. Schein voelde zich duidelijk helemaal thuis in de gevoelsvolle Italiaanse stijl. Men kan zelfs stellen dat de pathetiek in de protestantse kerkmuziek na Schein nooit meer zo intens is geweest en dat wat Bach een eeuw later deed nog behoorlijk gereserveerd klinkt in vergelijking met Scheins oeuvre. Een hoogst boeiend repertoire dus, dat volledig tot zijn recht komt in handen van de getalenteerde solisten die samen Gli Angeli Genève vormen. AMUZ verheugt zich al op het langverwachte wederzien met Maria Cristina Kiehr! I.s.m. Organisatie Oude Muziek Uitvoerders Hana Blaziková, sopraan | Maria Cristina Kiehr, sopraan | Robert Getchell, tenor | Jan Kobow, tenor | Maude Gratton, orgel | Hager Hanana, cello | Matthias Spaeter, luit | Stephan MacLeod, bariton & artistieke leiding 14/10/2011, BRUXELLES: Gli Angele Genève - Schein: Israelis Brünlein 15/10/2011, ENAME: La saison des amours - Nicolas Achten (bariton, barokluit and theorbo) & Reinoud van Mechelen (tenor) do 20/10/11 21:00 AMUZ, Antwerpen Kammenstraat. 20.15: Inleiding door Yves Senden cat.1: €20 / €16 / €5 cat.2: €16 / €14 / €5 Les Buffardins Die Flöte traversiere Les Buffardins is een groep bevriende musici die hun stiel leerden bij de pioniers van de oude muziek in de Lage Landen: de gebroeders Kuijken, Anner Bijlsma, Gustav Leonhardt e.a. Het ensemble specialiseert zich in de fluitliteratuur van de 18de eeuw en is genoemd naar Pierre Gabriel Buffardin, een vermaard fluitvirtuoos die les gaf aan Johann Joachim Quantz. Het is aan deze laatste dat dit concert wordt opgedragen. De

naam Quantz doet misschien niet meteen een belletje rinkelen, maar zijn Versuch einer Anweisung die Flöte traversiere zu spielen uit 1752 geldt als standaardwerk uit de westerse muziekgeschiedenis. Naast musicus, auteur en fluitbouwer was Quantz ook componist. U hoort van zijn hand twee fluitconcerto‟s. Het programma wordt aangevuld met muziek van Carl Philipp EmanuelBach, Johann Gottlieb Janitsch en Franz Benda. De artistieke leiding is in handen van Frank Theuns, die u kent als virtuoze solist bij Anima Eterna. Uitvoerders: François Fernandez, viool | Maia Silberstein, viool | Frans Vos, altviool | Rainer Zipperling, cello | Patxi Monte-

ro,contrabas | Gigi Pinardi, theorbe | Siebe Henstra, klavecimbel | Frank Theuns, traverso & artistieke leiding Programma: Johann Joachim Quantz: Concerto in d QV5:86 voor fluit, strijkers en basso continuo, Concerto in G QV 5:174 voor fluit, strijkers en basso continuo | Franz Benda: Sonate in d voor viool en basso continuo | Johann Gottlieb Janitsch: Kwartet in D opus 1 nr. 2 voor fluit, viool, altviool en basso continuo | Carl Philipp Emanuel Bach: Wurtembergische Sonate in e Wq. 49,3 voor klavecimbel solo Johanette Zomer & Fred Jacobs (foto)

do 27/10/11 19:00 Rubenshuis €30 vrije zit AMUZauMUSÉE Johanette Zomer & Fred Jacobs: Eco di Roma De Nederlandse sopraan Johannette Zomer en luitist Fred Jacobs startten hun samenwerking tien jaar geleden met de gesmaakte cd-opname Splendore di Roma. Vandaag leidt hun weg opnieuw naar de Eeuwige Stad. Ze gaan op zoek naar wat er op muzikaal vlak in Italië te beleven viel toen Pieter Paul Rubens er in het eerste decennium van de 17de eeuw verbleef. De madrigalen van de geniale Sigismondo D‟India zullen de schilder wellicht ter ore zijn gekomen, want deze liederen

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

werden volgens bronnen al voor 1609 door „iedereen‟ in Rome gezongen. Nog in die periode werd Giulio Caccini‟s Le Nuove Musiche gepubliceerd, een muziekverzameling die de zangkunst in Europa grondig zou veranderen ... Dit concert start om 19.00 uur met een inleiding met als thema Rubens‟ Italiaanse invloeden. U krijgt op vertoon van uw concertticket ook toegang tot de prestigieuze tentoonstelling Palazzo Rubens: de meester als architect (vanaf 18.00 uur). I.s.m. Rubenshuis & Organisatie Oude Muziek Uitvoerders:Johannette Zomer, sopraan | Fred Jacobs, theorbe

vr 04/11/11 21:00 AMUZ Zefiro Torna 20.15: Kurt Van Eeghem interviewt Jurgen De bruyn (foto) cat.1 €20/€16/€5 cat.2 €16/€14/€5 Zefiro Torna: Tears of Joy In het vroege 17de-eeuwse Engeland hield men van „a good song‟ en van dansmuziek. Het was een periode waarin de muziek doorspekt was met referenties naar exuberante hofspelen en het Shakespeariaanse theater. Veel componisten waren trouwens verbonden aan het befaamde toneelgezelschap The King‟s Men. John Dowland en Robert Johnson zetten de eeuw in met hun exquise liederen en superbe luitliteratuur. Consortmuziek vinden we bij Thomas Morley, Philip Rosseter en Richard Allison. Ze worden opgevolgd door toonzetters als Henry Lawes en William Webb, vooral bekend om hun kwalitatieve song books. Tot slot belanden we rond 1650 bij John Playford, de succesvolle uitgever van het handboek The Dancing Master. Ensemble Zefiro Torna viert dit jaar zijn 15-jarige jubileum en brengt voor de gelegenheid de crème van de Belgische historische en traditionele muziekscène samen voor een heerlijke muzikale blend met de mooiste klanken uit het Engeland van Elisabeth I en de Stuarts. I.s.m. 15 jaar Zefiro Torna & Klara Uitvoerders: Cécile Kempenaers, sopraan | Didier François, nyckelharpa | Philippe Malfeyt, renaissanceluit, cister, theorbe & barokgitaar | Jurgen De bruyn, renaissanceluit, aartsluit, barokgitaar, zang & artistieke leiding 04/11/2011, BRUXELLES: Connexions classiques - rencontre avec Bernard Mouton ontmoetingsdag - rencontre

p. 3

zo 06/11/11 15:00 AMUZ cat.1 €20/€16/€5 cat.2 €16/€14/€5 Arion:Antonio Vivaldi: concerti Aan het begin van de 18de eeuw verloor het concerto grosso langzaam terrein. Componisten - vaak zelf virtuozen - zochten nieuwe manieren om hun instrumenten te laten schitteren. Zo ontstond het soloconcerto, een genre waarvan Vivaldi binnen de kortste keren de onbetwiste grootmeester werd. Dankzij de meer dan gemiddeld getalenteerde musiciennes van de Venetiaanse Ospedale della Pietà kon hij naar hartelust muzikaal experimenteren, steeds zoekend naar nieuwe instrumentale combinaties. Gesterkt door die ervaring schreef Vivaldi concerti voor de topmusici van zijn tijd, vaak op vraag van prestigieuze opdrachtgevers. Het Frans-Canadese ensemble Arion met fluitiste Claire Guimond, fagottist Mathieu Lussier en cellist Jaap ter Linden brengt een kleurrijk concert met onder meer La Notte en Il Gardellino, twee van Vivaldi‟s meest karaktervolle werken. Uitvoerders: Mathieu Lussier, fagot | Jaap ter Linden, cello | Chantal Rémillard, viool | Ellie Nimeroski, viool | Stéphanie Bozzini, altviool | Nicolas Lessard, contrabas | Hank Knox, klavecimbel | Sylvain Bergeron, luit | Claire Guimond, traverso & artistieke leiding 09/11/2011, BRUXELLES: Thomas Dunford, lute - Robert de Visée 10/11/2011, MONS: La saison des amours - Nicolas Achten (bariton, barokluit and theorbo) & Reinoud van Mechelen (tenor)..

do 17/11/11 19:00 Rubenshuis €30 vrije zit AMUZauMUSÉE Musica Favola & Stephan Van Dyck (foto): Ulysses Pieter Paul Rubens wist als geen ander de realistische Vlaamse schildertraditie te combineren met verbeeldingsvolle, klassieke thema‟s uit de mythologie. Ook voor Rubens‟ muzikale tijdgenoten - componisten als Monteverdi, Zamponi, Caccini, Cavalli en Frescobaldi - vormden mythologische verhalen een uiterst vruchtbare inspiratiebron. Ensemble Musica Favola stelde een heerlijk concertprogramma samen met 17de-eeuwse Italiaanse muziek en laat zich leiden door de epische reisavonturen van Ulysses. De Brusselse tenor Stephan Van Dyck studeerde onder meer bij René Jacobs en William Christie en verleende zijn medewerking aan meer dan zestig opnamen met muziek van de middeleeuwen tot de klassieke periode. In dit barokke repertoire komt zijn heldere, expressieve stem perfect tot zijn recht. Dit concert start om 19.00 uur met een inleiding met als thema Rubens en mythologie. U krijgt op vertoon van uw concertticket ook toegang tot de prestigieuze tentoonstelling Palazzo Rubens: de meester als architect (vanaf 18.00 uur). I.s.m. Rubenshuis Uitvoerders: Hannelore De Vaere, harp | Frank Agsterribbe, orgel & klavecimbel | Wim Maseele, theorbe & gitaar | Martin Bauer, viola da gamba | Adrien Mabire, cornetto | Stephan Van Dyck, tenor & artistieke leiding Zo 17/11/11 20.00CC Zwaneberg 2220 Heist op den Berg Pastor de Amor Ph. Malfeyt + Rik Torfs (zie ook 26/11/11) 19/11/2011, WETTEREN-TEN-EDE: Ensemble Bel Ayre - In

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

Splendid Isolation 26/11/11 20.30KIT-Tropentheater Amsterdam NL Pastor de Amor: met Ghalia Benali (Tunesië): zang, Antonio Paz (Spanje): zang, Christophe Deslignes (Fr): organetto, Jean-Lou Descamps (Fr): vedel & viool, Michel Gillain: flamencogitaar, Frédéric Malempré: percussie, Philippe Malfeyt: ud, viola da mano, theorbe, concept en artistieke leiding http://www.pastordeamor.be/cleynaerts_nl.html 30/11/2011, BRUXELLES: Les Talens Lyriques - Hommage à Farinelli concert 01/12/2011, LUXEMBOURG (LUX): Pergolesi, Stabat Mater Scherzi Musicali

do 15/12/11 19:00 Rubenshuis €30 vrije zit AMUZauMUSÉE AMUZ-Consort: Het oor van Rubens Welke muziek kon Rubens door de ramen van zijn schildersatelier horen klinken? Wat hoorde hij op zijn wandelingen door de stad? En welk repertoire kan er hebben weerklonken op concerten of officiële gelegenheden waarop Rubens te gast was? AMUZ-getrouwen Peter Van Heyghen (foto), Jurgen De bruyn en Thomas Baeté nemen met plezier de kans te baat om deze vragen onder de loep te nemen en met de antwoorden een echt „Rubensiaans‟ concertprogramma uit te werken. Met het vocaal-instrumentale consortium dat hen speciaal voor dit concert bijtreedt, selecteren ze uit de enorme schat aan meerstemmige muziek uit Rubens‟ levensjaren, enkele geestelijke en wereldlijke werken voor diverse bezettingen. Dit concert start om 19.00 uur met een inleiding met als thema Rubens en Antwerpen. U krijgt op vertoon van uw concertticket ook toegang tot de prestigieuze tentoonstelling Palazzo Rubens: de meester als architect (vanaf 18.00 uur).I.s.m. Rubenshuis Uitvoerders: NN, sopraan | NN, tenor | NN, viool | NN, altviool | Simen Van Mechelen, trombone | Thomas Baeté, viola da gamba | Jurgen De bruyn, luit | Kris Verhelst, virginaal & klavecimbel | Peter Van Heyghen, blokfluiten & artistieke leiding 16/12/2011, BRUXELLES: Ars Antiqua Austria - Biber and his contemporaries 14/01/12 AMUZ 20:15: Lut Van der Eycken interviewt Jeroen D‟hoe 21:00 ANTWERPEN: Shadows- Brody Neuenschwander & Zefiro Torna cat.1: €20 / €16 / €5 cat.2: €16 / €14 / €5 Brody Neuenschwander & Zefiro Torna: Shadows Zefiro Torna‟s nieuwste muziektheaterproductie Shadows is geïnspireerd op de liturgische tenebraetraditie voor de Goede Week. Dat ritueel vindt voor zonsopgang plaats in een kapel die enkel wordt verlicht door dertien kaarsen. Naarmate de dag nadert, worden de kaarsen een voor een gedoofd. Ze staan symbool voor de apostelen die Christus verlieten vlak voor zijn dood. Bij dageraad neemt het ochtendlicht weer over en worden we herinnerd aan de verrijzenis van Christus en de komst van de lente. Shadows gaat op zoek naar het innerlijke, emotionele aspect van het spel der schaduwen. Muziek van Jeroen D‟hoe (laureaat van de Koningin Elisabeth Wedstrijd

p. 4

voor compositie in 2003) en een live performance van kalligraaf Brody Neuenschwander (bekend om zijn samenwerking met filmregisseur Peter Greenaway) leiden tot een lyrische meditatie rond tijdelijkheid. Een intrigerende voorstelling over licht, donker en alle schakeringen daartussenin. I.s.m. 15 jaar Zefiro Torna Uitvoerders: Brody Neuenschwander, live kalligrafie | Griet De Geyter, sopraan & percussie | Els Van Laethem, sopraan, percussie & tromba marina | Liam Fennelly, viola da gamba, vedel & percussie | Jurgen De bruyn, luit, theorbe, zang & artistieke leiding 20/01/2012, BRUXELLES: Les Witches - Konge af Danmark (1550-1650) 24/01/2012, BRUXELLES: Andrea Marcon – organ 13/02/2012, BRUXELLES: Ricercar Consort - Purcell : Fantazies for the Viols 25/02/2012, ANTWERPEN Amuz: Engelse en Franse luitliederen - Open Masterclass Paul Agnew (foto)

zo 26/02/12 15:00 AMUZ cat.1: €20 / €16 / €5 cat.2: €16 / €14 / €5 Paul Agnew & Elizabeth Kenny: Dowland & Le Camus De 17de-eeuwse, Franse componist Sébastien Le Camus werd in zijn tijd bewonderd voor de manier waarop hij de woorden van een hunkerende liefdestekst wist te verklanken in meeslepende airs. Bovendien was hij een uitzonderlijk begenadigd musicus die belangrijke posities aan het koninklijke hof kreeg toegewezen. Hetzelfde geldt voor zijn tijdgenoot John Dowland, op het continent althans, want aan het Engelse hof bleef deze naast een post grijpen. Toch is Dowland terecht de geschiedenis ingegaan als Engelands meest invloedrijke componist van luitmuziek. AMUZ nodigde twee vooraanstaande Britse musici uit die helemaal thuis zijn in dit delicate repertoire. Paul Agnew en Elisabeth Kenny verdienden hun sporen bij Les Arts Florissants onder leiding van William Christie en zijn beiden veelgevraagde solisten op de internationale concertpodia. Met grote kunde voeren ze u door een selectie melancholische liederen zoals Awake sweet love, In darkness let me dwell en Amour cruel amour. Uitvoerders Paul Agnew, tenor | Elizabeth Kenny, luit

Un aperçu des prochains concerts, événements et rencontres. Pour faire paraître des activités dans l‟agenda, envoyer vos renseignements à [email protected] Een overzicht van komende concerten, evenementen, ontmoetingsdagen. Om ook uw activiteit in onze agenda te vermelden, stuur alle info naar [email protected]

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

p. 5

Kammermusiktag in Gronau Liuto obligato Deutsche Lautengesellschaft e.V. Nederlandse Luitvereniging

Onder deze noemer organiseren het DLG en de NLV een luitdag op 12 november in Gronau (net over de NL grens!) Deze herfstdag staat in het teken van de rijke herfstoogst van de (barok)luit. Weinigen weten dat de illustere voorganger van het pianotrio de combinatie, viool, cello en barokluit was. Voor deze samenstelling maar ook voor combinaties met o.a. blazers en strijkkwartet is nog een schat aan onderbelichte muziek van bijv. Spurni, Kropfganss, Hirschtaller, Saint Luc, Baron, Kohaut, Hagen en Krebs. Enkele representatieve werken zullen voor verschillende niveau's bewerkt worden en natuurlijk zullen ook de nodige strijkers/blazers aanwezig zjn om mee samen te spelen. Kom smullen van deze verrassende muziek, breng een barokluit en speel mee en beluister de optredens van Earl Christy en Simon Linne. Alle Lautenspieler, die am Zusammenspiel mit anderen Instrumenten interessiert sind, und es gern einmal probieren, oder aber es schon tun, aber Fragen zum Vortrag etc. haben, sind hier richtig. Es soll kein Generalbass-Tag werden, sondern obligate Lautenmusik ist das Thema. Für Spieler von Lauten im vielletone werden wir Entsprechendes anbieten, aber diese Musik war doch der Barocklaute gewidmet. Da wir Instrumente mit normaler 440 Hz Stimmung als Partner bekommen werden, sollte das dann die Normstimmnung sein. Das gilt nicht für bestehende Gruppen und eventuelle Anmeldungen für Barockgeigen oder Traverso. Dann kann anderes disponiert werden. Programm (Änderungen vorbehalten) 10:00 Uhr Einführung in die Literatur 11:00 Uhr Die einzelnen Instrumentalspieler (Lauten, Streicher, Bläser) proben für sich, in Gruppen von zwei Schwierigkeitsgraden. Wir suchen je zwei Sätze pro Gruppe aus, die Tabulaturen/ Noten werden vorher versandt. Für jede Instrumentengruppe steht ein Dozent zur Verfügung. Mittagessenanschl. 14:00 Uhr Gelegenheit, mit den anderen Instrumenten das Geübte zu proben.Am späten Nachmittag ist dann Vorspiel angesagt. Abends soll dann öffentliches Dozentenkonzert oder Ähnliches stattfinden.

Zie ook p.18-19

Ste-Foy, Morlaas, France

Geluit—Luthinerie

C

n° 55 09/2011

p. 6

d’s

La declinaison de la femme The many faces of woman De vele gezichten van de Vrouw Phaedra: In Flanders Fields Vol. 69 . cat. 92069 Code: 5412327920698 Rondom Margaretha van Oostenrijk Around Margaret of Austria 1 Proch dolor Josquin des Prez (?) (na 1450 ] 1521) 2 Tous les regretz Pierre de la Rue (ca. 1460 ] 1518) 3 Lamentatio 1 Costanzo Festa (1490 ] 1545) 4 Riciercare Francesco Spinacino (1450 ] 1507) 5 Ave maris stella Alexander Agricola (1446 ] 1506) 6 Tous nobles cuers Pierre de la Rue (ca. 1460 ] 1518) 7 Ricercare a tre voci Adriaan Willaert (ca. 1490 ] 1562) 8 O crux ave Alexander Agricola (1446 ] 1506) 9 Basse danse: La Spagna Alexander Agricola (1446 ] 1506) 10 Paranymphus Loyset Compe`re (ca. 1440/1445 ] 1518) 11 La Alfonsina Johannes Ghiselin (1455 ] 1507/1511) 12 La Bernardina voor luit duo Francesco Spinacino/ Josquin des Prez 13 Regina coeli Costanzo Festa (1490 ] 1545) 14 Triste suis anoniem 15 Pour ung jamais Pierre de la Rue (ca. 1460 ] 1518) 16 Dulces exuviae anoniem Encantar Sarah Abrams, soprano Lieselot de Wilde, mezzo soprano Kerlijne van Nevel, mezzo soprano Soetkin Baptist, alto Sofie vanden Eynde, lute Floris de Rycker, lute Hannelore de Vaere, Renaissance Harp E: Encantar put together a program and gave it the French title La déclinaison de la femme, which plays on two senses of the French word déclinaison. This derives ultimately from Latin declinare, which, like its borrowing in English decline, means both „refuse, reject‟ and „give all forms of (a noun)‟. In its sense of „declination, rejection‟, déclinaison refers to Margaret of Austria as the prototype of the rejected and grieving woman. Rejected, not just by Charles VIII, the husband she had been promised, but also by life and even by happiness. In its sense of „declension‟, properly a grammatical sense, déclinaison here refers to the various forms in which Margaret‟s melancholy manifests itself. All these forms are like so many facets of her tristesse. F: L‟ensemble Encantar a été fonde fin 2006 par quatre jeunes chanteuses qui s‟étaient proposé d‟étudier à fond le riche repertoire polyphonique des XIVe, XVe et XVIe siecles afin de le presenter au public d‟une manière contemporaine et fraiche. Encantar propose principalement dans sa programmati-

on des oeuvres religieuses de polyphonistes flamands, espagnols et italiens, ainsi qu‟un repertoire de quelques anonymes, et des oeuvres de compositeurs français et anglais de la même periode. Encantar est devenu laureat du Gouden Vleugels un concours pour ensembles debutants prometteurs. L‟ensemble a decroché en plus le Klara Tandem Trofee 2009. Encantar a suivi les masterclasses d‟Erik van Nevel, Jean Tubery et Marcel Peres et s‟en va chaque année à Arezzo (Italie) pour se perfectionner aupres de Jill Feldman et de Kees Boeke. Depuis 2010, Encantar est nommé ensemble en residence de la KU Leuven. Een heel fijne cd met prachtig uitgebalanceerde a capella, solo luit en zang waarbij sommige vocale stemmen vervangen werden door luit en/of harp. Een cd van bij ons die zeker aandacht verdient! John Daniel Songs to Mistress Anne Greene A Garden of Eloquence: Katherine Hawnt, voice, Ziv Braha, lute, Uri Smilansky, bass viol ETCETERA KTC 1423 distributed by Codaex Deze cd volledig gewijd aan de liederen van John Daniel(1564 -1626,) tijdgenoot van John Dowland, werd in november ‟10 opgenomen in de Klosterkirche van Beinwil (Zwitserland). John Danyel droeg zijn bundel op aan Anne Grene, dochter van William Grene of Milton Knight in wiens dienst hij was als muziekleraar. De teksten zijn van zijn broer Samuel, toen een beroemde poëet die wellicht ook zorgde voor vertalingen van Italiaanse sonnetten van G. B. Guarini en de nrs 164 en 310 van Petrarca die ook op deze cd staan. Katherine Hawnt zingt deze melancholische liederen op een eenvoudige ontwapenende manier, zonder teveel franjes, zodat het recht naar het hart gaat. Ze wordt hierbij perfect aangevoeld en ondersteund door luit en basgamba. Wat deze cd nog bijzonder maakt, het gaat tenslotte om één bundel van één componist, is dat hij ook afwisseling biedt door het gebruik van gastmuzikanten: A. Polin, tenorgamba, een basluit en toegevoegde zangers waaronder Evelyn Tubb en de tenoren D. Dunkelblum en D. Lüthy. Daarbij hebben ze als executive producer niemand minder dan Sting, want na zijn cd Songs from the Labyrinth kennen we diens interesse voor de lute songs. Het lied nr 16 “Eies look you no more” draagt mijn persoonlijke voorkeur, het is ook de solo luitcompositie die bekend staat als Rosa (Add.3056 Cambridge), een bijzonder mooie Pavane waar Chris Wilson in 1991 zijn Cd met Elisabethan Lute Music (Virgin classics) naar noemde.

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

Z

oekertje

P

p. 7 etite annonce

For sale : 11c baroque lute by Cesar Mateus, USA, 2011 (ALL NEW). 70 cm string lenght. Sold with NEW Kingham Case. Ask for price and photos : [email protected]

Transport: Possibility of dispatch worldwide. Visible in Paris. Contact: Miguel Yisrael ([email protected]) Many photographs of the instrument you'll find on: http://miguel.slweiss.de/index.php

In Flanders’ Fields Vol. 68 – Rond Jacob van Eyck 1 Bravade & Franse Courante | Jacob van Eyck/Nicolas Vallet 2 Doen Daphne d‟over schoone maeght | Jacob van Eyck/Jan Janszoon Starter 3 Onder de linde groene/The Lord Souches Maske Jacob van Eyck/Thomas Morley/Giles Farnaby 4 Engels Nachtegaeltje | Jacob van Eyck 5 Ballet Gravesand | Jacob van Eyck/Nicolas Vallet 6 The Nightingale | Jan Pieterszoon Sweelinck 7 Amarilli mia bella | Jacob van Eyck/Giulio Caccini 8 Amarilli mia bella | I.H. (Iacobus Haffner?) Uitnement Kabinet 9 Prins Robberts Masco | Jacob van Eyck/I.H. (Iacobus Haffner?) Uitnement Kabinet 10 Daphne | Anoniem, British Library, Londen 17th century 11 Puer nobis nascitur | Jacob van Eyck 12 Den Nachtegael | I.H. (Iacobus Haffner ?) Uitnement Kabinet 13 Pavane Lachrimae | Jacob van Eyck/John Dowland 14 Lachrimae Antiquae/Flow my tears | John Dowland 15 Fantasia en echo | Jacob van Eyck 16 Come again | Jacob van Eyck 17 Come again | John Dowland 18 Come again | Anonym uit „De Goodenfluyt Hemel‟ 19 Come again | John Dowland 20 Verdwaelde koninghin | Jacob van Eyck 21 Puer nobis nascitur | Jan Pieterszoon Sweelinck 22 Questa dolce sirena | Jacob van Eyck/Giovanni Gastoldi 23 La Sirena | Giovanni Gastoldi 24 Questa dolce sirena | Marco Uccellini 25 Onse Vader in Hemelryck | Jacob van Eyck 26 Boffons | Jacob van Eyck/Passamezzo Antiquo Uitvoerders: Ardalus Ensemble: S. Abrams, sopraan - Stefaan Smagghe, viool - Karen Ketels blokfluit en artistieke leiding - Jan Devlieger, percussie, blokfluit virginaal - Nathalie Fransen luit, teorbe blokfluit - Rebecca Lefèvre, viola da gamba Deze cd herinnert mij meteen aan een gelijkaardige door de Camerata Trajectina van Louis Grijp die ditzelfde repertoire in concerten brachten n.a.v. Antwerpen Cultuurstad in 1994 bij de tentoonstelling over muziekinstrumenten op schilderijen van het Hoogsteder project in het Hessenhuis en die toen ook een cd met van Eyck en Nederlandse liederen uitbrachten. Ensemble Ardalus met eveneens zang, gamba en blokfluiten verschilt toch wat op het punt van de verdere instrumentatie: zij hebben een virginaal, barokviool en percussie waar tegenover de Utrechtse groep een cister en als openingsstuk de beiaard van hun stad inschakelt. Niet zo ver gezocht want Jacob van Eyck was er effectief als beiaardier in dienst. De blokfluitspelers kennen dit repertoire van Jacob van Eyck uiteraard allemaal, maar ook luitspelers herkennen hun eigen tophits uit deze periode met ook vaak Engelse stukken zoals Dowlands Lachrimae en Come Again. Ook Italiaanse invloed met Amarilli van Caccini en werk van Gastoldi kunt u in verschillende bewerkingen horen. Een beproefd procedé dat beide groepen toepassen is het naast elkaar zetten van verschillende versies en ook de oorspronkelijke bronnen. 26 tracks in mooi kartonnen (onbreekbaar!) hoesje, interessant inlegboekje met alle teksten ook vertalingen NL F E. Een aanrader!

Geluit—Luthinerie

E

n° 55 09/2011

p. 8

ditions

NLV/KVNM editie van het Luitboek van Thysius in prijs verlaagd! Het Luitboek van Thysius is de grootste bron handgeschreven luitmuziek ter wereld. Het manuscript, geschreven in Franse tabulatuur, is rond 1600 samengesteld door de kleurrijke predikant Adriaen Smout (1580 – 1646). Na Smout‟s dood is het manuscript tijdens een veiling van zijn inboedel gekocht door de Leidse bibliothecaris en boekenverzamelaar Johannes Thysius (1622 – 1651). Het luitboek, alsmede de bibliotheek van Thysius, bekend als de “Bibliotheca Thysiana”, zijn nog immer intact en te bezichtigen in Leiden. Het manuscript bestaat uit meer dan 800 pagina‟s met muziek voor 5/6/7-korige luit. De muziek stamt uit diverse delen van Europa en bevat ondermeer chanson- en madrigaalintavolaties, danszettingen, fantasieën en liederen. De nieuwe NLV/KVNM editie bestaat uit drie van een harde kaft voorziene delen, verzameld in een stijlvol foudraal. Het eerste deel, geschreven en samengesteld door Jan Burgers, Louis Grijp, Simon Groot en John Robinson, geeft een gedegen introductie in de historie en achtergronden van het Luitboek van Thysius, alsmede een uitvoerige lijst met concordanties. De overige twee delen vormen de facsimile van het manuscript zelf.

Nieuwe prijs: €98,- (exclusief verzendkosten), NLV-ledenprijs: €90,U kunt het boek bestellen door een email met uw contactgegevens (adres, telefoon, email) te sturen naar: [email protected] L’édition du livre de Thysius à prix réduit ! Le livre de luth de Thysius est la plus importante source de musique de luth au monde. Noté en tablature française, le manuscrit a été compilé vers 1600 par le prédicateur Adriaan Smout (1580 – 1646). Après la mort de Smout, le manuscrit a été vendu au bibliothécaire et collectionneur de livres de Leiden : Johannes Thysius (1622 – 1651). Le manuscrit s‟y trouve toujours dans la « Bibliotheca Thysiana ». Le manuscrit comporte plus de 800 pages de musique pour luth. On y trouve des madrigaux, des chnsons, des fantaisies, de la musique de danse et des psaumes. La nouvelle édition est en trois volumes reliés en „hard cover‟ dans un coffret. La première partie rédigée par Jan Burgers, Louis Grijp, Simon Groot et John Robinson contient une introduction historique et une liste détaillée de concordances des pièces. Les deux autres volumes donnent la source en fac-similé. Nouveau prix : €98,- (sans frais de port), membres de la NLV: €90,Le livre peut être commandé par email avec vos coordonnées à l‟adresse suivante : [email protected]

Christine Ballman, Le luth et Lassus, dans la collection des Mémoires de la classe des Beaux-Arts de l‟Académie Royale de Belgique, 300 p., illustré de nombreux exemples musicaux, 32€ plus frais de port.

Dans le domaine de la polyphonie vocale, l‟œuvre de Roland de Lassus est particulièrement diversifiée : chansons, motets, madrigaux, lieder, psaumes… Cette production ne comprend aucune œuvre instrumentale. Mais il était d‟usage à la Renaissance d‟adapter les œuvres vocales, particulièrement aux instruments polyphoniques, tels que le luth, instrument clé de l‟époque. Ce livre s‟attache à réunir et examiner les nombreux indices de cette pratique appliquée à l‟œuvre de Lassus : témoignages ou hommages, manuscrits, imprimés… L‟analyse des transformations exercées sur les modèles vocaux met en évidence les diverses techniques qui ont concouru à l‟élaboration d‟une musique spécifiquement instrumentale instaurant un statut de haut niveau au répertoire de luth. Christine Ballman est à la fois luthiste et musicologue. Après un diplôme supérieur de guitare au Conservatoire royal de Bruxelles et une carrière de concertiste surtout dédiée à la musique contemporaine, elles se tourne vers la musique ancienne et étudie le luth à la Hochschule für Musik de Cologne, avant de compléter sa formation par la musicologie à l‟Université libre de Bruxelles où elle obtient un doctorat en Philosophie et Lettres. Interprète, elle se produit en Belgique et à l‟étranger. Elle est présidente de l‟Académie belge du Luth. Ses intérêts scientifiques se focalisent particulièrement sur la musique de luth et sur la notation de la musique ancienne. Pédagogue, elle a enseigné dans diverses académies de musique et à l‟Université libre de Bruxelles. Par ses travaux et ses concerts, elle s‟est constamment attachée à concilier les aspects pratique et scientifique de la musique. À commander par email à [email protected] Luigi Sisto, I Liutai Tedeschi Mia Awouters nous donnera un compte rendu détaillé de cet ouvrage dans notre yearbook 2011. I Liutai Tedeschi, Luigi Sisto: Een uitgebreide recensie over dit boek door Mia Awouters zal verschijnen in ons jaarboek 2011 A review will be published in our yearbook of 2011.

Geluit—Luthinerie

T

n° 55 09/2011

p. 9

hird European Lute Festival Gijón Espagna 16-19 / 7 /2011

J. Griffith, P. de Santiago, P. Hervás, J. Benito, C. Bordas, C. Gonzalez, D. Rollán, F. Roa, G. Arriaga, C. Besnainou

Démonstration de fabrication des cordes de Ch. Besnainou avec notre présidente Christine Ballman

Cristina Bordas, présidente A. Cea clavichord, M. Padilla, voz, Ariel Abramovich, vihuela: Intabulaciones, musica para tecla, vihuela y voz Pascale Boquet: Musica francesa e italiana

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

p. 10

Jodé Luis Pastor instrumentos medievales

Phil. Rukavina & Ed Martin Duo Chambure Musica para dos vihuelas

Toyohiko Satoh, vihuela & David van Ooijen, luit & shamizen Gabriel Schebor: musica para guitarras en Latinamérica entre 1770 y 1850

Jesus Sanchez y Manuel Minguillon: Musica espanola del siglo XVI

Martin Shepherd, Richard Mackencie, Chris Goodwin

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

p. 11

Démonstration des cordes de et par Ch. Besnainou Notre présidente Christine Ballman joue Gombert

Ian Harwood, as a young student on the picture above, Chris Goodwin, reading his lecture.

Ronde tafel, table ronde, round table: P. Boquet, France—F. Tribioli, Italia—J. Lüdtke, Deutschland—C. Ballman, Belgique-België—J . Griffith, Espana/Australia C. Goodwin, United Kingdom— I. Thomas, Nederland—Gabriel Schebor, Argentina/ South America— Dan Larson, USA.

Axel Wolf: Hasse, Bach & Weiss

Pascale Boquet liet een ingenieuze kist maken om tegelijk een renaissance gitaar en - luit te vervoeren, die bovendien binnen de normen valt als handbagage in het luchtverkeer!

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

p. 12

Jeu d’ensemble journée du luth Recercada’s Diego Ortiz Les quelques informations que l'on possède sur Ortiz nous indiquent qu'il arrive à Naples vers 1553 et devient musicien au service du duc d'Albe ; il est également maître de la chapelle royale de cette même ville. Il demeure à Naples jusqu'en 1570. Il est l'un des premiers auteurs de recueils d'œuvres basées sur des variations instrumentales ou differencias (voir la folia). En 1553, paraît à Rome son Tratado de glosas sobre cláusulas y otros généros de puntos en la música de violones nuevamente puestos en luz, publié en espagnol et en italien. Les glosas sont des variations interprétées soit par des solistes soit par deux musiciens jouant d'instruments semblables. Ce traité présente également des recercadas (ou ricercari), principalement des variations musicales, pouvant être jouées par de petits groupes d'instrumentistes. LE LUTH ET L’ORNEMENTATION

Dans notre jeu d’ensemble, nous vous proposons de pratiquer l’ornementation omniprésente dans la musique de la Renaissance, et ce à partir du Traité de Diego Ortiz : Tratado de glosas sobre cláusulas y otros généros de puntos en la música de violones nuevamente puestos en luz. Afin de mettre ce traité en perspective avec d’autres auteurs, nous vous donnons ci-dessous un petit aperçu des sources de théoriciens qui se sont penchés sur le problème. L’ornementation présente deux catégories distinctes : les « graces » ou ornements liés à une seule note tels que les mordants et trilles, et les « diminutions » qui s’étendent sur plusieurs notes — c’est de ces dernières que nous traiterons en pratique. Ce sont aussi elles qui imprègnent de manière plus ou moins stéréotypée les tablatures de luth, surtout celles qui se basent sur la musique polyphonique vocale en y ajoutant des ornementations. Avec une dizaine d’écrits, l’Italie domine les sources du16 e siècle. De Ganassi en 1535 à Bovicello en 1594, les textes imprimés couvrent la pratique de tout le siècle. Deux théoriciens, Girolamo Dalla Casa et Giovanni Bassano, illustrent leurs propos avec la célèbre chanson Susanne un jour de notre compatriote Lassus. Nous y ajoutons deux sources germaniques du milieu de siècle : Adrian Petit Coclico et Hermann Finck. Leur contenu La plupart des auteurs expliquent comment remplir les intervalles (par notes de passage et broderies) et orner les cadences. Certains enseignent à passer d’une voix à l’autre, comme fait Hermann Finck dès 1556, attitude plus instrumentale que vocale et qui, dans le domaine du luth, prend une place importante. Quelle(s) voix orne-t-on ? Coclico déclare fermement que la basse ne peut être ornée, étant le fondement des autres parties. Finck est moins strict et dit simplement que la basse est moins ornée que la voix supérieure. Pour préserver la clarté de la structure musicale, Dalla Casa évite d’orner les passages contrapuntiques et conseille d’orner de préférence les syllabes longues. Pour Nicola Vincentino, dans la polyphonie à cinq voix ou plus, n’importe quelle voix peut comporter des ornements, la voix ornée pouvant être soutenue par sa doublure non ornée ce qui maintient la polyphonie complète. À quatre voix par contre, les passagi obligeant à quitter les notes de la polyphonie, celle-ci deviendrait défectueuse. Dans le même ordre d’idée, Vincentino suggère même que, si les chanteurs veulent orner leur partie, cette dernière peut être doublée aux instruments afin que l’harmonie se distingue clairement. Ce témoignage autorise donc d’entendre une voix ornée en même temps que sa doublure non ornée.

Comment orner ? L’ornementation peut être plus ou moins complexe, allant de l’usage de formules stéréotypées au traitement libre, personnel, créatif. Cette diversité n’est pas linéaire. En 1552, Coclico propose une ornementation plus simple que celle de Ganassi quelque quinze années plus tôt. Il donne un exemple enseigné par Josquin, et affirme que ce style est originaire des anciens Pays-Bas. Un an plus tard, paraît le traité d’Ortiz qui est lui aussi plus simple, plus conventionnel. Il s’attache plus aux cadences qu’aux intervalles, mais donne cette série de recercadas sur lesquels nous allons travailler. Dalla Casa et Bassano proposent une ornementation continue de la ligne contrapuntique avec, chez le premier, une prédilection pour les passages en gammes. De ce qui précède, on constate qu’il y a des styles géographiquement distincts et que les Italiens semblent plus volubiles et notre espagnol Ortiz plus simple et sobre. Revenons à Ortiz Ortiz naît à Tolède vers 1510 et meurt après 1570. Il arrive à Naples vers 1553 et devient musicien au service du duc d’Albe tant dans sa vice-royauté que dans sa maison (en 1558). Il est aussi maître de chapelle de la ville et réside jusqu’en 1570 dans cette ville. Des œuvres du compositeur paraissent en 1565 à Venise et d’autres compositions sont conservées en version manuscrite (Vatican et Vienne). C’est par son traité qu’il est surtout célèbre : en1553, paraît à Rome son Tratado publié en espagnol et en italien. Le premier volume apprend à réaliser des Glosas, soit des ‘variations’ ou des ‘divisions’ comme on dit à la même époque en Angleterre (pour gamba (violone) et clavecin ou à jouer en soliste). Dans le deuxième livre se trouvent les recercadas qui sont donc essentiellement des variations musicales, pouvant être jouées par de petits groupes d'instrumentistes, et des réductions d’œuvres polyphoniques, également pour gamba et clavecin, ornées de glosas.

Geluit—Luthinerie

L

n° 55 09/2011

p. 13

uitdag Samenspel Recercada’s Diego Ortiz

Portret van Diego Ortiz op de titelpagina van zijn Trattado de Glosas (1553) Diego Ortiz (ca.1510–ca.1570) was een Spaans componist waarschijnlijk geboren in Toledo, hij was in dienst van de vice-koning van Napels (Pedro de Urries) in 1553 en 5 jaar daarna in dienst als maestro di capella van hertog Alvarez de Toledo en later ook van Philips II van Spanje. Ortiz publiceerde invloedrijke tractaten zowel over vocale als over instrumentale uitvoeringspraktijk. Wij spelen variaties op recercada‟s met vaste baspatronen zoals passameze antiquo en moderno en romanesca.

Jeu d‟ensemble, 10h, Journée du Luth du 20 novembre 2011 Nous vous proposons cette année de jouer à partir du Tratado de glossas sobre clasusulas y otros generos de puntos en la musica de violones (Roma, 1553). Pour ceux qui désirent participer au jeu d‟ensemble (A=440‟), vous pouvez trouver la musique dans le lute Calendar de Stefan Lundgren (tablatures et partitions en notes en clés de Sol et Fa). La ligne de basse est très simple, la deuxième voix est en diminutions, choisissez votre partie! À télécharger sur http://www.luteonline.se/lundgren-edition/calendar.htm. Vous pouvez aussi aller sur le site de David Van Ooijen http://www.davidvanooijen.nl/ et cliquer sur „sheet music‟, puis Eight recercares. La partition y est transposée pour un luth en Sol et la basse y est chiffrée. Bien sûr, nous aurons sur place des partitions pour ceux qui jouent volontiers à vue. D‟autres instruments mélodiques sont bienvenus, comme flûte, gambe, théorbes etc.

Wie graag meespeelt om 10u op de luitdag (A=440‟) en de muziek zelf niet heeft, kan die o.a. vinden in “The Lute Calendar” uitgave van Stefan Lundgren zowel in versies met noten (sol en fa sleutel) als in tabulatuur (de baslijn voor wie het eenvoudig wil, de diminuties voor de grotere uitdaging) http://www.luteonline.se/lundgrenedition/calendar.htm Of surf naar http://www.davidvanooijen.nl/ en kijk daar bij “Sheet Music”: - Eight recercares by Diego Ortiz (ca 1510 - ca 1570) from his Tratado de glossas sobre clasusulas y otros generos de puntos en la musica de violones (Roma, 1553), transposed and intabulated for g‟-lute. Treble parts in French tablature for g‟-lute, accompaniments in figured bass. Hier zijn de variaties in tabulatuur en de ground (basso ostinato) in fa-sleutel. Ter plaatse op de luitdag zal er ook een aantal partijen verkrijgbaar zijn voor wie op zicht wil meespelen. Bespelers van teorbes, gamba‟s blokfluiten zijn natuurlijk ook van harte welkom om mee te doen.

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

p. 14

du luth 20 novembre 2011 Académie de musique J ournée Woluwe St-Lambert 09:00 Accueil, café ou thé - visite expo 10:00 atelier Ortiz, musique lien sur notre site. Accessible à d'autres instruments comme flûte à bec ou viole de gamba gamba A= 440‟

Plan d'accès et adresse voir p. 26 Avenue des 2 Tilleuls 2a, 1200 Bruxelles

11:30 Concert - conférence par Christine Ballman, luth & Ian Degen, chant : "autour du manuscrit de Cavalcanti" 12:30 Apéro, repas et visite expo 13:30 Concert de Nicolas Achten : musique français (bariton, luth 11ch, théorbe et guitare). 15:00 Atelier° avec Nicolas Achten : Chant & Théorbe 16:00 Teatime ° Prière d'annoncer rapidement votre participation, les places étant limitées

Christine Ballman

Ian Degen professeur de chant, histoire de la musique et tai ji quan leraar zang, muziekgeschiedenis en tai ji quan

Cordes

Expositions d’instruments, toute la journée :

Les cordes commandées au "Point d'Accroche" avant le 1er novembre vous seront livrées (sans frais de port) durant la journée. Formulaire de commande sur le site. Bénéficiez sur place des conseils et suggestions de maître Wolfgang.

(Luthiers belges, allemands, français, néerlandais, etc.)

Cafétéria, toute la journée La cafétéria au sous-sol est ouverte toute la journée. Des pâtisseries (amenées par chacun d’entre nous) et des boissons vous y sont proposées. À midi vous pouvez y manger votre pique-nique ou encore mieux d’apporter quelque chose à partager.

Podium libre : Amenez votre instrument ! Sortez de votre coquille ! Venez jouer devant un public choisi ces morceaux que vous travaillez depuis si longtemps ou que nous aurons travaillé ensemble ! Quelque soit votre niveau et le résultat, les applaudissements sont garantis. Si ce n’est pas le cas nous vous rembourserons la totalité du prix de l’inscription à la Journée ! Info adresse et plan p. 26

Geluit—Luthinerie

L

n° 55 09/2011

p. 15

uitdag 20 november 2011 Muziekacademie St-Lambrechts Woluwe

Programma 09:00 Verwelkoming met koffie of thee - bezoek aan tentoonstelling 10:00 workshop Ortiz muziek link op onze webstek ook voor andere instrumenten als blokfluit en gamba A= 440’ 11:30 Concert – lezing door Christine Ballman, luit & Ian Degen, zang: "autour du manuscrit de Cavalcanti" 12:30 aperititef, lunch en bezoek tentoonstelling 13:30 Concert Nicolas Achten : Franse muziek (bariton, 11korige luit, theorbe en gitaar). 15:00 Workshop°: Nicolas Achten: zang met luit & teorbe 16:00 Teatime ° Gelieve u zo snel mogelijk aan te melden als u erbij wilt zijn, wegens het beperkt aantal plaatsen voor de workshop.

Plan, adres en wegwijzer Academie St-LambrechtsWoluwe Tweelindenstraat 2a, 1200 Brussel zie p 26

Tentoonstelling van instrumenten gedurende Snaren Wie voor 1 november een snarenlijst opstuurt naar Wolfgang de hele dag: luitbouwers uit België, Duitsland, Frankrijk en Nederland.

Cafetaria Doorlopend is een cafetaria geopend in de kelderkeuken, er is drank verkrijgbaar, traditiegetrouw brengt ieder wat zelfgemaakt gebak mee. Als middagmaal kunt u best voor eigen picknick zorgen, bij de lunch tovert iedereen dan wat op tafel zodat we een heel divers aanbod van hartige hapjes krijgen dat we kunnen delen Plan en adres zie bladzijde 26.

Früh van "Point d'Accroche" krijgt zijn bestelling zonder portkosten tijdens de luitdag overhandigd. Bestelformulier op onze website, onder links. Geniet ook ter plaatse van Wolfgangs raadgevingen en snaarberekeningen

Open podium: B r e n g uw i n s t r u m e n t ( e n ) m e e ! Kruip uit uw (luit)schelp en laat ons meegenieten van de muziek waar u mee bezig bent. Om het even op welk niveau u speelt, applaus is gegarandeerd.

Geluit—Luthinerie

N

n° 55 09/2011

p. 16

icolas Achten

Een ochtendserenade op Valentijn Dank voor alle liefdesbrieven die u ons stuurde om op Valentijn uw geliefde te verrassen. Schrijfster Annemarie Estor, de winnaar van de debuutprijs Herman de Coninck, selecteerde afgelopen maandag (n.v.d.r. in februari 2011) uit alle inzendingen de brief die haar het meeste raakte. Ze maakte er een liedtekst van, topcomponist Jeroen d’Hoe zette er vervolgens noten bij en het muzikale eerbetoon belandt vandaag bij muzikant en zanger Nicolas Achten. Hij is één van de weinige klassieke zangers die naar historisch voorbeeld zichzelf begeleidt op verschillende instrumenten.

Maandag 14 februari „11 was het zover: wie kreeg de Valentijnserenade van Espresso cadeau? Het bleek om Rita Grootaert uit Sint-Stevens-Woluwe te gaan die omwille van hun 30 jarig jubileum haar man Frans wou verrassen. Met 2 korte regeltjes won ze het hart van dichteres Annemarie Estor die haar pennenvrucht in een ballade omtoverde. Componist Jeroen D‟Hoe zette de ballade op muziek en maakte er een muziekstuk van, op het lijf geschreven van bariton en luitist Nicholas Achten. Om 7.30u vanmorgen stond Nicholas Achten aan de voordeur van Rita en de nietsvermoedende Frans. Het werd even muisstil toen Nicholas in de woonkamer van het koppel Rita‟s Serenade bracht terwijl hij zich begeleidde op renaissanceluit. Het mini-concertje werd live uitgezonden in Espresso om 8.20u.

Bron: http://radio.klara.be/radio/10_espresso.php?cat_actief=87&rubriek_id=187

Geluit—Luthinerie

I

n° 55 09/2011

p. 17

an Degen

Après des études de musicologie à L'Université Libre de Bruxelles, Ian Degen obtient ses premiers prix de chant et musique de chambre au Conservatoire d'Anvers dans la classe de Lucienne Van Deyck et Dirk Snellings (chef musical de l'ensemble Capilla flamenca). Au cours de ces années, il se familiarise particulièrement avec le répertoire baroque, le lied, la mélodie française et anglaise qu'il affectionne particulièrement. Il poursuit sa formation auprès de Lena Lootens au Conservatoire de Bruxelles, influencé de fait par la technique vocale de l'école de Margreet Honig (nl).

Depuis 2001, Ian pratique le Tai Ji Quan de l'école de la voie intérieure et découvre les ponts qui peuvent relier et enrichir mutuellement la pratique de la musique et cet art martial interne (sans application de combat).

Ian Degen enseigne aujourd'hui le chant, l'histoire de la musique et le Tai ji quan. Depuis 1993, il participe à de nombreux concerts avec des ensembles tels que La Petite bande, Il Fondamento, La capilla flamenca dans le répertoire baroque et renaissance. Soliste, il est engagé par de nombreuses chorales pour les passions et cantates de Bach, requiems, messes classiques et romantiques (Haydn, Mozart, Duruflé, Brahms, Fauré…). Il cultive parallèlement le répertoire vocal avec piano et s'intéresse à la musique du XXe siècle (Ode à Napoléon de Schönberg, Cinque canti de Dallapiccola, elegy for J.F.K de Stravinsky…). En 2008, il chante à l'opéra royal de Wallonie dans Don Carlo de Verdi. Ian Degen a participé à l'enregistrement de nombreux cds et concerts radiodiffusés par Musique 3, Klara, France musiques, Kro, WDR et a chanté notamment au Benelux en Allemagne, France, Grande Bretagne, Autriche, Pologne, Tchéquie, Espagne, Norvège, à Mexico et au Canada.

Na zijn licentiaat muziekwetenschappen, behaalde Ian Degen een eerste prijs en een meestergraad zang en kamermuziek bij Lucienne Van Deyck, Dirk Snellings en Lena Lootens aan de conservatoria van Antwerpen en Brussel. Hij volgde eveneens meestercursussen bij Jill Feldman, Roy Goodman, Sigiswald en Bart Kuijken, Guillemette Laurens, Margreet Honig...

Naast de grote oratorium stukken van het repertoire (Cantaten en Passies van Bach, Requiems van Mozart, M. Haydn, Fauré, Duruflé en Brahms, Messiah van Händel…) gaat zijn voorkeur naar het Duitse Lied, de Franse en Engelse melodie. Ian Degen neemt regelmatig deel aan theater-& muziekproducties en heeft zo meegewerkt aan verschillende producties onder leiding van Louis Devos, Florian Heyerick, Dirk Snellings, Balazc Kocsar in samenwerking met o.a. het `Musica Antiqua Köln' ensemble en de Capilla flamenca (o.a. Cd Missa Alleluia, Foi) en de opera van Luik (Don Carlo). Buiten talrijke concerten, nam hij deel aan CD-opnames en zong hij in radio-uitzendingen voor Musique 3, France musiques, Vrt, Kro, de West Deutsche Rundfunk in samenwerking met ensembles als de Capilla Flamenca, La Petite Bande, Capella Pratensis, Suonatori dell'arte, Ex Tempore, Il Fondamento in Benelux, Duitsland, Frankrijk, Engeland, Oostenrijk, Polen, Tsjechië, Spanje, Noorwegen, Mexico en Canada. Meer info: www.iandegen.be

Geluit—Luthinerie

L

n° 55 09/2011

p. 18

uitspelers en gitaristen op tympanen van kathedralen

Greet Schamp

Cathédrale de Ste Marie Kathedraal, Oloron Tympaan met 24 grijsaards van de Apocalyps die instrumenten en parfumflessen vasthouden Tympane avec 24 vieillards de l’Apocalypse portants des instruments et coupes de parfum. Cathédrale Ste Foy Kathedraal, Morlaas Pyrénées Atlantiques, France

Electrische verlichting neon autour des instruments!

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011 Batalha , Portugal

Graftombe Inez de Castro, Alcobaça

Kathedraal klooster Alcobaça, Portugal

p. 19

Geluit—Luthinerie

B

n° 55 09/2011

p. 20

uitenlandse tijdschriften Greet Schamp

Hispanica Lyra Revista de la Sociedad de la Vihuela Numero 12 Nov. 2010 Sexto encuentro de la Sociedad de la Vihuela. Sigüenza 2010 La produccion de libros de cifra musical en Espana durante el siglo XVI, por John Griffiths ”Al pol petit hi ha la bona confitura”: el guitarro catalan del Museu de la Musica de Barcelona, por Joan Pelissa Entrevista con Hopkinson Smith Separata musical: Variaciones sobre la pavana espanola, extraidas de diversas fuentes Suplemento iconografico La vihuela funebre de la Capilla de los Benavente Suplemento organologico: El guitarro del Museu de la Musica de Barcelona Hispanica Lyra Revista de la Sociedad de la Vihuela Numero 13 Junio 2011 Datos para la biografia y la ideologia de Lluis del Mila, por Vicent Josep Escarti Anatocionas para una interpretation de la Muerte tanendo una vihuela de la Capilla de los Benavente, por César Rodriguez Entrevista con Juan Carlos Rivera Separata musical: Cabezon en dos vihuelas Suplemento iconografico: La guitarra o vihuela de La Presentacion de Jésus en el Templo (Diego Diaz, Museu Valladolid)

LSA Quarterly volume XLVI nr 1 Spring 2011 Special in Memoriam for James Tyler (3/8/1940-23/11/2010) With contributions by J. Nelson, N. Treadwell, C. Liddell, R. Mjos, A. Wikla, J. Lindberg, A. Rooley, M. Fink Also music & tablature: -Tombeau Antoine Carre - Michael Fink -Preludio detta la Wikla-J. Tyler -Bertazzina C. Calvi -Sanseverino‟s Alfabetto songbook- Monica Hall -Desdenado soy d‟amor-Sanseverino transcr. & ed. by M. Hall -The wire connection part 4 - Andrew Hartig -Teaching the lute to children, an interview with Anne Bailes by Susan King -The recent survey of LSAmembers by Dan Larson

LGS news letter nr 36 June 2011 Report from the lecture-concert and 37th lute workshop, M. Yaita Volcano concer, T. Satoh Music to cross boundaries : over de nieuwe cd Kurofune met Europese en Japanse muziek uit de 16e en 17e eeuw door C. Yamada, sopraan, T. Satoh vihuela en luit en David van Ooijen teorbe en 19e eeuwse gitaar. Carpe Diem CD-16283 Nostalgia 1101 Ancient Japan and the lute, T. Satoh Realising music through lute playing, D. van Ooijen Archlute or theorbo? , D. van Ooijen What is keiko T. Satoh The Joy of consort playing. Practical matters, T. Sakurada Continuo playing on baroque lute lesson 5 Three Songs by Telemann Lauten-Info DLG 2/2011 Festival der Laute in Bremen-eine Nachlese Berichte Besprechungen Verzeichnis von Lautrenbauern und Lehrer Tabulaturbeilage: Marco d‟Aquila: 9 Stücke für Ren.Laute Michelagnolo Galilei: Toccata + 2 Correnten J. G. Weichenberger: Suite F-Dur Lute News (lute society GB) nr 98 august 2011 Reports about dancing at recent meetings and about Gijon. Beginners lesson 9 by Lynda Sayce: Robin Reddocke, from the Ballet lute book. Music Supplement: - Recercars end 15th and preludes end 16th John Robinson - Francesco da Milano Fantasia Ness 66 - Martin Shepherd -3 pieces Marco dall‟Aquila – Denys Stephens -Suite BWV 1006a part 1 J.S. Bach by W. Foxe Gordon Gregory has made “play-along” files of the 21 John Dowland trios made by Stewart McCoy and published by Stefan Lundgren. The files allow you to practice the Lute 1 parts of the trios accompanied by the other parts played on a computer. The files are available for free download at: www.gordongregory.co.uk/minus-one.htm The Lute 2008 Volume XLVIII The journal of the lute society The Ruthven Manuscript F. P. Goy Two newly discovered English lute tablature fragments M.Gale Baroque guitar stringing Monica Hall Wolfgang von Grünbühel‟s lute book F.P. Goy Next meeting: September 10, Hungarian lute day, Hungarian Cultural Centre, Covent Garden, London. See meetings for further details.

Geluit—Luthinerie

T

n° 55 09/2011

abulatuur & uitgaven van de Belgische Luitacademie

T

p. 21

ablatures & éditions de l’académie belge du luth

Twaalf Vlaamse Liederen voor zevenkorige Renaissance Luit uit het Thysiushandschift (géén zangpartij!) tabulatuur en commentaar Christine Ballman

Douze Chansons Flamandes pour Luth Renaissance à Sept chœurs extraites du manuscript Thysius tablature et annotations Christine Ballman

Cellosuite BMW 1008 de Johann Sebastian Bach tabulatuur voor barokluit met vingerzetting door Agnès Tamignaux.

Cello Suite BMW 1008 de Johann Sebastian Bach transcription pour luth baroque et doigtés de Agnès Tamignaux.

Duitse en Italiaanse dansen van de late 16e eeuw Uit manuscripten van Stuttgart (Mss.GI4/11-13.) en Genua (Bibliotheca Universitaria, Ms. F. VII.1) Transcr. & Comm. Dr Christine Ballman

Danses allemandes et italiennes à la fin du 16e siècle Pièces extraites des mss de Stuttgart (Mss.GI4/11-13.) et Genova (Bibliotheca Universitaria, Ms. F. VII.1) Transcription. & Commentaire. Christine Ballman

Elke uitgave kost EUR 6,00 (verzending binnen Europa inbegrepen) EUR 5,00 verkrijgbaar op de luitdag

Chaque partition EUR 6,00 pour les envois en Europe. EUR 5,00 pendant la Journée du luth

Nos éditions toujours disponibles : Godelieve Spiessens, Geluit in Antwerpen Texte néerlandais, nombreuses illustrations en couleur, texte français, allemand et anglais sur demande en PDF. Contient la traduction complète du Livre plaisant et de Dit is een schoon Boeckxen de Vorsterman, la plus ancienne méthode de luth parue dans notre pays. Prix 15€ (membres 12 €) plus frais de port.

Traduction en Français, C. Ballman English translation, H. Stuckens Deutsche Übersetzung, B. Haegemann

Musicologe Godelieve Spiessens schreef exclusief voor „Geluit‟ de artikelenreeks „Antwerpse luitslagers‟. Als bekroning hiervan bracht de Belgische Luitacademie in samenwerking met de Antwerpse vzw Cantiga, een boek uit: „Geluit in Antwerpen tijdens het Ancien Régime‟. Deze uitgave kwam tot stand dank zij subsidies van de Provincie Antwerpen. Het werk biedt een overzicht vanaf de vroegste aantekeningen over de luit in de Antwerpse archieven en wordt ruim geïllustreerd met 32 afbeeldingen van luiten en luitspelers door Antwerpse Meesters. U kan dit boek, 123 blz, verkrijgen aan 15 € (ledenprijs : 12 €) plus 5 € verzendkosten (buitenland 10 €). Het bedrag is te storten onze rekening: IBAN BE53 3101 2936 5653

La musicologue Godelieve Spiessens a écrit exclusivement à l’attention de “Luthinerie” une série d’articles sur les luthistes Anversois. En guise de reconnaissance l’Académie Belge du Luth en collaboration avec l’a.s.b.l. Cantiga, a publié le livre “Le luth à Anvers pendant l’Ancien Régime”. L’ouvrage retrace l’histoire du luth depuis les premières mentions de celui-ci dans les archives Anversoises. Cet ouvrage est largement illustré de luths et luthistes peints par des artistes Anversois Info: [email protected] ou tél. 03/236 00 39 Publié avec l’aide financière de la Province d’Anvers. Le prix est fixé à 15€ (12€ pour nos membres) plus les frais d’envoi (5€ pour la Belgique, 10€ pour l’étranger) à verser sur le compte de l’académie : Bic: BBRU BEBB

De Belgische Luitacademie / Académie belge du Luth, 17 Av. Dr. Decroly, 1180 Bruxelles-Brussel

Geluit—Luthinerie

E

n° 55 09/2011

ditions

NEW PUBLICATION BY THE UK LUTE SOCIETY : Gilbert Isbin, 10 Lute Songs is a collection of 10 attractive new lute songs by the noted composer, setting poems by Marcus Cumberlege, in an accessible modern style. The accompaniments are for 6-course lute, and both lute and voice parts call for early intermediate or intermediate technique. 29 pages of music; ISBN 978 0 905655 90 1. [1]http://www.lutesoc.co.uk/pages/catalogue#h [2]http://users.telenet.be/gilbert.isbin/contents.html [3]http://users.telenet.be/gilbert.isbin/ lute_compositions.html

A

p. 22 irs de Cour Louys de Moy Greet Schamp

Binnenkort bij TREE edition: Airs de Cour van Louys de Moy uitgegeven in 1632 bij Kallanbach in Embden (Friesland) (zie afb. hiernaast) Hendrik Dochhorn en Joachim Lüdtke voorzien deze facsimile-uitgave van de nodige musicologische commentaar en geven er ook een gebruiksvriendelijke volledige partituur bij. Het oorspronkelijke werk is immers in afzonderlijke partijen (part books) voor Dessus, Basse contre en Basse general uitgegeven die u er in facsimile ook bij krijgt. Er wordt ook nog een vertaling voorzien van de franse teksten van deze airs de cour. Wat ons luitspelers meteen opvalt als eigenaardigheid is de speciale notatie: een soort voorloper van b.c. praktijk nl. boven de basnoten in de baspartij staat voor luit een grepenschrift d.m.v. cijfers voor de snaren en letters voor de vakjes. (zie vb . hieronder)

Geluit—Luthinerie

TREE EDITION Albert Reyerman Finkenberg 89 23558 Lübeck Germany phone ++49 (0) 451 899 78 48 www.TREE-EDITION.com [email protected]

n° 55 09/2011

p. 23

Geluit—Luthinerie

T

n° 55 09/2011

p. 24

roisième rencontre internationale de Luth Gijón 16-19 Juillet2011

Il n’est pas possible de vous relater tout ce qui s’est passé dans ces journées, le choix étant tellement riche et copieux. Il s’agissait aussi de la 7e rencontre de la société de vihuela, aussi le nombre de vihuelas présentes dépassait de très loin tout ce que j’avais pu voir dans ma vie ! Entre conférences et concerts, ateliers et expositions, il y avait à peine le temps de manger. L’accueil était très chaleureux et l’organisation parfois un peu confuse (changements d’horaire ou de lieux), mais tout s’est passé dans la bonne humeur et le multilinguisme. Étant partie avec mon comparse Jurgen De Bruyn le jour de l’ouverture, nous avons donc manqué la première matinée et, de même, nous avons raté la fin du festival pour un retour plus que chaotique dont je vous passerai les péripéties. J’ai beaucoup apprécié la conférence de Franco Fois, illustrée de pas de danse et de musique, sur le luthiste italien Domenico Bianchini qui avait d’autres talents que le luth puisqu’il réalisait des mosaïques (Franco a signé un livre sur le sujet, accompagné d’un CD). Le concert de l’espagnol J. L. Pastor a permis d’entrer dans la musique médiévale avec plusieurs instruments différents. En soirée notre amie Pascale Boquet a donné un concert très inspiré reprenant le programme de son dernier CD, dont nous vous avons fait le compte rendu dans la dernière newsletter. Je n’ai malheureusement pas assisté au dernier concert de la journée (ils commençaient à 21h, après quoi on pouvait songer à aller manger… en trois jours, on n’a pas eu le temps de se mettre à l’heure espagnole !). Retour à l’hôtel fort fatiguée par le voyage et cette première journée pour préparer ma conférence du lendemain consacrée à l’analyse du duo « Plus oultre » publié par Phalèse et attribué à Gombert. Derniers coups de balai dans ma présentation powerpoint et reprise de contact avec ma vihuela (ah oui, j’étais quand même à l’heure espagnole). Dimanche matin, les dieux de l’informatique étaient avec moi et tout s’est bien passé, Jurgen me donnant la réplique sur une autre vihuela prêtée par un luthier espagnol exposant sur place. Nous avions convenu avec Pascale Boquet de faire un petit repas « francophone » et Greet, son mari, Jurgen et moi-même avons été boire du cidre local avec notre premier vrai repas depuis notre départ.

C’était bon ! Après un petit « plouf » de 5 minutes dans

la mer, pari entre Greet et moi, retour au festival. L’intervention de Jurgen De Bruyn a aussi eu bien du succès. Il nous a interprété avec une belle présence et humour, un programme de guitare renaissance. Suivait une conférence bien documentée de Giorgio Ferraris largement illustrée de peintures (avec luth ou autres instruments) du Caravage et de Baschenis, mêmes sujets, mais autres buts ou symbolique. La table ronde traditionnelle des sociétés de luth a été menée par John Griffiths dans un esprit optimiste : après les récriminations de l’année dernière, disons plutôt ce qui va bien et quel pourrait être l’avenir. Celui-ci doit tenir compte de l’évolution de la « clientèle » et surtout des nouvelles technologies qui interviennent Franco dans la vie des Fois luthistes. À ce propos, l’intervention de Tim Crawford était très intéressante : il nous a parlé de reconnaissance optique des tablatures et des copies diplomatiques de manuscrits qui sont faites électroniquement et accessibles à tous sur le net. Pour ceux qui font un peu d’informatique, vous connaissez sans doute de système OCR qui, en scannant un texte, vous le restitue en version WORD. Un système équivalant existe pour les tablatures : OTR (Optical tablature recognition). Le projet dont nous a parlé Tim est celui de l’ECOLM (Electronic Corpus of Lute Music), allez voir sur internet. La British Library a aussi un site qui s’appelle EMO (early music online)… Vous voyez, les sources deviennent accessibles beaucoup plus facilement grâce à ces nouvelles technologies. Deux ateliers méritent encore d’être mentionnées, celui de Pascale Boquet qui formait à l’improvisation et celui du physicien français Charles Besnainou qui nous a fait une passionnante conférence sur les cordes et a, lors de son atelier, essayé d’initier quelques luthiers (et la curieuse que je suis) à la fabrication de cordes filées. En plus, bien des concerts dont l’un joué au clavicorde et au luth sous une pluie battante qui crépitait sur la verrière abritant les concerts du soir ! Eh non, ce n’étaient pas des vacances au soleil comme on pourrait le croire.

Exposition tentoonstelling partituren, cd, gitaar-vihuela-luitmarkt

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

p. 25

Christine Ballman & Jurgen De bruyn: Plus Oultre Gombert duet de Phalèse

Japanese tea ceremony G. Schebor, C. Ballman, J. Lüdtke, D. van Ooijen and master T. Satoh Jurgen De bruyn, brengt muziek uit de Lage Landen op renaissancegitaar

Affiche Christine Ballman joue la copie de la vihuela de Quito, faite par C. Gonzales

Geluit—Luthinerie

n° 55 09/2011

p. 26

Plan d'accès Journée du luth 20/11/11 Académie de Woluwe-St-Lambert Avenue des 2 Tilleuls 2a, 1200 Bruxelles Transport en commun A 10 mn de la gare centrale. Depuis la halte Centrale B, prendre le métro 1B direction Stockel, descendre à Montgomery. En Voiture Ring de Bruxelles direction Liège. Prendre l’autoroute E40 direction Centre. Suivre Montgomery en restant sur la voie latérale. Prendre à droite l’avenue Dietrich avant le rond point .

Wegwijzer Luitdag 20/11/11 Academie St-Lambrechts-Woluwe Tweelindenstraat 2a, 1200 Brussel Openbaar vervoer Op 10 minuten van het Centraal Station: Vanaf halte centraal B metro 1B richting Stokkel nemen tot aan halte Montgomery. Per auto Ring rond Brussel, richting Luik. Neem de E40 richting Centrum. Volg Montgomery en blijf op de zijbaan. Ga op de R. Whitlocklaan rechtsaf na het park bij de verkeerslichten voor de rotonde , dit is de H.Dietrichlaan (zie plan).

Gratis toegang voor iedereen– Entrée gratuite pour tous

mededeling:

communiqué :

Hernieuwing lidgeld 2011 - 25,00 EUR (België) - 30,00 EUR (Buitenland) - 30,00 EUR of meer (erelid) - 10,00 EUR (student)

Cotisation 2011 - 25,00 EUR (Belgique) - 30,00 EUR (étranger) - 30,00 EUR ou plus (membre d’honneur) - 10,00 EUR (étudiant)

IBAN BE53 3101 2936 5653 Bic: BBRU BEBB

IBAN BE53 3101 2936 5653 Bic: BBRU BEBB

De Belgische Luitacademie / Académie belge du Luth, 17 Av. Dr. Decroly, 1180 Bruxelles-Brussel

Les membres qui ont payé leur cotisation reçoivent chaque année 4 newsletters électroniques et le yearbook imprimé en octobre. Betalende leden krijgen jaarlijks 4 digitale nieuwsbrieven en een gedrukt papieren jaarboek in oktober. All paying members get 4 digital newsletters a year and one yearbook printed on paper in october.

De Belgische Luitacademie is een feitelijke vereniging die als doel heeft contacten te leggen tussen de luitliefhebbers in België.

Secrétariat-Secretariaat & Rédaction -Redactie : Greet Schamp Prins Boudewijnlaan 133, B-2650 Edegem tel & fax : 03 289 01 19 E-mail : [email protected] Internet site : www.lute-academy.be Compte bancaire / Bankrekening : IBAN BE53 3101 2936 5653 Bic: BBRU BEBB

L’Académie belge du Luth est une association de fait dont le but est de favoriser les contacts entre les passionnés du luth en Belgique.

Les articles publiés n'engagent que la responsabilité de leurs auteurs . De artikels verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs. Uiterste inzenddatum copy voor de nieuwsbrief van december is 1 november 2011 Avant le 1 Novembre ’11 on doit recevoir vos annonces pour Décembre