Sector Bewegingsstelsel
Centrum voor Locomotorische en Neurologische Revalidatie (C.L.N.R.) – K7-01
CENTRLOCOMOTNEUROLREVALK701
19/09/2011
1
Centrum voor Locomotorische en Neurologische Revalidatie (C.L.N.R.) – K7-01
1. Algemene voorstelling van het C.L.N.R. Het revalidatiecentrum bevindt zich in de K7 van het U.Z. en is opgericht in 1970 door Prof. Dr. H. Claessens. Sinds 1.1.1996 werkt het Revalidatiecentrum onder de noemer Centrum voor Locomotorische en Neurologische Revalidatie (C.L.N.R.) o.l.v. Prof. Dr. Vanderstraeten Guy. Het C.L.N.R. omvat 62 hospitalisatiebedden die evenredig verdeeld worden over twee hospitalisatieafdelingen: 0K7 (31)
groep 1 = paraplegie groep 2 = tetraplegie groep 5 = amputaties en brandwonden groep 6 = polytrauma’s groep 7 = preprofessionele groep
1K7 (31)
groep 3 = hemiplegie (N.A.H.) groep 4 = hersentrauma (N.A.H.) N.A.H. = niet aangeboren hersenletsel
Onze afdeling is referentiecentrum voor PVS (persisterend vegetatief stadium) en MRS minimaal responsief stadium)-patiënten Dagelijks komen 30 tot 40 patiënten op ambulante basis zodat de totale patiëntenpopulatie rond de 100 per dag schommelt. Algemeen doel van de revalidatie: door middel van diverse therapieën en continue ondersteuning wordt aan de patiënt het hoogst mogelijke comfort en persoonlijk welbevinden aangeboden en dit opdat zij/hij in het dagelijkse leven zo zelfstandig mogelijk zou functioneren, in en met hun familie en omgeving, op lichamelijk, geestelijk, sociaal en professioneel vlak maw de basisdoelstellingen zijn de volgende: •
Verbeteren van de levenskwaliteit van personen met beperkingen en handicap
•
Functionele onafhankelijkheid bereiken via gespecialiseerde therapieprogramma’s
CENTRLOCOMOTNEUROLREVALK701
19/09/2011
2
•
Terugkeer naar huis is prioritair
•
Streven naar optimale sociale integratie op werk en school
2. Organisatorisch. Typisch voor het C.L.N.R. is: De kleine turn-over. D.w.z. dat op jaarbasis onze verpleegafdeling slechts ca. 80 tot 90 opnames doet. Oorzaak is de vrij lange verblijfsduur van de patiënt:
hemiplegie = 3 tot 4 maand gemiddeld hersentrauma = 6 tot 8 maand gemiddeld
De wachtlijst. D.w.z. dat elke potentiële kandidaat (zowel intra – als extramuraal) vooraf door een arts en hoofdverpleegkundige gezien wordt. Indien patiënt geschikt bevonden wordt komt hij/zij op de wachtlijst terecht. De gemiddelde wachttijd bedraagt 4 weken. Het C.L.N.R. beschikt over een eigen opnameprocedure en opnamecriteria. De opname. Alle opnames zijn gepland adhv de wachtlijst en gebeuren enkel om maandagvoormiddag. Het multidisciplinaire team Wat zijn de doelstellingen van een multidisciplinaire behandeling? •
consequent handelen
•
continuïteit van zorgen en behandeling aanbieden
•
éénvormigheid in de toegediende zorgen en behandeldoelen
•
overzicht in de status en de evolutie van de patiënt
•
doorspelen van éénvormige informatie naar patiënt en familie
•
de patiënt centraal stellen
•
professionele werken verhogen
CENTRLOCOMOTNEUROLREVALK701
19/09/2011
3
•
maken van gezamenlijke afspraken/doelstellingen ifv therapie, ontslag, nazorg en outcome
Wie maakt deel uit van het multidisciplinaire team? •
Arts.
Naast het medisch diensthoofd Prof. Dr. Vanderstraeten beschikt het C.L.N.R. over 3 adjunctkliniekhoofden + 3 fysico in opleiding (GSO) die elk een groep patiënten behandelt. De arts is verantwoordelijk voor het medische verloop van de revalidatie en heeft bovendien een coördinerende rol en zal ofwel zelf de nodige hulp bieden of doorverwijzen naar de collega’s. Het C.L.N.R. maakt deel uit van het Universitair Ziekenhuis: d.w.z. dat vlot gebruik kan gemaakt worden van de onderzoeken, advies en therapie van andere geneesheerspecialisten. Bovendien heeft het C.L.N.R. strikte samenwerkingsverbanden en overlegmomenten met volgende medische disciplines: uroloog-androloog (wekelijkse briefing), plastisch chirurg (wekelijkse follow-up), psychiater (voor hersentrauma’s). •
Kinesitherapie.
De kinesitherapeuten zijn gespecialiseerd in één specifieke problematiek, overeenkomstig de groepen waarin de patiënten ingedeeld zijn. De therapieën hebben voornamelijk plaats in de verschillende oefenzalen, in het fysiotherapielokaal, in het mechanotherapielokaal, in de balneoruimte, in het 25 meter zwembad en in de sporthal die net naast het revalidatiecentrum gebouwd is. Soms wordt er gewoon in openlucht getraind of op het oefencircuit in de tuin. Het therapeutische aanbod van de kinesitherapeuten is te uitgebreid om hier een volledig overzicht van te geven; bovendien hangt het van de handicap en de letsels van de individuele patiënt af welke kinesitherapie hij of zij precies zal krijgen. De taak van een kinesitherapeut kennen de meeste mensen al van voor hun ongeval of ziekte. De kinesitherapeut wil voor alles aan het “bewegingsstelsel” en aan de “conditie” van de patiënt werken. De kinesitherapie in een revalidatieafdeling is voor het merendeel der patiënten een zeer actief proces dat tot goed resultaat kan leiden als de patiënt zich zeer intens inspant en traint. •
Ergotherapie.
Waarvoor staan ergotherapeuten in het revalidatiecentrum zoal in? Functionele en analytische ergotherapie : hierbij worden zoveel mogelijk nuttige activiteiten uitgevoerd die de spierkracht en de beweeglijkheid bevorderen.
CENTRLOCOMOTNEUROLREVALK701
19/09/2011
4
A.D.L.-training: A.D.L. staat voor activiteiten van het dagelijkse leven. Met deze training tracht men de patiënt terug zijn dagdagelijkse activiteiten zoals eten, aan- en uitkleden, lichamelijke verzorging, opnieuw zelfstandig te leren uitvoeren. Rolstoeladvies en rolstoeltraining. Advies betreffende auto- en woningaanpassing. Prothesetraining bij amputatie van het bovenste lidmaat. De keuze van de prothese gebeurt in nauw overleg met de patiënt. Vervaardigen van orthesen en training met orthesen. Waar een prothese een lidmaat vervangt, is een orthese een mechanisch hulpmiddel om de functie van een lidmaat mogelijk te maken of te verbeteren. Training van neuro-psychologische stoornissen zoals geheugen, concentratie, ruimtelijke oriëntatie, schrijven… Deze training wordt gegeven aan patiënten die een hersenletsel opgelopen hebben. Beroepstraining: zoals het woord het zegt wordt hierbij een training gegeven die direct voorbereidt op de werkhervatting. Hierbij wordt veel aandacht besteed aan uithoudingsvermogen en kracht. Ook besteden de ergotherapeuten aandacht aan een rugsparende manier van werken door aanleren van een betere houding en tiltechnieken. Integratiebevorderende en socialiserende activiteiten. Hierbij willen we vooral patiënten met een blijvende handicap en hun familieleden helpen om terug hun sociaal leven te hervatten, vb. gebruik maken van openbaar vervoer, boodschappen doen, uitstappen maken, enz. Bezigheidstherapie en recreatieve activiteiten, voornamelijk voor bedlegerige patiënten zoeken de ergotherapeuten naar een aangepaste en aangename activiteit. Voor degenen die niet hun gewone activiteiten kunnen hervatten is het aanleren van recreatieve activiteiten bedoeld als zinvolle dagvulling na het ontslag uit de revalidatie. •
Logopedie.
Een hersenletsel kan ernstige gevolgen hebben; bijvoorbeeld uitval van het vermogen tot spreken en schrijven. De logopedist houdt zich in het algemeen bezig met de behandeling van stem-, spraak- en taalstoornissen en sliktraining (dysfagietraining) in samenwerking met de verpleegkundigen. Tijdens de revalidatie van locomotorische gehandicapten levert logopedie vooral een bijdrage aan de behandeling van communicatief dysfunctioneren. Vooral woordbetekenis, herkenning, geheugen, concentratievermogen en spraak staan dus centraal. De logopedist zal ook de familie met raad en daad bijstaan, want ook voor familieleden is het vaak moeilijk om weten hoe best te communiceren met hun familielid.
CENTRLOCOMOTNEUROLREVALK701
19/09/2011
5
•
Sociaal verpleegkundige.
De sociaal verpleegkundige zal in de revalidatiefase de eerste contacten leggen met de patiënt en de direct betrokken partner. Dit heeft als doel het aanbieden van begeleiding aan zowel de patiënt als aan de partner. Aandacht gaat uit naar de actuele situatie, de beleving van de handicap, de sociale omstandigheden, relaties, woonsituatie, opleiding, studie en arbeid, hobby’s, vervoer. Verdere taken zijn: oplossen van sociale, administratieve problemen, onderzoeken van de financiële tegemoetkomingen waar de patiënt recht op heeft, nazorg, huisbezoeken. •
Neuropsychologen.
Aandachtspunten voor de neuropsychologen zijn: inschatten van de draagkracht, traumaverwerking, aanpassingsproblemen, lichaamsbeweging en eventueel psychosomatische spanningsreacties, afnemen van testen voor heroriëntatie van studie of beroep, geheugentraining, muziektherapie, projectgroep. •
Revalidatieverpleegkundigen.
Hoofdverpleegkundige: Guy Van de Velde. Bestaffing: 20.86 FEQ. In het C.L.N.R. werken gegradueerde en gebrevetteerde verpleegkundigen, bachelors, verpleegassistenten, kinderverzorgsters, ziekenhuishelpsters, logistieke assistenten en onderhoudspersoneel. Wat zijn de fundamenten van het verpleegkundig handelen? •
Systematisch verpleegkundig handelen
•
Patiëntentoewijzing
•
Zelfzorgconcept van Orem
•
De patiënt centraal stellen
•
Verpleegkundige revalidatiedoelstellingen nastreven
•
Holistische visie
Wat zijn de functies/taken van de revalidatieverpleegkundige?
CENTRLOCOMOTNEUROLREVALK701
19/09/2011
6
•
Permanentiefunctie
•
Observatiefunctie
•
Doorleerfunctie
•
GVO functie
•
Verzorgingsfunctie
•
Preventieve functie
•
Begeleidende functie
•
Doorverwijsfunctie
•
Coördinerende functie
Wat zijn specifieke revalidatieverpleegkundige aandachtspunten? •
ADL hygiëne training
•
ADL voeding/dysfagietraining
•
Incontinentietraining
•
Positionering en manutentietechnieken
•
Aandacht voor functionele stoornissen (afasie – neglect -…)
•
Aandacht voor emotionele- gedrags- en cognitieve stoornissen
•
Kennis van meetschalen: MVG – MKG – FIM-schaal – Bristol stool form scale - …
Specifieke aandachtspunten voor de student. Bij de aanvang van de stage contact opnemen met de hoofdverpleegkundige of vervanger. Volgende punten worden besproken op de eerste stagedag: •
Stage-uren
•
Patiëntenpopulatie
•
Doelstellingen van de student
•
Akkoord arbeidsgeneesheer (medisch attest)
CENTRLOCOMOTNEUROLREVALK701
19/09/2011
7
•
Werking van de afdeling
•
Het multidisciplinaire team
•
Evaluaties
•
Rondleiding in het C.L.N.R.
•
Uitleg over elektronisch patiëntendossier met medicatiemodule
•
Voor 2de en 3de jaarsstudenten kan patiëntentoewijzing effectief toegepast worden
3. Patiëntenpopulatie op 1K7 = medisch patiëntenprofiel. Sinds 5 oktober 1992 heeft het C.L.N.R. zich opgesplitst in 2 verpleegafdelingen (0K7 en 1K7). Op 1K7 komen hoofdzakelijk patiënten terecht met “hersenproblematiek” (= N.A.H., niet aangeboren hersenletsels) Hemiplegie: halfzijdige verlamming door centrale oorsprong. Hersentrauma: trauma of tumor aan de hersenen. De patiënten worden dus grotendeels gerekruteerd van neurologische en neurochirurgische afdeling (zowel intra- als extramuraal). Oorzaken hemiplegie:
C.V.A. (cerebrovasculair accident) Hersentrombose Hersenbloeding of apoplexie Hersenembolie.
Oorzaken hersentrauma: Fracturen t.g.v. verkeersongeval, arbeidsongeval Tumoren Aneurysma De ernst en prognose van het letsel zijn afhankelijk van: lokalisatie en uitgebreidheid comaduur leeftijd van de patiënt posttraumatische amnesie (P.T.A.) Gevolgen van hemiplegie – hersenletsel: 1. Sensorische perceptiestoornissen=stoornissen in het waarnemen, gevoel denken, concentratie. D.w.z. dat er een onvermogen is om alle gewaarwordingen te interpreteren, analyseren en te verwerken teneinde er een aanvaardbare informatie uit te ontvangen. Vb.:
CENTRLOCOMOTNEUROLREVALK701
19/09/2011
8
afasie, agnosie, apraxie, ataxie, anosognosie, hemianopsie, gestoord ruimtelijk begrip of neglect, dysfagie. -
Sensibiliteit en gevoelsstoornissen
-
Cognitieve stoornissen (aandacht, concentratie)
-
Gedragsstoornissen (agressie, apathie, seksuele ontremming)
-
Persoonlijkheidsverval (neurose, psychose, decorumverlies)
2. Motorische stoornissen (België/parese, facialisparalyse, dysarthrie) -
Bijkomende problemen: spasticiteit, contracturen, incontinentie, decubitus, epilepsie.
3. Andere: financiële, sociale, seksuele, arbeid, psychologisch, relationeel, vrije tijd, …
CENTRLOCOMOTNEUROLREVALK701
19/09/2011
9
