SPINO
Het blad voor jonge humanisten - nr 77, winter 2009/2010
het kleine gebaar
Redactioneel
Colofon Spino is een uitgave van Jong HV (www.jonghv.nl) Nummer 77, winter 2009/2010. ISSN: 0928-284X. Oplage: 300 Redactieadres Spino
[email protected] Gerestraat 54, 2311 NW, Leiden 071-5170758 Hoofdredactie Matthijs Koevoet Redactie Matthijs Koevoet Martijn Ramaekers Vormgeving Karen Löhe Illustraties (indien niet vermeld): Alle foto’s zijn van www.sxc.hu
Een nederige tip aan onze zeer gewaardeerde lezers Utrecht, december 2009 U, onze lezer, bent onze koning en daarmee hoog in onze achting. Desondanks een kleine suggestie van uw nederige redactie. Hoewel we u verder als perfect ervaren, vinden we toch dat uwe hoogheid de laatste tijd wat ingedut bent. Met uw welnemen gaan we terug naar waar het begon. In uw peutertijd vond u de beweging van een veer al indrukwekkend en inspirerend. U kon dit langdurig en in detail observeren. Een bewegend mens met de kreet ‘kiekeboe’ bracht u tot extatisch geluk. Aan u de eer dit met uw huidige toestand te vergelijken. Wij vermoeden, in al onze redactionele bescheidenheid, dat u zult concluderen dat u vroeger meer gevoel
Verder werkten mee (indien niet vermeld) Jolanda Willemse
had voor de praktijk van kleine gebaren.
Lid worden van Jong HV? Mail je naam en adresgegevens naar info@ jonghv.nl voor een infopakket. Meer info op JongHV.nl (klik op “over Jong HV”)
knopen doorhakken, een dialoog over acceptatie en essentie, idealistische buurmannen,
Gratis Spino-proefabonnement (3 nummers)? Voor als je eerst beter kennis wil maken met Jong HV en de Spino. Mail je postadres naar spinopoel@jonghv. nl. Ook voor als je je vrienden wilt laten kennismaken en voor overige vragen, suggesties, klachten en grapjes.
Gelukkig bieden wij, uw nederige dienaren, hulp met eenvoudige levenslessen. Lees
Copyright © 2010 Spino Het volgende nummer verschijnt eind maart 2010.
Toegegeven, in de theorie bent u nu beter onderlegd. Onderwerpen als sociocratisch toekomstdromen over een veranderende wereld: het is bepaald geen peuterlectuur. Maar die praktijk hè ? Wat begrijpt u precies niet in de uitdrukking: het geluk zit in kleine dingen?
hiervoor de stukken van Aafke, Karen, Matthijs en Martin en doe zoals ze adviseren: kijk in iemands ogen, glimlach, glimlach en glimlach. Begin vooral ook hernieuwd om u heen te kijken. Te kijken met de ogen van een kind die alles voor het eerst ziet. Te kijken met de ogen van onze schrijvers met oog voor details. Als u met deze instelling naar een café gaat, ziet u in een hoekje misschien Martin Los zitten. En dan geeft u hem een klein, maar humaan gebaar. Of u stuurt Boukje een lief mailtje om haar te bedanken voor al haar inzet. Niet te veel nadenken, niet te veel analyseren. Gewoon doen, die kleine gebaren. Wie weet wat het voor uw koninkrijk brengt, oh zeer gewaardeerde lezer.
De artikelen zijn ter verantwoording van de schrijvers en geven niet automatisch de mening of visie van de redactie weer. De redactie beslist over plaatsing en behoudt zich tevens het recht voor om artikelen te redigeren, in te korten en (in overleg met de auteur, indien bereikbaar) inhoudelijk aan te passen. Op verzoek worden foto´s, tekeningen en handgeschreven teksten na plaatsing terug gestuurd.
Met hoogachtende groet, Martijn PS. Dit redactioneel kwam tot stand bij wijze van klein gebaar van mij naar hoofdredacteur Matthijs.
Doe mee met de Spino! Wil je iets aan de volgende Spino bijdragen? Het thema wordt kort na het uitkomen van dit nummer bekend gemaakt op het Spino-forum (www.jonghv.nl > forum > Spino), met een stelling om inspiratie op te doen. Je hoeft overigens niet over het thema te schrijven. je kunt nu al kopij insturen naar
[email protected]. Je krijgt binnen een week een inhoudelijke reactie. Ook als je twijfelt en je bijdrage nog niet af vindt, kun je om feedback vragen. Wil je meer? Geef je via hetzelfde adres dan (meteen) op voor de “Spinopoel”, dan krijg je alle conceptkopij, nieuwe thema’s en ander Spino nieuws als eerste te lezen. Nog meer? Kom in de redactie! Teksten aanpassen, illustraties maken/ zoeken, meedenken over de Spino en/of driemaandelijks samenkomen en elkaars stukken bespreken.
2 | Spino winter 2009/2010
Inhoudsopgave
In deze Spino... 04.
Ode aan mijn idealistische buurman Thema-artikel. Waarom Matthijs Koevoet zich graag omringt met idealistische buurmannen.
06.
Klein gebaar, grote service Thema-artikel. Martin Los over kleine gebaren in horecagelegenheden die zijn bezoek beduidend aangenamer maken.
08.
Wie verdient jouw glimlach? De dialoog. Bram Jansen en Martijn Ramaekers proberen aan de hand van concrete voorbeelden via een filosofisch vraag- antwoord spel elkaar te vinden in hun visies op identiteit, acceptatie en de essentie van een individu.
10.
Klein gebaar, grote aandacht. Thema-artikel. Karen Löhe maakt zichzelf en haar medemens graag blij met klein beetje extra aandacht.
11.
Buiten mijn raam Gedicht. Door Bram Jansen.
12.
Knopen doorhakken op z’n Sociocratisch! Verslag. Een groep Jong-HV-ers start een sociocratische woongemeenschap. Hoe gaat dat? Door Joris de Lathouder.
13.
Je handreiking en Je kleine kaart Gedichten. Door Martijn Ramaekers.
14.
Het veranderen Artikel. Maarten-Maria Coops droomt hoe de wereld veranderd zal zijn als hij na jaren wakker wordt.
15.
Gegroet, levenskunstenaars Afscheid. Boukje Detmar kijkt met plezier terug op haar rol als medewerker van Jong HV.
15.
Ogenblikje a.u.b.! Thema-column. Aafke van Vorstenbosch laat ons zien dat je door anderen een oprechte blik in de ogen te gunnen een groot verschil kunt maken.
16.
Stoere angst en glimlachende kwetsbaarheid Thema-artikel. Michel Pierre Laffitte over het krachtige effect van een glimlach bij stoere mannen.
bladzijde 12/13:
SOCRATISCH SAMENWONEN
Het kleine gebaar
Spino | 3
Ode aan mijn idealis Waarom Matthijs Koevoet zich graag omringt met idealistische buurmannen.
Ik zit al jaren in een gespreksgroep van Jong HV, wat
als
voor mij bijna altijd inspirerende en leerzame avonden
milieuvriendelijk te zijn, maar als de Buurman dat niet
zijn. Vanavond praten we in onze gespreksgroep over de
doet neigen we er toe dat ook niet te doen.
toekomst onze
van
wereld.
Ik vermoed dat wij hier meer bezorgd zijn
over
dan
welzijn
(geluk).
We
Ondanks onze humanistische waarden neigen wij naar conformisme
de
vinden
het
belangrijk
om
Op dit moment—en eigenlijk al wat langer—zien de meeste mensen geld als een van de essenties van het menselijk leven, als weg naar geluk.
gemiddelde hedendaagse mens. Dat idee krijg ik terwijl
Op deze gedachte floreren loterijen. Maar in een wereld
we praten over allerlei actuele kwesties. De stijgende
waarin de meesten juist de eerlijke verdeling van welvaart
populariteit van de PVV, de exploderende financiële
als ‘normaal’ zouden zien, zou geldzucht waarschijnlijk
luchtbellen, de ‘overbevolking’ (een quasi objectieve
juist als ‘naïef idealisme’ benoemd worden. In onze huidige
benaming van de combinatie van een enorm stijgende
wereld noemen we het niet zo, omdat de meeste mensen
wereldbevolking en een oneerlijke verdeling van middelen)
min of meer zo denken. Een eerlijke verdeling, daar zijn
en onze alsmaar stijgende ecologische voetafdruk. We
weinig mensen expliciet tegen: de meesten vinden het,
vinden we het een fijn idee onze eigen keuzes te (kunnen)
net als ik, een mooi idee, als je er over begint. Maar dat
maken om een bijdrage te leveren aan een oplossing.
wil niet zeggen dat het een populair of invloedrijk idee is.
Al geloven we dat we meer bewust en bezorgd over dit soort ontwikkelingen zijn dan de
gemiddelde
mens,
toch
hebben we niet de illusie dat we ons in de praktijk veel anders
gedragen.
Ondanks
onze humanistische waarden neigen wij naar conformisme: een groot deel van ons doen en laten wordt beïnvloed en bepaald door het gedrag en de ideeën van onze Buurman. Ik schrijf het met hoofdletter B
omdat
het
ook
familie,
partner, collega’s en favoriete columnist omvat. We zijn net als de Buurman meer gericht op onszelf en onze naasten
Als veel mensen zo’n ‘naïef idealistisch’ idee openlijk en
dan op die van mensen die het veel minder hebben maar
met passie belijden groeit de kans dat er echt iets gaat
die we niet kennen. Zowel qua welvaart (materialistisch)
gebeuren.
4 | Spino winter 2009/2010
Artikel
stische buurman De realiteit (waan?) van de dag, neemt me intussen zo in
en luisteren naar ons ‘naïef idealisme’, ik me uitgenodigd
beslag dat ik weinig naar mogelijkheden kijk, omdat de
voel dit vast te houden, ook na de gespreksgroep. Het
Buurman dat ook weinig doet. Als hij denkt dat slechte
geeft hoop. Ik voel me niet alleen staan, en dat werkt
ontwikkelingen niet te stoppen zijn, dat je er weinig aan
bevrijdend en motiverend.
kunt doen, en dat mensen geneigd zijn tot het slechte, is het lastig zelf positief te blijven, hoe goed de argumenten
Als mensen hun dromen, hun wensen, hun idealen met me
ook zijn en hoe graag je jezelf ook ziet als iemand die
delen heb ik vaak mijn antwoord vaak klaar. “Is al eerder
humanisme aanhangt en eigen keuzen maakt. Voor je het weet conformeer je je aan de zorgen en angsten van je Buurman en stem je net als hij lekker PVV. Want als je hoogopgeleide Buurman ook PVV stemt durf je er eerder voor uit te komen om samen een vuist te maken en te laten zien wat ‘we’ niet willen. Zo kunnen we samen de ellende stoppen. Of, nouja, het geeft misschien een lekker gevoel van niet alleen staan in de frustratie. Van de daken schreeuwen waar we allemaal tegen zijn. Wat we WEL
Ik voel me niet alleen staan, dat werkt bevrijdend en motiverend
willen dat komt later wel, dat laten we voorlopig even over aan die naïef idealisten.
geprobeerd” of “klinkt erg vaag” of “dat gaat veel moeite kosten en weinig opleveren” et cetera… Vaak vriendelijk
De ‘waan van de dag’ en de invloed van de Buurman maakt
omkleed met slimme argumenten. Toch wacht ik vaak
me enerzijds sceptisch en pessimistisch, maar tegelijk
even voor ik deze reactie geef, ook al wil ik dit graag zo
geeft het aan waar een werkelijke positieve verandering
snel mogelijk doen. Waarom? Om een moment contact te
zou kunnen zitten: het zal allemaal een stuk makkelijker
kunnen maken met wat er in de Buurman omgaat. Zijn
worden als een grote groep mensen niet alleen gelooft
passie. Om even te kunnen luisteren. Ontvankelijk te zijn.
in de redelijkheid en verantwoordelijkheid van (de
Om me in te kunnen leven, van hart tot hart. Zelfs als ik het
mogelijkheid van) een mooiere wereld, maar ook zin en
oneens ben. Klinkt dat gek? Het vereist wat geduld, maar
passie heeft en tentoonspreid, om hieraan bij te dragen.
is mogelijk! Als het lukt voelt mijn kritische reactie, die ik
We zien dit bijvoorbeeld bij Obama, iemand die met passie
nog steeds klaar heb om ‘af te schieten’ vaak al minder
en op constructieve wijze grote groepen mensen over
relevant. Het is vaak bevredigender werkelijk te kunnen
de hele wereld vertrouwen en hoop geeft. Iemand met
luisteren naar de Buurman dan hem te bekritiseren. Los
aanzien die hardop droomt, problemen durft te benoemen,
van alle verschillen van mening over hoe de wereld er uit
wil luisteren naar wat er leeft, gelooft in verandering.
zou moeten zien. Misschien is een ideale wereld moeilijk te
Obama, zo iemand verandert de Buurman. En omdat die
realiseren. Maar een wereld waar mensen hardop durven
Buurman verandert, ervaar ik meer ‘toestemming’ om
dromen en werkelijk naar elkaar kunnen luisteren is voor
weer idealistisch te mogen zijn.
mij al een reuzestap.
Dat effect merk ik in het klein ook in onze gespreksgroep: ik merk dat wanneer we zoals vanavond vertellen over
Het kleine gebaar
Spino | 5
Klein gebaar, gr Martin Los over kleine gebaren in horecagelegenheden die zijn bezoek beduidend aangenamer maken. Afgelopen zaterdagmiddag was ik in de stad aan het winkelen en moest plotseling nodig naar het toilet. Daartoe schoot ik het dichtstbijzijnde caférestaurant in. Ik wurmde me, bepakt en bezakt, door de mensen heen naar de achterzijde: gelukkig, toilet gevonden! Ik opende de deur en zag een hokje waar ik nauwelijks mijn kont kon keren. Met moeite trok ik mijn jas uit, zette mijn tassen op de ietwat
mijn dag vol
viezige vloer en ... wat nu?? Geen haakje aanwezig
servicegerichte
Het zijn vaak eenvoudige dingen die het leven
kleine gebaren
om mijn jas op te hangen!?
zoveel prettiger maken. Bijvoorbeeld een plastic plakhaakje van nog geen euro aan de binnenkant van een toiletdeur. Na dit kleine toilet-ongemak besloot ik buiten op het terras van hetzelfde café te gaan zitten om mezelf te trakteren op een kopje koffie tijdens het lezen van de zaterdagkrant. Ik was klaar met winkelen en had over drie kwartier een afspraak met een vriend om samen te gaan eten; we zouden nog wel zien waar precies. Ik zag dat de ober het druk had, dus het was begrijpelijk dat het even duurde. Maar toch begon ik me na 15 minuten af te vragen of hij mij wel gezien had of dat hij dacht dat ik al besteld had. Het duurde 20 minuten totdat de ober mijn bestelling kwam opnemen.
6 | Spino winter 2009/2010
Thema-artikel
rote service gehoord hebben maar had het misschien opgemerkt Ik had het fijn gevonden als de ober een knikje naar
aan onze lichaamstaal. Deze attente houding deed
me had gegeven waarmee hij mij aangaf: het kan
me denken aan wat ik meemaakte toen ik een kop
een even duren, maar ik heb je gezien. Dan zouden
thee zat te drinken in een ontbijtcafeetje in Kyoto.
die 20 minuten minder lang hebben geduurd.
Al spelend met mijn theelepel, schoot deze per ongeluk uit mijn hand en viel op de vloer. Ik boog
Gelukkig
werd
mijn
koffie
snel
geserveerd.
naar beneden maar nog voordat ik zelf het lepeltje
Genietend van mijn koffie (met koekje), merkte ik,
kon oprapen kwam een serveerster aangesneld met
leunend op de tafel tijdens het lezen van de krant,
een nieuw lepeltje dat ze me glimlachend aanbood.
dat de tafel een beetje wiebelde. Een bekend klein
Japanners staan bekend om hun dienstverlening,
ongemak, vooral voorkomend op terrassen die alleen
maar ook in Nederland is goede service dus prima
zomers opgezet worden op het trottoir. Je kunt dan
mogelijk. Nadat we heerlijk gegeten hadden gingen
proberen met allerlei toevallig voorhanden zijnde
we ieder huiswaarts met goede herinneringen aan
middelen het zaakje te stabiliseren. Maar nu was dat
dit café-restaurant en met het voornemen om hier
niet nodig, want de ober merkte mijn pogingen op,
nog een keer terug te komen.
ging door zijn knieën en nam het ongemak weg met behulp van meegenomen bierviltjes. Mijn initiële
Thuisgekomen rond middernacht, klapte ik mijn
scepsis over dit café was door deze vriendelijke
laptop open om kort nog wat vrienden in de virtuele
knieval verdwenen als sneeuw voor de zon.
wereld te vertellen over mijn dag vol servicegerichte kleine gebaren. Rond deze tijd kan ik mijn virtuele
Het terras was minder druk geworden en de middagploeg van obers was
net
vervangen
door de avondploeg met serveersters.
De
zon
bescheen het terras nu niet meer direct, maar het
was
nog
steeds
een plastic plakhaakje van nog geen euro
vrienden vinden in Second Life in een lounge bar genaamd Swoon, waar soms ook bandjes optreden. Toen ik voor het eerst in Swoon kwam, werd ik aangenaam verrast door een aantal attente details. De dresscode voor bezoekers is daar “smart casual”. Niet alleen is er ruim voor het optreden een hostess aanwezig die uitlegt wat er op
prettig toeven. Tot mijn verrassing zag ik op de kaart
het programma staat, maar ook is er is bij de ingang
dat je hier ook uitgebreid kon eten, dus besloot ik
een gratis kledingset beschikbaar die voldoet aan
mijn afspraak te sms-en dat we op dit terras zouden
Swoon’s dresscode. Net als in het echt dus bij dure
gaan eten.
restaurants, behalve dan dat je in Swoon gratis kan vertoeven zonder enige pretenties.
Even later zaten we pratend op het terras te genieten. Wijntje erbij, een vriendelijke serveerster,
Kortom, zo zijn er vele kleine gebaren die je verblijf
het was prima. We hadden ons voorgerecht net op
in de echte en de virtuele horeca aangenamer
en zeiden tegen elkaar dat het ondertussen wel
kunnen
wat frisjes werd buiten. Kort daarna kwam de
automatisch een glas water krijgen bij je espresso,
serveerster langs en bood ons aan naar binnen te
vriendelijke, hulpvaardige bediening, en “gewoon”
verhuizen: “het zal ondertussen wel wat fris voor
persoonlijke aandacht. Kleine gebaren kosten vaak
jullie zijn”. Er stond binnen al een opgemaakte
weinig moeite en al helemaal geen geld: klein
tafel voor ons klaar! De serveerster kon ons niet
gebaar, grote service!
maken:
een
goed
doordachte
Het kleine gebaar
opzet,
Spino | 7
Wie verdient jouw zijn en wat zij doen, dan is deze boodschap
Bram Jansen en Martijn Ramaekers proberen aan de
voor jou niet bedoeld. Toch neem ik aan
hand van concrete voorbeelden via een filosofisch vraag-
dat dit voor weinigen is weggelegd en
antwoord spel elkaar te vinden in hun visies op identiteit,
waarschijnlijk zal ook jij dit niet altijd weten te handhaven. Een oordeel vellen
acceptatie en de essentie van een individu.
en het in hokjes plaatsen van mensen behoort tot een standaardkwaliteit van de gemiddelde mens, hoe je dit ook waardeert..
Bram:
de relatie tussen angst en ge-airbrushte
Erkenning is één van de pilaren waarop
Onderweg naar de metro. Eerst passeer ik
meisjes.
ons geluk gestoeld is. Daarom propageer
een jongen in een jongemannenlijf. Alsof
Voor mij zou het denk ik zo gaan:
ik hier acceptatie van de persoon in
ik hem een te groot pak zie dragen wat
Eerst
het
plaats van te reageren op de uiterlijke
hij gewoon voor de zekerheid in dezelfde
jongemannenlijf. Ik constateer dat zijn
symptomen van bepaalde kwaliteiten. Ik
kleur nam als de rest. Dan het oranje
pak wat groter is en loop verder. Ik ervar
neem aan dat dit veelal angst zal zijn.
meisje dat zich verschuilt achter een ge-
hier geen verder interpretatie of oordeel
In feite doet het er niet toe wat het is,
airbrushte versie van wie ze zou willen
over. Ik passeer het oranje meisje met
zelfs niet of het positief of negatief is. De
zijn. Angst regeert, geeft de weekste
het ge-airbrushte haar. “Ach ja, weer
realiteit laten vormen door symptomen
harten de grootste mond. Dit alles ligt
eens eens wat anders”, denk ik en schenk
en onze reacties daarop, maken dat
buiten jou.
haar mijn glimlach. Het kost slechts een
kwaliteiten de identiteit vormen in plaats
Geef de angst reactie en het vindt haar weg
glimlach.
van de essentie van de persoon. Wanneer
passeer
ik
de
jongen
in
naar jouw realiteit. Een kettingreactie die
de wereld jouw identiteit gelijk ziet aan
van symptomen de realiteit maken. Een
jouw kwaliteit, kan je deze kwaliteit
ketting die breekt wanneer wij weigeren hierin een schakel te zijn. Kies je eigen wereld en zet de eerste stap. Sta open voor de ander, accepteer datgene wat hun onzekerheid tijdelijk verzacht en laat hen voelen dat zij net zo geaccepteerd zullen zijn wanneer zij het weer laten varen. Het kost slechts een glimlach.
Jouw talent voor concretiseren is mijn MountEverest
moeilijk laten varen. Dit terwijl identiteit volgens mij altijd veranderlijk is. En zo niet, dan kunnen je kwaliteiten niet onveranderlijk de tijd doorkruisen. Zou dit onze erkenning moeten beïnvloeden? Door
de
essentie
van
personen
te
accepteren geef je hen de vrijheid de kwaliteiten die voor hen op dat moment van grootste belang zijn uit te dragen. Dat betekent vrijheid om jezelf te zijn,
Martijn: Hmm, wat een ketting van gedachten!
Bram:
op elk moment, in elke situatie, zonder
Je serveert hier een cocktail van mooie
Allereerst even wat ter verduidelijking:
risico voor het geluk. En dat Martijn, kost
miniatuurtjes
Het te grote pak is een metafoor voor
slechts een glimlach :)
ge-airbrushte
(jongemannenlijven, eigen
het stoere jongemannenlichaam waarin
interpretatie (jij denkt dat ze in angst
meisjes),
een
de jongen schuilgaat, en het geschilderde
Martijn:
leven); een morele ladder (onzekerheid
gezicht is de ge-airbrushte versie van het
Even samenvatten hoor, want mijn hoofd
mag verzacht worden, maar wel tijdelijk
gezicht dat het meisje blijkbaar liever zou
tolt nu een beetje. Wat ik begrijp is dat je
want we mogen niet in angst leven) en een
hebben dan het hare.
ernaar streeft om mensen te accepteren
pleidooi voor acceptatie. Je concludeert
Mocht jij de verlichte status hebben
in hun essentie. Je wilt niet in de valkuil
dit uit een paar simpele waarnemingen.
bereikt waarin jij de mensen om je heen
trappen mensen te nemen zoals ze zich
Zegt minstens zoveel over jou als over
te allen tijde kunt accepteren voor wat zij
voordoen, nee je wilt je richten op hun
8 | Spino winter 2009/2010
De dialoog
glimlach? kern. Je gaat hierbij uit dat accepteren
realiteit binnenkomt, of dat het slechts
of slecht. Dat maakt die glimlach dan
van iemands essentie hem of haar
pretenties van al
tijdelijke
eigenlijk weer een glimlach naar jezelf,
vrij maakt zichzelf te zijn. Klopt dat
kwaliteiten zijn. Maar wat mij betreft
een klein cadeautje voor het geloven in
enigszins?
zijn dat ook geen voorwaarden voor
het mooie in de mensen.
Op zich een mooi en nobel idee. Laten
acceptatie. Je hoeft het niet te weten, en
we hierbij even aannemen dat er zoiets
het moet je eigenlijk ook niet uitmaken.
Martijn:
bestaat als je essentie. Wat ik niet
Als de acceptatie volledig is mag het
Oh, je wilt gewoon weten hoe het leven
begrijp is hoe je iemands essentie dan
meisje zich nu behelpen met haar imago
in elkaar zit! Makkelijk zat, dat vertel
waarneemt. Kun je dat wat duidelijker
dat ze op zichzelf heeft aangebracht met
ik je wel even ;-). Nee, dat zijn geen
maken? Stel je komt een ge-airbrusht
een kwastje. Maar heeft ze tegelijk ook
eenvoudige vragen die je daar stelt. Maar
meisje tegen. Hoe weet je dat zij niet
de vrijheid al haar andere facetten uit te
ik heb wel een theorie voor je. Allereerst
in haar essentie is? Zijn er specifieke zaken waar je op let? En wat doe je dan om haar duidelijk te maken dat je haar accepteert? Een glimlach? Volgens jouw logica kan het ge-airbrushte meisje dan
dan niet
Accepteer datgene wat hun onzekerheid tijdelijk verzacht
denken: “Hmm, dat is die jongen met die glimlach. Kijk de rechtermondhoek is iets omhoog getrokken, hij zal dat wel niet
vergroten die op gelijke acceptatie kunnen
zijn mensen verhalenvertellers. Van alles
menen. Want mensen die zichzelf zijn die
rekenen want deze is volledig. Wij stellen
wat we zien proberen we een verhaal te
glimlachen niet naar iemand die ze net
haar identiteit niet langer gelijk met de
brouwen. Hoewel niet ideaal, is het dus
kennen.“ Of is dat ver gezocht volgens
door haar uitgedragen symptomen (erg
menselijk om te interpreteren en iemand
jou? Mijn kernvraag: kunnen we de
veel make-up) van haar al dan niet
in een hokje te plaatsen.
essentie van anderen ooit waarnemen?
tijdelijke kwaliteit (het niet laten zien van eigen gezicht om welke reden dan ook).
Bram:
Hoe zit het nu met die essentie? Ik hoorde ooit een aardige vergelijking: mensen
Daar vraag je me wat Martijn. Jouw
Je brengt me wel op een interessant
zijn als een discobol. Elk vlakje is een
talent voor concretiseren is mijn Mount-
vraagstuk, namelijk waarop wij dan wel
eigenschap van iemand. Elk mens heeft
Everest.
dienen te reageren. Is dat wat iemand
in potentie alle eigenschappen (vrolijk,
Waarschijnlijk kunnen wij niet de essentie
zegt, of wat iemand uitstraalt? Wat telt
gewelddadig, zorgzaam), alleen sommige
van de persoon waarnemen in het tempo
echt en is niet enkel gevormd door die
hebben we van onszelf nooit gezien,
waarin we iemand passeren op dat
tijdelijke kwaliteiten? En op welk punt
willen zien of kunnen ontwikkelen.
metrostation. En we kunnen ook wel
beïnvloeden die kwaliteiten de essentie en
Dit helpt mij in ieder geval om te geloven
stellen dat de symptomen van bepaalde
worden ze dus toch onderdeel daarvan?
dat we allemaal, in onze essentie toch
Mensen zijn als een discobol
meer op elkaar lijken dan je op basis van de buitenkant, de symptomen, zou denken.
kwaliteiten een stuk gemakkelijker te
Zijn het de woorden die worden gekozen,
In dit voorbeeld zou je de essentie van
zien zijn: het profileren als macho,
of de insteek waarvan uit die keuze
zo’n bol kunnen voorstellen als het
promiscue of bijvoorbeeld intellectueel.
gemaakt wordt?
motortje dat erin zit. En dat motortje
En misschien, heel misschien, is het wel
Of hebben wij geen keus dan te reageren
beste Bram, is de vonk van het leven zelf.
onmogelijk om ooit te weten of iemands
op het idee dat wij hebben van hoe
En het leven verdient een glimlach!
essentie
mensen in het algemeen zijn? Goed
nou
via
waarneming
jouw
Het kleine gebaar
Spino | 9
Klein gebaar, grote Karen Löhe maakt zichzelf en haar medemens graag blij met klein beetje extra aandacht.
Als ik de artikelen van mijn medeschrijvers lees, valt
Ik denk dat voor mij het kleine gebaar vooral te maken
me op dat velen het hebben over een glimlach. Dat is
heeft met aandacht. Als ik een maaltijd kook voor mijn
blijkbaar iets waaraan velen denken bij ‘een klein gebaar’.
lief en hem graag wil verrassen, dan vind ik het leuk om
Ik herken dat: ik merk vaak een verandering op in mijn
er net even wat meer mijn best te doen. Net wat meer
medemens als ik deze onverwacht glimlachend aankijk.
dan anders. Het bord mooi opmaken, de tafel gezellig
En mijn dag kan een stuk beter worden als ik een glimlach
dekken (nadat ik deze leeggeruimd heb, want de tafel ligt
van iemand krijg. Vooral als het iemand is die ik niet ken,
altijd vol met mijn rommel. Als ik mijn lief ergens blij mee
een voorbijganger of een kindje in een buggy. Gisteren,
maak, is het wel als de tafel eens opgeruimd is).
toen ik de trein instapte en een meisje me veelbetekend aankeek en me een kleine glimlach schonk, voelde ik me
Waar ik ook graag mensen mee verras is muziek. Muziek
verbonden omdat we allebei rode krullen hebben. Zoiets
heeft een hele belangrijke rol in mijn leven. Ik heb dan
blijft me de rest van de dag bij.
ook best een grote verzameling. Als ik weet dat iemand
als je iemand verrast, wordt diegene blij en jij zelf ook
10 | Spino winter 2009/2010
Gedicht
Thema-artikel
aandacht
Buiten uit mijn raam Ik zie de gracht met een file van boten De straat met steeds een luidere gebruiker De huizen daarachter
Ik zoom in iets leuk vind, brand ik een cdtje. Muziek waarvan ik weet of inschat dat de ander het kan waarderen. Ik kan uren bezig zijn met de perfecte cd compileren, en dat
Een jochie die apetrots is dat hij van zijn vader
doe ik dan met veel plezier. Dan zie ik de ander voor
even de boot mag besturen
me, en luister door haar of zijn oren. En als ik echt tijd
Glunderende ogen
teveel heb, knutsel ik ook een mooi hoesje in elkaar. Handenwrijvend van plezier zit ik dan te wachten tot ik het kan overhandigen!
Op elke verdieping van elk grachtenpand een woning Een huis, net als het mijne
Naast deze voorbeelden kan een klein gebaar voor mij ook iets zijn waar mensen niets van merken. Of niet direct. Bijvoorbeeld als ik op straat loop en een fietslampje van een geparkeerde fiets dat nog brandt, uitdoe. Of als ik door het bos loop en een lege chipszak op de grond opraap en meeneem tot ik een prullenbak vind. Ik word dan blij bij het idee dat dat prettig is voor de andere wandelaars. Of als ik in de bieb ben en een boek dat op de verkeerde
Met mensen net als ik Zij kijken televisie, zoals ik net deed Ze dekken de tafel zoals ik zo zal doen Ik zie de buurman De buurman die elke dag voor zijn raam staat
plek staat terugzet waar het hoort. Al klinkt het misschien
Van 's morgensvroeg tot 's avondslaat
gek en ben ik een beetje vreemd, dit zijn wel dingen die
De buurman ziet mij
mijn leven leuker en betekenisvoller maken!
We zwaaien
Een goed voorbeeld van iemand die kleine (nou ja…. klein) gebaren tot iets groots weet te maken is Elena
De buurman lacht
Simons. Zij heeft het ‘Blijbedrijf’ opgericht. Dit bedrijf maakt zomaar mensen blij. Op de site leggen ze het als volgt uit: ‘vrolijkheid valt makkelijk te produceren: als je
Mijn ogen zijn mijn ogen
iemand verrast, wordt diegene blij en jij zelf ook!’ Zij doen
Mijn raam nog altijd mijn raam
dingen als lekke banden plakken van geparkeerde fietsen,
Kijken is niet altijd zien
‘free hugs’, skippybalwedstrijden. Je kunt zelf deelnemen door lid te worden van een lokale blijbrigade. Check de
Maar zien is het kijken waard
site eens en verwonder je over de acties die mensen ondernemen om andere mensen blij te maken. Als ik de acties bekijk vanaf de site komt er al een glimlach op
Bram Jansen
mijn gezicht. Of een verbaasde blik, omdat het soms wel vrij bizar is! Zegt de jongedame die met lege chipszakjes loopt te zeulen… Voor
meer
informatie
over
het
blijbedrijf:
www.
blijbedrijf.
Het kleine gebaar
Spino | 11
Knopen doorhakken op z’n Sociocratisch! Een groep Jong-HV-ers start een sociocratische woongemeenschap. Hoe gaat dat? Door Joris de Lathouder
voor hem zou kunnen zijn en bij hem op schoot kan springen, en verandert dat iets voor hem. En misschien had Bernadice nog niet aan de vlooien gedacht. 2. Meningsvorming
Op een mooie zaterdagmiddag zitten 11 Jong-HVers in een woongemeenschap in Leiden. Ze hebben besloten te gaan samenwonen. Er moeten nu knopen worden doorgehakt die alle bewoners aangaan. Dit doen we via zogenaamde ‘sociocratisch besluitvorming’. Allereerst vertelt de voorzitter dat we gaan beslissen over wat we gaan doen met Bello, de kat die de vorige bewoners hebben achtergelaten. Beslist iets waarover onenigheid in zou kunnen ontstaan. Dus kijken we of we het sociocratisch kunnen oplossen. Sociocratisch besluitvormen gaat in vier rondes: 1)
Beeldvorming
2)
Meningsvorming
3)
Voorstellen formuleren
4)
Consent geven
Een ieder geeft om beurten aan waarom hij of hij wel of niet voor een bepaalde situatie kiest (in dit geval voor het in huis nemen van een kat?). Iedereen formuleert zijn standpunt vanuit zichzelf. Wat je denkt dat anderen (zouden kunnen) vinden laat je niet meespelen. Arie: “Ik wil geen zorg dragen voor een kat” Bernadice: “Ik wil graag een kat!” 3. Voorstellen formuleren Men
heeft
elkaars
bezwaren,
behoeftes
en
meningen
aangehoord. De laatste persoon die zijn mening heeft gegeven, doet direct daarna een voorstel waarvan hij/zij vermoedt dat de hele groep zich er in kan vinden. Bernadice: “Ik stel voor dat we de kat Bello een maand in huis houden, en daarna beslissen of we hem houden. In die periode kan iedereen ervaren of wij de zorg op ons kunnen
1. Beeldvorming Ieder lid van de kring vertelt kort om de beurt welk beeld hij heeft bij het voorstel. Twee reacties: Arie: “Een kat lijkt me zo’n harig beest, dat overal piest, vlooien meeneemt en klimt in de gordijnen. En als er een kat op mijn kamer komt krijg ik misschien last van allergie” Bernadice: “Een kat is een lief en zelfstandig dier dat gezellig op je schoot springt!” Je kunt je voorstellen dat Arie minder voor een kat in huis voelt dan Bernadice. Maar dat wordt pas in de volgende ronde expliciet benoemd; het doel van deze ronde is duidelijk maken hoe er over het algemeen gedacht en gevoeld wordt over een situatie. Om onduidelijkheden op te helderen, vooroordelen weg te nemen en mogelijkheden te schetsen. Misschien denkt Arie niet zo snel er aan dat een kat ook lief
12 | Spino winter 2009/2010
nemen, of we het leuk vinden en of we kunnen voorkomen dat Bello op Aries kamer komt.”
Verslag van activiteit
Gedichten
Je handreiking 4. Consent geven Een voor een geeft iedereen aan of hij zich kan vinden in deze oplossing. De vraag is niet of je denkt dat dit de meest
Spontane handreiking Ontroerend aanbod
ideale oplossing is, maar of je geen overwegende bezwaren hebt: kun je leven met het voorstel? Indien dat zo is roep je “Consent” en de beurt gaat naar de volgende persoon. Indien je overwegende bezwaren hebt zeg je “geen consent” en doet een tegenvoorstel. Je gaat hiermee terug naar stap 3. Iedereen krijgt daarna weer de kans om op het nieuwe
Niet opdringerig gebracht Recht uit het hart
voorstel te reageren. Zo kun je uiteindelijk uitkomen op een situatie waarin iedereen zijn consent geeft. En heb je dus een overeenkomst waar niemand overwegend bezwaar heeft.
Een voor een geeft iedereen aan of hij zich kan vinden in deze oplossing Arie: “Met het voorstel van Bernadice ben ik het in principe eens. Maar een maand lijkt me erg lang, Ik wil het liever twee weken proberen”.
Bijna geloofde ik Dat je toch vrij was Spontane handreiking Of persoonlijke opoffering ?
*
Je kleine kaart
Arie geeft dus nu nog geen consent, maar oppert een nieuw voorstel waaraan hij wel zijn consent wil geven. Bernadice: “Consent!” Geen verliezers Terwijl we na afloop aan de veganistische melkchocola
Handgemaakt maatwerk Attent en oprecht Vind ik jouw kleine kaart
knagen, blijkt er bij iedereen een positief gevoel te leven. Het is dus toch mogelijk, beslissingen maken zonder het vanzelfsprekende ‘meeste stemmen gelden’, zonder dat iemand zich verliezer voelt. We zouden prima huisgenoten zijn, ware het niet dat ons woongroephuis maar een A4-tje dik is. Iedereen is dus genoodzaakt naar zijn eigen stenen huis terug te keren.
Kleine versnaperingen Afgestemd op mijn smaak Serveer je met kleine kaart Aandachtig attent
Op de website van gespreksleider Emile van Dantzig, www.consentric.nl vind je meer informatie over deze methode en dit spel.
Beide gedichten zijn van Martijn Ramaekers
Het kleine gebaar
Spino | 13
Artikel
Het Veranderen Maarten-Maria Coops droomt hoe de wereld veranderd zal zijn als hij na jaren wakker wordt. Als ik morgen wakker word zal ik groot zijn. Oud ben ik
woorden die in het woordenboek slechts te vinden zijn bij
geworden in de tijd dat ik geslapen heb. De wereld is
de bladzijden uit de oude taal. De natuur heeft zijn plek op
veranderd. Ben gaan slapen in een tijd waarin terrorisme
aarde teruggekregen en beloont de mensen met heerlijke
een vast onderdeel was van het achtuur-journaal. Niet lang
zoete vruchten en massa’s zuurstof. De zon is weer gezond,
nadat twee wereldoorlogen het
lelijkste
in
de
mens
naar boven hadden gehaald. Weggedoken onder de dekens tijdens massale moorden en verkrachtingen in een wereld besmet met aids, vogel- en varkensgriep. Net voor ik in slaap viel kreeg ik nog mee dat er een zwarte president dat
er
werd iemand
gekozen, met
Slaapwandelend heb ik doorgeleefd en de veranderingen zijn langs me heen gegaan terwijl ik sliep
warm en veilig, de regen is niet langer zuur meer. Armoede is verleden tijd. Ieder mens kent rijkdom in zijn leven, iedere dag voldoende vers voedsel, schoon water, een plek om te slapen, uit te rusten en samen te zijn. Families leven samen, werken samen, eten samen en houden van elkaar. Mensen waarderen hun geluk, hun gezondheid en hun wereld. Ieder mens kan werken en ieder werk wordt gewaardeerd, of je nu arts bent of schoonmaker. De
HIV
genezen werd, per ongeluk maar toch. Slaapwandelend
wereld heeft geleerd dat we ieder mens nodig hebben om
heb ik doorgeleefd en de veranderingen zijn langs me
samen te kunnen leven. Mensen hebben geleerd dat de
heen gegaan terwijl ik sliep. Maar langzaam is de wereld
vorm van de aarde het symbool is van gelijkwaardigheid,
genezen van al het bloed en alle tranen die haar hebben
van rond, zonder begin, zonder einde. Iedere centimeter is
doordrenkt. Ik ben wakker geworden door een golf van
belangrijk voor de centimeter ernaast, voor de centimeter
vreugde die over de aarde spoelt. Mensen kennen nog
aan de andere kant van de cirkel. Ik heb geslapen
maar één volkslied: het lied over verbroedering. Een
omdat ik er niet tegen kon dat overal onenigheid werd
zwarte president is geen wereldnieuws meer. Vrouwen,
bevochten met buitensporig geweld. Dat vrouwen huilden
mannen en kinderen, alle kleuren van de regenboog zijn
om hun misbruikte lichamen, om hun gestolen kinderen.
één geworden. Kinderen zien de verschillen niet meer in
De wereld op zijn zwartst kon ik niet verdragen, ik wist
huidskleur, afkomst of andere zaken waarover men zich
niet wat ik eraan kon doen. Ik heb me schuldig gemaakt
druk maakte toen ik in slaap viel. HIV is een legende
aan struisvogelpolitiek. Gelukkig was er toen een zwarte
geworden; niemand weet meer precies hoe dat ook alweer
president die samen met miljoenen anderen het verschil
ging en wat het was. Mensen vrijen alleen nog maar uit
heeft gemaakt. Gelukkig waren er honderden miljoenen
liefde en vrouwen zijn nergens meer gebruiksvoorwerpen.
mensen die hebben geschreeuwd: ‘en nu is het genoeg!’.
De rechten van de mens zijn zo vanzelfsprekend dat
Ik ben wakker geworden tegelijk met de wereld. Ik
niemand ze meer kent. Oorlog en massavernietiging zijn
ben nu oud en de wereld is nieuw. De kinderen die nu rondlopen hoeven niet langer te vrezen
Gelukkig waren er miljoenen mensen die hebben geschreeuwd, ‘en nu is het genoeg!’ 14 | Spino winter 2009/2010
voor wat hun ouders de wereld hebben aangedaan. Ik ben niet trots op mijn winterslaap, maar wel uitzinnig blij bij het idee dat als ik de wereld verlaat onze kinderen in harmonie zullen leven met alles en iedereen.
Afscheid
Gegroet,
levenskunstenaars Na bijna twee jaar als "Medewerker JongHV" te hebben gewerkt nam ik 1 september 2009 afscheid. Als medewerker van deze jongerenafdeling van het Humanistisch Verbond was ik intern en extern contactpersoon, deed de administratie en had zitting in de stuurgroep. De indruk die ik in die periode heb opgedaan van JongHV-ers is dat het over het algemeen welbespraakte, bedachtzame, intelligente, soms eigenwijze en vooral heel erg aardige en betrokken mensen zijn. Vanaf mijn eerste stappen op het Jong humanistisch pad viel mij dit op bij nagenoeg iedereen die ik op dit pad trof: bij de eerste ontmoetingen met de stuurgroep, bij de weekenden en bij andere activiteiten waar ik de JongHV-leden trof. Na enig nadenken besefte ik vanavond dat dit beeld regelrecht verband houdt met de context waarin ik iedereen heb leren kennen: humanisten zijn natuurlijk echte mensen-mensen. Mensen die nadenken en bewust leven. En dat uit zich kennelijk al snel bij ontmoetingen. Ik vond het bijzonder om bij een organisatie te werken waar ik de kans had deze mensen te ontmoeten. Om te ontdekken dat er een grote groep jongeren bestaat die het leven niet aan zich voorbij laat glijden, maar er een kunst van maakt. Ik dank iedereen met wie ik in die twee jaar kennis heb gemaakt hartelijk voor het leuke contact en wens mijn opvolgster Rosanna van Oudenaarden veel succes en plezier! Boukje Detmar
Themacolumn
Ogenblikje a.u.b.! Aafke van Vorstenbosch, alias Brown Eyed Girl laat ons zien dat je door anderen een oprechte blik in de ogen te gunnen een groot verschil kunt maken.
ongemakkelijk voelen of vanuit een bepaalde overtuiging dit niet doen en dan dient men dit te respecteren. Oog voor detail hebben is als je iemand doorhebt. Niet zozeer
Wanneer je een bepaalde blik vangt, merk je ogenblikkelijk
wanneer deze per definitie iets fout doet, maar het
wat deze persoon in kwestie voor iemand is. Ogen spreken
doorhebben van wat er speelt en wat iemand van plan is.
immers
boekdelen.
Ze
vertellen
alles over de persoon tegenover je. Je hoeft deze alleen maar recht in de ogen aan te kijken en je weet precies hoe zijn stemming is. Of hij ziek is en of hij het meent. Een knipoog naar de gemoedstoestand
Met een bescheiden daad van vriendelijkheid laat je een spoor van liefde achter
van de mens. Als het ware is de
In een ogenblikje kun je veel teweeg brengen. Een klein gebaar kan tot iets groots worden
verheven.
Ook
al
is het oog één van de vijf zintuigen, het daadwerkelijke zien van iets is misschien wel het zesde zintuig.
gemeten oogopslag, de daadwerkelijke inhoudelijke opslag
Doe eens een kleine moeite voor elkaar, sta met regelmaat
van wat je ondervonden hebt en wat jij met je meedraagt
stil bij een ogenblik en met al deze kleine ogenblikjes
aan levenslessen.
samen is een grote verandering teweeg gebracht. Met
Het is een klein gebaar om iemand in de ogen te kijken
een op het oog bescheiden daad van vriendelijkheid lok je
als je met diegene converseert. Het maakt ook een wereld
een ketting van reacties uit en laat je een spoor van liefde
van verschil wanneer dit niet gebeurt. Men kan zich
achter. Mijn ogen zijn weer opgelicht!
Het kleine gebaar
Spino | 15
Thema-artikel
Stoere angst en glimlachende kwetsbaarheid Michel Pierre Laffitte over het krachtige effect van een glimlach bij stoere mannen.
Mensen zijn snel geneigd om mij
die zo krampachtig geheim gehouden
iemand anders weer tegenkomen en
te passeren met een grote bocht,
worden maar op een gegeven moment
het proces zichzelf herhaalt, maar dat
wanneer ik ‘s avonds mijn hond
toch
openbaarheid
terzijde. Het mooie is dat een glimlach
uitlaat. Een grote intimiderende maar
vinden. Je hebt dan als eigenaar
krachtiger is dan je aanvankelijk
toch o zo lieve Dobermann. Jongens
van een grote intimiderende, maar
misschien zou denken. In dit geval
die zichzelf overdag beschouwen als
toch o zo lieve Dobermann, twee
werd de glimlach ondersteund met
‘stoer’ breekt al snel het angstzweet
opties. Je zegt “ohhh fikkie, rustig!
woorden,
de
weg
naar
weggelaten
Een bepaalde kwetsbaarheid die mij nooit geheel onberoerd achterlaat uit wanneer mijn hond pontificaal voor
Niet aanvallen”, wat intense stress
ze gaat staan en ze wil tegenhouden
en doodsangsten veroorzaakt bij de
in de wat latere uurtjes van de dag.
ander of je kunt gewoon glimlachen
Mijn hond doet immers alles voor wat
en zeggen dat hij niets doet. De slaak
aandacht, al is het maar een aaitje.
der opluchting volgt vaak, waarna
De ‘stoere’ jongens kijken mij aan
de stoere jongen altijd teruglacht
met angst vervulde ogen waarin
en je in principe een moment van
een bepaalde kwetsbaarheid schuilt,
positiviteit met elkaar deelt. De stoere
die
onberoerd
jongen is voor een moment geen
achterlaat. Het is net alsof zij mij een
stoere jongen meer, maar gewoon
groot geheim toevertrouwen. Ik stel
een mede-aardbewoner waarmee je
me dan voor dat Superman ook zo
iets positiefs deelt. Als reactie op dit
zou kijken wanneer hij iemand zijn
beetje positiviteit willen ze vaak nog
Kryptonite zwakte toevertrouwd. Of
even mijn hond aaien (heeft hij ook
Donald Trump wanneer hij toegeeft
gekregen wat hij wilde) en lopen we
dat zijn haar niet echt is. Geheimen
allemaal weer door. Natuurlijk tot we
mij
nooit
geheel
16 | Spino winter 2009/2010
maar
die
kunnen
hadden
ook
worden.
Een
glimlach geeft je als het ware de kracht van een oeroude alchemist, die de realiteit kan veranderen doordat hij zijn perceptie verandert.
Het mooie is dat een glimlach krachtiger is dan je aanvankelijk denkt
