2004 (jan-feb-maart)

België-Belgique P.B. Brussel X 1/0135

Nummer 1/2004 (jan-feb-maart) Driemaandelijks tijdschrift Afgiftekantoor Brussel X Erkenningsnummer P308080 Verantw. Uitgever : Johan Van Eetvelde Poverello v.z.w. Zuinigheidsstraat 4 1000 Brussel Tel. 02/511.52.12 Rek.nr. 001-0865703-54 http://www.poverello.be

BESTE POVERELLOVRIENDEN, Hier zijn we weer met wat nieuws uit het Poverello wereldje. In dit krantje vinden jullie een uitgebreide inbreng van Wendy D.B. die in het schooljaar van 2001-2002 op EHSAL, een economische hogeschool in Brussel, een eindwerk maakte over armoede in België. Daarin heeft ze heel wat aandacht besteed aan Poverello. Zij geeft niet alleen de werking maar ook de bezieling van onze organisatie goed weer. In het vierde hoofdstuk, dat gaat over Poverello, heeft ze het in de paragraaf: ‘Het gedachtegoed van Poverello’ o.a. over de ‘Naastenliefde’. Dit heb ik er (met haar toestemming) uit overgenomen. Het is eens iets anders dan

1

wat er gewoonlijk in dit krantje staat maar voor mij was het leerrijk en verhelderend. Ik hoop dat het voor jullie en speciaal voor alle medewerkers een moment van bezinning mag worden en de inzet, in familie, gemeenschap, werk, parochie,… erdoor zal versterken en vernieuwen! Johan POVERELLO : EEN EIGENZINNIGE BENADERING VAN ARMOEDE Uit de inleiding : Enkele jaren geleden bracht ik, in klasverband, een bezoek aan de vzw Poverello, een onthaal voor dak- en thuislozen, gesticht in de Brusselse Marollenbuurt. Dat bezoek is mij altijd bijgebleven. … Op zoek naar een geschikt onderwerp voor een eindwerk, kreeg ik weet van het op EHSAL lopende armoedeonderzoek (onder leiding van Prof. Paul Janssens) … Zo was mijn keuze vlug gemaakt: ik kreeg de gelegenheid de eigen aanpak en werking van de vzw Poverello te beschrijven, tegen de achtergrond van het bredere armoedevraagstuk en armoedebeleid in België. Naastenliefde De ruggengraat van de Poverello-werking bestaat uit de liefde voor God én voor zijn naaste. Iedereen moet dit voor zichzelf invullen en dient zelf te beslissen hoever hij of zij hierin wil gaan. Naastenliefde is immers door geen grens bepaald. Het is niet zoals de Tien Geboden waarvan de meeste geformuleerd zijn als een verbod. Er is dus geen grens die niet mag overschreden worden. Naastenliefde kent geen maat. En juist omdat het gebod geen grens aanduidt, is er maar één manier waarop je kan tekortschieten, namelijk door niet ver genoeg te gaan in de liefde voor je naaste. Eigenlijk is er geen punt waarop je volkomen gerust kunt stellen dat je genoeg gedaan hebt. Dit maakt de mens stuurloos en veroorzaakt een gevoel van steeds onder de maat te blijven. Dit werkt frustrerend en zelfs ontmoedigend. Nochtans is de naastenliefde in het christendom het op één na hoogste gebod. Het eerste en belangrijkste gebod is: ‘Gij zult de Heer uw God liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw verstand’. Paul Moyaert gaat hierop verder in zijn boek ‘De mateloosheid van het christendom ’ en stelt: “Bovendien wordt in het christendom de naastenliefde en het hoogste gebod, de liefde tot God, samengetrokken tot een onlosmakelijke twee-eenheid. Het hoogste gebod is voortaan een dubbel-gebod. Wie aan zijn naaste voorbijgaat, gaat aan God voorbij, want wanneer je naaste voorbijkomt, komt God voorbij. Toch blijft er een verschil: hoewel je God niet kunt liefhebben zonder je naaste

2

te beminnen, volstaat de naastenliefde niet om God te beminnen.”1 Om het mateloze gebod handelbaar te maken, heeft het christendom de werken van barmhartigheid naar voren geschoven als praktische wegwijzer. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de lichamelijke en de geestelijke werken. De zeven lichamelijke werken van barmhartigheid klinken als volgt: de hongerigen spijzen, de dorstigen laven, de naakten kleden, de vreemdelingen herbergen, de zieken bezoeken en helpen, de gevangenen verlossen en de doden begraven. De zeven geestelijke werken: onwetenden onderrichten, twijfelaars raad geven, bedroefden troosten, zondaren vermanen, lastigen verdragen, beledigingen vergeven, voor allen bidden. Door de werken van barmhartigheid te verrichten, treedt men in de voetsporen van God, die zelf barmhartig is, en volgt men Jezus. Barmhartig zijn, wil immers zeggen dat men de armen een warm hart toedraagt. De werken zijn hier het uitwendige teken van. Maar dat men zich wil inzetten voor de noodlijdende mensen, die door velen als nutteloos aanzien worden, valt niet te begrijpen zonder de idee dat ieder mens drager is van een intrinsieke waarde, die omwille van zichzelf moet worden gerespecteerd. “Het christendom kan”, aldus Paul Moyaert, “alleen maar naastenliefde prediken omdat het de onvervangbare, unieke betekenis van de persoon op zich beklemtoont. ”2 Elke mens heeft dus iets te betekenen, louter en alleen omdat hij ‘ is’ . Vanuit deze perspectieven moet men Poverello bekijken. Door in de Marollen een onthaal te beginnen voor de uitgeslotenen van de maatschappij, wilde Jan antwoord geven aan de oproep van het Evangelie. Aan de dak-en thuislozen een plaats bieden waar ze rustig kunnen eten, drinken en overnachten, was Jans manier om zijn steentje bij te dragen. In Poverello worden ze niet aanzien als bedelaars of ‘overschot’, maar wel als medemensen die voor hun eten een eigen bijdrage leveren. Daarom moet het eten steeds verzorgd zijn. Jan was de mening toegedaan dat ook de armen het verdienen om in hun menszijn gerespecteerd te worden. Verder doet de naastenliefde een beroep op het inlevingsvermogen van de mens, om zich met de ander te identificeren en zich in de ander in te leven. Wanneer dit totaal niet lukt en je jezelf in geen enkel opzicht in de ander kunt herkennen, zal je het niet kunnen opbrengen om wat dan ook voor die andere te doen. Kierkegaard zegt in dit verband het volgende: “Naastenliefde is niet mogelijk zonder een persoonlijke bekering of geestelijke ommekeer op grond 1

ZIE: MOYAERT, P., De mateloosheid van het christendom. Over naastenliefde, betekenisincarnatie en mystieke liefde. Nijmegen, Uitgeverij SUN, 1998, blz. 17. 2 Idem blz. 66. 3

waarvan je jezelf in het oog van God aanschouwt, beseft dat ook hij niets is, niets waard is en niets te betekenen heeft”3. Jan Vermeire is tot dit inzicht gekomen. We laten hem aan het woord: “[De] openbaring werd mij gedaan de dag dat een priester mij een kruisbeeld deed bekijken. Ik had er honderden gezien, maar het was wel de eerste keer dat ik de enorme verlatenheid van de Gekruisigde ontdekte. Ik zat op de knieën, arm, heel klein…Wat ben ik? Een zandkorrel tussen miljarden andere die wij op aarde zijn”. In de bespreking van het financiële aspect van de werking Poverello werd reeds aangehaald dat de organisatie niet echt beschikt over een actieve lange termijnplanning. “Alles is ontstaan en gegroeid doordat we op gebeurtenissen, situatie, vragen of aanbiedingen moesten reageren. Iedereen die in Poverello langs kwam of er zich te dienste stelde, heeft, bewust of onbewust, de weg van Poverello mee bepaald .” Deze manier van werken, is geïnspireerd op het leven van Jezus. Hij reageerde op het onrecht dat mensen werd aangedaan nooit met een allesomvattende strijd, waarmee het kwaad definitief uitgeroeid zou worden. Jezus bleef bescheiden in zijn goed doen. René Stockman ziet het als volgt: “ Hij gaat al weldoende rond, geneest hier en daar een zieke. Hij heeft geen ‘totaal plan’ om het kwade te breken en het goede definitief te vestigen. Hij had dit kunnen doen, dit lag in zijn macht, maar Hij heeft het niet gedaan. Zijn optreden had niets weg van een obsessionele gedrevenheid. Hij ging alleen maar in op hetgeen aan Hem voorbij kwam, in deze situaties gaf Hij een radicaal antwoord .”4 De mateloosheid van de naastenliefde leidt tot radicaliteit. Men wil naar de wortel toe werken, steeds meer en verder doen. Hier loert het gevaar dat de radicaliteit omslaat naar fanatisme, wat onverdraagzaamheid tegenover andersdenkenden inhoudt. Daarom is het belangrijk om, naar het voorbeeld van Jezus, de radicaliteit te koppelen aan bescheidenheid. Dus daar waar men komt, en bij de mensen met wie men in contact komt, moet men het goede doen, radicaal omwille van het goede zelf, echter zonder de andere te dwingen. 5 Poverello hanteert deze manier van werken. Vrijwilligers dweilen de straten niet af op zoek naar arme sukkels die een warme maaltijd goed kunnen 3

KIERKEGAARD, S., geciteerd in MOYAERT, P., De mateloosheid van het christendom. Over naastenliefde, betekenisincarnatie en mystieke liefde. Nijmegen, Uitgeverij SUN, 1998, blz. 88. 4 ZIE: STOCKMAN, R., De maat van de liefde is liefde zonder maat, Leuven, Davidsfonds, 2000, blz. 96. 5 ZIE: STOCKMAN, R., De maat van de liefde is liefde zonder maat, Leuven, Davidsfonds, 2000, blz. 95-96. 4

gebruiken. Zij bieden wel iedereen de kans om langs te komen, zonder dat er vragen gesteld worden. Niemand wordt gedwongen. Hetzelfde geldt voor de actieve lange termijnplanning. Hoewel er intussen al veertien Poverello-adressen zijn, is er ook in andere steden plaats voor Poverello. Overal vindt men arme en eenzame mensen. Maar het is nu éénmaal niet de manier van werken van Poverello. Nog een belangrijk gegeven is het feit dat men werkt met vrijwilligers. Men kan de mensen niet opleggen om initiatief te nemen. In navolging van Jezus probeert Poverello het goede te doen voor al diegenen die hun pad kruisen, zonder dwang.

JONGEREN Weet je nog niet goed wat je zou willen verder studeren? Wil je een jaar van bezinning en inzet inbouwen alvorens in de molen van de maatschappij te stappen. Wil je kennismaken met andere kanten van onze samenleving. Wil je een tijd vrijmaken om het evangelie heel concreet te beleven. Het zal geen verloren jaar worden maar een levenservaring waarop je je verdere leven kan uitbouwen In Poverello hopen we vanaf september met enkele jongeren op stap te kunnen gaan. We zullen zoeken naar een evenwicht tussen inzet, vorming en contemplatie. Er zijn heel wat formules mogelijk en vanuit Poverello zal gezorgd worden voor een omkadering. Wens je hierover iets meer te weten? Heb je suggesties? Neem contact op: schriftelijk Poverello Zuinigheidsstraat 4 te 1000 Brussel, per e-mail: [email protected] of telefonisch: 04/360.93.63.

EEN POVERELLO-PONYDAG IN DE ARDENNEN Kleine groepen (max. 12 kinderen tussen 9 en 13 jaar); een klasje, een afdeling van de jeugdbeweging, een groepje vrienden, een catechesegroep, kunnen in de Ardennen een poverello-ponydag meemaken. We kunnen en willen niet de sensaties van een pretpark bieden maar zijn ervan overtuigd dat de rust van de natuur, het contact met de pony’s, het eenvoudige samen picknicken, eens stilstaan bij Poverello en bij het leven van Jan Vermeire er een zinvolle en deugddoende dag zullen van maken. Voor meer informatie of concrete afspraken: Dorien Degreef (0473/96.46.02) of Johan Van Eetvelde (04/360.93.63)

5

KERST EN NIEUWJAARSDAGEN In de verschillende Poverello huizen samen hebben ongeveer 1200 personen het Kerstfeest gevierd. Elk huis heeft daarin zijn eigen gewoontes opgebouwd en heeft ook een ganse ploeg van sympathisanten en vrijwilligers die voor dit feest instaan. ‘Een naklank van het kerstfeest in Kortrijk’ … Dankzij zuster Yvonne en haar medezusters konden wij opnieuw, zoals vorig jaar, de grote eetzaal en aanpalende ruimtes van de school ‘Het Fort’ gebruiken. Ons eigen Poverellohuis is immers veel te klein voor zo’n talrijke opkomst. Er waren niet minder dan 170 genodigden en een dertigtal medewerkers aanwezig. Alles was tot in de puntjes voorbereid. De dag voor het kerstfeest hadden reeds heel wat vrijwilligers hun kooktalent en hun sierkunst boven gehaald om de maaltijd voor te bereiden, de tafels te dekken, de zaal te versieren … en ook de opruimdienst was verzekerd. Op zaterdag 27 december kon alles dan ook vlekkeloos verlopen. Sommige bekenden waren zeer vroeg. Gewapend met hun entreebonnetje arriveerden allen op hun Paasbest –al was het dan Kersttijd. Traditiegetrouw begon ons feest te 11u met een eucharistieviering, voorgegaan door E.H. Johan Dekimpe. Volwassenen en kinderen hadden hun aandeel in de viering en traden zeer verzorgd op. Intussen wachtte het aperitief met hapjes: iets voor fijnproevers, en zeer mooi geserveerd. Het feestmenu, met verleidelijk voorgerecht en degelijke hoofdschotel, werd zeer gewaardeerd door iedereen. Om dan niet te spreken van het dessert… Velen konden niet nalaten uitdrukkelijk hun dank te verwoorden. Tussen de gangen door genoten wij van het bijzonder mooi optreden van Chantal Callin, de live zangeres die erin slaagde ons hart te veroveren en velen te doen meezingen….. (Zr. Aquina) Nieuwjaar is dan in de verschillende huizen een gelegenheid voor de medewerkers om eens samen te komen. Voor sommigen die regelmatig komen meehelpen is dit een kans om de vrijwilligers van andere dagen eens te ontmoeten en met hen van gedachten te wisselen. Zo ervaart men dat elke Poverellowerking gedragen wordt door een groep van medewerkers die willen bouwen aan een thuis voor velen door wekelijks hun ‘steentje’ bij te dragen.

6

Op de ontmoeting- en vormingsdagen in Brussel ervaarden we dit nog veel sterker. Het is niet alleen belangrijk dat we goed kunnen samenwerken, maar ook dat we samen een geest van respect, begrip en vriendschap waarmaken. Hiervoor kijken we onder andere naar de manier waarop Jan Vermeire dit heeft beleefd. En in zijn brieven lezen we dat voor hem het navolgen van Jezus en het gebed hiervoor essentieel en onmisbaar zijn. Na zo’n dag vertrekken alle deelnemers met een vernieuwde motivatie en een gevuld hart.

ZATERDAG 8 MEI JAARLIJKSE FAMILIE-BIJEENKOMST IN BANNEUX Wie samen met ons wil vieren, danken en bidden: om de inzet van de vele medewerkers om de steun van zovele vrienden om het respect en de vriendschap die we mogen ervaren wordt op zaterdag 8 mei verwacht in Banneux: o Om 11.30u: Eucharistieviering in de Boodschapskapel o Om 13.00u: Familiale maaltijd in Poverello o Om 15.00u: Zullen Cindy, Lucienne en Michelle voor ons zingen en muziek maken in de zaal van de Gemeenschap van St. Jean (300m van Poverello). Zij die erbij waren in Lourdes weten dat deze muzikanten mooie dingen brengen en dat hun zang en muziek aanstekelijk werkt om mee te zingen en te ‘bewegen’. o Om 16u30: Koffie met de bijhorende koeken in Poverello Vanuit de verschillende Poverello-huizen worden er bussen ingericht. Sympathisanten die willen aansluiten bij een Poverellogroep nemen best contact ter plaatse. Wie met eigen vervoer wenst te komen is natuurlijk ook welkom!

ONZE OVERLEDENEN Er staan weer twee Poverello T-kruisjes meer op het kerkhof van Evere. De twee buren en vrienden van Kamiel Wijnen (50j.) zijn ons komen verwittigen dat hij erg ziek was. Hij werd opgenomen in het ziekenhuis. Toen hij na en tijdje terug thuis was werd hij weer ziek. Hij weigerde zich nog in het ziekenhuis te laten verzorgen en is dan in zijn kamertje overleden. Ook Hubert (66 j.) was erg verzwakt na zijn ziekte van enkele jaren geleden, maar veranderde zijn levenswijze niet. Hij was een trouwe bezoeker van Poverello sinds twintig jaar. Soms was het heel moeilijk, zelfs onmogelijk, om iets voor hem te doen. Door zijn mindere gezondheid leek hij wel iets rustiger geworden. Wat er in zijn binnenste allemaal is omgegaan bij het kaarten, bij

7

tegenslag, tijdens zijn ziekte, in zijn eenzame ogenblikken, wanneer hij de eucharistievieringen bijwoonde in Poverello, … we zullen het nooit weten. We hebben hen toevertrouwd aan ‘Onze Vader’ die in de hemel is en bidden en geloven dat Hij onze twee ‘broers’ bij zich neemt. POVERELLO BEZINNINGSKAMPEN EN PONYKAMPEN In Poverello Banneux gaat er van zondag 4 juli tot vrijdag 9 juli een spel en bezinningskamp door voor jongeren vanaf het 4de leerjaar. Er zijn ook 4 Poverello-ponykampen dit jaar. Hier leert men omgaan met pony’s. Ook kinderen die nog nooit paard gereden hebben kunnen hierbij aansluiten. Naast het (leren) paardrijden zijn er vele andere activiteiten: tochten in de natuur, spel en sport, knutselen, zwemmen, bosspel, zang, … De klemtoon ligt tijdens deze kampen op vriendschap en dienstbaarheid onder elkaar, respect voor de natuur. Ook wordt er tijd gemaakt voor stilte, bezinning, gesprek en gebed. Voor 3de en 4de leerjaar: van zondag 11 juli tot vrijdag 16 juli van zondag 1 aug. tot vrijdag 6 aug. Voor 5de en 6de leerjaar: van zondag 8 aug. tot vrijdag 13 aug. van zondag 15 aug. tot vrijdag 20 aug. De kampen beginnen de zondag na de middag en eindigen de vrijdag om 16u. De ouders zorgen voor het brengen en het afhalen van de kinderen. De prijs voor het kamp bedraagt 85€. Voor meer informatie kan je terecht bij Zuster Nera in Poverello Tielt: 051/40.04.31 Je kan inschrijven tot einde mei en de som overschrijven op de rekening: 833-4483440-67 van Poverellokampen. Daarna krijg je een brief met concrete informatie. Gelieve volgende inschrijvingsstrook op te sturen naar Poverello, Nieuwstraat 19 te 8700 Tielt

Ik schrijf in voor het bezinningskamp/ponykamp van …./…../….. tot .…/… ./….. Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... School:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leerjaar: . . . . . . . . . Tel.: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geboortedatum: . . . . . . . .

8

Handtekening en naam ouders:

9