2 Koningen 20:12-19 - Jezus komt en maakt vrij van macht Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op:
[email protected]. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.
Liturgie Adventskaars Zingen: LvK Lied 26 : 1 en 3 Stil gebed Votum en groet Zingen: Opwekking 575 Lezen wet Zingen: GKB Gezang 78 : 1, 2 en 3 Gebed Kinderen naar club Lezen: 2 Koningen 20 : 1 – 19 Zingen: Psalm 62 : 1 (Fries), 5 (Nederlands) en 8 (Fries) Preek over 2 Koningen 20 : 12 – 19 Zingen: GKB Gezang 163 : 1, 2 en 3 Kinderen terug Kinderlied: projectlied vers 4 en 6 Gebed Collecte Zingen: Psalm 68 : 3 en 13 Zegen
Preek: Jezus komt en maakt vrij van macht
Inleiding dia 1 – zwart Vanmorgen gaat het over koning Hizkia. Hij heeft hoog bezoek uit het buitenland en probeert indruk op hen te maken. Dat is niet zo vreemd. Dat mensen indruk willen maken, dat ze een beeld van zichzelf geven dat ze sterk zijn en het gemaakt hebben, dat zie je overal. Ik vond een filmpje met een mooi voorbeeld daarvan. Het is een sketch over twee televisiemakers die graag opscheppen over hun werk. Laten we naar dat filmpje kijken. dia 2 – filmpje http://www.youtube.com/watch?v=9Vn6JsDWBEA dia 3 – zwart Ik vind dit een prachtige sketch. Dat vind ik niet omdat het zo grappig is, ook al houd ik wel van zulke humor. Dat vind ook niet omdat ik dat wereldje herken. Het wereldje van tv-makers, een enorm snelle wereld, het uit je mouw schudden van de ene na de andere naam en tv-serie, dat staat heel ver bij mij vandaan. Toch vind ik het een prachtige sketch, want het is confronterend. Ik denk dat veel, misschien wel alle mensen
hun maniertjes hebben om indruk te maken, als een soort masker voor wie ze echt zijn. Houd jezelf de spiegel van dit filmpje maar eens voor! Wat ik ook prachtig vindt, is hoe dat masker in het filmpje verdwijnt. Allebei houden ze de schijn hoog, totdat ze daar van elkaar achter komen. Opeens is die snelle wereld weg, wordt het echt. Ontwapenend! dia 4 – thema Vandaag is het de laatste zondag van de adventstijd. Een goed moment om terug te blikken. De afgelopen weken hebben we het over drie verschillende koningen gehad: David, Salomo en Joas. Bij alle drie werd duidelijk dat de wereld meer nodig heeft dan menselijke koningen: de wereld heeft hulp van buiten nodig. Jezus moet komen om ons uit een donkere wereld te bevrijden. De wereld van David, van pracht en praal. Jezus wil je juistuit de macht van pracht en praal verlossen. De wereld van Salomo, die valt voor afgoden. Jezus wil je juist oprecht maken. De wereld van Joas, die valt voor waardering van anderen. Jezus wil je van mensen vrij maken. En vandaag over de wereld van Hizkia, van indruk maken met macht. Jezus wil je vrij maken van macht en indruk maken.
1.Indruk maken dia 5 – donkere kant Hizkia dus.
Een koning die graag indruk wil maken op zijn buitenlandse gasten. Dat was een stomme fout met grote gevolgen, en je zou bijna denken dat Hizkia geen koning had moeten worden. Maar dat klopt dus niet! Hizkia was een geweldige koning. Als je het hele bijbelboek koningen eens leest, dan val je van de ene in de andere teleurstelling. Maar kom je bij Hizkia, dan is dat een verademing! In 2 Koningen 18 wordt dat ook gezegd: ‘Hizkia stelde zijn vertrouwen in de Heer, de God van Israël. Nooit, noch voor noch na zijn tijd, is hij geëvenaard, door geen van de koningen van Juda.’ Toch wordt van Hizkia in de bijbel ook dit verhaal verteld. Dat is niet om Hizkia zwart te maken. Ook niet zodat wij achteraf Hizkia kunnen veroordelen. Wel om te laten zien dat elk mens, zelfs de beste koning, zijn eigen donkere kant heeft en niet kan brengen wat Jezus brengt. Het verhaal van Hizkia is, net als dat filmpje, een confronterende spiegel. dia 6 – herkenbaar Ik herken me pijnlijk in hem. Want ik geef graag het beeld dat ik sterk ben, dat ik het gemaakt heb. Als wij gasten hebben, geef ik ze graag een rondleiding door ons huis, en hoop ik dat ze ervan onder de indruk zijn. Als stereotype man probeer ik natuurlijk ook indruk te maken met mijn auto.
Laatst stond ik bij het tankstation en zei iemand tegen mij: ‘wat een mooie auto zeg!’ En wat misschien nog wel het ergste is: ik kan dan niet gewoon ‘bedankt’ zeggen, maar moet er nog even bij zeggen dat hij echt niet zo duur was. Om zo nog even extra aandacht op die auto te vestigen… Ik maak graag indruk. Indruk maken, het beeld geven dat je sterk bent, dat kun je op allerlei manieren doen. Je kunt het doen op facebook, door precies dat online te zetten wat je wilt dat mensen van je zien. Je kunt indruk maken door overal iets vanaf te weten. Je kunt indruk maken met je werk of door wat je kunt. Als oudere kun je indruk maken met je kleinkinderen. En zelfs als je niets hebt om indruk mee te maken, kun je volgens mij nog indruk maken met je miserabele leven. Hizkia probeert ook indruk te maken. Hij krijgt hoog bezoek uit het buitenland, uit Babylonië. In zijn tijd was Babylonië een opkomende macht. Babylonië wilde graag de leidende positie van Assyrië overnemen. Het zijn dus niet de minsten die Hizkia met een bezoek komen vereren. En Hizkia ruikt zijn kans. Dit zijn mensen, die moet je aan je kant zien te krijgen, daar moet je een positieve indruk op maken. Hizkia is er trots op dat zijn naam zelfs in Babylonië bekend is, en wil laten zien dat hun bezoek de moeite waard is. Hij geeft de Babyloniërs een uitgebreide rondleiding:
hij laat al zijn schatten zien. Dat zal vast indruk op hen maken. Ze zullen zien dat Hizkia een sterke koning is!
2.God wil de eer dia 7 – God wil de eer Als we proberen indruk te maken, zoals Hizkia, vestigen we alle aandacht op onszelf. Terwijl je alles wat je hebt van God hebtgekregen. Je huis, je auto, je werk, je kleinkinderen, enzovoort. God wil daar dan ook graag de eer voor krijgen! dia 8 – pronken met Gods veren Wat Hizkia doet, kun je plagiaat noemen. Een tijd geleden was in het nieuws dat sommige wetenschappers elkaars werk kopiëren, hun eigen naam eronder zetten, en doen alsof ze het zelf hebben geschreven. Dat is plagiaat: doen alsof iets van jezelf is, terwijl het van een ander is. Pronken met andermans veren. Of, in het geval van Hizkia, pronken met Gods veren. Hizkia laat alle schatten zien, maar vertelt er niet bij dat al zijn rijkdom van God komt. Een paar jaar geleden stonden de Assyriërs nog met een groot leger voor Jeruzalem. God heeft hen toen wonderlijk beschermd (je kunt het nalezen in 2 Koningen 18 en 19). Zonder God zou Hizkia helemaal niets hebben. Maar Hizkia zegt geen woord over God. dia 9 – masker Hizkia had alle reden om het wel over God te hebben.
Daarom hebben we ook het eerste deel van het hoofdstuk gelezen. Hizkia was ziek, hij zou sterven. Maar hij heeft God gevraagd of hij nog langer mocht leven. Zonder God zou Hizkia niet meer in leven zijn. Hizkia weet heel goed dat hij zwak is en dat hij God nodig heeft. De genezing van Hizkia is tot ver in het buitenland doorgedrongen. Daarom komt die afvaardiging uit Babylonië. Ze zijn nieuwsgierig: hoe kan het dat Hizkia nog leeft, wat is zijn geheim? Blijkbaar heeft Hizkia goede contacten met de godenwereld! Dat zou Hizkia tot een geweldige bondgenoot maken als de Babyloniërs de macht van de Assyriërs willen overnemen. Ik zou zeggen: voor Hizkia is dit een geweldige kans om over God te vertellen! Helemaal uit Babylonië komen ze om te horen hoe Hizkia genezen is. Maar Hizkia rept er met geen woord over. Hij heeft geleerd dat hij zwak is, dat hij zonder God nergens is, maar doet alsof hij sterk is. Hizkia verstopt zich achter een masker. Je geeft het beeld dat je alles onder controle hebt, maar ondertussen… Je maakt indruk met van alles en nog wat, maar het voelt leeg. Indruk maken is zo vaak een masker om je zwakheid te verbergen. Een masker ook om Godte verbergen. dia 10 – indruk maken met God God wil graag de eer hebben. Maar als er hoog bezoek uit Babylonië komt, ziet Hizkia dat niet als kans om over God te vertellen, maar om indruk te maken met zijn eigen macht en rijkdom. Blijkbaar is hij daar zelf meer van onder de indruk…
Zijn macht wordt een afgod, belangrijker dan God. Waar ben je zelf meer van onder de indruk? Van je huis, je imago, je carrière, of van God? Hoe wil je bekend staan? Als iemand die zijn zaakjes goed voor elkaar heeft? Of als iemand die van Gods genade leeft? God wil graag de eer, ook voor alles wat jij hebt!
3.Vrij van macht dia 11 – te grote straf? Hizkia geeft de eer aan zichzelf. Hij wordt ervoor gestraft! Hij krijgt een ellendige profetie te horen van Jesaja, namelijk het einde van zijn rijkdom en koningshuis. Nu kun je best begrijpen dat God Hizkia op het matje roept, maar zo’n straf, is dat niet een beetje overtrokken? Hizkia was een geweldige koning! Nu maakt hij één uitglijder, en dat is reden voor zo’n straf?! Het is inderdaad een forse straf. Een straf die onrechtvaardig voelt. Er zijn in ieder geval twee dingen die de straf wat duidelijker maken. Het eerste is dat als God een straf aankondigt, mensen nog de kans krijgen zich te bekeren, zodat God niet hoeft te straffen. Hizkia krijgt de kans om te zeggen dat hij gezondigd heeft, maar doet dat niet. Het lijkt alsof Hizkia onverschillig is over de straf. Het tweede is dat de straf wel heel goed past. Hizkia vertrouwt op zijn macht en rijkdom, dat zijn zijn afgoden.
God neemt precies die afgoden weg. Als je afgoden worden afgepakt, kun je op God gaan vertrouwen. De straf is dus tegelijk een bevrijding. dia 13 – bevrijdend Dat is niet alleen verstandelijk zo, dat je weet dat het beter voor je is. Als je geen indruk hoeft te maken op mensen, geeft je dat ook echt veel vrijheid. Als ik bedenk hoe ik indruk wil maken op anderen, dan voel ik daar weerstand tegen. Wat een zielig uiterlijk gedoe! Alsof mijn identiteit afhangt van een huis, auto en baan. Dat wil ik niet, dat ben ik niet. Het is maar een maskertje. En juist als dat masker er af is, als je kwetsbaar kunt zijn, dan ontstaat er echte verbinding met mensen. Dan kun je je hart met elkaar delen, geborgenheid vinden en rust in God. dia 14 – Jezus bevrijdt van macht Hizkia kon alleen met harde hand geholpen worden. Met zijn nakomeling, Jezus, was dat heel anders. Jezus gaat heel anders met zijn macht om dan Hizkia. Bedenk nog even dat Jezus God is: hij heeft alle macht, als er iemand is die indruk kan maken met zijn macht, is hij het wel. Maar hij doet het niet, hij maakt zich klein. Hij is geen sterke koning die indruk maakt op zijn vijanden. De Romeinen, de bezetters van Israël, laat hij met rust.
Zijn koninkrijk is niet van deze wereld. Wat misschien nog wel mooier is: bij Jezus hoef je ook niet te proberen indruk te maken. Jezus is helemaal niet onder de indruk van alles wat je bereikt hebt. Jezus ging om met mensen die aan de kant stonden. Met mensen die niets hadden om indruk mee te maken. Kerst is God die zonder machtsvertoon naar de wereld komt, die opkomt voor de machteloze. En hij wil ook jou bevrijden van altijd maar indruk maken. Het is helemaal niet verkeerd om dingen te hebben, maar zoek je identiteit er niet in. Jezus haalt dat masker van je af. Hij ziet je zoals je bent: klein, zwak en zondig. Hij nodigt je uit om niet trots te zijn op jezelf, maar te schuilen bij hem en hem de eer te geven.
4.Kracht in Jezus dia 15 – kracht in Jezus Jezus komt om je te bevrijden. Te bevrijden uit de wereld van indruk moeten maken, van sterk moeten zijn. Hij wil je bevrijden uit een wereld waarin het om jou en jouw imago gaat. Dan kan het in jouw leven om hem gaan. Dan kun je met God leven, bij hem vrede vinden. Als je kracht niet in je eigen succes ligt, maar in Jezus, dan verandert je leven. Ik wil twee dingen noemen die dan veranderen. dia 16 – durf zwak te zijn
Allereerst: stop met indruk te maken, durf zwak te zijn! Het is zo leeg om anderen te imponeren met die dingen waar je trots op bent. Laat dat masker maar zakken. Dat masker maakt je alleen maar eenzaam en jaloers. Ik wil niet sterk zijn, ik wil niet pronken en imponeren. Ik geef me veel liever over aan Jezus. Geen schone schijn, maar leven met hem! De allereerste keer dat ik hier in de kerk was, heb ik gepreekt over 2 Korintiërs 12, waar Paulus zegt: ‘ik laat me veel liever op mijn zwakheid voorstaan, zodat de kracht van Christus in mij zichtbaar wordt.’ Je mag zwak zijn, je mag onzichtbaar zijn, want Jezus ziet jewel. Ik weet ook wel dat je er in deze wereld niet aan ontkomt. Als je een baan wilt krijgen, dan moet je jezelf wel ‘verkopen’. In een sollicitatiegesprek kun je toch moeilijk zeggen: ‘ja, mijn cv, dat stelt niet zoveel voor, maar ik heb Jezus…’ Je moet laten zien wat je kunt, me moet laten zien wat je waard bent. Maar blijf daarin wel eerlijk. Zoek je identiteit niet in die dingen. En laat in ieder geval hier in de kerk een sfeer zijn waarin je geen indruk hoeft te maken. Die sfeer maken we met elkaar. dia 17 –doe recht Er is nog iets dat verandert als je kracht in Jezus ligt. Dan kun je tevreden zijn met een onzichtbare rol.
Een rol op de achtergrond. Zo’n rol als Jezus had. Hij kwam op voor de machtelozen. Hij gaf hen eten, gaf hen liefde, gaf hen vergeving. Ga in het voetspoor van Jezus. Doe recht aan de mensen die onze wereld vergeet. Dat willen we ook doen met de kerstmaaltijd. Mensen eten geven. Mensen aandacht en liefde geven. Misschien dat we zelfs iets van Jezus’ vergeving kunnen geven. Omdat Jezus ons vrij maakt van macht, van indruk maken. Zodat we hem kunnen eren. Amen.
Filippenzen 2:6-7 - God wordt klein! Deze meditatie is gehouden op de Volkskerstzang van 18 december in de Martinikerk te Franeker. Voor preeklezers: ik hoor graag als deze meditatie ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op:
[email protected]. Bij deze meditatie is geen powerpoint beschikbaar. God wordt klein! 1. Legoland Over een week vieren we het kerstfeest. We staan dan stil bij de geboorte van Jezus. Het verhaal hebben we net gelezen. Maar wat betekent kerst voor christenen? Om dat uit te leggen, wil ik jullie graag meenemen in de wereld van Lego. Iedereen kent de Legosteentjes wel. Het is heel simpel speelgoed. Maar als je een keer de smaak te pakken hebt, kun je je er eindeloos mee vermaken.
Je klikt die simpele blokjes aan elkaar vast en begint te bouwen. Je gebruikt je fantasie en maakt je eigen wereld. Als je het kunt bedenken, kun je het ook maken. Ik kon er helemaal in opgaan. Er is alleen een probleem: op een gegeven moment zijn je blokjes op. Het moet heerlijk zijn om een onbeperkte voorraad blokjes te hebben. Zoals in Legoland, het pretpark van de Legosteentjes. Dat is pas echt een wereld van Lego. Met huizen, auto’s, en een vliegveld, maar ook piramides, dinosaurussen en ruimteschepen. Het is dat ik predikant ben, maar anders had ik wel in Legoland willen werken… Dan mag je de hele dag spelen met Lego, en je wordt er nog voor betaald ook! Jij bepaalt hoe die Legowereld eruit moet zien. Stel je eens voor, jij bent de directeur van Legoland. Je bent de hele dag bezig met Lego, en je gaat ervan houden. Het is bijna alsof je verliefd wordt op de Lego. En je besluit: ‘ik wil ook in die Legowereld leven. Ik wordt een Legopoppetje.’ Stel je voor… Het is absurd en het kan niet. Een mens kan geen Legopoppetje worden. Maar met kerst gebeurt er wel zoiets. Jezus is God, en houdt zoveel van de mensen, dat hij zelf een mens wordt. In de bijbel schrijft Paulus over Jezus in zijn brief aan christenen in de stad Filippi: “hij die de gestalte van God had, hield zijn gelijkheid aan God niet vast, maar deed er afstand van. Hij nam de gestalte aan van een slaaf en werd gelijk aan een mens.” God wordt klein! 2. God wordt klein! De kerstdagen zijn vaak heel gezellig. Lekker eten met familie of met vrienden. Buiten is het donker en koud, maar binnen bij de verwarming is het heerlijk, en een kerstboom vol lichtjes maakt het gezellig. Het geeft een romantisch sfeertje, en ik houd daar wel van. En dan heb je natuurlijk het verhaal van het kerststalletje. Van Jozef en Maria, Jezus in de voederbak,
paar dieren als toeschouwers en de herders op bezoek. Romantisch toch? Dat is het dus niet! Het kerstverhaal kan heel gewoon worden, dan hoort het bij die gezellige kerstdagen, maar het verhaal is schokkend! Het is niet een romantisch verhaal over de geboorte van een of ander vredeskind. Nee, kerst is de wereld op zijn kop! De engelen vertellen het aan de herders: ‘vandaag is jullie redder geboren, hij is de Heer’. God wordt klein! Als morgen in het nieuws is dat de directeur van Legoland in een Legopoppetje is veranderd, dan zou je heel raar staan te kijken. Met kerst gebeurt het. Het is nog groter: het verschil tussen God en mens is groter dan het verschil tussen een mens en een Legopoppetje. Met kerst vieren christenen dat God mens wordt. God dompelt zich helemaal onder in onze wereld. Hij kijkt niet vanaf een afstand naar de wereld die hij heeft gemaakt, maar hij wordt zelf onderdeel van die wereld. En dan niet als koning in een paleis, maar als huilende baby in een stinkende voederbak. De grote God wordt klein, hij vernedert zich. Geen mens had dat kunnen bedenken, zoiets verzin je niet. Het is zo tegengesteld aan wat je zou verwachten. In de tweede eeuw na Christus zei iemand: “ik geloof omdat het absurd is.” God wordt mens, dat kun je niet bedenken, daar kun je je alleen maar over verwonderen. 3. Groot door klein te zijn Een directeur van Legoland die een Legopopptje wil worden, die verklaar je voor gek. Wat bezielt Jezus om nog verder te gaan, om mens te worden? Het antwoord, dat ben jij! Jezus is niet gek, hij maakt zich klein omdat hij van jou houdt. Soms zou ik willen dat God het anders zou doen. Bijvoorbeeld als ik hoor dat elk jaar 800.000 kinderen sterven door slechte hygiëne. Een simpel toilet, stromend water en zeep kunnen zoveel levens redden! Prachtig dat 3 DJ’s een week vasten in het glazen huis in Leeuwarden
om daar geld voor in te zamelen. En tegelijk is het maar een druppel op de gloeiende plaat. Als God zelf nou gewoon eens zou ingrijpen… Maar onze hele wereld is verziekt. In Syrië schieten mensen elkaar overhoop. In Bangladesh werken kinderen als slaaf aan mijn nieuwe spijkerbroek. In Nederland verkopen vrouwen hun lichaam. Om het nog maar niet te hebben over familieruzies en eenzaamheid. Onze wereld is ziek. Waarom grijpt God niet van bovenaf in? De directeur van Legoland kan dat doen. Een Legopoppetje oppakken en ergens anders neerzetten. Maar God doet dat niet zo. Het klinkt misschien leuk, een God die ingrijpt als het mis gaat, maar zou je echt als een Legopoppetje behandeld willen worden? Als Gods speelgoed? Zonder dat je zelf nog iets in te brengen hebt? Gods antwoord op een zieke wereld is niet dat hij groots ingrijpt. Gods antwoord is dat hij klein wordt. Dat hij onderdeel wordt van die zieke wereld. Hij ondergaat het aan den lijve. Hij komt naast ons staan en met ons huilen. Kerst betekent: God maakt zich klein. En wat gebeurt er? 2000 Jaar later heeft bijna de hele wereld het gehoord, juist omdat hij zo klein is geworden. Overal zijn volgelingen van Jezus, van God die klein is. Jezus verandert nog dagelijks mensen, en zo verandert hij de wereld. En bij een God die zoveel opgeeft, durf ik erop te vertrouwen dat het goed komt. 4. Klein worden God maakt zich klein, voor jou. Zo wil hij de wereld veranderen. En zo wil hij ook jou veranderen. Doe dan niet alsof je zelf groot bent! Wie van ons is er niet schuldig aan deze zieke wereld? Wie van ons raakt niet verstrikt in zijn eigen donkere kant? We zijn kleine mensen. Mensen die een puinhoop hebben gemaakt van Gods wereld. Daar kom je zelf niet uit. Daar heb je hulp voor nodig. Dat is kerst: Jezus is die hulp.
Mag hij jou helpen? Dan ben je klein geworden. Net als Jezus. En dan zal God je groot maken. Net als Jezus. Zoals Paulus schrijft: ‘Daarom heeft God hem hoog verheven en hem de naam geschonken die elke naam te boven gaat.’ Amen.
2 Kronieken 24:17 - Jezus komt om je van mensen vrij te maken Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op:
[email protected]. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Bij deze preek is preekverwerkingsmateriaal beschikbaar: Samen GROEI-en. Liturgie Zingen: LvK Lied 126 : 1, 2 en 3 Adventskaars Stil gebed Votum en groet Zingen: GKB Gezang 121 : 1, 2, 3 en 4 Gebed Kinderen naar club Lezen: 2 Kronieken 24 : 1 – 22 Zingen: Psalm 2 : 1 en 4 Preek over 2 Kronieken 24 : 17 Zingen: ‘wijs mij de weg naar Bethlehem’ (Sela)
Kinderen terug Kinderlied: projectlied vers 3 en 6 Lezen wet Zingen: LvK Lied 358 : 1, 2 en 4 Avondmaal Lezen formulier 5 Viering Zingen: Psalm 146 : 1, 2 en 3 Gebed Collecte Zingen: GKB Gezang 111 Zegen
Preek: Jezus komt om je van mensen vrij te maken Vriendschap dia 1 – zwart We hebben net het verhaal van koning Joas gelezen. In dat verhaal worden ook zijn vrienden genoemd: eerst priester Jojada, daarna de leiders van Juda. Joas’ vrienden hebben een grote invloed op hem. Zo gaat dat met vrienden: ze hebben invloed op je. dia 2 – Intouchables 1 De film ‘les intouchables’ gaat ook over vrienden. De film laat zien hoe belangrijk vrienden zijn. Het gaat over twee mannen, Philippe en Driss. Philippe is een rijke man die bijna helemaal verlamd is. Daarom heeft hij een persoonlijke verzorger nodig.
Driss solliciteert op die functie en komt op gesprek. Direct is duidelijk dat hij helemaal geen baan wil. Hij wil alleen maar een handtekening dat hij gesolliciteerd heeft, want dat moet voor zijn uitkering. Philippe denkt daar anders over. Alle andere sollicitanten vinden Philippe zielig, en daar heeft hij helemaal geen zin in. Daarom neemt hij Driss aan. dia 3 – Intouchables 2 Al snel ontstaat er een vriendschap tussen Philippe en Driss. Een vriendschap waar ze allebei beter van worden. Driss krijgt een totaal ander leven. Hij is iemand uit de buitenwijken van Parijs, heeft zich in de problemen gewerkt, zelfs in de gevangenis gezeten, maar krijgt van Philippe een nieuwe kans. Opeens werkt hij voor zijn geld, krijgt hij daar plezier in, en leert hij verantwoordelijkheid te nemen. Driss en Philippe hebben een goede invloed op elkaar. dia 4 – Intouchables 3 Helaas hebben niet alle vrienden een goede invloed. Soms zijn vrienden heel slecht voor je. Ze worden ook wel ‘foute vrienden’ genoemd. Daar weet Driss ook alles van. Zijn leven op straat was een leven met foute vrienden. Vrienden die hem aan drugs hielpen. Vrienden die hem overvallen lieten plegen. Vrienden die ervoor zorgen dat hij zijn familie verwaarloosde.
Was Philippe er niet geweest, dan zouden deze vrienden nog eens zijn dood worden. dia 5 – thema Mensen zijn heel makkelijk te beïnvloeden. We passen ons vaak aan de mensen om ons heen aan. Daar gaat het mis bij koning Joas. Hij zit vast aan mensen. Maar, en daar gaat het vanochtend om, Jezus komt om je van mensen vrij te maken.
1.Onder invloed dia 6 – Jojada Joas is nog maar zeven jaar oud als hij koning wordt. Gelukkig hoeft hij niet in zijn eentje alle beslissingen te nemen. Hij wordt geholpen door Jojada. En Jojada heeft bewezen dat hij een goede vriend is. Want ook al is Joas nog maar zeven jaar, hij heeft al veel meegemaakt. Joas’ vader was eerst koning, maar is vermoord. Toen heeft Joas’ oma, Atalja, de macht gegrepen. Haar kom je liever niet tegen. Ze laat al haar kleinkinderen vermoorden. Er is er maar een die overleeft: Joas. Hij wordt door Jojada en zijn vrouw verstopt. Na zeven jaar vindt Jojada dat het tijd is voor verandering. Hij komt in opstand tegen koningin Atalja en zorgt ervoor dat Joas koning wordt. Ook zorgt Jojada ervoor dat de afgoden het land uit gaan
en de Israëlieten God weer gaan dienen. Je kunt dat nalezen in 2 Kronieken 22 en 23. En dan is Joas koning. Jojada wordt zijn advsiseur. Hij is een goede vriend, die Joas helpt om de goede beslissingen te nemen. Bijvoorbeeld om de tempel te herstellen. Deze was behoorlijk in verval geraakt. Joas roept het volk op om geld te geven om de tempel te restaureren, en aan die oproep wordt massaal gehoor gegeven. Jojada inspireert Joas in zijn koningschap. En als Jojada overlijdt, krijgt hij een koninklijke begrafenis. Zo veel heeft hij voor het volk betekend. dia 7 – Joodse leiders Pas dan blijkt goed hoe veel invloed Jojada had. Want al snel verandert Joas. Jojada is dood, die kan hem niet meer adviseren. Joas luistert nu naar andere raadgevers. De tempel, die nog maar net gerestaureerd is, wordt verwaarloosd. Allerlei afgoden worden het land weer binnengehaald. Joas komt onder invloed van heel andere vrienden. dia 8 – pesten Joas is gevoelig voor de mensen om hem heen. En hij is niet de enige. Ik denk dat iedereen dat wel eens heeft, dat je onder invloed van anderen iets doet wat je helemaal niet wilt. Ik herinner me bijvoorbeeld een vakantiebaantje waar in de pauzes vaak werd gelachen om een vreemde collega.
Dan is het zo gemakkelijk om mee te doen, want dan heb je de lachers op je hand… dia 9 – leiders De foute vrienden van Joas brengen hem op het verkeerde pad. Joas verandert van iemand waar je bewondering voor kunt hebben in een schurk. Zecharja, een zoon van de overleden Jojada, roept Joas op om terug te gaan naar God. Maar Joas wil het niet horen. Op Joas’ bevel wordt Zecharja vermoord, in de voorhof van de tempel. Het slot van het verhaal hebben we niet gelezen, maar met Joas gaat het alleen maar slechter. Zijn foute vrienden worden zijn dood. Door zijn eigen mensen wordt hij omgebracht. En terwijl Jojada een koninklijke begrafenis kreeg, wordt Joas niet bij zijn voorouders begraven. Gelukkig zie ik het nog niet van een nieuwe moord in De Voorhof komen. Maar het heeft wel gevolgen als je je aan mensen aanpast. Je pest bijvoorbeeld een klasgenoot of collega weg. Ook al was dat helemaal niet je bedoeling. En als mensen maar genoeg invloed op je hebben, raak je vervreemd van God. Je merkt niets van hem, en eigenlijk kan hij je gestolen worden.
2.God wil de belangrijkste zijn dia 10 – waardering is fijn Hoe kan het dat we zo gevoelig zijn voor anderen? Dat anderen zo’n grote invloed op ons hebben? Hoe kan het dat Joas zo snel omslaat? Het probleem bij Joas is dat voor hem zijn relatie met mensen
belangrijker is dan zijn relatie met God. En ik denk dat wij vaak ook meer bezig zijn met wat anderen van ons vinden dan met God. Joas is heel gevoelig voor mensen. Er staat dat de leiders van Juda hem hulde kwamen betuigen. Ze buigen voor hem neer, ze prijzen hem de hemel in, ze behandelen Joas alsof hij een god is. Joas geniet ervan: heerlijk, van die mensen waar je niets fout kunt doen. Hij was stiekem altijd al wel trots op wat hij bereikt had, maar deze vrienden laten hem buiten zijn schoenen lopen. Joas’ ego groeit en groeit. En de leiders van Juda bevestigen hem daarin. Joas vindt hen fijne mensen. Ze zijn zo vriendelijk, veel vriendelijker dan Jojada met z’n God, daar doet hij graag wat voor terug… Uiteindelijk vindt Joas het belangrijker om door mensen gezien te worden dan om voor God te leven. Joas is koning, de mensen kijken naar hem op. Dat bevalt hem uitstekend. Hij had het aan God te danken dat hij koning is, maar nu hij eenmaal de macht heeft, vergeet hij dat voor het gemak maar even. Joas heeft liever dat de mensen het naar hun zin hebben, en dat ze fijne dingen over hem blijven zeggen. En zeg nu zelf, het is toch ook heerlijk om complimenten te krijgen? dia 10 – God voorop Natuurlijk, met complimentjes is niets mis. Die kun je niet genoeg geven.
Maar laat complimenten en lovende woorden van mensen niet te belangrijk voor je worden. Want voor je het weet ga je je zo aan anderen aanpassen, dat je daarmee om complimenten vraagt. Je doet alles voor aandacht en waardering. Maar God wil graag de belangrijkste zijn. Hij wil niet dat hoe je naar jezelf kijkt, of je tevreden bent met jezelf, afhangt van wat andere mensen van je vinden. God heeft je gemaakt. Alleen daarom al ben je waardevol. Misschien vinden mensen je lelijk, saai of irritant. Maar God niet! Laat dat genoeg voor je zijn.
3.Jezus maakt vrij dia 12 – advent Maar waarom zou je dat lukken? Hoe zou je God belangrijker kunnen vinden dan alle meningen die mensen over je hebben? Als dat Joas niet lukte, waarom zou dat jou dan wel lukken? Dat brengt mij bij advent, de voorbereiding op kerst. Kerst is het feest dat Jezus naar onze wereld komt. Maar Jezus komt niet voor zijn eigen plezier, om eens een bijzondere ervaring op te doen. Jezus komt om de wereld te verlossen, te bevrijden van schuld. Jezus komt omdat de wereld zijn hulp hard nodig heeft. In het verhaal van Joas zie je daar iets van.
In het Oude Testament, in de tijd voor Jezus, wordt steeds meer duidelijk dat mensen een puinhoop van de wereld maken. Een wereld die aan mensen is overgeleverd, is ten dode opgeschreven. Of dat nu aan Joas is, aan jou of aan mij. Daarom komt Jezus: de wereld heeft hulp van buiten nodig. Jezus komt om de negatieve spiraal te doorbreken. Ook dat probleem van Joas, dat hij zo makkelijk verkeerd te beïnvloeden is. Jezus komt juist om je van mensen vrij te maken. dia 13 – Jezus bevrijdt Jezus is heel anders dan koning Joas. Ook aan Jezus werd getrokken door de leiders van Israël. Maar Jezus probeerde hen niet te vriend te houden. Hij was ongevoelig voor wat de Joodse leiders van hem vonden. Hij liet zich niet leiden door mensen, maar door God. Hoe moeilijk mensen het hem ook maakten, hij zocht steeds weer de wil van zijn Vader. Zelfs toen hij door mensen werd uitgekotst. In Jezus komt God dichterbij dan ooit. Voor Joas was God ver weg. Met het dagelijkse leven had God voor Joas weinig te maken. Daarom is hij zo makkelijk te beïnvloeden. Jezus komt veel dichterbij: op aarde. En met zijn Geest wil hij zelfs in je hart wonen. Om je te helpen vol te houden, niet met alle winden mee te waaien maar vast te houden aan God. Jezus wil je bevrijden
van wat andere mensen over je denken. Hij wil je bevrijden van de invloed van foute vrienden. Hij wil je bevrijden van dat je steeds, bewust of onbewust, probeert door mensen gewaardeerd te worden. Hij wil je een nieuw begin geven. Een begin waar zijn liefde genoeg voor je is.
4.Onder Jezus’ invloed dia 14 – Jezus’ invloed Dat gaat niet vanzelf. Helaas zijn er genoeg voorbeelden van de invloed die mensen hebben. Mensen als Driss, uit die film, zijn er helaas erg veel. Maar ik merk het bij mijzelf net zo goed, dat ik graag hoor dat ik een mooie preek heb gehouden, want dat streelt mijn ego zo lekker. En nogmaals: met complimenten is niets mis, maar wel als ik alleen nog maar preek om de waardering die ik er door krijg. Dan hebben mensen te veel invloed. Ik wil graag onder de invloed van Jezus zijn. Hij is iemand die heel anders is dan Joas. Hij is iemand die het wel waard is om als God te vereren, om voor te buigen en de hemel in te prijzen. dia 15 – kerk Hoe kom je, of hoe blijf je, onder Jezus’ invloed? Want ook Jezus is, net als de profeet Zecharja, vermoord. Maar het grote verschil is dat dat voor Jezus niet het einde van zijn boodschap was. Hij is opgestaan, is naar de hemel gegaan,
en heeft zijn volgelingen de opdracht gegeven iedereen over hem te vertellen. Jezus heeft zijn volgelingen opgeroepen elkaar vast te houden. Op die manier zijn zij onder Jezus’ invloed. Dat is de kerk: een plaats waar mensen Jezus willen volgen, een plaats waar we elkaar helpen om onder zijn invloed te zijn. Doe dus mee met Jezus’ volgelingen! dia 16 – avondmaal Juist bij het avondmaal willen we dat ook vieren. We gaan samen aan tafel, als volgelingen van Jezus. Samen willen we onder de invloed van Jezus zijn. Daarom denken we terug aan zijn leven en zijn dood. We willen elkaar ook helpen om bij Jezus te blijven. We vieren samen het avondmaal, omdat we er ook voor elkaar willen zijn. Elkaar in Jezus’ invloed willen trekken. En wat mensen ook van je vinden, het brood en de wijn zijn symbool voor dat je van God bent. Dat hij alles voor je geeft. Dat hij je echt vrij maakt. Amen.
Johannes 17,20-23 - Het profiel van een christen
(Preek gehouden op zondag 27 oktober 2013)
Votum / zegengroet Zingen: Ps 67 Gebed Lezen: Johannes 17 Zingen: Ps 146,1.3.8 Preek over Joh 17,20-23 Kort gebed Gez 70 Wetslezing Zingen LB 473,1.3.5.10 Gebed Collecte Zingen Gez 64 Zegen Opmerkingen: - ik hoor het graag van te voren wanneer deze preek ergens gelezen wordt. Mijn mailbox is geduldig:
[email protected] - Bij deze preek is een pp-presentatie beschikbaar
1. [dia 1] Het profiel van een christen – waar denk jij dan aan? Ik denk bijvoorbeeld aan profielen op sociale media [dia 2] Wie zit er op hyves, of twitter, of facebook, of google +, of instagram, pinterest, linkedin? En wie heeft er nog nooit gebruik gemaakt van sociale media? Bijna iedereen zit wel of een of andere netwerksite. Allemaal maken we dus profielen. Es een nieuwe profielfoto. Opmaak aanpassen. Achtergrondfoto’s. Of je kiest juist voor de standaardopmaak. Maar wie gebruikt er een lelijke foto van zichzelf als profielfoto? Niemand! Je kiest voor een foto
waar je goed op staat. Of apart. Of grappig. En als het een lelijke foto is, dan doe je dat expres. Wat zet je op je profiel: de dingen die leuk zijn en waar je goed in bent? Of je blunders? Een blunder misschien wel als je er om kunt lachen, maar niet als je je schaamt. Met een profiel profileer je jezelf – je laat je van je beste kant zien. Is het dan wel een goed idee om het te hebben over ‘het profiel van een christen’? Een christen weet toch: ik maak fouten? Daar wil ik eerlijk over zijn. God houdt van me, dus ik hoef me niet mooier voor te doen dan ik ben? Niet hoe ik er uit zie, of wat ik presteer, bepaalt ten diepste wie ik ben. Wie ik ben – dat wordt bepaald door Jezus – ik ben in Hem. Bij ‘profiel’ kun je ook denken aan een functieprofiel – in een personeelsadvertentie [dia 3]. Solliciteren mag natuurlijk altijd. Maar je maakt pas kans als je een goed cv hebt. Als je voldoet aan het functieprofiel. Of je hebt mazzel: ze kunnen niemand krijgen en zijn tevreden met minder. Is dat hoe het bij Jezus gaat? Dit en dit en dit zijn de vereisten voor een goede christen. Heb een persoonlijke relatie met God. Wees spiritueel, wees pastoraal, of diakonaal, en ook nog missionair. Zorg eerst maar eens dat je daaraan voldoet, dan mag je christen worden. Nee toch! Weg met dat thema dus? [dia 4] Nee – als het goed is groeit er iets in christenen. Profiel – dan gaat het niet over basisvoorwaarden. Over eisen waar je eerst aan moet voldoen. Maar wel ontstaat er iets, als je met Jezus leeft, als zijn Geest in je woont. Het profiel dat in je groeit – je krijgt het. Daarom denken we samen na over dat profiel vanuit Jezus’ gebed voor ons in Johannes 17.
2. We krijgen ons profiel van Jezus [dia 5] We hebben het over het profiel van een christen – iemand die Christus volgt. De Bijbel tekent Jezus als onze perfecte hogepriester – en zo iemand hebben we nodig. Iemand die weet wie we zijn – kleine, kwetsbare, tegenvallende mensjes. Iemand die voor ons bidt. Die – wonderlijk! – zelf het volmaakte offer is voor ons. Die hogepriester horen we hier in Johannes 17 bidden. Voor hij zich toewijdt aan God en zich heiligt voor ons – om ons bij God te brengen. Zijn offer en gebed dragen ons bestaan. Bidt Jezus dan voor ons? Ja, kijk in vers 20 [dia 6]: Ik bid niet alleen voor hen, maar voor allen die door hun verkondiging in mij geloven.
Jezus heeft toen al voor jou gebeden, voor mij! Zo heeft hij zich geofferd. In de hemel bidt hij zo nog steeds voor ons. Laat dat tot je doordringen: Jezus bidt voor jou. Dat is zo mooi. Het wordt nog groter. Want in deze verzen wordt twee keer ongeveer hetzelfde gebeden. Let op hoe het tweede deel begint (vers 22): [klik] Ik heb hen laten delen in de grootheid die u mij gegeven hebt … Jezus bidt en sterft niet alleen voor ons, hij geeft ons van zijn eigen grootheid! De heerlijkheid van het eeuwige leven dat nu begint. Zijn sprankelende vitaliteit die tot leven brengt. De manifestatie van Gods karakter en liefde. Dat krijgen wij – Jezus met zijn grootheid in ons. Het is maar niet dat Jezus voor ons bidt en voor ons sterft. Bij het profiel van een christen gaat het ten diepste hierom: dat in jou en in mij de grootheid van Jezus zelf zichtbaar wordt. Mijn profiel, dat is Christus’ profiel in mij! Dat is nog veel wonderlijker dan dat Jezus voor mij bidt. Als je dan zegt ‘ik geloof in Jezus’, of ‘ik heb een persoonlijke relatie met Jezus’ zeg je nog te weinig. Het effect van geloven in Jezus is dit: dat hij in ons woont en wij in hem. Als dat niet zo is, heeft het weinig zin om na te denken over het profiel van een christen. Dan wordt het wettisch. Bijzonder vermoeiend. Of oppervlakkig. Daarom: broers en zussen, beseffen jullie dat in Jezus geloven betekent: hij woont in mij, ik woon in hem? En dat hij zijn grootheid geeft? Blijven jullie in hem? Daarmee begint het profiel van een christen: [ dia 7] je blijft in Christus, Christus grootheid komt in jou.
3. De liefde van de Vader is de bron van ons profiel [dia 8] Ik had het even over dat wij in Jezus wonen en Jezus in ons. Maar als Jezus in Johannes 17 voor ons bidt, gebeurt in het Johannes-evangelie iets nieuws.
Steeds in Johannes zie je twee relaties: tussen Vader en Zoon, en tussen Jezus en zijn leerlingen. Zoals tussen Vader en Zoon, zo ook tussen Jezus en zijn leerlingen. [dia 9] In dit gebed brengt Jezus ons al biddend bij de Vader. Ons bestaan raakte verweven met zijn bestaan. Nu neemt ons Jezus twee keer mee in zijn eigen relatie met zijn Vader. Kijk maar [dia 10]: Zoals u in mij bent en ik in u, laat hen zo ook in ons zijn (21) Als wij in Jezus zijn, dan zijn we in Jezus ook in God…! En: ik in hen en u in mij (23) Als God de Vader in Jezus is, en Jezus is in ons, dan komt de Vader ook bij ons wonen! Jezus zelf is de verbinding tussen ons en zijn Vader. Jezus neemt ons mee in zijn eigen relatie met zijn Vader. Ja, dat hoor je goed. Het effect daarvan wordt even later duidelijk. Jezus bidt dan [dia 11] ‘…dat u hen liefhad zoals u mij liefhad.’ Jezus vraagt: Vader, hou net zoveel van al mijn leerlingen als u van mij houdt. Jij Gods kind, en God onze Vader. Wij zijn in God, de Vader houdt evenveel van ons als van zijn enige Zoon, wij zijn Gods kinderen, bijna net zo als Jezus. Lieve mensen, hier ben je nooit klaar mee. Deze hartverwarmende liefde is zo onverwachts. Ik merk dat ik er niet bij kan. Alleen al oog krijgen voor deze liefde vraagt een leven lang groeien in liefde. Maar als deze liefde op je leven schijnt, en je krijgt er oog voor, dan verander je tot diep in je hart. Tot in de diepste hoeken van je hart word je zacht. Verdwijnt je weerstand. Ga je intens houden van je Vader. Leer je liefhebben. Lieve broers en zussen: papa in de hemel houdt van jullie. Die liefde is de bron van alles wat Jezus voor ons is. Jezus geeft het aan ons door. Het is de bron van ons profiel als christen. Jullie mogen in God zijn. Dit is zo wonderlijk groot. Aanbid Vader, Zoon en Geest!
Zo geldt als tweede onderdeel van ons profiel: [dia 12] je blijft dankzij Christus ook in God, want Vader houdt van je.
4. Als je dat gaat zien, dan snap je hopelijk ook de volgende stap [dia 13]: Uit de eenheid van Vader en Zoon ontstaat onze gemeenschap. Want Jezus bidt echt vergaande dingen: [dia 14] Laat hen allen één zijn (21) En opdat zij één zijn zoals wij (22) Eén zijn zoals Vader en Zoon; goddelijke eenheid afgespiegeld onder mensen. Dan gaat ’t natuurlijk om veel meer dan eenheid van kerkinstituten. Dat is maar een klein begin. Diepe verbondenheid met elkaar vanuit het evangelie. De gemeenschap van de Heilige Geest. Toewijding aan God. Afhankelijkheid. Eén in gebed en verlangen. Voor hetzelfde gaan. Samen gericht op Gods rijk. Liefdevolle inzet voor elkaar. Het goede nieuws uitdragen. Jongens, jongens, waar hebben we het hier over? [dia 15 – leeg] Kijk eens om je heen: is die eenheid er onder christenen? Zoveel kerken als er zijn. En is het binnen de verschillende kerken zoveel beter? Wordt hier in de gemeente een goddelijke eenheid zichtbaar? Jezus bidt dat door de eenheid van christenen anderen tot geloof komen? Zou niet eerder het omgekeerde gelden: dat mensen niet meer geloven omdat de kerk niet die goddelijke eenheid laat zien? Hoeveel mensen zijn in de kerk hun geloof kwijtgeraakt? Door theologische onzin en ruzies over de leer. Door seksueel misbruik door ambtsdragers en door vetes. Door liefdeloosheid, onvrijheid, machtsmisbruik, lafheid. Ach noem het allemaal op – doordat die volmaakte eenheid ontbrak. Wat zegt dat over of wij wel in God bleven? Of wij wel in Christus bleven? Wat zegt dat over ons geloof? Wat hebben wij Jezus’ gebed nodig! Wat hebben wij Jezus nodig. Heer, ontferm u over ons… Maar let op: laat Jezus je bemoedigen. Hij bidt: [dia 16] Laat hen allen één zijn, Vader. Zoals u in mij bent en ik in u, laat hen zo ook in ons zijn …. Ik heb hen laten delen in de grootheid die u mij gegeven hebt, opdat zij één zijn zoals wij: ik in hen en u in mij. Dan zullen zij volkomen één zijn …
Ik zou niet weten hoe er buiten God om zulke gemeenschap zou kunnen ontstaan. Natuurlijk: de ontkerkelijking van Europa zegt iets over de kwaliteit van het geloofsleven van Europeanen. Wie niet in Christus blijft, raakt Gods gemeenschap kwijt. Maar voor wie wel in Christus blijft, groeit gemeenschap, met God en met elkaar. Vanuit God is ook dit onderdeel van ons profiel: [dia 17] ‘Je streeft naar volmaakte gemeenschap met je broers en zussen’.
5. Ja, vanuit God kan het, als verbazingwekkende genade: Maak als gemeenschap Gods liefde zichtbaar voor iedereen [dia 18]
Om ons heen breekt gemeenschap zomaar kapot. Zonde en duivel maken gemeenschap kapot, in huwelijken, in families, in bedrijven, in kerken – overal waar mensen samen zijn. Maar Gods liefde is een nieuw begin. Waar de dood lijkt te winnen, zelfs daar is Gods liefde groter. O, wat een wonderlijk gebed: [dia 19] Laat hen allen één zijn, Vader. Zoals u in mij bent en ik in u, laat hen zo ook in ons zijn, opdat de wereld gelooft dat u mij hebt gezonden Zo is God – kleine kwetsbare mensjes de wereld insturen met de grootheid van Jezus. Met zijn eigen liefde. Wij mogen het laten zien: aan onszelf, aan iedereen om ons heen: er is een God die gemeenschap sticht. God is liefde! Dat is onze uitdaging: laat zien dat het kan: leven in gemeenschap met God, en daardoor in gemeenschap met elkaar. Gods liefde tastbaar maken. [dia 20] Er zijn zoveel voorbeelden te noemen. Je hebt het vast wel eens meegemaakt, mooie momenten van christelijke gemeenschap, waarbij je het terugkreeg: wat bijzonder, wat een goede sfeer, wat goed dat jullie dit doen! Dan merk je: Christus’ grootheid in ons zet anderen aan het denken. Het kan gewoon thuis in je eigen huwelijk, voor je kinderen, je buurt en je gasten. Als je zo samen bent dat je ruimte hebt voor anderen. En jongeren uit de buurt weten dat ze bij jullie terecht kunnen – ze komen vanzelf mee met je eigen kinderen. Of als gezin kun je een actieve rol hebben in je huiskring. Moet je eens opletten wat het met mensen kan doen, als je blijft investeren in contact en bereid bent je leven met hen te delen. Welkom! Verlang ernaar dat in je huis zo Gods liefde tastbaar wordt voor anderen. Het kan als gemeente. Je kunt activiteiten organiseren waar je anderen gastvrij ontvangt. Een inloophuis, of een open kerk, of een kerstmaaltijd, of sportactiviteiten voor jongeren uit de buurt. Iedereen kan meedoen met zijn eigen gaven: koken, organiseren; gastheer of gastvrouw zijn, luisteren, uitleggen wie Jezus is. En bidden, dat de sfeer goed is, zodat Gods liefde opgemerkt wordt en mensen je teruggeven: hier voel ik me welkom.
Ook dat hoort bij het profiel: [dia 21] Je laat door middel van christelijke gemeenschap Gods grootheid en liefde zien.
6. Durf je het, laten zien wat God voor je betekent? [dia 22 – zwart] Of schaam je je ervoor dat jij nog bij die christengekkies hoort? Ik moet vaak een drempel over, van angst, van schaamte. Geloof daarom: Jezus bidt voor ons. Jezus geeft ons zijn grootheid. God geeft ons de liefde voor zijn eigen Zoon! Wij hebben een goed verhaal, niet iets dat achterhaald is. Ok, het is niet ons eigen verhaal over ons eigen profiel en ons eigen succes. Het is inderdaad vaak gebeurd: dat mensen hun geloof kwijtraken, en negatieve ervaringen met de kerk en met christenen daarin een rol spelen. Maar wat brengt mensen tot geloof? Net zo goed zijn positieve ervaringen met christelijke gemeenschappen daarin belangrijk. Wat wil je anders? Er is maar één God die in een wereld vol gebroken gemeenschap herstel kan bieden. Er is maar één God die zijn Zoon gestuurd heeft om nieuw leven te geven. Er is maar één Heer, Jezus Christus, die zijn grootheid aan ons geeft en ons bij zijn eigen Vader brengt. Besef: als gemeente hebben we in deze wereld een prachtige roeping: Gods grootheid en Gods liefde tastbaar maken. God is niet te zien. God wordt ervaarbaar als wij als gemeenschap in Hem leven. Hier bij ons, wil God gevonden worden. Door mensen die Jezus nog niet gevonden hebben en God niet kennen. Dat hoef je niet op je eentje – dat kan ook niet op je eentje. Samen als gemeenschap mogen we het doen. Het gaat om twee dingen, en die twee dingen moet de wereld zien: dat wij in Christus zijn en door Christus in God – dat is het ene. En het andere is het effect daarvan: dat wij één zijn. Alleen maar deze twee dingen: zichtbaar leven in gemeenschap met God, en zichtbaar leven in gemeenschap met elkaar. [CONCLUSIE KAN MET KINDEREN OOK ANDERS] Dit is dus het profiel van een christen: [dia 23] 1. 2. 3. 4.
Je blijft in Christus, Christus grootheid komt in jou. Je blijft dankzij Christus ook in God, want Vader houdt van je. Je streeft naar volmaakte gemeenschap met je broers en zussen. Je laat door middel van christelijke gemeenschap Gods grootheid en liefde zien
Het is geen vereiste vooraf. Natuurlijk niet. Het is juist één wonderlijk geheel van onverwachte liefde. Dit verzin je niet: Jezus die voor ons bidt en ons zijn grootheid geeft. Vader die van je houdt, net als van Jezus. Aanbid God vol verwondering, blijf in Christus en blijf in God. En bid en verleng ernaar dat de rest van het profiel vanzelf groeit! Het is de verhoring van Jezus’ gebed. Laten wij er nu ook samen om bidden.
[ALTERNATIEF MET KINDEREN] Hebben jullie ze alle vier? 1. Je blijft dichtbij de Here Jezus 2. God is je Vader, hij houdt van je 3. Je bent samen met je broers en zussen 4. Samen laat je zien: God geeft ons prachtige dingen, God is liefde! Zijn dat dingen die je vooraf moet kunnen? Voordat je bij Jezus mag horen? Nee! Jezus bidt er om – Hij wil ze ons geven. Laten wij daar samen nu ook om bidden. [KORT GEBED VOOR HET LIED NA DE PREEK]
1 Koningen 9,3-7 - Salomo valt voor afgoden, Jezus brengt oprechtheid
Aansteken 2 adventskaars Stil gebed Votum Zegengroet Zingen: Ps 32,1.2 Gebed Kinderen naar de kinderclub Lezen uit de Bijbel: - 1 Koningen 9,1-9
- Zacharia 6,9-15 - Zacharia 9,9-10 Zingen: LB 121,1.2 Preek over 1 Kon 9,3-7 Zingen: LB 118 Kinderen Kinderlied: Projectlied vers 1,2,6 Als wetslezing – zaligsprekingen Zingen: Ps 101,1.2.3.5 Gebed Collecte – tijdens collecte: ND Adventlied 2 Zingen: Ps 89,1.2.6 Zegen Opmerkingen: - Ik vind het prettig om het even van te voren te horen wanneer deze preek ergens in een kerkdienst gelezen wordt. In mijn mailbox past altijd nog wel een mailtje:
[email protected] - Bij deze preek is een pp-presentatie beschikbaar
< 1. [dia 2 – zwart ] Salomo moest oprecht zijn. Wat is dat, oprechtheid? Het lijkt op wat wij tegenwoordig noemen ‘integriteit’. Een voorbeeld van wat het niet is? Ik herinner me van vroeger – ik zat denk ik ergens in klas 2 of 3 van de lagere school – dat we samen met een stel jongens op het schoolplein om iemands fiets heen stonden, in een baldadige stemming. Ik schopte tegen zijn achterlicht aan. Kapot. Ik vertelde het niet thuis. Maar ik kreeg een paar dagen later wel een rekening die ik moest betalen. Ik heb het mijn ouders weer niet verteld. Ik heb iets bedacht over een verjaardagskado voor een juf. Daarvoor kreeg ik geld mee. Genoeg om die rekening voor een nieuw achterlichtje te kunnen betalen. Wat oprechtheid wel is: [dia 3] president de Klerk van Zuid-Afrika die zich laat overtuigen: apartheid is niet wat God wil. En apartheid daarom afschaft. Niet het eigen belang, maar
gerechtigheid voorop. Of Nelson Mandela, die geen wraak neemt als hij uit de gevangenis komt, maar verzoening zoekt. Niet het eigen belang, maar vrede. [dia 4 – zwart] In de Bijbel is David het voorbeeld van iemand die oprecht is – kijk maar in vers 4. Oprechtheid heeft te maken met openheid en eerlijkheid. Niet de schone schijn ophouden. Niet a zeggen en b doen. Integer zijn. Het gaat richting volmaaktheid, maar het belangrijkste is: dat je tegenover God eerlijk bent. David was niet volmaakt, maar hij was wel eerlijk over zijn fouten. Een open en eerlijke relatie met God – dat is het belangrijkste. Die twee hebben met elkaar te maken: God – en oprechtheid. Niet voor niets gaat het in 1 Koningen 9 over iets positiefs – oprechte toewijding aan God – tegenover iets negatiefs –afgoden dienen. Bij God word je oprecht. Bij afgoden juist niet. God doet wat Hij zegt. Bij God ben je veilig en hoef je je niet groter voor te doen dan je bent. Daardoor leer je eerlijk te zijn. Word je een goed en integer mens. Afgoden beloven je van alles. Maar ze zijn als een verslaving: je hebt ze nodig, maar ze stellen teleur. En dan moet je je groot houden. De schone schijn gaat regeren. Van binnen maken ze je leeg. Ze maken je juist gespleten. Onoprecht. Zoals ik niet wilde dat mijn ouders zouden weten dat ik dat lampje kapot geschopt had. En maar ging liegen om aan het geld te komen. Hoe oprecht ben jij?
2. Ik noemde David al – maar het gaat hier over zijn zoon Salomo. God vraagt van Salomo, vers 4 in de HSV: [dia 5] … wanneer u voor Mijn aangezicht wandelt, zoals uw vader David met een volkomen hart en in oprechtheid gewandeld heeft, door te handelen overeenkomstig alles wat Ik u geboden heb, en u Mijn verordeningen en bepalingen in acht neemt … Zo ziet een goede koning er uit! Als hij zo koning is, dan komt het goed. [dia 6] Dan blijft iemand uit zijn familie koning (vers 5). Dan blijft het volk in het land wonen. Dan blijft God in de tempel wonen (vers 7). Ja, want wanneer zegt God dit tegen Salomo? [dia 7 – zwart] Salomo, de zoon van David, is koning geworden. Hij is de wijze koning. De vredekoning. De koning die de tempel gebouwd heeft. En dan – lees maar in 1 Koningen 8 – wordt de tempel ingewijd. Salomo bidt een indrukwekkend gebed. Hij vraagt God om in deze tempel te komen wonen. Om hier bij zijn volk te zijn en naar hen te luisteren. Een tijdje later verschijnt God aan Salomo. God zal doen wat Salomo gevraagd heeft.
God zegt – vers 3 (HSV): [dia 8] Ik heb uw gebed en uw smeekbede gehoord, die u voor Mijn aangezicht gesmeekt hebt. Ik heb dit huis dat u gebouwd hebt, geheiligd om Mijn Naam daar tot in eeuwigheid te vestigen. Alle dagen zullen Mijn ogen en Mijn hart daar zijn. God heiligt de tempel – dit is zijn tempel, hem toegewijd. Hij wil er voor eeuwig wonen. Maar God zegt iets heel bijzonders: Hij zal niet alleen zien wat er allemaal gebeurt. Hij zal niet alleen luisteren. God belooft: [dia 9] Alle dagen zullen mijn ogen en mijn hart daar zijn. Zijn hart zal in de tempel zijn – zijn aandacht. Hijzelf. Intiem en liefdevol dichtbij. Alleen, direct na die mooie belofte volgen de voorwaarden. [dia 10 – zwart] Salomo, jouw familie blijft het koninklijk huis als jullie mij met heel je hart oprecht toegewijd zijn. Maar als jullie bij mij weggaan, afgoden gaan dienen, dan houdt het op. Dan ga je in ballingschap. Dan wil ik niks meer weten van deze tempel. Die woorden zijn het keerpunt in de geschiedenis van Salomo. Hij is rijk, machtig, en trouwt vele vrouwen. Geld, macht en seks – het zijn ook vandaag drie afgoden. Macht corrumpeert. Salomo gaat andere goden dienen, kijk maar in hoofdstuk 11 van 1 Koningen. Hij redt het niet – de voorwaarden zijn te zwaar.
3. Wat heb je nu aan zo’n God? Het ene moment zegt hij mooie dingen, het andere moment pakt hij het je allemaal weer af. Wil God nu bij mensen zijn, of niet? Als hij zulke torenhoge voorwaarden stelt – dan weet je toch dat het nooit wat kan worden? Hoewel: is het zo gek: [dia 11] Gods hart komt bij mensen wonen (vers 3). God wil dat ons hart hem oprecht toegewijd is (vers 4). Dat klinkt niet onredelijk. Zou het jou lukken – Gods hart bij jou, jouw hart bij God? Een jaar of drie geleden viel het me op dat Jezus en de apostelen ons oproepen om volmaakt te zijn – altijd, in alle opzichten. [dia 12 – zwart] Maar sinds ik dat bewust probeer, valt me op hoe moeilijk dat is. Ik ben soms zo gehecht aan zondige patronen en gewoontes. Soms gaat het goed – maar soms bid ik: Heer help me op uw nieuwe manier te leven – terwijl ik weet dat ik het diep in mijn hart niet wil. Als ik dat zo laat, ben ik niet oprecht.
Oprecht zou het zijn om te zeggen: Heer, ik vraag u dit, maar diep in mijn hart wil ik het niet. Vergeef me dat, en maak me oprecht. Zomaar hou je jezelf voor de gek. Pas had ik ’t met Janneke over Salomo. Macht corrumpeert. Toen vroeg Janneke: zou het bij ons ook zo zijn? Mijn reactie was: ‘Welnee, wij hebben te weinig macht’. Het valt nog wel mee. Maar later herinnerde ik me momenten dat het niet meeviel. De corruptie is er zo maar. Wie oprecht is, is iemand uit een stuk. Niet liegen om de schone schijn op te houden. Niet stelen om dingen recht te trekken. Niet over anderen heen walsen. Helemaal open voor God – eerlijk, kwetsbaar – wat lukt èn wat niet lukt open leggen voor God. Dat kan bij geen enkele afgod. Alleen bij God kan dat. Hoe oprecht ben jij? Verlang je ernaar ‘met heel je hart God oprecht toegewijd te zijn’? Gods hart bij jou, jouw hart bij God? Wil jij dat God jouw God is – en niet een afgod? Vraag het je af – op weg naar het avondmaal van volgende week. Maar ja, terug naar Salomo en God. Wat heeft het voor zin om te zeggen: ik beloof je dat mijn oog en mijn hart hier in deze tempel zullen zijn – en er onhaalbare voorwaarden aan te verbinden? Is het bij de avondmaalsviering trouwens niet net zo: God is alleen bij mij als ik oprecht met mijn hart bij God ben? Kunnen we niet beter stoppen met deze veeleisende God?
4. Voor Salomo en zijn zonen waren de voorwaarden te groot. De afgoden kwamen. De koningen moesten hun volk bij God bewaren. Davids zonen konden het niet. De tempel werd verwoest. De Israëlieten werden gedeporteerd, weg uit hun land. Maar we hebben ook gelezen uit Zacharia – profeet na de ballingschap. Hij profeteert over een telg. Een koning. Er komt weer een koning. Een koning die de tempel herbouwt. Uit de hele wereld komen mensen naar hem toe – helpen om de tempel te herbouwen. Deze koning is nederig en rijdt op een ezeltje. Een koning die het land in goede vrede regeert. Hij brengt zelfs vrede tussen de volken. Wereldwijd zal hij regeren.
Zie je dat? Dit is een nieuwe Salomo. Kijk maar wat er in 1 Kronieken 22,9-10 over Salomo staat: [dia 13] Maar je zult een zoon krijgen. Hij zal een man van vrede zijn, want ik zal hem rust geven door hem van al zijn vijanden te verlossen. Salomo zal hij daarom heten; tijdens zijn bewind zal ik Israël rust en vrede schenken. 10 Hij zal een huis bouwen voor mijn naam. Hij zal voor mij een zoon zijn en ik voor hem een vader, en ik zal ervoor zorgen dat zijn troon in Israël niet zal wankelen. Kronieken is geschreven in de tijd van Zacharia, na de ballingschap. De positieve kant van Salomo staat voorop. Eigenlijk is de beschrijving van Salomo in Kronieken tegelijk een profetie. Ook Zacharia profeteert immers over een koning die komt. Een nieuwe Salomo: Zoon van David. Zoon van God Hij geeft vrede. Sterker nog: hijzelf verlost Israel van vijanden –dood, duivel, zonde. Hij maakt maar niet een nieuw gebouw, Hij is zelf de nieuwe tempel. Hij is er de hoeksteen van; mensen van over de hele wereld komen om in deze tempel bouwsteen te zijn – jullie zijn tempel van de Heilige Geest, gebouwd op Christus als hoeksteen. Deze koning zal voor altijd regeren. Jezus is de grote zoon van David, de grote vredekoning, de tempel in eigen persoon. Gods ogen en Gods hart bij mensen. Immanuël – God met ons. [dia 14 - zwart] En denk dan weer aan Zacharia: hij is nederig. Hij rijdt op een ezeltje. Macht corrumpeert – maar niet bij Jezus. Hij is meer dan Salomo, meer dan David: hij is met heel zijn hart God oprecht toegewijd.
5. In Jezus Christus weet je ook precies wat je aan God hebt – en Gods voorwaarden zijn niet meer te hoog. De koning – Jezus – vervult de voorwaarden. Lees vers 4 en denk aan Jezus: [dia 15] Hij is God, Gods Zoon, natuurlijk dient Hij geen afgoden. Hij is oprecht God toegewijd. Hij is gehoorzaam, zelfs tot aan de dood van het kruis. Hij houdt zich altijd aan Gods bepalingen en rechtsregels. En dus: nooit wankelt zijn troon. [dia 16] En dus: geen ballingschap, maar wij samen tempel van de Heilige Geest. Nooit meer hoeven mensen zonder God te zijn : in Jezus zijn Gods oren en Gods hart bij ons – de Heilige Geest wordt zelfs in onze harten uitgestort. Gods liefde wordt in onze harten uitgegoten. In ons!
Salomo – koning van Shalom, vredekoning. Dat is koning Jezus echt! Maarre… 1 Koningen 9 gaat ook over het volk, kijk in vers 6 en 7: [dia 17] Maar mochten jullie of je nakomelingen je van mij afwenden en je niet houden aan de geboden en bepalingen die ik jullie heb opgelegd, en in plaats daarvan andere goden gaan vereren, 7 dan zal ik de Israëlieten verdrijven van het grondgebied dat ik hun gegeven heb en wil ik niets meer weten van deze tempel, die ik voor mijn naam heb geheiligd. Hoe zit het dan als wij ons niet houden aan Gods geboden? Als wij niet oprecht zijn? Als wij afgoden dienen… Je zei eerder in de preek: de apostelen leren ons: wees met heel je hart God oprecht toegewijd! Wat schiet je op met Jezus? [dia 18 – zwart] Hoe was het bij Salomo? God zei: ik wil bij jullie zijn in de tempel. Daar kom ik heel dichtbij, daar zijn mijn oren en mijn hart. Maar er zijn twee voorwaarden. De eerste is de koning – de koning moet God toegewijd zijn. Dan zorgt de koning – de leider – dat het volk bij God blijft. En de tweede voorwaarde is het leven van het volk zelf: geen afgoden dienen, maar God gehoorzamen. Aan beide voorwaarden is niet voldaan. Maar Jezus zorgt ervoor dat aan beide voorwaarden wel voldaan wordt. Hij is zelf de koning die helemaal God toegewijd is. Hij is zelf God. De eerste voorwaarde. En de tweede: hij maakt zijn volk nieuw. Zodat heel het volk gaat leven als nieuwe mens. Jezus – de nederige koning op een ezeltje uit Zacharia 9. [dia 19] Oprecht, integer, toegankelijk. De nederige baby in een voerbak in Bethlehem. Hij nodigt jullie volgende week uit aan tafel: kom, wees welkom! Laat mij je helemaal nieuw maken – met heel je hart God oprecht toegewijd!
6. Kom naar Jezus en geloof in Hem! Hij is de tempelbouwer – Hij is de hoeksteen van de tempel van de Heilige Geest. Jullie mogen die mensen zijn uit Zacharia 6,15: [dia 20] Uit verre landen zullen mensen hierheen komen om te helpen bij de bouw van de tempel van de HEER.
Jij – steen in de tempel van de Heilige Geest – helemaal Hem toegewijd. Jullie mogen de volken zijn die in vrede leven, zoals in Zacharia 9,10 staat: [dia 21] Hij zal vrede stichten tussen de volken. Zijn heerschappij strekt zich uit van zee tot zee, van de Rivier tot de einden der aarde. In vrede leven, dichtbij God, dichtbij het hart van God. [dia 22 – zwart] Dat wil je toch? Daar verlang je toch naar? Jouw hart dichtbij Gods hart? Laat Jezus je helemaal nieuw maken! Dat is nodig. Jezus zegt in Matteüs 5, de zaligsprekingen aan het begin van de bergrede, vers 3: [dia 23] Gelukkig wie nederig van hart zijn, want voor hen is het koninkrijk van de hemel. En vers 8: Gelukkig wie zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien. Wees niet bang voor Jezus – macht corrumpeert hem niet. Bij Hem is het veilig. Hij heeft alles voor je over gehad – zelfs zijn leven. Hij kan je hart oprecht maken – nederig, zuiver. Ga naar hem toe. Ga zo volgende week avondmaal vieren. Ook als je weet dat je niet oprecht bent – juist dan. Met het gebed van Psalm 86,11 – in de HSV:[dia 24] Leer mij, HEER, Uw weg, ik zal in Uw waarheid wandelen, maak mijn hart één om Uw Naam te vrezen Heer, U weet wie ik ben, hoe oprecht ik ben – of hoe onoprecht.
Ik ben soms zo dubbel, zo gespleten. Laat het me zien, als zonde en afgoden mij kapot maken. Vergeef me en maak me vrij! Ik verlang ernaar: altijd met heel mijn hart u oprecht toegewijd te zijn! Maak mijn hart één! Laten we nu ook samen bidden voor en met elkaar – ik nodig je uit om van harte mee te bidden. Heer, u doorgrond en kent ons. U weet of wij oprecht zijn of niet. Doorgrond ons, God, en ken ons hart. Vergeef ons onze dubbelheid – wil ik wel of wil ik niet? Vergeef ons als we de zonde soms zo lekker vinden. Bevrijd ons als we verslaafd zijn. Bevrijd ons van onze afgoden. Koning Jezus, vredekoning, laat ons met u sterven en opstaan! Maak onze harten één om Uw Naam te vrezen. Mensen uit één stuk. Oprecht. Toegewijd aan u. Amen
2 Samuël 7:1-16 - Jezus komt in het gewone leven Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op:
[email protected]. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Liturgie Amfora: -That’s Why I Sing -Mary’s Boychild
Adventskaars Stil gebed Votum en groet Amfora: Come Let Us Sing Lord We Give You Glory Lezen wet Zingen: LvK Lied 125 : 1, 4 en 5 Gebed Kinderen naar club Lezen: 2 Samuël 7 : 1 – 16 Zingen: Psalm 118 : 8 en 9 Preek Amfora: -10.000 Redenen -I Heard the Bells Kinderen terug Kinderlied: projectlied vers 1 en 6 Gebed Collecte Amfora: -Zegenbede Opwekking 710 -Glory to God Almighty Zegen
Preek: Jezus komt in het gewone leven Huizen dia 1 – huizentijdschrift Ik vind het altijd leuk om huizen van anderen te zien. Waarschijnlijk ben ik niet de enige.
Er zijn veel tijdschriften over wonen en op de televisie kun je misschien wel elke dag huizenprogramma’s zien. Blijkbaar is daar markt voor. Het is leuk om eens te gluren hoe een ander woont, om ideeën op te doen voor je eigen huis, of om gewoon even weg te dromen. dia 2 – woonkamer Zelf kom ik bij veel mensen thuis, dat hoort nu eenmaal bij mijn vak. Ik kom in goedkope huizen en in dure huizen, in huizen die keurig opgeruimd zijn en in huizen waar van alles rondslingert, in huizen die volgebouwd staan met boekenkasten en in huizen waar je vanaf elke plek de tv kunt zien. En wat ik het leukste vindt: elk huis zegt iets over de mensen die er wonen. Je leert iemand beter kennen als je eens bij hem thuis bent geweest. dia 3 – landhuis Sommige huizen zijn voor ‘gewone’ mensen onbereikbaar. Van die huizen die je op de tv ziet: met een enorme oprijlaan, een garage waar 5 auto’s in passen, en voor alle 10 de slaapkamers een eigen badkamer… O, en natuurlijk is het ook zeer stijlvol ingericht, met de duurste, en dus beste, materialen. Het zijn huizen voor zeer succesvolle mensen. dia 4 – paleis op de Dam
Zulke huizen zijn er altijd al geweest. Een paar jaar geleden was ik in Amsterdam, in het paleis op de Dam. Oorspronkelijk was dit paleis het stadhuis. Later werd het een paleis, en nu is het voor publiek geopend. Het is overweldigend om er te zijn. Ik heb me vergapen aan alle luxe, de grootsheid, de pracht en praal. Het paleis straalt uit dat het niet voor gewone mensen is. Het is een koninklijk paleis. En de koning gebruikt het nog altijd om gasten te ontvangen. dia 5 – Jezus komt in het gewone leven Maar als mensen zulke prachtige huizen voor zichzelf bouwen, wat voor huis moet God dan wel niet hebben? Als de koning al zo’n indrukwekkend paleis heeft, dan moet God toch helemaal een bijzonder huis hebben. Want God is toch veel groter en belangrijker dan de koning? Het is toch schandalig als mensen voor zichzelf mooiere huizen bouwen dan voor God? God denkt daar anders over. Hij hoeft geen duur paleis, geen pracht en praal. Hij woont veel liever dicht bij de mensen. Vandaag is de eerste adventszondag, de tijd om je voor te bereiden op kerst, en we staan er bij stil dat Jezus komt in het gewone leven.
1. God verdient beter dia 6 – God woont in een tent Laten we even een sprong in de tijd maken, naar koning David van Israël.
David vindt ook dat God een prachtig huis moet hebben. In ieder geval beter dan die tent waar God nu in woont. God verdient beter. Het is niet zo gek dat juist David met dit idee komt. Israël heeft roerige jaren achter de rug. Eeuwen waarin er altijd wel wat was. Dat begon al met de ontsnapping van de Israëlieten uit Egypte. Ze hebben toen 40 jaar rondgetrokken in een woestijn. Ze hadden daar nooit eens even rust, moesten altijd op hun hoede zijn en hebben de nodige oorlogen gevoerd. Toen ze eindelijk aankwamen in Israël, bleven ze vechten. Ze waren er niet welkom, en werden van alle kanten aangevallen. En steeds als het erop leek dat er eindelijk rust kwam, was er wel weer een nieuwe vijand om de Israëlieten het leven zuur te maken. Tot de tijd van David. Al die tijd stond de ark van God, het teken van Gods aanwezigheid, in een tent. Als de Israëlieten werden aangevallen, konden ze de tent opslaan en de ark meenemen. Al die tijd trok God mee met de Israëlieten. dia 7 – David woont in een paleis Maar nu is dat niet meer nodig! Ook David heeft oorlogen gevoerd, maar nu is er eindelijk echt vrede. Eindelijk is er rust in zijn rijk. En David bouwt een paleis. Als koning hoeft hij niet meer steeds op de vlucht te zijn,
hij mag nu in Jeruzalem gaan wonen. En natuurlijk bouwt hij een huis in koninklijke stijl: een prachtig paleis. Toch zit het David niet helemaal lekker. Hij is de koning, met een paleis waar je ‘u’ tegen zegt, zoals dat hoort bij een koning, maar God woont nog in een tent. David schaamt zich ervoor. Het kan toch niet, dat hij een mooier huis heeft dan God?! God heeft niet eens een huis, hij woont tussen een paar tentdoeken. God verdient beter! De profeet Natan is het direct met hem eens: God moet een fatsoenlijk huis krijgen, nog mooier dan dat van de koning. dia 8 – God moet het beste krijgen Ik vind dat ook helemaal niet gek gedacht. Iedereen is toch onder de indruk van dure huizen? Zoals dat paleis op de Dam: dat straalt succes uit en macht. Zo’n huis geeft een koning status, aanzien. En voor onszelf willen we toch ook het beste? Dan laat je God toch niet in een tent wonen? Een God die in een tent woont, die kun je niet serieus nemen. Als we voor onszelf het beste willen, dan moet God wel het bijzonderste krijgen.
2.God wil tussen mensen wonen dia 9 – God kiest een simpele tent
Maar God heeft heel andere plannen! Hoe goed David het ongetwijfeld bedoeld heeft, God wil niet dat David voor God een huis gaat bouwen dat zijn eigen huis overtreft. De tent voldoet prima voor God. Er is geen enkele reden dat David zich voor God zou moeten schamen. Ja, David woont in een prachtig paleis, en de tent van God steekt daar mager bij af. Maar God wil dat zo! Hij heeft er zelf voor gezorgd dat David koning is geworden. David was ook maar een simpele herder, David wist wel wat het was om in een tent te wonen, maar God heeft hem koning gemaakt en hem een paleis gegeven. Daar hoeft David zich niet voor te schamen, daar mag hij gewoon blij mee zijn. En als God zelf ook zo’n indrukwekkend huis had gewild, dan had hij er wel om gevraagd. Maar God heeft liever die tent. In die tent is hij steeds meegetrokken met Israël, kon hij dicht bij de mensen blijven. Door die eenvoudige tent kon hij met de mensen mee gaan. En dat was bijzonder. Andere volken hadden ook goden, maar zij waren er van overtuigd dat hun goden alleen in hun grondgebied macht hadden. Maar God gaat altijd met zijn volk mee. Hij hecht geen waarde aan een duur huis, en aan de status die zo’n huis geeft.
God houdt van eenvoud. dia 10 – God bouwt voor David David hoeft geen prachtig huis voor God te bouwen. God draait het om: hij zal een huis voor David bouwen. Davids koningshuis zal altijd blijven bestaan. Ook Davids zoon zal koning zijn. En dan staat er nog heel kort dat deze zoon, Salomo, wel een huis voor God mag bouwen. Maar eerst wil God geven, eerst wil God bouwen. Alles op Gods tijd. Maar God belooft David in dit gedeelte nog veel meer. David zelf zal er geen idee van hebben gehad hoe ver Gods beloften gaan. God belofte, dat Davids koningshuis altijd zal bestaan, gaat namelijk al over Jezus. Dat Salomo een tempel gaat bouwen, dat is helemaal niet zo belangrijk. Die tempel is ook maar een tijdelijk huis voor God. God heeft veel grotere plannen. dia 11 – Jezus: God woont tussen mensen God zal Davids koningshuis bouwen. En honderden jaren later wordt Jezus geboren, als nakomeling van David. Jezus, de zoon van God die zelf God is, wordt een mens van vlees en bloed. Hij krijgt een heel gewoon lichaam, hij eet en drinkt, hij raakt mensen aan. En Jezus noemt zichzelf ook een tempel. dia 12 – dakloos God kiest ervoor om niet in een duur paleis te wonen. Jezus komt gewoon tussen de mensen wonen.
God sluit zich niet op in een prachtige tempel, hij wil juist dicht bij mensen zijn en zo alle kanten van het leven zien. Je hoort wel eens over mensen die ervoor kiezen een paar dagen op straat te leven, om zo te ervaren wat het is om zwerver te zijn. Ik heb daar best bewondering voor. Maar die mensen weten dat het maar tijdelijk is, na een paar dagen kunnen ze weer in hun eigen bed slapen. Maar God is niet iemand die even bij de mensen komt wonen, zodat hij mensen beter kan begrijpen, hij woont er altijd. Ook nu. God woont niet in mooie kerkgebouwen. In het Nieuwe Testament worden christenen tempels van God genoemd. Als je christen bent, dan woont de heilige Geest in je. Dan hoef je niet naar een gebouw om God te ontmoeten. Dan wil God altijd met je mee gaan. Of je nu in de kerk zit, of thuis, op je werk, in een café of in de natuur: God wil in je wonen.
3.Een goedkoop huis? dia 13 – in een tempel blijft God op afstand Maar is dat niet een beetje goedkoop? Mooi makkelijk hoor: God woont in je hart. Maar het is toch niet goed om op God te gaan bezuinigen? Hij verdient toch beter? Als je het menselijk bekijkt,
dan zou God inderdaad iets beters verdienen. Maar dat is precies het probleem: David, en ook Natan, denken te menselijk over God. God woont veel liever in mensen dan in een tempel. Want in een tempel is hij zo ver weg. Het gevaar van een tempel is dat mensen gaan denken dat God alleen in de tempel woont. Voor godsdienstige dingen moet je in de tempel zijn, en de rest van het leven heeft weinig met God te maken. Maar God wil niet worden opgesloten in een gebouw! In Nederland wordt vaak gezegd: ‘geloven doe je maar in de kerk’. Op zondag, in de kerkdienst, gaat het even om God, en in je dagelijks leven hoef je je daar niet meer mee bezig te houden. Maar God wil niet dat we twee levens hebben, een geestelijk leven en een dagelijks leven, hij wil juist wonen in je dagelijks leven! dia 14 – je hart is pas echt een kostbaar huis God geeft ook niet om prachtige gebouwen. Jezus werd niet in een paleis geboren. Zelfs in de herberg was geen plaats voor hem. Zijn wiegje was een voederbak. Niet bepaald een koninklijke geboorte… En zo ging Jezus ook verder. Aan niets is te zien dat hij koning is. Hij is heel gewoon, en gaat meer met arme dan met rijke mensen om. Hij is liever in woningen die wij onbewoonbaar zouden verklaren dan in de huizen van de rijken.
De mensen kijken niet tegen Jezus op, hij is niet iemand met veel aanzien, veel mensen minachten hem juist. Jezus geeft niets om status. David is echt een typische koning: hij heeft zijn vijanden verslagen en kan nu in rust regeren. Hij is een machtige koning, ergens anders in de bijbel wordt gezegd: een koning met bloed aan zijn handen. Zijn paleis is een soort statement: deze stad is van mij. Als hij een tempel zou bouwen, zouden mensen van God ook het beeld krijgen dat het bij God om macht gaat, om aanzien. Veel liever dan een prachtig gebouw heeft Jezus je hart. Liever jouw hart, waar het misschien wel een puinhoop is, dan een keurig maar afstandelijk gebouw. Je kunt God niet afkopen met een mooi huis, hij wil binnendringen in je hele leven. Dat is pas een kostbaar huis voor God!
4.God in je hart dia 15 – God in je hart David wilde een prachtige tempel bouwen voor God, maar God had een ander plan. Hij bouwt een huis voor David. Hij laat Jezus naar deze wereld komen. Hij wil onder de mensen zijn, hij wil graag in je hart wonen.
dia 16 – God is niet afstandelijk! Wat een bijzondere God! Van een God verwacht je misschien dat hij daar ergens boven in de hemel is en vanaf een afstandje toekijkt hoe wij het er vanaf brengen. Vergeet het maar! In Jezus komt God naar deze wereld. Hij wil niets liever dan dichtbij ons zijn. Hij wil delen in ons hele leven. Voor hem ben je geen nummertje, hij kent je persoonlijk! dia 17 – mag God in je hart wonen? Het beste wat je God kunt geven, is niet in geld uit te drukken: het is je leven. Het is dat God in je hart mag wonen. Want God wil je God zijn, elke dag. Sluit God niet op in een kerkgebouw, houd God niet op afstand. Misschien vind je van jezelf wel dat jij niet goed genoeg bent zodat God in je hart kan wonen. Omdat je steeds tegen de donkere hoeken van je hart aanloopt. Bedenk dan dat Jezus juist met zulke mensen optrok. Hij wil ook in jou wonen. dia 18 – Jezus verlost uit een wereld van status In deze wereld gaat het om geld, om macht, om status. We kijken op tegen mensen die succes hebben. We vergapen ons aan de luxe en weelde van de rijken.
We proberen onszelf omhoog te werken, waardering en aanzien van anderen te krijgen. We vechten ervoor om gezien te worden. Het is verslavend, maar ook slopend en genadeloos. Als Jezus in jouw hart mag wonen, wil hij je daarvan bevrijden. Hij ziet je staan, ook al heb je niets om trots op te zijn. Jezus wil je bevrijden van een donkere wereld die zichzelf verliest in status en macht. Hij kwam zelf, zonder dat iemand hem zag staan. Voor hem hoef je geen pracht en praal te brengen. Wees maar eenvoudig, met een open hart voor God. Amen.
Jeremia 31:31-34 - God verandert je hart Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op:
[email protected]. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Liturgie Zingen: Opwekking 411 Stil gebed Votum en groet Zingen: Psalm 106 : 1 en 2 Gebed Kinderen naar club Lezen: Jeremia 31 : 27 – 40 Zingen: Psalm 106 : 18, 20 en 22
Preek over Jeremia 31 : 31 – 34 Zingen: LvK Lied 78 : 1, 2 en 4 Kinderen terug Kinderlied Lezen wet Zingen: LvK Lied 252 : 1 en 2 Gebed Collecte Zingen: GKB Gezang 118 : 1 en 2 Zegen
Preek: God verandert je hart Inleiding dia 1 – zwart Het is natuurlijk nog een beetje vroeg voor goede voornemens… Goede voornemens horen bij het nieuwe jaar, en ik weet ook wel dat dat nog meer dan een maand duurt. Maar ik vind dat als je een goed voornemen bedenkt, je daar maar beter direct mee kunt beginnen, in plaats van het uit te stellen tot 1 januari. Hét clichévoorbeeld is natuurlijk stoppen met roken. Als je half november bedenkt dat je daar toch eens mee moet stoppen, waarom zou je de hele maand december dan nog doorroken? dia 2 – wekker Zelf ben ik nog nooit gestopt met roken, gewoon omdat ik er ook nooit aan ben begonnen. Maar ik heb wel weer andere slechte gewoonten.
Mijn leraar Engels zei altijd: ‘early to bed, early to rise, makes a man healthy, wealthy and wise’ (vroeg naar bed, vroeg er weer uit, maakt een mens gezond, welvarend en wijs). Zelf ben ik niet zo’n vroege vogel. Wat heb ik een hekel aan het geluid van mijn wekker! Er zijn natuurlijk veel goede redenen om vroeg op te staan. Je moet werken of kinderen naar school brengen. Ook als je ’s ochtends niets te doen hebt, is het goed om vroeg op te staan. Dan heb je nog wat aan je dag. Het is ook beter voor je gezondheid om op tijd uit bed te komen. En ga maar door. En toch… Als ’s ochtends mijn wekker gaat, denk ik er niet aan dat het goed voor me is om op te staan. Dan denk ik: ‘nu al?! Ik kan best nog 10 minuten blijven liggen.’ Ik heb gewoon geen zin om onder mijn warme deken weg te komen. Dan kun je nog zoveel argumenten geven, maar die kunnen echt niet op tegen mijn bed! Gelukkig zijn Hanneke en Daniël er nog: die dwingen me mijn bed uit te komen. Waar het me met dit voorbeeld om gaat: je kunt heel goed weten wat het beste voor je is, maar als dat niet van binnen komt, is het veel moeilijker om vol te houden. De wilskracht van mensen is vaak niet zo groot.
dia 3 – God verandert je hart In Jeremia 31 gaat het daar ook over. Voor God leven, dat is geen kwestie van wilskracht. Op wilskracht houdt je dat niet vol. Leven voor God, dat moet van binnen komen, uit je eigen hart. En het mooie is: God belooft dat hij je hart zal veranderen. Dat is in een notendop de boodschap van Jeremia.
1.Het lukt maar niet… dia 4 – het lukt maar niet De Israëlieten vinden het nog niet zo gemakkelijk om voor God te leven. Ze weten heel goed wat God van hen wil, maar het lukt maar niet… dia 5 – verbond: duurzame relatie In het gedeelte uit Jeremia waar we vandaag bij stil staan, gaat het steeds over een ‘verbond’. God heeft een verbond met Israël. Maar wat is dat? Een verbond is een duurzame relatie. God wil een duurzame relatie met mensen. Zoals het in Jeremia 31 staat: ‘ik zal hun God zijn en zij mijn volk.’ Als God een verbond sluit, betekent dat dat hij zich volledig toewijdt aan de mensen die hij heeft uitgekozen. dia 6 – supermarkten Zo’n relatie gaat verder dan je eigen behoeften.
Het gesprek van de week in Franeker was de opening van de nieuwe Albert Heijn en Lidl. Je zou kunnen zeggen dat je met supermarkten een relatie hebt. Veel mensen hebben een vaste supermarkt om boodschappen te doen. Maar als er nieuwe winkels worden geopend, of als ergens anders betere aanbiedingen zijn, dan zit je niet aan je vaste supermarkt vast. Het is geen duurzame relatie. God wil dat wel: een langdurige relatie. dia 7 – toegewijd zijn Er zit ook een andere kant aan: God wil dat zijn volk ook aan hem toegewijd is. Dat God een verbond met Israël heeft, betekent niet dat Israël alles maar kan maken, dat ze God als een soort troefkaart achter de hand hebben voor als zij eens behoefte hebben aan God. God wil dat je hem liefhebt boven alles en je naaste liefhebt als jezelf. Dat zijn, zou je kunnen zeggen, de voorwaarden van het verbond. En daar gaat het mis, en dan komen we weer bij Jeremia. Met de toewijding van Israël aan God wilde het niet zo lukken. Aan de lopende band schendt Israël de voorwaarden van het verbond. dia 8 – mensen zitten daar niet op te wachten Jeremia profeteerde daartegen. De afgelopen weken hebben we bij een aantal profetieën stilgestaan. Maar Jeremia’s waarschuwingen hadden nauwelijks resultaat.
De mensen waren gehecht aan hun eigen leven, aan hun eigen gewoonten, en zaten helemaal niet te wachten op toewijding aan God. De Israëlieten doen liever mee met de wereld om zich heen. Ze verrijken zichzelf, over de rug van de armen. Wie arm is, had maar beter zijn best moeten doen. Ze minachten vreemdelingen, die moeten maar in hun eigen land blijven, ze vereren allerlei goden, want het is niet slim om op 1 paard te wedden, en met hun seksuele moraal komt het niet zo nauw. Als ze maar genieten van het leven, zit het wel goed. God kan het niet langer aanzien. Hij waarschuwt maar en waarschuwt maar, maar er gebeurt niets. God besluit zijn volk te straffen: Israël wordt veroverd door Babylon en de Israëlieten worden weggevoerd. Als een ding pijnlijk duidelijk is geworden, dan is het wel dat God niets van mensen hoeft te verwachten. Mensen zijn meer gemotiveerd voor hun eigen geluk dan voor God. En ik vraag me af of wij het er nu echt zoveel beter vanaf brengen…
2.God gaat helpen dia 9 – God gaat helpen Als ik God was, dan wist ik het wel: ik zou de stekker er uit trekken. Als Israël niet op God zit te wachten, dan zoeken ze het toch lekker zelf uit?! Het is maar goed dat ik geen God ben…
dia 10 – nieuw verbond Want God doet iets heel anders. Op dit dieptepunt van het verbond, nog nooit is zo duidelijk geweest dat God niets van mensen hoeft te verwachten, op dit dieptepunt komt God met een belofte: ik zal een nieuw verbond met jullie sluiten. Weet God het dan nog niet? Dat het onbegonnen werk is? Dat het toch wel weer op een teleurstelling uit zal lopen? Het is bij mensen toch altijd hetzelfde liedje? God weet wel waar hij aan begint. Hij weet ook waarom het steeds mis loopt. Het heeft alles te maken met motivatie. Israël had niet genoeg wilskracht om voor God te leven. Verschillende keren in de bijbel beginnen ze eraan, maar zakt dat langzamerhand toch weer weg. Van hun goede voornemens kwam weinig terecht. Dat was het probleem van het oude verbond. Maar God belooft een nieuw verbond. Dit keer is het echt anders! Dat is niet omdat God de lat maar wat lager legt. Dat zou je misschien verwachten, maar hij doet het niet: de lat blijft hoog liggen. ‘Maar’, zegt God, ‘ik ga je er bij helpen!’ Met de woorden van Jeremia: ‘ik zal mijn wet in hun hart schrijven.’ dia 11 – hart veranderen
God zegt: ‘ik weet dat jullie het moeilijk vinden om voor mij te leven, dat er te veel verleidingen voor jullie zijn. Daarom ga ik het anders doen: ik zorg ervoor dat je voor mij wílt leven. Dat het geen moeilijke opdracht meer is om voor mij te leven, dat je daar geen grote wilskracht voor nodig hebt, maar dat je niets liever meer wilt.’ Als we even teruggaan naar mijn worsteling om op te staan: ik weet dat het goed is om vroeg op te staan, maar als de wekker gaat, wil ik liever blijven liggen. Maar stel je voor dat ik van binnen verander, dat als ik wakker wordt, ik denk: ‘fijn, een nieuwe dag, ik wil geen moment langer in bed liggen.’ Dan is het helemaal niet meer moeilijk om uit bed te komen. Zo’n verandering belooft God. De belofte van God gaat verder: ‘ik zal hun God zijn, en zij mijn volk, iedereen zal mij kennen.’ Dat gaat weer echt over die relatie die God wil. Die relatie kan er weer zijn omdat God de zonden vergeeft en ons helpt, van binnenuit verandert, om voor hem te leven. Wat moet dat mooi zijn! Dat iedereen graag de portemonnee trekt om anderen te helpen. Dat we blij zijn als we iets voor iemand kunnen doen. Dat iedereen het fijn vindt om vreemdelingen te verwelkomen. Dat ze met open armen worden ontvangen.
Het zou wat zijn… dia 12 – begint met Jezus Maar deze belofte van God is geen toekomstsmuziek! Het begint met Jezus. Jezus, die met zijn hele hart aan God was toegewijd. Jezus heeft het er zelf over dat het nieuwe verbond bij hem begint. Als je Jezus wilt volgen, zal dat je veranderen. Dan schrijft de Heilige Geest Gods wet in je hart. Is het niet meer moeilijk om voor God te leven.
3.Waarom merk ik dat niet? dia 13 – waarom merk ik dat niet? Tenminste, dat zijn de grote woorden. Maar hoe zit dat dan? Als dat nieuwe verbond bij Jezus begint, als de Heilige Geest ons van binnenuit verandert, waarom merk ik dat dan niet? dia 14 – toekomstmuziek? Kijk naar de geschiedenis van de kerk. Is dat nou een geschiedenis van volledige toewijding aan God? En hoe gaat het bij jezelf? Als er een natuurramp is op de Filippijnen, ben je dan echt blij dat kunt helpen door geld te geven? Ben je echt zo verontwaardigd over kinderarbeid tegen een hongerloon dat je daar ook de consequenties van wilt trekken? Is het echt zo dat het je niet meer kan schelen wat mensen van je denken, omdat God genoeg voor je is? En met deze lijst kan ik heel lang door gaan.
Als ik zo’n belofte in Jeremia lees, dan klinkt het als toekomstmuziek. Het klinkt mooi, Gods wet in je hart, en dat je God echt zult kennen, maar bij mij gaat dat dus niet vanzelf. Wat gaat er mis? dia 15 – ontvangen En al snel ga ik denken: ik moet Gods wet meer in mijn hart hebben. Hoe kan ik daarvoor zorgen? En voor je het weet, probeer je jezelf te verbeteren door wilskracht. Maar dat is precies niet wat God bedoelt! God zegt: “ík doe het, ík schrijf die wet in je hart, ík zorg ervoor dat je niets anders meer wilt.” Ik denk dat we soms te graag onszelf willen veranderen. Dat het onze eer te na is dat God dat moet doen. Gewoon harder je best doen, dan lukt het wel… Maar God wil dat we ontvangen. Als er een ding duidelijk wordt uit het verhaal van Israël, dan is het wel dat het ons niet lukt voor God te leven. dia 16 – veranderen door relatie Hoe het precies zit, waarom het soms toch heel moeilijk is om voor God te leven, waarom ik soms toch gehecht ben aan alles wat ik bereikt heb, ik weet het niet! Wat ik wel weet, is dat hoe meer ik met God bezig ben, hoe eerlijker ik ben als ik bid,
hoe meer aandacht ik besteed aan mijn geloof, hoe meer ik ook iets van die belofte zie. Het is niet zo dat God een of andere schakelaar omzet waardoor je in een keer helemaal verandert. God verandert je door een relatie met je te hebben. Als je een intensieve relatie met iemand hebt, verandert dat je. Sinds ik verkering kreeg met Hanneke, ben ik behoorlijk veranderd. Ik ben bijvoorbeeld veel minder teruggetrokken dan ik was. Soms dacht ik wel: ik moet opener zijn naar mensen, maar het lukte gewoon niet. Hanneke heeft nooit de bedoeling gehad om dat te veranderen, maar het gebeurde wel, zonder dat ik het zelf doorhad. En zo ongeveer werkt het met God ook: hoe intensiever je relatie met hem, hoe meer er ongemerkt verandert.
4.Laat je veranderen dia 17 – laat je veranderen Wat moet je met die belofte van God, dat hij zijn wet in je hart zal schrijven? Ik wil je graag drie handreikingen meegeven. dia 18 – niet jezelf verbeteren Het eerste: pas op voor de valkuil jezelf te verbeteren. Leven voor God is iets heel anders dan goede voornemens. Goede voornemens mislukken vaak doordat je te zwak bent. Stoppen met roken, maar een week later gaat het alweer mis… Misschien heb je wel bepaalde zonden waar je graag vanaf wilt komen. Dan helpt het niet om daar zo hard mogelijk tegen te vechten. Of het lukt niet, en je valt jezelf steeds tegen, of het lukt wel, en dan denk je dat je iets bijzonders hebt gepresteerd.
Maar allebei brengt je niet dichter bij God. God wil niet dat je jezelf verandert, maar dat je je laat veranderen door God. dia 19 – investeer in relatie Het tweede: investeer in je relatie met God. Ik zei net al dat hoe intensiever die relatie is, hoe meer er ook in je leven verandert. En in die relatie kun je investeren! Vroeger was het voor veel christenen de gewoonte om elke dag vier keer uit de bijbel te lezen: bij elke maaltijd en voor het slapen gaan. En bij elke maaltijd werd dan ook nog twee keer gebeden. Volgens mij gebeurt dat nog maar heel weinig. Nu bedoel ik niet dat iedereen het weer op die manier moet doen, maar het heeft wel een sterke kant: elke dag op vaste momenten tijd met God. Neem in ieder geval de tijd voor God. Want in een relatie moet je investeren. dia 20 – draag vrucht En het laatste: draag vrucht! Als God je verandert, dan is dat geen prestatie om trots op te zijn, maar dan is dat de vrucht van de Geest. En meestal verandert God je niet van de ene op de andere dag. God neemt vaak rustig de tijd om je te veranderen. En als het je dan toch tegenvalt, als je je toch schuldig voelt omdat het niet lukt, houdt dan vast aan die belofte van God:
“ik verander je hart.” Amen.
Jeremia 23:16-18 - God praat je niet naar de mond Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op:
[email protected]. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Bij deze preek is preekverwerkingsmateriaal beschikbaar: Samen GROEI-en. Liturgie Zingen: GKB Gezang 171 : 1, 2 en 3 Stil gebed Votum en groet Zingen: Psalm 97 : 1, 2 en 3 Gebed Kinderen naar club Lezen: Jeremia 23 : 9 – 32 Zingen: Psalm 2 : 1 en 4 Preek over Jeremia 23 : 16 – 18 Zingen: Opwekking 687 : 1, 2, 3 en 4 Kinderen terug Kinderlied Lezen wet Zingen: Psalm 19 : 4 en 6 Gebed Collecte
Zingen: LvK Lied 479 : 1, 3 en 4 Zegen
Preek: God praat je niet naar de mond Inleiding dia 1 – Sint Maarten Afgelopen maandag was het 11 november. Elk kind weet volgens mij wel wat dat betekent: snoep. Je belt overal aan, zingt een liedje, en iedereen geeft je snoep mee. Van de opbrengst kun je best een paar weken snoepen. Tenminste, als je jezelf een beetje kunt beheersen. Want als je zo veel snoep hebt, is het natuurlijk wel erg verleidelijk alles in één dag op te maken… Als kind moet je van zo’n dag natuurlijk gebruik maken. Ik bedoel: het is maar één keer per jaar 11 november. Als je op een willekeurige andere dag de deuren langs zou gaan om een flinke voorraad snoep aan te leggen denk ik dat de meeste mensen ‘nee’ zeggen. Misschien lachen ze even, misschien worden ze zelfs boos, maar snoep krijg je niet mee. Op 11 november moet je het er dus even lekker van nemen, de volgende kans is pas over een jaar. Dus als je zo veel mogelijk snoep wilt, begin je al vroeg en loop je zo veel mogelijk straten. Het is een echte verwendag, niemand zegt ‘nee’.
Al was het bij ons dus wel bijna zo ver gekomen… Toen Hanneke in de supermarkt kwam voor snoep, lag er bijna niets meer in de schappen. We hadden snoep voor zes kinderen. Om half zes ging de bel, met direct vijf meiden op snoepjacht. Er hadden er niet meer langs moeten komen, want dan hadden we niet genoeg… En je kunt het niet maken om kinderen met lege handen weg te sturen… Sommige kinderen zullen er waarschijnlijk anders over denken, maar het is maar goed dat het niet elke dag Sint Maarten is. Dat zou wat zijn! Dat je elke dag krijgt wat je wilt, dat er nooit eens iemand is die ‘nee’ tegen je zegt. Het is prima om één dag in het jaar op deze manier verwend te worden, maar verwennen moet niet een gewoonte worden. dia 2 – God vindt niet alles goed Vanmorgen gaat het erover dat God soms ook ‘nee’ zegt. Dat God niet alles goed vindt wat jij wilt. Dat God niet alles goed vindt wat jij doet. God praat dingen die slecht zijn niet goed. En hij wil ook niet dat wij dat wel doen.
1.Een aangename boodschap… dia 3 – het moet wel leuk blijven In Jeremia 23 gebeurt dat wel. Het gaat over profeten.
Jeremia was in zijn tijd niet de enige profeet. Er waren veel meer mensen die zichzelf profeet noemden. Deze profeten hadden alleen wel een andere boodschap dan Jeremia. Een boodschap die veel aangenamer was… Een paar weken geleden hebben we het erover gehad dat de mensen Jeremia zien als een spelbreker. Jeremia heeft overal kritiek op en heeft het er steeds over dat de mensen zich moeten bekeren. Maar daar zitten ze helemaal niet op te wachten! Met Gods regels nemen ze het niet zo nauw. Ze vinden het prima om in God te geloven, maar dan moet die God niet allerlei eisen gaan stellen. Het moet wel een beetje leuk blijven! dia 4 – goedpraten Dat vinden die andere profeten ook. Zelf doen ze ook lekker waar ze zin in hebben. In vers 14 beschrijft Jeremia hoe zij leven: ze doen vrolijk mee met overspel, leugens en onrecht. God moet daar maar niet zo moeilijk over doen. En dat is ook de boodschap van deze profeten: ‘het maakt niet uit hoe je leeft, het maakt niet uit wat je doet, God zorgt toch wel voor je.’ Ze vertellen precies wat de mensen graag willen horen en wat ze zelf ook graag willen horen. Deze profeten praten je naar de mond met een fijne boodschap. Ze zullen nooit ‘nee’ zeggen, nooit zeggen dat God het anders wil.
God is volgens hen liefde, en vind daarom alles goed. Als deze profeten profeteren zullen ze nooit kritisch zijn maar praten ze alles goed. Dat ze mensen naar de mond praten is nog niet het ergste, ze verpakken het heel vroom. Ze zeggen steeds dat ze een boodschap van God hebben, dat ze namens God spreken. En de mensen geloven wat graag. Als deze profeten met hun vriendelijke boodschap namens God spreken, waarom zouden ze dan nog luisteren naar zo’n zuurpruim als Jeremia? Trouwens, die profeten hebben toch ook gewoon gelijk? Israël is toch het volk van God? En God heeft toch gezegd dat hij altijd trouw is en dat hij zijn volk zal beschermen? God is toch liefde en hij wil toch graag dat mensen gelukkig zijn? Wat heb je liever: een God voor wie je helemaal jezelf mag zijn, die niet moeilijk doet over hoe jij je leven invult, of een God die vraagt om je leven om te gooien? Het lijkt mij wel duidelijk: doe mij die makkelijke God maar! Het leven is zo al ingewikkeld genoeg! dia 5 – goed gevoel We leven in een hele hectische wereld. Er wordt van je verwacht dat je altijd bereikbaar bent. Alles moet sneller, alles moet efficiënter, iedereen is druk. Je moet jezelf bewijzen, elke dag weer. Er zijn zoveel keuzes die je moet maken.
Ik heb deze week een nieuw matras gekocht. Ik moest direct kiezen tussen 10 verschillende matrassen. Vroeger waren mensen al lang blij als ze een matras hadden. Hoefden ze veel minder na te denken. In zo’n drukke wereld is het toch niet gek om bij God wat rust te zoeken, om in de kerk een ontspannend warm bad te willen? Het is toch niet gek dat we dan graag willen horen dat God ons neemt zoals we zijn en dat hij van ons houdt? Dat we van God graag een goed gevoel willen krijgen, zodat we er de rest van de week weer tegenaan kunnen? De Canadees James Packer noemt dit een bubbelbad-geloof: geloven mag niet moeilijk worden, je moet er vooral van kunnen genieten. Wat is daar nou mis mee?
2.God confronteert dia 6 – God wil je leven Het probleem is dat het eenzijdig is. Ja, God is liefde. Ja, God wil graag dat je bij hem tot rust komt. Die profeten hebben gelijk als ze zeggen dat God trouw is. Maar het is maar een halve waarheid. Precies die helft die mensen graag willen horen. God is niet iemand die alles maar goed vindt. Als iets fout is, dan is het gewoon fout, en dan gaat God dat niet goedpraten. God wil niet dat je hem gebruikt om een goed gevoel te krijgen. Dat hij zich niet met je dagelijkse leven mag bemoeien,
maar dat jij alleen bij hem komt als jij even een aai over je bol wilt. God wil je hele leven. dia 7 – God praat niet naar de mond Daarom moet Jeremia profeteren tegen de profeten. Iedereen moet het weten: deze profeten zijn geen profeten van God! Ze klinken misschien vroom, ze zeggen misschien wel mooie dingen over God, maar het enige wat ze doen is je naar de mond praten. Ze praten alles goed wat God niet goed vindt. En dat mag dan wel een fijne boodschap zijn, van God komt die boodschap niet. Deze profeten verzinnen maar wat. Ze zeggen alleen maar dingen die in hun eigen straatje passen. Aan Jeremia de taak om hen te ontmaskeren. Om tegen de Israëlieten te zeggen: ‘mensen, wordt wakker, luister toch niet naar deze onzin!’ Maar hoe kom je er nu achter of een profeet zijn eigen mooie praatjes verkoopt, of dat hij echt spreekt namens God? Hoe moeten de mensen weten of ze naar Jeremia moeten luisteren of naar de andere profeten? Het antwoord daarop is te vinden in vers 22: als die profeten echt namens God zouden spreken, dan hadden ze de mensen Gods woorden laten horen, dan hadden ze mensen opgeroepen om anders te gaan leven. Profeten die echt van God komen, confronteren je.
Echte profeten doen niet alsof alles wel goed zit, alsof God maar geluk heeft met zulke fijne mensen als wij. Dat zijn misschien wel de profeten waar je graag naar luistert. Want het is fijn om te horen dat je op de goede weg zit. Het is fijn om te horen dat God vindt dat je goed bezig bent. Het is fijn om van God een ontspannen gevoel te krijgen, om weer even lekker bevestigd te worden. Echte profeten daarentegen zijn vervelende mensen. Net als jij denkt dat je het er best aardig vanaf brengt, komt een profeet jou vertellen dat je echt moet veranderen. Ze zijn vermoeiend, echte profeten. Ze zijn kritisch, en niet bang om je stevig te waarschuwen. Want God wil jouw hele leven. Jouw werk, jouw hobby’s, jouw gezin, jouw geld, alles moet tot zijn eer zijn. dia 8 – Jezus volgen Jezus was ook zo’n kritische profeet. Tegen mensen die dachten dat ze wel goed zaten, kon Jezus enorm heftig uitvallen. Jezus roept mensen op om tot inkeer te komen. Jezus roept je op je niet te richten op wat je zelf wilt, maar op wat God wil. Jezus roept je op om jezelf te verloochenen, om kruis te dragen, in je hele leven achter Jezus aan te gaan. Geloven in Jezus, dat moet je niet doen voor het fijne gevoel dat het geeft. Jezus is heel confronterend.
Hij wil je veranderen.
3.Moeilijke weg dia 9 – moeilijke weg Misschien valt God je nu tegen. Misschien wil je van God inderdaad dat hij je van tijd tot tijd even bemoedigt, en dat hij verder maar niet te veel op jou moet rekenen. Ik moet zeggen: ik vind dat zelf ook wel aantrekkelijk. Een God die mijn leven overhoop komt halen, daar heb ik niet zo veel zin in. Waarom zou je moeilijk doen? Waarom zou je niet gewoon die profeten volgen die je vertellen dat God alleen maar liefde is, dat God als een soort bubbelbad is, dat hij vooral wil dat jij geniet? Dat zou het leven toch veel gemakkelijker maken? Waarom zouden de mensen naar Jeremia luisteren, als ze ook kunnen luisteren naar profeten die niet zo moeilijk doen? Het antwoord van Jeremia daarop is dat de profeten valse hoop geven. Het klinkt allemaal heel mooi, maar het zijn lege woorden. dia 10 – garage Misschien heb je wel eens iets gekocht op Marktplaats. Zij hebben op hun website een aantal gouden tips staan om veilig te handelen. De belangrijkste tip: ‘als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is dat meestal ook zo’. Niemand wil bedrogen worden.
Je hebt niets aan een verkoper die je van alles wijsmaakt wat niet klopt. Stel je voor: je koopt een auto. Je vraagt aan de verkoper: hoe veel verbruikt deze auto ongeveer? De verkoper weet wat je graag wilt horen: dat het een zuinige auto is. Dus hij vertelt dat je met 1 liter benzine ongeveer 20 kilometer kunt rijden. Maar als je de auto twee weken hebt, kom je erachter dat er wel een draaikolk in de benzinetank moet zijn… Dan voel je je bedrogen! Die verkoper had je gewoon de waarheid moeten vertellen, ook al was de waarheid minder prettig, namelijk dat die auto veel benzine drinkt. dia 11 – voor God leven Je hebt er niets aan als mensen je naar de mond praten. Daar krijg je alleen maar valse hoop door. Valse profeten werken in je eigen nadeel. Ze zullen nooit zeggen dat je moet veranderen. Want volgens hen vindt God alles wel prima… Dat vindt God dus niet! De bijbel is heel duidelijk over dat God wil dat je voor hem leeft. En God zal daarover oordelen! God wil je de kans geven te veranderen, hij wil graag met je verder. Valse profeten ontnemen je die kans. Zij zeggen dat Gods oordeel wel mee zal vallen. Maar het valt niet mee! dia 12 – genieten Je zou bijna denken dat God je het leven zuur wil maken…
Maar dat is absoluut niet waar! God wil je juist gelukkig maken. En hij weet hoe je echt gelukkig wordt. Dat wil hij je leren. Als je leven verandert, als je steeds meer op Jezus gaat lijken, dan ga je pas echt genieten. Genieten met een heilige smaak. God wil je leren om zo te genieten. Zo wil hij je ook voorbereiden op nieuwe wereld.
4.Kom uit je bubbelbad dia 13 – kom uit je bubbelbad Kom dus uit dat bubbelbad van dat God je maar goed gevoel moet geven! Natuurlijk mag je genieten van geloven. Natuurlijk mag je blij zijn met dat God van je houdt. Maar laat je ook uitdagen door God, laat je ook veranderen door zijn Geest. dia 14 – luister naar God Dat begint met goed luisteren: wat zegt God tegen mij. En ik denk dat wij, mensen, er een handje van hebben selectief te luisteren. Om alleen maar te horen wat jezelf aanstaat, wat jij toch al vond. Probeer echt te luisteren naar God. Als je in de bijbel leest, sla dan niet de gedeelten over die jij confronterend vindt.
Sluit je niet af voor kritiek! dia 15 – wees kritisch op jezelf Ik zou zelfs willen zeggen: wees juist kritisch op jezelf. Kijk eens naar je leven, en stel de vraag in welk deel van jouw leven God niet of nauwelijks een rol speelt. Zoek ernaar hoe dat kan veranderen, bid om Gods hulp daarbij, en wees bereid jezelf te verloochenen. Misschien doe je je werk zonder God. Vind je het helemaal niet belangrijk wat God van jouw werk vindt. Jij vindt het fijn om te doen, jij geniet ervan, dus waarom moet God zich met jouw werk bemoeien? Misschien vind je je werk wel belangrijk dan God. God wil graag dat je je werk voor hem doet, wat je werk ook is. Misschien speelt God geen rol in je portemonnee. Dat je vindt dat God niets met je geld te maken heeft en dat je recht hebt op je geld en ermee mag doen wat je maar wilt. Dan wil God dat je verandert. God wil dat je hem betrekt bij de keuzes die je maakt in hoe je je geld uitgeeft. God wil dat je je geld niet alleen voor jezelf gebruikt, maar dat je vrijgevig bent. Misschien speelt God geen rol in je zelfbeeld. Dat je steeds bezig bent met wat anderen van je vinden, dat je je daar ook helemaal aan aanpast, in bijvoorbeeld de kleding die je draagt,
de grappen die je maakt, de manier waarop je over anderen praat, maar dat het voor jou niet belangrijk is hoe God naar je kijkt. God daagt je uit om jezelf niet steeds te bewijzen, maar kwetsbaar te zijn voor hem. Geloven in God, Jezus in alles volgen, dat is niet de gemakkelijke weg. En zelfs als je ervoor kiest die weg te gaan, kom je er steeds weer achter dat er dingen in jouw leven niet kloppen. Maar als je bereid bent te veranderen, dan is het ook de mooiste weg. De weg om te genieten van God. Amen.
Jeremia 1:4-19 - Vertel het door! Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op:
[email protected]. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Liturgie Zingen: God kent jou vanaf het begin (Kids Opw 77) Zie de zon, zie de maan (Kids Opw 23) Uw woord is een lamp voor mijn voet (Kids Opw 69) Sta es even op (Kids Opw 100) Stil gebed Votum en Groet
Zingen: Psalm 145 : 1 en 5 Gebed Quiz Lezen: Jeremia 1 : 4 – 19 Zingen: Je hoeft niet bang te zijn (Ev Liedbundel 448) Preek Zingen: U die mij geschapen hebt (Opw 355) Gebed Zingen: Ken je Gods gebod Collecte Zingen: Ga in vrede (Kids Opw 251) Zegen
Preek: Vertel het door! 1.God heeft een plan dia 1 – zwart Het gaat vanmorgen over Jeremia. We hebben net een bijbelverhaal over hem gelezen. Over dat God tegen Jeremia zegt dat hij profeet moet worden. En dan zegt God iets heel bijzonders: ‘al voordat jij was geboren, had ik al het plan dat jij profeet zou worden.’ God kende je al toen je nog niet eens was geboren. Hij wist toen al wat hij met jou van plan was. dia 2 – WA Moet je je voorstellen… Kijk maar eens naar de foto op de schermen.
Je ziet een vrolijke baby met zijn knuffels. Het is een hele gewone baby. Het zou zomaar je broertje of zusje kunnen zijn. Maar God had al een plan met deze baby. Deze baby moest koning worden. Het is koning Willem Alexander! dia 3 – Obama Of kijk eens naar dit kindje. Hij vind het heel stoer dat hij op het hek mag zitten. En hij vindt dat hij een lieve mama heeft. Hij houdt van spelen. Maar wat hij later gaat worden, daar heeft hij nog geen flauw idee van. God wel! Dit jongetje is Barack Obama, hij is nu president van Amerika. dia 4 – Mark God heeft niet alleen een plan met zulke beroemde mensen, maar ook met gewone mensen, zoals jij en ik. Hier zie je mij als baby. Ik wist echt nog niet dat ik zou trouwen. Ik wilde altijd bij papa en mama blijven. En dat ik predikant zou worden… Ik wist nog niet eens wat dat was! En toen ik iets groter was, toen wist ik in ieder geval heel zeker: ik wil nooit predikant worden.
Blijkbaar had God een ander plan… dia 5 – baby’s Nog meer babyfoto’s. Steek je vinger even op als jouw foto er tussen staat. God heeft een plan met je. Dat wist hij al toen je nog baby was. Zelfs toen je nog niet eens was geboren. Mooi toch?! dia 6 – zwart Met Jeremia heeft God ook zo’n plan. Jeremia is een hele gewone jongen. Ik denk dat hij ongeveer 12 jaar was, misschien ietsje ouder. Is er hier iemand die ook 12 is? Jeremia was dus net zo oud als jij. En dan vertelt God aan Jeremia dat hij een heel bijzonder plan met hem heeft: Jeremia moet profeet worden.
2.Wat is een profeet? dia 7 – wat is een profeet? Wat is dat eigenlijk, een profeet? Ik bedoel, ik ben nog nooit een profeet tegengekomen. In de bijbel gaat het hele vaak over profeten. Misschien kun je er wel een paar opnoemen. Een hele bekende profeet was Elia. En dan heb je nog Jesaja, en Samuël, en Johannes de Doper. Maar zulke profeten hebben we nu niet meer. dia 8 – boodschap van God
Wat is een profeet? Een profeet is iemand die een boodschap van God heeft. Jeremia is ook zo’n profeet. God praat met Jeremia en zegt tegen Jeremia wat hij tegen de mensen moet zeggen. Jeremia moet Gods woorden doorvertellen. Dat is een profeet. dia 9 – geld Een profeet kan dus niet zomaar alles zeggen. Hij moet niet zeggen wat hij zelf wil, maar wat God wil. Als ik profeet zou zijn, en zou zeggen dat iedereen alleen nog maar blauwe kleren mag dragen omdat ik blauw zo’n mooie kleur vind, dan zou ik geen goede profeet zijn. Of als ik zou zeggen dat jullie allemaal 1000 euro naar mij moeten overmaken en dat God jullie daar dan voor zal belonen. Dat zou ik alleen maar zeggen omdat ik meer geld wil hebben. Een profeet vertelt niet wat hij zelf vindt, of wat hij zelf graag van mensen wil, hij vertelt een boodschap van God. dia 10 – boodschap van God God zegt dat ook tegen Jeremia: ‘zeg alles tegen de mensen wat ik je opdraag’. God zegt zelfs dat hij zijn eigen woorden in Jeremia’s mond legt. En Jeremia vindt dat heel belangrijk. De mensen moeten niet naar Jeremia luisteren omdat ze Jeremia aardig vinden of omdat ze het met Jeremia eens zijn,
maar omdat Jeremia een boodschap van God zelf heeft. En de boodschap die Jeremia moet vertellen is niet makkelijk. Hij moet tegen de mensen zeggen dat ze verkeerd bezig zijn. En dat moeten profeten vaak zeggen. Ze zeggen wat er verkeerd is en wat er anders moet. Jeremia moet tegen de mensen zeggen dat ze God vergeten zijn en dat God hen daarom zal straffen. God wil die mensen zo nog een kans geven: als ze luisteren naar Jeremia zal hij ze niet straffen. Maar je kunt je voorstellen dat de meeste mensen niet graag naar Jeremia luisterden. Achter zijn rug om hebben ze vast veel over hem gepraat: ‘o nee, daar heb je die zuurpruim weer, komt hij weer met dat verhaal over die God van hem, hij denkt toch niet echt dat we naar hem luisteren?!’
3.Een moeilijke taak dia 11 – Jeremia wil niet Zou jij Jeremia willen zijn? Zou jij mensen willen vertellen dat ze het fout doen en dat God hen zal straffen? En zou jij het leuk vinden als de mensen je daarom uitlachen, en zelfs heel boos op jou worden? Jeremia weet het in ieder geval wel. Hier zit hij dus niet op te wachten. Moet hij profeet worden? Grapje zeker! Dat kan God toch niet menen?!
Jeremia ziet het helemaal niet zitten om profeet te worden. ‘God,’ zegt hij, ‘u maakt vast een foutje. Weet u wel hoe jong ik ben? Ik ben nog maar 12! Hoe kan ik dan profeet worden en de mensen over u vertellen? Dat slaat toch nergens op? Ik kan nog maar net een spreekbeurt houden, en dan wilt u al dat ik profeet wordt?! Nee, God, dat lijkt me geen goed plan. Trouwens, wat zullen de mensen wel niet denken? Denkt u nu echt dat ze naar mij zullen luisteren? Ze vinden me veel te jong, en ze hebben nog gelijk ook. Ze vinden me maar een snotneus, ze gaan me echt niet serieus nemen!’ Jeremia heeft groot gelijk! En er zijn inderdaad maar weinig mensen die naar Jeremia luisteren. Later in zijn leven worden er zelfs plannen gemaakt om hem te vermoorden. Zo irritant vinden de mensen Jeremia! dia 12 – ongeschikt? Jeremia vindt dat hij niet geschikt is om mensen over God te vertellen. God kan daar beter iemand anders voor uitkiezen. Misschien vind je dat ook wel van jezelf. Dat je te jong bent om anderen over God te vertellen. Of dat je vindt dat je daar veel te onzeker over bent. Maar God gebruikt heel vaak juist zulke mensen,
mensen die vinden dat God beter iemand anders had kunnen vragen. Misschien heeft God met jou wel een heel ander plan dan je had gedacht. Als je mij 10 jaar geleden had vertelt dat ik predikant zou worden, had ik je ook uitgelachen… Voor God maakt het helemaal niets uit dat Jeremia vindt dat hij het niet kan. Dat Jeremia nog maar 12 is, maakt voor God niet uit. Dat Jeremia niet goed weet wat hij zou moeten zeggen, maakt ook niet uit. God vertelt Jeremia wel wat hij moet zeggen. God zegt dat Jeremia niet bang moet zijn voor mensen, omdat hij zelf Jeremia zal helpen. En hij geeft Jeremia een heel bijzonder teken: God raakt Jeremia’s lippen aan.
4.Luister naar profeten dia 13 – luister Jeremia is een profeet. Hij moet mensen vertellen over God. Hij moet vertellen wat God van mensen wil: dat mensen voor God leven. Maar het is al wel erg lang geleden dat Jeremia leefde. Meer dan 2500 jaar. Jeremia zit hier vandaag niet in de kerk om ons te vertellen wat God van ons wil. Hoe komen wij er dan achter wat God ons wil vertellen? dia 14 – Jezus We gaan even iets verder in de tijd. Een paar honderd jaar na Jeremia werd Jezus geboren.
En Jezus is ook een profeet! Natuurlijk is hij een hele andere profeet dan Jeremia, Jezus is namelijk ook God, maar Jezus vertelt de mensen over God. Jezus vertelt dat God van mensen houdt. Zo veel dat God Jezus naar de aarde heeft gestuurd. Zo veel dat Jezus zelfs zijn leven geeft. Jezus vertelt dat iedereen Gods straf heeft verdiend, maar dat God jou graag wil redden. Als je in Jezus gelooft, dan hoef je nooit bang te zijn voor God. Jezus zegt dat we hem moeten volgen. Maar hoe doe je dat dan, Jezus volgen? Daarover kun je veel lezen in de bijbel. Maar je kunt soms ook stukjes uit de bijbel vergeten, en je kunt natuurlijk ook niet elke dag de hele bijbel lezen… dia 15 – profeet voor elkaar Daarom mogen we ook elkaar helpen. Je ouders kunnen bijvoorbeeld ook een soort profeten zijn. Als je op school hebt gevochten en je een blauw oog hebt. Dan kom je boos thuis. ‘Morgen pak ik hem terug’, schreeuw je naar je moeder. Misschien zegt je moeder dan wel: ‘weet je wat je beter kunt doen? Vergeef hem maar. Vechten lost niets op. En Jezus wil dat we elkaar vergeven.’
Nou, dan is je moeder even profeet. dia 16 – schreeuwen Maar het kan natuurlijk ook andersom. Grote mensen moeten ook goed luisteren naar kinderen. Als een meisje tegen je zegt: ‘meneer, Jezus zegt toch dat we van elkaar moeten houden, waarom schreeuwt u dan altijd zo naar iedereen?’ Dan is dat meisje een profeet. Grote mensen kunnen van Jeremia leren dat ze ook naar kinderen en jongeren moeten luisteren. Jeremia was ook nog maar een jongen.
5.Vertel het door dia 17 – vertel het door Durf je zelf ook zo’n profeet te zijn? God wil dat graag. Dat als je in Jezus gelooft, je ook anderen helpt om in Jezus te geloven. Dan maakt het niet uit hoe oud je bent. Of je nu 8 bent, 45 of 91, iedereen kan een profeet zijn. Vertel het maar door. Dat God van mensen houdt. Dat Jezus je wil redden. God wil dat iedereen die boodschap hoort. En wees niet bang voor wat anderen daar dan van vinden. Helemaal als anderen niet in God geloven, is het best spannend om profeet te zijn.
Bijvoorbeeld als iemand morgen aan je vraagt: ‘wat heb je gisteren gedaan?’ Dan kun je denken: ‘ik vertel maar niet dat ik naar de kerk ben geweest want dat vind hij vast heel gek.’ Maar maak er maar geen geheim van. En misschien vraagt hij dan wel waarom je dat doet, en kun jij vertellen over Jezus. Dan ben je een profeet. Als Jezus aan het einde van zijn leven op aarde zegt dat we alle mensen over hem moeten vertellen, dan zegt hij er ook bij dat we niet bang hoeven te zijn. Want Jezus houdt van je, Jezus helpt je en hij is bij je. Amen.
Jeremia 15:18-19 - Schaam je niet voor God Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op:
[email protected]. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe. Liturgie Zingen: Psalm 125 : 1 en 2 Stil gebed Votum en groet Zingen: GKB Gezang 165 Gebed
Kinderen naar club Lezen: Jeremia 15 : 10 – 21 Zingen: Psalm 13 : 1 en 2 Preek over Jeremia 15 : 18 – 19 Zingen: Psalm 146 : 2, 3 en 4 Kinderen terug Kinderlied: Lezen wet Zingen: Opwekking 520 : 1, 3 en 4 Gebed Collecte Zingen: GKB Gezang 160 : 1 en 2 Zegen
Preek: Schaam je niet voor God Kuddedieren dia 1 – zwart In allerlei onderzoekjes is aangetoond dat mensen kuddedieren zijn. Als mensen keuzes moeten maken wordt dat vaak bepaald door wat anderen kiezen. En daar passen we ons dan bij aan. dia 2 – experiment Ik kwam daar een leuk voorbeeld van tegen. Het is een experiment op straat. Vier voorbijgangers worden gevraagd om aan een tafel te gaan zitten. Ze krijgen allemaal een schaaltje voor zich waar een doorzichtige vloeistof in zit.
En die vier mensen moeten zeggen waar het naar ruikt. Het is gewoon water, maar dat weten zij niet. Tenminste… Eén van de vier weet dat niet. De andere drie zijn acteurs die speciaal voor dit experiment zijn ingehuurd. Maar dat weet nummer vier natuurlijk niet. Acteur nummer een ruikt aan het schaaltje met water. Hij heeft er niet veel tijd voor nodig. ‘Ja, ja, duidelijk!’ en hij snuift nog even goed. ‘Ja, dat is vanille, kan niet missen!’ Acteur nummer twee doet er wat langer over. Ze houdt het schaaltje dicht bij haar neus, en haalt diep adem. Dat doet ze nog een paar keer, en ze zet het schaaltje weer op tafel. ‘Ik denk dat ik vanille ruik,’ zegt ze. En dan is acteur nummer drie aan de beurt. Hij bekijkt het schaaltje water nog eens goed, ruikt er even aan en zegt: ‘ja, vanille, dat klopt helemaal.’ Als laatste is de nietsvermoedende voorbijganger aan de beurt. Ook zij ruikt goed aan het water. En eigenlijk kan zij er helemaal geen vanille in ontdekken. Het ruikt nergens naar! Maar ze heeft ook geen zin om op te vallen. Ze draait nog even met haar ogen, je ziet haar denken ‘dit slaat nergens op’, maar ze sluit zich aan bij de rest.
‘Ik ruik vanille.’ Er zijn veel meer van dit soort experimenten. En ze zeggen allemaal hetzelfde. Mensen hebben de neiging zich aan te passen aan anderen. Mensen zijn kuddedieren. Ze willen geen spelbreker zijn. dia 3 – voetbal tv Zelf ben ik er ook zo een. Ik heb een hekel aan voetbal kijken. Alleen voor een EK of WK maak ik een uitzondering. Negentig minuten kijken naar een stel mannen die achter een bal aan hollen, ik vind het echt oersaai. Maar sommige vrienden van me gaan er helemaal in op. En als ik me weer eens liet verleiden om toch een wedstrijd mee te kijken, daar begint het kuddegedrag al, dan ging ik ook nog meedoen. Als anderen juichen om een mooie goal, schreeuw ik opeens mee. Terwijl ik het maar aanstellerij vind… Maar ik wil geen spelbreker zijn. dia 4 – geloven tegen stroom in Als je gelooft in Jezus ben je ook een spelbreker. En daar wil ik het nu met jullie over hebben: geloven tegen de stroom in. Hoe kun je geloven als anderen dat vreemd vinden? Waarom zou je je niet gewoon aanpassen, en je geloof wat minder serieus nemen?
1.Meedoen met de rest dia 5 – Jeremia spelbreker De mensen zien Jeremia ook als een spelbreker. Als ze het gezellig met elkaar hebben komt Jeremia weer om de pret te bederven. Komt hij weer met die woorden van God, over Gods woede en Gods oordeel. Ze moeten er niets van hebben. Jeremia weet het en hij is er gevoelig voor. Hij heeft er geen zin meer in: op deze manier hoeft het voor hem niet. En hij begint te klagen: ‘Ze hebben een hekel aan me, iedereen haat mij, ze zouden me het liefste dood hebben. Ik zou willen dat ik nooit was geboren, zo wil ik niet leven!’ Jeremia snapt er niets van… Ja, hij weet wel dat hij een pittige boodschap heeft. Hij geniet er ook niet van om het over Gods oordeel te hebben, maar hij weet wat erachter zit: God houdt er ook niet van om te oordelen, hij wil juist dat de mensen bij hem terug komen. Twee weken geleden hebben we het daar over gehad: God wil zijn volk aan zich vastbinden, zoals een linnen gordel. Waarom reageren de mensen daar zo boos op? dia 6 – aanpassen
Voor Jeremia hoeft het niet meer. Hij vond het altijd geweldig om Gods woorden te horen. In vers 16 staat dat het hem een diepe vreugde gaf. Hij stond te popelen om anderen over God te vertellen. Maar niemand wilde hem horen. In plaats van feest te vieren met de anderen zit Jeremia eenzaam wat voor zich uit te staren. Hij moppert er stevig op los: Was hij maar gewoon. Kon hij maar gewoon meedoen met de groep. Wat is het hem tegengevallen. Wat is God hem tegengevallen. En hij zegt zijn vertrouwen in God op. Hoe kan het zo ver komen? In vers 16 nog zo enthousiast over God. En dan slaat het helemaal om. Hoe kan dat? Het antwoord zijn de mensen. Jeremia is een echt kuddedier. Hij vind het belangrijk wat mensen van hem vinden. En zo lang hij over God blijft praten, zullen de mensen hem haten. Maar Jeremia wil ook wel eens gewoon meedoen, feest vieren met de rest en gewaardeerd worden. God kan hem gestolen worden. dia 7 – wat anderen vinden Wat anderen vinden kan heel belangrijk voor je zijn.
Als je bijvoorbeeld een nieuwe trui hebt gekocht, waar je heel blij mee bent. Hij is mooi, hij zit lekker. Maar dan kom je een vriend of vriendin tegen. Die vindt het maar een lelijke oubollige trui. En je durft die trui nooit meer te dragen. Wat anderen van je vinden is vaak heel belangrijk. Dat geldt ook voor geloof. Als je gelooft in Jezus, en anderen vinden dat vreemd, dan wordt geloven een stuk moeilijker. Hier in de kerk vind ik het nog niet zo moeilijk om ervoor uit te komen dat ik geloof. Maar als ik iemand tegenkom die geen christen is, dan vind ik het altijd weer eng om het over God te hebben. Wat zal die ander niet van me denken? Ik heb dan de neiging om het geloof wat te relativeren, en te laten zien dat christenen echt niet zo erg zijn… En ik hoop dan dat die ander mij niet belachelijk vindt.
2.Houd vast aan God dia 8 – stevige reactie Arme Jeremia. Ik kan me zijn frustratie goed voorstellen. En ik vind het mooi dat hij dat ook aan God vertelt. Dat hij niet doet alsof er niets aan de hand is. Je zou verwachten dat God naar hem luistert en hem bemoedigt. Zo zou ik dat in ieder geval wel hebben gedaan. Als iemand zo gefrustreerd bij mij komt, dan weet ik het wel: ‘kom binnen, ga even zitten, vertel je verhaal.’
Doos tissues op tafel en luisteren. Ik zou even met Jeremia meemopperen en hem bemoedigen om weer verder te gaan. Maar God heeft helemaal geen medelijden met Jeremia! God zegt niet dat hij Jeremia’s probleem wel begrijpt. Hij gaat juist hard tegen Jeremia in: ‘keer naar mij terug Jeremia, spreek weer waardige woorden, stop met dat gemopper, het doet pijn in mijn oren.’ Waarom reageert God zo heftig? Waarom toont hij niet wat meer begrip? Het is toch goed om je vragen aan God te stellen, om soms zelfs te klagen? Dat is het ook. Maar Jeremia gaat te ver. Hij beschuldigt God, dat God onbetrouwbaar zou zijn. En dan zegt God: ‘ik vind het prima dat je me vragen stelt, je mag zelfs boos op me worden, maar dit accepteer ik niet.’ Jeremia gaat over een grens. Hij was een profeet van God. Hij moest mensen over God vertellen, mensen oproepen om dicht bij God te leven. En nu laat hij zelf God los. Vind hij het zo belangrijk wat anderen van hem vinden, dat hij bereid is God ervoor op te geven. Om maar gewoon te zijn. Mensen zijn voor Jeremia veel te belangrijk.
En daarom wijst God hem terecht: ‘word niet zoals die anderen, maar houd je vast aan mij.’ dia 9 – verkondigen ipv schamen God wil niet dat je je voor hem schaamt. Dat je voor het gemak maar even doet alsof je hem niet kent. Als christenen zich voor God schamen, als zij steeds bezig zijn met wat anderen van hen vinden, hoe kunnen anderen God dan ooit leren kennen? Geef God niet op als je het gevoel hebt dat je er alleen voorstaat. Want God wil jou juist gebruiken om ook anderen het goede nieuws van Jezus te vertellen. Je hoeft niet eens te dreigen met Gods oordeel, zoals Jeremia moest, je mag gewoon Gods liefde laten zien. dia 10 – mensen of God Misschien vinden mensen je dan een rare snuiter. Misschien praten ze achter je rug om over jou. Maar maak mensen niet te belangrijk. Neem bijvoorbeeld leraren op school. Zij moeten zich niet te veel aantrekken van wat leerlingen van hen vinden. Ze moeten gewoon hun werk doen. God houdt van jou, hij vindt jou waardevol. Dan kunnen mensen van je vinden wat ze willen, maar dat pakt niemand je af. Elke keer als ik bang ben voor wat anderen van me vinden, probeer ik me dat voor te houden: God houdt van me. Als God je waardevol vindt, waarom zou je dan nog je druk maken om wat anderen van je vinden?
Houd vast aan God!
3.Geen succes, wel belofte dia 11 – succes en belofte Maar ondertussen blijft het wel een probleem. Je kunt nog zo vaak zeggen dat het erom gaat wat God van je vind, maar van God merk je niet zo veel. Terwijl mensen je vaak direct laten merken hoe ze over je denken. God roept Jeremia op om zich geen zorgen te maken over wat anderen van hem vinden, maar vast te houden aan God. Maar waarom zou Jeremia dat doen? God belooft niet dat het Jeremia voortaan voor de wind zal gaan, als Jeremia maar aan God vasthoudt. Dat had God trouwens nooit beloofd. Jeremia kan wel zeggen dat God onbetrouwbaar is, maar vanaf het begin was al duidelijk dat mensen niet op Jeremia zitten te wachten. En dat zegt God nog maar een keer: ze zullen je bestrijden. Het verhaal van Jeremia zal geen succesverhaal worden. In plaats daarvan moet Jeremia het met een belofte doen: ‘ze zullen het je moeilijk maken, zeker weten, maar ze zullen je niet overwinnen. En uiteindelijk zal ik je redden.’ Het klinkt misschien gek, maar ik ben blij dat het verhaal van Jeremia geen succesverhaal is. Want dan moet ik ook succesvol zijn.
Dan zou God zeggen: als je mij dient, zal je een gemakkelijk leven hebben. Ik denk dat iedereen hier wel beter weet. Van Jeremia leer ik dat geloven nooit simpel was. Dat er altijd mensen zijn die mij vreemd vinden omdat ik geloof in Jezus. God belooft niet dat hij mij uit moeilijke situaties zal houden. Geloven is soms stug volhouden, en er maar op vertrouwen dat God het goed zal maken. dia 12 – Jezus Jezus deed dat, stug volhouden. Jeremia stond op het punt zonder God verder te gaan. Hij wilde niet dat de mensen hem zouden haten. Jezus liet zich daar niet door tegenhouden. Alles wat Jeremia zegt, Jezus had het ook kunnen zeggen. De mensen hadden heel wat aan te merken op Jezus. Maar Jezus was geen kuddedier, hij paste zich niet aan de wensen van mensen aan. Hij bleef vertrouwen dat God het goed zou maken, zelfs aan het kruis. Dat lijkt mij een goede reden om vol te houden. Christen zijn is geen succesverhaal. Jezus zelf zegt dat ook: mensen zullen je uitschelden en vervolgen, net zoals de profeten vervolgd werden. Soms is het verleidelijk om God maar op te geven, omdat het leven daar zoveel makkelijker van zou worden.
God belooft niet dat het makkelijk zal zijn. Hij wil je wel helpen vol te houden, en hij belooft dat het goed komt. En juist als je naar Jezus kijkt, kun je daar ook op vertrouwen. God trekt zich niets aan van wat mensen vinden, hij gaat gewoon door met wat hij van plan was. Door Jezus naar de wereld te sturen, laat God zien dat hij de wereld niet vergeet, dat het de moeite waard is om vol te houden.
4.Richt je op God dia 13 – op God richten Geloven is soms moeilijk, anderen kunnen je een spelbreker vinden. Maar dat is nog geen reden om maar niet te geloven. Pas je niet aan mensen aan, maar richt je op God! dia 14 – Jeremia herbevestigd Jeremia doet dat. In het verhaal staat niet hoe Jeremia op God reageert. Wat in Jeremia is omgegaan, daar kunnen we alleen maar naar raden. Maar hij slikt zijn klacht in. Hij besluit dat hij God belangrijker vindt dan mensen. En dan belooft God dat hij bij hem zal zijn. Precies diezelfde belofte had God al eerder gegeven, toen hij Jeremia riep om profeet te worden. Over twee weken gaan we het daar over hebben. Maar nu bevestigt God dat nog eens.
dia 15 – liever God dan mensen Ik begon mijn verhaal met dat mensen kuddedieren zijn. Wat anderen vinden is vaak heel belangrijk voor ons. God wil je daarvan vrij maken. Want wat anderen vinden, is een ongenadige slavendrijver. Je moet iedereen tevreden houden, wat al een onmogelijke opgave is, en dan heb je net een beetje bedacht hoe je dat aanpakt, of mensen hebben alweer nieuwe verwachtingen van je. Als het jou erom gaat wat mensen van je vinden, is het nooit goed genoeg! Bij God is dat anders. Wat God van je vindt, hangt niet af van wat je doet. Als God naar jou kijkt, vindt hij je prachtig, omdat hij Jezus ziet! Daar kun je mee verder. Wees niet bang voor mensen. Richt je juist op God! dia 16 – verschil Dat betekent niet dat je nooit eens ergens aan mee kunt doen en dat je altijd de spelbederver bent van wie niets mag. Christenen doen gewoon mee in de wereld, mogen ook gewoon feest vieren en hoeven echt geen zwaarmoedige mensen te zijn. Christenen zijn vrij! Maar verstop je geloof niet. Wees niet bang voor hoe anderen reageren als ze erachter komen dat je christen bent. Dat is niet iets om je voor te schamen.
Als je Jezus kent, hoef je niet bang te zijn wat anderen van je vinden. Misschien vinden ze je wel belachelijk. Nou en? En het tweede: pas je geloof niet aan. Als mensen je vragen stellen over je geloof, geef dan gewoon eerlijke antwoorden. Je kunt om de hete brij heen draaien, je kunt nietszeggende antwoorden geven om vooral niemand te irriteren, maar op die manier zullen mensen nooit Gods boodschap horen. Terwijl die zo mooi is: kom bij Jezus! Hij zal je een nieuw leven geven. Geloof, ook al is het tegen de stroom in. Het is de moeite waard! Amen.
