19e Jaargang nr. 3
september 2014
N ie u w sb l a d v a n d e A V O M af d el i n g Z EEL A ND Wi j s taan op e n vo o r u w i n ge z on d en stu kk en . Pl aatsi n g t e r b e oo r d el i n g van r ed ac ti e e n b e stu u r .
2. 3. 4. 5. 8. 9. 10. 17. 18. 20.
Bestuur en contactpersonen. Voorwoord. Personalia. Varende reünie 2014. Een verslag. Activiteiten en Evenementen. Uitnodiging feestavond ! ! ! Uit de oude repatkist: het OHK Walcheren. Terugblik BBQ en Herdenking Terneuzen. Damen Vlissingen. Inschrijfformulier voor nieuwe leden .
1
V oo rz itt e r /l e de n r a a ds l i d : Paul Timmers Melkweg 5, 4501 GJ Oostburg Tel. 0117.850.777 Em ai l : p.j .ti mm e rs @z e el an dn et .n l Se cr et a r i s : A l b er t Elz e n C el si u sst r aat 2 , 453 2 K W T e rn eu z en T el . 0 640 .5 77 .78 1 Em ai l : i j ssal on pi em on t e @m sn .c o m Pe n ni n gm e es te r a d i nt e r im : E d H e rt z be r ge r Mu i den w eg 85 , 447 1 NM Wol ph a a rt sdi j k T el . 0 113 .5 86 .03 1 Em ai l : n .h e rtz b e rg e r @h etn et .n l Pl v Vo orz i tt er / p lv . l ed e n r a ad s l id : J o hn Ko ut e r s Faz an t en h o f 11 4, 4 332 X T Mi ddel bu rg T el . 0 620 .4 47 .63 5 Emai l : j os ol o @z e el an dn et .n l Be s tu u r sl i d /e ve n e me nt e n co mm i s s ie : J a n F o ekk i ng W es t e rz i ch t 656 , 43 85 BX Vl i ssi n gen T el . 0 118 .4 66 .67 6 Em ai l : f o ek ki n g@z e el an dn et .n l Be s tu u r sl i d : G i e l v a n d e r L in d en Ni eu w e K l e v e r sk e r k s ew e g 6 , 43 38 P P Mi ddel bu rg T el /Fax . 01 18 .612 .1 26 Em ai l : ch ri sti aan van de rl i n den @gm ai l .co m Re d act i e D Z A : Ro b S ch o u w Be u r s st ra at 20 , 438 1 C D Vl i ssi n gen T el . 0 648 .1 80 .44 6 Em ai l : s ch ou w @vl i s si n gen n e t.n l Co nt a ctp e r so n en : Bo v en O ost e r s ch el de Ze eu w s-Vl aan d er en Wal ch e r en Th ol en + W .B r aban t
E . d e V ri es , T el . 01 11. 416 .0 63 Pau l Ti mm er s , v o o rz i tter Joh n K ou t e r s, b e stu u r sl i d Vac an t
B a nk re k e n in g A VO M - Ze e l a nd : NL35 RABO 0389 3647 97 2
Wij zijn door de oude kaften heen van de DZA, ‘De Zeeuwse Admiraliteit’ het periodiek van de Zeeuwse AVOM afdeling. Op zo’n moment vraag je jezelf af in hoeverre je moet veranderen, vernieuwen. De kleuren zijn inmiddels vertrouwd, dus je moet voorzichtig zijn met een totaal ander uiterlijk, want het is niet de bedoeling dat het boekje ongelezen bij het oud papier beland omdat het voor reclamedrukwerk wordt aangezien. Wat wel is veranderd is het logo. De naam ‘De Zeeuwse Admiraliteit’ heeft een historische oorsprong en daar hebben we nu een net zo’n historische afbeelding voor gevonden. Het vorige logo bleek heraldisch niet correct, dus dit was geen moeilijke beslissing. De binnenzijde van de kaft is wel drastisch aangepast. Het plaatst de Zeeuwse afdeling in een historisch perspectief en geeft eigenlijk aan wie wij eigenlijk zijn en waar we voor staan. Met name aan de lijst van Logementschepen is veel onderzoek vooraf gegaan, maar er ontbreken zeker nog wat gegevens en mogelijk staan er ook nog wat onjuistheden in. Dus als u verbeteringen heeft, dan hoor ik het graag. Uw redacteur Rob Schouw 3
Zij n w e i em an d v e rg et en ? L aat h et ev en w et en ! D hr . D hr . D hr . D hr . D hr . D hr . D hr . D hr . D hr . D hr . D hr .
C. Jansen F . Q ui k J. Kroes P . L a ng e nh ui j z e n P . ' t M a n ne t j e G. van Sark J. Beijer A . P i e r s s e ns R. Heyboer F. Sittrop W. ten Hoor
2 okt 2 okt 11 okt 16 okt 16 okt 22 okt 25 okt 27 okt 28 okt 6 no v 6 no v
D hr . A . d e H a z e D hr . Z . v . d . S c h r a a f D hr . J . B ui j s e D hr . R . Eg g e r m o nt D hr M . va n T i l b ur g D hr . J . L e e u w e s t e y n D hr . J . L o u w e r s e D hr . A . v a n R i e t D hr . J . d e K a m D hr . P . D o n z e D hr . M . K o e n
1 3 no v 1 5 no v 1 6 no v 2 7 no v 2 9 no v 2 dec 12 dec 16 dec 23 dec 25 dec 28 dec
Wat heb ik nu weer aan mijn roer hangen ? 4
Op woensdag 27 augustus 2014 vond voor het eerst in de geschiedenis van de AVOM Nederland een varende reünie plaats op Zr.Ms. Johan de Witt, het Landing Platform Dock L801. Na toespraken van de commandant van de L 801 ktz Luijckx (jawel familie van ons erelid), de 1e officier, onze voorzitter Jan Bomhof en de CZSK adm. Borsboom, werden om ca. 10.30 uur de trossen losgegooid. Begeleid door twee havensleepboten koos de L801 met 600 bezoekers het ruime sop via het Marsdiep naar de Noordzee. Prachtig zonnig weer met een lichte bries maakte het een uitgelezen dag voor een vaartocht. Eenmaal buitengaats vonden er operationele demo’s plaats door o.a. landingsvaartuigen, de kustwacht, de SAR-heli en boardingteams. De bemanning van de L801 verzorgde ook nog een demo met het snelvuurkanon de goalkeeper, hetgeen een bijzondere belevenis was. De meeste opvarenden (gasten) konden zich vrijwel de hele dag op het vliegdek ophouden en van de omgeving genieten. Veel oude sobats zagen elkaar weer terug. 5
Vanaf 12.00 uur (het was dus woensdag) volgde voor iedereen de blauwe hap, die heel goed smaakte en het lange wachten wel waard was. Tijdens ons verblijf a/b van de L 801 ontbrak het ons aan niets wat ons natje en droogje betrof. Dat wil zeggen: er werd echter geen alcohol houdende drank verstrekt. Des al niet te min was het prima vertoeven aan boord. Onder begeleiding van personeel werden er ook rondleidingen verzorgd. En de steelband van de marinierskapel der KM verzorgde in de hangar de hele dag de muzikale ondersteuning. 6
Omstreeks 16.30 uur meerde de Johan de Witt weer aan, ploegend door de bodem van het havenbekken. Als herinnering aan deze ‘reis’ ontvingen een mok met daarop het wapen van de L 801 en het embleem van de AVOM en werd er met grote tevredenheid afscheid genomen en keerde een ieder weer huiswaarts. Een hele mooie belevenis, die zeker voor herhaling vatbaar is. Wim Slootmaker 7
Zi e v o o r d e u i tg ew e r kt e bi j z on d e rh ed en oo k op d e w eb si te w ww .a v om . n l (on d e r d e ta b A V O M afd el i n gen : Ze el an d en v e r v ol ge n s n aa r a cti vi tei t en ) en de w e bsi t e va n h et CO M Z e el an d . ww w. c omz e el an d .n l
Elke 1e woensdag van de maand m.u.v. de maanden januari, juli en augustus. 13-14u bar open; 14 -15u eten; 15 -16u bar open. De nasi-maaltijd kost € 10, -. Bestellen = betalen of u moet dit 1 week van tevoren afbestellen. Oplopen zonder maaltijd is ook mogelijk, maar in verband met de toegangslijst van de MBK moet u zich ook dan minimaal 1 week van te voren opgeven bij: Paul Timmers (coördinator) . Per Telefoon : 0626.037.486 Per Email :
[email protected]
Iedere 3e vrijdag van de maand van 15-17 uur. Seamen’s Club Terneuzen, Westkolkstraat 40 (bij de vlaggenmast, schuin tegenover Check Point). Er is parkeergelegenheid en Buslijn 20 komt ieder half uur. Als u een krijgsmacht-verleden heeft, bent u met uw partner welkom voor gezellige onderonsjes in een besloten gelegenheid. Consumpties tegen schappelijke prijzen in een maritieme sfeer. Voor info: Paul Timmers, telefoon 0117.850.777 8
Ook leden van AVOM Zeeland zijn bij deze uitgenodigd !
REÜNIE FEESTAVOND 45 jaar COM ZEELAND
Marinekazerne Vlissingen op vrijdag 28 november 2014. Programma: 17.00 uur Zaal open, bij binnenkomst koffie met cake. 18.30 uur Aanvang Indische maaltijd. 20.00 uur Opening door de voorzitter COM afdeling Zeeland, Marinus van der Slot. 20.00 uur Dansen en gezellig samenzijn onder het genot van een drankje en hapje onder leiding van het bij velen bekende Belgische orkest Frankies Combo. Iedereen die indertijd ons 40-jarig lustrum bijwoonde, weet dat deze band heerlijke muziek speelt voor jong en oud. Tussendoor een verloting met o.m. 1 superprijs. 21:30 Verrassingsact???? 23:20 Tap gaat toe. AVOM/COM-leden, donateurs en partners € 10,00 p.p. Introducees (max. 2 personen/lid) € 15,00 p.p. Vanwege het lustrumfeest ontvangt elk AVOM- en COM-lid bij binnenkomst 6 gratis munten. Verdere verkoop munten € 2,00 /st. of € 10,00/6 st. Loterij: aan de ingang enveloppen met 10 loten ad € 5,00.
Opgave uiterlijk 1 november bij penningsmeester van COM, afdeling Zeeland, C.Verkuil, e-mail:
[email protected] . Betaling op rekening NL66 INGB 0002257574 t.n.v Contact Oud Mariniers afd. Zeeland te Goes, omschrijving ‘feestavond’. Na ontvangst betaling wordt uw naam op de poortlijst gezet. 9
Sinds de herinrichting van de duinen tussen Vlissingen en Koudekerke zie je er niets meer van want alles is gesloopt. Maar tot 1984 lag daar, aan het einde van de Van Woelderenlaan, het Oorlogshoofdkwartier van de marine, oftewel OHK Walcheren, maar daarover later meer. Een enorm complex van circa 60 bunkers is door de Duitsers gebouwd in 1942 als onderdeel van de Atlantikwall en strekte zich uit van Dishoek tot aan de Vlissingse boulevard. De Koninklijke Marine gebruikte hier na de oorlog nog ruim 20 bunkers van. De Duitse bezetting van het complex was personeel van de Grüne Kriegsmarine, die belast was met de bewaking van de zeegaten. Er waren bunkers uitgerust als uitkijkpost of met geschutskoepels, maar ook vuurleidingposten, commandocentrales en facilitaire diensten. Kortom, het waren complete kazernecomplexen. Ook waren er Duitse marva’s werkzaam, die werden vanwege de kleur van hun uniform ‘Blauwe muisjes’ genoemd. Voor wat betreft de recreatieve voorzieningen hadden ze zelfs gezorgd voor de aanleg van een zwembad aan de Duinvoet. Dat lijkt op zich een 10
vreemde zaak met het strand en de zee op loopafstand, maar het strand was gebarricadeerd met obstakels en lag bezaaid met landmijnen, die overigens ook in een brede landstrook achter de duinen waren gelegd. De verzorging van het personeel kreeg nog meer aandacht. Want ten zuiden van de bunker die wij kennen als het kombuis AB21, stond de grootste en zwaarste bunker met de functie van…. Varkensfokkerij ! Onder deze voortreffelijke omstandigheden moet het goed toeven zijn geweest in het bunkercomplex. Maar of het altijd een onbekommerd genieten is geweest moet gezien het verloop van de oorlog worden betwijfeld.
In ieder geval was hier tot het najaar van 1944 weinig te merken van de oprukkende geallieerden, die in de zomer van dat jaar in Normandië waren geland. In september ’44 werd de overkant van de Westerschelde door de Polen en Canadezen veroverd, waardoor de zuidelijke oever van de aanvoerweg naar Antwerpen al in 11
geallieerde handen was en de noordelijke oever hoog op de prioriteitenlijst stond. Om de Duitsers van het gefortificeerde Walcheren te verdrijven, werd het eiland onder water gezet door het stuk bombarderen van diverse dijken, waardoor eb en vloed vrij spel kregen op het land. En via diverse landingen werd Walcheren langzaam maar zeker heroverd. Ons bunkercomplex was een van de laatste forten die moest worden ingenomen. De kogelinslagen van de zware gevechten waren in de muren van de bunkers nog duidelijk zichtbaar. De laatste bunker die moest worden ingenomen kennen wij als AB11. Hier werd de zwaarste tegenstand geboden, zodat de Duitsers er met vlammenwerpers letterlijk moesten worden ‘uitgebrand.’ Toen de oorlog op Walcheren in november ’44 voorbij was, stond het eiland nog geruime tijd onder water. Het bunkercomplex, droog in de duinen gelegen, werd gebruikt voor tijdelijk onderdak van gezinnen die door het water en oorlogsgeweld uit hun huizen en boerenhofsteden waren verdreven. Daarna viel er een stilte over het bunkercomplex. De bevolking ging over tot de herbouw op het eiland en niemand kon vermoeden dat deze stilte maar van tijdelijke duur zou zijn en dat deze bunkers weer een militaire bestemming zouden krijgen. Door de ontwikkelingen in de Oost-Westverhoudingen, trad Nederland toe tot de NAVO en nam op zich om in bondgenootschappelijk verband de onschendbaarheid van het eigen grondgebied en van het Europese vasteland te verdedigen. 12
Een andere overweging in het concept was het Beneluxverdrag tussen België, Nederland en Luxemburg, dat ook een verdedigings-paragraaf had. De beide politieke besluiten, het NAVO- en het Beneluxverdrag, deed de Koninklijke Marine uitkijken naar een hoofdkwartier, van waaruit de operaties geleid konden worden. En om financiële en geografische redenen viel het oog op het bunkercomplex in de Vlissingse duinen. Het financiële voordeel was, dat er al veel bruikbare bunkers stonden en geografisch lag het op een aanvaardbare plaats voor de Belgen aan hun waterweg naar Antwerpen. Het brein achter deze planning was de toenmalige KLTZ A. J. Quanjer. En de Commandant der Zeemacht in Nederland werd het commando opgedragen, met als chef-staf een officier van de Belgische zeemacht. Aan deze constructie ontleende het bunkercomplex zijn Gangenstelsel tussen de bunkers nieuwe naam: commandopost van de Admiraal Benelux, (afgekort ABNL), ter verdediging van het Belgisch-Nederlandse zeegebied. Ook v.w.b. de NAVO kreeg men het commando over het Belgisch-Nederlandse deel van Het Kanaal en de Noordzee. De benaming in dit verband was Commander Benelux sub area Channel (COMBENECHAN) en in dit 13
verband had de commandopost de naam Maritime Headquarters Walcheren (MHQ Walcheren), dus feitelijk had het complex twee functies. In 1951 werd begonnen met het rehabiliteren van het complex en de opzet was om alleen in oorlogstijd op volle sterkte te draaien. In vredestijd was er een kleinere staf die zorgde voor de aanwezigheid en het goed functioneren van de faciliteiten, zodat op ieder gewenst moment kon worden ‘overgestapt’. De eerste nationale oefening werd er in 1952 gehouden en de eerste oefening in Benelux-verband in 1953. Begin vijftiger jaren waren nog niet alle vaarroutes mijnenvrij en daarom werden vanuit het bunkercomplex de mijnenveegoperaties geleid. In het begin waren er nog niet zoveel bunkers in gebruik, maar door omstandigheden nam de behoefte tot meer ruimte toe. Ook de Russische inval in Hongarije en de crisis bij het Suezkanaal bijvoorbeeld, deed de behoefte aan betere en meer verbindingen toenemen, naarmate de structuur binnen de NAVO hechter werd.
14
In bunker AB15, 4 km westelijker (bij Dishoek) waren de zenders en antennes al ondergebracht. Later kwam daar ook de telegraafcentrale bij, dit was het landelijk knooppunt voor het marinetelexverkeer. In 1968 werd, ook bij Dishoek, hiervoor de voormalige ziekenboeg- bunker van de Duitsers (AB14) verbouwd. Door de uitbreidingen namen ook de voorzieningen toe en op zeker moment kon men er 600 man onderhouden. Vanaf ‘69, na de bouw van de marine kazerne te Vlissingen, werden van deze faciliteiten van het complex steeds minder gebruik gemaakt. Alleen in tijden van crisis en oefeningen draaide dat op volle toeren. 15
Ook de operationele faciliteiten van het OHK begonnen steeds meer achter te lopen bij de eisen van een moderne marine. Daarom werd vanaf 1960 al uitgekeken naar een plaats voor een nieuw hoofdkwartier. Aanvankelijk (’66) viel de keus op een bunker van de luchtdoelartillerie van de luchtmacht in Goes, maar het bleek dat deze moest worden gedeeld met de PTT en de dienst Bescherming Burgerbevolking. Daarna (1970), viel het oog op een fort uit de Eerste Wereldoorlog te Huisduinen. Dit bleek echter geen optie om bouwtechnische redenen. Uiteindelijk viel de blik toen op een voormalig navigatiestation van de luchtmacht bij Den Helder. Vele reorganisaties en namen verder is het nu ondergebracht op Willemsoord. De Vlissingse duinen zijn inmiddels heringericht en verbreed. Gebouwen en bunkers zijn zwakke plekken in de duinen, dus die zijn allemaal gesloopt en niets herinnert meer aan de plaats waar veel marinemensen een deel van hun diensttijd hebben doorgebracht. Op de laatste foto de officiële buitengebruikstelling op de binnenplaats voor AB06 en AB07 op maandag 2 april ‘84.
16
Deze was dit jaar zeer geslaagd, mede door de goede samenwerking met het COM. Het vlees was van uitzonderlijke kwaliteit evenals de muzikale begeleiding, waardoor het voor onze voorzitter moeilijk kiezen was: op de dansvloer of lekker eten…
AVOM Zeeland present bij het Indië-monument op vrijdag 29 augustus te Terneuzen.
17
18
De Karel Doorman is inmiddels gewoon aan het zoute water en heeft er al heel wat zeemijltjes en tests opzitten. Tijdens de Wereldhavendagen in Rotterdam is ze overgedragen door de werf aan de Defensie Materieel Organisatie, zodat de marine verder kan gaan met de beproevingen, voordat de definitieve indienststelling zal plaatsvinden. Zr.Ms. Friesland is onlangs is Vlissingen gearriveerd om als laatste patrouilleschip zijn mast te ontvangen. De overige patrouilleschepen zijn ook regelmatig te zien aan de afbouwkade voor de resterende werkzaamheden, terwijl ze allemaal al geruime tijd operationeel actief zijn.
Een bijzondere verschijning aan die afbouwkade is toch het nieuw gebouwde clipper voor de marine van Oman, de Shabab Oman II. Met 2700 m2 zeiloppervlak heeft het zijn proefvaarten afgerond en is zondag 14 september vertrokken naar Oman. 19
Dhr./Mevr. Voorletters en naam Email-adres Postadres
Straat
Postcode Woonplaats Telefoonnummer Geboortedatum Marinenummer Laatste rang/stand Dienstvak Onderdeel Vloot/Marns/MLD/Marva/anders: Opkomstjaar Nummer veteranenpas IBAN-bankrekeningnr. Ik machtig AVOM voor automatische incasso van de contributie € 30,00 tot wederopzegging lidmaatschap en het eenmalige inschrijfgeld € 7,50. Datum : Handtekening : _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 20
