145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis

145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

Voor het verlenen van sociale hulp beschikt het Rode Kruis over enkele vakantiefaciliteiten voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Dat zijn het vakantieschip de J. Henry Dunant en drie hotels (hotel

Het Nederlandse Rode Kruis beheert verder een archief met persoonlijke gegevens van meer dan anderhalf miljoen slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Internationale hulpverlening Het Nederlandse Rode Kruis levert een actieve bijdrage aan de internationale noodhulpverlening na rampen en conflicten. Die hulp kan bestaan uit het beschikbaar stellen van geld, goederen of mensen aan de Rode Kruis- of Rode Halve Maanvereniging in het getroffen land of aan de internationale onderdelen van de Rode Kruis Beweging. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een speciaal Stille Rampenfonds voor noodsituaties die weinig publieke aandacht krijgen. Vaak zijn dat sluimerende rampen en structurele probleemsituaties waaraan de media, anders dan bij acute calamiteiten, minder aandacht besteden. Steeds meer richt het Nederlandse Rode Kruis zich op het voorkomen van rampen of het beperken van de gevolgen ervan. Dit doet de organisatie door gemeenschappen te helpen zich beter op rampen voor te bereiden en hun zelfredzaamheid te vergroten. Om projecten op dit gebied te steunen, is in 2011 het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds opgericht.

Internationaal is het Nederlandse Rode Kruis niet alleen actief in noodhulp, maar ook in het versterken van de kwaliteit en slagkracht van zusterverenigingen in andere landen. Speciale expertise heeft het Nederlandse Rode Kruis op het gebied van tracing: het weer in contact brengen van verwanten met hun dierbaren na een ramp of conflict. Financiën en samenwerking De jaarbegroting van het Nederlandse Rode Kruis lag de afgelopen jaren gemiddeld tussen de 70 en 80 miljoen euro. Afwijkingen worden vooral veroorzaakt door de opbrengsten van noodhulpacties. Om alle activiteiten financieel mogelijk te maken kan het Nederlandse Rode Kruis rekenen op de steun van ruim 585.000 leden en donateurs. Daarnaast zijn jaarlijks circa 25.000 collectanten actief tijdens de landelijke collecte. Andere belangrijke inkomstenbronnen van het Rode Kruis zijn nalatenschappen, giften van vermogende particulieren en fondsen (zoals de Nationale Postcodeloterij). Elk jaar vinden tal van acties voor het Rode Kruis plaats. Het bekendste voorbeeld is de actie 3FM Serious Request, die jaarlijks in de week voor Kerst plaatsvindt. Tot slot werkt het Rode Kruis ook veel samen met het bedrijfsleven, zowel voor financiële ondersteuning als in het kader van de hulpverlening zelf. Ambassadeurs van het Nederlandse Rode Kruis zijn Irene Moors, Eric Corton, Floortje Dessing, Yfke Sturm en Humberto Tan.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

4

Hulpverlening in het Koninkrijk der Nederlanden Het Nederlandse Rode Kruis is actief op het gebied van: • Noodhulpverlening: bij rampen en crises. De noodhulpvrijwilligers hebben verschillende specialismen: - Geneeskundige hulpverlening: beter bekend als Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA-teams) ter ondersteuning van reguliere hulpverleners; - Verwanteninformatie bij calamiteiten: mensen helpen hun dierbaren te traceren; - Opvang en Verzorging: het inrichten van opvangcentra en het verzorgen van iedereen die daarin verblijft; • Evenementenhulpverlening: ondersteuning door EHBO’ers bij grote evenementen; • Eerste Hulp(onderwijs): verzorgen van EHBOen AED-cursussen; • Sociale Hulp: het actief betrekken bij de samenleving van geïsoleerde groepen; • Voorlichting en bewustwording.

IJsselvliedt in Wezep en de hotels De Valkenberg en De Paardestal in Rheden). Onder de naam Mappa Mondo runt het Rode Kruis in Wezep, Waalre en Rijswijk drie gezinsvervangende huizen voor ernstig zieke kinderen.

1940

145 momenten in 145 ja ar Nederl andse Rode Kruis

internationale verdragen. Een aantal taken van het Rode Kruis op het terrein van het humanitair oorlogsrecht (voorlichting en advies) en opsporing en ondersteuning is ook internationaal vastgelegd.

Met grote acties en kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken. Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit dat de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk maakt. Dit boekje beschrijft 145 momenten in onze geschiedenis. Het kan niet anders zijn dan een kleine – en willekeurige – greep uit het rijke verleden van onze vereniging. Een interessante schets van de buitengewoon veelzijdige rol die het Rode Kruis in onze samenleving heeft gespeeld – en speelt.


Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wanneer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens.

Onze doelstelling is al die 145 jaar onverminderd relevant gebleven. Het leed verzachten van diegenen die onze hulp het meest nodig hebben, ongeacht hun achtergrond, waar ook ter wereld. Onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Mensen steunen die in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen en met hulp van anderen de kracht weten te hervinden om zelfstandig verder te gaan. Daar zetten wij ons als Rode Kruis voor in, daarin vinden onze vrijwilligers hun voldoening. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis 5

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

1938 1939

Voorwoord

1940

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

6


1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 145 momenten in 145 ja ar Nederl andse Rode Kruis

145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis

1

1863 Nederlandse Hulp bij oprichting Internationale Rode Kruis

1946 Lectuurdienst

1929 Hulp langs de wegen

2004 Serious Request

1909 Prins Hendrik Voorzitter

1997 Mappa Mondo

1966 Prinses Margriet en het Rode Kruis

1994 Rwanda

1914 De Eerste Wereldoorlog

1940 Bezetting

1953 Watersnoodramp

1970 Verbindingsdienst

1984 Burgeroorlog Sudan

2010 Haïti

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

2

Het Nederlandse Rode Kruis Het Nederlandse Rode Kruis maakt als noodhulporganisatie sinds 1867 deel uit van de Internationale Rode Kruis Beweging. Anno 2012 bestaat deze beweging uit een drietal onderdelen: • Het Internationaal Comité van het Rode Kruis (ICRC), dat zich primair richt op het hoeden van het humanitair oorlogsrecht en de hulpverlening in conflictgebieden; • De Internationale Federatie van Rode Kruis en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC), de vereniging van alle Rode Kruisverenigingen in de wereld, die zich primair richt op de coördinatie van de hulpverlening na grootschalige natuurrampen; • De nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen. Momenteel is er in 188 landen een nationale vereniging opgericht. Overal ter wereld werkt het Rode Kruis vanuit dezelfde zeven grondbeginselen: • menslievendheid • onpartijdigheid

• • • • •

neutraliteit onafhankelijkheid vrijwilligheid eenheid algemeenheid

Het Rode Kruis is strikt neutraal. De missie van het Nederlandse Rode Kruis is: het voorkomen en verzachten van menselijk lijden waar dan ook, het b eschermen van levens en gezondheid en het waarborgen van respect voor de mens. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar hen die het meest kwetsbaar zijn: mensen die zonder onze hulp niet of slecht zouden overleven of van wie de gezondheid zonder hulpverlening in gevaar zou komen. Het Rode Kruis hanteert drie officiële emblemen: het Rode Kruis, de Rode Halve Maan en het Rode Kristal. Organisatie Het Nederlandse Rode Kruis is een vereniging die te-

genwoordig bestaat uit 585.358 leden en donateurs en 35.294 vrijwilligers. Het hoogste orgaan is de Ledenraad. De vrijwilligers worden in hun activiteiten ondersteund door ongeveer vijfhonderd beroepskrachten. In totaal telt het Nederlandse Rode Kruis 262 afdelingen (waaronder zes Caribische afdelingen) en 56 districten. In noodsituaties kunnen in korte tijd duizenden goed getrainde vrijwilligers in actie komen en hulp bieden. Sociale hulpvrijwilligers verstrekken daarbij kennis over de buurt of wijk waar zij zich bevinden. Het Rode Kruis betrekt deze lokale buurtnetwerken tijdens noodsituaties bij de hulpverlening. Auxiliaire rol Het verlenen van noodhulp tijdens crisissituaties is een taak die voortvloeit uit de auxiliaire rol van het Rode Kruis. Die auxiliaire rol houdt in dat het Rode Kruis de overheid ondersteunt, aanvult en zonodig vervangt in de rampenhulpverlening. Deze bijzondere opdracht is vastgelegd bij Koninklijk Besluit en in

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

3


internationale verdragen. Een aantal taken van het Rode Kruis op het terrein van het humanitair oorlogsrecht (voorlichting en advies) en opsporing en ondersteuning is ook internationaal vastgelegd.

Voor het verlenen van sociale hulp beschikt het Rode Kruis over enkele vakantiefaciliteiten voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Dat zijn het vakantieschip de J. Henry Dunant en drie hotels (hotel

Het Nederlandse Rode Kruis beheert verder een rchief met persoonlijke gegevens van meer dan a anderhalf miljoen slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Internationale hulpverlening Het Nederlandse Rode Kruis levert een actieve bijdrage aan de internationale noodhulpverlening na rampen en conflicten. Die hulp kan bestaan uit het beschikbaar stellen van geld, goederen of mensen aan de Rode Kruis- of Rode Halve Maanvereniging in het getroffen land of aan de internationale onderdelen van de Rode Kruis Beweging. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een speciaal Stille Rampenfonds voor noodsituaties die weinig publieke aandacht krijgen. Vaak zijn dat sluimerende rampen en structurele probleemsituaties waaraan de media, anders dan bij acute calamiteiten, minder aandacht besteden. Steeds meer richt het Nederlandse Rode Kruis zich op het voorkomen van rampen of het beperken van de gevolgen ervan. Dit doet de organisatie door gemeenschappen te helpen zich beter op rampen voor te bereiden en hun zelfredzaamheid te vergroten. Om projecten op dit gebied te steunen, is in 2011 het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds opgericht.

Internationaal is het Nederlandse Rode Kruis niet alleen actief in noodhulp, maar ook in het versterken van de kwaliteit en slagkracht van zusterverenigingen in andere landen. Speciale expertise heeft het Nederlandse Rode Kruis op het gebied van tracing: het weer in contact brengen van verwanten met hun dierbaren na een ramp of conflict. Financiën en samenwerking De jaarbegroting van het Nederlandse Rode Kruis lag de afgelopen jaren gemiddeld tussen de 70 en 80 miljoen euro. Afwijkingen worden vooral veroorzaakt door de opbrengsten van noodhulpacties. Om alle activiteiten financieel mogelijk te maken kan het Nederlandse Rode Kruis rekenen op de steun van ruim 585.000 leden en donateurs. Daarnaast zijn jaarlijks circa 25.000 collectanten actief tijdens de landelijke collecte. Andere belangrijke inkomstenbronnen van het Rode Kruis zijn nalatenschappen, giften van vermogende particulieren en fondsen (zoals de Nationale Postcodeloterij). Elk jaar vinden tal van acties voor het Rode Kruis plaats. Het bekendste voorbeeld is de actie 3FM Serious Request, die jaarlijks in de week voor Kerst plaatsvindt. Tot slot werkt het Rode Kruis ook veel samen met het bedrijfsleven, zowel voor financiële ondersteuning als in het kader van de hulpverlening zelf. Ambassadeurs van het Nederlandse Rode Kruis zijn Irene Moors, Eric Corton, Floortje Dessing, Yfke Sturm en Humberto Tan.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

4

Hulpverlening in het Koninkrijk der Nederlanden Het Nederlandse Rode Kruis is actief op het gebied van: • Noodhulpverlening: bij rampen en crises. De noodhulpvrijwilligers hebben verschillende specialismen: - Geneeskundige hulpverlening: beter bekend als Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA-teams) ter ondersteuning van reguliere hulpverleners; - Verwanteninformatie bij calamiteiten: mensen helpen hun dierbaren te traceren; - Opvang en Verzorging: het inrichten van opvangcentra en het verzorgen van iedereen die daarin verblijft; • Evenementenhulpverlening: ondersteuning door EHBO’ers bij grote evenementen; • Eerste Hulp(onderwijs): verzorgen van EHBOen AED-cursussen; • Sociale Hulp: het actief betrekken bij de samenleving van geïsoleerde groepen; • Voorlichting en bewustwording.

IJsselvliedt in Wezep en de hotels De Valkenberg en De Paardestal in Rheden). Onder de naam Mappa Mondo runt het Rode Kruis in Wezep, Waalre en Rijswijk drie gezinsvervangende huizen voor ernstig zieke kinderen.

Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wanneer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens. Met grote acties en kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken. Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit dat de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk maakt. Dit boekje beschrijft 145 momenten in onze geschiedenis. Het kan niet anders zijn dan een kleine – en willekeurige – greep uit het rijke verleden van onze vereniging. Een interessante schets van de buitengewoon veelzijdige rol die het Rode Kruis in onze samenleving heeft gespeeld – en speelt.


Voorwoord

Onze doelstelling is al die 145 jaar onverminderd relevant gebleven. Het leed verzachten van diegenen die onze hulp het meest nodig hebben, ongeacht hun achtergrond, waar ook ter wereld. Onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Mensen steunen die in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen en met hulp van anderen de kracht weten te hervinden om zelfstandig verder te gaan. Daar zetten wij ons als Rode Kruis voor in, daarin vinden onze vrijwilligers hun voldoening. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

5

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

6


1.

Inleiding Op de avond van 24 juni 1859 arriveert een Zwitserse bankier op zakenreis in het Italiaanse plaatsje Solferino. Eerder die dag vond bij het plaatsje een veldslag plaats tussen Oostenrijkse en Franse troepen. Duizenden doden en gewonden zijn achtergebleven op het slagveld, de medische voorzieningen zijn beperkt. De 31-jarige Jean Henry Dunant is zeer aangedaan door het vele leed dat hij op het slagveld ziet en besluit er iets aan te doen. Hij begint de hulpverlening aan de gewonden te coördineren en mobiliseert de lokale bevolking om mee te helpen, zo goed en zo kwaad als dat gaat. Het is in deze ellende dat een plan begint te groeien: zou het een idee zijn om internationaal een permanente hulporganisatie van vrijwilligers op te richten, die zich in vredestijd goed voorbereidt op hulpverlening in tijden van oorlog?

Vijf jaar later, op 22 augustus 1864 tekenen vertegenwoordigers van zestien staten de Conventie van Genève. Daarmee wordt feitelijk de basis gelegd voor de oprichting van het Internationale Rode Kruis en voor de oprichting van Rode Kruisverenigingen in verschillende landen, waaronder Nederland. 1.

1863 Nederlandse hulp bij oprichting Internationale Rode Kruis

De Nederlandse militaire arts dr. J.H.C. Basting, is één van de eersten die zeer enthousiast is over de plannen van Henry Dunant. Het is Basting, die op een internationaal congres in september 1863 in Berlijn de ideeën van Dunant onder de aandacht van de aanwezigen brengt. Onder hen bevinden zich hoogwaardigheidsbekleders uit een groot aantal landen. Zij stemmen

unaniem in met Dunants plannen en beloven aan de uitvoering hiervan in hun land medewerking te verlenen. Op de internationale conferentie op 26 oktober 1863 in Genève wordt een aantal belangrijke besluiten genomen met betrekking tot de organisatie van de vrijwillige hulpverlening. Daarnaast wordt, mede dankzij Basting, overeenstemming bereikt over drie ‘wensen’ betreffende de onschendbaarheid van hospitalen, ambulances, verplegend personeel en dergelijke. Het zijn deze ‘wensen’, die de kern vormen van het Verdrag van Genève, dat op 22 augustus 1864 tot stand komt tijdens een internationale diplomatieke conferentie die door de Zwitserse regering bijeen is geroepen.

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

7

1867 tot 1890 2.

1867 Oprichting bij Koninklijk Besluit

Begin 1863 stuurt een zekere mevrouw P. Micheli vanuit Genève een exemplaar van ‘Un Souvenir de Solferino’, het boek dat Henry Dunant schreef naar aanleiding van zijn ervaringen op het slagveld van Solferino, aan dr. Basting. Basting vertaalt het boekje naar het Nederlands en stuurt het naar een aantal Nederlandse prominenten en de media. Deze zijn enthousiast en laten weten het met de inhoud eens te zijn. De kranten leggen vooral de nadruk op de conclusies.

3.

1867 Henry Dunant erelid

Nog geen twee weken na de oprichting van het Rode Kruis vindt een bijzondere benoeming plaats: Koning Willem III tekent op 31 juli het Koninklijk Besluit waarmee Dunant erelid wordt. Behalve Dunant wordt ook dr. Basting tot erelid benoemd. 4.

868 Oprichting van de 1 eerste lokale afdelingen van het Rode Kruis

Kort na de tekening van het Koninklijk Besluit, worden de eerste Nederlandse afdelingen van de vereniging opgericht:

5.

1868 Rode Kruis ziekenhuis in Den Haag

Niet lang na de oprichting van de Haagse afdeling van het Rode Kruis neemt het ‘Haagsche Vrouwencomité’ het initiatief voor een verpleegstersopleiding. In 1889 betrekt de opleiding een eigen polikliniekruimte en in de jaren daarop ontstaan binnen het Rode Kruis plannen voor een chirurgische kliniek. Koningin-moeder Emma opent deze in 1901. De organisatie groeit, krijgt de beschikking over eigen ambulances en betrekt in 1925 een nieuw gebouw aan de Sportlaan. Daarmee groeit de capaciteit van 40 naar 147 bedden. Ook na de oorlog breidt het ziekenhuis verder uit, totdat het in 2004 opgaat in het Haga Ziekenhuis.

Den Haag het vrouwencomité op 22 februari en het mannencomité op 29 februari 1868 Utrecht 12 maart 1868 Nijmegen 18 april 1868 Bergen op Zoom 7 mei 1868 Schiedam 23 mei 1868 Amsterdam 13 juni 1868 Haarlem 11 juli 1868 Voorburg 11 juli 1868 Sittard 7 november 1868 IJsselmonde 26 november 1868

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

8

Het duurt echter nog even voordat de eerste officiële stap wordt gezet tot oprichting van een Nederlandse hulporganisatie in de geest van Dunant. In juni 1867 stuurt het Internationaal Comité te Genève aan de 20 inmiddels opgerichte nationale verenigingen een uitnodiging voor de internationale conferentie, die in juli 1867 zal worden gehouden in Parijs. Koning W illem III maakt mogelijk dat Nederland deel kan nemen aan deze conferentie. Op 19 juli 1867, slechts enkele dagen voor het begin van de bijeenkomst, tekent hij Koninklijk Besluit no. 60, waarvan het eerste artikel luidt: ‘Er zal zijn eene Nederlandsche vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog, hetzij Nederland er al dan niet in betrokken is’.

3.

6.

1870 Eerste inzet bij Frans-Duitse Oorlog

Na oplopende politieke spanningen tussen beide landen, verklaart Frankrijk op 19 juli 1870 de oorlog aan Pruisen. De Nederlandse regering is bang dat er veel gewonden opgevangen zullen moeten worden in Nederland en neemt contact op met het Rode Kruis. Tien dagen na de slag bij Weissenburg (2 augustus) stuurt het Nederlandse Rode Kruis een ambulance naar Luxemburg. Deze start na twee dagen haar werk in Saarbrücken. Al snel volgt een tweede ambulance naar Luxemburg en Trier en een derde ambulance naar Düsseldorf en Elberfeld. Ook gaan er zeven ambulances richting Frankrijk. De tien ambulances blijven actief tot na de slagen van Sedan en Metz en de uiteindelijke wapenstilstand op 28 januari 1871. Zij verzorgen honderden gewonden en hun vrijwilligers worden beloond door zowel de Pruisische als de Franse regering. Van Nederlandse zijde ontvangen zij de Herinneringsmedaille 1870: de eerste Nederlandse Rode Kruis onderscheiding is daarmee een feit.

7.

1870 Oprichting Roode Kruis Batavia

Het telegram dat op 2 augustus 1870 in Batavia wordt ontvangen en het nieuws brengt dat Frankrijk de oorlog aan Pruisen heeft verklaard, maakt in het toenmalige Nederlands-Indië diepe indruk. Het brengt gouverneur-generaal mr. P. Mijer ertoe ook in Batavia een afdeling te stichten van het Rode Kruis. Twee maanden later, op 8 oktober 1870, wordt in de hoofdstad een eerste algemene vergadering gehouden. Na de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 beëindigt de afdeling Indië van het Nederlandse Rode Kruis haar werk en wordt de Palang Merah Indonesia door de Internationale Federatie van het Rode Kruis in Genève erkend als de nationale Rode Kruisvereniging van Indonesië.


6.

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

9

1890 tot 1900 8.

1893 Invoer draagbaar ‘de Mooy’

Eind negentiende eeuw worden patiënten op allerlei manieren naar het ziekenhuis gebracht: kruiwagens, stoelen, karren en draagbaren worden gebruikt. Dit verandert als arts en uitvinder Cornelis de Mooy de radarbrancard ontwerpt. De radarbrancard is een draagbaar tussen twee grote wielen die voorzien is van een zeil om de patiënt te beschermen en in 1893 wordt ingevoerd bij het Rode Kruis. De draagbaar ‘de Mooy’ kan gezien worden als voorloper van de hedendaagse ambulance. 9.

1895 Benaming ‘Het Nederlandsche Roode Kruis’

In 1895 krijgt de ‘Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog’ officieel de naam ‘Het Nederlandsche Roode Kruis’.

10.

blieken Oranje Vrijstaat en Transvaal (beide later Zuid-Afrika) enerzijds, en Groot-Brittannië anderzijds. Op 28 oktober 1899 vertrekt de eerste Nederlandse ambulance, onder leiding van dr. G.W.S. Lingbeek en onder de vlag van het Nederlandse Rode Kruis, naar Lourenço-Marques om vandaaruit door te gaan naar Pretoria. Het personeel in deze ambulance verpleegt zowel gewonden aan de kant van de Boeren als aan de kant van de Britten. De ambulances keren in 1900 terug naar Nederland. Een tweede ambulance is minder gelukkig. Deze valt bij de val van de stad Ladysmith in handen van de Britten en de inzittenden worden, geheel tegen de regels van de Conventie van Genève in, drie weken lang gevangen gehouden. Bij hun vrijlating nemen sommigen van hen brieven van gevangen genomen boeren mee om bij hun familieleden af te leveren. De Britten vinden dat aanleiding om de mannelijke leden opnieuw gevangen te zetten en op 8 juli 1900 naar Ceylon (het huidige Sri Lanka) te brengen. Pas bij het tekenen van de vrede op 31 mei 1902 worden zij weer vrijgelaten. 11. 1899 Humanitair Oorlogsrecht

10. 1899 De Boerenoorlog De Boerenoorlog is een oorlog tussen de repu-

Het humanitair oorlogsrecht en het Rode Kruis zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het Rode Kruis speelt een grote rol in de ontwikkeling van het hedendaagse oorlogsrecht. Veel taken van het Rode Kruis zijn opgenomen in de Verdragen van Genève en de Aanvullende Protocollen. Ook nu nog speelt het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) een belangrijke rol in conflictgebieden. In Nederland geeft het Nederlandse Rode Kruis voorlichting en advies over het oorlogsrecht.

In 1899 en 1907 worden in Den Haag twee belangrijke internationale vredesconferenties gehouden. Beide

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

10

conferenties worden, na de Conventie van Genève van 1864, gezien als de eerste grote stappen voor het humanitair oorlogsrecht. Het oorlogsrecht is het geheel van regels dat de humanitaire gevolgen van gewapende conflicten probeert te beperken. Het beschermt iedereen die niet (langer) deelneemt aan de strijd, zoals burgers, krijgsgevangenen, gewonde of zieke soldaten en medisch personeel. Ook verbiedt het het gebruik van wapens die geen onderscheid kunnen maken tussen burgers en strijders en wapens die onnodig leed veroorzaken. Verder beperkt het oorlogsrecht de methoden van oorlogsvoering; zo mogen bijvoorbeeld alleen militaire doelen worden aangevallen.

1900 tot 1910 12. 1906 Ziekentransportcolonnes Op 4 augustus 1906 stuurt het bestuur van het Rode Kruis een nieuwsbrief rond, waarin het idee van ziekentransportcolonnes wordt geopperd. In dit initiële plan is ruimte voor vijf colonnes met elk 100 man personeel. Het doel van de colonne is het opzetten en in gebruik nemen van een evacuatiehospitaal en daarnaast het transporteren van gewonden en zieken naar dat hospitaal. In 1908 beginnen de eerste 14 personen met een oefencursus, waarbij de Haagse colonne wordt opgericht. Niet veel later worden ook colonnes in Rotterdam en Utrecht opgestart. 13. 1909 Prins Hendrik voorzitter Op 21 februari 1907 vergaat de veerboot S.S. Berlin, nadat het schip bij Hoek van Holland tijdens een storm de pier ramt en in tweeën breekt. 128 van de 144 passagiers komen hierbij om het leven. Er gaat veel lof uit naar Prins Hendrik, echtgenoot van Koningin Wilhelmina, voor zijn inzet tijdens en na de ramp. Mede naar aanleiding hiervan, wordt

13.

hij op 7 januari 1909 benoemd tot voorzitter van het Nederlandse Rode Kruis, een functie die hij met grote toewijding vervult. Ook is de ramp aanleiding tot het oprichten van de Koninklijke Bond voor Redding wezen en Eerste Hulp bij Ongelukken, het Oranje Kruis. Tijdens het voorzitterschap van Prins Hendrik wordt onder andere maatschappelijke hulp toegevoegd aan het takenpakket. Op 3 juli 1934 overlijdt de prins, enkele dagen nadat hij een hartaanval heeft gekregen op zijn kantoor bij het Rode Kruis aan de Prinsessegracht in Den Haag.

14. 1909 Rode Kruis Honden Op 28 januari 1909 wordt de ‘Nederlandse Vereeniging voor Roode Kruis-honden’ opgericht. Het doel van deze vereniging is het africhten van honden voor het opsporen van gewonden op het slagveld en voor de dienst van het Rode Kruis in het algemeen. Hoewel deze vereniging belangrijk werk verricht en de elkaar opvolgende koninklijke voorzitters van het Rode Kruis, Prins Hendrik en Prinses Juliana, als beschermheer en -vrouwe optreden, blijkt na de Tweede

Koningin Wilhelmina schrijft het volgende over de rol van Prins Hendrik tijdens de ramp: “In 1907 gebeurde er iets, wat mijn man in een geheel andere verhouding bracht tot ons volk. Het was de stranding en het in tweeën breken bij zwaar stormweer van de lijnboot op Harwich, de ‘Berlin’, op de pier bij Hoek van Holland. Hendrik begaf zich er onmiddellijk heen om te zien of hij helpen kon en vond daar een eigen taak. Aan het technische reddingswerk nam hij niet deel, maar hij was een morele kracht en steun voor de anderen. Tot toen was zijn ware aard en inborst nog weinig bekend, hij was zo bescheiden en drong zich nooit op de voorgrond. Maar toen wist het volk ineens welk karakter hij had en bij zijn terugkeer van de redding viel hem een geestdriftige ontvangst ten deel. Hij werd een warme vriend van de redders en het reddingwezen in het algemeen en is dit tot zijn dood gebleven.” (Bron: Eenzaam maar niet alleen (1959))

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

11

16.

Wereldoorlog dat haar doelstelling niet meer past in de moderne maatschappij. De vereniging wordt op 27 januari 1967 officieel ontbonden.


15. 1909 Maatschappelijk werk In het nieuwe Koninklijk Besluit voor het Rode Kruis van 2 april 1909 wordt de doelstelling van het Rode Kruis uitgebreid. De organisatie mag zich gaan wijden aan maatschappelijk werk, met het argument dat ook in vredestijd de belangstelling voor de oorspronkelijke doelstelling levend gehouden moet worden. Het zal echter nog tot na de Tweede Wereldoorlog duren voordat het maatschappelijke werk tot ontplooiing komt. 16. 1909 Informatiebureau Als gevolg van de Internationale Vredesconferenties van 1899 en 1907 in Den Haag, krijgt het Nederlandse Rode Kruis in 1909 bij Koninklijk Besluit de opdracht een Informatiebureau in het leven te roepen, dat in actie komt in tijden van oorlog. De taak van het bureau is informatieverstrekking over Nederlandse militairen en krijgsgevangenen, en over in Nederland verblijvende buitenlandse militairen en krijgsgevangenen. Na de Duitse inval, in mei 1940, heeft het bureau onder meer tot taak informatie te voorzien over militairen, krijgsgevangenen en ook burgers. Familieleden van de gesneuvelden en gewonden van de meidagen van 1940 worden door het Informatiebureau geïnformeerd.

16.

Na de bevrijding in 1945 gaat het bureau ook nderzoek doen naar het lot van honderdduizenden o vermisten en vragen beantwoorden van hun verwanten. Van 1945 tot 1953 klaart het Informatiebureau een enorme administratieve en humanitaire klus: de honderden medewerkers verwerken 733.069 inkomende en 880.532 uitgaande poststukken en verstrekken 162.597 keer mondelinge inlichtingen. In totaal worden 561.000 ‘aanvragen naar het lot van personen’ behandeld. In de jaren negentig van de vorige eeuw wordt het Informatiebureau opgeheven en worden de taken verdeeld over drie afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis: Tracing (het huidige Opsporing en Ondersteuning), Verwanteninformatie en Oorlogsnazorg. Door de werkzaamheden van het Informatiebureau is een belangrijk archief over de Tweede Wereldoorlog ontstaan, dat de medewerkers van Oorlogsnazorg nog dagelijks gebruiken voor het verstrekken van informatie over de lotgevallen van getroffenen aan de overlevenden zelf, aan familieleden, en aan belanghebbenden in bredere zin.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

12

191t 0 to 1920 17.

1910 eerste Rode Kruis Medaille

Vanaf 1910 worden medewerkers en vrijwilligers voor het eerst structureel onderscheiden voor hun werk bij het Rode Kruis. Per Koninklijk Besluit wordt in 1910 de Medaille van het Rode Kruis (ook wel Regeringsmedaille) ingesteld. Deze medaille wordt door de regering verleend en is daarmee niet puur een Rode Kruismedaille. Het Rode Kruis komt zelf vier jaar later met een eigen Kruis of Medaille van Verdienste. 18. 1912 Balkanoorlogen De Balkanoorlogen zijn twee op elkaar volgende militaire conflicten tussen Servië, Montenegro, Griekenland, Bulgarije en het Ottomaanse Rijk. Als in 1912 de oorlog op de Balkan uitbreekt, wil het Nederlandse Rode Kruis in eerste instantie geen ambulances leveren, maar na een anonieme gift van 40.000 gulden wordt besloten toch hulp te bieden.

20.

Persoonlijk verhaal 19. 1913 Hulpverlening Internationaal In 1913 worden bij het herzien van de statuten de taken van het Rode Kruis verder uitgebreid. De organisatie mag zich ook gaan wijden aan het verlenen van hulp bij rampen in zowel binnen- als buitenland; een taak die het Rode Kruis nog altijd met veel inzet vervult. Hierbij staan het redden van levens en het beperken van de humanitaire gevolgen van een ramp centraal. Daarnaast biedt het Rode Kruis ook hulp op de lange termijn door middel van goede basisgezondheid, schoon drinkwater en kennis over hygiëne.

“Veel ontwikkelingslanden zijn gevoelig voor natuurfenomenen zoals extreem weer of aardbevingen. Vaak komt zo´n ramp regelmatig voor: denk bijvoorbeeld aan overstromingen die jaarlijks terugkeren. Daar kun je je op voorbereiden, zoals ze doen in Vietnam. Daar worden huizen gebouwd die beter bestand zijn tegen orkanen. Ook schaft men rubberen reddingsboten aan. In enkele kustgebieden wordt mangrovebos langs de kust aangeplant. Dat bos breekt de kracht van het water. Vrijwilligers van het Vietnamese Rode Kruis krijgen training in Eerste Hulp. Er komen evacuatie- en noodplannen om ten uitvoer te brengen tijdens een mogelijke ramp. Je geeft de inwoners zo middelen in handen om de ramp aan te kunnen. Hun capaciteiten zijn cruciaal in de hele keten van hulpverlening. Want uiteindelijk zijn het de inwoners van de gebieden zélf, die de meeste levens redden.” Raimond Duijsens, beleidsmedewerker Internationale Hulpverlening

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

13

21.


20. 1913 Samenwerking Ridderlijke Orden Een Koninklijk Besluit van 19 maart 1913 is het officiële begin van de samenwerking van het Nederlandse Rode Kruis met de rooms-katholieke Maltezer Orde en de protestantse Johanniter Orde. Beide organisaties zijn actief op het gebied van ziekenverzorging en hulpverlening en werken nauw samen met het Rode Kruis. Een hoogtepunt in de samenwerking is er op 30 november 1965, wanneer Prins Bernard als Commandeur van de Johanniter Orde een speciaal gebouwde bus aan het Nederlandse Rode Kruis schenkt. Deze bus biedt plaats aan 46 mensen en kan in tijden van nood gebruikt worden voor ziekenvervoer. 21. 1914 Pestambulance Java In 1914 wordt Java geteisterd door een uitbraak van de pest. Door financiële bijdragen kan het Nederlandse Rode Kruis vier zogeheten ‘pestambulances’ naar Java sturen. Elke ambulance is uitgerust met een mobiele ‘ontsmettingsoven’ en wordt bemand door drie verpleegsters. Gezien het grote risico worden er dit keer vacatures voor betaalde krachten opengezet. Niet minder dan 76 verpleegsters solliciteren op de twaalf functies. De hoofdverpleegsters krijgen 300 gulden per maand, de verpleegsters 250. Dat dit werk niet zonder gevaar is, blijkt uit het feit dat zuster H. Karssen op 7 juli 1915 plotseling aan de ziekte overlijdt.

22.

22. 1914 De Eerste Wereldoorlog

23. 1918 Spaanse griepepidemie

De Eerste Wereldoorlog start op 28 juli 1914 als de Duitse troepen bij Visé over de Belgische grens trekken. De Nederlandse regering vindt het niet goed dat het Nederlandse Rode Kruis ambulances naar het buitenland stuurt; daarbovenop verbiedt de regering de export van genees- en verbandmiddelen. Er is namelijk een grote kans dat het geweld overslaat naar ons land en daarom moet worden voorkomen dat onze eigen voorraden niet toereikend zijn.

Tussen 1918 en 1920 wordt de wereld getroffen door een epidemie die naar schatting tussen de 50 en 130 miljoen levens eist. Nederland kent twee griepgolven: een eerste milde in de zomer van 1918, gevolgd door een zware in de herfst. Eén op de 250 N ederlanders sterft aan de epidemie. Vooral in de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel overlijden veel mensen. Het Rode Kruis is goed voorbereid en kan gelukkig voldoen aan veel aanvragen om hulp, zowel op lokaal als op landelijk niveau.

Samen met onder andere de Johanniter Orde, de Maltezer Orde, het Oranje Kruis en het Groene Kruis begint het Nederlandse Rode Kruis met het inrichten van noodziekenhuizen. Hoewel het in Nederland nooit tot oorlog komt, ziet het zuiden wel de directe gevolgen van de oorlog. In Zuid-Limburg worden verschillende gewonden en zieken opgevangen. In totaal worden 180 patiënten verpleegd. Daarnaast worden rond 250.000 vluchtelingen uit België en Frankrijk opgevangen in Zuid-Nederland.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

14

192t 0 to 1930

25.

24. 1922 Eerste jaarlijkse collecte In 1922 voert het Rode Kruis zijn eerste jaarlijkse collecte uit, zonder groot succes. Ook de tweede en derde collecte mislukken. Pas in 1925 begint de collecte een succes te worden en wordt er een bedrag van 34.000 gulden opgehaald. Tegenwoordig gaan er tijdens de Nationale Collecteweek van het Rode Kruis maar liefst 25.000 collectanten de straat op. In 2012 was dat goed voor ruim € 1.867.000,-.

25. 1923 Het Jeugd Rode Kruis

26. 1925 Cycloon Borculo

In 1923 besluit de vereniging het Jeugd Rode Kruis in Nederland op te richten; dat gaat in het verzuilde Nederland van die tijd echter niet vanzelf. De verschillende vormen van opvoeding en godsdienstige levensbeschouwing roepen spanningen op die de ontwikkeling van het Jeugd Rode Kruis in de weg staan. Het duurt dan ook tot 1946 voor er opnieuw een poging wordt gedaan om de jeugd met een eigen organisatie bij het Rode Kruiswerk te betrekken.

Op 10 augustus 1925 wordt het oosten van Nederland getroffen door een cycloon. Er vallen vier doden en 80 gewonden. De cycloon, die in Borculo zijn hoogtepunt bereikt, veroorzaakt enorme schade waarbij verschillende gebouwen zelfs compleet instorten. Met grote energie wordt door de transportcolonnes gewerkt, vele afdelingen organiseren eigen collectes en vanuit het magazijn van zowel het verenigingsbestuur als van afdelingen wordt materiaal verstrekt aan dakloze gezinnen. De ramp wordt uiteindelijk aanleiding om het Nationaal Rampenfonds op te richten. 27. 1925 Oprichting Vereniging Zonnestraal

25.

De doelstelling van het Jeugd Rode Kruis is om te helpen bij onder meer de hulpverlening aan zieken en gehandicapten, contacten uit te wisselen met Jeugd Rode Kruisverenigingen in het buitenland en jongeren kennis te laten maken met eenvoudige EHBO, ziekenverzorging en hygiëne. Vanaf 1993 wordt het jeugden jongerenwerk op integrale wijze ondergebracht in de activiteiten van het Nederlandse Rode Kruis.

In 1925 wordt de ‘Nederlandse vereniging tot het oprichten van arbeidskolonies voor tuberculoselijders in Nederland’ opgericht en deze krijgt in 1926 het protectoraat van het Nederlandse Rode Kruis. Deze vereniging, beter bekend als Vereniging Zonnestraal, laat dichtbij Hilversum een sanatorium bouwen voor 100 mensen. In die tijd zijn rust, schone lucht en goede voeding de belangrijkste geneesmiddelen tegen tuberculose.

15

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

24.

28.


28. 1927 Uitgave eerste Rode Kruis postzegels

29. 1927 Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk In 1920 krijgt de vrouw van de Beverwijkse aannemer Stoutenbeek ernstige complicaties bij haar z wangerschap. Zij moet ‘s nachts naar het ziekenhuis in Haarlem vervoerd worden. Stoutenbeek belooft dat hij, als vrouw en kind gezond thuiskomen, een ziekenhuis zal bouwen. Twee jaar later ziet de Vereeniging Ziekenhuis voor Beverwijk en Omstreken het licht. De fondsen voor de bouw en eerste exploitatie van het ziekenhuis worden geworven onder de inwoners van Beverwijk, Wijk aan Zee en Velsen-Noord. Omdat het nieuwe ziekenhuis patiënten van alle gezindten wil behandelen, wordt in 1924 contact gezocht met het Nederlandse Rode Kruis. De gesprekken met het Rode Kruis verlopen zeer positief en de Vereeniging wordt omgezet in een afdeling van het Rode Kruis. In september 1927 opent Prins Hendrik het ziekenhuis, met 27 bedden. In 1965 wordt het ziekenhuis formeel losgemaakt van het Nederlandse Rode Kruis. Het blijft echter wel de naam Rode Kruis Ziekenhuis dragen.

30.

30. 1929 Hulp langs de wegen Doordat het steeds drukker wordt op de wegen en er daardoor ook steeds meer ongelukken gebeuren, besluit het Rode Kruis om speciale Rode Kruishulpposten in te richten langs de belangrijkste wegen. De eerste Eerste Hulppost wordt ingericht in 1929. Sindsdien zijn in totaal een kleine 900 hulpposten langs de wegen gevestigd. Rond 200 motorvoertuigen van de ANWB Wegenwacht doen bovendien dienst als mobiele Rode Kruishulpposten. Per jaar wordt bij zo’n 5000 ongevallen gratis hulp verleend. De behoefte aan deze vorm van hulpverlening wordt echter in de loop van de jaren minder, waardoor geleidelijk aan de hulpposten uit ons straatbeeld verdwijnen.

Persoonlijk verhaal “In mijn vele herinneringen aan 25 jaar Rode Kruiscolonne Rhenen komt spontaan naar boven: Wij, de colonne Rhenen, werkten ook mee aan het Rode Kruissnelwegproject met standplaats Driebergen bij de politiepost Alex (post 5120). Bij mooi weer hadden we een rustplaats, A12 zuidzijde, waar een parkeerplaats was die onzichtbaar was voor het voorbijrijdende verkeer. Een bakje in de zon, de luidspreker van de (oproep)radio aan het portierraam en…. wachten op zaken die naar we hoopten niet zouden gebeuren, namelijk ongevallen op het traject van de snelweg waarvoor wij verantwoordelijk waren. Op een dag komt een goed geklede heer naar onze ambulance lopen en hij begroet ons met de woorden: “Zo, ik kom eens kijken waar mijn bijdrage aan het Rode Kruis aan besteed wordt.” Ik sta op en open het rechterportier. Klap de bijrijderstoel naar voren, waarachter het reservewiel ligt. Met de woorden: ‘Onzichtbaar maar onmisbaar’.” Piet Onink, oud-colonnelid Rhenen.

30.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

16

De PTT (nu PostNL) brengt al sinds 1927 speciale Rode Kruispostzegels uit. De koper van deze post zegels steunt het Rode Kruis met een klein bedrag per zegel. Met postzegels wordt een jubileum herdacht of aandacht geschonken aan bepaalde activiteiten van het Rode Kruis. In januari 2012 geeft PostNL de inmiddels 14e serie uit, ditmaal ter gelegenheid van het 145-jarige bestaan van het Nederlandse Rode Kruis.

28.

1930 tot 1940

34.

jaar in de zomermaanden voor de ‘droge’ hulp op het strand. Denk hierbij aan kwallenbeten, snijwonden, schaafwonden, bloedneuzen, botbreuken en verdwaalde kinderen. In 1982 draagt het Nederlandse Rode Kruis de post over aan de reddingsbrigade.

31. 1930 Bloedtransfusiedienst Dr. H.C.M.J. van Dijk, internist in het St. Franciscus Gasthuis te Rotterdam, vat omstreeks 1925 het plan op om een lokale bloedtransfusiedienst op te richten. Hij stelt aan het bestuur van het Rode Kruis voor om de centrale organisatie van bloedtransfusiediensten als een vredestaak op zich te nemen. Het bestuur stemt hiermee in. De officiële opening van de nieuwe dienst van de afdeling Rotterdam vindt plaats op 24 april 1930. Op 30 april wordt de eerste bloedtransfusie verricht. In 1998 fuseert de bloedtransfusiedienst met de Nederlandse bloedbanken tot de stichting Sanquin.

33. 1931 Afdeling Curaçao

31.

32. 1931 Rode Kruis Strandpost Op 20 juni 1931 opent op het Wassenaarse strand de Rode Kruis Strandpost. Deze is voorzien van verschillende hulpmiddelen, waaronder vijf brancards en een zuurstofkamer. Het Rode Kruis bemant de post elk

17

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

31.

Het Curaçaose Rode Kruis wordt in 1931 opgericht. Tot 1940 houdt deze organisatie zich op Curaçao hoofdzakelijk bezig met de zorg voor consultatiebureaus, de tuberculosebestrijding en de bloedtransfusiedienst. Als in 1939 het gevaar voor het uitbreken van een oorlog in Europa ernstige vormen aanneemt, richt het Centrale Comité van het Rode Kruis op Curaçao een transportcolonne op die naar Nieuw Guinea gaat. Een deel vliegt vervolgens door naar de Molukken om vandaaruit deel te nemen aan landingen in de door Japanners bezette gebieden in Nederlands-Indië. Daarnaast spelen zij een belangrijke rol in de wederopbouw van de medische dienst van Nederlands-Indië direct na de Japanse capitulatie. Het Curaçaose Rode Kruis is de eerste afdeling in het Caribisch gebied, later volgen ook andere eilanden.

35.


34. 1931 De Radio Medische Dienst Op 10 augustus 1931 wordt de Radio Medische Dienst in het leven geroepen ten behoeve van de hulpverlening aan zieken en gewonden die zich op schepen bevinden waar geen dokter aan boord is. Via Radio Scheveningen kunnen de schepen zich in verbinding stellen met de wachtdokter in het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag, die gratis medisch advies geeft. Jaarlijks worden op deze wijze enkele honderden radiografische of telefonische adviezen verstrekt. In 1999 neemt de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) deze taak over. 35. 1934 Prinses Juliana voorzitter Na het overlijden van haar vader Prins Hendrik, neemt Prinses Juliana het voorzitterschap over tot haar inhuldiging in 1948. Ook zij voelt zich zeer betrokken bij het Rode Kruis en vervult haar taak met veel enthousiasme en inzet. Na 1948 wordt Juliana beschermvrouwe van de organisatie, een functie die zij tot haar overlijden in 2004 uitvoert. 36. 1934 Blindengeleidehonden

30 september 1935 opent Prinses Juliana officieel de geleidehondenschool in Amsterdam. Een goed gekozen locatie, want het ligt midden in de stad en in de buurt van het asiel, de grootste leverancier van aspirant-geleidehonden in die tijd. 37. 1935 Alike Westerhof Alike Westerhof, Rode Kruisverpleegster, krijgt op 20 juni 1935 uit handen van Prinses Juliana als eerste Nederlandse Rode Kruismedewerker de Florence Nightingale medaille uitgereikt, wegens “opofferingsgezindheid en moed.” Westerhof is ambulanceverpleegkundige tijdens de Balkanoorlog en de Eerste Wereldoorlog. Ook is zij docent bij het Rode Kruis in Amsterdam en hoofdverpleegster bij de Vrijwillige Burgerwacht. In de Balkanoorlog raakt Westerhof zwaar gewond, maar desondanks blijft zij na haar herstel soldaten en andere slachtoffers verzorgen.

Het Internationale Rode Kruis stelt in 1912 de Florence Nightingale medaille in. De eremedaille wordt om de twee jaar uitgereikt aan verpleegkundigen, helpers en actieve Rode Kruisvrijwilligers die zich in tijden van oorlog en bij rampen door dapper gedrag onderscheiden. Sinds 1935 hebben 14 Nederlandse verpleegkundigen en helpsters de medaille gekregen wegens getoonde moed. Marianne Tenthof van Noorden ontvangt in 1991 de medaille voor haar werk voor HIV/Aids patiënten. In 2009 reikt Prinses Margriet de medaille uit aan vrijwilliger Marieta Wanapa-Luydens op Aruba, vanwege haar jarenlange, bijzondere en volhardende inzet voor het Rode Kruis op het eiland.

38.

In Leens, in de provincie Groningen, is een straat naar haar vernoemd. 38. 1935 Oorlog Italië – Abessinië Als in oktober 1935 de vijandelijkheden tussen Italië en Abessinië (het huidige Ethiopië) beginnen, zendt het Nederlandse Rode Kruis een ambulance uit naar het gebied. Dat die uitzending niet zonder gevaar is, blijkt als een ambulancearts levensgevaarlijk gewond raakt door twee kogels in de borst. 39. 1938 Opvang vluchtelingen Eind 1938 probeert een stroom vluchtelingen de westelijke grens van het Duitse rijk over te steken. Het Rode Kruis stelt hulpmiddelen ter beschikking voor de geneeskundige verzorging van diegenen die in Nederland asiel krijgen. Onder andere in Den Haag, Deventer en Leeuwarden worden maatregelen getroffen om de opvang van vluchtelingen mogelijk te maken. 40. 1939 Fins-Russische Oorlog Op 30 november 1939 valt de Sovjet-Unie Finland binnen; een hevige strijd met veel slachtoffers barst los. Het Nederlandse Rode Kruis start een hulpactie en stuurt in maart een ambulance naar Finland. In de zomer van 1940 wil de ambulance terugkeren naar Nederland, maar door de Duitse bezetting duurt het tot september voordat de ambulancemedewerkers terug kunnen keren.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

18

Op 19 maart 1934 richt het Rode Kruis samen met Het Nederlandse Blindenwezen het Nederlandsche Geleidehonden Fonds op. Oud-politieman Van der Most wordt gevraagd om de eerste geleidehonden te trainen. Van der Most twijfelt of een blinde zich, ook in het drukke verkeer van de grote stad, compleet zal overgeven aan een hond. Ondanks zijn twijfels leidt hij een hond op en noemt die hond Sunny. Na drie maanden heeft Sunny het onder de knie en mag zich de eerste Nederlandse geleidehond noemen. Op

36.

1940 tot 1950

41.

42. 1940 Slag om Nederland

41. 1940 Het Surinaamsche Roode Kruis Op 20 juni 1940 wordt in Paramaribo de vereniging ‘Het Surinaamsche Roode Kruis’ opgericht. De vrouw van de gouverneur wordt de eerste voorzitter. De vereniging groeit in de eerste jaren snel. Activiteiten zijn onder meer het oprichten van een transportcolonne, EHBO cursussen, het opzetten van een bloedtransfusiedienst en het doorsturen van berichten aan familie leden in de bezette gebieden via het Internationale Rode Kruis in Genève. Na de onafhankelijkheid van Suriname wordt het Surinaamse Rode Kruis in 1983 een zelfstandige nationale vereniging.

Op 10 mei 1940 raakt Nederland betrokken in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse aanval op Nederlands grondgebied. Nederland wordt aangevallen op verschillende fronten. Rode Kruismedewerkers en vrijwilligers werken onder gevaarlijke omstandig heden. In Amsterdam, Rotterdam, Haarlem, Den Haag en Leiden richt het Rode Kruis noodhospitalen in. De centrale magazijnen in Amsterdam en Leiden sturen materiaal naar Rotterdam, Delft, Den Haag en Heemstede. Na de zware bombardementen op Rotterdam treft Den Haag maatregelen voor het opvangen van de vluchtelingen. Mede door deze bombardementen legt het Nederlandse leger op 14 mei de wapens neer en op 15 mei tekent opperbevelhebber Henri Winkelman het document van overgave. De koninklijke familie vertrekt op 12 mei naar Engeland. Daardoor kan Prinses Juliana haar werkzaamheden als voorzitter van het Rode Kruis niet meer uitvoeren en krijgt mr. W.J. Baron van Lynden de leiding. 43. 1940 London Committee of the Netherlands Red Cross Society Terwijl de activiteiten van het Rode Kruis in bezet Nederland vrijwel beperkt blijven tot het binnenland, wordt in Londen het London Committee of the Netherlands Red Cross Society samengesteld, mede

op aandringen van Prinses Juliana. Nadat het Internationale Rode Kruis toezegt dit London Committee te zullen erkennen, vindt op 3 juni 1940 de officiële oprichting plaats. Het London Committee begint later dat jaar met werkzaamheden voor het Netherlands Emergency Committee, dat de hulpverlening aan in Engeland gestrande Nederlanders wil coördineren. Als na de bevrijding van Nederland het bestaansrecht van het Londen Committee vervalt, draagt het comité op 17 april 1946 zijn kapitaal en fondsen over aan het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag, waarmee officieel een einde komt aan de wereldwijde werkzaamheden van het Nederlandse Rode Kruis in ballingschap. 44. 1940 Bezetting Het Nederlandse Rode Kruis is kritisch over haar eigen rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Al direct na de oorlog wordt een onderzoek ingesteld naar de houding van het Rode Kruis; een commissie onder leiding van verzetsman en oud-concentratiekampgevangene Koos Vorrink publiceert een rapport, waaruit blijkt dat het Nederlandse Rode Kruis zich te formalistisch heeft opgesteld. Officieel bekommert het Rode Kruis zich voornamelijk om krijgsgevangenen en militairen en neemt het geen stelling tegen de Duitse bezetter. Het verleent medewerking aan een

19

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

41.

44.

44.


Persoonlijk verhaal

anti-joodse bloedtransfusiemaatregel, waarbij joden aanvankelijk alleen bloed mogen afstaan aan joden maar uiteindelijk als donor worden geschrapt. Daarnaast moeten 106 joodse transportcolonnisten het Rode Kruis verlaten; twee maatregelen waarbij het grondbeginsel van onpartijdigheid met voeten wordt getreden. Ook ontvangen Nederlandse burgergevangenen in de concentratiekampen geen pakketten.

met het doel weer in de trein te stappen. Mevrouw Van Anrooy werd haast uit de trein geslingerd. In één woord, het was vreselijk, en wij dachten niets aan de gevangenen te kunnen geven. Na enige minuten probeerden wij het echter toch en het lukte aardig, maar wij kwamen in het geheel niet klaar. Terwijl de trein zich in beweging zette riep iemand van het Hollands treinpersoneel: “Ga mee in de goederenwagon”, met als gevolg dat 15 leden personeel en gamellen de goederenwagon in rolden. De stationschef te Eindhoven had zijn collega te Venlo opgebeld om hem op de hoogte te brengen van het gevolg, dat het hele spoorwegpersoneel te Venlo met wagentjes klaarstond om ons zo snel mogelijk met de uitdeling te helpen. (…) Allen, die aan dit echte Rode Kruiswerk hebben meegeholpen zullen dit niet licht vergeten, deze herinnering aan donkere perrons, wanhopige familieleden die de nummers van de gevangenen langs de trein lopen te gillen, de loerende blikken van de verkeerde marechaussees en de ongebroken pit van de gevangenen.” Mevr. H.A. van Riemsdijk-Philips in het jaarverslag van 1944

Dit in tegenstelling tot hun Franse, Noorse of Belgische medegevangenen, wat het allemaal extra pijnlijk maakt. Plaatselijke afdelingen en individuele vrijwilligers zetten zich tegelijkertijd wel degelijk voor de burgerslachtoffers in, maar verschillende medewerkers vinden het Rode Kruis te zwak en te meegaand met de bezetter en stappen op.

Toch verricht het Rode Kruis in zijn moeilijkste jaren ook positief werk. Zo voorziet de Dienst voor Speciale Hulpverlening de kampen Vught en Amersfoort wel regelmatig van voedsel en wordt er veel zorg verleend aan oorlogsgewonden. Daarnaast treden het Informatiebureau en Correspondentiebureau in werking. Ook verleent het Rode Kruis voor zover mogelijk hulp aan politieke gevangenen in Nederland. Wanneer Nederland vanaf september 1944 frontgebied wordt, verlenen plaatselijke afdelingen en vrijwilligers hulp waar dit maar kan: ze redden en verzorgen gewonde soldaten – meer dan eens tijdens de gevechten. Enkele tientallen vrijwilligers komen om terwijl zij hun Rode Kruistaak uitvoeren. In november 1944 legt het bestuur haar taak neer nadat de bezetter de ‘deutschfreundliche’ heer Piek tot secretaris- generaal benoemt. Vanaf dat moment ligt het Rode Kruiswerk (de afdelingen sluiten zich bij het bestuur aan) in het bezette deel van Nederland formeel stil. Intussen gaat het grootste deel van het Nederlandse Rode Kruis echter ondergronds verder en zet zijn taken als het ‘Zwarte Rode Kruis’ voort tot de bevrijding in mei 1945. 45. 1941 Kamp Amersfoort In de geschiedenis van het Rode Kruis neemt het ‘Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort’ bij Laan 1914 een bijzondere plaats in. Dit kamp wordt door de Duitse bezetter in augustus 1941 geopend om er gevangenen tijdelijk in onder te brengen. Tot aan de bevrijding zitten in totaal ruim 35.000 mensen korte of langere tijd vast onder erbarmelijke omstandigheden.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

20

“Op donderdag 30 maart om 5.45 uur vond weer een transport plaats van 400 gevangenen. Deze trein zou 11 minuten oponthoud hebben te Eindhoven. In deze korte tijd wilden wij de gevangenen erwtensoep en koffie geven, beide afgestaan door de Philips gaarkeuken. De transportcolonne hielp mee de gamellen, die op wagentjes geplaatst waren, zo vlug mogelijk voor elke wagon te rijden. Eén dame van het bestuur, drie helpsters en één lid van de transportcolonne waren nodig om één wagon te bedienen. De leden van de transportcolonne zorgden tevens voor het uitdelen van sigaretten, die beschikbaar waren gesteld door familie Mignot. De stationschef forceerde door een technische storing het oponthoud tot 15 minuten. (…) Op dinsdagavond 4 april kregen wij pas het sein dat de volgende ochtend om 5.45 uur weer een transport met 375 gevangenen voorbij zou komen. Door buitengewoon snelle medewerking van de melkinrichting en gaarkeuken stond het Rode Kruispersoneel de volgende ochtend klaar met pap en koffie. Doordat het de vorige keer gevangenen gelukt was uit de trein te ontsnappen, was de Duitse bezetting van de trein razend van woede toen zij daar in het donker het Rode Kruis klaar zag staan

45.

46.

In het begin kunnen burgers af en toe wat hulp bieden, totdat het Rode Kruis er rond 1943 in slaagt dit in de diverse kampen in ons land min of meer structureel te doen. Rode Kruis Amersfoort verzorgt bijvoorbeeld voedselpakketten die via zijn dienst hun bestemming kunnen bereiken. Medio april weet het Rode Kruis (in de persoon van Loes van OvereemZiegenhardt) letterlijk de leiding van Kamp Amersfoort over te nemen. De geallieerden zijn in aantocht en daarom bedingt ze een overdracht, waardoor ze de levens van de aanwezige gevangenen veilig stelt.

grote schaal hulp verleend aan de slachtoffers van de bezetting. Ook ontstaat de Hulp Actie Roode Kruis (HARK), een organisatie verantwoordelijk voor de verdeling van hulpgoederen. Aan de distributie van het zogenaamde Zweedse witte brood, enkele dagen vóór de algehele bevrijding van Nederland, wordt een grote ledenwerfactie verbonden waardoor het ledental stijgt van 39.000 naar 500.000. De gezondheid van de bevolking is door ondervoeding en ziekten sterk ondermijnd. Talloze zieke landgenoten wachten in concentratiekampen en gevangenissen op vervoer naar Nederland. Ook in Nederlands-Indië is veel medische hulp nodig. Daar worden ook 250.000 Nederlanders vermist. In zeer korte tijd beschikt het Rode Kruis over mensen en materiaal om op al deze terreinen hulp te verlenen.

Persoonlijk verhaal “Ik overleefde het jappenkamp en eind 1946 werd ik met mijn ouders met de Nieuw Amsterdam naar Nederland gebracht. Die reis duurde weken en toen we in het Suezkanaal kwamen, waren er in de plaats Al Ballah aan de wal grote loodsen met kleding en dekens. Daar kreeg ik van het Rode Kruis een winterjas, dekens en witte wollen wanten, dat weet ik nog goed. Later tijdens de overtocht gleed ik uit op het bevroren en gladde dek. Ik had nog nooit een echte winter met ijs en sneeuw meegemaakt. Toen ik na mijn val aan mijn gezicht voelde, waren mijn wanten ineens rood. De wond viel gelukkig mee, maar ik was wel heel erg geschrokken. Zoiets vergeet je nooit meer. Overigens, een van de dekens die ik kreeg heb ik pas in 2005 weggedaan, zo goed waren die.” Mevrouw Raadsen uit Wijk bij Duurstede

46. 1944-1945 Bevrijding Op 15 september 1944 wordt officieel gemeld dat de eerste Nederlandse gemeenten Eijsden en Maastricht bevrijd zijn. De Duitse troepen bieden felle tegenstand. Nijmegen wordt op 21 september bevrijd, maar door het mislukken van Operation Market Garden bij Oosterbeek en Arnhem wordt de rest van Nederland pas in mei 1945 bevrijd. 47. 1944-1945 Hulp aan de bevrijde gebieden In 1944 ziet in bevrijd Zuid-Nederland een tijdelijk ‘comité van het Nederlandsche Roode Kruis’ het licht. Onder leiding van dit comité wordt direct op

48. 1946 Repatriëring Gevangenen in de concentratiekampen verwachten na de bevrijding door het Rode Kruis te worden geholpen, maar in de eerste weken na de bevrijding van de kampen schittert het Nederlandse Rode Kruis door afwezigheid. Veel overlevenden worden door Belgische en Franse hulpverleners gerepatrieerd. Ook de transportcolonnes van het Nederlandse Rode Kruis ontbreken. Belangrijkste reden lijkt dat Nederlandse autoriteiten inschatten dat zij de grote stroom repatrianten niet aankunnen en mensen daarom aan de grens tegenhouden.

Geleidelijk aan echter verbetert het Nederlandse Rode Kruis de hulpverlening. Behalve medische teams zet het ook tracing teams in om mensen te helpen hun familieleden en naasten op te sporen.


Het regiem is er ongekend wreed. Ziekte en uitputting maken veel slachtoffers, terwijl grote aantallen mensen ook het leven verliezen door executies en ander geweld. Veel gevangenen worden doorgestuurd naar concentratiekampen in het oosten.

49. 1946 Hulpverlening ex-krijgsgevangen in Thailand In het voorjaar van 1946 zendt het Nederlandse Rode Kruis vrijwilligers uit naar Thailand om daar hulp te bieden aan 11.000 Nederlandse ex-krijgsgevangenen. Deze militairen zijn tijdens de oorlog gevangen genomen en wachten in het oerwoud van Thailand op hun bevrijding.

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

21

51.


50. 1946 Rode Kruis Korps De Tweede Wereldoorlog toont onder meer de noodzaak aan van een nauwe samenwerking tussen alle colonnes in het land. Deze samenwerking is nergens vastgelegd, zodat de (transport)colonnes vrijwel overal als zelfstandige eenheden, zonder enige coördinatie, optreden. De lokale afdelingen besluiten daarom direct na de bevrijding tot nauwere samenwerking: op 1 mei 1946 wordt een centraal geleid Rode Kruis Korps opgericht. 51. 1946 Lectuurdienst Het Nederlandse Rode Kruis richt in 1946 een landelijke lectuurdienst op. De doelstelling ervan is boeken en tijdschriften in te zamelen voor verspreiding onder chronisch zieken, bejaarden en gehandicapten, en levering aan medische en sociale instellingen. Het hoofddepot van de lectuurdienst is in Den Haag. Men kan de boeken en tijdschriften deponeren in plaatselijke lectuurhuisjes. Deze worden eenmaal in de drie weken geleegd. In 1966 zijn er ongeveer

Persoonlijk verhaal “Beste en lieve medewerksters van de boekenvoorziening! Wat een zalige verrassing heeft u mij bezorgd met het pakket! Mijn gezinsverzorgster stond ermee om me heen te springen en toen ik het uitpakte was ik dolenthousiast. Drie cadeaus: een agenda, een bouwpakket van een Mercedes 1902 (waar ik in mijn vroege jeugd nog een keertje vol angst in gereden heb) en een heerlijke puzzel. Ik woon erg afgelegen en kan alleen één of twee keer per jaar

vijfhonderd inzamelpunten. Vrijwilligers op het depot sorteren en verzenden de lectuur. Het Rode Kruis stopt vanwege de toenemende kosten op 1 januari 1983 met de landelijke lectuurdienst. 52. 1946 Welfare Naar het voorbeeld van het Britse Rode Kruis, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog een bezigheidstherapie ontwikkelt voor gewonde en zieke militairen, introduceert het Nederlandse Rode Kruis deze therapie in 1946 in Nederland onder de naam ‘welfare-werk’. Deze bezigheid – in de ruimste zin van het woord – wordt aangepast aan de fysieke en psychische mogelijkheden van langdurig zieken. Aanvankelijk worden deze activiteiten alleen aangeboden in militaire hospitalen. In enkele jaren groeit deze Rode Kruistaak echter zo, dat ook patiënten in bijvoorbeeld ziekenhuizen, sanatoria, psychiatrische inrichtingen en revalidatiecentra betrokken worden. Al snel groeit ook het besef dat veel patiënten die naar huis worden gestuurd terwijl ze nog niet geheel

met de koopavond boodschappen doen, dan komt er niet veel van eens echt iets voor je hobby uit te zoeken in je karretje. Dankzij u verveel ik me zelden, hoewel ik wel zenuwtabletten en oppeppers moet slikken. Ze bewonderen me wel eens, maar dan geef ik eerlijk alle eer aan de medicijnen en aan u. Als ik u allen niet had, de boekenzendingen, zou ik het niet erg zien zitten…” Mevrouw Corry Mooy uit Diemen

52.

hersteld zijn, toch graag bezig willen blijven. Voor deze thuisliggende zieken die graag door willen gaan met de bezigheidstherapie, start in 1948 een nieuw vrijwilligerskorps; de afdeling Welfare. Deze blijft tot 1988 bestaan. 53. 1946 Uitzendingen Nederlands-Indië

53.

Vele woorden kunnen gewijd worden aan het werk van het Nederlandse Rode Kruis vlak na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. Meer dan 800 Rode Kruismensen vertrekken per schip of per vliegtuig richting het oosten om de bevolking te

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

22

51.

53.

spierkramp, blaren en insectenbeten, maar ook voor zwaardere ongevallen als flauwtes of een hartaanval. In 2012 worden ruim 5.700 mensen behandeld. Hiervoor gebruikt het Rode Kruis 2.500 wattenstaafjes, 13 liter jodium, 10,8 liter kamferspiritus, 10 km aan pleisters, bijna 10.000 gaasjes en maar liefst 20.000 handschoenen.

55.

De Moedermelkcentrale, die het Rode Kruis op 1 januari 1948 opricht, heeft als voornaamste taak het “lyofiel drogen” van ingezamelde moedermelk. Er zijn verschillende inzamelcentra, waar moeders hun moedermelk gratis afstaan. Vanuit deze centra wordt de melk verzonden naar het Centrale Laboratorium van de Bloedtransfusiedienst in Amsterdam. Hier wordt de melk eerst gepasteuriseerd om eventueel aanwezige ziektekiemen te doden. Vervolgens wordt de melk ingevroren en ten slotte gedroogd. Het ontstane melkpoeder is zo jaren houdbaar.

56.

23

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

54.

56. 1949 Rode Kruis als ziekenvervoerder Tot 1945 wordt het vervoer van liggende patiënten nagenoeg uitsluitend verzorgd door beroepsvervoerders, gemeentelijke geneeskundige diensten en slechts enkele plaatselijke Rode Kruisafdelingen (Hengelo, Arnhem en Weesp). Na de bevrijding is het ambulancematerieel in Nederland aanzienlijk minder, maar dankzij schenkingen is het landelijk bestuur in staat aan een aantal plaatselijke afdelingen één of meer ambulances toe te wijzen. Dag en nacht staan deze paraat om te voldoen aan de talrijke hulpvragen.

55. 1948 Moedermelkcentrale

54. 1947 Nijmeegse Vierdaagse In 1947 helpt het Nederlandse Rode Kruis voor het eerst mee bij de Vierdaagse van Nijmegen. Dan lopen er 6.776 deelnemers mee. Nu, 65 jaar later, is dat aantal vele malen groter: ieder jaar werken honderden EHBO-vrijwilligers een week lang met man en macht om ruim 42.000 wandelaars over de eindstreep te helpen. Ze kunnen bij het Rode Kruis terecht voor

De melk is bestemd voor zuigelingen die bij de eigen moeder niet de hoeveelheid melk krijgen die zij nodig hebben. In 1973 wordt de Moedermelkcentrale opgeheven door de grote opmars van vervangingsmiddelen.


helpen bij de wederopbouw. In de drukste periode vliegen zelfs viermaal per week vliegtuigen van Nederland naar Indië (het huidige Indonesië). Gedurende de Japanse bezetting is het onmogelijk om in georganiseerd verband te werken; hierdoor gaat de hulpverlening in die periode moeizaam. Maar zodra de val van Japan een feit is, ontstaan er in Batavia (het huidige Jakarta), Bandoeng en Soerabaja kernen van hulpverlening. Diverse medische teams vanuit de ‘Oost-Indische kamer van het Nederlandse Rode Kruis’ bemannen deze kernen. Van hieruit kunnen zij zich verspreiden over de rest van het land.

54.

1950 tot 1960

61.

te kunnen worden. Dat maakt de behoefte aan een eigen schip met speciale voorzieningen urgenter. In 1959 wordt daarom de J. Henry Dunant in de vaart genomen, die tot op de dag van vandaag vaart. 57. 1950 Hoornvliestransplantaties

59. 1951 Beentransplantatiedienst

Eind jaren ’40 wordt duidelijk dat gehele of gedeeltelijke blindheid in een aantal gevallen tegengegaan kan worden door hoornvliestransplantaties. Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid neemt het Nederlandse Rode Kruis in 1950 de taak op zich om de bevolking te wijzen op de mogelijkheid van hoornvliestransplantaties en om donors te werven. De oprichting van de Centrale Commissie voor de Hoornvliesinstanties van het Nederlandse Rode Kruis is daarmee een feit.

Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid besluit het Nederlandse Rode Kruis op 6 juli 1951 te gaan meewerken aan het aanmaken en distribueren van zogenaamde beentransplantaten. De ‘bevrorenbeencentrale’ wordt gevestigd in het gemeentelijke slachthuis van Amsterdam, waar van geconserveerd kalfsbot de spanen en snippers worden bereid die chirurgen bij verschillende operaties nodig hebben.

is dat patiënten eerder uit het ziekenhuis ontslagen kunnen worden of zelfs helemaal thuis mogen blijven. 61. 1953 Watersnoodramp Op 31 januari 1953 voorspelt het KNMI in de namiddag “guur weer en gevaarlijk hoog water”. Dat het water hoog staat, is op zich niet verontrustend; dat komt wel vaker voor. Maar in de vroege morgen van 1 februari belt de nachtredactie van het ANP met het Rode Kruis. Zuidwest-Nederland is getroffen door de grootste natuurramp van de twintigste eeuw. Dijken zijn doorgebroken en 20.000 hectare land is overspoeld; veel slachtoffers zijn verrast in hun slaap.

60. 1952 Trombosedienst 58. 1951 Eerste Rode Kruis boottocht

61.

Het Rode Kruis komt meteen in actie. Diezelfde dag vertrekken Rode Kruiscolonnes met hulpgoederen naar het rampgebied. Er komt een ‘bureau Watersnood’ in Den Haag voor de coördinatie van de hulp.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

24

Het is de Hengelose huisarts Franz Delhez die het idee heeft om mensen die door ernstige ziekte of invaliditeit thuis aan bed gekluisterd zijn, een boottocht aan te bieden. Het Rode Kruis ondersteunt dit plan van harte en zo kan in 1951 de eerste vaart gemaakt worden met het gehuurde schip ‘Gelderland’. Later wordt dat tot 1958 de ‘Kasteel Staverden’. Dit schip blijkt echter niet gedurende de zomer ingezet

Op initiatief van het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag wordt in 1952 de Stichting Rode Kruis Trombosedienst ’s-Gravenhage opgericht. Later volgen er diensten in onder meer Delft, Leeuwarden en Almelo. Deze dienst heeft als doel thuisliggende patiënten met trombose of dreigende trombose te bezoeken, waarbij bloed wordt afgenomen voor onderzoek. Met de uitslagen van dit onderzoek kan de samenstelling en dosering van medicatie worden vastgesteld. Een van de voordelen van deze methode

Inzamelingsacties leveren al snel veel geld en goederen op. Er is werk te verzetten: geëvacueerden opvangen, voeden en verzorgen, kleding sorteren en verstrekken, medicijnen en andere noodhulpgoederen distribueren, noodziekenhuizen inrichten enz. Talrijke vrijwilligers melden zich om te helpen. Het Internationale Rode Kruis draagt bij met onder meer noodwoningen en landbouwwerktuigen. 1.835 Nederlanders verliezen het leven in die verwoestende februarinacht.

Persoonlijk verhaal “… In het klooster waren intussen de broeders met onze helpsters bezig met het opzetten van de ledikanten uit het Rode Kruisrampendepot. Ook werden er ledikanten en beddengoed aangesleept uit de omliggende boerderijen. De dames hadden daar de handen vol aan; zeker toen daar de opvang van de geëvacueerden nog bijkwam.” Frans IJsselstijn, Rode Kruishelper

62. 1953 Vakantieweek invalide jongeren In 1953 organiseert het Rode Kruis de eerste vakantieweek voor jongeren met lichamelijke of

63.

sociale beperkingen. Al bijna zestig jaar dus! Gedurende deze vakantieweek genieten jongeren samen met leeftijdsgenoten van tal van activiteiten en uitstapjes op een van de vier bijzondere locaties. 63. 1955 Parachutistencommando In overleg met de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart wordt in mei 1955 het ‘parachutistencommando Rode Kruis Korps” als nieuw onderdeel aan het Rode Kruis toegevoegd. Een twaalftal reeds gebrevetteerde leden van de Eerste Nederlandse Parachutistenclub begint in oktober 1955 in Leiden met een opleiding tot Eerste Hulpverlener van het Rode Kruis Korps. Het parachutistenkorps wordt eind 1966 opgeheven. 64. 1956 Hongaarse Opstand Een door studenten georganiseerde betoging leidt op 23 oktober 1956 tot een opstand tegen het communistische regime in Hongarije. Deze massale volksopstand duurt tot 4 november, wanneer Sovjettroepen het land bezetten en de opstand neerslaan. De opstand kost duizenden het leven en meer dan 150.000 mensen vluchten naar onder andere Oostenrijk. Het Nederlandse Rode Kruis opent een speciaal gironummer waarop ruim vijf miljoen gulden binnenkomt. Hiermee worden onder meer 2160 sets

persoonlijk verhaal

bloedplasma naar Hongarije gevlogen. Verder worden er verband- en geneesmiddelen, voedsel en dekens naar Oostenrijk gestuurd. Vanwege de grote stroom vluchtelingen neemt het Nederlandse Rode Kruis, op verzoek van onder meer de Oostenrijkse regering en de VN, de leiding van twee vluchtelingenkampen in Oostenrijk op zich. Vanaf november ontvangt Nederland zelf ook een grote groep Hongaarse vluchtelingen. Zij zijn onderweg naar Canada en krijgen tijdelijk onderdak in Nederland. 65. 1956 Drumband Rode Kruis Korps De heer Meulman, Rode Kruis commandant van het Rode Kruis Korps, merkt tijdens de Nijmeegse Vierdaagse op dat veel binnenkomende detachementen begeleid worden door muziekkorpsen. Maar als zijn eigen Rode Kruismensen voorbij trekken, blijft het stil. Hierom wordt op 21 augustus 1956 de Drumband van het Rode Kruis Korps opgericht. De beginperiode is voor de band erg druk. Alle plaatselijke afdelingen proberen het korps voor een optreden te strikken. In die tijd wordt er van en naar een optreden gereisd per open vrachtwagen, uiteraard met een huif en met rampendekens over de knieën tegen de kou. In 2003 worden alle afdelingen afgestoten die geen directe medische hulpverlening geven; dit betekent helaas ook het einde van de Rode Kruis Drumband.

25

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Evelien Eekhoorn nam deel aan een vakantieweek voor jongeren. “In het begin was het nogal onwennig en onbekend, maar dat gevoel verdween heel gauw. Al snel was het alsof we samen één grote familie waren. Nu kijk ik terug op één van mijn mooiste weken van mijn leven. Ik hoop het zeker nog eens mee te maken!”

65.


61.

66.


Persoonlijk verhaal Jacomien (27): “Ik help mee bij het zwemmen voor minder validen. Wij zwemmen met een groep van vijftien tot twintig personen. Onder onze zwemmers zitten mensen van twintig tot tachtig jaar oud. De rolstoelers hebben veel hulp nodig; degenen die slecht ter been zijn, ondersteunen we als ze naar het zwembad lopen. Het klikt erg goed onderling. Naast een leuke, ontspannende activiteit is het voor de deelnemers ook een sociaal gebeuren. Ze leggen contacten en zijn even uit hun dagelijkse omgeving. Lopen en zwemmen is voor niet-gehandicapten iets vanzelfsprekends. Door dit werk te doen, zorgen wij dat het voor gehandicapten ook vanzelfsprekend wordt. Het kost weinig tijd, maar je krijgt er zoveel enthousiasme voor terug van de deelnemers.”

66. 1956 Zwemmen voor minder validen In verschillende zwembaden in het land verzorgt het Rode Kruis zwemmen voor gehandicapten. Al sinds 1956 helpen vrijwilligers mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke handicap bij hun activiteiten in en rond het zwembad. Voor sommigen om lekker in beweging te blijven, voor anderen om diploma’s te behalen.

67.

67. 1959 J. Henry Dunant te water

68. 1959 Nationale Rode Kruis Rally

De eerste ‘J. Henry Dunant’ vaart op 1 juni 1959 vanuit Deventer uit voor een weektocht. Zieken, gehandicapten en ouderen liggen op grote zalen waar ook de verzorging plaatsvindt en eten ook in bed.

Het idee voor een autorally voor het Rode Kruis is niet iets van de laatste jaren. Al in 1959 organiseert Motorclub ‘De Wegkruisers’ een Rode Kruis Rally. Inschrijven kan dan voor 10 gulden. Tegenwoordig is de rally een stuk exclusiever; zo rijdt alleen de ‘crème-de-la-crème uit de autobranche’ mee en is het inschrijfgeld ook ‘iets’ verhoogd. “Combineer dit met de mooiste landschappen van Nederland, racesport-, verzets- en filmhelden, de minister-president, leden van de koninklijke familie en u krijgt de huidige Rode Kruis Rally zoals die sinds 2000 gereden wordt. Zo’n evenement is wellicht niet helemaal te rijmen met mensen in nood, maar het substantiële bedrag dat dankzij de Rally elk jaar wordt geschonken aan het Rode Kruis is dat wel. We halen met de Rally ongeveer € 100.000 per jaar op,” aldus de organisatie.

Sinds 1996 vaart de derde ‘J. Henry Dunant’, een ongekend populair vakantieschip. Door alle faciliteiten aan boord is het tegenwoordig een stuk aangenamer reizen. Verblijven met brede gangen, ruime liften, tweepersoonskamers, verstelbare bedden en aangepaste badkamers zijn daarvan het bewijs. De koks houden rekening met het dieet van de gasten en de verpleegkundigen en vrijwilligers geven zorg, hulp en begeleiding. Daarnaast worden er verschillende uitstapjes buiten het schip aangeboden. Een weekje weg wordt zo een weekje genieten zonder zorgen voor mensen die anders niet of nauwelijks zelfstandig buiten komen.

Persoonlijk verhaal “Ik denk dat het 1962 was. In die tijd lagen ‘de patiënten’, want zo noem ik ze nu maar, met een achteruitkijkspiegeltje in bed en kwamen er van zaterdag tot zaterdag niet uit. Als deze mensen dan thuis kwamen, waren ze zó stijf. Fysiotherapie kregen ze ook niet op het schip. De Henry Dunant had een schoorsteen die uit elkaar gedraaid moest worden als we onder een brug door moesten varen. Dit uit elkaar draaien moest soms voor straf gedaan worden, als je bijvoorbeeld maar half in uniform van boord ging. Destijds ging

dr. Stumphius mee als arts. Hij heeft dit voor straf een keer moeten doen. Ook moest één van de Rode Kruisers eens op het topdek verschijnen met een zwemvest aan en een zuidwester op zijn hoofd. Hij dacht dat hij overboord gegooid zou worden en had voor de zekerheid een zwembroek aangetrokken. Hij werd op het topdek met de brandslang bewerkt, waar niet alleen hij nat van werd, maar ook de omstanders. Ik denk nog steeds met veel plezier aan dit schip terug.” J. Maas

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

26

1960 tot 1970 69. 1960 Hulpactie Congo De overdracht van de soevereiniteit door de Belgische regering aan de Congolese autoriteiten leidt al snel tot een groot gebrek aan medische verzorging van de bevolking in Congo. De Internationale Federatie in Genève doet een beroep op de nationale Rode Kruisverenigingen om medisch personeel ter beschikking te stellen. Het Nederlandse Rode Kruis stuurt een bloedtransfusieteam naar Congo. Op 28 juli 1960 start dit team zijn werkzaamheden in Leopoldstad. Naast de directe hulpverlening besteedt het team vooral aandacht aan de opleiding van Congolees personeel. 70. 1962 Treinramp Harmelen

De colonnecommandant van de afdeling Utrecht, dr. J.G. Herschel, verricht nuttig werk door een informatiebureau te improviseren dat aan vele honderden informatieverzoeken kan voldoen. 71. 1963 Rode Kruis Bungalow Someren In 1963 neemt mevrouw H.A. van Riemsdijk-Philips het initiatief tot het bouwen van een vakantieoord voor mensen die door hun chronische ziekte, handicap of sociaal isolement niet zelfstandig met vakantie kunnen. Zij is in die tijd als voorzitter van het Eindhovense Rode Kruis nauw betrokken bij het selecteren van gasten voor het vakantieschip, de ‘J. Henry Dunant’, en constateert een ernstig tekort aan vakantiemogelijkheden voor deze categorie gasten. Zo ontstaat de ‘Rode Kruis Bungalow’ van de afdeling Eindhoven, die 49 jaar later nog steeds een zeer gewilde vakantiebestemming is voor gasten uit het hele land. Ook maken Eindhovense v erpleegtehuizen graag gebruik van de accommodatie. Inmiddels hebben ruim 16.000 gasten er hun vakantie doorgebracht, iedere week bijgestaan door zeven zeer toegewijde vrijwilligers: een verpleegkundige, vier verzorgers en een keukenploeg.

72. 1963 Kennedymars De Kennedymars is een wandeltocht van 50 mijl (80,467 km) die binnen 20 uur gelopen moet worden. Deze wandeltocht is vernoemd naar de Amerikaanse president John F. Kennedy, die zich afvroeg of officieren van het US Marine Corps voldoende uithoudingsvermogen hadden om binnen 20 uur 50 mijl te lopen. Nadat verschillende militairen deze tocht maakten, voelden vele (Amerikaanse) burgers zich uitgedaagd en gingen ook op pad. Sinds 1963 helpt het Rode Kruis, voornamelijk de afdeling Sittard, bij dit evenement. In het begin ging het wel anders dan nu. Zo werden prikpennen en injectiespuiten niet weggegooid maar ontsmet, waren pleisters eerder uitzondering dan regel en was het niet uitzonderlijk dat een vrijwilliger de 80 kilometer op de fiets moest afleggen. Tegenwoordig zijn er rond de 125 vrijwilligers verdeeld over 8 posten langs de route. In 2012 behandelen zij 421 lopers. 73. 1964 Hotel De Valkenberg Op de heuvelrand van de Oost-Veluwezoom wordt in 1834 een landhuis gebouwd met uitzicht over de IJssel. Omringd door twaalf hectare bos, prachtige tuinen en velden is het een vakantieoord bij uitstek. In 1964 schenkt de eigenaresse, mevrouw Van Hoboken

27

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Op 8 januari 1962 wordt Nederland getroffen door de zwaarste spoorwegramp in zijn historie: de treinramp van Harmelen. Twee passagierstreinen botsen op elkaar, met 93 doden en 52 gewonden tot gevolg. Hoewel het Rode Kruis niet in de alarmering wordt betrokken, zenden de afdelingen Utrecht en Den Haag ambulances naar de plaats van het onheil.

70.


69.

– Van Sminia, het landgoed aan het Nederlandse Rode Kruis, ter gelegenheid van het aanstaande 100-jarige bestaan van de vereniging. Hotel De Valkenberg ligt op een uitgestrekt landgoed en biedt volop mogelijkheden tot ontspanning. Honderden ouderen, chronisch zieken en gehandicapten per jaar vieren er vakantie en krijgen professionele begeleiding door zowel Rode Kruisberoepskrachten als vrijwilligers. In 2012 besluit het Rode Kruis de exploitatie van Hotel de Valkenberg over te dragen aan een andere partij.

Kruis. Vanuit deze functie bezoekt ze meerdere rampen oorlogsgebieden. In Afrika gaat ze langs bij aidswezen. Tijdens de Kosovo-oorlog bezoekt ze een vluchtelingenkamp in Albanië. Haar betrokkenheid bij de slachtoffers en vrijwilligers is groot.

Persoonlijk verhaal Mevrouw Annette de Rooy (85 jaar) heeft genoten van een zesdaags verblijf in De Valkenberg: “Ik heb niet aan alle uitstapjes meegedaan; dat is te vermoeiend voor mij omdat ik problemen met mijn hart heb. Het eten en de kamers vond ik geweldig, in het duurste hotel heb je het niet beter! Ik heb vier ochtenden onder begeleiding gezwommen in het heerlijke zwembad”.

74. 1966 Prinses Margriet en het Rode Kruis Prinses Margriet is al vanaf haar studententijd actief bij het Rode Kruis. Na haar studietijd, in 1966, doet ze een opleiding tot Rode Kruis Helpster 1e klas en loopt verschillende stages bij het Rode Kruis. Daarna doet ze meerdere malen vrijwilligerswerk bij het Rode Kruis, onder meer op het schip de J. Henry Dunant. Na haar actieve rol als vrijwillige verpleegster, wordt ze in 1987 benoemd tot vicevoorzitter van het Rode

74.

In 1984 ontvangt Prinses Margriet een Kruis van Verdienste. Dit is de hoogste onderscheiding die het Nederlandse Rode Kruis toekent aan personen die zich op een bijzondere wijze hebben ingezet voor het Rode Kruis. In 1995 wordt ze gekozen als voorzitter van de Standing Comittee. In 2000 zet Prinses Margriet klimaatverandering op de agenda bij het Rode Kruis en ze is nauw betrokken bij de oprichting van het klimaatcentrum in Den Haag in 2002. Het klimaatcentrum is een expertisecentrum van het Internationale Rode Kruis op het gebied van klimaatverandering. In 2011 wordt de prinses benoemd tot erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis. 75. 1966 Ambulances langs de snelweg

76.

algemene verkeersdienst en de Rijkspolitie een ambulanceproject aan het begin en het einde van de bouwvakantie. Het project groeit in de jaren daarna uit tot een tiental posten (caravans) langs de snelwegen, waar tijdens de weekenden speciaal opgeleide vrijwilligers paraat staan voor hulpverlening. Begin jaren ’80 stopt het project om twee redenen: de maatschappelijke ontwikkelingen zorgen ervoor dat professionele hulp de inzet van vrijwilligers overbodig maakt en de wetgeving verandert. De komst van de Wet Ambulancevervoer in 1979 dwingt het Rode Kruis min of meer te kiezen tussen doorgaan of afstoten van het ambulancewerk. Men voorziet dat hogere eisen gesteld zullen worden aan personeel en materieel en dat het hierdoor nog moeilijker wordt de dienst met vrijwilligers voort te zetten. 76. 1967 Nigeriaanse Burgeroorlog Wanneer in 1967 de Biafra-regio zich onafhankelijk verklaart van Nigeria, ontstaat er een burgeroorlog in het gebied. De Nigeriaanse overheid gebruikt het uithongeren van de bevolking als wapen, wat leidt tot een humanitaire ramp. Het is de eerste keer dat Nederland met beelden van uitgehongerde kinderen wordt geconfronteerd. Dit leidt tot grote financiële hulp door middel van verschillende campagnes. Het Nederlandse Rode Kruis zendt in 1968 een medisch team naar het gebied. Ook in Nederland zelf wordt hulp verleend. Zo komen op 3 mei 1969 op vliegbasis Soesterberg elf Biafranen aan. Deze oorlogsslachtoffers worden in Nederland verpleegd.

In 1966 start het Rode Kruis op verzoek van de

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

28

71.

1970 tot 1980

79.

Persoonlijk verhaal

77. 1970 Verbindingsdienst Rond 1970 krijgt elke provincie van het landelijk bestuur een set verbindingsmiddelen, geschikt voor een radiofrequentie die alleen door het Rode Kruis gebruikt mag worden. Ongeveer 180 vrijwilligers zijn actief in de verbindingsdienst van het Nederlandse Rode Kruis. Zij zijn in staat om in rampomstandigheden de communicatie met alle ingezette vrijwilligers te verzorgen, ook als de reguliere middelen voor telecommunicatie uitvallen. Dit is een situatie waarmee Nederland vrijwel nooit te maken heeft, maar door zeer regelmatige inzetten blijft de kwaliteit van deze ploeg en de middelen gewaarborgd. Zo blijft het Rode Kruis goed voorbereid.

Twaalf Nederlandse gezinnen met zieke of gehandicapte kinderen vlogen in 2010 in vier dagen op en neer naar Orlando voor een onvergetelijke vakantie met hun favoriete Disneyfiguren. Luchtvaartmaatschappij Martinair organiseerde voor het 39e achtereenvolgende jaar een bijzondere vlucht voor bijzondere vakantiegangers van het Nederlandse Rode Kruis. Demi van Megen en haar familie uit het Noord-Limburgse Maasbree waren ook van de partij. Doel van de vierdaagse trip naar het Disney Resort in Orlando is om zieke kinderen en hun ouders na een zware periode een onvergetelijke ervaring te bezorgen. Kinderen zoals Demi, die in 2009 eindelijk klaar was met haar chemokuur tegen de leukemie,

die ze voor de tweede keer in haar korte leven had gehad. En dat moest natuurlijk gevierd worden. Moeder Marjo koestert met name de onderlinge verbondenheid van de gezinnen tijdens de Orlandotrip. “Je communiceert op een ander niveau. Je begrijpt elkaar beter, omdat je in hetzelfde schuitje zit. Dat schept een band.” Daarnaast doet het plezier dat de kinderen hebben haar zichtbaar goed. “Kijk eens naar Demi. Van haar tweede tot haar vijfde en van haar zevende tot haar negende zat ze aan de chemotherapie. Dat was onnoemelijk zwaar. Fijne ervaringen hielden haar op de been. Dat konden kleine dingen zijn, zoals een aardige verpleegster. Maar een trip naar Disneyworld is natuurlijk uniek.”

afdeling Geleen actief. Daarnaast is er nog een arts aanwezig. De meeste letsels zijn snijwonden door het aanwezige glas op het terrein.

vanuit diverse kleine en grote Rode Kruisposten op het terrein en zetten zich 24 uur per dag in (met name op de camping).

Tegenwoordig is Pinkpop een stuk groter: in plaats van één dag worden de gasten drie dagen nonstop vermaakt, is er een grote camping en zijn er gemiddeld zo’n 4.000 zorgcontacten tijdens deze drie dagen, die nu door meer dan 70 Rode Kruisvrijwilligers op zich worden genomen. Zij werken

79. 1971 Vluchten met Martinair

78. 1970 Eerste Hulp bij Pinkpop Als Prinses Margriet haar naam geeft aan een vliegtuig van Martinair, belooft directeur Martin Schröder dat hij eens per jaar een korte vliegvakantie zal organiseren voor chronisch zieke en gehandicapte mensen. De eerste vlucht vindt in 1971 plaats en heeft als

29

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

In 1970 wordt de allereerste editie van Pinkpop georganiseerd. Een eendaags festival zonder camping, dat plaatsvindt in de Zuid-Limburgse stad Geleen; logischerwijs zorgt de afdeling Geleen voor de hulpverlening. Er zijn tien EHBO-vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis en een ambulance van de


77.

bestemming Bournemouth aan de Engelse zuidkust. Daarna zijn er vluchten naar Mallorca, Wenen, Praag, Dublin, Parijs en Orlando. In 2011 stopt Martinair met passagiersvluchten, waarmee deze mooie samenwerking tot een einde komt. Gelukkig neemt de KLM het stokje dat jaar van Martinair over, waardoor, mede dankzij steun van reisorganisatie TUI Nederland, de traditie kan worden voortgezet.

Persoonlijk verhaal Lonneke Opdam (28) was met haar moeder en zoontjes te gast in Rode Kruishotel IJsselvliedt. “Mijn zoontje Fynn van twee heeft een ernstige aandoening. Hij moet vaak onverwacht naar het ziekenhuis. Dat gebeurt gemiddeld een keer per maand en duurt minstens een week. Onze contactpersoon adviseerde ons om met elkaar op vakantie te gaan met het Rode Kruis, zodat we wat tot rust konden komen. We konden alle zorg voor Fynn uit handen geven. Hij kan een hoop dingen niet, zoals praten en zelf eten, maar je kunt heel goed aan hem zien dat hij geniet. Dan zit hij echt te stralen.”

80. 1972 Hotel IJsselvliedt

Persoonlijk verhaal Het is klokslag negen uur als de telefoon van mevrouw Teunen rinkelt. “Goedemorgen. Hoe gaat het met u?”, vraagt Roelien de Nood aan de andere kant van de lijn. Zij is vrijwilligster van de afdeling Utrecht Midden van het Nederlandse Rode Kruis en belt als coördinator van de telefooncirkel de eerste dame van de lijst. Mevrouw Teunen maakt het goed, verneemt ze. Regelmatig contact “De telefooncirkel is er voor iedereen die alleen woont en behoefte heeft aan regelmatig contact”, vertelt Roelien. “Sommigen willen graag een stem horen, omdat ze door hun leeftijd, handicap of ziekte

beroepskrachten als vrijwilligers. Vaak zijn er speciale weken waar gasten met een gelijke achtergrond elkaar kunnen treffen. In 2012 besluit het Rode Kruis de exploitatie van het hotel over te dragen aan een andere partij. 81. 1975 Samenwerking North Sea Ferries Bij de ingebruikname van een nieuw complex in uropoort biedt rederij North Sea Ferries één van haar E schepen, de Norland, aan het Rode Kruis aan. Dit schip wordt om het jaar beschikbaar gesteld om met chronisch zieken en invaliden een uitstapje naar Engeland te maken. Op de eerste overtocht wordt met speciale bussen een excursie naar het stadje York gemaakt, waarbij het Britse Rode Kruis de nodige assistentie verleent. Op de luxe cruiseferry hoeven de gasten zich niet te vervelen: zo kunnen ze zich

81.

minder mogelijkheden hebben om anderen te ontmoeten. Dat kan de eenzaamheid doorbreken. Anderen willen de verantwoordelijkheid houden over hun leven en doen mee vanwege hun eigen veiligheid. Het geeft de deelnemers zekerheid als iemand regelmatig informeert of alles in orde is. Voornamelijk wanneer ze alleen wonen of moeilijk de deur uit kunnen.” De volgende bellen Na een kort praatje vraagt Roelien: “Wat gaat u vandaag doen, mevrouw Teunen?” Ze antwoordt: “Misschien ga ik wel even naar buiten, het is mooi weer. Maar eerst bel ik de volgende persoon binnen de cirkel. Bedankt voor je telefoontje, Roelien. En tot morgen.”

vermaken in onder andere het casino, de bioscoop of met live optredens van musici. 82. 1976 Telefooncirkels De Telefooncirkel is een initiatief dat in 1976 start. Een groep mensen belt elkaar dagelijks in een vaste volgorde. Om negen uur ‘s ochtends zet een vrijwilliger de telefooncirkel in gang. Rond halftien ontvangt dezelfde vrijwilliger een telefoontje van de laatste persoon op de lijst en zo is de cirkel rond. De Telefooncirkel is bedoeld voor mensen met behoefte aan dagelijks contact, bijvoorbeeld uit veiligheidsoverwegingen. Of omdat mensen door een handicap, ziekte of leeftijd minder mogelijkheden hebben om anderen te ontmoeten. Het geeft een gevoel van zekerheid en gezelligheid. Mocht er iets mis zijn, dan kan er onmiddellijk actie worden ondernomen.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

30

In Gelderland, aan de rand van Wezep, ligt op het landgoed IJsselvliedt het gelijknamige Rode Kruishotel, dat in 1972 zijn deuren opent. In het prachtige landhuis uit 1824 kunnen gasten een week lang zorgeloos genieten. Het hotel wordt omringd door tweehonderd hectare grond met boerderijen, tuinen, visvijvers en bossen. Chronisch zieken en gehandicapten krijgen professionele begeleiding door zowel

80.

83.

Op 23 mei 1977 kapen negen gewapende ZuidMolukse jongeren de intercity tussen Assen en Groningen ter hoogte van het dorp De Punt. De gijzeling duurt 20 dagen en kost uiteindelijk acht mensen het leven. Tegelijkertijd speelt er een tweede gijzeling bij een basisschool in Bovensmilde. Beide acties zijn erop gericht dat Nederland de onafhankelijke republiek der Zuid-Molukken erkent. Het Rode Kruis zorgt onder andere voor voedsel en andere voorzieningen voor de gegijzelden, zoals dekens. Continu staan er ambulances en artsen klaar om in actie te komen. In de kerk in Bovensmilde is voor alle zekerheid een chirurgisch team gestationeerd. In totaal zijn ruim 300 vrijwilligers uit heel het land bij deze voorbereidingen betrokken.

84. 1979 Henry Dunant Medaille Loes van Overeem Loes van Overeem-Ziegenhardt speelt een onmisbare rol voor het Rode Kruis, voornamelijk door haar optreden bij Kamp Amersfoort in de jaren 1943-1945. Maar ook na de oorlog blijft ze actief bij onder andere de opvang van gerepatrieerde Nederlanders uit Nederlands-Indië. In 1979 krijgt zij de Henry Dunant Medaille, de hoogste onderscheiding van het Internationale Rode Kruis. Loes van Overeem overlijdt in 1980 op 72-jarige leeftijd.


83. 1977 Treinkaping de Punt

83.

Persoonlijk verhaal “Alle mensen uit Drenthe waren toentertijd in Bovensmilde actief bij de gijzeling van de school. Bij de treinkaping in De Punt moesten we mensen uit heel Nederland halen. Die gebeurtenis was te groot en te langdurig om het alleen met het Drentse Rode Kruis op te kunnen lossen. De colonneleden kwamen echt overal vandaan. We moesten constant paraat staan voor het geval er iets gebeurde.”

84.

Mieke Westra, coördinator vrijwilligers

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

31

1980 tot 1990

85.

85. 1984 Burgeroorlog Sudan In 1983 breekt een burgeroorlog uit tussen het zuiden en het noorden van Sudan waardoor miljoenen mensen op de vlucht slaan. De daarop volgende hulpope-

Persoonlijk verhaal De brandende hitte van de dag is een beetje weggeëbd. Als een eenzaam baken staat het gezondheidscentrum schijnbaar middenin een woestijngebied. Alleen cactusachtige vetplanten zorgen voor wat groen in de enorme, gele zandbak. Iprahim Hadra is medisch assistent en al jaren vrijwilliger van de Sudanese Rode Halve Maan. Hij kan het zich nog herinneren als de dag van gisteren: “Er leek geen einde aan te komen …. een lang lint van uitgeputte en uitgemergelde mensen bewoog zich langzaam voort in de hitte en de stilte van het woestijnlandschap richting El Obeid, de stad waarop hun laatste hoop was gevestigd.” In de tweede helft van de jaren ’80 sloeg de droogte genadeloos toe op het platteland van de Sudanese provincie Noord-Kordofan. De gewassen verschroeiden en het vee droogde uit. Landbouwers en veehouders raakten volledig berooid. De meedogenloze hongersnood die volgde, dreef hen in wanhoop naar de provinciehoofdstad El Obeid. Daar wachtte slechts ontgoocheling en totale afhankelijkheid. Tegelijkertijd laaide in Zuid-Kordofan een burgeroorlog op die mensen van huis en haard verjoeg en hen beroofde van hun bestaan.

in touw waren om te zorgen voor al die ontheemden die een nieuwe toekomst zochten. De Rode Halve Maan was voor velen een teken van hoop. Langzaamaan echter verdween de problematiek in Sudan achter de coulissen van het wereldtoneel. Daar kreeg het een plaats bij al die andere ‘stille rampen’ die in de vergetelheid zijn geraakt. Gezondheidsvraagbaak Alla Karem echter was een voldongen feit. Een voorbeeld van volledig gebrek aan alles: water, elektriciteit, sanitaire voorzieningen, gezondheidszorg, onderwijs en voeding. Uithuilen en opnieuw beginnen. Maar hoe? De Sudanese Rode Halve Maan ging samen met de bevolking van Alla Karem aan de slag. Om de chronische ondervoeding van vooral de kinderen te bestrijden, werd in 1991 een voedingscentrum opgericht waar vrijwilligers van de Rode Halve Maan dag in dag uit werkten onder omstandigheden die wij ons nauwelijks voor kunnen stellen. Het voedingscentrum groeide met steun van het Nederlandse Rode Kruis al snel uit tot een gezondheidsvraagbaak voor de stad. Met onder meer als resultaat dat een basisgezondheidszorgprogramma werd gestart. Een programma waarbij zowel vrijwilligers van de Rode Halve Maan als van de plaatselijke bevolking hun verantwoordelijkheid hadden en ‘zorg voor elkaar’ vanzelfsprekend was. Rode Halve Maanvrijwilligers werden opgeleid en getraind om op hun beurt weer een netwerk van lokale gezondheidswerkers en vrijwilligers te vormen en te trainen, die vervolgens de opgedane kennis konden verspreiden onder de bewoners van de gemeenschappen van Alla Karem. Hans Selder, oud-medewerker van het Nederlandse Rode Kruis.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

32

Stille ramp Vraag niet hoe, maar ze begonnen opnieuw en bouwden hutten van elk materiaal dat voorhanden was of aangevoerd werd. Er groeide een nederzetting aan de westkant van El Obeid: Alla Karem, ‘stad’ van hutten en krotten. Stad voor meer dan 60.000 mensen die probeerden te overleven en die totaal afhankelijk waren van de Sudanese Rode Halve Maan en de internationale hulpverlening. Iprahim weet het nog goed. Hoe hij en zijn collega-vrijwilligers dag en nacht

ratie wordt een van de grootste binnen het Rode Kruis en zal tot 2005 duren. Het Nederlandse Rode Kruis reageert door gedelegeerden ter beschikking te stellen aan het ICRC om de ontheemden die het zuiden

Persoonlijk verhaal

zijn ontvlucht en massaal rond Khartoum neerstrijken, van hulp te voorzien. In 1984 helpt het Nederlandse Rode Kruis de Sudanese Rode Halve Maan bilateraal bij het bouwen van klinieken in en nabij de nieuw ontstane vluchtelingenkampen en met het opleiden van medisch personeel. De klinieken worden gefinancierd door afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis en zijn momenteel nog allemaal operationeel en volledig zelfstandig. In Umdurman, Khartoum, plaatst het Nederlandse Rode Kruis naar aanleiding van de toenemende aantallen ontheemden een tijdelijk ziekenhuis, dat vanaf 1986 volledig door Rode Kruis medisch specialisten wordt gerund. 86. 1985 Internationale Hulpverlening met gedelegeerden Sinds 1985 neemt het aantal gedelegeerden dat het Nederlandse Rode Kruis naar het buitenland uitzendt een grote vlucht. Deze trend loopt parallel aan de toenemende steun door het Rode Kruis aan noden in het buitenland. In 1985 starten grote activiteiten in Colombia en Libanon, waarnaartoe samen met Sudan een tiental gedelegeerden worden uitgezonden. Sindsdien zijn er vanuit het Nederlandse Rode Kruis onafgebroken gedelegeerden in het buitenland werkzaam.

87. 1986 Medische Pelotons In 1986 heft de Rijksoverheid de Bescherming Bevolking (BB) op en hevelt ze enkele taken over naar het Nederlandse Rode Kruis. Hiervoor moeten in heel Nederland zestig Medische Pelotons worden uitgerust, die bij calamiteiten kunnen worden opgeroepen. Taken bestaan onder andere uit het bemannen van een Verzamelplaats Gewonden, een plek waar slachtoffers gestabiliseerd kunnen worden terwijl ze wachten op vervoer naar een ziekenhuis. In 1995 worden de Medische Pelotons vervangen door de huidige SIGMA-teams (Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie). 88. 1988 Eerste vakantieweek voor homoseksuele aidspatiënten Rond 1985 wordt Nederland voor het eerst geconfronteerd met aids, een verzamelnaam voor tal van infectieziekten die het lichaam uitputten en verwoesten omdat het HIV-virus het afweersysteem afbreekt. Omdat dit virus overdraagbaar is, wordt snel onderkend dat HIV een ernstige bedreiging voor de volksge-

Henk heeft mij toen gevraagd om al het voorwerk te doen. Gesprekken met de Gemeente Oldebroek, zwembaden en andere openbare instellingen in de buurt, met de boeren op het landgoed en met de Stichting IJsselvliedt. Ook binnen het Rode Kruis is er veel discussie geweest over ons imago en ook over besmettingsgevaar voor vrijwilligers en vaste staf. Als reden om het wel te doen heb ik altijd aangevoerd, dat, als we als Rode Kruis pretendeerden dat we er wilden zijn voor de meest kwetsbaren in de samenleving die nergens anders terecht konden, dat we dan op dat moment zeker niet de andere kant op konden kijken. Uiteindelijk is er een positief besluit genomen en vanaf het begin waren deze weken een groot succes.” Marianne Tenthof van Noorden ontving in 1991 de Florence Nightingale medaille voor haar werk.

zondheid betekent. Daarom wordt de aidsbestrijding opgezet. Er is goede preventie door voorlichting, zorg voor mensen met HIV/aids en intensieve samenwerking tussen overheid, wetenschap en tal van hulp- en dienstverlenende organisaties, waaronder het Rode Kruis. Een groot aantal vrijwilligers zet zich hiervoor in. De epidemie blijft beheersbaar door de verbeterde medische behandeling. In de samenleving is een grote betrokkenheid bij de aidsproblematiek, maar er worden ook kritische geluiden gehoord; soms gevoed door vooroordelen, vaak door onwetendheid.

33

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Mede afhankelijk van de hoeveelheid en de omvang van de rampen varieert het aantal gedelegeerden jaarlijks van 35 tot 60. Het is overwegend medisch, logistiek en administratief personeel, in toenemende mate specialistisch. In de loop der jaren verschuift de aard van het werk van uitvoerend naar het ondersteu-

nen en versterken van lokale capaciteit. Uitzendingen variëren van een maand voor noodhulp tot enkele jaren voor heropbouw en langdurige crises. Het Rode Kruiswerk is, met name in conflictgebieden, niet altijd ongevaarlijk. In 1996 wordt Hans Elkerbout in Tsjetsjenië vermoord, samen met 5 andere collegae werkzaam voor het ICRC. Enkele anderen maken in de loop der jaren hachelijke situaties mee. Tegenwoordig krijgen alle gedelegeerden veiligheidstrainingen en is er veel aandacht voor psychosociale ondersteuning.


89.

“In IJsselvliedt hadden mijn man Henk en ik samen het initiatief genomen om speciale vakantieweken te organiseren voor terminaal zieke kankerpatiënten, dit met groot succes. We haalden daar ook regelmatig de pers mee, omdat er nergens anders een mogelijkheid was voor terminale patiënten om in de laatste fase van hun leven met vakantie te gaan. Toen we hoorden en merkten dat homoseksuele mannen met aids niet alleen terminaal ziek waren maar bovendien erg gediscrimineerd werden, heb ik na overleg met Henk en het Rode Kruis voorgesteld om speciale vakantieweken voor homoseksuele mannen met aids te gaan organiseren. Dit gaf een schok binnen de organisatie, want zowel bestuur als directie vroegen zich af of we daar als Rode Kruis wel onze nek voor uit moesten steken. Men was zelfs bang dat het donateurs af zou schrikken en men was bang voor aandacht van de media.


89.

89. 1988 Afdeling Welzijnszaken

91. 1989 Vliegtuigramp Suriname

In 1988 wordt de afdeling Welfare in navolging van het landelijke besluit ondergebracht bij de nieuwe afdeling Welzijnszaken. Deze heeft drie hoofdtaken: Telefooncirkels, Thuishulp en Welfare. Andere activiteiten zijn de Bezoekcentrale en de Visicom (telefoon voor slechtzienden). De Visicom is inmiddels een activiteit geworden die niet meer noodzakelijk is door alle moderne voorzieningen, maar de andere activiteiten worden nog steeds met veel inzet uitgevoerd. De naam Welzijnszaken wordt intussen niet meer gebruikt; we spreken van Sociale Hulp.

Op 7 juni 1989 vindt de grootste vliegtuigramp uit de geschiedenis van Suriname plaats. Een toestel van de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij (SLM) stort neer bij Zanderij, tijdens een mislukte poging om bij mist te landen op Johan Adolf Pengel International Airport. Van de 187 inzittenden (9 bemanningsleden en 178 passagiers) overleven er slechts 11; de voltallige bemanning en 167 passagiers – met name Nederlanders en Surinamers – komen om het leven. Het Nederlandse Rode Kruis stelt 100.000 gulden beschikbaar voor de nabestaanden van de overleden passagiers om naar Suriname te vliegen voor de begrafenis van hun familieleden. Ook biedt Martinair vanaf 18 juni tot 1 november eens per week een retourvlucht Amsterdam - Paramaribo aan.

90. 1989 Hulp aan Roemenië Eind december 1989 valt na bloedige gewelddadigheden het regime van Ceaus¸escu in Roemenië. Direct na de val van het regime ontstaat een grote behoefte aan levensmiddelen. Het Nederlandse Rode Kruis verzoekt de Koninklijke Luchtmacht op eerste kerstdag om hulpgoederen naar Roemenië te brengen. Twee dagen later vertrekken drie transporttoestellen voor een vlucht naar Roemenië. Op 29 december en 2 januari gaan ze opnieuw. Ruim 25 ton voedselrantsoenen en medicamenten bereikt op deze manier het getroffen land.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

34

1990 tot 2000 Persoonlijk verhaal “Ik zocht allang naar een ouder iemand om op bezoek te gaan,” zegt Jitske-Sophie Venema. “Op de afgelopen vrijwilligersbanenmarkt ‘De Beursvloer’ in Hellevoetsluis zag ik dat het Rode Kruis mensen voor sociaal huisbezoek zocht. Ik heb me meteen voor een intakegesprek aangemeld.’’ De 18-jarige Jitske-Sophie bezoekt inmiddels al enige tijd een 92-jarige dame uit een verpleeghuis. “Die mevrouw is weduwe, ze heeft geen kinderen en stond hoog op de lijst voor sociaal huisbezoek,” vertelt ze.

92. 1990 Sociaal Huisbezoek Sociaal huisbezoek is bezoek van vrijwilligers aan mensen die om welke reden dan ook in een eenzame of afhankelijke situatie terecht zijn gekomen. Dat kan thuis zijn, maar ook in een verpleeghuis of instelling. De hoofddoelstelling van sociaal huisbezoek is het bieden van een luisterend oor en persoonlijk contact. Dat wat de vrijwilliger vooral biedt, is gezelschap. Vaak zijn de contacten langdurig omdat hulpvragers op leeftijd, gehandicapt of chronisch ziek zijn. De vrijwilliger probeert de hulpvrager te stimuleren om ook andere contacten aan te gaan en eigen activiteiten te ontwikkelen, bijvoorbeeld door de eerste keer mee te gaan naar een activiteit. De vrijwilliger zorgt ervoor dat de hulpvrager niet van hem afhankelijk wordt. 93. 1991 Henry Dunant Medaille Baron Guup Kraijenhoff Baron Kraijenhoff is van 1966 tot 1986 voorzitter van het Nederlandse Rode Kruis. Ook is hij gedurende 12 jaar vicevoorzitter van de Internationale Federatie van Rode Kruis en Rode Halve Maanverenigingen. Voor zijn verdiensten voor het Rode Kruis ontvangt hij in 1991 de hoogste onderscheiding binnen de internationale Rode Kruisbeweging, de Henry Dunant Medaille. In Nederland wordt hij gewaardeerd met de

Regeringsmedaille, de hoogste onderscheiding binnen het Nederlandse Rode Kruis. Baron Kraijenhoff overlijdt in 2011.

93.

Persoonlijk verhaal “Tot op het laatst toonde Guup Kraijenhoff zich als erelid zeer nauw betrokken bij het reilen en zeilen van onze vereniging. Zijn bevlogenheid en grote wijsheid waren voor velen binnen het Rode Kruis, vrijwilligers en beroepskrachten, een grote bron van inspiratie. Zijn niet aflatende inzet voor Rode Kruisbeginselen als menslievendheid en neutraliteit zal ons altijd bijblijven.” Elco Brinkman, oud-voorzitter van het Nederlandse Rode Kruis 35

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Voor de dame is het bezoek ondanks haar vergeetachtigheid van groot belang. “Ze weet goed dat er die dag iets leuks gaat gebeuren en zegt meteen hoe blij ze is als ze me ziet,” zegt JitskeSophie, die het ook als een les ziet in zichzelf wegcijferen. “Als iemand elke week zegt hoe blij ze met je is, is dat goed voor je ego,” lacht ze. “Vrijwilligerswerk moet van het imago af dat het alleen iets is voor ouderen en thuiszittende moeders. Ook jongeren kunnen dat uurtje per week best missen, al hebben ze school, sporten of een bijbaan. Dan zitten ze maar iets korter achter de computer,” zegt Jitske-Sophie fel.

92.

Persoonlijk verhaal

95.

94. 1991 Burgeroorlog Sierra Leone


Van 1991 tot 2002 woedt in Sierra Leone een bloedige burgeroorlog. Het Revolutionary United Front (RUF) probeert op 23 maart een coupe te plegen. Dit leidt tot circa 50.000 doden en rond de 2,5 miljoen vluchtelingen.

Persoonlijk verhaal Ad Beljaars van het Nederlandse Rode Kruis bezocht Sierra Leone: “Een conflict vernietigt niet alleen gebouwen. Ook familierelaties en sociale structuren staan onder druk. Bestaansmiddelen gaan verloren. De vredescomités zorgen ervoor dat het dorpshoofd weer gerespecteerd wordt. Het dorp voert een ontwikkelingsplan uit via het Rode Kruis. De inwoners krijgen materialen voor wederopbouw, voor de landbouw en om kleine handeltjes te starten. Ze krijgen training in eerste hulp, gezondheidsvoorlichting en het humanitaire oorlogsrecht. Huizen worden weer opgebouwd, waterputten hersteld of aangelegd. De voedselvoorziening komt weer op gang. Basisgezondheidszorg wordt weer toegankelijk. Dit is een voorbeeld van de unieke rol die het Rode Kruis kan spelen. Het Rode Kruis geeft de inwoners weer een inkomen. Dit alles brengt de mensen bij elkaar, zodat ze in vrede met elkaar verder kunnen leven.”

“Rijden over een kilometers lang kronkelend pad. Lange takken met bloeiende rozen slaan tegen de landcruiser. Ik zou willen stoppen. Ik zou willen stoppen bij het grasveld, het lichte groen en de vele bloemen van beemdkruid, bolderik en margrieten. De uitbundig bloeiende vlier, waarvan straks heel Kroatië vlierbessensap maken kan. Ik zou willen stoppen. Plotseling staat in een bocht van het pad een heel oud houten kapot geschoten huis. De natuur heeft er bezit van genomen in een bonte mengeling van vlier en rozen. Dan is er het gedenkteken. Maar ook de Orlaya grandiflora; de kwakende kikkers in het riviertje beneden ons, hun geluid versterkt door de wanden van de kloof. Ik zou een poosje willen blijven. Een poosje willen we bij die boom blijven. Hoe lang staat hij daar? 25 jaar? 50 jaar? Zijn hart is weggeschoten. De gaten in zijn bast... Twee stevige takken strekken zich als in een schreeuw naar de hemel. Hotsend en botsend in de landcruiser. Want wie is er nog in dit door bijna iedereen verlaten gebied die de kuilen en sleuven in dit pad, ontstaan door de regen, zal effenen? Zeker niet de achtergebleven

oude mensen. Verrukt over ons bezoek en zoveel aandacht voor haar en haar broer nodigde zij ons binnen. We mochten gaan zitten. Maar naast de twee bedden, een tafeltje en twee stoelen plus de zo belangrijke houtkachel was er nauwelijks ruimte voor ons. Dus bleven wij staan. Zelf ging zij op haar bed zitten en klopte op haar matras. Eén van ons ging naast haar zitten. Wij vroegen haar of dit haar huis was. Nee. Hadden wij niet de resten van dat andere huis gezien? Dat was haar huis. Wij vroegen haar, of zij ook kinderen had die eventueel voor haar en haar broer konden zorgen. Zij lachte ondeugend en vertrouwde ons toe dat zij nog maagd was. Toen wij naar haar oorlogservaringen vroegen, veranderden de twinkelende oogjes in felle speldenpunten. Het dorp, haar dorp, was totaal vernield. Zij die niet tijdig weg konden komen, waren gedood en in een massagraf gegooid. Een kwartier later stonden wij daar, starend naar de plek aan onze voeten. De natuur was al begonnen de wond met bloemen te bedekken.” Tineke Kootstra

95. 1991 Kroatische Onafhankelijkheidsoorlog

96. 1992 Namibië, veilig drinkwater voor Kunene Region

Vlak nadat Kroatië zich onafhankelijk verklaart van Joegoslavië, breekt in 1991 oorlog uit in het gebied. Diverse afdelingen en districten van het Nederlandse Rode Kruis ondersteunen tijdens die oorlog activiteiten van het Kroatische Rode Kruis. Enkele vrijwilligers bezoeken projecten in Kroatië. Enkele jaren later houdt het Tracing Team Drenthe zich bezig met het Ante Mortem Data Project dat hulp biedt bij de identificatie van botresten, gebit en kledingresten van de slachtoffers middels het stellen van 100 vragen aan de nabestaanden

Namibië wordt in 1992 getroffen door aanhoudende droogte. Vooral in het noorden wordt de voedsel situatie nijpend, doordat de gewassen verdorren en er geen drinkwater meer is. De overwegend nomadische bevolkingsgroepen die met hun kuddes rondtrekken op zoek naar water en plekken waar het vee kan grazen, worden ernstig in hun bestaan bedreigd. Daarbij is het water in de aanwezige natuurlijke bronnen vaak verontreinigd door ongedierte, uitwerpselen van vogels en drinkend vee. Dit water wordt ook door de bewoners van Kunene gedronken en vormt een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid. Het verontreinigde water veroorzaakt vooral diarree en maakt veel dodelijke slachtoffers onder kinderen: de zuigelingensterfte in het gebied is 185 per duizend.

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

36

97.

97. 1992 Bloesemtocht In 1992 vindt de eerste Rode Kruis Bloesemtocht plaats. Een wandeltocht met afstanden tussen de

Persoonlijk verhaal Een Nederlandse Rode Kruis gedelegeerde begeleidt samen met Namibische collega’s het drinkwaterproject in Kunene. Hij heeft jarenlange ervaring met het construeren van watervoorzieningen in Afrika. De bevolkingsdichtheid in dit droge en uitgestrekte gebied is minder dan een halve persoon per vierkante kilometer. Een aantal bevolkingsgroepen leidt hier een nomadisch bestaan, waaronder de Himba, een stam die zich heeft aangepast aan de harde realiteit van de savanne. Wat voor hen enorme waarde heeft, is het vee; koeien en geiten. De Himba gaan waar hun vee gaat, van de plek waar de dieren kunnen grazen tot de plaats waar water is en weer terug. Afstanden van soms wel dertig kilometer. Leven is voor deze mensen overleven. Water is daarbij cruciaal.

van de waterpunten. Het drinkwaterprogramma is er onder andere op gericht bestaande waterpunten tegen vervuiling te beschermen en nieuwe waterputten te bouwen. Daarnaast besteedt het project aandacht aan hygiëne: je kunt wel schoon water gebruiken, maar dat heeft weinig zin als je je handen niet wast of een vuile emmer gebruikt. Bij de Himba vindt voorlichting hierover inmiddels plaats, hoewel het besef van schoon water ver buiten hun beleving ligt. Ze geloven niet dat ziekten met water te maken hebben, maar eerder met boze geesten of de wisseling van seizoenen. Het Rode Kruis probeert daar voorzichtig wat aan te veranderen. Vrijwilligers van het Namibische Rode Kruis zullen de Himba-gemeenschappen bezoeken om voorlichting te gaan geven op het gebied van hygiëne. Goede hygiëne en veilig water zullen de kwaliteit van het leven van deze savannebewoners flink kunnen verhogen. Hans Selder, oud-medewerker van het Nederlandse Rode Kruis.

Persoonlijk verhaal “Ons centrum was een kazerne voor militairen, Crailoo genaamd. Deze kazerne was ingericht voor het opleiden van ongeveer 1500 militairen. Binnen veertien dagen moesten we Crailoo ombouwen tot een centrum voor vijfhonderd mensen uit het voormalige Joegoslavië die de meest afgrijselijke dingen hadden meegemaakt. Hierbij kregen we hulp van vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis. De slaapbarakken moesten gevuld worden met bedden en kasten die we van defensie ter beschikking kregen. Een deel van de toiletten bestond uit urinoirs omdat het gebouw ooit was gebouwd voor 18-jarige knapen. Na de eerste week kregen we van de vrouwelijke bewoners nogal wat klachten dat een deel van de toiletten niet lekker zat.” Anton van Bergen, voormalig directeur Opvangcentrum Crailoo voor vluchtelingen uit het voormalig Joegoslavië

98. 1992 Opvang vluchtelingen Joegoslavië De burgeroorlog in Joegoslavië is een jaar aan de gang als de Verenigde Naties in de zomer van 1992 Nederland vragen tijdelijk een grote groep vluchtelingen uit dat land op te nemen. De Nederlandse regering verklaart zich in juli 1992 bereid een paar duizend van de oorlogsslachtoffers tijdelijk een veilig onderkomen te bieden. Het Nederlandse Rode Kruis wordt gevraagd de opvang te verzorgen. Het wordt

37

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Waterpunten De Himba is een belangrijke groep mensen op wie het drinkwaterproject van het Rode Kruis zich richt. Naast het bouwen van waterpunten, waterputten en beschermde bronnen, worden er drinkwatercomités gevormd en moet de bevolking worden gemotiveerd om mee te werken aan de aanleg en het onderhoud

8 en 40 kilometer die nu al 20 jaar georganiseerd wordt door de Stichting Nationale Rode Kruis Bloesemtocht. Het doel van deze stichting is steun bieden aan de sociaal zwakkeren in onze samenleving: chronisch zieke, gehandicapte en vereenzaamde mensen, ongeacht leeftijd. Ook gaat er 5% van de opbrengst naar het Bloesemtochtfonds voor doelen in de regio die vrijwilligers aandragen.


De gemiddelde levensverwachting in Kunene ligt tussen de 40 en 43 jaar. Om het beschikbare water optimaal en veilig te kunnen gebruiken, heeft het Namibische Rode Kruis een plan opgesteld om de bronnen en putten in Kunene te beschermen.

100.

het grootste karwei voor het Nederlandse Rode Kruis sinds de hulp aan de slachtoffers van de Watersnoodramp in 1953. Duizenden vrijwilligers en medewerkers van het Rode Kruis zetten zich een half jaar lang met hart en ziel in voor de vluchtelingen, die worden opgevangen in leegstaande kazernes.


99. 1992 Bijlmerramp

en geëvacueerden uit de rampflats. Het Rode Kruis werkt een lange en zware week in de opvangcentra. In deze centra blijkt de morele steun aan de slachtoffers een erg belangrijke taak. 100. 1993 Internethulp Vanaf 1993 neemt het gebruik van internet explosief toe. De computer en het internet kunnen helpen om contact te maken met de buitenwereld. Via e-mail is het gemakkelijk om contact te onderhouden met familie en bekenden. Hierdoor is internet extra interessant voor minder validen en ouderen, maar helaas kan niet iedereen met een computer omgaan. Gelukkig werkt het Nederlandse Rode Kruis met vrijwilligers die daarbij kunnen helpen. Deze komen thuis alles uitleggen over surfen, e-mailen en chatten. 101. 1993 Gasgeneratoren Sarajevo

Persoonlijk verhaal In 1992 werd vrijwilliger Thijs Gras opgeroepen toen een vliegtuig zich in een flat in de Bijlmermeer boorde. Hij vertelt: “Ons team was binnen een half uur op de plaats van de ramp; dikke rookwolken en een gigantische vuurzee. Wij richtten meteen een opvangruimte voor slachtoffers in. Daar meldde zich een aantal ontheemde flatbewoners. In de war en verdoofd door angst en spanning. Wij zorgden ervoor dat die met een bus naar een sporthal werden vervoerd. Met twee groepen van zes man hebben wij vervolgens gewonden opgehaald van de rampplek en naar onze opvangruimte gebracht. Daar hebben we eerste hulp geboden en ze vervolgens overgedragen aan de professionele medische zorg.”

Na een belegering van bijna een jaar is vooral energie een vitaal goed geworden in Sarajevo, een stad die al in het begin van de oorlog van haar normale elektriciteitsvoorziening is beroofd. Operaties in ziekenhuizen worden uitgevoerd bij het licht van aan het plafond opgehangen autokoplampen die worden gevoed door autoaccu’s. Wanhopige gezinnen hebben geïmproviseerde verbindingen naar het aardgasnet van de stad gelegd, wat weer nieuwe slachtoffers oplevert als gevolg van brand, explosies en koolmonoxidevergiftigingen. Met 3 miljoen gulden probeert het Nederlandse Rode Kruis het lijden van de resterende 300.000 tot 350.000 inwoners van Sarajevo te verzachten. Het Nederlandse hulpprogramma voorziet in meerdere gasgeneratoren om energie op te wekken,

102.

plus kachels, kooktoestellen, ovens voor de grootste bakkerij en alles wat nodig is om een en ander te kunnen aansluiten en installeren. Een unieke situatie waarmee huizen en instellingen worden verwarmd, ziekenhuizen worden voorzien van genoeg elektriciteit om de hoogst noodzakelijke hulp te kunnen bieden en de productie van brood wordt verdubbeld. 102. 1994 Rwanda In 1994 vindt de Rwandese genocide plaats. Hierbij worden naar schatting 500.000 tot 1 miljoen Tutsi’s en gematigde Hutu’s, in een periode van 100 dagen, op de meest gruwelijke wijze vermoord. Meer dan een miljoen mensen slaan op de vlucht. Wat het Rode Kruis in zo’n situatie kan doen is van vitaal belang, maar helaas een druppel op een gloeiende plaat en erg gevaarlijk. Rwandese Rode Kruismedewerkers worden vermoord. Dit is voor het Internationale Rode Kruis mede aanleiding voor verscherpte veiligheidsmaatregelen. Daarna opereert het Rode Kruis vanuit de omringende landen om vooral de stromen vluchtelingen op te vangen en voedselvoorraden naar de grensgebieden over te brengen. Minister Pronk van Ontwikkelingssamenwerking zegt het Rode Kruis twee miljoen gulden toe voor hulp aan Rwanda. 103. 1995 Watersnood Eind januari 1995 stijgt de Maas voor het tweede achtereenvolgende jaar naar noodlottige waterhoogten. Opnieuw worden veel mensen langs de Maas gedwongen hun huizen te verlaten. Ook het water in de Rijn stijgt tot ongekende hoogte en dat levert een ander gevaar op: dijkdoorbraken en het geheel onder

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

38

Zondagavond 4 oktober 1992 stort een Boeing 747 vrachtvliegtuig van El-Al neer op twee flatgebouwen in de Amsterdamse Bijlmermeer. Hierbij vallen 43 dodelijke slachtoffers en rond de 30 gewonden. Doordat het aantal dodelijke slachtoffers groter is dan het aantal gewonden, heeft het Rode Kruis op geneeskundig gebied niet veel te doen. Intensiever is de opvang en verzorging van de bijna 200 daklozen

101.

water lopen van de lager gelegen polders in het rivierengebied van Midden-Nederland. Een dreiging die uiteindelijk leidt tot het besluit tot evacuatie van bijna een kwart miljoen mensen. Sinds de Watersnoodramp van 1953 is een dergelijke massale evacuatie niet meer voorgekomen.

Persoonlijk verhaal “Tijdens de overstroming van de rivier de Maas hielp ik met een aantal vrijwilligers in Roermond. We kookten voor de brandweer en luisterden naar de bewoners. Veel huizen waren onder water gelopen en ook winkelpanden. Deze mensen wilden alleen hun verhaal vertellen, vaak huilend. Wij troostten door te luisteren. Na vijf dagen zakte het rivierwater en konden wij thuis blijven. Het was voor mij erg ontroerend dat ik een oorkonde kreeg van de gouverneur van Limburg.” Mevrouw M. Gommans, afdeling Brunssum

104.

Persoonlijk verhaal Peter Rijkse (31) is in het dagelijks leven verpleegkundige op een uitslaapkamer (na narcose) in een ziekenhuis. Daarnaast is hij al 18 jaar vrijwilliger bij het Nederlandse Rode Kruis. ‘‘Ik ben begonnen bij de jeugd-EHBO. Daar is mijn affiniteit met het vak ontstaan. Tegenwoordig ben ik bij het Rode Kruis hoofd van een SIGMA. We ondersteunen de reguliere hulpverleningsdiensten bij (grote) noodsituaties. Ik vind het heel leuk werk. Je zet je in voor een maatschappij waar je zelf ook deel van uitmaakt en dat geeft veel voldoening.”

104. 1995 SIGMA Rond 1995 worden de pelotons door de overheid opgeheven en vervangen door Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA). Dit zijn groepen van negen goed getrainde vrijwilligers. Naast hun EHBO-diploma hebben ze een aanvullende opleiding genoten om het professionele ambulancepersoneel te assisteren tijdens calamiteiten. Zij moeten zich na een oproep binnen 30 minuten melden. 105. 1995 Orkaan Luis Caribisch gebied Op 4 september raast orkaan Luis over de Nederlandse eilanden Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius. Het zal een van de zwaarste stormen uit de geschiedenis van de Antillen worden. Sint Maarten heeft de meeste schade; 36 uur lang raast de orkaan over het eiland waarbij windstoten van 317 kilometer per uur worden gemeten. Tweederde van de huizen raakt zwaar beschadigd en er vallen negen dodelijke slachtoffers.

Verschillende medewerkers van het Rode Kruis, onder wie artsen, vertrekken met een schip vanuit Curaçao naar Sint Maarten. Ook gaat er een speciaal team naar Sint Maarten om de communicatie met de buitenwereld via satelliettelefoon te herstellen. Nadat de communicatie is hersteld, kan er begonnen worden met de registratie en opsporing van de in Nederland als vermist opgegeven personen. Het Nationaal Rampenfonds maakt 2,5 miljoen gulden over naar het Nederlandse Rode Kruis voor directe hulpverlening aan de slachtoffers van de orkaan. Eerder zegt het Juliana Welzijnsfonds een miljoen gulden toe. Ook het geld dat Antilliaanse organisaties in Nederland inzamelen, gaat naar het Rode Kruis. 106. 1996 Nationale Postcode Loterij De Nationale Postcode Loterij is de grootste goededoelenloterij in Nederland. Van de opbrengst van ieder lot gaat de helft naar organisaties die zich inzetten voor mens en milieu. Vanaf haar oprichting in 1989 heeft de loterij al ruim 3,5 miljard euro uitgekeerd aan goede doelen. Al sinds 1996 steunt de Postcode Loterij het werk van het Nederlandse Rode Kruis. Dankzij deze structurele steun kunnen we continuïteit bieden in onze hulp aan de meest kwetsbare mensen.


103.

39

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

103.

106.

108.


107. 1997 It giet oan! Bij de 15e en tot nu toe laatste Elfstedentocht in 1997 wordt een groot aantal maatregelen getroffen. Actief of paraat zijn onder meer zeven ziekenhuizen, drie helikopters voor gewondenvervoer, 60 EHBO-posten langs de route, 600 EHBO’ers, 120 vrijwilligers van het Rode Kruis, 50 huisartsen, 10 duikteams en een uitgebreide politiemacht. Het Rode Kruis staat met 50 mensen bij de finish voor de eerste hulpverlening. Verder regelt het Rode Kruis alle verbindingen tussen de verschillende posten. Langs de route zijn dat er 65. Een SIGMA-team staat stand-by en op het NS-station zijn vrijwilligers nodig voor Eerste Hulp.

Voorzitter Willem Boorsma van de afdeling Fryslân Noord heeft de 200 kilometer lange tocht al vier keer eerder meegemaakt. De eerste twee keer als hulpverlener, de laatste twee keer als coördinator. “Op de tocht zelf zijn we prima voorbereid. We hoeven de draaiboeken nauwelijks in te kijken. We weten wat we moeten doen. De vraag is of het publiek in goede banen te leiden is. Het evenement wordt steeds massaler. Mensen gaan feestvieren, drinken alcohol. Er worden twee miljoen mensen verwacht”. Willem weet uit ervaring dat er tijdens de tocht overdag vooral sprake is van fracturen (polsfractuur, gebroken sleutelbeen) en snijwonden van mensen

die zijn gevallen. Ook komen er mensen die met hun hoofd op het ijs zijn gevallen. In de loop van de avond, als het kouder wordt en mensen uitgeput raken, krijgen schaatsers te maken met onderkoelingsverschijnselen. Vooral als mensen nat zijn geworden door water op het ijs. Bevroren ogen komen regelmatig voor. “Dat klinkt heel ernstig, maar met een zalfje in het oog valt het vaak snel te verhelpen. Het is heel belangrijk dat mensen zich warm aankleden, zorgen dat ze warm blijven en niet nat worden. Laten ze vooral goede hoezen om hun schaatsen heen doen en bijvoorbeeld een skibril opzetten. En verder natuurlijk goed eten”, aldus Boorsma.

108. 1997 Mappa Mondo In 1997 opent het eerste Mappa Mondohuis zijn deuren in Wezep. In 2002 volgt Mappa Mondo Haaglanden en in 2006 is Mappa Mondo Waalre een feit. In totaal zijn er in Nederland 7 kinderhospices, waarvan 3 Mappa Mondo- huizen.

Persoonlijk verhaal Gioconda Meij (37) is in het dagelijks leven verpleegkundige in het Juliana Kinderziekenhuis. Sinds september 2003 is ze daarnaast vrijwilligster bij Mappa Mondo. “In Mappa Mondo ondersteun ik de verpleegkundigen die er vast in dienst zijn. Als vrijwilligster kun je wat extra’s doen voor de patiëntjes, waar anders geen tijd voor is. We gaan bijvoorbeeld met ze naar de kinderboerderij, bakken met zijn allen patat of ik help de oudere kinderen met hun huiswerk. Je krijgt er veel voor terug.”

Mappa Mondo biedt ernstig zieke kinderen van 0 tot 18 jaar de hulp die ze nodig hebben. Het Rode Kruis is Mappa Mondo gestart vanwege de problematiek van kinderen met hiv/aids die vaak onnodig in het ziekenhuis bleven liggen, veelal omdat behandeling niet mogelijk was en hun ouders ziek of overleden waren. In die tijd was Mappa Mondo de enige opvang voor terminaal zieke kinderen. In 2012 bestaat Mappa Mondo alweer 15 jaar. Maar liefst 550 kinderen zijn inmiddels te gast geweest.

verzorgen. De Utrechtse architect Hans Elkerbout leidt de verbouwing. Het is zijn eerste missie voor het Rode Kruis; daarvoor werkt hij voor andere hulporganisaties. Het gebouw is zwaarbewaakt en duidelijk aangeduid als een Rode Kruisvesting. Toch worden Hans Elkerbout en vijf verpleegsters ’s nachts vermoord in hun bed. Voor zijn ultieme opoffering ontvangt Elkerbout in 1997 postuum de Henry Dunant Medaille. In 2010 verklaart een voormalige Russische agent dat Elkerbout per ongeluk is vermoord door de Russische geheime dienst.

109. 1997 Henry Dunant Medaille Hans Elkerbout

110. 1998 Oprichting Sanquin

In 1996 bouwt het Rode Kruis in Novye Atagi (Tsjetsjenië) een weeshuis om tot een ziekenhuis, waar enkele verpleegsters slachtoffers van de gewapende strijd tussen Tsjetsjenen en Russen

In 1998 treedt een nieuwe wet op de bloedtransfusie in werking. In die wet wordt de volledige verantwoordelijkheid voor de afname, de productie van bloed en bloedproducten en de levering aan ziekenhuizen

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

40

Persoonlijk verhaal

Persoonlijk verhaal

Na ongeveer acht maanden onderhandelen kreeg het ICRC eindelijk toegang tot deze gevangenis; het heeft toen weten te onderhandelen dat de aanwezige 200 gevangenen allen werden vrijgelaten.” Yvonne Hoogendoorn, medewerker Restoring Family Links - Afdeling Opsporing en Ondersteuning

gelegd bij de Stichting Sanquin. Daarmee komt een einde aan de directe relatie tussen het Nederlandse Rode Kruis en bloedtransfusie en de betrokkenheid van vrijwilligers bij bloedafname. Het is een proces dat overigens al vele jaren daarvoor was ingezet in het kader van de verdere professionalisering van deze medische zorg. Wel blijven vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis betrokken bij sommige activiteiten van Sanquin. Sanquin hanteert bij haar activiteiten dezelfde grondbeginselen als het Nederlandse Rode Kruis. 111. 1998 Afschaffing uniformen

speciaal ontworpen voor het Rode Kruis. Een grijs uniform met lichtblauw overhemd en rode stropdas. Hierbij maken de rangen ook plaats voor functieomschrijvingen. Rond 1989 wordt dit vervangen door een donkerblauw pak met wit overhemd. In 1998 wordt besloten dat uniformen niet meer van deze tijd zijn en wordt de kleding geïntroduceerd die tot op heden nog gedragen wordt. 112. 1998 Reorganisatie Informatiebureau In 1998 wordt bij een reorganisatie het Informatie bureau formeel opgeheven. De taken van het Informatiebureau worden in aparte afdelingen ondergebracht: Oorlogsnazorg, Tracing en Verwanteninformatie. Oorlogsnazorg wordt de naam van de afdeling die het oorlogsarchief beheert en informatie over oorlogslotgevallen verstrekt. 53 jaar na de bevrijding is er nog steeds behoefte aan informatie over wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Dit geldt niet alleen voor verificatieonderzoek voor oorlogsgerelateerde uitkeringen voor de Pensioen- en Uitkeringsraad (PUR). Veel particulieren willen weten wat er met hun familieleden is gebeurd tijdens de oorlog. Kennis van de lotgevallen van vaders en moeders, grootouders, ooms en tantes is belangrijk om het oorlogsverleden dat in een familie doorwerkt, te begrijpen. Met tracing houdt het Rode Kruis zich tijdens de Eerste Wereldoorlog al bezig. Als gevolg van de reorganisatie gaat in 1998 een gedeelte van het Informatiebureau verder in de afdeling Tracing.

113.

De afdeling Tracing van het Rode Kruis probeert het contact tussen familieleden te herstellen. De dienst Verwanteninformatie treedt pas in 2001 in werking. 113. 1999 Ontwikkelingsproject in Laos De afdeling De Ronde Venen begint in 1999 met de steun van een ontwikkelingsproject in Bolikamxay, een provincie in Laos. Het is een voorbeeld van de vele initiatieven die afdelingen ondernemen om internationale samenwerking op te zetten. “Ondersteuning van een goed project in een land in ontwikkeling trok ons aan”, vertelt Fedde van der Weij, bestuurslid van de afdeling De Ronde Venen. “Dit project is vrij breed. Zo krijgen twee inwoners uit elk van de 30 dorpen training in EHBO, gezondheidszorg en rampenbestrijding, zodat zij kunnen optreden als vrijwillige gezondheidswerkers. Typisch Rode Kruis natuurlijk. Verder heeft veilig drinkwater hoge prioriteit. Vrouwen en kinderen haalden altijd water uit de rivier en bewaarden dat in grote stenen kruiken. Niet bepaald hygiënisch. Nu worden er waterputten en latrines gebouwd. Daarnaast lopen er nog enkele kleinschalige projecten rondom voedsel- en inkomenszekerheid, beroepsopleidingen en gezondheidszorg.”

41

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

In het begin dragen leden van het Rode Kruis uniformen compleet met rangonderscheidingstekens. Dit komt voort uit de militaire aard; zo dragen Rode Kruismannen bijna identieke uniformen als het leger. Vrouwen dragen tot 1967 het klassieke witte verpleegstersuniform. Omdat er wat meer afstand wordt genomen van het militaire imago, komt er een uniform

111.


“Een Bosnische vrouw wist te vertellen dat haar man gevangen werd gehouden in de plaats Foca in Bosnië, samen met nog een groot aantal mannen en dat bleken er in deze plaats tweehonderd te zijn. Deze vrouw bezocht het Rode Kruis Tracingteam en schreef een Rode Kruisfamiliebericht naar haar man in deze detentieplaats via de Rode Kruis-tracingvrijwilligers. Vervolgens wist zij contact te leggen met meerdere vrouwen in Europa, van wie eveneens de echtgenoten in dezelfde detentieplaats in Foca gevangen zaten en ook zij schreven Rode Kruisfamilieberichten aan hun gedetineerde echtgenoten via het ICRC. Het ICRC heeft op basis van deze ontvangen Rode Kruisfamilieberichten maandenlang onderhandeld met de autoriteiten om toegang te krijgen tot de detentieplaats en gewezen op hun recht via het ICRC mandaat krijgsgevangen te mogen bezoeken.

2000 tot 2010

117.

115. 2000 Hulplijn Vermiste Personen (HVP) 114. 2000 Vuurwerkramp Enschede Op 13 mei 2000 ontploft een grote hoeveelheid vuurwerk in de wijk Roombeek in Enschede. Een enorme knal vernietigt in één klap 350 huizen. In de verre omtrek springen ruiten en dakpannen komen naar beneden. De ontreddering is groot. Terwijl een enorme rookwolk de lucht verduistert, vluchten de bewoners in paniek de wijk uit. Ongeveer 950 mensen raken gewond en 22 mensen overleven de ramp niet.

Persoonlijk verhaal Op 13 mei 2000 werd Enschede getroffen door een vuurwerkramp. Vrijwilliger Jeroen Duinkerken woonde zelf in de rampwijk. Direct na de tweede klap had hij zijn gezin in veiligheid gebracht toen zijn pieper afging. Hij vertelt: “Ik ben naar het ziekenhuis gerend, op de gympen en in de korte broek die ik aan had. Als eerste van ons hulpteam (SIGMA) bereikte ik het verzamelpunt. Je doet wat er gedaan moet worden. Mensen naar de eerste hulp begeleiden. Toen ik daar zo mee bezig was heb ik er geen moment bij stilgestaan dat ik zelf ook slachtoffer was. Dat kwam later pas.”

116. 2001 Brand Volendam In de nieuwjaarsnacht van 2000 op 2001 ontstaat er een brand in café ’t Hemeltje in Volendam. Daarbij komen 14 (veelal jonge) mensen om het leven en raken 241 mensen gewond, waarvan 200 ernstig. Het Rode Kruis biedt hulp, ondersteuning, verwanten informatie en psychosociale hulp aan de slachtoffers en betrokkenen.

In de nieuwjaarsnacht van 2001 ging haar pieper. ‘Een nieuwjaarswens’, dacht Corry Zutphen nog. De vrijwilligster van de geneeskundige eenheid van het Rode Kruis werd met spoed naar Volendam geroepen, waar café ’t Hemeltje in brand stond. Als een van de eersten kwam Corry (54) aan op de dijk. “De brandweer en wat hulpdiensten waren er al.” Zutphen en haar collegae ontfermden zich over de jongeren die door buurtbewoners waren opgevangen. “In veel huizen waren die kinderen onder de douche gezet of in natte lappen gewikkeld. Er is goed voor ze gezorgd.” De paar uur daarna wikkelde ze slachtoffers in zogenaamde burnshields en verleende ze handen spandiensten. “De omvang van de hele ramp zag ik pas een dag later op televisie. Je krijgt een tunnelvisie. Dat zal wel zijn om jezelf te beschermen.” De klap kwam later. Drie maanden lang werden alle vrijwillige hulpverleners op non-actief gezet. Bij de verwerking werden ze bijgestaan door psychosociale hulpverleners. Nog steeds is de basisschoollerares vrijwilliger bij het Rode Kruis. Een ramp zoals in Volendam heeft ze nooit meer meegemaakt. Elke keer als ze zoiets ziet op televisie, denkt ze aan die nacht in 2001. “Ik heb het lang weggestopt. Ik deed altijd boodschappen in Volendam. Na de ramp heb ik een tijd lang in Monnickendam boodschappen gedaan. Pas onlangs heb ik een boek over de gebeurtenissen kunnen lezen, tien jaar later.”

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

42

Naar aanleiding van de affaire Dutroux, eind jaren ’90 in België, groeit ook binnen Nederland de aandacht voor het onderwerp vermissing, tot dan toe een onderwerp dat niet hoog op de agenda staat. De Vereniging Achterblijvers na Vermissing, het Nederlandse Rode Kruis, Slachtofferhulp Nederland en de Politie gaan om de tafel zitten en roepen de Stichting Meldpunt Vermisten Nederland (MVN) in leven. In 2001 richt het Nederlandse Rode Kruis onder de naam Meldpunt Vermisten een gratis 24-uurs telefonische hulplijn voor vermisten en achterblijvers van vermisten op: 0800-VERMIST. Deze hulplijn wordt in 2006 omgedoopt tot de huidige Hulplijn Vermiste Personen. Sinds 2001 zijn er door de Hulplijn ruim 2800 vermissingshulpvragen behandeld.

Persoonlijk verhaal

117. 2001 Dienst Verwanteninformatie Na de rampen in Enschede en Volendam wordt er door het kabinet besloten dat er een landelijk systeem voor slachtofferregistratie moet komen. Want het is belangrijk dat mensen die geëvacueerd en/of opgevangen worden, snel te traceren zijn door hun verwanten. Bij een ramp heeft de gemeente de wettelijke taak om informatie over de verblijfplaats van getroffen burgers vast te leggen en de naar hen zoekende verwanten in te lichten. Het Nederlandse Rode Kruis ondersteunt hierbij met de dienst Verwanteninformatie.

119.

dersteunt het Internationale Rode Kruis en individuele zusterverenigingen, vooral in ontwikkelingslanden. Het wil de gevolgen van klimaatverandering voor de meest kwetsbare groepen verminderen door kennis over klimaatrisico’s te verwerken in plannen en activiteiten. De trieste effecten van klimaatverandering zijn bekend. Meer overstromingen, langduriger droogtes, heviger orkanen, hittegolven en uitbreiding van ziektes zoals malaria en knokkelkoorts. En juist de armste mensen in de armste landen worden het hardst getroffen. 120. 2002 Red Cross Love Boat

118. 2001 11 september Terwijl in Den Haag net een calamiteitenoefening wordt gehouden en de Staten-Generaal worden ontruimd (met medewerking van het Rode Kruis), vinden in de Verenigde Staten aanslagen plaats op onder andere het World Trade Center in New York. Na de oefening gaat het Binnenhof ‘op slot’ en wordt het Haagse SIGMA-team van het Rode Kruis uit angst voor eventuele aanslagen in Den Haag in paraatheid gehouden. Het Rode Kruis wordt diezelfde dag nog ingezet voor de opvang van passagiers op luchthaven Schiphol. De opvang in een nog te openen asielzoekerscentrum in Hoofddorp zal enkele dagen duren, met de inzet van tientallen vrijwilligers uit verschillende afdelingen in het land. 119. 2002 Klimaatcentrum

121. 2003 Red Crosser De Red Crosser is een unieke tram die speciaal is aangepast voor vervoer van chronisch zieken, ouderen en gehandicapten uit verzorgings- en verpleegtehuizen. In een ruim twee uur durende rondrit rijdt de Red Crosser langs diverse toeristische hoogtepunten in Amsterdam zoals het Rijksmuseum, de Westertoren, de Dam en het Leidseplein. Een deskundige gids vertelt over de geschiedenis van de stad en vrijwilligers van het Rode Kruis zorgen voor koffie met gebak.

122. 2003 Frits Kalshoven Prof. dr. Frits Kalshoven ontvangt in 2003 de Henry Dunant Medaille, de hoogste onderscheiding van het Internationale Rode Kruis. De hulporganisatie kent die eens in de twee jaar toe aan iemand die zich op bijzondere wijze voor het Rode Kruis heeft ingezet. Kalshoven staat internationaal bekend om zijn kennis over humanitair oorlogsrecht. Dit recht is een verzameling regels die mensen in oorlogstijd beschermt door bijvoorbeeld beperkingen op te leggen voor het gebruik van bepaalde wapens. Deze regels zijn te vinden in de Verdragen van Genève en de zogeheten Aanvullende Protocollen. Kalshoven speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van de protocollen. Ook was hij in 1992 en 1993 voorzitter van de VN-commissie die de schendingen van humanitair oorlogsrecht in voormalig Joegoslavië onderzocht. Ook is er een competitie die zijn naam draagt. De Frits Kalshoven International Humanitarian Law Competition is een unieke simulatiewedstrijd voor rechtenstudenten. Ieder voorjaar nemen circa 25 studenten een week lang deel aan excursies, workshops en lezingen over het humanitair oorlogsrecht. Tijdens rollenspellen kruipen ze in de huid van militair juristen en vertegenwoordigers van het Internationaal Comité van het Rode Kruis. De week eindigt met een pleitcompetitie rond een fictief gewapend conflict. 123. 2004 Bijzetting Prinses Juliana Op 30 maart wordt Prinses Juliana bijgezet in de koninklijke grafkelder in Delft. De prinses, bescherm-

43

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Het Nederlandse Rode Kruis richt in 2002 het Rode Kruis en Rode Halve Maan Klimaatcentrum op. Dit internationale centrum, gevestigd in Den Haag, on-

Bij de Gay Parade in Amsterdam vaart voor het eerst een Rode Kruisboot mee. Het Rode Kruis wil daarmee een oproep doen voor respect voor HIV-besmette mensen. Vrijwilligers aan boord, verkleed als de bemanning van de ‘Love Boat’, en promoteams aan de wal delen flyers uit aan de ruim 400.000 toeschouwers met informatie over de HIV-Aids projecten van het Nederlandse Rode Kruis in binnen- en buitenland.

123.


115.

Persoonlijk verhaal “Het Rode Kruis helpt in veel landen. Ze doen veel goede dingen voor heel veel mensen. Ik heb er ook filmpjes over gezien op televisie. Ik vond het een goed doel. Elk jaar sparen we kleingeld in een speciale spaarpot en dat geven we dan aan een goed doel. Dit jaar mocht ik kiezen en ik koos het Rode Kruis.


Ik vind het geweldig wat ze doen voor alle moeders die het moeilijk hebben en ik vond het ook leuk om Serious Request eens een keer in het echt te zien. We zagen het altijd alleen maar op tv, maar nu was het vlakbij.

vrouwe van het Rode Kruis, overleed tien dagen eerder op paleis Soestdijk. Als de prinses wordt opgebaard op paleis Noordeinde in Den Haag, staan enkele honderden Rode Kruisvrijwilligers klaar om hulp te verlenen aan de vele duizenden mensen die de oud-koningin de laatste eer willen bewijzen. Ook op de dag van de uitvaart zijn hulpverleners actief. 124. 2004 Stille Rampenfonds In 2004 richt het Nederlandse Rode Kruis het stille rampenfonds op, na publicatie van het wereldrampenrapport 2003, dat de ethische aspecten van noodhulp belicht. Hierin wordt toegelicht dat er ongelijkheden zijn in de financiering van hulp bij rampen en dat dit sterk afhankelijk is van de aandacht in de internationale media. In 2005 begint het Ministerie van Buitenlandse Zaken met het financieren van dit fonds. Het doel ervan is om hulpverlening bij kleinere rampen die weinig media-aandacht krijgen financieel te steunen. Maar ook hulp bij grotere rampen waarvan het Nederlandse Rode Kruis verwacht dat zij te weinig aandacht zullen krijgen, kan door middel van dit fonds financieel mogelijk gemaakt worden.

Geweldig dat ze dat durven, om voor het goede doel een paar dagen niet te eten. Ik vond het heel gezellig op het plein.” Mart Bus, 8 jaar, Alphen aan den Rijn – over Serious Request in Leiden (voor de stille ramp Moeders in Oorlog) Mart heeft sinds de aardbeving in Haïti al het kleingeld van zijn zakgeld gespaard voor het Rode Kruis. Het idee van de genoemde goededoelenspaarpot is van hem. Hij is met zijn ouders en zusje naar Serious Request in Leiden geweest om de pot leeg te maken in de brievenbus.

soortgelijke fondsen de activiteiten van Rode Kruis vrijwilligers die werken bij rampen die aan de aandacht van de rest van de wereld ontsnappen. 125. 2004 Tsunami Indische Oceaan Op 26 december 2004 veroorzaakt een enorme aardbeving voor de kust van Sumatra een tsunami die voortraast over de Grote Oceaan. Wereldwijd zien miljoenen mensen in de daarop volgende dagen met afschuw op de televisie de beelden van de grootste natuurramp in de geschiedenis, voor zover wij ons die herinneren. Bijna 230.000 mensen in 14 landen verliezen het leven. Na deze natuurramp ontvangt het Rode Kruis ongelooflijk veel donaties. Het Rode Kruis gebruikt de giften van het publiek voor herstelprogramma’s, waarmee bijna vijf miljoen mensen in de vier zwaarst getroffen landen, Indonesië, Sri Lanka, Thailand en de Malediven, worden gesteund. In Indonesië, Sri Lanka, de Malediven, Thailand en India wordt de bouw van meer dan 50.000 nieuwe woningen en infrastructuur in gemeenschappen gefinancierd.

126.

voor geld. Tegelijkertijd informeren de dj’s het publiek over de noodzaak van de actie. De allereerste 3FM Serious Request staat in het teken van de schrijnende situatie in Darfur. 3FM dj’s Giel Beelen, Claudia de Breij en Wouter van der Goes bijten de spits af en halen € 915.955,- op. In 2011 is dat bedrag bijna vertienvoudigd: in Leiden wordt 8,6 miljoen euro opgehaald door de DJ’s. In 2012 gaat de aandacht uit naar de allerkleinsten. Miljoenen baby’s die hulp nodig hebben om te blijven leven. Een stille ramp die jaarlijks wereldwijd 5,5 miljoen slachtoffers maakt.

126. 2004 Serious Request

44

Deze financiering verloopt via het Internationale Rode Kruis. In het eerste jaar keert het Fonds iets meer dan één miljoen uit ten gunste van 33 kleine en middelgrote rampen. In 2011 bedraagt de uitkering € 1.656.415,voor 44 rampen. Een aantal zusterorganisaties, zoals het Canadese en Italiaanse Rode Kruis, heeft dit voorbeeld overgenomen en ondersteunt met

3FM Serious Request is een samenwerking van 3FM en het Nederlandse Rode Kruis. Vanaf 2004 vragen de radiozender en het Rode Kruis samen aandacht voor een stille ramp en proberen met deze actie zoveel mogelijk geld op te halen. Drie DJ’s sluiten zich een week lang vrijwillig op in een Glazen Huis, eten niet en draaien de week voor kerst verzoeknummers

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

126.

Persoonlijk verhaal Mariska Steenbergen (40), Dis.Co (Districtscoördinator) Kop van Noord-Holland, bedenker van het mobieltjesproject: “Tja, ik bedacht het project zo’n 9 jaar geleden, toen ik in het ziekenhuis lag en er een mevrouw op de zaal lag met een mobiel, waarvan ze geen idee had hoe het werkte. Eenmaal uit het ziekenhuis heb ik een inloopmiddag gehouden voor ouderen en dit was een gigantisch succes. Al gauw begonnen andere afdelingen ook bijeenkomsten te organiseren. Heel simpel, laagdrempelig, prima inzet als MaS.” Sarina Sanders (13), vrijwilliger bij de afdeling Anna Paulowna: “Ik moest van school een project doen over ‘initiatief nemen’. Toen zei ik tegen mijn groepje dat er in Anna Paulowna een mobieltjesbijeenkomst was. Dat vonden ze wel leuk om te doen. Het was eerst best wel eng om mensen aan te spreken maar later ging het wel goed. Wij hebben een mevrouw geleerd hoe ze moest sms’en. Dit vond ze fijn want nu kon ze met haar kleinkind in Brabant contact houden. Mijn oma sms’t ook, dat vind ik wel gaaf. We kregen een mooi certificaat voor onze hulp.”

127. 2005 Maatschappelijke stages

128. 2006 Kluscontact Sinds 2006 werken het Nederlandse Rode Kruis en Campina samen. Zo ondersteunt Campina een wateren sanitatieprogramma in Vietnam. Daarnaast levert het zuivelconcern in 2008 een belangrijke bijdrage aan het tot stand komen van een uniek Kluscontactprogramma in Eindhoven. In Eindhoven doen

scholieren klusjes bij ouderen: van het aanharken van de tuin tot het instellen van de televisie. Waar het écht om gaat, is het leggen van sociale contacten. Campina financiert het project volledig. Het is door staatssecretaris Van Bijsterveld van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in januari 2008 officieel gelanceerd als voorbeeld van een maatschappelijk stagetraject voor scholieren. 129. 2006 Eerste Hulp voor visueel gehandicapten In 2006 organiseert het Rode Kruis voor het eerst een EHBO-cursus voor visueel gehandicapten. Het cursusmateriaal is deels in braille en deels ingesproken.

Persoonlijk verhaal Anne komt halverwege de middag binnen bij het behandelcentrum van het Rode Kruis. Goedgemutst en opgeruimd stapt ze binnen – het is haar niet aan te zien dat ze net dag 2 van de Vierdaagse erop heeft zitten. “Ik ben wel moe hoor, en heb ook wel iets last van mijn voeten en gewrichten gehad onderweg, maar eigenlijk ging het best goed vandaag”. Ze heeft niet eens blaren! Bijzonder is het feit dat Anne blind is. Ze ziet verschil tussen licht en donker, maar dat is het. Niet een makkelijke handicap, als je tientallen kilometers moet afleggen, te midden van duizenden en duizenden andere wandelaars. “Kijk”, zegt ze, “er is verder helemaal niets mis met mij, dus waarom zou ik niet de Vierdaagse kunnen lopen? Het enige dat niet goed werkt zijn mijn ogen, maar voor de rest functioneer ik net als ieder ander mens.”

Ze heeft een donkere zonnebril op en gebruikt een wandelstok – en niet te vergeten buddy Piet. Lachend: “Normaal gesproken heb ik een geleidehond, nu heb ik een geleidemens.” Zoals zoveel mensen is de verslaggever geïntrigeerd door het feit dat Anne, zonder zicht, ook EHBO’er is. Hoe doe je dat dan, als je niet op basis van zicht een diagnose kunt stellen? “Ik vraag veel en ik vraag door. Het is belangrijk om goed contact te maken. De patiënt kan immers zelf het beste vertellen waar het pijn doet en hoe de wond eruit ziet. Als de patiënt bij mij aangeeft hoe groot een wond is, weet ik exact wat voor snelverband ik moet aanleggen.” Anne Ceulemans (& ‘buddy’ Piet van der Sluijs) Wandelaar uit de Rode Kruiswandelgroep, maar ook bestuurslid District West-Friesland en EHBO’er

45

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Sinds 2005 biedt het Nederlandse Rode Kruis maatschappelijke stages (MaS) aan. Hierdoor kunnen jongeren, tijdens schooltijd, kennis maken met en zich inzetten voor de activiteiten van het Nederlandse Rode Kruis. De jongeren die hebben deelgenomen aan onze projecten zijn daar erg enthousiast over. Een ochtend, een middag, een hele dag, soms de hele

week of zelfs drie maanden lang. Maatschappelijke stages zijn er in verschillende vormen. Ook worden er verschillende thema’s aangeboden waaronder Eerste Hulp, Sociale Hulp, Serious Request, Klimaatverandering, Internationale Projecten en Humanitair Oorlogsrecht.


128.

131.


130. 2007 Hitteplan Bij langdurige warmte wil het Rode Kruis juist de kwetsbare mensen helpen. Vooral ouderen hebben een groter risico op uitdroging en overlijden. Daarom is het Rode Kruis aanjager van het Nationale Hitteplan. Een plan van verschillende organisaties zoals het RIVM, het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en GGD om samen de gevolgen van hittegolven tegen te gaan. Als het hitteplan in werking treedt, komen Rode Kruisvrijwilligers in actie en houden een oogje in het zeil. Zo beperken ze de risico’s bij de mensen die we bereiken. 131. 2007 Cursus Vrienden Maken Uit onderzoek is gebleken dat tien procent van de Nederlandse bevolking sterk tot zeer eenzaam is.

Persoonlijk verhaal Alles ging hem voor de wind. Hij had een goede baan, verdiende veel geld en bezat een mooi huis en een prachtige auto. Toch was Gerard Mulder niet gelukkig. Hij voelde zich eenzaam en miste een paar goede vrienden om zich heen. De advertentie van het Rode Kruis in de krant trok zijn aandacht en zette hem aan het denken. ‘Vrienden maken kun je leren’ luidde de tekst. Had hij wel vrienden? Zo ja, wat voor vrienden waren dat dan? “Een onverwoestbare harde werker met het gevoel op nul; zo zou ik mezelf kunnen typeren”, zegt Gerard. “Ik was een Einzelgänger. Mijn zogenaamde

Nog eens twintig procent is matig tot sterk eenzaam. Soms heeft iemand een steuntje in de rug nodig om hieruit te komen. Het Rode Kruis biedt dat steuntje. in de vorm van de cursus Vrienden Maken. Hier leren mensen hoe je vriendschap kunt sluiten en behouden. 132. 2007 Studentendesks In 14 universiteitssteden bevinden zich sinds 2007 Rode Kruis Studentendesks. Deze desks bedenken en voeren activiteiten uit voor het Nederlandse Rode Kruis waarin zij medestudenten betrekken. Dit kunnen lokaal georganiseerde activiteiten en projecten zijn waarbij wordt samengewerkt met verenigingen, maar ook evenementen die aanhaken op landelijke initiatieven zoals 3FM Serious Request.

vrienden namen alleen contact op bij computerproblemen. Dan wisten ze me te vinden. Puur uit eigenbelang. Ik pikte deze signalen niet op en voelde me zelfs gevleid dat ze een beroep op me deden. ‘Nee’ zeggen durfde ik niet. Bang om vrienden kwijt te raken.” Gerards vrije tijd ging verloren aan het oplossen van technische problemen van collega’s. Sociale contacten had hij niet. In zijn eentje zat hij vaak thuis voor de buis. Zo wilde hij niet oud worden. Door de cursus van het Rode Kruis heeft hij zijn omgeving, maar vooral zichzelf wakker geschud. Gerard: “Eerst was ik onkwetsbaar en ongelukkig, nu is dat omgekeerd.”

Persoonlijk verhaal De opsporingsbeambte uit Hoevelaken is regelmatig EHBO’er bij evenementen. Maar zijn echte passie is de Stichting Historische Verzameling van het Rode Kruis. De stichting heeft onder meer drie voertuigen in bezit. Een daarvan is de Jeep Willys-Overland. “Onthuld door Prinses Margriet. Dat was mijn eerste kennismaking met haar.” Jaren later kwam het drama in Apeldoorn, waarbij acht mensen omkwamen en 21 (zwaar)gewonden vielen. Gerd-Jan zou in de jeep meerijden in de historische optocht. “De koninklijke familie zou bijna passeren. Op dat moment zag ik van alles door de lucht vliegen. Toen wist ik dat er iets niet goed was.” Gerd-Jan bekommerde zich samen met anderen om de slachtoffers. De gebeurtenissen bepalen zijn leven niet (meer). “De afscheidsdienst was een goede afsluiting. Ik heb toen gesproken met Prinses Margriet. Dat was heel bijzonder.” Afgelopen september ontmoette Gerd-Jan de prinses voor de derde keer. Dit keer in leukere omstandigheden. Het pand van de afdeling Apeldoorn van het Rode Kruis was verbouwd en de prinses opende het gebouw. “Ik mocht haar in de Jeep Willys-Overland uit 1953 ophalen.” Gerd-Jan Doppenberg Tekst: Tessa de Wekker (Bron: Vrij weekendmagazine 31 december 2011)

133. 2009 Koninginnedag Apeldoorn Tijdens Koninginnedag 2009 vindt er in Apeldoorn een drama plaats waarbij een auto moedwillig inrijdt op een optocht waar de koninklijke familie deel van uit

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

46

134.

134. 2009 Poldercrash Op woensdag 25 februari 2009 stort in de buurt van Schiphol een Boeing 737 van Turkish Airlines neer. Hierbij komen negen van de 135 inzittenden om het leven. Voor deze Poldercrash worden vier Geneeskundige Combinaties ingezet. Deze hulpverleners helpen op het rampterrein in relatief korte tijd tientallen slachtoffers. 135. 2009 Start Rode Kruis Kledinginzameling Sinds september 2009 is het Nederlandse Rode Kruis hoofdbegunstigde van KICI. KICI heeft in heel Nederland textielcontainers staan. In ruim 80 gemeenten staan bijna 1250 textielcontainers. Ze zijn herkenbaar aan de groene kleur en het Rode Kruislogo. Ze staan onder andere op straat bij scholen, bij afvalinzamelpunten en bij andere instellingen. KICI zorgt ervoor dat textielafval een tweede leven krijgt. Het textiel en schoeisel dat opnieuw te gebruiken is, krijgt een tweede leven in ontwikkelingslanden en Oost-Europa. De opbrengst komt in de vorm van donaties ten goede aan het Rode Kruis.

136. 2009 Bike Team Tilburg “Door het drukke verkeer in de binnenstad kunnen ambulances niet altijd vlug genoeg bij het ongeval zijn”, vertelt Peter Tempelaars, oprichter van het Bike Team. “Een uitgerukt Rode Kruis Bike Team biedt dan uitkomst. Snel op locatie verrichten zij levensreddende handelingen als stabilisatie van het slachtoffer en reanimatie. De later gearriveerde ambulance neemt het slachtoffer dan meteen mee.” Peter Tempelaars kwam op het idee, maar omdat hij geen verstand heeft van fietsen, betrok hij er fietsfanaat Cees Oostelbos bij. Samen hebben ze het plan praktisch uitgewerkt. Maar voordat het zover was, waren vijf jaar verstreken. Tijdens carnaval 2009 werden de bikers voor de eerste keer voor het Rode Kruiswerk ingezet. De reacties waren zeer positief, waarna met de verfijning kon worden begonnen. Hij voert onder meer een AED mee en ook middelen die op het eerste gezicht eenvoudig zijn, maar waarvoor Peter Tempelaars praktische redenen kan aanvoeren, zoals een middel tegen bijensteken. Moet iemand met dit middel worden geholpen en de biker heeft het niet bij zich, dan moet hij eerst door een mensenmenigte terugfietsen naar de centrale post.

137. 2009 Ondersteuning Slachtoffers Mensenhandel Niet-Nederlandse slachtoffers van mensenhandel krijgen in Nederland te maken met ingewikkelde juridische procedures. Meewerken aan het strafproces, verblijfsrecht in Nederland en aspecten van veiligheid en gezondheid die worden meegewogen in procedures. Vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis beginnen in 2009 met het begeleiden van slachtoffers bij de gerechtelijke procedure en helpen hen met de praktische aspecten, zoals het aanvragen van een paspoort, meegaan naar de advocaat, gemeente en andere instanties, et cetera. De begeleiding is erop gericht, dat de cliënt uiteindelijk zo zelfredzaam mogelijk wordt.


maakt. Op het moment dat de optocht het monument ‘De Naald’ passeert, rijdt de auto door de dranghekken en mensenmenigte heen. Hierbij komen acht mensen om het leven, waaronder de bestuurder van de auto. De evenementenhulpverleners van het Rode Kruis moeten direct in actie komen.

135.

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

47

2010 tot heden

139.

Persoonlijk verhaal

138. 2010 Samen 1 De grootste fusie van Europa vindt plaats op 1 januari 2010, als de 356 lokale afdelingen en districten van het Nederlandse Rode Kruis fuseren tot één vereniging. Een juridische en financiële vereenvoudiging van de organisatie, die het Rode Kruis een stevige basis voor de toekomst moet geven. 139. 2010 Haïti Op 12 januari 2010 wordt Haïti getroffen door een zware aardbeving. Het Rode Kruis is snel ter plaatse. Meer dan duizend vrijwilligers en personeel verlenen vanaf het eerste moment eerste hulp en medische zorg. Zo wordt een begin gemaakt met de grootste noodhulpoperatie uit de geschiedenis van het Rode Kruis.

48

“Voor de tweede keer ben ik in Haïti. Zo’n twee maanden geleden als lid van het Benelux noodhulpteam, nu als landencoördinator voor het Nederlandse Rode Kruis. Het is nog steeds verbijsterend om te zien wat voor schade de aardbeving van 12 januari hier heeft aangericht. De hoofdstad Port-au-Prince ligt in puin en ziet eruit als een stad die kortgeleden is platgebombardeerd. Op elk vrij stukje grond staan tentjes van zeildoek en een paar stokken. Tussen de 500.000 en één miljoen mensen leven in deze omstandigheden terwijl intussen het regenseizoen is aangebroken en elke middag en avond de tropische stortregens neerkletteren. Het is een onwerkelijke situatie. Tegen bovenstaande achtergrond lijken mensen het dagelijks leven toch weer min of meer op te pakken in de stad. Het is druk, de straten zijn vol, er wordt weer gehandeld in de kraampjes langs de kant van de weg. Mensen kunnen natuurlijk ook niet anders. Het leven gaat door, ook al zijn de omstandigheden nog zo schrijnend. Er is nog zoveel te doen om dit land weer enigszins op te bouwen en de Haïtianen behoorlijke levensomstandigheden te bieden. Allereerst moet puin worden geruimd. Een vlugge berekening

140. 2010 Humanity House Prinses Margriet opent in december 2010 het Humanity House in Den Haag. Een initiatief van het Neder-

laat zien dat er hiervoor alleen al in Port-au-Prince 1.000 vrachtwagens nodig zijn gedurende 1.000 dagen! Niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat het opruimen van het puin van de Twin Towers in New York bijna twee jaar heeft geduurd. En dan moeten er weer nieuwe huizen worden gebouwd, moet infrastructuur worden hersteld, moeten ziekenhuizen en scholen weer operationeel worden, terwijl intussen de mensen die in tenten leven ondersteund moeten worden. Dat is al met al een ongelooflijk complexe operatie. Zo is het plan bijvoorbeeld om het komende jaar met alle hulpverleningsorganisaties gezamenlijk 125.000 tijdelijke woningen te bouwen. Dat is elke twee maanden huizen bouwen voor zo’n 100.000 mensen. Dat is een stad als Den Bosch of Amersfoort. Het Rode Kruis heeft gepland om een kwart van dat werk voor haar rekening te nemen. Soms beangstigt de omvang van de schade en dus van het herstelwerk dat gedaan moet worden me wel eens. Dat werk zal dan ook, als we reëel zijn, jaren gaan duren. Aan ons als hulpverleners de opdracht om dat zo goed en zo snel mogelijk te doen.” Arjan Blanken, Rode Kruis gedelegeerde in juni 2010

landse Rode Kruis om humanitair werk op een impactvolle manier onder de aandacht te brengen. In het Humanity House zie, hoor en beleef je wat

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

139.

het betekent om te moeten overleven in een gebied waar een conflict heerst of een ramp heeft plaatsgevonden. Een ervaringsreis door het museum maakt het onvoorstelbare voorstelbaar. Naast museum is het Humanity House een platform waar wekelijks lezingen, debatten, filmavonden en andere activiteiten plaatsvinden. Het Humanity House is een initiatief van het Nederlandse Rode Kruis en wordt ondersteund door de gemeente Den Haag en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling van de Europese Commissie. 141. 2011 Aardbeving Japan Op 11 maart 2011 treft een zware aardbeving het noordoosten van Japan. Kort daarna vaagt een tsunami hele dorpen en steden weg, gevolgd door een nucleaire ramp bij de kerncentrale van Fukushima. Bijna 15.000 mensen overleven de ramp niet. Voor de overlevenden bestaat het normale leven niet meer. Zij moeten buiten het familieverband weer een bestaan zien op te bouwen. Ruim 38.000 Nederlanders kopen een kaartje om op 13 april 2011 in de Amsterdam ArenA de benefietavond Nederland Helpt Japan bij te wonen. Doel van de actie: zoveel mogelijk geld inzamelen voor de hulp van het Rode Kruis in het rampgebied in Japan. De opbrengst van deze nationale actiedag is € 7.402.064. 142. 2011 Schietincident Alphen aan de Rijn

een man zes mensen doodschiet en nog eens 17 verwondt, alvorens zichzelf te doden. Meer dan 60 vrijwilligers van het Rode Kruis bieden hulp. Tien mensen krijgen een onderscheiding van het Carnegie Heldenfonds. Eén van hen is Rode Kruisvrijwilligster Gerda Schreuder. Op het moment van de schietpartij verkoopt ze in het winkelcentrum truien waarvan de opbrengst is bestemd voor het Rode Kruis. Gerda ziet de schutter aan komen rennen en wild om zich heen schieten. Ze bedenkt zich geen moment en werpt zich met gevaar voor eigen leven op een zwaargewonde man om hem te beschermen tegen de kogelregen. Na de schietpartij wordt Gerda, die duidelijk zichtbare Rode Kruiskleding draagt, gevraagd om te controleren of de neergeschoten mensen nog in leven zijn. Mede dankzij haar EHBO-kennis weet ze wat ze moet doen. De prijs neemt Gerda met gemengde gevoelens in ontvangst. Volgens haar verdienen veel meer mensen een prijs en heeft ze gewoon gedaan wat ze moest doen. 143. 2011 Lancering EHBO-app Het Rode Kruis lanceert op 9 september 2011 (Wereld Eerste Hulpdag) een gratis EHBO-app voor smartphones. De applicatie geeft beknopt instructies over wat te doen in geval van nood, bijvoorbeeld bij verslikking, brandwonden of bewusteloosheid. De toepassing is bovendien gekoppeld aan hulpdiensten in de buurt: met één druk op de knop belt de gebruiker direct 112. Ook wijst de app de weg naar de dichtstbijzijnde EHBO-post. De app blijkt al snel een groot succes:

144.

in september 2012, een jaar na lancering van de app, is de app maar liefst 900.000 keer gedownload. 144. 2011 Prinses Margriet Fonds Ter ere van haar 40-jarig jubileum als Rode Kruisvrijwilligster krijgt Prinses Margriet in september 2011 het Prinses Margriet Fonds aangeboden. Dit fonds is opgericht om mensen in risicovolle gebieden beter voor te bereiden op de gevolgen van een eventuele ramp. Met de tegoeden uit dit fonds kunnen bij voorbaat voorzieningen worden getroffen, waardoor bewoners van een rampgebied hun gewone leven kunnen handhaven in geval van zo’n ramp. De lancering van dit fonds vindt plaats op 12 september in Koninklijk Theater Carré in Amsterdam. 145. 2011 Syrië In Syrië zijn bloederige conflicten aan de orde van de dag. Tussen de strijdende partijen in proberen de vrijwilligers van de Syrische Rode Halve Maan met gevaar voor eigen leven hulp te verlenen aan slachtoffers van het geweld. Het Nederlandse Rode Kruis en de Stichting Vluchteling starten samen een campagne om geld in te zamelen voor medische zorg op locatie, tenten en de opvang van vluchtelingen. In september 2012 brengen enkele Syrische vrijwilligers een bezoek aan Nederland. Zij vertellen over hun gevaarlijke en moeilijke werk en over hoe belangrijk het is om neutraal te blijven. “We kijken niet naar politieke banden of religie. Alle mensen zijn kwetsbaar. Deze strijd raakt iedereen in Syrië”, zegt vrijwilliger Salah Raya. In de eerste maanden van het jaar komen zeven van zijn collega’s om tijdens hun werk.

49

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Op 9 april vindt in winkelcentrum De Ridderhof in Alphen aan den Rijn een schietpartij plaats waarbij

143.


141.


Nawoord Dit boekje begint met oorlogsleed in Solferino en eindigt met het geweld in Syrië. Neutrale en onafhankelijke hulp is anno 2012 net zo hard nodig als in 1859. Vrijwillige hulpverlening aan diegenen die ons het meeste nodig hebben is onverminderd van belang. We hebben 145 momenten aangestipt in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis. Daarbij hadden we niet de pretentie volledig te zijn. Het is slechts een schets van de grote maatschappelijke betrokkenheid die we de afgelopen 145 jaar hebben kunnen en mógen tonen. Dat hadden we nooit kunnen doen zonder de hartverwarmende inzet van onze vrijwilligers en beroepskrachten en zonder de onvoorwaardelijke steun van onze leden en donateurs. Het Rode Kruis gaat de komende jaren nog vele momenten aan zijn geschiedenis toevoegen. Wat de toekomst zal brengen, weten we niet. Wat wij willen blijven brengen weten we wel: hoop, steun, hulp. En als de vraag om hulp komt, dan geven wij antwoord: in tijden van nood laten wij niemand alleen staan. December 2012, Inge Brakman Voorzitter

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

50

Bloemendal, G. (1988). Verleden heden toekomst: jubileumuitgave ter gelegenheid van 40 jaar

Nederlandse Rode Kruis (1980, 2008, 2009, 2010). Jaarverslag van het Nederlandse Rode

Welfare van het Nederlandse Rode Kruis : 1948-1988

Kruis.

Bossenbroek, M. (2001). De Meelstreep: terugkeer en opvang na de Tweede Wereldoorlog.

Nederlandse Rode Kruis (2007). De nalatenschap van Henry Dunant.

Draper, M.I. (2000). Shadows : Airlift and Airwar in Biafra and Nigeria 1967–1970. Hikoki

Nederlandse Rode Kruis, afdeling Amersfoort (2010). 100 jaar Rode Kruis Amersfoort

Publications

(1910-2010).

Grüter, R. (2006). Een lijst van namen van krijgsgevangenen is niet een stuk papier. Het

Nederlandse Rode Kruis, afdeling Eindhoven e.o., S. Derks (2011). Aanpakken! 100+

Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis na de Tweede Wereldoorlog. In: Historisch

jaar helpen.

Nieuwsblad, juni 2006

Nederlandse Rode Kruis, afdeling Tilburg e.o., P. Spapens & J. Kraijenbrink (2010).

Kraaijeveld, M. (1994). Herinneringen aan de opvang van vluchtelingen uit voormalig Joegoslavie

Rode Kruis in Tilburg thuis; een eeuw Rode Kruis Tilburg e.o., 1910-2010.

door het Nederlandse Rode Kruis: tijdelijke regeling opvang ontheemden

Nederlandse Rode Kruis, afdeling Voorburg, J. Poorter (2010). Rode Kruis Voorburg:

Kramers, V. (2009). Nederlandse ambulances in het buitenland 1914-1918. Artikel gepubliceerd op

75 jaar paraat. 1933-2008.

internet.

Nederlandse Rode Kruis, afdeling Wassenaar (2005). Gedenkboek van het Rode Kruis

Metzger, I. (2010). De Geleidehond, een vriendschap die ergens toe leidt. Bloemendal Uitgevers

Wassenaar: 1930-2005.

Müller, E. (2008). De Medaille van het Rode Kruis (Regeringsmedaille). Uitgegeven in de serie

Rosheuvel, Ch. A. (1989). Van west naar oost: de rol van de Curaçaose Rode-Kruiscolonne in het

Welverdiend

voormalig Nederlands Oost-Indië. Uitgeverij De Walburg Pers

Nederlandse Rode Kruis (1946, 1969, 1975, 1977, 1992, 1993, 1994). Rode Kruis Koerier.

Stichting Watersnood Particulieren (1995). Hoogwater 1995; opnieuw, maar toch anders.

Nederlandse Rode Kruis (1947). Het Informatiebureau van het Nederlandsche Roode Kruis.

Eindverslag Stichting Watersnood Particulieren.

Verslag over zijn werkzaamheden van 1939 tot en met 1947.

Verspijck, G.M. (1967). Het Neederlandsche Roode Kruis (1867-1967). Uitgeverij G.F. Callenbach

Nederlandse Rode Kruis (1960). Ontstaan en ontwikkeling van het Rode Kruis in het Algemeen

Wilhelmina, Koningin der Nederlanden (1959). Eenzaam maar niet alleen. Uitgeverij Ten Have

en van het Nederlandsche Roode Kruis in het bijzonder


Geraadpleegde bronnen

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

51


Colofon Publicatie ter gelegenheid van het 145-jarig bestaan van het

Met dank aan:

Disclaimer:

Nederlandse Rode Kruis

HKH Prinses Margriet der Nederlanden, Aafke Bouma-de Haan,

Ondanks grote inspanning en inachtneming van grote zorgvuldig-

Ad Beljaars, Albert Reunis, An Zwarts, Annemieke van Willigen,

heid kan het mogelijk zijn dat er in dit boek informatie staat die

Tekst en research:

Ansje Vink-Wiersma, Arjen Vermeer, Carine Mieras, Caroline

niet juist is.

Ivo Steenbergen, Lineke Streefkerk, Ton Tielen, Regina Grüter

Fieret, Cees van Romburgh, Clari Lindenburg, Dolf van Muijen, Eelko Brouwer, Eline Segers, Ellen van den Berg, Erik Muller,

Mochten er onverhoopt fouten, onvolkomenheden, niet actuele

Redactie:

Esther Adam, Francine Francke-de Rijke, Frank Asser, Frank

informatie, feitelijke onjuistheden of omissies in het boek

Marlies van der Steeg

Tebbe, Fred Tijssen, Frederike de Graaf, Gerda de Kok, Gerda

staan, dan betreuren we dat. We houden ons aanbevolen voor

Veltman, Gonny Hein, Gul Kizilirmak, Hans Selder, Henk-Jan

opmerkingen of aanvullingen op [email protected].

Eindredactie:

Bustraan, Henny Koster, Hielke de Boer, Ina Vaas, Ine Poodt-

Marlies van der Steeg, Frank Tebbe

Dirks, Ineke Tebbens, Jean Koken, Jo Maas, Karen Berger, Karin Ooms, Kathelijne de Groot, Lineke Streefkerk, M. Gommans,

Foto’s:

Marianne Tenthof van Noorden, Marianne van der Poel, Mariska

Nederlandse Rode Kruis, IFRC, ICRC, Reuters, Marianne Tenthof

Steenbergen, Martin Heikoop, Melle Koch, Nico Hammelburg,

van Noorden, Lizzy Kalisvaart

Nico Zuurmond, Nicoline Mascini, Peter Tempelaars, Piet Onink, Piet van der Sluijs, Raimond Duijsens, Regina Grüter, Ria de

Layout:

Rooy van Vuuren, Riet Wisse, Sjan Prinssen, Susanne Arnold,

Bingo! graphic design

Tineke Kootstra, Tjark Struif Bontkes, Ton Tielen, Wendy BedetGlasbergen, Wil Kuster-van Gelder, Anne Ceulemans en Kees

Uitgave:

Tinga.

© Het Nederlandse Rode Kruis, december 2012 ISBN 978-94-6190-983-1

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

52

Met grote acties en kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken. Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit dat de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk maakt. Dit boekje beschrijft 145 momenten in onze geschiedenis. Het kan niet anders zijn dan een kleine – en willekeurige – greep uit het rijke verleden van onze vereniging. Een interessante schets van de buitengewoon veelzijdige rol die het Rode Kruis in onze samenleving heeft gespeeld – en speelt.


Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wanneer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens.

Onze doelstelling is al die 145 jaar onverminderd relevant gebleven. Het leed verzachten van diegenen die onze hulp het meest nodig hebben, ongeacht hun achtergrond, waar ook ter wereld. Onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Mensen steunen die in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen en met hulp van anderen de kracht weten te hervinden om zelfstandig verder te gaan. Daar zetten wij ons als Rode Kruis voor in, daarin vinden onze vrijwilligers hun voldoening. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis 5

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

1938 1939

Voorwoord

1940

1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939

6


Inleiding Op de avond van 24 juni 1859 arriveert een Zwitserse bankier op zakenreis in het Italiaanse plaatsje Solferino. Eerder die dag vond bij het plaatsje een veldslag plaats tussen Oostenrijkse en Franse troepen. Duizenden doden en gewonden zijn achtergebleven op het slagveld, de medische voorzieningen zijn beperkt. De 31-jarige Jean Henry Dunant is zeer aangedaan door het vele leed dat hij op het slagveld ziet en besluit er iets aan te doen. Hij begint de hulpverlening aan de gewonden te coördineren en mobiliseert de lokale bevolking om mee te helpen, zo goed en zo kwaad als dat gaat. Het is in deze ellende dat een plan begint te groeien: zou het een idee zijn om internationaal een permanente hulporganisatie van vrijwilligers op te richten, die zich in vredestijd goed voorbereidt op hulpverlening in tijden van oorlog?

Vijf jaar later, op 22 augustus 1864 tekenen vertegenwoordigers van zestien staten de Conventie van Genève. Daarmee wordt feitelijk de basis gelegd voor de oprichting van het Internationale Rode Kruis en voor de oprichting van Rode Kruisverenigingen in verschillende landen, waaronder Nederland. 1.

1863 Nederlandse hulp bij oprichting Internationale Rode Kruis

De Nederlandse militaire arts dr. J.H.C. Basting, is één van de eersten die zeer enthousiast is over de plannen van Henry Dunant. Het is Basting, die op een internationaal congres in september 1863 in Berlijn de ideeën van Dunant onder de aandacht van de aanwezigen brengt. Onder hen bevinden zich hoogwaardigheidsbekleders uit een groot aantal landen. Zij stemmen

unaniem in met Dunants plannen en beloven aan de uitvoering hiervan in hun land medewerking te verlenen. Op de internationale conferentie op 26 oktober 1863 in Genève wordt een aantal belangrijke besluiten genomen met betrekking tot de organisatie van de vrijwillige hulpverlening. Daarnaast wordt, mede dankzij Basting, overeenstemming bereikt over drie ‘wensen’ betreffende de onschendbaarheid van hospitalen, ambulances, verplegend personeel en dergelijke. Het zijn deze ‘wensen’, die de kern vormen van het Verdrag van Genève, dat op 22 augustus 1864 tot stand komt tijdens een internationale diplomatieke conferentie die door de Zwitserse regering bijeen is geroepen.

7

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

1938 1939

1.

ISBN 978-94-6190-983-1

9 789461 909831

1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis

Recommend Documents