Strategisch plan
Stichting Present Purmerend 2012-2015 Een brug slaan tussen mensen die iets hebben te bieden en mensen die daarmee geholpen kunnen worden 1
Inhoudsopgave Inhoud Voorwoord ................................................................................................................................. 3 1.2 Partners ....................................................................................................................................... 4 1.3 De ontwikkeling van Present .................................................................................................... 5 1.4 Landelijke verbreding .............................................................................................................. 5
Hoofdstuk 2 Bepalende factoren van Present .................................................................... 6 2.1 Het aanbod en initiatief van burgers is het vertrekpunt ....................................................... 6 2.3 Structurele opzet en professionele kaders............................................................................... 8 2.4 Lokaal gedragen en lokaal draagvlak ................................................................................... 10 2.5 De toegevoegde waarde van Present ...................................................................................... 11
Hoofdstuk 3 Plan voor Stichting Present Purmerend ......................................................... 14 3.1 Visie op Present in Purmerend .............................................................................................. 14 3.2 Hoe we aan groepen komen.................................................................................................... 15 3.3 Hoe we aan projecten komen ................................................................................................. 16 3.4 Hoe we aan een goed en enthousiast team en bestuur komen ............................................. 17 3.5
Oprichting Stichting Present Purmerend ........................................................................ 17
3.6
Hoe we het financieren ...................................................................................................... 17
BIJLAGE: Begroting Present Purmerend ............................................................................. 18
2
Voorwoord In 2010 hebben de gezamenlijke plaatselijke kerken samenwerking gezocht om een bijdrage te leveren in de activiteiten rond “Purmerend 600 jaar”. Dit resulteerde in een open dag met een rondgang langs de verschillende kerkgebouwen en een gezamenlijke dienst in een tent in het Purmerendse stadspark. Tijdens de onvermijdelijke reünie na afloop kwam de vraag op of we als kerken samen niet structureel meer voor en in de stad kunnen betekenen. Voorgesteld werd toen ook in Purmerend vrijwilligerswerk te starten volgens het (in al meer dan 50 plaatsen bewezen) concept van “Present”, dat een welkome aanvulling vormt op het werk van al bestaande vrijwilligersorganisaties en daar absoluut niet mee concurreert. De hierop volgende presentatie van de Stichting Present Nederland werd erg enthousiast ontvangen en eind 2011 is een werkgroep uit de verschillende kerken gestart die dit initiatief verder handen en voeten wilde geven. Dit initiatief wordt gestart vanuit de sterk gevoelde behoefte een beweging op gang te brengen iets te willen doen voor mensen die, omdat ze niet beschikken over een sociaal netwerk, een goede gezondheid en/of voldoende financiële middelen, ondersteuning nodig hebben. Deze behoefte is christelijk geïnspireerd. Het gaat hier wezenlijk om het uitdrukking geven aan het gevoel van verbondenheid met mensen. Het gevoel ook dat we tijd, talenten en mogelijkheden hebben gekregen om aan die verbondenheid invulling te geven. De ervaring leert dat, door dit in daden om te zetten, een gevoel van voldoening en zingeving ontstaat. Hoewel het initiatief bij de gezamenlijke kerken start, is het de bedoeling het breder te trekken. Gelukkig hebben heel veel mensen in alle lagen van de samenleving, die niet tot een kerkgenootschap behoren, ook dat gevoel van verbondenheid met mensen en de behoefte daar uitdrukking aan te geven. Die te bereiken en te faciliteren in allerlei verbanden, tot bedrijven toe, is nadrukkelijk de bedoeling van Present. Zoals gezegd is eind 2011 een werkgroep gestart die dit initiatief verder handen en voeten wilde geven, daarbij gesteund door Stichting Present Nederland. Het voor u liggende strategisch plan is het resultaat van een aantal maanden samenwerken van de werkgroepleden, en is de opmaat tot het verder vormgeven van de Stichting Present Purmerend.
3
Hoofdstuk 1 Een formule die beweging brengt in de samenleving Stichting Present gelooft dat mensen bereid zijn om zich in te zetten voor de ander en voor de samenleving. Maar… de kloof tussen die bereidheid van mensen en het daadwerkelijk in actie komen is vaak te groot. Een brug, een verbindende schakel, kan zorgen dat het niet bij goede voornemens blijft. De formule van Stichting Present legt de verbinding en brengt mensen in beweging. Missie: Een brug slaan tussen mensen die iets te bieden hebben en mensen die daarmee geholpen kunnen worden.
1.1 Vertrouwen en verbondenheid Voor een samenleving is vertrouwen en verbondenheid tussen mensen, organisaties en instituties van groot belang. Het ontbreken daarvan leidt tot problemen als sociale uitsluiting en isolement, verwaarlozing van de publieke ruimte, gebrekkige integratie en wantrouwen tussen groeperingen. Present gelooft daarom in het mobiliseren en ontplooien van het sociale en morele kapitaal van de samenleving. Mensen hebben tijd, talenten en mogelijkheden ontvangen en hebben de maatschappij daarmee iets te bieden. Er ontstaat vertrouwen in de samenleving als mensen en organisaties het vermogen ontwikkelen om zorg te dragen voor elkaar (“bonding”) en voor de wereld (“bridging”). Mensen zouden deze morele intuïties moeten ontwikkelen in sociale verbanden zoals vriendengroepen, gezinnen, scholen, kerken, bedrijven, moskeeën, scholen, buurten, verenigingen, clubs, digitale communities en zakelijke netwerken. Als deze sociale sferen in staat zijn om buiten hun eigen leefwereld te kijken en maatschappelijk betrokken te zijn dan vormen ze de kracht- en energiebronnen van de samenleving. Als ‘sociaal netwerk makelaar’ (“linking”) wil Present het mensen gemakkelijk maken om zich maatschappelijk in te zetten. Visie: Een beweging op gang brengen in de samenleving, waarbij mensen het vanzelfsprekend vinden om naar elkaar om te zien. 1.2 Partners In de visie van Present behoort zorg voor de samenleving een creatief samenspel van burgers, professionals en overheid te zijn. Binnen dit samenspel en vooral in situaties van ‘sociale uitsluiting’ en ‘sociale overbodigheid’ heeft vrijwillige, niet-geïnstitutionaliseerde inzet haar eigen kwaliteit en dynamiek. Vanuit deze visie verbindt Present zich met gemeentelijke overheden, woningcorporaties, kerken, bedrijven, maatschappelijke organisaties, verenigingen en andere sociale netwerken en organisaties. Elke partner levert een specifieke bijdrage om de beweging van omzien naar elkaar in de stad te versterken. 4
1.3 De ontwikkeling van Present De initiatiefnemers van Present zijn geïnspireerd door de werkwijze van de organisatie 'Besom’ die sinds 1987 in Londen actief is. Via Besom stellen honderden mensen uit kerken tijd, geld, goederen beschikbaar om daarmee van betekenis te zijn voor een ander. Groepen knappen flats op, geven goede spullen en geld voor projecten die specifiek voor hen door Besom zijn uitgezocht. Vanaf 2003 is Present ontwikkeld op basis van de Londense formule door initiatiefnemers uit Zwolle. Zij hadden oorspronkelijk als doel om projecten te organiseren voor vrijwilligersgroepen uit de kerken waaruit zij afkomstig waren. Al snel kwam er echter ook belangstelling van groepen buiten deze kerken. Present heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een organisatie die iedere groep in de samenleving welkom heet ongeacht levensovertuiging. Deze ‘inclusieve’ manier van werken ziet Present als invulling geven aan de christelijke identiteit.
1.4 Landelijke verbreding Present werd succesvol in Zwolle en vanaf 2006 is de formule breed toegepast in Nederland. Er zijn per april 2012 inmiddels 53 plaatselijke stichtingen Present onder de paraplu van Present Nederland. In 2011 zijn ca. 3.000 projecten in het land georganiseerd waarbij ca. 20.000 vrijwilligers waren betrokken. Vanaf 2006 hebben diverse landelijke fondsen zoals het Oranjefonds, Stichting Doen en het Skanfonds als partner gezorgd voor een financiële opstartstimulans lokaal en landelijk. De Tweede Kamer steunde in 2006 unaniem een motie in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning om verbreding van de formule van Present Nederland in Nederland mogelijk te maken.
Landelijke expertise lokaal benutten Stichting Present Nederland ondersteunt en begeleidt de plaatselijke besturen en teams met training, expertise, een kwaliteitshandboek, intranet, netwerken, vernieuwende concepten, website etc. Groei De formule van Present functioneert in grote steden, middelgrote gemeenten en steeds vaker ook in landelijk gebieden. Richtlijn is dat een gemeente meer dan 20.000 inwoners heeft. Present anticipeert op een verwachte groei met 5 á 10 stichtingen per jaar naar een landelijk netwerk.
5
Hoofdstuk 2 Bepalende factoren van Present Er zijn vier factoren die bepalend zijn voor de werkwijze van Present: 1. Aanbod en initiatief van burgers is het vertrekpunt 2. Koppeling aanbod aan de vraag van maatschappelijke organisaties 3. Structurele opzet en professionele kaders 4. Lokaal gedreven en lokaal draagvlak 2.1 Het aanbod en initiatief van burgers is het vertrekpunt Present begint bij het potentieel van mensen die diensten te bieden hebben. De mensen die zich vrijwillig in willen zetten zijn de doelgroep. Present wil mensen bewust maken van wat ze aan mogelijkheden en gaven ontvangen hebben, en moedigt hen aan om daar vervolgens van te geven aan mensen die ondersteuning nodig hebben. Op basis van het aanbod van mogelijkheden en tijd wordt een passend project gezocht. De ervaring leert dat de behoefte aan vrijwillige inzet en de nood in de samenleving hoog is. Present stelt de mogelijkheid om iets te geven voorop. Door het aanbod centraal te stellen is Present geen nieuw hulpverleningsinitiatief maar een beweging van mensen die bereid zijn om zich vrijwillig in te zetten. Dit aanbod blijkt aanvullend op de vragen vanuit maatschappelijke organisaties die steeds meer vraaggestuurd zijn gaan werken en het biedt mogelijkheden om mantelzorgers gericht te ondersteunen. Dit sluit mooi aan bij de doelstellingen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) waarin zowel vrijwillige inzet als mantelzorgondersteuning een prominente plaats heeft. Op basis van het aanbod van deelnemende groepen wordt een passend project gezocht. Er wordt dus geen groep gevormd op basis van een vraag. Deze werkwijze voorkomt dat mensen zich vanuit een claim of vanuit plichtsgevoel inzetten. De mogelijkheid om iets te geven staat voorop. Het beschikbaar stellen van tijd is een bewuste keuze. Veel mensen zetten zich in een later stadium graag opnieuw in, via Present of op een andere manier. 1) Presentatie. Een groep (uit een kerk of bedrijf, een vriendengroep, een gezin, etc.) meldt zich bij Present en krijgt een presentatie van de coördinator van de plaatselijke Stichting Present. 2) Aanmelding. De groep is enthousiast en geeft aan wat hij wil doen. Er wordt een datum voor het project vastgesteld. 3) Match. De coördinator van Stichting Present zoekt een geschikt project bij een plaatselijke maatschappelijke organisatie waarmee wordt samengewerkt. 4) Projectbezoek. Vooraf vindt een kennismaking op de betreffende locatie plaats. Aanwezig zijn de hulpontvanger(s), zijn/haar hulpverlener, de coördinator van Present en een vrijwilliger uit de groep. Projectvoorbereiding en calculatie worden in samenwerking gerealiseerd.
6
5) Uitvoering project. Op de vastgestelde dag wordt het project volgens planning uitgevoerd. Present begeleidt de vrijwilligers, de maatschappelijke organisatie begeleidt de hulpontvanger(s). 6) Evaluatie. Na afloop is er terugkoppeling met alle betrokken partijen. 7) Vervolg. De groep wordt gestimuleerd om een vervolg te geven aan hun maatschappelijke betrokkenheid. Via Present of op een andere manier. Deelnemers: De formule van Present sluit nauw aan bij de bereidheid van groepen die gezamenlijk tijd beschikbaar willen stellen. De inzet van deze deelnemende groepen is als een steen in de vijver, waardoor steeds meer mensen mee gaan doen. Gespreksgroepen, collega’s, buurtgenoten zijn potentiële nieuwe groepen. Present boort nieuwe categorieën mensen aan die zich vrijwillig inzetten. De deelnemende groepen zijn divers samengesteld. Algemene groepen
Bestaande groepen volwassenen. De mogelijkheid om je incidenteel en samen met anderen in te zetten spreekt in het bijzonder tweeverdieners, ouders met kinderen en hoger opgeleiden aan. Dit is een categorie die zich in veel gevallen niet voor langere tijd aan structureel vrijwilligerswerk wil binden.
Jongerengroepen
Groepen jongeren tussen de 15 en 25 jaar. De leeftijd en de cultuur van jongeren vraagt om andere begeleiding en een ander type projecten dan bij de algemene groepen.
Flexgroepen
Groepen samengesteld vanuit het individuele aanbod van mensen die incidenteel of structureel tijd beschikbaar stellen. Dit concept sluit bijvoorbeeld aan bij: actieve senioren, werkzoekenden, mensen die meer tijd hebben als kinderen naar school gaan maar die niet meteen in een baan willen stappen. Jongeren die gestopt zijn met de studie en een ‘tussen periode’ hebben etc.
Bedrijvengroepen
Voor bedrijven die in het kader van maatschappelijk betrokken ondernemen willen bijdragen aan de samenleving kan Present een partner zijn, bijvoorbeeld doordat collega’s zich als een groep deelnemers inzetten (collegavrijwilligerswerk).
Gezinnen
Een trend is dat gezinnen zich inzetten. Ouders en kinderen werken met aan een gezamenlijk doel. De confrontatie met problematiek in eigen leefomgeving zorgt voor bewustwording en andere gesprekken.
Scholengroepen
In een aantal plaatsen is ervaring opgedaan met het begeleiden van projecten met groepen leerlingen als deelnemers.
En verder…
De uitdaging is om i.s.m. partners voortdurend nieuwe concepten te ontwikkelen. 7
Samenwerking Present zoekt nauw contact met vrijwilligersorganisaties zoals de Vrijwilligerscentrale en klussendiensten. Present stemt dingen met hen af, zodat de activiteiten van Present zoveel mogelijk aanvullend zijn op hun activiteiten. Bovendien wil Present graag gebruik maken van de kennis en ervaring die men daar heeft met het inzetten van vrijwilligers. Incidentele inzet van deelnemende groepen via Present maakt mensen bewust van mogelijkheden om zich vaker in te zetten. Als mensen aangeven individueel vrijwilligerswerk te willen doen, verwijst Present hen door naar de Vrijwilligerscentrale. 2.2 Koppeling aanbod aan de vraag van maatschappelijke organisaties De groepen zetten zich in binnen de kaders van hulpverleningstrajecten van maatschappelijke organisaties met hun deelnemers/cliënten. Dat geeft duidelijkheid: 1. Present is zelf geen hulpverlenende instantie. Present biedt handen van deelnemers aan bij de maatschappelijke organisatie. 2. Mensen die hulp nodig hebben kunnen zelf geen hulp bij Present aanvragen. De indicatie, wie wel of niet hulp nodig heeft, is de verantwoordelijkheid van de maatschappelijke organisatie. 3. De samenwerking met de maatschappelijke organisatie biedt groepen de garantie dat hun inzet goed terechtkomt en dat er daarna continuïteit is. Present brengt het aanbod van een groep deelnemers actief onder de aandacht bij bestaande maatschappelijke organisaties. Het betreft hier regelmatig organisaties in de ‘zwaardere’ sectoren waar traditioneel weinig vrijwillige inzet is: GGZ, OGGZ, Maatschappelijke Opvang en Algemeen Maatschappelijk Werk. De organisaties inventariseren wie met dit aanbod geholpen kan worden. De betreffende hulpverlener is bekend met de situatie van de cliënt. Present stelt als voorwaarde dat de hulpverlener de verantwoordelijkheid neemt voor het proces van de cliënt rondom het project. In veel gevallen betekent dit dat hij/zij tijdens de uitvoering van het project (deels) aanwezig is. Criteria zijn dat de degene die geholpen wordt zelf onvoldoende geld, netwerk of gezondheid heeft om een klus te realiseren. 2.3 Structurele opzet en professionele kaders Om twee redenen zijn professionele kaders nodig:
Omdat Present zuinig om wil gaan met de tijd van deelnemers door ze zorgvuldig en effectief in te zetten. De bedoeling is dat deelnemers elkaar ontmoeten en op de juiste plek en op het juiste moment helpen. Omdat Present het noodzakelijk vindt dat de brugfunctie tussen partners, een toenemend aantal deelnemende groepen en maatschappelijke organisaties structureel wordt opgezet.
Deze kaders moeten beantwoorden aan de volgende criteria die moderne vrijwilligers stellen: 8
Afgebakend in tijd. Wanneer ben ik hoeveel tijd kwijt zodat het in te plannen is. Het moet op de goede plek terechtkomen. De moderne vrijwilliger wil er zeker van zijn dat de hulp echt iets betekent. Plaats, materiaal, opdracht en andere randvoorwaarden moeten professioneel geregeld zijn. Hij/zij wil meteen aan de slag kunnen en wil zich niet bezig houden met allerlei randvoorwaarden.
De formule Present komt aan deze eisen tegemoet. Er wordt van tevoren door de groep vastgesteld op welke dag en tijd er een project uitgevoerd wordt. De hulpontvangers worden geselecteerd door de maatschappelijke organisatie zodat Present en de groep zeker weten dat de hulp goed terechtkomt. De inzet van de groep blijkt vaak een impuls te zijn voor het traject dat de maatschappelijke organisatie met hun cliënt doorloopt. Alle randvoorwaarden om het project uit te kunnen voeren worden aan de hand van standaardprocedures uitgewerkt. Operationeel team Om de structurele stroom van groepen en dus de continuïteit van Present te kunnen waarborgen is een operationeel team nodig dat creatief en innovatief is, en bouwt aan een infrastructuur waardoor steeds meer groepen kunnen deelnemen. Aan het operationele team wordt leiding gegeven door een betaalde coördinator maar kan verder voor een groot deel uit structurele vrijwilligers bestaan. Bij voorkeur bestaat het operationele team uit de volgende functies: Algemeen coördinator (betaald)
Geeft leiding aan de stichting
Groepenbegeleiders
Geven presentaties aan groepen en begeleiding op locatie
Medewerker maatschappelijke organisaties (vaak betaald)
Maakt de juiste match, onderhoudt netwerk met maatschappelijke organisaties en ontwikkelt nieuwe creatieve projecten.
Medewerker bedrijven / kerken / etc.
Onderhoudt en ontwikkelt relaties met bedrijven, kerken en andere sociale netwerken
Promotiemedewerkers
Promoten Present actief binnen hun gemeenschap of organisatie
Fondsenwerver
Werft, onderhoudt en ontwikkelt relaties met fondsen en donateurs.
Medewerker PR
Zorgt voor communicatie-uitingen, onderhoudt website, schrijft teksten, etc.
Administratieve ondersteuner
Geeft administratieve en secretariële ondersteuning
Ambassadeurs
Promoten Present in het algemeen
9
Als een stichting Present start verenigt de algemeen coördinator vaak alle functies in één persoon. Groei kan echter pas ontstaan als hij of zij erin slaagt om een operationeel team om zich heen te bouwen en te motiveren. Idealiter heeft het operationele team enkele functies ‘uitbesteed’ aan de sociale verbanden. Bij voorbeeld de kerken die vrijwillige groepenbegeleiders ‘levert’ aan het operationele team. Zij zijn aanspreekpunt en begeleider voor de groepen uit die kerken. Ander voorbeeld: een medewerker ‘MBO’ in een bedrijf die actief Present promoot en zelf ook veel begeleiding rondom de projecten doet. Bestuur Het bestuur is eindverantwoordelijk en bestaat uit drie tot vijf personen. Voornaamste taak is om te sturen en te klankborden op hoofdlijnen. Bestuursleden hebben netwerken binnen maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven, gemeente, kerken, politiek, onderwijs en andere organisaties en verbanden. 2.4 Lokaal gedragen en lokaal draagvlak Een vierde succesfactor voor Present is plaatselijk draagvlak. Present moet allereerst gedragen worden door lokale initiatiefnemers. Present als landelijke organisatie is geen holding met afdelingen maar een netwerk van zelfstandige stichtingen die plaatselijk een beweging op gang brengen. In de plaatsen waar Present operationeel is geven maatschappelijke organisaties die samenwerken met Present aan waar behoefte aan is en wat nog ontbreekt. Zo komt de vrijwillige inzet van deelnemende groepen ten dienste van cliënten die daarmee daadwerkelijk geholpen worden. Woningcorporaties hebben een unieke positie in de Nederlandse civil society. In geen enkel land is de sociale huursector zo groot en nergens ter wereld is zo’n grote woningvoorraad het bezit van de woningcorporaties (en niet van de overheid). Voor Present zijn woningcorporaties dan ook een natuurlijke samenwerkingspartner. Maatschappelijk vanuit de rol in de keten van wonen, zorg & welzijn en financieel omdat deelnemende groepen op een positieve manier bijdragen aan problemen op het gebied van leefbaarheid, cohesie en verhuurbaarheid van woningen. Present wil de samenleving in beweging zetten. Mensen activeren om deel te nemen en samen te werken. Een goede samenwerking met de gemeente is van groot belang en eigenlijk zou Present in geen enkele gemeente mogen ontbreken. Present geeft een antwoord op de kerngedachte achter de Wmo. Hoe kunnen burgers meedoen, participeren? De formule heeft effect op sociale cohesie in wijken, ondersteuning van vrijwilligers (volgens de nieuwe basisfuncties) en ondersteuning van mantelzorgers. Present wil een groot arsenaal aan vrijwilligers aanboren. Naast de mensen die nu al regulier vrijwilligerswerk doen gaan andere, nieuwe groepen eraan deelnemen. Actieve senioren, tweeverdieners, jongeren, allochtonen. De werkwijze van Present levert daadwerkelijk rendement op: hulpvragers die een impuls in hun woonen leefsituatie ervaren zullen in mindere mate een beroep doen op het professionele zorgaanbod. Dat is 10
een interessant aspect omdat gemeenten er met de invoering van de Wmo ook financieel belang bij hebben dat het beroep op professionele zorg afneemt. Steeds meer bedrijven vinden Present als partner. Personeel neemt deel in projecten of er wordt financieel bijgedragen. Ook particulieren stellen tijd en middelen beschikbaar om via Present bij te dragen aan omzien naar elkaar in de samenleving. ‘Steen-in-de-vijver-effect’ Starten met Present is een investering. Daarna zal hopelijk een ‘steen-in-de-vijver-effect’ ontstaan. Wanneer een infrastructuur is opgebouwd binnen kerken en maatschappelijke organisaties, kan het aantal groepen snel groeien. Er komen groepen uit diverse sociale verbanden. Er ontstaat lokaal een financieel draagvlak. Partners worden gevonden in de overheid, woningcorporaties, fondsen en bedrijven. Samen met deze partners worden creatieve en innovatieve projecten en concepten ontwikkeld die impact hebben op de lokale samenleving. 2.5 De toegevoegde waarde van Present De werkwijze van Present heeft diverse positieve effecten. Voor de mensen die deelnemen: -
Goede voornemens veranderen in concrete mogelijkheden tot inzet voor een ander. Samen met anderen de inzet voorbereiden en uitvoeren op een manier die bij je past is leuk en inspirerend. Confrontatie met nood opent ogen en harten. Mensen hebben vaak geen idee wat er zich achter voordeuren in hun eigen stad afspeelt. Projecten zorgen voor bewustwording en samenlevingsbeïnvloeding.
Voor de maatschappelijke organisatie en de hulpontvanger: -
De kaders van Present zijn helder, een goede basis om samen te werken. Hobbels die het hulpverleningstraject belemmeren kunnen weggenomen worden. Vaak is het meer dan een hobbel en is de inzet van een groep een stimulerende interventie in een vastgelopen traject. Cliënten komen op een positieve manier ‘onder de mensen’. Een project is een kans om contacten in de buurt of met familieleden weer op te pakken. Er ontstaat samenwerking tussen formele en informele zorg, professionals en burgers.
Als illustratie een reactie van een hulpverlener nadat een van haar cliënten was geholpen door een groep: “De groep klussers die bij haar aan het werk zijn geweest hebben haar doen inzien dat er ook nog mensen zijn die het goed voor hebben met een ander, wat haar helpt in het leggen van 11
contacten om haar sociaal netwerk op te bouwen (al gaat dat wel langzaam): er zijn ook wel goede mensen. Ze is heel dankbaar voor de hulp die haar is geboden, en het feit dat ze ook de tijd hebben genomen om haar ook die dag nog het een en ander te leren heeft ze als heel waardevol ervaren.” In het algemeen voor gemeente, woningcorporaties e.a.: -
-
-
Present weet partners en deelnemers in beweging te krijgen, te activeren. Burgers, deelnemers die niet gerekend kunnen worden tot het ‘reguliere vrijwilligerswerk’, zetten zich in ten dienste van een publiek doel. Leefbaarheid. Projecten hebben een positief effect op de relaties en de omgeving van mensen die geholpen worden. Het is een hoopvol signaal voor vrienden, familie en buurtbewoners. Samenwerking. De inzet van groepen zet organisaties in beweging en creëert vormen van samenwerking tussen maatschappelijke organisaties. Creativiteit. Aanbod van deelnemende groepen brengt nieuwe mogelijkheden en creatieve processen op gang binnen de keten van wonen, zorg & welzijn. Besparingen in de Wet maatschappelijke ondersteuning, de Wet Werk en Bijstand en andere vormen van sociale zekerheid. De inzet van een groep heeft lange termijn effecten die de samenleving en de gemeente geld besparen. Er is nog geen grondig onderzoek gedaan naar de financiële lange termijn effecten van de inzet van een groep maar dat ze er zijn is heel waarschijnlijk, zo niet evident. In de praktijk komt het regelmatig voor dat mensen die geholpen worden: o geen extra schulden hoeven te maken met alle consequenties voor schuldhulpverlening; o meer zelfvertrouwen krijgen en daardoor minder beroep doen op hulpverlening; o sneller een baan krijgen, etc. Verlaging onderhoudskosten woning. Een woning waar de vicieuze cirkel van onttrekking aan de onderhoudsplicht doorbroken wordt zal op de korte en lange termijn minder klachtenonderhoud vergen.
2.6 Financiering In de beginfase kan een lokale Stichting Present een aanvraag voor een opstartstimulans doen bij enkele landelijke fondsen die bemiddeld zijn door Present Nederland. Al snel echter zal structureel lokaal financieel draagvlak noodzakelijk zijn. Onderstaand model is het gewenste model in de fase enkele jaren na de start. De diversiteit in waarde die Present wil toevoegen komt in dit financieringsmodel tot uiting in de variatie in inkomstenbronnen.
12
Gewenst plaatselijk financieringsmodel fondsen via SPN (10%) donateurs (30%) overheid (20%)
partners (bedrijven, kerken 20%)
woningcorporaties (20%)
Duidelijk wordt in dit plaatje dat Present niet alleen wil leunen op de overheid, maar in de hele civil society ondersteuning zoekt. Op het gebied van donateurwerving wordt beleid ontwikkeld. Er zijn veel positieve signalen die duiden op nog onbenut potentieel.
13
Hoofdstuk 3 Plan voor Stichting Present Purmerend In ‘Purmerend is van ons allemaal, een maatschappelijk beleidskader over meedoen in een veranderende samenleving’ wordt de maatschappelijke visie op Purmerend door het gemeentebestuur als volgt verwoord: ‘Purmerend is een stad waarin alle inwoners goed gedijen, omdat ze deelnemen aan het maatschappelijke, sociale en culturele leven, en waar ze veilig en plezierig wonen in buurten en wijken. Inwoners hebben aandacht voor elkaar, helpen elkaar en worden uitgedaagd en zo nodig geholpen om mee te doen. Burgers, instellingen, bedrijven en gemeente pakken hierbij ieder hun eigen verantwoordelijkheid op. 1. Purmerend is een leefbare stad met een grote sociale samenhang in buurten en andere sociale netwerken; 2. In Purmerend zijn de inwoners zelfredzaam en betrokken bij hun omgeving: ze nemen zoveel mogelijk hun eigen verantwoordelijkheid en ondersteunen elkaar onderling waar dat mogelijk is; 3. In Purmerend worden burgers die (tijdelijk) niet meer op eigen kracht kunnen meedoen of zich afgewend hebben van de maatschappij, ondersteund bij het (weer) op een volwaardige manier kunnen deelnemen aan het maatschappelijk verkeer.’
3.1 Visie op Present in Purmerend Bovenstaande maatschappelijke visie op Purmerend, die tevens invulling geeft aan de doelstellingen van de Wet maatschappelijke ondersteuning, behelst kortom het in staat stellen van Purmerendse burgers om mee te doen in de samenleving, het stimuleren van onderlinge steun, en het bieden van ondersteuning aan kwetsbare groepen. In het beleidskader wordt dit nader gepreciseerd: ‘De meeste mensen weten zich prima te redden in Purmerend. De burger is zelfredzaam en als hij een probleem ervaart zoekt hij zelf naar een oplossing. De overheid en het maatschappelijk middenveld zijn niet de eerst aangewezenen om problemen op te lossen. Om de sociale samenhang in buurten en andere netwerken te bevorderen is het nodig te investeren in de versterking daarvan. De gemeente kan dat doen door initiatieven uit de samenleving, die gericht zijn op 'goed nabuurschap' te ondersteunen. Soms is het ook een kwestie van dingen juist niet meer doen. Te veel overheidsinterventie kan de kracht uit de sociale netwerken halen. Daar waar de burger er zelf niet uitkomt, probeert hij dat met ondersteuning van het eigen sociale netwerk met mantelzorgers en vrijwilligers te doen. Tot het sociale netwerk horen ook vrienden, familie, school en collega's. Pas als dat ook niet lukt dan komen overheid en instellingen in actie. Zij nemen het probleem en de oplossing niet over, maar ondersteunen burgers om het heft (weer) in eigen handen te nemen. Eventueel kan er een beroep worden gedaan op collectieve voorzieningen. In laatste instantie verschaft de gemeente een vangnet aan burgers die uitvallen, of dreigen uit te vallen, of die onvoldoende middelen hebben om mee te doen.’ De formule van Stichting Present heeft alles in zich om een significante bijdrage te leveren aan realisatie van deze doelstellingen! Immers, Present wil vooral mensen ervan bewust maken dat je door 14
kwetsbare mensen te ondersteunen, en je op die manier verantwoordelijk te voelen voor het reilen en zeilen in de samenleving, de samenhang in buurten en sociale netwerken versterkt en de leefbaarheid vergroot. Het is een vorm van particulier initiatief die gericht is op meer maatschappelijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Present Purmerend is een sociaal netwerkmakelaar die het mensen gemakkelijker maakt zich maatschappelijk in te zetten. Meer nog dan het maximaliseren van het aantal in te zetten groepen is voor Present Purmerend een maximale mentaliteitsverandering gericht op meer omzien naar elkaar van belang.
3.2 Hoe we aan groepen komen In de afgelopen periode hebben we onderzoek gedaan naar het draagvlak voor Present Purmerend bij groeperingen die zich in zouden kunnen zetten. In een vroeg stadium is bij diverse Purmerendse kerken gesondeerd naar de mogelijkheden. Het gaat dan om de volgende kerken en religieuze groeperingen: -
Het Apostolisch Genootschap; De Christelijk Gereformeerde kerk; De Doopsgezinde Gemeente; De kerk van de Nazarener; De Protestantse Gemeente Purmerend (Tabor en Doortocht) De Rooms Katholieke parochies (Nicolaas en Tabor); De Volle-Evangelie Gemeente ‘Geest en Kracht’; De Bahai; De Christen Gemeente; Hervormde Gemeente ‘Purmer’;
Binnen deze kerken en religieuze groeperingen blijkt er veel bereidheid te zijn om zich in te zetten voor de samenleving, en allemaal staan ze positief tegenover het concept van Present. Alleen de laatste drie genoemden zullen wellicht in eerste instantie niet meedoen, deels door een gebrek aan menskracht, deels vanwege een soortgelijk eigen vrijwilligersprogramma (Purmer gemeente). Wij verwachten dat in eerste instantie vanuit de eerste zeven genoemde kerken groepen zich in gaan zetten. Voor deze kerken zal een aparte kick-off bijeenkomst worden georganiseerd. Dat de bereidheid zich in te zetten er is blijkt uit een initiatief binnen de Christelijk Gereformeerde kerk van Purmerend. Een groep jongeren van die kerk had gehoord van Present en wilde direct aan de slag. Begin dit jaar hebben ze een project gedaan in Zaandam, georganiseerd door Present Zaandam. Wij verwachten dat van daaruit een olievlekwerking naar andere groepen buiten de kerken begint. Op termijn verwachten we de inzet van groepen vanuit andere verbanden in de samenleving. Op basis van ervaringen van stichtingen Present in andere gemeenten blijkt dat groepen zich inzetten vanuit allerlei samenlevingsverbanden, zoals bedrijven, verenigingen en vriendengroepen.
15
Uitgaande van een start in september 2012, denken we aan het volgende groeimodel: 2012
6 groepen
2013
25 groepen
2014
50 groepen
2015 100 groepen Op grond hiervan is een werkgroep van start gegaan om de haalbaarheid van Present Purmerend nader te onderzoeken.
3.3 Hoe we aan projecten komen Purmerend is een middelgrote stad met 80.000 inwoners. Zoals al bleek uit het maatschappelijke beleidskader staat ook Purmerend voor uitdagingen als het bestrijden van sociale uitsluiting en isolement, het stimuleren van omzien naar elkaar en de zorg voor kwetsbare groepen. Daarbij is het van cruciaal belang dat burgers gefaciliteerd worden om zich vrijwillig en zinvol in te zetten voor de stad. De werkgroep heeft tot nu toe gesprekken gevoerd met de volgende maatschappelijke organisaties: - Regionale Instelling voor Begeleid Wonen in Zaanstreek-Waterland en West-Friesland (een instelling voor mensen met psychiatrische aandoeningen; - Clup Welzijn (een welzijnsinstelling); - De SMD (een welzijnsinstelling); - De Prinsenstichting (een instelling voor verstandelijk gehandicapten); - Odion (een instelling voor verstandelijk gehandicapten); - Zorgcirkel Waterland (een instelling voor ouderenzorg) - WoonCompagnie (een woningcorporatie); - IntermarisHoeksteen (een woningcorporatie) Al deze organisaties verwelkomen de komst van Present Purmerend en willen graag gebruik gaan maken van de inzet van Presentgroepen ten behoeve van hun cliënten. De vestigingsmanager van IntermarisHoeksteen spreekt van ‘een fantastisch mooi initiatief’. De directeur van de SMD werkt ook in Zaanstad en zegt ‘goede ervaringen te hebben met Present’. De vrijwilligerscentrale is een onderdeel van Clup Welzijn. Ook de SMD, RIBW, de Prinsenstichting, Odion en Zorgcirkel Waterland werken met vrijwilligers. Deze organisaties zien Present Purmerend niet als een concurrent, maar als een welkome aanvulling op het bestaande aanbod. Ter nadere kennismaking zullen in de komende maanden nog gesprekken worden gevoerd met: - De Brijderstichting (een instelling voor verslavingszorg); - Stichting Wonen voor Lichamelijk Gehandicapten (een instelling voor mensen met zware lichamelijke handicaps); - Evean (een thuiszorgorganisatie); 16
- Stichting Wonen en Zorg (een instelling voor ouderenzorg); - Wonen Plus (een welzijnsinstelling); 3.4 Hoe we aan een goed en enthousiast team en bestuur komen Er zal een algemeen coördinator geworven worden om Present Purmerend in praktische zin op te zetten. Na het eerste jaar zal gekeken worden hoe verder te gaan. Om de coördinator zoveel mogelijk te ondersteunen is het van groot belang om een operationeel team van vrijwilligers op te bouwen. Dit zal moeten bestaan uit groepenbegeleiders en ondersteuners op het gebied van administratie, PR en fondsenwerving. In eerste instantie zal worden geprobeerd deze medewerkers te werven uit de kerken en religieuze groeperingen waaruit de groepen aanvankelijk voortkomen. Het bestuur van Stichting Present Purmerend zal zich voornamelijk met de hoofdlijnen bezig houden en 4 tot 6 maal per jaar vergaderen. De volgende personen hebben zitting in het bestuur: Voorzitter: Secretaris: Penningmeester: Lid: Lid:
Dr. G.J. (Gert-Jan) den Otter C.M. (Lia) van Balken J.W. (Johan) Kuijper C. (Cees) Sprangers. Drs. W.Th.L. (Willem) van Wetten
3.5 Oprichting Stichting Present Purmerend Na de positieve resultaten van de gesprekken met de beoogde “leveranciers” van groepen en projecten zijn ter afsluiting van het draagvlakonderzoek ook gesprekken gevoerd met de gemeente Purmerend. Wethouder mevrouw M.C.G. Keyzer blijkt erg positief te staan ten opzichte van dit initiatief en ziet dit als een welkome aanvulling op reeds bestaand vrijwilligerswerk die uitstekend past in het beleidsplan van de gemeente. Na de succesvolle afronding van dit voortraject heeft de werkgroep besloten over te gaan tot het oprichten van de Stichting Present Purmerend. In aanwezigheid van het voltallige pas gevormde bestuur is de stichtingsakte op 14 juni 2012 gepasseerd bij notaris J.P. Schmal. 3.6 Hoe we het financieren De eerste jaren kan gebruik gemaakt worden van landelijke fondsen. Een eenmalige bijdrage van het VSB fonds loopt via Stichting Present Nederland. Aan het Oranjefonds en het Skanfonds zullen bijdragen worden aangevraagd. Uit ervaringen met andere stichtingen Present blijkt tot nu toe dat deze fondsen bereid zijn de start van een plaatselijke stichting Present mede te financieren. Ook vragen we de gemeente en de woningcorporaties ons financieel te ondersteunen. Al snel zal plaatselijk verder financieel draagvlak gevonden moeten worden bij bedrijven, kerken, lokale fondsen en donateurs. In de bijlage is de Meerjarenbegroting 2012 – 2015 te vinden, gebaseerd op een start in september 2012. 17
BIJLAGE: Begroting Present Purmerend
Meerjarenbegroting 2012 - 2015 Uitgaven
2012
2013
2014
2015
(vanaf 1-9)
Aantal groepen
6
25
50
100
250
1.000
2.500
2.500
1.150 350 1.000 500 1.000 400 4.400
3.500 750 1.200 750 500 600 7.300
4.000 1.000 1.500 750 500 750 8.500
4.500 1.250 1.750 1.000 1.000 1.000 10.500
Totaal Fondsenwerving, PR, drukkosten
500
750
1.500
2.000
Organisatiekosten Bijdrage Present Nederland Internettoegang Registratie Kamer van Koophandel Accountantskosten Postbus Totaal organisatiekosten
3.950 250 50 3.000 150 7.400
3.950 300 50 3.000 150 7.450
3.950 300 50 3.000 175 7.475
3.950 300 50 3.000 175 7.475
0,3
0,3
0,5
0,8
0,3 5.557 0,0 0 5.557
0,3 17.004 0,0 0 17.004
0,5 28.906 0,0 0 28.906
0,5 29.484 0,3 15.006 44.490
200 200 200 1.250 350 7.757
500 750 500 2.500 700 21.954
750 1.000 750 5.000 1.000 37.406
1.200 1.200 1.000 5.000 1.000 53.890
20.307
38.454
57.381
76.365
3.384
1.538
1.148
764
Totaal kosten projectmateriaal Kantoorkosten Huur kantoor Energiekosten Kantoorbenodigdheden Verzekeringen Laptop, beamer, inventaris Communicatiekosten Totaal kantoorkosten
Personele kosten Benodigde FTE Algemeen coörd./directie x fte Kosten coördinatie (CAO Welzijn,10) Projectcoördinatie x fte Kosten projectcoördinatie (schaal 8) Totaal loonkosten Verzuimverzekering Reiskosten Opleidingen en trainingen Vrijwilligers en stagevergoedingen Overige personeelskosten Totaal organisatiekosten TOTAAL UITGAVEN Gemiddelde kosten per project
18
Purmerend
INKOMSTEN
2012
VSB Fonds Oranjefonds Skanfonds Lokale fondsen Partners (bedrijven, kerken, particulieren) Club Welzijn Gemeente Woningcorporaties TOTAAL inkomsten
RESULTAAT
19
2013
2014
2015
5.000 5.000 5.000 0 500 1.500 2.500 1.000
0 15.000 5.000 2.500 4.500 4.250 5.000 2.500
0 15.000 0 5.000 10.000 5.000 10.000 12.500
0 5.000 0 5.000 25.000 5.750 12.500 24.000
20.500
38.750
57.500
77.250
193
296
119
885
