SPORTACCOMMODATIES GEMEENTE BREDA BUSINESSPLAN OPTISPORT BREDA 2011 – 2021
NOVEMBER 2009 OPTISPORT EXPLOITATIES BV GORINCHEM
INHOUDSOPGAVE 1
2
INLEIDING
3
1.1 1.2 1.3
3 4 4
ALGEMEEN 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
3
4
5
6
8
6
Optisport Exploitaties Optisport Breda Gemeentelijk sportbeleid Algemene trends en ontwikkelingen Demografische ontwikkelingen
6 7 9 10 11
ZWEMBADEN
12
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
12 13 16 19 20
Productaanbod Huidige situatie Marktanalyse SWOT Visie op de exploitatie
KUNSTIJSBAAN
23
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5
23 24 25 27 28
Productaanbod Huidige situatie Marktanalyse SWOT Visie op de exploitatie schaatsbaan
RACKETCENTRUM
30
5.1 5.2 5.3 5.4 5.5
30 31 31 33 34
Productaanbod Huidige situatie Marktanalyse SWOT Visie op de exploitatie
INTEGRALE VISIE & TERUGKOPPELING ONDERZOEK 6.1 6.2
7
Achtergrond Vraagstelling Opzet businessplan
GEMEENTE
Integrale visie; van goed naar beter Continue verbeteren, het onderzoek als leidraad
36 36 37
EXPLOITATIEVOORSTEL
46
7.1
46
Financieel perspectief
VERVOLG
Bijlage 1Aandachtspunten evaluatie gemeente Breda Bijlage 2Voorstel opzet onderhoud Bijlage 3Openstellingsroosters (huidig)
49
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
1 INLEIDING 1.1 Achtergrond De gemeente Breda beschikt over een breed aanbod van sportvoorzieningen, zowel voor de binnensport als voor de buitensport. Eind jaren negentig heeft de gemeente er voor gekozen om de exploitatie van een aantal van deze accommodaties op afstand te zetten en over te dragen aan professionele marktpartijen. Het betreft de volgende accommodaties:
Openluchtzwembad Wolfslaar Zwembad De Wisselaar Zwembad Sonsbeeck Racketcentrum Breda Kunstijsbaan Breda
De zwembaden waren oorspronkelijk in exploitatie bij ESG/Sportijn. Het Racketcentrum en de Kunstijsbaan zijn in exploitatie bij Optisport. In 2007 heeft een bedrijfsovername plaatsgevonden van ESG/Sportijn door Optisport. Hiermee is Optisport eindverantwoordelijk geworden voor de exploitatie van al de bovengenoemde voorzieningen. Voor de afzonderlijke accommodaties gelden tot op heden verschillende contracten met een eerste einddatum in 2011, zij het op verschillende data. In de overeenkomsten voor de zwembaden is opgenomen (artikel 13) dat ‘de gemeente in principe bereid is exploitant een huuroptie van 10 jaar te verlenen op alsdan nader overeen te komen voorwaarden, mits de huur deugdelijk is geweest, tenzij de op dat moment geldende voorschriften zich daartegen verzetten’. De overeenkomsten voor de ijsbaan en het racketcentrum voorzien in soortgelijke verlengingsclausules. Het einde van deze eerste contractperiode is voor de gemeente aanleiding geweest onderzoek uit te voeren naar de exploitatie van de sportaccommodaties in Breda. Doelstelling van dit onderzoek was om het kader te kunnen schetsen voor de contractverlenging. De positieve uitkomsten van het onderzoek zijn voor u aanleiding geweest om de intentie uit te spreken de overeenkomsten met Optisport te verlengen. Om te komen tot definitieve besluitvorming heeft u ons uitgenodigd een businessplan op te stellen, waarin wij een voorstel formuleren voor de exploitatie gedurende de verlengingsperiode en waarin verbetervoorstellen worden geformuleerd, volgend uit het evaluatierapport. Gezien de prettige relatie met de gemeente Breda, de zakelijke en emotionele binding met de accommodaties en uiteraard met onze medewerkers en gasten, hechten wij veel waarde aan het optimaal kunnen voortzetten van de exploitatie. Wij geven dan ook graag gevolg aan uw uitnodiging.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 3
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
1.2 Vraagstelling Aan het in de vorige paragraaf genoemde onderzoek hebben gebruikers, de gemeente Breda en Optisport hun medewerking verleend. Als algemene conclusie wordt geconstateerd dat de wederzijdse samenwerking binnen de kaders van de diverse overeenkomsten naar wens is verlopen. De gebruikers hebben een ruime voldoende (7,0) gegeven voor de geleverde kwaliteit van de accommodaties in het algemeen. Ook de dienstverlening scoort met 6,9 een ruime voldoende. Mede gelet op de brede toegankelijkheid van de voorzieningen en de beschikbare budgetten waarbinnen de exploitaties worden gevoerd, zijn wij trots op de positieve uitkomsten van het onderzoek. Richting de toekomst focussen wij echter graag op een verdere optimalisatie van onze dienstverlening. Wij zijn dan ook blij met de uit het onderzoek naar voren gekomen aandachtspunten en suggesties ter verbetering en zullen deze gebruiken om de exploitatie in de komende periode verder te optimaliseren. De uit het onderzoek naar voren gekomen aandachtpunten hebben in hoofdlijnen betrekking op: 1. 2. 3.
Interne kwaliteit(-sprocessen) van de organisatie Optisport Breda (klachtenafhandeling, diefstalpreventie, blessurepreventie, schoonmaak, toezicht, informatievoorziening) Wensen van diverse gebruikersgroepen (watertemperatuur, tarieven, openstelling) De overeenkomsten met Optisport: − diversiteit van de verschillende contracten en de (wederzijdse) behoefte tot meer eenduidigheid in te maken afspraken; − herijking van afspraken met betrekking tot het gebruik van de accommodaties, het beleid ten aanzien van tarief- en openstelling, onderhoud, informatievoorziening en overleg.
Een concreet overzicht van aandachtspunten die uit het gemeentelijk onderzoek naar voren zijn gekomen, hebben wij als bijlage 1 bij dit businessplan opgenomen. U heeft ons daarbij concreet de vraag gesteld om in het businessplan in te gaan op: een korte presentatie van Optisport Exploitaties B.V. de strategie voor de locaties afzonderlijk alsmede voor de organisatie Optisport Breda b.v. als geheel; de aandachtspunten en verbeterpunten, zoals die naar voren zijn gekomen in het onderzoek; een concreet voorstel voor verlenging van de overeenkomsten. Graag geven wij u navolgend aan hoe wij in dit businessplan aan uw vraagstelling tegemoet komen.
1.3 Opzet businessplan Gezien de grote verscheidenheid aan accommodaties die wij in Breda in exploitatie hebben, hebben wij getracht voor u het businessplan logisch en overzichtelijk op te bouwen. In dit kader beschrijven wij per type voorziening onze visie op de exploitatie en gaan wij in op gesignaleerde verbeterpunten voor zowel de korte als voor de lange termijn. De uitkomsten van het onderzoek van de gemeente Breda worden hierin meegenomen. Voor wat betreft de verantwoordelijkheid voor de utvoering van het onderhoud hebben wij in de bijlage een concreet voorstel uitgewerkt.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 4
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Indien u daar behoefte aan heeft, zijn wij uiteraard bereid om op onderdelen een nadere toelichting te geven. In hoofdstuk 2 gaan wij kort in op een aantal algemene ontwikkelingen. Hierin komen onder meer de ontwikkelingen binnen Optisport aan de orde, geven wij onze visie op de organisatie van Optisport Breda b.v. en beschrijven wij een aantal algemene ontwikkelingen die voor alle (Bredase) sportaccommodaties relevant zijn. Vervolgens gaan wij in hoofdstuk 3, 4 en 5 nader in op respectievelijk de zwembaden, de kunstijsbaan en het racketcentrum. Per type voorziening beschrijven wij het productaanbod, maken wij een korte analyse van de huidige exploitatie, geven wij inzicht in de specifieke marktomstandigheden en presenteren wij op basis van een analyse van de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen (SWOT) onze visie op de exploitatie voor de toekomst. In Hoofdstuk 6 geven wij een terugkoppeling op het onderzoek van de gemeente Breda. Op basis van onze visie op de exploitatie voor de toekomst, geven wij in dit hoofdstuk aan welke verbeteracties we op korte en middellange termijn zullen ondernemen. In hoofdstuk 7 vatten wij de voorgaande hoofdstukken samen in een integrale visie en vertalen wij dit in een bezoekersprognose en exploitatiebegroting voor de komende jaren. Het businessplan wordt afgesloten met hoofdstuk 8 waarin wij de stappen voor het vervolg beschrijven om te komen tot contractverlenging.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 5
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
2 ALGEMEEN 2.1 Optisport Exploitaties Optisport Exploitaties heeft sinds de start van de onderneming in 1994 een gestage groei doorgemaakt. Wij richten ons daarbij op de ontwikkeling, realisatie en exploitatie van sportaccommodaties in brede zin, sociaal-culturele centra en horecavoorzieningen. Daarmee opereren we op een snijvlak van markten en zijn we een belangrijke specialistische partner voor gemeenten die hun voorzieningenaanbod op hoog niveau, maatschappelijk sterk alsmede commercieel op onderdelen aan hun inwoners willen aanbieden. Goede voorbeelden hiervan zijn het Racketcentrum en de Kunstijsbaan in Breda, die wij sinds 2000/2001 exploiteren. Een belangrijke stap voor de ontwikkeling van Optisport was de 50% deelname van Waterland Private Equity Investments in Optisport Groep, de holding van Optisport Exploitaties, in mei 2006. Het doel hiervan was een verbreding van de basis voor de onderneming, met name gericht op de verwachte voortgaande snelle groei in de daaropvolgende jaren. Dit heeft onder meer in oktober 2007 geleid tot de overname van branchegenoot Sportijn, exploitant van onder meer de zwembaden in Breda. De exploitaties van Sportijn maken sinds die datum, ook organisatorisch, integraal onderdeel uit van Optisport. Inmiddels bestaat onze orderportefeuille uit meer dan 150 sport- en welzijnsaccommodaties in ruim 60 gemeenten. De managementstructuur van Optisport is afgestemd op de omvang van de organisatie en de diversiteit van de accommodaties (zie onderstaand organigram). De directie is in handen van een directeur-aandeelhouder. De algemeen directeur, operationeel directeur, commercieel directeur en financieel directeur vormen samen met de directeur Optisport Health Club en de HRM-manager het managementteam van Optisport Exploitaties. De afzonderlijke vestigingen vallen onder de verantwoordelijkheid van de operationeel directeur. De dagelijkse leiding voor elke vestiging wordt ingevuld door een locatiemanager. Shareholders - non executive board
Algemeen directeur
Directeur OHC
Operationeel directeur
Financieel directeur
Financial control Salary dpt IT
Manager F&C
Finance G/ Finance B
Optisport Breda BV
Human Resources
Commercieel directeur
Operational support
Business development
Operational finance
Business management
Sales, marketing & comm
Operationeel managers
Locatiemanagers
13-11-2009
pagina 6
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Vanuit het hoofdkantoor van Optisport vindt richting de vestigingen de nodige ondersteuning plaats op het gebied van: financiën, salarisadministratie, personeel & organisatie, opleiding & training, onderhoud, automatisering, centrale inkoop, veiligheid, productontwikkeling, marketing & PR, wetgeving & juridische zaken. Voor de komende jaren heeft Optisport zich ten doel gesteld om de kwaliteit van de dienstverlening en de synergie van de onderneming verder uit te bouwen. De intensieve ondersteuning van onze vestigingen is erop gericht om op een verantwoorde en goede manier invulling te geven aan enerzijds een marktgerichte exploitatie en anderzijds de sociaal maatschappelijke functie van de accommodaties. De schaal van de onderneming willen wij graag handhaven en waar mogelijk vergroten. De groeipotentie is naar onze mening aanwezig omdat het brede segment leisure en (preventieve) zorg op dit moment een enorme ontwikkeling doormaakt in Europa, met als gevolg dat sport en gezondheid steeds belangrijker worden. Vanwege de vergrijzing zal deze trend de komende decennia naar verwachting doorzetten. Optisport wil haar doelstellingen bereiken door middel van een professionele aanpak, tevreden klanten en betrokken medewerkers. Met de gemeente maken wij heldere afspraken over de maatschappelijke functie van de voorzieningen en de op basis hiervan te hanteren randvoorwaarden voor exploitatie (bijvoorbeeld ten aanzien van de tarieven en/of openstellingstijden). Binnen deze kaders verzorgen wij een marktgerichte exploitatie, borgen het maatschappelijk belang en dragen hiervoor ook het volledige risico. De kwaliteit van service aan gasten en dienstverlening staat bij Optisport hoog in het vaandel. Een exploitatie door Optisport voldoet aan vigerende wet- en regelgeving en beschikt bij voorkeur over kwaliteits- en veiligheidskeurmerken die door branche worden afgegeven. Gemeenten weten zich verzekerd van een betrouwbare en deskundige exploitatiepartner die kostenbewust te werk gaat, oog heeft voor haar brede sociaal maatschappelijke functie en waarmee heldere contractafspraken kunnen worden gemaakt.
2.2 Optisport Breda Optisport in Breda kenmerkt zich door mooie voorzieningen waar zij zich in partnerschap met de gemeente met een gedreven en betrokken team dagelijks inzet voor een optimale exploitatie. Wij zijn er als onderneming trots op dat wij deze accommodaties in portefeuille hebben. In deze paragraaf gaan wij in op de onderwerpen personeel/organisatie en de structuur van de overeenkomsten. Personeel en organisatie De overname van Sportijn door Optisport in 2007 biedt kansen voor de operationele organisatie in Breda. Voorheen was immers sprake van een strikt gescheiden exploitatie van de zwembaden ten opzichte van het Racketcentrum en de Kunstijsbaan. Doordat Optisport met de overname van Sportijn verantwoordelijk is geworden voor de exploitatie van alle accommodaties, zijn er diverse synergievoordelen mogelijk in onder meer het management, administratie en inzet van personeel. Om optimaal te kunnen profiteren van de aanwezige synergievoordelen is in 2008 een aanvang gemaakt met het samenvoegen van beide organisaties.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 7
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
De organisatie kenmerkt zich door een platte lijnstructuur. Dit heeft als voordelen dat de communicatielijnen kort zijn, hetgeen de betrokkenheid van de medewerkers bij de exploitatie vergroot. Operationeel manager
administratie
onderhoud
Manager IJsbaan/Racketcentrum
IJsbaan
Racketcentrum
Manager Zwembaden
Sonsbeeck
Coördinator W isselaar
Coördinator Wolfslaar/Kuil
In de visie van Optisport is lokaal ondernemerschap van groot belang voor een goede en gezonde exploitatie. Het management speelt hierin een cruciale rol. Deze dient zich bewust te zijn van de maatschappelijke functie van de voorzieningen en het “gezicht” te zijn van de sportaccommodaties in de gemeente . In Breda is de operationeel manager eindverantwoordelijk voor de exploitatie van alle accommodaties. Hij wordt daarin ondersteund door een locatiemanager ijsbaan/racketcentrum en een locatiemanager voor de zwembaden. Bij de ijsbaan en het racketcentrum worden de medewerkers direct aangestuurd door de manager. Bij de zwembaden zijn er coördinerende functies in de Wisselaar en de Wolfslaar. De manager zwembaden houdt kantoor in zwembad Sonsbeeck en kan van daaruit de medewerkers van Sonsbeeck alsmede de coördinatoren in de andere zwembaden aansturen. Met het oog op de toekomst werken wij aan een versteviging van het management van de vestigingen. Gewerkt wordt aan het centraliseren van een aantal ondersteunende diensten in Breda, direct ressorterend onder de operationeel manager. Zo waren de onderhoudsmedewerkers voor de samenvoeging vooral locatiegebonden. Inmiddels is het team van onderhoudsmedewerkers gecentraliseerd in één onderhoudsdienst voor alle accommodaties. Hetzelfde geldt voor de administratie. Door deze samenbundeling van mankracht, kennis en expertise kan flexibeler worden ingespeeld op de dagelijkse praktijk. Er kan efficiënter worden gewerkt en de organisatie is minder kwetsbaar. Dit bevordert de kwaliteit van de dienstverlening en een positieve gastbeleving. Optisport Breda heeft momenteel circa 140 medewerkers in dienst (de stand per januari 2009, inclusief oproep- en seizoenskrachten). Als gevolg van de zomersluiting van de ijsbaan en de wintersluiting van de Wolfslaar kent het personeelsbestand in Breda van oudsher een relatief groot verloop, voornamelijk van seizoenskrachten. Voor de komende jaren streven wij ernaar dit terug te dringen door combinaties te maken tussen de overdekte zwembaden en het openluchtbad enerzijds en het openluchtbad en de kunstijsbaan anderzijds. De diversiteit aan (seizoens)accommodaties benutten wij om personeel aan de organisatie te binden. Overeenkomstenstructuur Momenteel worden voor de vijf locaties drie verschillende overeenkomsten gehanteerd. Deze overeenkomsten verschillen onderling van elkaar, bijvoorbeeld ten aanzien van: looptijd van overeenkomsten (als gevolg van verschillende startdata);
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 8
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
informatieverstrekking aan de gemeente en overleg; betalingstermijnen; de wijze waarop het onderhoud wordt uitgevoerd.
Zowel de gemeente als Optisport zien hierin een aantal verbeterpunten. Wij zijn er evenals de gemeente groot voorstander van om het moment van contractverlenging te benutten om de overeenkomsten te harmoniseren, waarbij eenduidigheid in de afspraken ontstaat. Daarbij stellen wij voor om één mantelovereenkomst af te sluiten voor álle sportaccommodaties. Contractuele afspraken die betrekking hebben op een specifieke accommodatie (bijvoorbeeld in de zwembaden ten aanzien van tarieven en openingstijden) kunnen als bijlage bij deze mantelovereenkomst worden gevoegd. Een apart aandachtspunt bij nieuw af te sluiten overeenkomsten is de wijze waarop het onderhoud wordt uitgevoerd. Hiertoe doen wij in bijlage 2 bij dit businessplan een concreet voorstel.
2.3 Gemeentelijk sportbeleid Het huidige sportbeleid van de gemeente Breda is vervat in een nota daterend uit 2001. In dit kader is de gemeente Breda momenteel bezig met het herijken van het sportbeleid. Als exploitant van de drie gemeentelijke zwembaden, de schaatsbaan en het racketcentrum speelt Optisport een belangrijke rol in de (sport)samenleving in en rond Breda. Wij zijn ons sterk bewust van deze belangrijke maatschappelijke rol en werken dan ook graag samen met de gemeente om het beleid zoveel mogelijk te ondersteunen en uit te voeren. Het gemeentelijk sportbeleid heeft doorgaans het streven om bepaalde doelgroepen te beschermen en waar nodig te stimuleren om (meer) aan sport te doen. Daartoe worden in overeenkomsten met exploitanten randvoorwaarden gesteld ten aanzien van gebruiksroosters en tariefstelling. Centraal binnen het gemeentelijk sportbeleid van de gemeente Breda staat de volgende doelstelling: "het voorzien in voldoende en adequaat toegeruste sportaccommodaties en het toegankelijk maken van deze accommodaties voor alle inwoners van de samenleving." Om dit te bereiken zijn door de gemeente in de huidige overeenkomsten diverse bepalingen opgenomen omtrent:
het gebruik van de accommodaties: de accommodaties mogen slechts gebruikt worden voor recreatieve en sportieve doeleinden overeenkomstig de bestemming van de betreffende accommodatie; openstelling: voor de zwembaden en de ijsbaan geldt een minimaal aantal weken dat de accommodaties opengesteld dienen te zijn voor het publiek. Bij de zwembaden zijn daarnaast beschikbaarheiduren voor de verenigingen contractueel vastgesteld. In het contract voor de ijsbaan is een openstellingrooster als bijlage opgenomen; tarieven: bij de zwembaden en de ijsbaan zijn randvoorwaarden gesteld aan de hoogte van de tarieven voor met name het recreatieve gebruik. Ook zijn voorwaarden gesteld aan de jaarlijks toegestane verhoging van deze tarieven.
In dit businessplan gaan wij er op uw verzoek vanuit dat de huidige gemeentelijke randvoorwaarden, zoals vastgelegd in de overeenkomsten, onveranderd blijven!
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 9
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
2.4 Algemene trends en ontwikkelingen De exploitatie van (maatschappelijke) sportaccommodaties is onderhevig aan diverse ontwikkelingen. Om zicht te krijgen op het speelveld waarin de Bredase sportaccommodaties zich bevinden en de kansen en bedreigingen die daarmee samenhangen, hebben wij onderstaand een aantal algemene trends en ontwikkelingen samengevat, waar op korte en langere termijn rekening gehouden kan of moet worden. Ontwikkelingen in de sport Het aandeel sporters in de Nederlandse bevolking stijgt sneller dan verwacht, van 61% in 2003 naar 65% in 2007. Zwemmen en fietsen zijn de meest beoefende sporten in Nederland, gevolgd door fitness en hardlopen. De trend dat steeds minder sporters lid worden van sportverenigingen zet door: men kiest steeds vaker voor het individuele en/of ongeorganiseerde sportaanbod. Ondanks de toename van de sportdeelname groeit het sportaanbod niet mee. Voor sommige typen accommodaties, waaronder tennishallen, loopt het aantal zelfs terug. De werkgelegenheid in de sport neemt toe, onder meer als gevolg van de groei in de fitnesssector (46% van de werkgelegenheid). In 2007 waren de kosten van de gezondheidszorg als gevolg van een onvoldoende actieve leefstijl € 907 miljoen. Daartegenover staan de kosten voor sportblessures ter hoogte van € 230 miljoen. Hieruit kan (kort door de bocht) geconcludeerd worden dat investeren in een actieve leefstijl loont. Economische ontwikkelingen Nederland bevindt zich anno 2009 in een recessie. Naar verwachting zal deze trend in de Nederlandse economie ook in 2010 doorzetten. De kredietcrisis heeft consequenties voor de consumptieve bestedingen van de Nederlandse huishoudens. Deze doen nu zuiniger aan en kiezen ervoor om meer te gaan sparen. De productie in de marktsector laat dit jaar een krimp zien ten opzichte van 2008. Omdat bedrijven hun personeelsbestand niet zo snel kunnen aanpassen, daalt de arbeidsproductiviteit, waardoor de winstgevendheid onder druk komt te staan. Dit resulteert in een sterke afname van de totale bedrijfsinvesteringen in 2009 en 2010. De werkloosheid bereikt naar verwachting het niveau van de jaren tachtig. Voor 2009 verwacht het CPB dat 5,5% van de beroepsbevolking werkloos is, voor 2010 wordt zelfs uitgegaan van 9,5% van de beroepsbevolking. Het CPB prognosticeert dat de inflatie als gevolg van de lagere brandstofprijzen in 2009 en 2010 relatief laag zal zijn, rond de 1 à 1,25%. Sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen Bijna de helft van de Nederlanders van 20 jaar en ouder heeft overgewicht - van de mannen 51%, van de vrouwen 42%. Eén op de negen is zelfs veel te dik en heeft ernstig overgewicht of obesitas. Het percentage rokers is in de afgelopen 10 jaar afgenomen tot 30% in 2007. De omvang van de vrije tijd is voor werkenden sinds 1995 afgenomen. Nederlanders tussen de 20 en 65 jaar zijn in 2005 per week gemiddeld drie uur meer kwijt aan zakelijke en huishoudelijke verplichtingen dan in 1995.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 10
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Tussen 1995 en 2005 daalde de gemiddelde 'echte' televisiekijktijd van 12,4 naar 10,8 uur per week. De tijd die Nederlanders wekelijks thuis achter de computer zitten (online en offline) steeg in die periode van 0,9 naar 3,8 uur. De concurrentie tussen aanbieders van vrije tijd neemt toe: − consumenten hebben minder tijd en maken bewuster kritische keuzes; − de markt wordt transparanter als gevolg van internet; − onderscheidende combinaties van vrijetijdsbestedingen worden belangrijker; − beleving en welbevinden spelen nadrukkelijker een rol. Er is veel aandacht voor gezondheid en vitaliteit onder de groeiende groep welvarende ouderen. De vraag naar verantwoord bewegen, goede en gezonde voeding en ontspanning neemt daardoor toe in Nederland. De invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) legt een zwaardere druk op gemeenten, die ervoor verantwoordelijk zijn dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en mee kunnen doen in de samenleving, al of niet geholpen door vrienden, familie of bekenden. In de nieuwe ‘zorgeconomie’ staat het welbevinden van mensen centraal. Daarin draait het vooral om de kwaliteit van leven: de gewenste leefstijl, gezondheid, sociale netwerk, de regie over het eigen leven en de maatschappelijke participatie.
Overige relevante ontwikkelingen Door groei van de bevolking en toenemende ruimteclaims komt er meer bescherming voor kwetsbare natuurgebieden en wordt meer gezocht naar multifunctioneel ruimtegebruik. De exploitatie van maatschappelijke gemeentelijke voorzieningen staat onder druk door gemeentelijke bezuinigingen, concurrentie, sterker stijgende kosten en verscherping van de wetgeving. Bedrijven, consumenten en de overheid krijgen meer aandacht voor hun omgeving en de toekomst. Het begrip duurzaamheid wordt dan ook een steeds belangrijker onderwerp in de Nederlandse samenleving.
2.5 Demografische ontwikkelingen Op 1 januari 2009 telde de gemeente Breda ongeveer 171.000 inwoners. Onderstaande tabel geeft een prognose van het aantal inwoners van de gemeente voor de periode 2009-2025. Bevolkingsprognose Breda inwoners Breda
absoluut
indexcijfer (2009 = 100)
2008
2015
2020
2025
0 -20 jaar
39.524
41.459
42.805
42.886
2009 100
2015 105
2020 108
2025 109
20 - 65 jaar
105.467
107.748
108.818
109.440
100
102
103
104
65 jaar en ouder
25.969
29.343
31.679
34.261
100
113
122
132
totaal Bron: www.cbs.nl
170.960
178.550
183.302
186.587
100
104
107
109
Uit de tabel blijkt dat het inwoneraantal van Breda de komende jaren door stijgt naar ruim 186.000 inwoners in 2025. In tegenstelling tot landelijke ontwikkelingen is in Breda geen sprake van een ontgroenende bevolking. Het aantal kinderen en jongeren tot 20 jaar neemt zelfs geleidelijk toe. De sterkste toename doet zich voor in de leeftijdscategorie van 65 jaar en ouder, echter niet in de mate die landelijk verwacht wordt.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 11
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
3 ZWEMBADEN In dit hoofdstuk gaan wij specifiek in op de zwembaden in Breda. Na een analyse van het productaanbod, de huidige exploitatie en de markt presenteren wij onze visie op de toekomst.
3.1 Productaanbod De gemeente Breda beschikt over drie zwembaden met ieder een eigen profilering en positionering binnen het totale zwemaanbod in Breda. De Kuil, een natuurbad die eveneens door Optisport wordt geëxploiteerd, valt buiten de scope van dit businessplan. Deze voorziening is qua exploitatie niet vergelijkbaar met de andere sportaccommodaties en zal als zodanig geen onderdeel uitmaken van de nieuwe contractafspraken. De zwembaden kunnen als volgt gekarakteriseerd worden: Zwembad De Wisselaar:
De Wisselaar is een functioneel, overdekt zwembad met één bassin van 50 x 16 meter, een tribune en een horecavoorziening. Vanwege het ontbreken van recreatieve voorzieningen is het zwembad met name geschikt voor verenigingen en begeleide activiteiten, zoals instructiezwemmen en schoolzwemmen. Omdat de lengte van het bassin 50 meter bedraagt, kunnen de verenigingen het bad eveneens benutten voor lange baan zwemmen. Overdekte 50 meter baden komen in Nederland minder frequent voor. De lokatie op de sportboulevard is voor dit zwembad uitstekend.
Zwembad Sonsbeeck:
Zwembad Sonsbeeck is een eigentijds en mooi zwembad met een uitgebreid overdekt en beperkt openlucht productaanbod. Naast een wedstrijdbassin van 25 x 15 meter beschikt het zwembad over een recreatiebad van 425 m2 met attractieve recreatieve voorzieningen zoals glijbanen, een wildwaterkreek en een uitzwembassin. Daarmee is Sonsbeeck zeer aantrekkelijk voor de recreatieve bezoeker. Het wedstrijdbassin is geschikt voor verenigingen en begeleide activiteiten. De horecavoorziening nabij het recreatiebassin is goed gesitueerd. Het zwembad ligt temidden van een woonwijk waardoor de bereikbaarheid per auto wat beperkt is.
Openluchtbad Wolfslaar:
Het openluchtbad is bijzonder en ruim opgezet met een grote lig- en speelweide in een groene omgeving. Het zwembad omvat een diep 50 meter bad, een ondiep recreatiebassin van 30 meter en een peuterbassin. Wolfslaar heeft een belangrijke regionale functie. De horecavoorziening in De Wolfslaar is in relatie tot de omvang van de voorziening beperkt. Met name op drukke, warme dagen leidt dit soms tot lange rijen. Een deel van het terrein wordt verhuurd aan beachvolleybalvereniging Breda Beach.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 12
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
De drie zwembaden in Breda zijn goed apart te positioneren, omdat zij allen een eigen functie en toegevoegde waarde hebben binnen het Bredase zwemaanbod. De Wisselaar kan gekarakteriseerd worden als verenigings- en instructiebad, Sonsbeeck voornamelijk als recreatiebad en Wolfslaar als openluchtbad. Vanuit het oogpunt van spreiding en vanwege roostertechnische redenen vinden bepaalde activiteiten in principe wel in beide overdekte zwembaden plaats. In bijlage 3 hebben wij de huidige gebruiksroosters van de Bredase zwembaden opgenomen. Hierbij plaatsen wij de volgende opmerkingen: De activiteitenroosters zijn goed gevuld. Op ieder moment van de dag vinden er activiteiten in de zwembaden plaats. De roosters zijn opgesteld volgens een horizontale programmering. Activiteiten beginnen zoveel mogelijk dagelijks op eenzelfde tijdstip. Het activiteitenrooster van Sonsbeeck is vooral gericht op de individuele, recreatieve zwemmer. Uit het rooster van De Wisselaar blijkt dat dit zwembad vooral gericht is op de georganiseerde sport. Een en ander is ook conform de opzet van beide zwembaden. In het 50-meter bassin in de Wisselaar vindt overwegend één activiteit tegelijk plaats. Het ponton, bedoeld om het zwembad in tweeën te delen waardoor meerdere activiteiten tegelijk geprogrammeerd kunnen worden, wordt in de praktijk nauwelijks gebruikt. Het juist plaatsen van het ponton blijkt in de praktijk een bijzonder tijdrovende gebeurtenis met veel kans op beschadigingen aan het bassin. De capaciteit van kleed- en sanitaire voorzieningen is bovendien niet gericht op veelvuldig gelijktijdig gebruik.
3.2 Huidige situatie In deze paragraaf geven wij inzicht in de huidige exploitatieresultaten van de Bredase zwembaden. Ontwikkeling bezoekersaantallen Onderstaande tabel geeft de bezoekersaantallen in de periode 2006-2008 weer. bezoek recreatief instructie doelgroep vereniging scholen totaal
2006 28.652 38.058 1.322 55.531 43.094 166.657
De Wisselaar 2007 28.553 41.052 1.626 52.854 44.076 168.161
2008 28.337 43.985 1.586 47.863 43.372 165.143
2006 122.862 40.242 25.920 18.985 16.459 224.468
Sonsbeeck 2007 122.156 40.916 20.413 13.956 16.213 213.654
2008 125.545 45.050 17.965 11.586 18.049 218.195
2006 101.334
Wolfslaar 2007 60.245
2008 60.596
406 7.664 109.404
4.816 1.118 66.179
8.227 1.095 69.918
2006 252.848 78.300 27.242 74.922 67.217 500.529
totaal 2007 210.954 81.968 22.039 71.626 61.407 447.994
2008 214.478 89.035 19.551 67.676 62.516 453.256
bezoek recreatief instructie doelgroep vereniging scholen totaal
Zoals gezegd kan De Wisselaar gekarakteriseerd worden als een typisch instructie- en verenigingsbad, hetgeen duidelijk te zien is aan het hoge aandeel verenigingszwemmers, bezoekers instructie en schoolzwemmen. Het totaal aantal bezoekers aan De Wisselaar nam in 2008 licht af ten opzichte van het voorgaande jaar, wat met name werd veroorzaakt door een afname in het verenigingsbezoek.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 13
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Omdat het een 50 meter bad betreft, kent het zwembad ten opzichte van een 25 meter bassins een relatief lagere bezetting. De gebruiksmogelijkheden voor verenigingen, met uitzondering van het lange baan zwemmen, zijn niet zodanig beter dat er ook meer zwemmers in het water liggen. Sonsbeeck is met circa 220.000 bezoekers een goed bezocht zwembad, met name op recreatief gebied. Dat ook recreatieve baden geschikt zijn voor leszwemmen blijkt uit het feit dat het aantal leszwemmers op het zelfde niveau ligt als van De Wisselaar. Het totale bezoek aan Sonsbeeck is redelijk stabiel, waarbij de afname van deelnemers aan doelgroepactiviteiten en verenigingen gecompenseerd wordt door een toename van het aantal recreatieve bezoekers en leszwemmers. Het bezoek aan openluchtbaden is zoals bekend zeer afhankelijk van de weersomstandigheden. In mooie zomers, zoals de zomer van 2006, stijgt het bezoekersaantal in Wolfslaar tot boven de 100.00 bezoekers. In de minder mooie zomers ligt het bezoek rond 65.000, zoals in 2007 en 2008. Het seizoen van 2009, met een mooie zomer maar een minder mooi voorjaar, trok het zwembad circa 75.000 bezoekers (voorlopige cijfers 2009). Bij openluchtbaden in Nederland kan het voorkomen dat in een goede zomer het dubbele aantal bezoekers wordt bereikt ten opzichte van een slechte zomer. Het totaal aantal bezoekers aan de Bredase zwembaden bedroeg in 2006 circa 500.000 en in 2007 en 2008 als gevolg van de mindere zomers ongeveer 450.000. Het animocijfer (aantal bezoeken per inwoner) bedraagt daarmee 2,9, hetgeen onder het landelijk niveau van 4,5 ligt. Interessanter is echter hoe deze animocijfers zich verhouden tot de animocijfers in andere stedelijke gebieden. Deze zijn 1 onlangs onderzocht door bureau Drijver & Partners . Uit dit onderzoek kwam naar voren dat deze animocijfers doorgaans fors lager liggen dan het landelijk gemiddelde (met uitzondering van Eindhoven die met De Tongelreep over een zeer fors zwembad beschikt). Het animocijfer in Breda kwam uit dit onderzoek als “gemiddeld” naar voren. Gerelateerd aan de beschikbare hoeveelheid wateroppervlakte is ten opzichte van andere middelgrote gemeenten echter sprake van een relatief goede bezetting. Lagere animocijfers in stedelijke gebieden worden veroorzaakt door de aanwezigheid van meer concurrentie van andersoortige vormen van vrijetijdsbesteding. Daarnaast geldt dat de zwembaden qua zwembadbezoek en qua vrijetijdsbesteding in toenemende mate concurrentie ondervinden van zwemscholen en fitnesscentra, al dan niet voorzien van eigen zwembaden. Denk in Breda bijvoorbeeld aan Arendse en Pellikaan Health Club, die over eigen zwemwater beschikken en doelgroepactiviteiten en zwemlessen aanbieden. Binnen de mogelijkheden die de zwembaden momenteel bieden is er sprake is van een vol bezettingsrooster met relatief goede bezoekersaantallen. Een verdere stijging van de bezoekersaantallen is wellicht mogelijk, een en ander echter wel onder de voorwaarde dat de voorzieningen hier ook op worden aangepast. Dit geldt met name voor De Wisselaar. Verderop komen wij hier op terug. Binnen de gestelde kaders zien wij het als onze ambitie om de goede bezoekersaantallen van de afgelopen jaren, ook voor de komende jaren te handhaven.
1
Notitie Drijver & Partners “animocijfers zwembaden” (2009)
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 14
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Wisselaar
Sonsbeeck
Wolfslaar
Ontwikkeling financiële resultaten De resultaten van de afgelopen drie jaren van De Wisselaar, Sonsbeeck en Wolfslaar zijn weergegeven in onderstaande tabel. Bij de overname van Sportijn door Optisport was tevens sprake van een overkoepelend orgaan voor de Bredase zwembaden in de vorm van ESN Breda b.v.
resultaten OPBRENGSTEN w.o. zwembad overige subsidie KOSTEN w.o. personeel energie onderhoud overige RESULTAAT
2006 976.015 661.878 133.380 180.757 823.929 462.000 95.141 66.092 200.696 152.086
De Wisselaar 2007 1.007.371 672.826 150.542 184.003 906.341 480.725 126.496 54.195 244.925 101.030
resultaten OPBRENGSTEN w.o. zwembad overige subsidie KOSTEN w.o. personeel energie onderhoud overige RESULTAAT
2006 504.041 268.245 66.506 169.290 392.907 130.065 55.684 74.760 132.398 111.134
Wolfslaar 2007 414.525 206.588 35.820 172.117 382.138 118.293 65.782 77.542 120.521 32.387
resultaten OPBRENGSTEN w.o. zwembad overige subsidie KOSTEN w.o. personeel energie onderhoud overige RESULTAAT
2008 1.066.488 713.243 149.474 203.771 871.458 475.068 116.002 67.451 212.937 195.030
2008 420.871 202.013 41.381 177.478 391.856 128.985 66.954 80.811 115.106 29.015
2006 1.493.930 980.972 263.231 249.727 1.339.103 678.577 180.082 111.811 368.633 154.827
2006
Sonsbeeck 2007 1.547.814 1.027.458 266.231 254.125 1.367.921 674.576 195.690 101.452 396.203 179.893
ESN Breda b.v. 2007 -
110.011 151.461 41.450110.011-
72.279 156.517 84.23872.279-
2008 1.662.097 1.101.762 284.259 276.076 1.391.763 703.848 210.705 104.935 372.275 270.334
2008 -
108.434 156.494 48.060108.434-
totaal zwembaden Breda 2006 2007 2008 2.973.986 2.969.710 3.149.456 1.911.095 1.906.872 2.017.017 463.117 452.593 475.114 599.774 610.245 657.325 2.665.950 2.728.679 2.763.511 1.422.103 1.430.111 1.464.395 330.907 387.968 393.661 252.663 233.189 253.197 660.277 677.411 652.258 308.036 241.031 385.945
Voor de zwembaden in Breda is sprake van een goede, gezonde financiële exploitatie. Van 2006 tot en met 2008 zijn de inkomsten gestegen als gevolg van een (lichte) toename in het zwembezoek. Met name de inspanningen in het instructiezwemmen hebben geleid tot een toename van de zweminkomsten. Volgens het nationaal zwembadonderzoek (2002) is landelijk een daling in het recreatief bezoek waarneembaar van circa 2% per jaar. Cijfers van het CBS bevestigen dit beeld; van 2003 tot 2006 is het zwembadbezoek in Nederland gedaald van 61 miljoen in 2003 naar 54 miljoen in 2006. Ondanks
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 15
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
deze landelijk afnemende trend laten de bezoekcijfers voor het recreatief zwemmen in Breda een stijgende lijn zien. Tegenover de gestegen inkomsten staan ook hogere kosten. De energiekosten zijn de afgelopen drie jaar met ruim 18% gestegen, hetgeen vooral veroorzaakt wordt door de hogere energietarieven. Ook de loonkosten zijn toegenomen. Dit als gevolg van loonkostenontwikkelingen, maar ook door de inzet van meer zweminstructeurs in het instructiezwemmen en (als gevolg van stringentere wetgeving) in het toezicht tijdens het recreatief zwemmen. Gezien de volle bezettingsroosters in de zwembaden en rekening houdende met de demografische ontwikkelingen in Breda, verwachten wij dat een verdere groei van bezoekersaantallen in de komende jaren slechts marginaal zal zijn. Als gevolg van autonome en boventrendmatige prijsstijgingen voor met name energie (en in wat mindere mate voor personeel) verwachten wij dat de kosten in de komende jaren zullen toenemen. De focus zal derhalve moeten blijven liggen op een efficiënte en kostenbewuste exploitatie.
3.3 Marktanalyse In hoofdstuk 2 hebben wij reeds een aantal algemene ontwikkelingen geschetst die van invloed zijn op de exploitatie van sportaccommodaties in het algemeen. In deze paragraaf gaan wij nader in op de specifieke marktomstandigheden voor de zwembaden. Trends en ontwikkelingen De exploitatie van zwembaden in Nederland staat de afgelopen jaren onder druk als gevolg van:
stijgende kosten. De kosten stijgen doorgaans sterker dan de opbrengsten, omdat de indexering van tarieven vaak contractueel is vastgelegd en geen rekening houdt met de ontwikkeling van personeelskosten en energietarieven. Deze kosten maken voor circa 70% deel uit van de totale kosten van een zwembadexploitatie en hebben de afgelopen jaren een sterke stijging laten zien. Hoewel de energietarieven op dit moment gestabiliseerd zijn, wordt voor de komende jaren een verdere stijging verwacht; verscherping van de wetgeving. De zwembadenbranche is het afgelopen decennium geconfronteerd met verscherpte wetgeving, onder meer op het gebied van brandveiligheid en legionellabeheersing. Incidenten, waaronder verdrinkingsgevallen, krijgen bovendien veel aandacht vanuit de media. In dit kader verwachten wij dat in de nabije toekomst de eisen aan bijvoorbeeld het toezicht bij zwembaden aangescherpt zullen worden. Tevens verwachten wij dat ieder zwembad in Nederland aan de eisen van het Keurmerk Veilig en Schoon moet voldoen. In Breda beschikken alle accommodaties overigens al over dit keurmerk; toenemende concurrentie van andersoortige vrijetijdsaanbieders. Met name de fitnessbranche heeft goed ingespeeld op de toenemende behoefte aan individueel c.q. ongeorganiseerd sporten en werken aan de gezondheid. Het aanbod van fitnesscentra is dan ook sterk toegenomen. Daarnaast nemen internet, gamen en funshoppen een steeds groter deel van de vrijetijdsbesteding van de consument in.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 16
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Concurrentieanalyse In onderstaande kaart en tabel zijn de diverse zwembaden in de omgeving van Breda weergegeven.
Binnen- en combibaden Buitenbaden
naam binnen- en combibaden
plaats
omschrijving
activiteit
tarief
nadruk op
Sonsbeeck
Breda
subtropisch zwemparadijs
recreatief los bad
€
4,40
alle
wedstrijdbassin (25 x 15 meter)
doelgroep -jaarkaart per les
€
4,93
activiteiten
therapeutisch bassin
instructie - per les (45 min)
€
8,41
wedstrijdbassin (50 x 16 meter)
recreatief
€
3,70
instructie
horecagelegenheid
doelgroep - jaarkaart per les
€
4,48
verenigingen
instructie - per les (45 min)
€
8,41
buitenbad met lig- en speelweide horecagelegenheid de Wisselaar
zwemschool
Breda
Ulvenhout
doelgroepenbassin (12 x 8 meter) doelgroep
de 3 Berken Zwemvoorziening
Oosterhout
Arendonk zwembad
Oosterhout
De Blikken Willemsen sport zwembad De Banakker
doelgroep
instructie
Oosterhout Ettenleur
instructie
wedstrijdbassin (25 meter)
recreatief
€
3,20
alle
recreatiebassin
doelgroep - 10 baden per les
€
4,65
activiteiten
horecagelegenheid
instructie - per les (60 min)
€
7,85
wedstrijdbassin (25 x 15 meter)
recreatief
€
3,00
koffiecorner
doelgroep - 10 baden per les
€
4,65
instructie - per les (60 min)
€
7,85
instructiebassin
doelgroep
doelgroep
instructie
instructie
recreatiebassin
recreatief
€
2,90
wedstrijdbassin
doelgroep - leskaart per les
€
3,89
buitenbaden (2)
instructie - per les (60 min)
€
7,00
horecagelegenheid
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 17
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
buitenbaden Openluchtbad
Breda
wedstrijdbassin (50 x 16 meter)
Wolfslaar
recreatief
€
3,70
recreatief
recreatief
€
2,20
recreatief
recreatief
€
4,35
recreatief
recreatief
€
3,60
recreatief
recreatief
€
9,50
recreatief
recreatiebassin peuterbad met lig- en speelweide horeca / kiosk
Natuurbad
Prinsenbeek
De Kuil Recreatieoord
Natuurbad met ruime ligweide kiosk
Oosterhout
De Warande
wedstrijdbassin (50 meter) recreatiebassin uitgebreide recreatieweide horecagelegenheid
Het Puzzelbad
Terheijden
wedstrijdbassin (25 meter) recreatiebassin peuterbad met ligweide
Hoeven
Splesj
horeca / kiosk waterspeelparadijs
In het algemeen zijn binnenbaden voorzieningen met een gemeentelijk verzorgingsgebied. Dit geldt ook voor de zwembaden in Breda, met name zwembad De Wisselaar. Het verzorgingsgebied van Sonsbeeck strekt zich door haar recreatieve aantrekkelijkheid uit over de gemeentelijke grenzen. Alhoewel de tarieven zich wat lastig laten vergelijken, blijkt uit bovenstaande tabel dat de tarieven in Breda hoger liggen dan bij de concurrerende baden in de omgeving. Dit tarief is overigens te verantwoorden door het feit dat er in Breda sprake is van een beter, uitgebreider aanbod. Onderstaande tabel vergelijkt de tarieven van de zwembaden in Breda met die van andere zwembaden in middelgrote grotere steden in Nederland. plaats
Breda Apeldoorn
Arnhem Eindhoven Enschede
Groningen
Haarlem s-Hertogenbosch Nijmegen
Tilburg
Optisport Breda BV
zwembad
Sonsbeeck Wisselaar De Sprenkelaar Sportfondsenbad Malkander De grote Koppel Valkenhuizen Ir Ottenbad De Tongelreep Het Slagman Aquadrome De brug Helperbad De parrel Kardinge Boerhavebad De planeet Sportiom Dukenburg Oost West Stappengoor Reeshof
recreatief meerbaden los bad per bezoek € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € €
4,40 3,70 4,50 4,50 5,00 3,70 3,40 4,50 6,90 3,10 4,80 3,10 4,00 4,00 5,00 4,50 3,70 7,75 4,10 4,10 4,80 4,50 3,50
€ € € € € € €
3,67 3,08 4,05 4,05 4,05 3,08 2,83
€ € € € € € € €
2,35 3,70 2,35 3,33 3,33 4,17 3,75 3,08
€ € € € €
3,53 3,53 4,15 4,12 3,24
13-11-2009
doelgroep meerbaden per bezoek € € € € € € €
4,82 4,37 5,28 5,31 5,09 4,00 4,00
€ € € € € € € € € € € € € € €
4,69 4,40 4,40 4,40 5,33 5,33 5,33 6,22 6,00 6,12 5,75 5,75 5,75 5,44 5,44
instructie meerbaden per bezoek (45 min) € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € € €
8,41 8,41 8,46 8,47 8,47 5,85 5,85 5,77 5,77 7,50 7,50 7,50 8,00 8,00 8,00 8,08 9,75 6,95 6,73 6,73 6,73 6,20 6,20
pagina 18
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
BUITENBADEN Plaats
voorverkoop
zomerverkoop
Breda Apeldoorn Arnhem Eindhoven Groningen Groningen Haarlem
Wolfslaar (buitenbad) Kristalbad Klarenbeek De Ijzeren man Hoogkerk De papiermolen De Houtvaart
zwembad €
los bad 3,70
€
38,00
€
69,10
€ € € € €
3,80 3,00 4,30 5,00 3,60
€ € € € €
72,50 37,50 48,00 64,10 61,80
€ € € € €
90,00 37,50 53,00 70,40 82,40
Nijmegen
Goffertbad
€
4,10
€
80,00
In vergelijking met andere middelgrote steden zijn de zwemtarieven in Breda relatief laag voor het buitenbad, het recreatief zwemmen en voor de doelgroepactiviteiten. De tarieven voor het instructiezwemmen zijn daarentegen licht hoger. Het verzorgingsgebied van een buitenbad is in de meeste gevallen groter dan enkel de gemeente. Door de aanwezigheid van diverse zeer aantrekkelijke buitenbaden in de omgeving van Breda is dit voor de Wolfslaar niet het geval. De Wolfslaar ondervindt hevige concurrentie van vooral recreatieoord De Warande in Oosterhout en Waterspeelpark Splesj in Hoeven.
3.4 SWOT Op basis van de in hoofdstuk 2 beschreven algemene ontwikkelingen en de in voorgaande hoofdstukken opgenomen analyse van de huidige situatie en marktmogelijkheden hebben wij onderstaand een SWOT-analyse (Sterkten-Zwakten-Kansen-Bedreigingen) gemaakt van de Bredase zwembaden. Sterktes
Zwaktes
breed en gevarieerd aanbod van zwembaden en bassins, geschikt voor alle gangbare (maatschappelijke) bezoekersgroepen gevarieerd activiteitenaanbod ervaren en deskundig team van medewerkers, vriendelijk en behulpzaam personeel, aandacht voor gastgerichtheid. één grote organisatie, waardoor bundeling van promotiekracht, inhoudelijke expertise en flexibiliteit gezonde financiële exploitatie, goede beheersing van de kosten de zwembaden beschikken over het Keurmerk Veilig & Schoon relatief goedkope vorm van vrijetijdsbesteding
beperkte multifunctionele gebruiksmogelijkheden van het 50 meterbassin in De Wisselaar, mede in relatie tot de capaciteit van de kleedvoorziening beperkte watercapaciteit, daardoor spanning in beschikbaarheid voor bepaalde doelgroepen beheersbaarheid van de hygiëne op drukke tijdstippen communicatie met bezoekers/gebruikers over openingstijden en tarieven gevoel van (sociale) onveiligheid bij gasten. beperkte horecavoorziening Wolfslaar
Kansen
Bedreigingen
Verhogen maatschappelijk rendement (gastbeleving, tevredenheid bewoners) door verhoogde aandacht voor communicatie/bekendheid met Bredase zwembaden mogelijkheden aanwezig voor optimalisering roosters en bassinbezetting benutten synergievoordelen meer bezoekers door verbetering marketing & promotie blijvende aandacht voor gezondheid vergrijzing, actiever wordende senioren groei van de Bredase bevolking in alle leeftijdscategoriëen Landelijk een toename van de sportparticipatie
Optisport Breda BV
door de economische recessie hebben consumenten een ander uitgavenpatroon en staan verenigingen onder druk (sponsoropbrengsten) toenemende concurrentie van andersoortig aanbod, waar zwembaden moeilijk mee kunnen concurreren (statisch fysiek productaanbod) stijgende kosten die meestal pas achteraf verdisconteerd kunnen worden via tarieven/subsidie verscherpte wetgeving
13-11-2009
pagina 19
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
De SWOT-analyse vormt een belangrijke onderlegger voor onze visie op de exploitatie voor de komende verlengingsperiode.
3.5 Visie op de exploitatie De zwembaden in Breda zijn aantrekkelijke, eigentijdse en goed geoutilleerde voorzieningen. Een deskundig en ervaren team verzorgt dagelijks een breed aanbod aan zwemactiviteiten. Dit werpt haar vruchten af. De zwembaden worden goed bezocht en de activiteitenroosters zijn nagenoeg volledig gevuld. De kwaliteit en de dienstverlening worden door de gebruikers als ruim voldoende beoordeeld. De strategie voor de komende jaren kan als volgt worden omschreven: "het hoge maatschappelijke rendement de komende jaren behouden door een goed op de bevolking van Breda toegesneden activiteitenschema. Een efficiënt ingerichte en professionele organisatie focust op optimalisatie met betrekking tot kwaliteit, veiligheid, hygiëne en gastgerichtheid.” In aansluiting op de trends en ontwikkelingen, alsmede de aangegeven verbeterpunten dienen de zwembaden zich de komende jaren te focussen op: 1. een goede balans tussen de verschillende activiteiten in de zwembaden; 2. het benutten van aanwezige synergievoordelen; 3. voortdurende aandacht voor service, kwaliteit en veiligheid. Onderstaand gaan wij nader op deze speerpunten in. Ad 1) Goede balans tussen verschillende activiteiten in de zwembaden. Optisport probeert het activiteitenaanbod zo optimaal mogelijk in te richten. De gebruiksroosters van de bassins worden ieder jaar nieuw opgesteld. Hiervoor vindt overleg plaats met diverse gebruikersgroepen (verenigingen, scholen). De afgelopen jaren zijn de gebruiksroosters goed gevuld geraakt. Om de markt van de Bredase zwembaden optimaal te kunnen bedienen worden door Optisport continu innovatieve en op de markt toegespitste activiteiten ontwikkeld. Onze leidraad daarbij is de Optisport Cliënt Cycle:
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 20
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
De Optisport Cliënt Cycle is een dynamisch model, gericht op verschillende doelgroepen. Daarmee uiteraard voortdurend onderhevig aan ontwikkeling en afgestemd op trends. De mix van activiteiten welke in Breda wordt aangeboden is maatwerk en wordt afgestemd op de levensfase waarin de inwoners zich bevinden. Wanneer zich bijvoorbeeld veel gezinnen met jonge kinderen in de gemeente vestigen, verlegt de nadruk zich in het programma naar Baby-, Peuter-, Kleuterzwemmen. De trend in Breda richting vergrijzing zal betekenen dat de komende jaren meer activiteiten in het rooster worden opgenomen die specifiek voor deze doelgroep bestemd zijn. Hetzelfde geldt voor activiteiten, gericht op gezondheid en “welness” van onze bezoekers. Bij het verder ontwikkelen van nieuwe activiteiten, stellen wij voor hier ook overleg te voeren met de gemeente. Daarbij kunnen wij in gezamenlijkheid de functie bezien die de zwembaden kunnen bieden, ook in de uitvoering van gemeentelijk beleid (bijvoorbeeld op het gebied van de WMO). Voor Optisport Breda maar ook Optisport breed streven wij ernaar om een netwerk te creëren met zorgpartners om optimaal in te kunnen spelen op de behoefte bij inwoners om aan de gezondheid te werken. Optisport ervaart een krapte aan beschikbaar zwemwater c.q. beschikbare bassins in Breda. Zoals ook blijkt uit de activiteitenroosters zijn de baden momenteel op ieder moment van de dag gevuld. Om de openingstijden beter af te kunnen stemmen op de (capaciteits-)behoefte, zal Optisport nader onderzoeken op welke manieren de bassins efficiënter kunnen worden benut. Hierop vooruitlopend lijken in elk geval mogelijkheden aanwezig om het schoolzwemmen efficiënter in te delen. Ook het flexibeler verplaatsbaar maken van het ponton in het 50-meterbassin, waardoor het mogelijk wordt het bassin eenvoudiger gescheiden te exploiteren, is hierin een nader te onderzoeken optie. Bij een dergelijke maatregel zal ook kritisch gekeken moeten worden naar de capaciteit van de aanwezige kleedvoorzieningen. Bovengenoemde maatregelen vereisen aanpassingen en (dus) investeringen aan de accommodaties. Deze zullen afgewogen moeten worden tegen het financieel en maatschappelijk rendement. Wij zullen hiervoor begin 2010 concrete voorstellen formuleren. Hetzelfde geldt voor de horecavoorziening in Wolfslaar. Deze lijkt krap bemeten in relatie tot de grootte van de voorziening. Ook hier zullen wij onderzoek doen naar hoe deze functie te optimaliseren. Overigens denken wij dat door het wijzigen van de lay-out van het uitgiftepunt al de nodige voordelen kunnen worden behaald. Voor komend zwemseizoen zullen wij de gemeente een voorstel doen omtrent hoe hier verder mee om te gaan. Overigens gaan wij ervan uit dat de huurovereenkomst met de beachvolleybalbvereniging in Wolfslaar ook de komende exploitatieperiode zal worden gecontinueerd. Ad 2) Het verder benutten van aanwezige synergievoordelen Met de overname door Optisport van Sportijn zijn diverse synergievoordelen mogelijk in ondermeer het management, administratie en inzet van personeel. Om hiervan optimaal te kunnen profiteren is in 2008 een aanvang gemaakt met het samenvoegen van beide organisaties.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 21
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
De komende jaren willen wij deze synergievoordelen verder uitbouwen en benutten. Belangrijk daarin is de samenvoeging van de ondersteunende diensten, direct ressorterend onder een krachtig operationeel manager in Breda. Door de samenbundeling van krachten en expertise op het gebied van marketing en PR, onderhoud en administratie kan flexibeler worden ingespeeld op de dagelijkse praktijk. Dit bevordert de kwaliteit van de dienstverlenging en een positieve gastbeleving. Ad 3) Aandacht voor service, kwaliteit en veiligheid. Vrolijk sporten is veilig sporten. De veiligheid in accommodaties heeft bij Optisport permanente aandacht en hoge prioriteit! Alle zwembaden in Breda beschikken, gelijk bijna alle accommodaties van Optisport, over het Keurmerk “Veilig en Schoon”. Voor dit keurmerk, uitgegeven door de Stichting Zwembadkeur, wordt jaarlijks een audit uitgevoerd op de veiligheids- en hygiëneprocedures in het zwembad. Deze audits worden uitgevoerd door onafhankelijke keuringsinstanties. Om het keurmerk ook te behouden is een handboek veiligheid zwembaden door Optisport ontwikkeld. Dit handboek is ook in Breda operationeel. Medewerkers werken volgens de voorschriften uit dit handboek. Ter voorkoming van ongeregeldheden, overlast en diefstal in de accommodaties is in veel regio’s het protocol “vrolijk en veilig” ingevoerd. In dit protocol worden vaste afspraken gemaakt tussen zwembaden, politie en Openbaar Ministerie omtrent hoe te handelen bij ongeregeldheden. Middels een standaard procedure wordt opgetreden bij overlast en bij het identificeren van degenen die zich niet aan de gedragsregels houden. De voorschriften in het handboek veiligheid van Optisport zijn opgesteld overeenkomstig het protocol “vrolijk en veilig”. In 2010 willen wij ernaar streven, in samenwerking met politie en Openbaar Ministerie, dit protocol ook in te voeren voor de accommodaties in Breda.
Naast genoemde invoering van het protocol zien wij ook voor de wat kortere termijn nog verbetermogelijkheden op dit gebied. In hoofdstuk 6 gaan wij hier nader op in.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 22
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
4 KUNSTIJSBAAN In 2000 hebben Optisport en ontwikkelingspartner Vaessen Algemeen Bouwbedrijf de opdracht gegund gekregen voor enerzijds de ontwikkeling, realisatie en anderzijds de exploitatie van een nieuwe overdekte kunstijsbaan in Breda. Dit hoofdstuk gaat nader in op het productaanbod, de huidige exploitatie en de marktmogelijkheden van deze kunstijsbaan.
4.1 Productaanbod De Kunstijsbaan Breda is gesitueerd op een sportcluster met onder meer zwembad De Wisselaar, het Racketcentrum en Fitnesscentrum Arendse. De kunstijsbaan betreft een moderne, multifunctionele, overdekte schaatsbaan met een 400-meter ijsbaan en een 30 x 60 meter ijshockeyveld op het middenterrein. Het overige gedeelte van het middenterrein is ingericht met een 'koek & zopie', een luchtkussen, igloglijbaan en een speciaal kunstijsbaantje voor de allerkleinsten. In de ijsbaan is tevens een schaatsverhuurshop aanwezig en worden schaatslessen gegeven door een schaatsschool. Het buitenterrein voorziet in ruime parkeermogelijkheden. Om bij meerdere activiteiten op het sportcluster de parkeerproblematiek tot een minimum te beperken, zijn goede afspraken gemaakt tussen gemeente en de exploitanten op het sportcluster over de afstemming van evenementen, het reserveren van parkeerruimte en de inzet van parkeerregelaars.
Het productaanbod wordt aangevuld met een sfeervol schaatsrestaurant met karakteristieke aankleding die voor het onmiskenbaar 'ouderwets gezellige' schaatsgevoel zorgt voor zowel de recreatieve als vereniging- en wedstrijdschaatser. De ijsbaan is een prima locatie voor het organiseren van (bedrijfs-)feesten en evenementen. Onlangs is het bestemmingsplan gewijzigd waardoor het mogelijk is om in de kunstijsbaan ook een aantal grotere evenementen per jaar te organiseren. In verband met de wettelijke eisen en de in dit kader noodzakelijke en zeer kostbare bouwtechnische ingrepen, wordt er in de praktijk slechts incidenteel gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot het organiseren van evenementen. Het jaarlijks terugkerend Brakkefestival vindt uiteraard wel in de schaatsbaan plaats. Contractueel met de gemeente Breda is opgenomen dat de kunstijsbaan 22 tot 30 weken per jaar geopend is. Gedurende deze openingsweken hanteert Optisport een horizontale programmering. Door de week en in het weekend is de ijsbaan vanaf 10:00 uur geopend voor reactief schaatsen. In de
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 23
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
middag na schooltijd en in de vroege avond is er plaats voor de verenigingen. In de late avond vanaf 20:00 uur is er weer ruimte voor de recreatieve schaatser. Het huidige openstellingsrooster is als bijlage bij dit businessplan opgenomen. In de schaatsbaan vinden regelmatig wedstrijden (zoals het marathonschaatsen) en (bedrijfs-) evenementen plaats. De openingstijden behoeven hier in het algemeen niet voor te worden aangepast. Wedstrijden vinden in de regel buiten de reguliere openingstijden plaats en evenementen worden parallel aan het recreatieve schaatsen georganiseerd. Onlangs heeft de gemeente Breda het besluit genomen om de ijsbaan van een nieuwe boarding te voorzien. Met name voor de verenigingen is dit een welkome aanvulling op het aanbod van de Schaatsbaan. Naast bovengenoemde, voornamelijk sterke punten van de schaatsbaan, zijn er ook een aantal aandachtspunten te benoemen. Als voornaamste gelden de volgende: De inrichting van het middenterrein werkt sfeerverhogend. De gebouwtjes ontnemen echter het zicht op het achterste deel van de schaatsbaan, hetgeen bij wedstrijden storend kan werken voor met name de toeschouwers. De horecavoorziening wordt door een deel van de gasten als onvoldoende ervaren. De Bredase IJsfederatie zou graag beschikken over meer gebruiksuren van de schaatsbaan. Andere belangrijke aandachtspunten zijn van bouwkundige aard. De corrosievorming bij het dak, de toplaag van de baan en de ijsmachine die niet optimaal functioneert zijn belangrijke punten die aandacht verdienen. Met de gemeente Breda wordt over deze onderwerpen inmiddels overleg gevoerd, met als doel te komen tot structurele oplossingen. In overleg met de gemeente is daarom besloten deze punten buiten het kader van dit businessplan te laten.
4.2 Huidige situatie In deze paragraaf bespreken we de huidige situatie omtrent het bezoek aan de ijsbaan en de ontwikkelingen in de exploitatie. Qua financiële resultaten hebben wij echter alleen de gecombineerde resultaten van zowel de Kunstijsbaan als het Racketcentrum. Ontwikkeling bezoekersaantallen Onderstaande tabel geeft aan hoe de bezoekersaantallen aan de ijsbaan zich de afgelopen jaren hebben ontwikkeld. Schaatsbaan
2006
2007
2008
recreatief
146.208
152.944
145.563
instructie
5.696
4.924
5.039
vereniging
25.324
27.448
34.591
5.936
8.103
scholen totaal
Optisport Breda BV
183.164
193.419
7.616 192.809
13-11-2009
pagina 24
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Het bezoek aan overdekte ijsbanen is mede afhankelijk van de weersomstandigheden in de winter. Bij een koude winter met vroeg natuurijs is iedereen in de stemming om te gaan schaatsen. Als pas laat in de winter of tijdens de kerstvakantie sprake is van natuurijs, is de kans groot dat er weinig animo is voor overdekt schaatsen. Het recreatieve bezoek aan de Kunstijsbaan Breda heeft in 2007 een opleving gehad als gevolg van de vele media-aandacht met programma's als Schaatsen met Sterren en Dancing on Ice. In 2008 is, mede door het natuurijs gedurende de kerstperiode, het recreatieve bezoekersaantal weer teruggelopen naar het niveau van 2006. Omdat het aantal schaatsers vanuit verenigingen is toegenomen, is het totaal aantal bezoekers in 2008 gelijk aan het voorgaande jaar. Ontwikkeling financiële resultaten Onderstaand overzicht worden de opbrengsten en kosten van de ijsbaan en het racketcentrum aangegeven (exclusief BTW). Schaatsbaan/racketcentrum resultaten OPBRENGSTEN
2006
2007
2008
2.048.190
2.171.174
2.017.444
w.o. ijsbaan
909.963
965.164
903.491
racketcentrum
331.302
350.774
363.716
overige
806.925
855.236
750.237
subsidie
-
-
-
2.110.368
2.138.090
2.002.056
w.o. personeel
729.743
825.030
722.082
energie
200.783
222.571
243.560
onderhoud
259.802
164.691
133.804
huur
325.201
336.887
330.738
overige
594.839
588.911
571.872
RESULTAAT
62.178-
33.084
15.388
KOSTEN
Na het exploitatieverlies in 2006, dat voornamelijk werd veroorzaakt door hogere onderhoudsuitgaven, heeft Optisport Breda in 2007 en 2008 een bescheiden exploitatiewinst geboekt op de kunstijsbaan/racketcentrum. Als gevolg van het afnemend aantal recreatieve bezoekers zijn de opbrengsten bij de ijsbaan in 2008 gedaald. De opbrengsten bij het racketcentrum laten tot op heden een stabiele ontwikkeling zien. In de post overige opbrengsten zitten onder meer de opbrengsten horeca en evenementen. De opbrengst horeca is mede afhankelijk van het recreatieve gebruik van de ijsbaan en is mede daardoor in 2008 afgenomen. Ook de opbrengsten uit evenementen staat onder druk vanwege een beperking van de mogelijkheden voor evenementen in de ijsbaan en het racketcentrum.
4.3 Marktanalyse In de marktanalyse kijken wij enerzijds naar specifieke trends en ontwikkelingen voor kunstijsbanen en anderzijds naar de aanwezige concurrentie.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 25
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Trends en ontwikkelingen Voor ijsbanen signaleren wij onderstaande relevante trends:
Schaatsen is van oudsher een veel beoefende sport in Nederland. Schattingen geven aan dat tijdens periodes met natuurijs vier tot vijf miljoen Nederlanders de schaatsen onderbinden. Het natuurijs is dan een ontmoetingsplaats en heeft daarmee naast een sportieve en recreatieve functie ook een belangrijke sociale functie. Door het grote aantal initiatieven voor realisatie van nieuw ijsbanen in Nederland zal de concurrentie in de toekomst heviger worden. Een factor die niet te beïnvloeden is, maar wel invloed heeft op de bezoekersaantallen is het weer: een seizoen met natuurijs aan het begin van de winter (december, januari) resulteert in stijgende bezoekersaantallen in de periode daaropvolgend; een seizoen met natuurijs in de maanden januari en februari leidt tot dalende bezoekersaantallen in de laatste maand van de winter; in het jaar volgend op een winter met veel natuurijs neemt het bezoek aan kunstijsbanen weer toe; in een winterseizoen met onbestendig weer (veel wind en regen) daalt het bezoek aan onoverdekte kunstijsbanen.
Concurrentieanalyse De schaatsbaan in Breda heeft een regionale functie. Onderstaande tabel geeft inzicht in de concurrerende kunstijsbanen (overdekt en semi-overdekt) op maximaal 50 km afstand tot Breda. naam
plaats
schaatsbaan Breda Breda
Type
omschrijving
afstand tot breda
overdekt
400-meterbaan
-
ijshockeybaan IJssportcentrum
Tilburg
overdekt
ijshockeybaan
30 km
Dordrecht
overdekt
200-meterbaan
30 km
Tilburg Drechtstedenhal
ijshockeybaan Sportiom
‘s- Hertogenbosch
overdekt
ijshockey
50 km
fun-ice baan
Tilburg Het voormalig IJssportcentrum Tilburg bestaat enkel uit een ijshockeybaan. Er komen jaarlijks ongeveer 120.000 bezoekers. Het grootste gedeelte hiervan bestaat uit bezoeken vanuit verenigingen ( ± 75.000). In september 2009 wordt echter een nieuwe ijsbaan in Tilburg geopend: Ireen Wüst IJsbaan. Deze ijsbaan zal beschikken over een 400 meter baan met in het midden een baan van 30 x 60 meter, onder andere geschikt voor ijshockey. Door de ontwikkeling van de nieuwe ijsbaan zal Tilburg voor de recreatieve schaatser aantrekkelijker worden.
Dordrecht De Drechtstedenhal in Dordrecht beschikt over een ijshockey / kunstschaatsbaan van circa 30 x 60 meter met daar omheen een ring voor hardrijders van 220 meter. In het schaatsseizoen 2006/2007 kwamen er ongeveer 200.000 bezoekers naar de Drechtstedenhal. Medio 2010 wordt de ijshal
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 26
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
vervangen door eenzelfde type schaatsbaan als onderdeel van de Sportboulevard Dordrecht. Hier komt een 250-meter baan met bochten als bij een 400-meter baan. Optisport zal de exploitatie van de Sportboulevard gaan verzorgen. De nieuwe ijsbaan in Dordrecht is, behalve concurrent, ook samenwerkingspartner als het gaat om het behalen van eventuele synergievoordelen. ‘s-Hertogenbosch De schaatsbaan in het Sportiom in ’s Hertogenbosch bestaat uit een ijshockeybaan en een fun-ice baan. De fun-ice baan is een thema-ijsbaan, welke zeer geschikt is voor de recreatieve bezoeker. In het schaatsseizoen 2006/2007 kwamen er ongeveer 75.000 recreatieve bezoekers. Etten-leur Naast de overdekte en semi-overdekte ijsbanen ondervindt de schaatsbaan in Breda ook concurrentie van een onoverdekte ijsbaan. De kunstijbaan in EttenEtten-Leur, op ongeveer 15 km afstand van de schaatsbaan in Breda, bestaat uit een 18 x 38 meter baan. Jaarlijks wordt deze schaatsbaan door zo’n 15.000 personen bezocht. Rotterdam De gemeente Rotterdam is voornemens een overdekte 400-meter kunstijsbaan in het Stadionpark te Rotterdam te realiseren. De ijsbaan zal onderdeel uitmaken van de grootschalige plannen inzake de vernieuwing en uitbreiding van het sportcluster bij het voetbalstadion De Kuip. Conclusie In de huidige situatie heeft de Schaatsbaan in Breda een relatief gunstige concurrentiepositie. De schaatsbanen in de omgeving zijn geen 400-meterbanen en vooral gericht op de recreatieve schaatser. Het aanbod van schaatsbanen zal de komende jaren nog toenemen door de komst van de schaatsbaan in Dordrecht. Als gevolg van de ontwikkelingen in Tilburg (en in een later stadium wellicht ook in Rotterdam) zal de schaatsbaan in Breda de komende jaren ook concurrentie krijgen van andere 400-meterbanen.
4.4 SWOT Op basis van de in hoofdstuk 2 beschreven algemene ontwikkelingen en de in voorgaande hoofdstukken opgenomen analyse van de huidige situatie en marktmogelijkheden hebben wij onderstaand een SWOT-analyse gemaakt van de Kunstijsbaan Breda.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 27
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Sterktes
Zwaktes
mooie, complete en sfeervolle voorziening goed ijs door overkapping geschikt om onder alle weersomstandigheden te schaatsen geschikt voor zowel de recreatieve schaatser als voor de wedstrijdsporter een ervaren en deskundig team van medewerkers één grote organisatie, waardoor bundeling van promotiekracht, inhoudelijke expertise en flexibiliteit accommodatie leent zich goed voor de organisatie van (bedrijfs-)evenementen goede parkeervoorzieningen
Kansen
bezoek aan een overdekte schaatsbaan is afhankelijk van (de momenten van) natuurijs. niet geschikt als topsportlocatie horecavoorziening beperkt diverse bouwkundige aandachtpunten waardoor de exploitatiekosten onder druk staan beheersbaarheid schoonmaak tijdens grote drukte
Bedreigingen
blijvende aandacht voor gezondheid vergrijzing, actiever wordende senioren schaatsen geniet in Nederland grote belangstelling stijging van het aantal inwoners in Breda media-aandacht voor schaatsen en kunstrijden, middels Olympische Spelen, Wk's en entertainmentprogramma's
door de economische recessie hebben consumenten een ander uitgavenpatroon en staan verenigingen onder druk (sponsoropbrengsten) toenemende concurrentie van andersoortig aanbod, waar ijsbanen moeilijk mee kunnen concurreren (statisch fysiek productaanbod) toenemende concurrentie door de ontwikkeling van schaatsbanen in de directe omgeving stijgende kosten die meestal pas achteraf verdisconteerd kunnen worden via tarieven verscherpte wetgeving
De SWOT-analyse vormt een belangrijke onderlegger voor onze visie op de exploitatie voor de komende jaren.
4.5 Visie op de exploitatie schaatsbaan De kunstijsbaan in Breda is een aantrekkelijke en sfeervolle voorziening, die zeer geschikt is voor recreatief schaatsen, schaatslessen en schaatstrainingen in verenigingsverband. De schaatsbaan is als lokatie voor topsportevenementen minder geschikt door het ontbreken van ruime tribunecapaciteit. De ijsbaan heeft een regionale functie. Als gevolg van de ontwikkeling van ijsbanen in de directe omgeving (Tilburg, Dordrecht en mogelijk Rotterdam) zal de Kunstijsbaan Breda de komende periode hevige concurrentie krijgen. De huidige bezoekersaantallen zullen daarmee onder druk komen te staan! De strategie voor de komende jaren laat zich als volgt omschrijven: “In een toenemend concurrerende omgeving, het stimuleren van het bezoek door het multifunctionele gebruik van de Schaatsbaan verder te optimaliseren met een team dat servicegericht werkt”. Om de schaatsbaan aantrekkelijk te houden zal de aandacht de komende periode gericht moeten zijn op de aanwezige sterke punten van de voorziening. Daarbij is het o.i. exploitatietechnisch niet verantwoord een uitgesproken keuze te maken voor één specifieke doelgroep. De aantrekkelijkheid van de accommodatie voor zowel de recreant als voor de verenigingsschaatser dient juist verder te worden uitgenut. In bovengenoemde strategie is de nieuw aan te brengen boarding bijvoorbeeld een belangrijke ontwikkeling. Daarnaast zal Optisport onderzoek doen naar de mogelijkheden om de opstallen, maar wel flexibeler te maken zodat deze bij wedstrijden niet of minder het zicht op de schaatsbaan ontnemen. Het behoud van opstallen (op het middenterrein of langs de buitenkant van de baan) is Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 28
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
echter wel van belang om bij grote drukte de krapte in de horeca op te kunnen vangen. Het activiteitenrooster dient op een evenwichtige manier ruimte te blijven bieden aan de verschillende functies van de schaatsbaan. Voor een gezonde exploitatie richting de toekomst is het van belang dat de gesignaleerde bouwkundige aandachtspunten van de Schaatsbaan worden opgelost. Met de gemeente wordt hierover inmiddels overleg gevoerd. Optisport zal zich ook de komende jaren blijvend richten op een goede programmering en het binnenhalen van diverse doelgroepen en evenementen. Gebruik makend van de goede naam van de Schaatsbaan en een goed netwerk binnen de schaatsbond gaan wij hierin actief en creatief te werk. Dit doen wij door bijvoorbeeld niet alleen evenementen te faciliteren; ook de organisatie ervan kunnen wij voor onze gasten verzorgen. Aan onze gasten worden arrangementen aangeboden die ook combinaties leggen van de schaatsbaan met bijvoorbeeld het zwembad. De communicatie voor de schaatsbaan zal duidelijk herkenbaar zijn en gericht op de vele mogelijkheden die de schaatsbaan biedt, de ruime openstelling alsmede op de goede ligging en bereikbaarheid van de voorziening. De exploitatie is gericht op service en kwaliteit. Een goede serviceverlening staat of valt bij het in de accommodatie werkzame personeel. Gelijk de huidige situatie zal het personeel getraind worden op gastgerichtheid. Ook voorzien wij, door de samenvoeging van de organisatie met die van de zwembaden, een bundeling van promotiekracht, expertise en flexibiliteit, hetgeen de gastbeleving positief zal beïnvloeden.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 29
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
5 RACKETCENTRUM In dit hoofdstuk gaan wij nader in op het Racketcentrum dat sinds 2000 door Optisport wordt geëxploiteerd.
5.1 Productaanbod Het Racketcentrum Breda is een multifunctionele sportaccommodatie met oorspronkelijk 12 indoor tennisbanen verdeeld over drie aaneengeschakelde hallen. Vanwege de afnemende belangstelling voor overdekt tennissen is in 2004 één tennishal aangepast tot een volwaardige, multifunctionele sporthal, waarin alle gangbare zaalsporten kunnen plaatsvinden. In de huidige situatie telt het Racketcentrum derhalve nog 8 overdekte tennisbanen, waarvan 4 tapijt banen en 4 descol banen. De sporthal biedt gelegenheid voor 16 badmintonvelden, 5 volleybalvelden, 6 bowlsmatten, een veld voor zaalvoetbal, hockey en handbal, alsmede korfbal- en basketbalmogelijkheden.
Het racketcentrum maakt onderdeel uit van het sportcluster, samen met de schaatsbaan, zwembad De Wisselaar en Fitnesscentrum Arendse. Door de gunstige ligging is het sportcentrum goed bereikbaar en zijn er goede parkeermogelijkheden. Door de recente wijzigingen in het bestemmingsplan is het mogelijk een aantal maal per jaar (meerdaagse) evenementen te organiseren voor circa 2.000 bezoekers. Behalve de sporthal en de tennishallen, beschikt het Racketcentrum verder over 4 squashbanen en 5 tennisbanen buiten (gravel). Recentelijk is de horeca van het Racketcentrum door Optisport grondig
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 30
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
aangepakt, waardoor er nu sprake is van een aantrekkelijk sportcafé met zaalruimte voor zakelijke en feestelijke bijeenkomsten. Naast bovengenoemde, voornamelijk sterke punten van het racketcentrum, zijn er ook een aantal aandachtspunten te benoemen. Als voornaamste aandachtspunt geldt, dat het aanpassen van één van de tennishallen tot een sporthal heeft geleid tot een intensiever en multifunctioneler gebruik van de accommodatie. De sanitaire voorzieningen, de kleedvoorzieningen en de opslag voor sport- en spelmaterialen zijn hier echter niet op aangepast, hetgeen in de huidige situatie tot capaciteitsproblemen leidt.
5.2 Huidige situatie In bijlage 3 hebben wij de activiteitenroosters van het racketcentrum opgenomen. Onderstaande tabel geeft de bezettingspercentages van het racketcentrum per haldeel. bezettingsgraad sporthal 1 sporthal 2 (descol) sporthal 3 (tapijt) buitenvelden
dag 43% 24% 22% 18%
avond 83% 60% 64% 67%
weekend gemiddeld 91% 72% 3% 29% 26% 38% 13% 33%
Hierbij kunnen de volgende opmerkingen worden geplaatst: in de avonduren is de multifunctionele sporthal (sporthal 1) goed bezet, met name in de avonduren en in de weekenden; de tennisbanen worden enerzijds vast verhuurd aan particulieren en verenigingen en anderzijds incidenteel verhuurd. Met name overdag is er nog ruimte voor verenigingen; de squashbanen hebben een aantal vaste particuliere gebruikers in de avonduren. Overdag en in de weekenden zijn er geen vaste gebruikers en vindt er incidentele verhuur plaats; de buitentennisvelden worden zowel ’s avonds als overdag (met uitzondering van maandag, woensdag en vrijdag) redelijk verhuurd. De bezetting in de weekenden is bijzonder mager. In paragraaf 4.2 hebben wij reeds de financiële resultaten besproken, aangezien voor het racketcentrum en de kunstijsbaan één administratie wordt gevoerd.
5.3 Marktanalyse Trends en ontwikkelingen Specifiek voor racketcentra zien wij de volgende ontwikkelingen: De Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond is één van de grootste sportbonden van Nederland. De animo voor tennis in Nederland is relatief groot en behoort tot de meest beoefende sporten. Het aantal bij de KNLTB aangesloten leden laat de afgelopen jaren echter een lichte daling zien. De Squash Bond Nederland is een relatief zeer kleine sportbond met een jaarlijks toenemend aantal leden. Squash wordt voornamelijk in de recreatieve sfeer beoefend. De exploitatie van overdekte tennisbanen staat onder druk. Mede als gevolg van een toename van all-weather banen in Nederland is de behoefte aan overdekt tennissen aanmerkelijk geslonken. Dit heeft ertoe geleid dat de bezetting van overdekte banen landelijk afneemt en het aanbod van tennishallen de afgelopen jaren is gedaald.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 31
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
Vanwege de teruglopende bezetting zoekt men doorgaans naar alternatieve bestemmingen voor de tennishallen in de vorm van kinderspeelparadijzen, evenementenhallen en, zoals in Breda, sporthallen.
Concurrentieanalyse Sporthallen en racketcentra zijn in tegenstelling tot een kunstijsbaan met name gericht op inwoners uit de directe omgeving. In dit kader geeft onderstaande kaart en tabel alleen de diverse sporthallen/tennishallen in Breda weer.
Naam
Omschrijving
exploitatie
beheer
racketcentrum
4 squashbanen
Optisport
beheerder aanwezig
BRESS
beheerder aanwezig
gemeente
beheerder aanwezig
Stichting ulvenhouts welzijn
Beheerder aanwezig
8 tennisbanen binnen 5 tennisbanen buiten Sporthal Inslag sportcentrum
6 squashbanen sporthal (1800 m²)
gemeentelijk sportcentrum
Grote hal 26 x 48 m
(onderzoek gaande naar nieuw sportcentrum)
Voorhal 12 x 26 m
Tennishallen divers
3 tennisbanen binnen 5 tennisbanen buiten 3 squashbanen Diverse blaashallen in het winterseizoen (o.a. markant en sportpark Prinsenbeek)
tennisverenigingen
sporthal de Doelen
Grote hal 28 x 42 m
gemeente
sleutelbeheer
sporthal de Drie Linden
Grote hal 28 x 48 m
gemeente
sleutelbeheer
Sport & Partycentrum Ulvenhout
sporthal Haagse Beemden
Grote hal 24 x 42 m
gemeente
beheerder aanwezig
sportzaal Raaimoeren
Grote hal 22 x 32 m
gemeente
sleutelbeheer
Naast bovengenoemde sporthallen beschikt de gemeente nog over verschillende sportzalen en gymzalen ten behoeve van bewegingsonderwijs en verenigingsgebruik.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 32
Businessplan 2011-2021
Sportaccommodaties Breda
De gemeente Breda beschikt over een uitgebreid aanbod van sportzaalfaciliteiten voor het lokale bewegingsonderwijs en verenigingsleven. De sporthal in het Racketcentrum is daarin bijzonder, omdat deze oorspronkelijk volledig bestemd was voor tennis. Op het gebied van overdekt tennis en squash is het aanbod echter beperkt. De dichtstbijzijnde tennishal bevindt zich in Teteringen (Sportcentrum Teteringen). Op het gebied van zakelijke en feestelijke evenementen bevinden zich in Breda diverse voorzieningen die in meer en mindere mate concurreren met het Racketcentrum en de Kunstijsbaan als evenementenlocatie. Een belangrijke mogelijke nieuwe concurrent is het project Park Bavelse Berg Breda. Indien hier een evenementenhal zal worden gerealiseerd (hetgeen vooralsnog onzeker is) dan is dit een concurrentie voor de evenementen in het Racketcentrum.
5.4 SWOT Op basis van de in hoofdstuk 2 beschreven algemene ontwikkelingen en de in voorgaande hoofdstukken opgenomen analyse van de huidige situatie en marktmogelijkheden hebben wij onderstaand een SWOT-analyse gemaakt van het Racketcentrum Breda. Sterktes
Zwaktes
grote, multifunctionele accommodatie geschikt voor tennis, squash en voor diverse zaalsporten. geschikt voor de organisatie van evenementen zeer aantrekkelijke horeca goede, redelijk diverse basisbezetting goede bereikbaarheid en parkeermogelijkheden een ervaren en deskundig team van medewerkers één grote organisatie, waardoor bundeling van promotiekracht, inhoudelijke expertise en flexibiliteit
faciliteiten van de accommodatie niet ingericht op gebruik als sporthal (te weinig kleed- en sanitairruimte) diverse bouwkundige beperkingen mbt kleed- en sanitairruimte en berging. beheersbaarheid schoonmaak tijdens grote drukte
Kansen
Bedreigingen
blijvende aandacht voor gezondheid vergrijzing, actiever wordende senioren groei van het aantal inwoners in Breda mogelijkheden om in te spelen op de behoefte aan ongeorganiseerd sporten en werken aan de gezondheid (goede marketing en promotie)
door de economische recessie hebben consumenten een ander uitgavenpatroon en staan verenigingen onder druk (sponsoropbrengsten) toenemende concurrentie van andersoortig aanbod, waar racketcentra moeilijk mee kunnen concurreren (statisch fysiek productaanbod) minder evenementen door beperking vergunning, krappere budgetten bij veel bedrijven en mogelijk de opening Bavelse Berg afnemende belangstelling voor overdekt tennissen Landelijk een afname van de deelname aan sportverenigingen
De SWOT-analyse vormt een belangrijke onderlegger voor onze visie op de exploitatie voor de komende jaren.
Optisport Breda BV
13-11-2009
pagina 33