10. Te bezichtigen in Brussel

Bouwen met baksteen 1/10

Te bezichtigen in Brussel nr 130 - driemaandelijks tijdschrift - januari-februari-maart 2010 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1 - 2de afdeling

Bouwen met baksteen is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren.

Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche http://www.baksteen.be e-mail: [email protected]

Adres: Kartuizersstraat, 19 bus 19 1000 Brussel

tel. (02) 511 25 81 ~ fax (02) 513 26 40

Druk:

inhoud Te bezichtigen in Brussel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Medisch huis en sociale appartementen te Schaarbeek ARJM architecture. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Appartementen in Anderlecht Lowette Architectuurbureau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Appartementen in Molenbeek Baneton-Garrino architecten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Binnenlandse architectuur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Woning en architectuurpraktijk in Zonhoven R2livin architects - Leander Kippers Baksteenprijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Een archeologisch centrum op de site van Pompei Thibaut Perpète - ISA Saint-Luc Luik Techniek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Baksteen en keramische dakpannen…wij zetten in op duurzaamheid Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten

BOUWEN MET BAKSTEEN 1234

eenenveertigste jaargang

2010

Te bezichtigen in Brussel

Foto: Serge Brison

De stad Brussel biedt soms aangename verrassingen. De kwaliteitsvolle architectuurprojecten langsheen de straten van volkswijken zorgen voor een zekere dynamiek en verfraaiing van deze plaatsen. Deze gebouwen zijn voorbeeldprojecten verspreid over de stad. Het renovatiebe leid in Brussel steunt blijkbaar op het feit dat een opmerkelijk gebouw, zelfs indien het alleenstaand is, de interesse wekt van de buurtbewoners. In deze wijken in het centrum van de stad vindt baksteen natuurlijk zijn plaats. Zijn weerstand en duurzaam heid zijn onmiskenbare voordelen.

1

2

BOUWEN MET BAKSTEEN 1 2 3 4 eenenveertigste jaargang 2010

Medisch huis en sociale appartementen te Schaarbeek ARJM architecture Foto’s: Serge Brison

Het begon met het initiatief

appartementen te bouwen.

met de stad geconfronteerd. Hoe aan

van de stad Brussel, via de vzw Renovas,

Dit initiatief kan vandaag de dag dienen

de inwoners een terras geven zonder

om een project met sociale waarde te

als de motor van de stadsrenovatie van

rechtstreeks aan de straat blootgesteld

creëren op de hoek van de straat die zich

de wijk.

te worden? De moeilijkheidsgraad is

in het centrum van de “Jerusalem”-wijk

echter nog groter, daar het terrein op

bevindt. De gemeenschappelijke benade-

Volgens de architecten van ARJM dient

een hoek is gesitueerd, pal tussen

ring van de architecten van ARJM bestond

men de stad te nemen zoals ze is, in

twee straten met veel verkeer. De hier

erin om een medisch huis en vijf sociale

al haar ruwheid. Het project wordt zo

voorgestelde oplossing bestaat uit het



2010

gebruik van transversale buitenruimten,

Rond een aantal ramen werd ook hel

een onrustig maar uitnodigend gelaat

vanzelfsprekend klein maar weg van de

dere baksteen in het metselwerk inge

in zien… misschien naar het beeld van

drukte van de stad.

voegd. We kunnen er een aanpassing

de stad zelf!

van de typologische wijkelementen in De architecten kwamen met de oplos

waarnemen.

sing naar voor om duurzame materialen

Een bekoorlijk gebouw, zonder tierlan tijntjes...

te gebruiken die voldoende bestendig

De architectuur van het project werd

waren om zich tegen de stad te “bevei

geïnspireerd door de portretten van

ligen” .... Ook de keuze om een don

Francis Bacon. De architecten hebben

kere baksteen te gebruiken, werd snel

het gebouw een “sympathiek” uitzicht

gemaakt.

gegeven. Daarom zullen sommigen er

www.arjm.be

3

4


Appartementen in Anderlecht Lowette Architectuurbureau bvba Werfopvolging: Annick Brison, architect

Foto’s: Serge Brison

Dit geheel van woningen voor

De architecten van het architectuur

Langs de straatzijde herinneren de bak

gezinnen met een gemiddeld inkomen te

bureau Lowette ontwierpen twee

stenen gevels met vier verschillende,

Anderlecht is gebaseerd op de wil van de

woningblokken gelegen langs twee

maar harmonieuze kleuren, aan de

gemeente en de GOMB om het huizenblok

parallelle straten en gebouwd op een

smalle perceelindeling van de aanpa

aan het Jorezplein te dynamiseren. Door

zelfde model. Zo ontstond een binnen

lende woningen. Het afwisselend volu

de vernieuwing en de kwaliteit, die deze

gebied dat uitsluitend voorbehouden is

mespel benadrukt bovendien het idee

architectuur aan de wijk biedt, heeft dit

voor de bewoners.

van naast elkaar geplaatste gebouwen.

project daar een nieuwe bezieling kunnen

Langs de kant van de binnenplaats is

teweegbrengen.

het echter de eenheid die primeert.



2010

Voor de twee blokken zijn er beige gevelbekledingen. De kwaliteit van de ruimtes stond cen traal bij het uitgangspunt van de archi tecten. Elke woning beschikt over een eigen buitenruimte - kleine tuin, balkon of loggia - die ofwel op de straat of op het binnengebied uitgeeft, naargelang de oriëntatie. Bovenop het kleurenspel ontketent het gebouw ten slotte een zekere subtili teit. Zo zijn de talrijke details interes sant, hoewel niet altijd zichtbaar bij een eerste oogopslag. De benedenver dieping langs de kant van het Jorez plein is bijvoorbeeld een beetje hoger dan de overige verdiepingen en wordt duidelijk geaccentueerd door een bak steen stapelverband. www.karellowette.be

5

6


Appartementen in Molenbeek Baneton-Garrino architecten Foto’s: Serge Brison

Dit geheel van veertien appartementen in Molenbeek trekt onmiddellijk

met de verschillende straatafmetingen te optimaliseren.

de aandacht. Door zijn monolithische karakter, zijn architecturale details en

De gelijkgrondse circulatie werd

zijn levendige kleuren onderscheidt dit

ontworpen als een binnenstraat. De

gebouw zich van de naburige woningen

galerijen zijn breder dan gewoonlijk en

in de wijk.

hebben tot doel comfort te verschaffen en de sociale contacten te bevorderen.

Twee verschillende volumes zijn

Zo is het voor de bewoners eenvoudiger

gegroepeerd rond circulaties om één

om zich deze aangename ruimtes toe

uniek geheel te vormen. Zowel vanuit

te eigenen. De galerijen werden open

organisatorisch als structureel oogpunt

gelaten en bieden vanaf iedere ver

hebben de architecten het gebouw ont

dieping een panoramisch uitzicht over

worpen als één geheel. Echter op twee

Brussel. De belangrijke rol van deze

verschillende hoogtes om de harmonie

gemeenschappelijke ruimtes komt tot



2010

uiting in het gebruik van een parement

Bovenop de wil om omstandigheden

Tot slot kan het gebouw zich ook een

dat verschilt van de steen: nl. een hou

te creëren die ontmoetingen tussen de

paar snuisterijen «veroorloven» die het

ten gevelbekleding.

bewoners bevorderen, hebben de archi

echt wel origineel maken. De contouren

Deze staat in contrast met de resisten

tecten ook gedacht aan de realisatie

van de ramen werden behandeld met

tie en de duurzaamheid van de bak

van aangename en relatief grote wonin

metaal voor een goede luchtisolatie.

steen en de blauwe steen, die bewust

gen. Zo beschikt elk appartement over

Op de verdiepingen steken de loggia’s

gekozen werden door de architecten om

een kleine privé-buitenruimte en werd

meer naar voren.

te beantwoorden aan de context van de

er in het bijzonder aandacht besteed

buurt.

aan de energieprestaties.

www.bgarchitectes.be

7

8


Woning en architectuurpraktijk in Zonhoven R2livin architects - Leander Kippers Foto’s: Studio Claerhout/Raf Ketelslagers

Leander Kippers, een jonge architect die zijn woning en architectuurpraktijk wilde bouwen, heeft gebruik gemaakt van een goede dosis inventiviteit om zijn behoefte aan een mooie woonplaats binnen de perken van een redelijk budget te verwezenlijken. De aankoop van een hoekperceel zorgde voor een ideale basis voor het bouwen van een tweewoonst. Elke woning is toegankelijk via een andere weg en een doordachte volumetrie accentueert de eenheid van het gebouw. Voor zijn eigen woning heeft

© Raf Ketelslagers (studio-vision.be)


hij vervolgens de beschikbare ruimte

der Kippers in de tweede woning een

gemaximaliseerd dankzij een ontwerp

meer klassieke organisatie met volle

met halve verdiepingen.

dige verdiepingen gemaakt aangezien

Ondanks de uitstraling van één woning,

de organisatie met halve verdiepingen

herbergt het gebouw toch twee woon

niet geschikt was voor de eigenaars van

eenheden die elk goed onderscheidbaar

de tweede woning.

zijn. Hun respectievelijke organisatie is

Als de architect de deuren van zijn

gebaseerd op de levenswijze van elke

“thuis” opent, wordt meteen zijn per

eigenaar. Zo is de woning en het archi

soonlijkheid zichtbaar: creativiteit,

tectenatelier toegankelijk via de zij

eenvoud en perfectie tot in de details.

straat, terwijl de toegang tot de tweede

De woning wordt opgedeeld door de

woning zich langs de hoofdstraat van

centrale hal met een functieblok die

de wijk bevindt. Bovendien heeft Lean

zich op elke verdieping bevindt. Deze



2010


© Studio Claerhout

verbindt de verschillende ruimtes op

de hoek van de straat, een strategische

ook dankzij het voegwerk dat zorgt voor

de diverse niveaus. De schuifdeuren

keuze. Van hieruit geniet men van een

een boeiend schaduwspel.

kunnen open of gesloten worden,

indrukwekkend uitzicht over de straat

Het lijdt geen twijfel dat deze jonge

zodat er relatie mogelijk is tussen de

dankzij een lange en smalle glaspartij

architect zijn realisatie kan gebruiken

verschillende ruimtes onderling, of

die het ook toelaat om gezien te wor

als visitekaartje om zijn voorliefde voor

niet in geval van thermische afsluiting.

den.

architectuur mee te presenteren.

Dit zorgt voor een bijzonder ruimtelijk

Door de keuze van de bakstenen is het

www.lkarchitect.be

gevoel in deze woning.

mogelijk de gevel levendiger te maken

www.R2livin.be

Het architectenatelier is gesitueerd op

dankzij een variatie van kleuren, maar

www.arttolivein.be


9

10


Baksteenprijs

Een archeologisch centrum op de site van Pompei

Thibaut Perpète, diplômé ISA Saint-Luc Liège

De stad Pompei is een indruk-

harmonieuze verhouding tot de omvang

volledig op deze oude ruïnes te richten

van het klooster.

komen deze nog meer tot hun recht.

vlakbij de nieuwe stad maken deze site

De opbouw van het project is gebaseerd

Het bouwplan omvat zowel openbare

zo bijzonder en ook zo complex.

op het idee van een in fragmenten ver-

functies (bibliotheek, auditorium, con-

deelde monoliet zodat gesloten en open

greszaal) als private functies (kantoor-

Dit project is gesitueerd aan de rand

eenheden elkaar afwisselen waardoor

ruimte, vergaderzaal, eetgelegenheid).

van de hedendaagse grootstad in de

doorzichtige delen worden gecreëerd en

Door hun autonomie kunnen deze

nabijheid van de archeologisch site.

een aantal patio’s aan de binnenkant

functies gebruik maken van gemeen-

Het bevindt zich in het verlengde van

van het gebouw. Deze monoliet bevindt

schappelijke diensten zonder dat het

de centrale laan die leidt naar het

zich bovendien boven op de overblijfse-

publiek toegang krijgt tot de rest van

centrum van de stad en staat in een

len uit het Romeins tijdperk. Door zich

het gebouw.

wekkende getuige van de Romeinse beschaving. Haar historische waarde,



2010

De keuze voor «Baksteen» als bouw materiaal werd al heel vroeg gemaakt in het tot stand komen van het project. Tijdens de ontwikkeling van het bouw plan viel al heel snel de keuze op bak steen als bouwmateriaal. Deze keuze was belangrijk bij de architecturale uitwerking zoals bij de gevelopeningen. Baksteen is alomtegenwoordig zowel op de archeologische site van Pompei als in de nieuwe stad Napels. Eenheid in materiaalgebruik leek dan ook voor de hand liggend. Het tijdloos karakter van baksteen maakte de keuze des te gemakkelijker.

Baksteen wordt ook op verschillende

mensenmaat, lange horizontale ramen,

manieren toegepast. Het baksteenmet

… Baksteen doet enerzijds dienst

Het hedendaags bouwwerk ondersc

selwerk biedt de mogelijkheid verschil

als ondoorzichtig scherm anderzijds

heidt zich van de rest door gebruik te

lende types van gevelopeningen te

als poreuze wand waardoor een spel

maken van een grijze gevelsteen die

voorzien : subtiele porositeit, een spel

ontstaat van transparantie, verschil

duidelijk verschilt van de okerkleurige

met baksteen voorzien van perforaties,

lende waarnemingen, lichtinvallen door

antieke bakstenen.

een gevel met het uitzicht van pointil

de gevel heen.

listisch schilderij, gevelopeningen op

In 2009 werd de Baksteenprijs toegekend aan Thibaut Perpète van ISA Saint-Luc Luik. Gelukwensen aan deze jonge architect en ook aan de andere deelnemers. U kunt de lijst met deel nemers bekijken op onze website.

11

12


Baksteen en keramische dakpannen… wij zetten in op duurzaamheid Keramische bouwmaterialen, zoals baksteen een dakpannen, zijn alomtegenwoordig in onze dorpen en steden. Wanneer we de huizen en andere gebouwen van naderbij bekijken stellen we vast dat een groot deel meer dan 100 jaar oud is en nog niets heeft ingeboet van zijn technische en esthetische kwaliteiten, andere zijn dan weer van recentere datum en hebben zich perfect weten te integreren in het stedelijk weefsel. Nog andere geven dan weer blijk van een architecturale stoutmoedigheid. “Last but not least” de passiefhuizen in keramische bouwmaterialen. Zij zijn de duurzame oplossing voor het energievraagstuk. De baksteen- en dakpannensector kiest resoluut voor duurzame ontwikkeling. Een grootschalig project werd opgestart waarbij een grondige analyse werd gemaakt van de duurzaamheid van de sector en van de producten.

grondstoffen

hergebruik/recyclage

productie

bouwen

afbraak

herwaardering

gebruiksfase het gebouw

renovatie

Deze studie was in menig opzicht baan

«DuCoClay» is de naam die aan

brekend :

deze studie werd gegeven. Deze

• vooreerst was het een studie die werd

naam staat voor «Duurzaam»,

opgezet door alle bedrijven van de bak-

«Constructie» en «Clay(klei)». De

steen- en dakpannensector.

studie werd uitgevoerd door drie

• het was een allesomvattende studie

onafhankelijke onderzoeksinstellin

die handelt over de drie pijlers van

gen die kunnen bogen op een zeer

duurzame ontwikkeling - milieu, soci

degelijke reputatie in dit domein,

aal, economisch - daar waar andere

nl VITO (de Vlaamse Instelling

studies zich meestal beperken tot de

voor Technologisch Onderzoek),

milieuaspecten.

ASRO (het departement Architec

• de analyse was zeer volledig, de gehele

tuur, Stedenbouw en Ruimtelijke

levenscyclus werd onderzocht met

Ordening van de KULeuven) en het

inbegrip van het transport van grond

WTCB ( het Wetenschappelijk en

stoffen en afgewerkte materialen.

Technisch Centrum voor het Bouw bedrijf). De website www.ducoclay.be (ook toegankelijk via www.clayforever.be) zal binnenkort online worden. We stellen U voor om te surfen langs de levenscyclus van het materiaal en zo informatie te vinden over de duurzaamheid van ons materiaal.

belgische dakpan- en baksteenfabrikanten Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen (‘machinale’ gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen K : klampsteen A : andere soorten (traditionele en ‘rustieke’ gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen en muurdeksels T : Boomse kerktegels, ongeglazuurde tegels O : straatklinkers • Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de bedrijven wenden. • De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorganisatie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd.

O o s t - V l a a n d e re n

• Wienerberger nv - Desimpel KORTEMARK Industries nv Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) 57 57 00 Fax (051) 57 57 02 www.wienerberger.be (V-P-L-S-H) • Wienerberger nv - Terca ZONNEBEKE nv Ieperstraat 186 8980 Zonnebeke Tel. (051) 78 80 60 Fax (051) 77 10 38 www.wienerberger.be (V-P-S) • Steenbakkerij DE KEIGNAERT nv Stationsstraat 30, 8460 Oudenburg Tel. (059) 25 50 50 Fax (059) 26 89 87 www.dekeignaert.be (V-S-H) • Steenbakkerij DUMOULIN nv Rollegembosstraat 9 8880 Ledegem Tel. (056) 50 98 71 Fax (056) 50 41 92 (V-P) • WIENERBERGER nv Terca, Desimpel, Porotherm, Koramic Kapel ter Bede 86 8500 Kortrijk Tel. (056) 24 96 35 Fax (056) 51 92 75 (V-P-L-S-H-A-O)

• Kleiprodukten HOVE bvba

Lindendreef 101

9400 Ninove Tel. (054) 33 26 67 Fax (054) 32 82 38 (V-H-A) • Steenfabriek VANDE MOORTEL nv Scheldekant 7 9700 Oudenaarde Tel. (055) 33 55 66 Fax (055) 33 55 70 www.vandemoortel.be (H-O) • SVK nv Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) 760 49 00 Fax (03) 777 47 84 www.svk.be (V-P-L-S-H-W) • Wienerberger nv - divisie STEENDORP Kapelstraat 112a 9140 Steendorp www.wienerberger.be (V-P-L)

We s t - V l a a n d e r e n • Wienerberger nv - Steenbakkerij EGEM nv Brugsesteenweg 170 8740 Egem (Pittem) Tel. (051) 46 07 01 Fax (051) 46 07 04 www.wienerberger.be (V-P-L-S)

Limburg • Steenfabriek HEYLEN nv 2de Carabinierslaan 145 3620 Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) 71 51 38 Fax (089) 72 28 80 www.heylen-bricks.be (H) • Steenfabriek NELISSEN - HAESEN nv Kiezelweg 460 3620 Veldwezelt Tel. (012) 45 10 26 Fax (012) 45 53 89 www.nelissen.be (H) • Wienerberger nv - divisie Terca SCHOUTERDEN Venlosesteenweg 70 3680 Maaseik Tel. (089) 56 40 38 Fax (089) 56 81 83 www.wienerberger.be (H-A) • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Riemstersteenweg 300 3740 Spouwen Tel. (089) 51 01 40 Fax (089) 49 28 45 www.vandersanden.be (H)

• Steenfabriek VANDERSANDEN nv Nijverheidslaan 11 3650 Lanklaar Tel. (089) 79 02 50 Fax (089) 75 41 90 www.vandersanden.be (H) • Wienerberger nv - divisie Terca TESSENDERLO Havenlaan 10 3980 Tessenderlo Tel. (013) 35 91 60 Fax (013) 35 91 61 www.wienerberger.be (P-L)

Antwerpen • Wienerberger nv - divisie NIEL Landbouwstraat 98 2845 Niel Tel. (03) 880 70 61 Fax (03) 880 70 66 www.wienerberger.be (H) • Wienerberger nv - divisie RUMST Nieuwstraat 44 2840 Rumst Tel. (03) 880 15 20 Fax (03) 844 28 11 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Swenden Nieuwstraat 2 2840 Rumst Tel. (03) 844 22 22 Fax (03) 844 38 02 • DESTA nv

Heerle 11

2322 Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) 315 70 99 Fax (03) 315 81 48 www.desta.be (S-O) • Steenbakkerij FLOREN nv Vaartkant Rechts 4 2960 St.-Lenaarts Tel. (03) 313 81 98 Fax (03) 313 71 56 www.floren.be (V-S) • Wienerberger nv - divisie Terca NOVA Steenbakkersdam 10 2340 Beerse Tel. (014) 61 10 99 Fax (014) 61 04 32 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Wienerberger nv - divisie Terca SAS Sint Jozefslei 6 2310 Rijkevorsel Tel. (014) 62 20 10 Fax (014) 61 22 33 www.wienerberger.be (H-A) • Wienerberger nv - divisie Terca BEERSE Absheide 28 2340 Beerse Tel. (014) 61 19 75 Fax (014) 61 22 33 www.wienerberger.be (H)

• Wienerberger nv - divisie Terca QUIRIJNEN Sint Jobbaan 58 2390 Westmalle Tel. (03) 311 51 12 Fax (03) 311 62 56 www.wienerberger.be (V-S-H-A)

Brabant • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Kortenbos 14 1790 Hekelgem Tel. (053) 66 85 51 Fax (053) 66 71 41 www.vandersanden.be (H)

Henegouwen • Wienerberger nv - divisie Terca PERUWELZ Rue de l’Europe, 11 7600 Péruwelz Tel. (069) 77 97 10 Fax (069) 77 97 11 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa 'Barry' Chaussée de Bruxelles 33 7534 Barry Tel. (069) 53 26 00 Fax (069) 53 26 09 www.ploegsteert.com (S) • Wienerberger nv - divisie Terca WARNETON Chaussée du Pont Rouge 57 7784 Warneton (Comines) Tel. (056) 58 88 10 Fax (056) 58 85 35 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa Touquetstraat 228 7782 Ploegsteert Tel. (056) 56 56 56 Fax (056) 56 55 01 www.ploegsteert.com (P-L-W)

Namen • Wienerberger nv - divisie WANLIN Rue de la Briqueterie, 28 5564 Wanlin Tel. (082) 66 55 00 Fax (082) 66 55 17 www.wienerberger.be (S-A-O)

Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/511.25.81

10. Te bezichtigen in Brussel

Recommend Documents