10. Baksteen in alle eenvoud _OM_NL_1_4_ioIC - 15-SEP-10-15:01:00 -

BOUWEN MET BAKSTEEN 3/10

Baksteen in alle eenvoud nr 132 - driemaandelijks tijdschrift - juli-augustus-september 2010 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1 - 2de afdeling

093857_OM_NL_1_4_ioIC - 15-SEP-10 - 15:01:00 - pagar@lannooprint

BOUWEN MET BAKSTEEN is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren.

Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche http://www.baksteen.be e-mail: [email protected]

Adres: Kartuizersstraat, 19 bus 19 1000 Brussel tel. (02) 511 25 81 ~ fax (02) 513 26 40

Druk:

INHOUD Baksteen in alle eenvoud. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Kerk in Oupeye Architectes Associés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Restaurant ‘Massembre’ in Heer-Agimont Stramien, Architectuur en Ruimtelijke Planning . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Gemeenschapscentrum in Luik Atelier d’Architecture Daniel Delgoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Drie woningen en commercieel gelijkvloers in Antwerpen Mys&Bomans architectuurkantoor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Binnenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Woning in Diepenbeek De Gouden Liniaal Architecten bvba Buitenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Architecten Randic-Turato Techniek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Baksteen en milieu-informatie Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten


BAKSTEEN IN ALLE EENVOUD

Een gebouw ontwerpen in zui-

Fot o: Serge Brison

Het is echter wel belangrijk dat het

In dit nummer van ‘Bouwen met Bak-

vere vormen is niet eenvoudig. Voor de

overgebrachte beeld van een construc-

steen’ worden enkele ‘karakterontwer-

architect is het immers een delicate oefe-

tie ons naar het essentiële ervan terug-

pen’ voorgesteld waarbij men in deze

ning want hij kan zich niet wegsteken

brengt. Omwille van deze reden moet

oefening in eenvoud werkelijk perfect is

achter overbodige details.

er over een ontwerp ook altijd grondig

geslaagd!

nagedacht worden zodat het er stevig en duidelijk uitziet.

093857_BW_NL_01_16_ioIC - 16-SEP-10 - 08:08:45 - pagar@lannooprint

2

BOUWEN MET BAKSTEEN EENENVEERTIGSTE JAARGANG 2010

Kerk in Oupeye Architectes Associés Foto’s: Serge Brison

Dit project met verfijnde lijngeving bevindt zich op het grondgebied van het kasteel van Oupeye, waarin tegenwoordig het gemeentehuis ondergebracht is. Iets afgelegen van de hoofdweg die de gemeente doorkruist, geeft de eenvoudige architectuur deze hedendaagse kerk op natuurlijke wijze zijn plaats.


BOUWEN MET BAKSTEEN

EENENVEERTIGSTE JAARGANG

2010

Na de afbraak van de oude kerk in de jaren 70 omwille van structurele problemen, hebben de architecten geopteerd voor een herinterpretatie van het beeld dat een plaats van verering en zijn hiertoe uitnodigende omgeving met zich meebrengt. Het opzet werd totaal gewijzigd. Het altaar neemt een centrale plaats in en wordt omringd door de stoelen. Het enige herkenningspunt: de oost-west oriëntatie werd behouden en een wandelgang scheidt de kerk van een kleine aangrenzende kapel. Aan de buitenzijde is het hoofdvolume opgebouwd met een dak met één enkele helling terwijl de klokkentoren slank en bescheiden blijft. De kerk baadt in het licht. Een groot

‘onthecht’ de muur van de onderzijde

draagt de keuze van eenvoudige mate-

verticaal glasraam, dat zich voortzet

van de kerk waardoor deze onder de

rialen bij tot de sereniteit van de

in het dak, creëert een apart licht en

aandacht gebracht wordt. Bovendien

plaats. De rode baksteen die gebruikt werd voor het gevelmetselwerk, vindt men tevens aan de binnenzijde terug en is in harmonie met het witgeverfde plafond. Vandaag de dag is het bouwen van nieuwe kerken weinig populair. De architecten zijn er in geslaagd om dit type gebouw op een uiterst fijnzinnige wijze te herzien.

www.aasa.be


3

4


Restaurant Massembre in Heer-Agimont Stramien, Architectuur en Ruimtelijke Planning Foto’s: Serge Brison

Dit nieuwe restaurant voor

het groenbeheer en de natuurbeleving

fantastisch uitzicht op het landschap,

de christelijke mutualiteiten vormt de

in en om het domein, wordt de gehele

bevinden zich op het bovengedeelte

laatste fase van het masterplan dat voor

onthaalzone met parking, administratie

terwijl het benedengedeelte als een bar

het vakantiedomein “Massembre” door

en restaurantgebouw integraal her-

met terras werd ingericht. Het domein

Stramien werd uitgetekend.

schikt. De bouw van dit nieuwe restau-

is naast groepen van kinderen ook

rant met 400 plaatsen luidt de laatste In nauwe samenwerking met de directie

fase in van het masterplan, dat 10 jaar

hebben de architecten-stedenbouwkun-

geleden werd opgestart.

digen van het bureau Stramien cvba de

Het nieuwe restaurant geniet van een

verschillende functies van het domein

bevoorrechte situatie op het domein.

opnieuw uitgedacht en herschikt.

De architecten hebben op een leuke

Als eerste fase werd de huisvestings-

manier gebruik gemaakt van de glooi-

capaciteit in de bestaande paviljoe-

ing van het terrein. De keukens en het

nen gereduceerd en gemoderniseerd.

restaurant, die zodanig werden ont-

Gekoppeld aan een nieuwe visie voor

worpen dat men kan genieten van een


BOUWEN MET BAKSTEEN


2010

toegankelijk voor gezinnen. Het nieuwe restaurant is het hart van het domein geworden. Naast de plaats waar het restaurant zich vandaag de dag bevindt, verfraait een grote speelruimte (tuinterras, sleeën, petanqueterrein,...) zijn toegang. Deze neemt de ruimte in waar zich voordien een overdekt zwembad bevond. Dit zwembad werd afgebroken wegens verouderd en niet meer rendabel. Een parcours met waterpunten en speelvijver werd daarentegen op een andere plaats op het terrein ingericht. De materiaalkeuze voor het restaurantgebouw bestaat uit baksteen waarvan de kleuren aan de lokale natuursteen doen denken. Het ruwe aspect van het metselwerk wordt bovendien fel geac-

L-vorm van het plan en in de door-

door een reeks van zuilen wordt bena-

centueerd door een uitvoering met

gangen terug te vinden is, vormt het

drukt.

diepe voegen.

nieuwe gebouw een harmonieus geheel

Dankzij de sobere architectuur die in

met het domein. Men vindt er een

de inrichting van de ruimten, in de

ritme terug dat op zijn beurt nog eens

www.stramien.be


5

6


Gemeenschapscentrum in Luik Atelier d’Architecture Daniel Delgoffe Fot o’s: Alai n Jan ss ens

Dit gemeenschapscentrum,

Door zich bezig te houden met de

dat zich te midden van een sociale wijk

jeugd uit de omgeving neemt het

in Luik bevindt, werd ontworpen als

gemeenschapscentrum een bevoor-

bijeenkomstruimte voor de organisatie

rechte positie in. Het gebouw bevindt

van verschillende activiteiten. Door zijn

zich in de nabijheid van de school,

eenvoudige en hedendaagse architectuur

het speelplein, het sportterrein en het

wil het gebouw een open ruimte zijn voor

jeugdhuis.

de buitenwereld zodat de hele wijk een

De zeer polyvalente ruimte aan de

nieuwe dynamiek kan worden ingeblazen.

voorzijde van het gebouw kan een verscheidenheid aan activiteiten huisvesten – exposities, toneelvoorstellingen, workshops, enz. Het gebouw geeft blijk van een grote flexibiliteit bij de lokaalinrichting. Daarom ook zijn er verwijderbare scheidingswanden op het gelijkvloers voorzien. Bovendien laat


BOUWEN MET BAKSTEEN


een ruimte met dubbele hoogte een visueel contact toe met de lokalen die zich op de eerste verdieping bevinden. Het gemeenschapscentrum wil ook open zijn naar de buitenwereld toe. Een terras dat zich aan de achterzijde bevindt en toegankelijk is via de eerste verdieping, heeft rechtstreeks contact met het speelplein. Door zijn eenvoudige architectuur en zonder overbodige details beantwoordt dit project aan zijn functie om dicht bij de wijk te staan, dit zonder arrogantie of excentriciteit, maar wel door de hele wijk en zijn inwoners te respecteren.

www.delgoffe-architecture.be


2010

7

8


Drie woningen en commercieel gelijkvloers in Antwerpen Mys&Bomans architectuurkantoor opdrachtgever: AG Vespa

Foto’s: Niel s Don ckers

Als aanzet voor een stapsge-

Monumentenzorg wilde graag dat het

wijze ontwikkeling van de voormalige

hoekpand bewaard werd en de logica

prostitutiebuurt aan de Sint-Paulusplaats

van de percelen zichtbaar bleef. De

worden drie percelen ingevuld. Het histo-

smalle gevels moesten dus ook in

risch waardevol hoekpand wordt behou-

het nieuwe ontwerp zo blijven.

den en geflankeerd door twee nieuwe

Mys&Bomans besloten daarom om ver-

panden.

ticaal te bouwen. De architectuur van het nieuwe gebouw wordt afgestemd op de oorspronkelijke typologie van het historische pand. De nieuwe gevels onderstrepen de opde-


BOUWEN MET BAKSTEEN


2010

ling in drie zelfstandige woningen en

De architecten tekenden een commer-

de toegang wordt voorzien via een

vervolledigen op die manier het histori-

cieel gelijkvloers met daarboven verti-

gemeenschappelijk binnenplein. De

sche straatbeeld.

caal georganiseerde woningen, waarbij

patio is opgevat als een semipublieke ruimte, met bewust een doorkijk naar achteren vanaf de straat. De woningen zelf beginnen op niveau +1, en ook dit is bewust zo gekozen om de privacy te maximaliseren.

www.mys-bomans.be


9

10


Woning in Diepenbeek De Gouden Liniaal Architecten bvba Fot o’s: B ram R u mb au t

De woning is gelegen binnen een nieuwe verkaveling met kleine percelen en een mix van compacte vrijstaande woningen in hoge dichtheid. Ze heeft een typische, herkenbare vorm, die getransformeerd werd om in te spelen op de context: door de specifieke dakvorm ontstaat aan straatzijde een wand met twee volwaardige bouwlagen en wordt het volume afgebouwd aan tuinzijde.


BOUWEN MET BAKSTEEN


2010

In de zuidelijke hoek van de woning is een terraszone uitgespaard, waarbij de afgeschuinde en uitkragende bovenverdieping een dakoversteek vormt die het lage winterzonlicht binnenlaat en tegelijk bescherming biedt tegen oververhitting van de zomerzon. In tegenstelling tot de opengewerkte, naar de tuin gerichte eethoek en keuken werd aan de straatzijde een meer geborgen zithoek voorzien. In de voorgevel werd een dieper liggend raam geplaatst, met één dagkant diagonaal uitgelijnd op de rechterhoek, zodat een gearticuleerd zicht naar de straat ontstaat en ook de laatste avondzon nog in de leefruimte wordt binnengeleid. van een robuuste, oranjerode baksteen

en massiviteit van het volume verder

Er is getracht de identiteit van het

voor de gevel. Door het schrijnwerk in

versterkt.

vervormde, herkenbare basisvolume

het gevelvlak te plaatsen en te werken

te versterken door gebruik te maken

met verholen goten wordt de gaafheid

www.degoudenliniaal.be


11

12


Religieus centrum in Kroatië Architecten Randic-Turato Foto’s: Sand ro L en dler

Dit historisch klooster is een belangrijk bedevaartsoord in Kroatië. In 2003 is Paus Johannes-Paulus II hier komen mediteren en heeft hij de eerste steenlegging van het nieuwe gebouw bijgewoond. Dit pausbezoek aan Rijeka heeft een belangrijke betekenis gehad voor de bevolking. De bouw van het nieuw religieus centrum, bedoeld voor het ontvangen van bedevaarders en voor religieuze bijeenkomsten, kon op grote bijval rekenen.


BOUWEN MET BAKSTEEN


2010

Een uitgebreide religieuze ruimte werd

plaats gecreëerd voor het houden van

dak, onstaat er binnen in het nieuwe

bijgevolg voorzien voor de bedevaar-

religieuze bijeenkomsten.

gebouw een atmosfeer die aanzet tot

ders. Bovendien creëert een rij kolom-

bezinning.

men, aangebouwd aan het gebouw,

De eenvoudige volume-opbouw wordt

een wandelweg aan de buitenzijde,

gecombineerd met een gewaagd

met als doel de stroom bezoekers vlot-

gebruik van baksteen.

ter te absorberen. Door de L-vorm in

Volledig omhuld met uitgewerkt met-

het ontwerp wordt er tevens een kleine

selwerk (claustra) voor de muren en het

www.randic-turato.hr


13

14


TECHNIEK Baksteen en milieu-informatie

Sedert enkele jaren gaat de

Een gefundeerde aanpak?

In functie van het project dient een opti-

sensibilisering van bouwprofessione-

De ‘grijze energie’ van een materiaal

maal evenwicht gezocht te worden tussen

len en kandidaat-bouwers, op gebied

mag niet op zich worden geïnterpre-

al deze gegevens en dit zonder enig voor-

van milieu en het rationeel gebruik van

teerd.

oordeel: een materiaal waarvan de grijze

energie, in stijgende lijn.

Ze dient te worden beschouwd op

energie hoger is kan toch bijdragen tot

gebouwniveau en in de ideale situatie

een betere energiebalans indien men dit

Termen zoals ecologisch bouwen, pas-

is het de energetische balans namelijk

over de volledige levenscyclus van het

sief-woningen, lage-energie woningen

gebouw/grijze energie, maar ook het

gebouw beschouwd.

vinden ook hun intrede bij het grote

energieverbruik en de energiebesparing

publiek. Daaruit komt ook een steeds

die dienen beschouwd te worden.

Representativiteit van de gegevens

opvallender interesse voor de milieu-

Vervolgens dient men ook rekening te

De dag van vandaag is het een alge-

gegevens van bouwmaterialen voort,

houden met de technische kwaliteit van

meen trend om iedereen er toe aan te

meer in het bijzonder voor de ‘grijze

de materialen die hen toelaat een lange

zetten om rationeel met energiever-

energie’ gerelateerd aan hun fabricage/

levensduur te bereiken. De impact van

buik om te gaan. Het gevolg van deze

productie. ‘Grijze energie’ staat voor

het energieverbruik voor de fabricage

verhoogde aandacht voor energie is

de energie nodig voor de winning en

vermindert sterk bij een langdurig

dat men becijferde waarden verwacht.

het transport van grondstoffen, de

gebruik van het materiaal. Op deze

Nochtans stelt men vast dat bij het

fabricage van het product en zijn trans-

wijze daalt dan ook de relatieve belang-

communiceren van deze gegevens men

port naar de plaats van toepassing (de

rijkheid van de grijze energie naar mate

kiest voor de eenvoudigste en snelste

bouwplaats voor bouwmaterialen) als-

de levensduur toeneemt.

manier en dat dit afbreuk doet aan de

mede de energie nodig voor het gebruik

In ieder geval, des te meer men evo-

kwaliteit van de informatie. We stellen

en de recyclage.

lueert in de richting van passief bou-

bijgevolg vast dat in een groot aantal

Theoretisch dient dus een grote hoe-

wen, des te meer zal de grijze energie

recent verschenen technische artikels

veelheid gegevens verzameld te worden

een belangrijk deel van de globale

in verschillende publicaties (profes-

om de totale hoeveelheid grijze energie

energiebalans van een gebouw innemen

sionele of voor het grote publiek), om

weer te geven aangezien het geheel van

en dit om twee redenen; de hoeveel-

dan nog te zwijgen van het internet,

de levencyclus van een product dient

heid benodigd materiaal stijgt (isolatie,

het regelmatig voorkomt dat de grijze

beschouwd te worden.

driedubbele beglazing, uitrustingen,…)

energie van om het even welk materiaal

In de praktijk blijkt echter dat men

maar ook door het feit van een toene-

wordt becijferd.

regelmatig enkel de nadruk legt op de

mende daling van het energetisch ver-

Wanneer we echter de cijfers gaan

energie nodig voor de fabricage. In het

bruik van het gebouw.

vergelijken, stellen we grote verschil-

beste geval wordt ook de energie nodig

len vast. Nemen we het voorbeeld van

voor het transport in rekening gebracht.

baksteen.


BOUWEN MET BAKSTEEN


2010

Men vermeldt waarden van

neer men echter de diversiteit kent van

materialen werden eveneens berekend.

2,5 MJ/kg of 5,2 MJ/kg of

keramische producten, alleen reeds op

Het VITO, auteur van dit deel van de

5200 MJ/m³ - 600 kWh/m³. Verschil-

Europees niveau, kan men niet anders

studie die gaat ‘van wieg tot klant’

lende eenheden en waarden die tot

dan te reageren tegen het gebruik van

heeft gebruik gemaakt van zijn gene-

100% verschillen. Wat moeten we

deze ‘exotische’ gegevens, gevalideerd

rische databank (transport, infrastruc-

hierover nog meer zeggen?

door om het even welk instituut, en

tuur,…) om het energieverbruik gelegen

Daarenboven wordt in bepaalde

waarvan de toepasbaarheid in onze

aan de productie en dit voor het tran-

publicaties zelfs de informatiebron

lokale situatie niet gegarandeerd is.

port naar de bouwplaats te berekenen

niet vermeld. Om te weten waarover

Op deze wijze worden de milieugege-

voor een ton gevelstenen, een ton snel-

men precies spreekt (de aangenomen

vens veel te frequent uit hun context

bouwstenen en een ton lichtgewicht

hypothesen, op welke stappen van de

gelicht zonder de noodzakelijke hypo-

snelbouwstenen. Daarentegen houden

levencyclus deze gegevens betrekking

thesen voor een correcte interpretatie

de cijfers van de grijze energie geen

hebben, de energetische mix van het

te vermelden.

rekening met de constructie van een

betreffende land,…) dient de lezer toe-

gebouw, het eventueel onderhoud noch

gang te hebben tot deze basisinforma-

Gegevens voor de Belgische baksteen-

met de recyclage van de materialen…

tie. Dit wordt echter niet vermeld en de

sector

De lezer beschikt op deze wijze over de

lezer dient deze gegevens blindelings

In het kader van de duurzaamheids-

noodzakelijke aannames.

te gebruiken zonder enige ‘kritische’

studie, uitgevoerd door de sector in het

benadering.

kader van het ‘DuCoClay’ Duurzame

Communicatie van gegevens

constrcutie Clay (klei) - project, werd

De sector maakt momenteel werk van

Canadese, Zwitserse, Franse databan-

er een onderzoek uitgevoerd door VITO

een correcte communicatie van gege-

ken… zonder hun waarde met betrek-

(Vlaams Instituut voor Technologisch

vens aan de hand van een ‘milieuver-

king tot de eigen lokale context te

Onderzoek) bij de Belgische baksteen-

klaringsfiche (EPD)’, gebaseerd op de

betwisten, kan men toch in twijfel trek-

fabrikanten, op gebied van hoeveel-

in opmaak zijnde Europese normen.

ken of zij relevant zijn voor onze eigen,

heden gewonnen grondstoffen, hun

Het zal binnenkort niet meer nodig zijn

lokale, context.

herkomst, de gebruikte winningsinstal-

om de informatie elders te gaan zoe-

In het geval van baksteen, gaan sommi-

laties alsmede op gebied van de nodige

ken. Het energieverbruik voor het trans-

gen wellicht uit van de idee ‘een bak-

energie voor productie. Gemiddelde

port en de productie (grijze energie)

steen blijft toch een baksteen’ … Wan-

transportafstanden van de afgewerkte

zal hierin verschijnen en dit gegeven zal werkelijk representatief zijn voor de Belgische baksteenmarkt.


15

BELGISCHE DAKPAN- EN BAKSTEENFABRIKANTEN Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen (‘machinale’ gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen K : klampsteen A : andere soorten (traditionele en ‘rustieke’ gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen en muurdeksels T : Boomse kerktegels, ongeglazuurde tegels O : straatklinkers • Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de bedrijven wenden. • De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorganisatie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd.

O o s t-V l a a nde r e n • Kleiprodukten HOVE bvba Lindendreef 101 9400 Ninove Tel. (054) 33 26 67 Fax (054) 32 82 38 (V-H-A) • Steenfabriek VANDE MOORTEL nv Scheldekant 7 9700 Oudenaarde Tel. (055) 33 55 66 Fax (055) 33 55 70 www.vandemoortel.be (H-O) • SVK nv Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) 760 49 00 Fax (03) 777 47 84 www.svk.be (V-P-L-S-H-W) • Wienerberger nv - divisie STEENDORP Kapelstraat 112a 9140 Steendorp www.wienerberger.be (V-P-L)

Wes t - Vla an d e re n • Wienerberger nv - Steenbakkerij EGEM nv Brugsesteenweg 170 8740 Egem (Pittem) Tel. (051) 46 07 01 Fax (051) 46 07 04 www.wienerberger.be (V-P-L-S)

• Wienerberger nv - Desimpel KORTEMARK Industries nv Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) 57 57 00 Fax (051) 57 57 02 www.wienerberger.be (V-P-L-S-H) • Wienerberger nv - Terca ZONNEBEKE nv Ieperstraat 186 8980 Zonnebeke Tel. (051) 78 80 60 Fax (051) 77 10 38 www.wienerberger.be (V-P-S) • Steenbakkerij DE KEIGNAERT nv Stationsstraat 30, 8460 Oudenburg Tel. (059) 25 50 50 Fax (059) 26 89 87 www.dekeignaert.be (V-S-H) • Steenbakkerij DUMOULIN nv Rollegembosstraat 9 8880 Ledegem Tel. (056) 50 98 71 Fax (056) 50 41 92 (V-P) • WIENERBERGER nv Terca, Desimpel, Porotherm, Koramic Kapel ter Bede 86 8500 Kortrijk Tel. (056) 24 96 35 Fax (056) 51 92 75 (V-P-L-S-H-A-O)

L im b u rg • Steenfabriek HEYLEN nv 2de Carabinierslaan 145 3620 Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) 71 51 38 Fax (089) 72 28 80 www.heylen-bricks.be (H) • Steenfabrieken NELISSEN nv Kiezelweg 460 3620 Veldwezelt Tel. (012) 45 10 26 Fax (012) 45 53 89 www.nelissen.be (H) • Wienerberger nv - divisie Terca SCHOUTERDEN Venlosesteenweg 70 3680 Maaseik Tel. (089) 56 40 38 Fax (089) 56 81 83 www.wienerberger.be (H-A) • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Riemstersteenweg 300 3740 Spouwen Tel. (089) 51 01 40 Fax (089) 49 28 45 www.vandersanden.be (H)

• Steenfabriek VANDERSANDEN nv Nijverheidslaan 11 3650 Lanklaar Tel. (089) 79 02 50 Fax (089) 75 41 90 www.vandersanden.be (H) • Wienerberger nv - divisie Terca TESSENDERLO Havenlaan 10 3980 Tessenderlo Tel. (013) 35 91 60 Fax (013) 35 91 61 www.wienerberger.be (P-L)

Antw erp en • Wienerberger nv - divisie NIEL Landbouwstraat 98 2845 Niel Tel. (03) 880 70 61 Fax (03) 880 70 66 www.wienerberger.be (H) • Wienerberger nv - divisie RUMST Nieuwstraat 44 2840 Rumst Tel. (03) 880 15 20 Fax (03) 844 28 11 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Swenden Nieuwstraat 2 2840 Rumst Tel. (03) 844 22 22 Fax (03) 844 38 02 • DESTA nv

Heerle 11

•

•

•

•

2322 Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) 315 70 99 Fax (03) 315 81 48 www.desta.be (S-O) Steenbakkerij FLOREN nv Vaartkant Rechts 4 2960 St.-Lenaarts Tel. (03) 313 81 98 Fax (03) 313 71 56 www.floren.be (V-S) Wienerberger nv - divisie Terca NOVA Steenbakkersdam 10 2340 Beerse Tel. (014) 61 10 99 Fax (014) 61 04 32 www.wienerberger.be (V-P-L-S) Wienerberger nv - divisie Terca SAS Sint Jozefslei 6 2310 Rijkevorsel Tel. (014) 62 20 10 Fax (014) 61 22 33 www.wienerberger.be (H-A) Wienerberger nv - divisie Terca BEERSE Absheide 28 2340 Beerse Tel. (014) 61 19 75 Fax (014) 61 22 33 www.wienerberger.be (H)

• Wienerberger nv - divisie Terca QUIRIJNEN Sint Jobbaan 58 2390 Westmalle Tel. (03) 311 51 12 Fax (03) 311 62 56 www.wienerberger.be (V-S-H-A)

Br abant • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Kortenbos 14 1790 Hekelgem Tel. (053) 66 85 51 Fax (053) 66 71 41 www.vandersanden.be (H)

He ne gouwe n • Wienerberger nv - divisie Terca PERUWELZ Rue de l’Europe, 11 7600 Péruwelz Tel. (069) 77 97 10 Fax (069) 77 97 11 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa 'Barry' Chaussée de Bruxelles 33 7534 Barry Tel. (069) 53 26 00 Fax (069) 53 26 09 www.ploegsteert.com (S) • Wienerberger nv - divisie Terca WARNETON Chaussée du Pont Rouge 57 7784 Warneton (Comines) Tel. (056) 58 88 10 Fax (056) 58 85 35 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa Touquetstraat 228 7782 Ploegsteert Tel. (056) 56 56 56 Fax (056) 56 55 01 www.ploegsteert.com (P-L-W)

Na me n • Wienerberger nv - divisie WANLIN Rue de la Briqueterie, 28 5564 Wanlin Tel. (082) 66 55 00 Fax (082) 66 55 17 www.wienerberger.be (S-A-O)


Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/511.25.81


10. Baksteen in alle eenvoud _OM_NL_1_4_ioIC - 15-SEP-10-15:01:00 -

Recommend Documents