2012. Baksteen en verscheidenheid

Bouwen met baksteen 3/2012

Baksteen en verscheidenheid nr 139 - driemaandelijks tijdschrift - juli-augustus-september 2012 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1 - 2de afdeling

Bouwen met baksteen is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren.

Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche http://www.baksteen.be e-mail: [email protected]

Adres: Kartuizersstraat, 19 bus 19 1000 Brussel

tel. (02) 511 25 81 ~ fax (02) 513 26 40

Druk:

inhoud Baksteen en verscheidenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Buurthuis en woningen in Elsene Bureau d’architecture Anne Ledroit, Vincent Pierret, Cédric Polet i.s.m. Atelier de l’Arbre d’Or . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Wooncomplex in Antwerpen Veelaert architecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Nieuwe Industriële Hogeschool - ECAM - UCL-site Woluwe Modulo architects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Woonproject in Brugge Groep3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Woning in Kapellen Erwin van der Linden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Binnenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Woning in Heverlee das - design en architectuur studio Buitenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Rusthuis in Chatillon sur Chalaronne, Frankrijk Agence Molnar & Piccinato Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

BOUWEN MET BAKSTEEN ①②❸④

Baksteen en verscheidenheid

tweeënveertigste jaargang

2012

Foto: Studio Claerhout

Dank zij de enorme kleurschakering en verscheidenheid van textuur slaagt baksteen erin zich aan te passen aan elk type van project, ongeacht de finale functie of schaalgrootte. Met dit nummer van ‘Bouwen met baksteen’ leggen wij het accent op deze grote verscheidenheid: eengezinswoningen, sociale woningen, schoolgebouwen, kantoren, … een zeer gevarieerd palet van realisaties.

1

2

BOUWEN MET BAKSTEEN ① ② ❸ ④ tweeënveertigste jaargang 2012

Buurthuis en woningen in Elsene Architectenkantoor Anne Ledroit, Vincent Pierret en Cédric Polet, in samenwerking met het Atelier de l’Arbre d’Or Foto´s: Tim Van de Velde

Dit project in de wijk tussen

Het gebouw aan de Damstraat herbergt

bestemming die zij aan de gezamen-

de Damstraat en de Zwanenstraat heeft

een buurthuis en elf woningen. In het

lijke ruimte hebben toebedeeld, maar

de aanbesteding van de gemeente Elsene

gebouw aan de Zwanenstraat zijn drie

ook door de architectuur en de visuele

gewonnen voor de realisatie van wonin-

woningen ondergebracht. Het buurthuis

contacten die er zijn vanuit het gebouw

gen met een sociaal karakter en een

beantwoordt aan een wens die de plaat-

aan de wijk. Aan de Damstraat werden

gezamenlijke ruimte.

selijke verenigingen zeer nauw aan het

‘nissen’ aangelegd. Ze vormen beschou-

hart ligt.

welijke alkoven die zicht bieden op het

Het gekozen voorstel is voor deze

In de uiterst complexe stedenbouwkun-

stadsbeeld en die de relatie met de

dichtbevolkte wijk aan het Flageyplein

dige constellatie van het Flageyplein

buurt goed accentueren.

eigenlijk een echte verademing. De

creëert dit geheel als het ware een

De uiterst dynamische architectuur

architecten hebben er namelijk voor

overgang tussen de hoge gebouwen op

waarvan het gebouw getuigt, is even-

gekozen om het hart van de wijk vol-

het plein en de rijwoningen in de wijk.

eens terug te vinden in de organisatie

ledig vrij te maken om er een soort

De architecten zijn erin geslaagd een

binnen het gebouw zelf. De zalen, in

gezamenlijke ruimte te creëren die een

gebouw te creëren dat goed in zijn

diverse groottes en voor diverse func-

doorgang tussen de twee straten vormt.

buurt is verankerd, niet alleen door de

ties, liggen alle aan een promenade die



2012

aan het einde uitgeeft op een kleine danszaal en een terras. Wat de keuze van de materialen betreft, garandeert de heldere baksteen, dat helderheid in het hart van de wijk wordt gebracht. Aan de Damstraat verschijnen identiek dezelfde, helder geglazuurde bakstenen in kruisverband. Deze vormen een uiting van een moderne, hedendaagse versiering die overal op verschillende plaatsen in het metselwerk van de nabije huizen gerealiseerd werd.

www.ledroit-pierret-polet.com www.arbredor.be

3

4


Wooncomplex in Antwerpen Veelaert architecten Foto’s: Studio Claerhout

Dit wooncomplex, gelegen

2 kamers, 60 à 75 m²) is er echter

in het centrum van Antwerpen, vlak bij

schrijnend terwijl er heel wat mensen

het stadspark, beschikt over meerdere

te vinden zijn die willen investeren in

troeven om toekomstige kopers aan te

het stadscentrum. De reconversie van

trekken. De eigenaar van het vroegere

dit gebouw dat dateert uit de jaren 70

kantoorgebouw heeft aan Veelaert archi-

beantwoordt aan deze vaststelling. Het

tecten de reconversie van het gebouw

complex dat zich bevindt in een klein

toevertrouwd.

straatje in de buurt van het Stadspark bestaat nu uit 24 appartementen (waar-

Volgens de architect is het momenteel

van 4 duplex) en een handelsruimte.

voor kantoorgebouwen in Antwerpen

Het gebouw kreeg een eigentijdse

moeilijk om een koper te vinden. De

‘look’. Niet vanzelfsprekend in deze wijk

nood aan kleine wooneenheden (1 à

met een eerder klassiek uitzicht. Men


wilde een gebouw dat er aantrekkelijk uitziet en dat een dinamiek crëert die aanstekelijk werkt op de omgeving. De architect heeft gekozen voor een contrast dat de aandacht trekt door de accenten die worden gelegd door opvallende kleuren. Deze kleurrijke tekens vindt men trouwens (her en der) terug op de muren van gemeenschappelijke ruimtes. Door de keuze voor een donkere baksteen contrasteert het gebouw des te meer met de alledaagsheid van de wijk. Op het gelijkvloers en de eerste verdieping werd een handelsruimte voorzien; enkel een trendy boetiek ontbreekt nog om het concept complete te maken en de vernieuwing van de buurt verder op gang te brengen. www.veelaertarchitecten.be


2012

5

6


Nieuwe Industriële Hogeschool - ECAM UCL-site Woluwe Modulo architects Foto’s: Serge Brison

De ECAM wilde haar infrastruc-

Dit nieuwe gebouw is met het bestaande

Het nieuwe gebouw is ontworpen

tuur op het UCL-universiteitsterrein in

kantoorgebouw verbonden d.m.v. een

aan de hand van een aantal biokli-

Woluwe naar een modern, functioneel en

glazen loopbrug. Een element uit met-

matologische overwegingen. Met een

met symboliek beladen gebouw verhuizen.

selwerk van rode baksteen maakt de

relatief klein budget per m² benadert

Er werd ook een ondergrondse parking

verbinding met het oude gebouw af.

het zo de prestaties van een laag-

aangelegd. De sterkte van het gebouw schuilt duidelijk in zijn vormgeving, maar ook in de soberheid van de keuze van materialen en hun verwerking, en dit zowel in de gevels als in het interieur. Het was belangrijk dat het gebouw, ondanks zijn opmerkelijke karakter, een zekere soberheid zou uitstralen want op amper een steenworp afstand bevindt zich het beroemde bouwwerk ‘La Mémé’, van de architect Lucien Kroll. De architecten van Modulo zijn erin geslaagd het juiste evenwicht te vinden.


energiegebouw. Hierdoor kon de lokaaloppervlakte hoog gehouden worden. Bovendien hebben de architecten in het concept ook de mogelijkheid voorzien om in toekomst de nieuwe vleugel nog verder uit te breiden. Het nieuwe gebouw is aan de noordzijde van beglazing voorzien en is aan de zuidzijde meer gesloten. Voor een bioklimatologisch gebouw lijkt dat tegenstrijdig, maar omdat de beglaasde oppervlakte zeer groot is, zou snel een oververhitting ontstaan mocht dit naar het zuiden gericht zijn. Daarom werd in de gevel met kleine ramen gewerkt. De ruimtes worden deels verlicht door lage vensters met een zonwering erboven en deels door hoge vensters die onderaan voorzien zijn van light-shelves, zodat het licht diep in de ruimte kan binnendringen. De HVAC-installaties zijn zichtbaar gelaten want het kader is ervoor geschikt … het was een must eigenlijk voor studenten industrieel ingenieur die zo volledig ondergedompeld worden in een didactische omgeving.

www.modulo-architects.be


2012

7

8


Een complex van woongelegenheden en kantoren in Brugge Groep3 Foto’s: Studio Claerhout

Dit nieuwe, gemengde complex van woningen en kantoren in hedendaagse stijl situeert zich op een omzoomd stukje grond langsheen het kanaal GentBrugge en pal naast een residentiele verkaveling met enkele heel klassieke woningen. Loodrecht op de Kortrijkstraat loopt een breed centraal pad voor voetgangers en fietsers door het perceel. Langs die weg staan verschillende woningen. De site telt nu een blok van drie rijwoningen, drie alleenstaande woningen en twee gestapelde woningen. Er werd bovendien ook een ondergrondse parking aangelegd waar elke woning via zijn kelder rechtstreeks toegang toe heeft. Bij dit nieuwe complex hoort ook nog een gerenoveerd herenhuis met 12 stu-

dentenkamers en gemeenschappelijke

ten opzichte van de straatkant. In het

ruimten.

hoogste bouwwerk werd een deel van

Architectenbureau Groep3, de bezie-

de lokalen ter beschikking gesteld voor

ler van het hele project, heeft er zijn

andere beoefenaars van een vrij beroep.

bureaus in ondergebracht. De «toren» blijft uiteraard een goed herkenbaar en

De architecten zijn er mooi in geslaagd

karakteristiek element. Toch is deze

uniekheid en diversiteit met elkaar

in de wijk niet te prominent aanwezig

te verzoenen! De architectuur van

omdat hij 5m achteruit getrokken ligt

het geheel is coherent maar ook alle



2012

elementen afzonderlijk komen goed tot hun recht. Hier en daar springen bepaalde architecturale elementen in het oog, wat maakt dat elke woning zijn identiteit weet te verzekeren. Een van die opmerkelijke bindmiddelen is bijvoorbeeld het gebruik van baksteen. Deze baksteen, met blauwe en licht- en donkerbruine tinten zorgt bij een aantal woningen voor een heel speciaal aura. Dit was trouwens een gewild effect voor architectenbureau Groep3. Het metselwerk werd op verschillende manieren uitgevoerd: soms gelijmd metselwerk, soms gedunbed metsel-

werk. Dit verschil is slechts subtiel waarneembaar. Ook op het vlak van het buitenschrijnwerk werd gespeeld met verschillende types. Een bij elke woning terugkerend element is een groot raam in het vlak van het gevelmetselwerk. Elke woning is compact en massief. De verbinding met het dak zorgt voor een zeer zuivere en verzorgd uitziende architectuur met een duidelijk oog voor detail. www.groep3.be

9

10


Woning in Kapellen Erwin van der Linden Foto’s: Bernard Boccara

De bouwheer van deze

waarin vooral functionaliteit centraal

constructie is niemand anders dan de

staat. Het project telt drie niveaus. Op

architect zelf. Samen met zijn partner

het gelijkvloers vinden we een grote,

heeft hij hun noden perfect in kaart

open leefruimte. Op de verdieping zien

gebracht. Dat merkt men goed aan de

we een bureau dat uitgeeft op de leef-

manier waarop gebruik werd gemaakt

ruimte, een ontspanningsruimte en een

van de ruimten en circulatie binnenin.

slaapkamer met badkamer en dressing. De kelderverdieping, die voor een stuk

De wonig komt tegemoet aan bepaalde

verlicht wordt door daglicht, bestaat

normen en levensstandaarden en is dui-

uit een fitnessruimte en een was- en

delijk ontwikkeld met het oog op flexi-

opslagruimte. Men kan zich ook erg

biliteit en aanpasbaarheid. Maar toch

makkelijk van de ene ruimte naar de

is het voor een groot stuk maatwerk,

andere bewegen.


Daarnaast werd ook sterk de nadruk gelegd op de compactheid, de lichtinval en de opening naar de tuin toe. De volumetrie van het project is perfect in harmonie met deze van de aanpalende gebouwen. Dat is op zich belangrijk want de woning is opgetrokken op een hoekperceel. De helling van het dak respecteert het minimum zoals bepaald in de stedenbouwkundige voorschriften. Dankzij deze lichte helling ontstaat in de volumetrie een zeker dynamisme. De architect is erin geslaagd soberheid en originele architecturale details met elkaar te verzoenen waardoor dit bouwwerk echt wel een geslaagde en aangenaam ogende creatie geworden is. De baksteen die bij dit project gebruikt werd, past trouwens perfect in dit kader: sober maar met enkele specifieke tinten die uiteindelijk toch het verschil maken!


2012

11

12


BINNENLANDSE ARCHITECTUUR Woning in Heverlee das - design en architectuur studio Foto’s: Luc Roymans – Tekst: das

Kavel met troeven De samenwerking met de opdrachtgevers van dit project startte al voor de aankoop van het perceel. Na een eerste gesprek werd duidelijk dat niet het perceel dat de bouwheren in gedachte hadden maar het veel kleinere buurperceel de ideale locatie was voor hun nieuwe woning. Deze locatie op de kop van de vork Hoveniersdreef en Spoorwegstraat, een fietsverbinding langsheen de spoorlijn Leuven-Heverlee, biedt een vrij uitzicht richting Abdij van Park. Deze ruimtelijkheid wordt nog versterkt door het aangrenzende restperceel in openbaar domein, dat optisch tot de eigen kavel kan gerekend worden.

Strakke organisatie in strak volume In nauw overleg met de bouwheren is het ontwerp gegroeid vanuit een strak, compact basisvolume. De woning integreert zich zo maximal in de buurt en brengt rust in een drukke omgeving. Op het gelijkvloers is een lange, smalle leefruimte ingepland langsheen de volledige zuidzijde. Deze ruimte zoekt dwars door de woning een verbinding met de straatzijde via een polyvalente ruimte en de keuken. De verdieping kent eenzelfde strakke organisatie : alle slaapkamers bevinden zich aan de achterzijde van de woning; langsheen de volledige straatzijde liggen de natte zones. Het inpandig dakterras door-



2012

prikt deze rigide opstelling en biedt de

bied. De badkamer krijgt met het dak-

Duurzaam bouwen

ouderkamer contact met de straat en

terras een maximale ruimtelijkheid met

Een ander belangrijk uitgangspunt voor

uitzicht op het voorliggende parkge-

behoud van de nodige intimiteit.

de bouwheren was het bouwen van een duurzame, energiezuinige woning. Om die redden werd het huis maximal geïsoleerd en luchtdicht uitgevoerd en warden houten buitenschrijnwerk, een zonneboiler en fotovoltaïsche zonnecellen geplaatst. De integratie van een ventilatiesysteem D en driedubbele beglazing vervullen niet alleen een rol in het ecologische verhaal, maar zijn ook cruciaal voor de akoestische buffering van de naastliggende spporlijn. Op deze manier werd een E-peil 37 en een K-peil 26 behaald.

www.designenarchitectuurstudio.be

13

14


BUITENLANDSE ARCHITECTUUR Rusthuis in Chatillon sur Chalaronne, Frankrijk Agentschap Molnar & Piccinato Foto’s: Frenchie Cristogatin – Tekst: Molnar & Piccinato (uittreksel)

Sinds de jaren ’70 werd dit

door de jaren van leegstand, maar

en de geest van de architectuur werd

rusthuis, in verschillende fases, in een

waarvan de moderniteit alleen moest

behouden, doch in overeenstemming

bebost park gebouwd.

geactualiseerd worden. Het karakter

met de huidige, oa. thermische bouw-

De opeenvolgende uitbreidingen hebben een verhuis van de diensten administratieve ruimten, die in de loop der tijd minder functioneel en aantrekkelijk geworden waren, met zich meegebracht. Het hoofddoel van de verbouwing was dat het oude dienstgebouw, dat gedurende verschillende jaren buiten gebruik was en leegstond, nu de administratieve diensten huisvest. Het gebouw toont een ‘gematigd moderne’ architectuur in harmonie met de natuurlijke omgeving, verouderd



2012

normen. De structuur van het gebouw, alsook de buitenmuren werden behouden. De veranderingen zijn gerealiseerd d.m.v. kleine aanpassingen in harmonie met het originele. Vandaag heeft het gebouw een tweede jeugd gevonden door het ontvangst gebouw, het imago van het rusthuis, te worden.

www.molnar-piccinato.fr

15

belgische dakpan- en baksteenfabrikanten Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen (‘machinale’ gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen A : andere soorten (traditionele en ‘rustieke’ gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen O : straatklinkers • Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de b edrijven wenden. • De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorganisatie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd.

O o s t - Vl a a nde r e n • Kleiprodukten HOVE bvba

Lindendreef 101

9400 Ninove Tel. (054) 33 26 67 Fax (054) 32 82 38 www.steenbakkerijhove.be (V-H-A) • Steenfabriek VANDE MOORTEL nv Scheldekant 7 9700 Oudenaarde Tel. (055) 33 55 66 Fax (055) 33 55 70 www.vandemoortel.be (H-O) • SVK nv Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) 760 49 00 Fax (03) 777 47 84 www.svk.be (V-P-H)

We s t - Vl a a nde re n • Wienerberger nv - Steenbakkerij EGEM nv Brugsesteenweg 170 8740 Egem (Pittem) Tel. (051) 46 07 01 Fax (051) 46 07 04 www.wienerberger.be (V-P-L-S)

• Wienerberger nv - Desimpel KORTEMARK Industries nv Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) 57 57 00 Fax (051) 57 57 02 www.wienerberger.be (V-P-L-S-H) • Wienerberger nv - Terca ZONNEBEKE nv Ieperstraat 186 8980 Zonnebeke Tel. (051) 78 80 60 Fax (051) 77 10 38 www.wienerberger.be (V-P-S) • DUMOULIN Bricks bvba Moorseelsesteenweg 239 8800 Roeselare Tel. (056) 50 98 71 Fax (056) 50 41 92 www.steenbakkerij-dumoulin.be (V-P) • WIENERBERGER nv Terca, Desimpel, Porotherm, Koramic Kapel ter Bede 121 8500 Kortrijk Tel. (056) 24 96 35 Fax (056) 51 92 75 (V-P-L-S-H-A-D-O)

• Steenfabriek VANDERSANDEN nv Nijverheidslaan 11 3650 Lanklaar Tel. (089) 79 02 50 Fax (089) 75 41 90 www.vandersanden.be (H) • Wienerberger nv - divisie Terca TESSENDERLO Havenlaan 10 3980 Tessenderlo Tel. (013) 35 91 60 Fax (013) 35 91 61 www.wienerberger.be (P-L)

Antw erpen

L im b u rg • Wienerberger nv - divisie VELDWEZELT 2de Carabinierslaan 145 3620 Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) 71 51 38 Fax (089) 72 28 80 www.heylen-bricks.be (H) • Steenfabrieken NELISSEN nv Kiezelweg 460 3620 Veldwezelt Tel. (012) 45 10 26 Fax (012) 45 53 89 www.nelissen.be (H) • Wienerberger nv - divisie Terca SCHOUTERDEN Venlosesteenweg 70 3680 Maaseik Tel. (089) 56 40 38 Fax (089) 56 81 83 www.wienerberger.be (H-A) • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Riemstersteenweg 300 3740 Spouwen Tel. (089) 51 01 40 Fax (089) 49 28 45 www.vandersanden.be (H)

• Wienerberger nv - divisie NIEL Landbouwstraat 98 2845 Niel Tel. (03) 880 70 61 Fax (03) 880 70 66 www.wienerberger.be (H) • Wienerberger nv - divisie RUMST Nieuwstraat 44 2840 Rumst Tel. (03) 880 15 20 Fax (03) 844 28 11 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Swenden Nieuwstraat 2 2840 Rumst Tel. (03) 844 22 22 Fax (03) 844 38 02 • DESTA nv

Heerle 11

2322 Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) 315 70 99 Fax (03) 315 81 48 www.desta.be (S-O) • Steenbakkerij FLOREN nv Vaartkant Rechts 4 2960 St.-Lenaarts Tel. (03) 313 81 98 Fax (03) 313 71 56 www.floren.be (V-S) • Wienerberger nv - divisie Terca NOVA Steenbakkersdam 10 2340 Beerse Tel. (014) 61 10 99 Fax (014) 61 04 32 www.wienerberger.be (V-P-L-S) • Wienerberger nv - divisie Terca BEERSE Absheide 28 2340 Beerse Tel. (014) 61 19 75 Fax (014) 61 22 33 www.wienerberger.be (H)

• Wienerberger nv - divisie Terca QUIRIJNEN Sint Jobbaan 58 2390 Westmalle Tel. (03) 311 51 12 Fax (03) 311 62 56 www.wienerberger.be (V-S-H-A)

B rabant • Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Kortenbos 14 1790 Hekelgem Tel. (053) 66 85 51 Fax (053) 66 71 41 www.vandersanden.be (H)

H enegouw en • Wienerberger nv - divisie Terca PERUWELZ Rue de l’Europe, 11 7600 Péruwelz Tel. (069) 77 97 10 Fax (069) 77 97 11 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa 'Barry' Chaussée de Bruxelles 33 7534 Barry Tel. (069) 53 26 00 Fax (069) 53 26 09 www.ploegsteert.com (S) • Wienerberger nv - divisie Terca WARNETON Chaussée du Pont Rouge 57 7784 Warneton (Comines) Tel. (056) 58 88 10 Fax (056) 58 85 35 www.wienerberger.be (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT sa Touquetstraat 228 7782 Ploegsteert Tel. (056) 56 56 56 Fax (056) 56 55 01 www.ploegsteert.com (P-L-W)

N amen • Wienerberger nv - divisie WANLIN Rue de la Briqueterie, 28 5564 Wanlin Tel. (082) 66 55 00 Fax (082) 66 55 17 www.wienerberger.be (S-A-O)

Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/511.25.81

2012. Baksteen en verscheidenheid

Recommend Documents