08. Baksteen recreatief

BOUWEN MET BAKSTEEN 1/08

Baksteen … recreatief nr 122 - driemaandelijks tijdschrift - januari-februari-maart 2008 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1 - 2de afdeling

BOUWEN MET BAKSTEEN is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren.

Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche http://www.baksteen.be e-mail: [email protected]

Adres: Kartuizersstraat, 19 bus 19 1000 Brussel tel. (02) 511 25 81 ~ fax (02) 513 26 40

Druk:

INHOUD Baksteen … recreatief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Stadsbibliotheek ‘De Letterbeek’ te Poperinge – Buro II . . . . . . . . . . 2 Bioscoop Cityscoop te Roeselare – Este architects . . . . . . . . . . . . . . . 4 Vrijbroek domein te Mechelen – Natuureducatieve centrum – Architectenbureau Reginald Schellen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Philipssite en Sportcomplex te Leuven te Leuven – De Gregorio & Partners architectenbureau – ARAssociati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Zoeklicht op dmvA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Binnenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Woning te Luik – Atelier d’architecture Pierre Monseu Buitenlandse architectuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Kleuterschool Ménilmontant en College Colette Besson te Parijs Agence d’Architecture Philippe Pumain Techniek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Brandregelgeving Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

BAKSTEEN… RECREATIEF Foto: Studio Claerhout

Even leek het er een beetje op alsof het mooie weer er zat aan te komen en dan, toch niet, wederom regen en grauwheid… Dit klimaat leent zich niet echt tot het maken van mooie lenteuitstapjes. Nochtans hebben wij allemaal nood aan bepaalde ontspanningsmomenten. ‘Bouwen met Baksteen’ stelt u voor even beschutting te zoeken in enkele mooie realisaties in baksteen. Ze zullen u zonder enige twijfel helpen om rust en ontspanning te vinden of u de zin geven om hun interessante architectuur en het warme en onthalende karakter dat ervan uitgaat op te zoeken. Precies zoals u het wenst!

2

BOUWEN MET BAKSTEEN NEGENDERTIGSTE JAARGANG 2008

Stadsbibliotheek ‘De Letterbeek’ te Poperinge Buro II Foto’s: Studio Claerhout

De nieuwe bibliotheek van Poperinge is bij uitstek een ontspanningsplaats. Gesitueerd in de nabijheid van het stadscentrum, geniet het geheel dat de nieuwe bibliotheek en het stadsarchief groepeert van een uitzonderlijke omgeving! Inderdaad, de plek is uitermate kalm en past volledig bij de sereniteit die nodig is voor de functie van het gebouw. De bibliotheek beschikt over een bijkomende aantrekkingskracht door haar directe contact met het stadspark. Zij is zelfs de voornaamste ‘poort’ geworden daar zij het geprivilegieerde doorgangs-

Uit de eenvoud van de lijnen ontspruit

De binnenarchitectuur wil een zo

punt naar het park is via een ponton

een zekere kracht; de ietwat versneden

neutraal mogelijke ruimte zijn die

dat een kleine beek overspant.

volumetrie animeert het gebouw terwijl

de boeken, voorgesteld aan het pu-

De toegang tot het park blijft evenwel

uitkragende volumes de ingang ervan

bliek, helemaal tot hun recht wil laten

relatief discreet en het passeren van

nog verder accentueren.

komen. De muren zijn wit gebleven en

de wandelaars verstoort geenszins de sereniteit van deze plek. Zo beschikt de lezer vanaf de bibliotheek over een ongelooflijk uitzicht over het park en kan hij profiteren van deze landelijke sfeer. De buitenarchitectuur van het gebouw is sober en elegant en toont tezelfdertijd veel karakter. Het gebouw is opgedeeld in twee niveaus waarbij het grootste gedeelte van de oppervlakte gewijd is aan ruimtes voor boeken en media. Op de verdieping kan een buitenterras ingericht worden om culturele evenementen te onthalen.

BOUWEN MET BAKSTEEN

het meubilair is uitgevoerd in sobere tinten. Alle kleur en leven gaat op deze wijze uit van de werken in de bibliotheek zelf. Bijzondere aandacht is besteed aan het comfort van de gebruikers door leesruimtes in te richten en door een verlichtingsconcept te ontwikkelen dat steeds een aangepaste verlichting garandeert. Baksteen heeft zich als een evidentie laten gelden voor de constructie van deze bibliotheek en stadsarchief. Het gebouw integreert zich op erg knappe wijze in zijn bouwcontext. www.buro2.be

NEGENDERTIGSTE JAARGANG

2008

3

4


Bioscoop Cityscoop te Roeselare ESTE architects bvba Foto’s: Studio Claerhout

De verwezenlijking van de

Omwille van zijn locatie in het stads-

bioscoop Cityscoop in het centrum van

centrum moest de bioscoop geïnte-

Roeselare vormde een interessante

greerd worden in zijn onmiddellijke om-

variant op een door ESTE Architects

geving. De bioscoop situeert zich op de

welgekend thema. Het architectenbureau

hoek van de hoofdweg en een woonwijk

heeft zich inderdaad gespecialiseerd in

en vormt het resultaat van een harmo-

de verwezenlijking van bioscoopcom-

nieuze combinatie tussen transparantie

plexen en het heeft vandaag niet meer

en ondoorzichtigheid, tussen lichtheid

dan vijfentwintig projecten op zijn actief

en massiviteit.

in België en in het buitenland.

Zo creëert de grote, glazen hal aan

BOUWEN MET BAKSTEEN


2008

de kant van de hoofdweg een uitno-

De bouwhoogte van de aanpalende ge-

een relatief laag gebouw te ontwerpen.

diging voor de bezoekers, terwijl de

bouwen is eveneens een beslissend ele-

Het geheel vindt zo zijn plaats in de

zijgevel in baksteenmetselwerk over-

ment geweest voor het ontwerp van de

site, door rekening te houden met haar

eenstemt met de woningen in donkere

volumetrie van de bioscoop. Het is zo

eigenschappen en deze te gebruiken.

baksteen tegenover de bioscoop.

dat de architecten beslist hebben om De architecten hebben zich laten inspireren door hun ervaring in Spanje om een origineel baksteenverband te realiseren waarin een verspringing van 2 cm gerealiseerd is tussen twee baksteenlagen. Oorspronkelijk moet men er een ingenieus antigraffiti-systeem in zien aangezien het metselwerk geen grote vlakke oppervlakte biedt aan eventuele graffitispuiters. Dit innovatieve geheel geeft bovendien een bepaald ritme aan het metselwerk. Een werkelijk geslaagde stijloefening!

www.este.be

5

6


Groendomein Vrijbroek te Mechelen – Natuureducatieve centrum Architectenbureau Reginald Schellen Foto’s: Studio Claerhout

Het natuureducatieve centrum situeert zich in het provinciale domein Vrijbroek te Mechelen. Aan de rand van de stad is het park de ideale plaats om te wandelen, aan sport te doen of om de verschillende plantensoorten te bewonderen. De schoolgroepen kunnen eveneens gesensibiliseerd worden op het vlak van de natuur dankzij de thematische activiteiten die beginnen met presentaties in de polyvalente zaal van het gebouw en die nadien gevolgd worden door ontdekkingswandelingen.

BOUWEN MET BAKSTEEN


2008

Zijn ligging op de kruising van drie

achter de cirkelvormige toegangsmuur

dreven van het domein plaatst het cen-

toe er allerlei tentoonstellingen in onder

trum voor natuureducatie op een strate-

te brengen. Ze geeft toegang tot de po-

gische plaats.

lyvalente zaal met een elliptische vorm

De kinderen worden verzameld en

of tot de bureaus die geplaatst werden

onthaald onder een cirkelvormige over-

volgens een rechtlijnige uitlijning.

dekte onthaalruimte. Deze is gebouwd rondom een halfcirkelvormige bak-

Dankzij haar vorm en haar bekleding

steenmuur waarvan de vorm een uitno-

met cederhout is de polyvalente zaal

digend gebaar vormt voor de bezoeker.

een bijzonder element van het geheel dat een zekere organische architectuur

De constructie is sober en discreet. Zij

oproept en toelaat om de ruimte met

onderscheidt zich van de achtergrond

de natuur te verbinden. Het metsel-

gevormd door het park door een archi-

werk in donkere baksteen omkadert dit

tectuur in harmonie met de natuur en

architecturale element en verbindt het

haar tinten.

met het bestaande, technische gebouw.

De architect heeft gespeeld met con-

Tot slot kan men ook nog even wijzen

trasten in de vormen, de materialen

op het metselwerk in stapelverband

en de kleuren om een onderscheid te

waarbij de strekken elkaar overlappen

realiseren tussen enerzijds de publieke

met een continuïteit van de verticale

ruimtes en anderzijds de bureaus en

voegen.

technische ruimtes voorbehouden voor het personeel. Zo laat een grote ruimte

www.schellen.be

7

8


Philipssite en Sportcomplex te Leuven De Gregorio & Partners architectenbureau - ARAssociati (Milano) Foto’s: Serge Brison

Philipssite Midden 1997 besliste de stad Leuven om de voormalige Philipssite een nieuwe bestemming te geven. Uiteindelijk werd het een ‘campus’ met een socio-culturele en administratieve functies: overheidsen privékantoren, een sportcomplex, een kinderdagverblijf, een postsorteercentrum en een ondergrondse parking, en dit alles in een groene omgeving. Architectenbureau De Gregorio & Partners architectenbureau, samen met Aldo Rossi, werd aangeduid om vertrekkend vanuit een masterplan, de verschillende gebouwen uit te tekenen. Aldo Rossi overleed een paar maanden later. Samen met ARAssociati (de voor-

Verlaten industriële sites als deze van

De architecten hebben voor een ellips

malige partners van Aldo Rossi), nam

de Philipsvestiging zijn voor de stad

als basisvorm van het complex geko-

het bureau de taak op zich.

waar ze gelegen zijn een unieke gele-

zen. Daarmee verwijzen ze naar het

genheid om een homogeen stadsge-

concept van het Colloseum. De interne

deelte te creëren.

ruimtelijke ervaring is net omgekeerd.

De Philipssite heeft een nieuwe functie

Men kijkt hier niet vanuit de randzones

gekregen en vormt een ‘oase’ in de

naar het midden zoals in de Oudheid,

drukke stad.

maar juist vanuit het centrum naar de beide randzones, het zwembad aan de

Sportcomplex

ene zijde, en het basketbalterrein aan

Dankzij het nieuwe sportcomplex op

de andere zijde. Het centrum van het

de Philipssite heeft Leuven één van de

gebouw is de cafetaria… een ontmoe-

best uitgebouwde sportvoorzieningen

tingsplek bij uitstek

van het land.

De typische architecturale vorm van het complex wordt versterkt door een ronde

Het nieuwe sportcomplex ligt op het

promenade, die tegelijkertijd het hoog-

kruispunt van de twee hoofdassen van

teverschil met de omgeving verzacht.

de Philipssite. www.degregorio.be

BOUWEN MET BAKSTEEN


2008

9

10


Zoeklicht op dmvA Fo to’s: Studio Claerhout / Frederik Vercruysse / 2voor5

Tom Verschueren en David

schillende keren terug in vraag wordt

interventies is steeds gepast en op zijn

Driesen hebben sinds tien jaar een archi-

gesteld. Men begint steeds opnieuw

plaats. Dit succes is zeker verbonden

tectenbureau. Allebei hebben ze een ar-

tot zolang de ontwerpfase helemaal in

aan het feit dat de architecten zich

chitectuuropleiding gevolgd en ze hebben

overeenstemming is met de voorgeno-

steeds vasthaken aan markante, karak-

elkaar ontmoet tijdens een postgraduaat

men benaderingswijze.

teristieke elementen van de site. De

bescherming en conservering van het pa-

Er wordt dus geen vrede genomen met

thema’s die het startpunt vormen van

trimonium. Door samen hun bureau op te

half uitgewerkte ideeën: alles is tot in

het ontwerpproces zijn bij dmvA zeer

richten in Mechelen hebben ze besloten

het detail uitgewerkt en uitgediept.

gevarieerd. Hierbij kan het gaan om

zich helemaal te wijden aan de architec-

‘Een luxe’, zeggen sommigen. Mis-

een stedelijke of een landelijke context,

tuur.

schien wel, maar waarom past men er

een historisch element dat de plaats

Het recept voor hun succes? Architectuur

zich als architect niet aan aan?

domineert, typologieën of een beperkt

is voor hen een echte passie!

budget waarmee men, ondanks de Thema’s / Uitgangspunten

beperkingen, toch grootse dingen kan

dmvA ontwikkelt zijn activiteiten vooral

Zoals we verderop zullen zien, verto-

doen. Dit laatste wordt wellicht nog het

langs de as Brussel-Mechelen-Antwer-

nen de ontwerpen van dmvA een grote

best aangetoond door een inrichting van

pen-Hoogstraten. Het bureau begint

vrijheid. Hun realisaties zijn soms ex-

een loft in Brussel die werd gerealiseerd

bekend te raken in het buitenland,

treem! Maar elk van hun architecturale

met zeilen in verschillende kleuren.

meer bepaald in Nederland en speciaal in de niche van de designarchitectuur. De professionele activiteit van dmvA heeft een progressieve evolutie gekend die men haast als ‘natuurlijk’ kan beschrijven. Vandaag herkent men in de realisaties van David Driesen en Tom Verschueren een grote kwaliteit. Los van de gewenste schaal of het beschikbare budget zijn voor dmvA alle projecten even belangrijk. Of het nu gaat om een project van binnenhuisinrichting of om een groot geheel: de architecten van dmvA leggen steeds al hun energie en creativiteit in hun werk. In hun ontwerpen vormt het onderzoek een essentiële fase en het is niet uitzonderlijk dat een voorontwerp ver-

Loft in Brussel - Foto: 2voor5

BOUWEN MET BAKSTEEN


2008

In zekere zin verankeren deze sterke elementen het project. Wanneer het over typologieën gaat, komt het banale hergebruik van bestaande referenties niet ter sprake. dmvA vertaalt deze typologische elementen in een actuele, ja zelfs visionaire architecturale taal! Zo ook heeft dmvA in samenwerking met Christ Haseldonckx voor de realisatie van zes appartementen in Meer zich laten inspireren door het landelijke karakter van de regio waar schuren en serres in overvloed aanwezig zijn. De architecten hebben de karakteristieke typologieën weerhouden voor de herinterpretatie die overeenstemt met de verwachtingen van de bouwheer. Deze wenste namelijk een compact volume waarin het aantal woningen zoveel mogelijk geconcentreerd was. Overigens, in een regio waar baksteen

ringe onderhoud die hij nodig heeft.

laat toe om het water ver genoeg van

overal aanwezig is, was het voor de

Het is opmerkelijk welke zorg er is be-

het metselwerk te laten afvloeien zodat

architecten evident dat ze dit materiaal

steed aan de details van de dakafwer-

het niet steeds wordt natgemaakt.

zouden gebruiken, vooral dan omwille

king. Hier wordt een knipoog gegeven

van het duurzame karakter van bak-

naar de typologie van de schuren uit de

Appartementen te Meer, ism Christ

steen, maar ook omwille van het ge-

regio. De perfecte technische realisatie

Haseldonckx - Foto’s: 2voor5

11

12


Het realiseren van sociale woningen in Mechelen vertaalt een ander interessant thema. De werkmanshuizen getuigen van een oude, industriële activiteit op de site. Deze wordt gekarakteriseerd door de herhaling van de woningen. dmvA heeft geprobeerd voor het nieuwe geheel een bepaald ritme na te bootsen zodat de samenhang met de site behouden blijft. Voorts herinnert het gebruik van een rode metalen gevelbekleding ook Sociale woningen te Mechelen - Foto’s: Studio Claerhout

aan de oude industriële activiteit.

BOUWEN MET BAKSTEEN


2008

‘Emo-architectuur’ Het opwekken van emoties! Daarin zit de uitdaging! Zoals een regisseur die tot op de grote première van zijn voorstelling de kleinste details regelt, zo willen de architecten van dmvA met hun realisaties emoties creëren. Alhoewel subjectief, zijn de emoties niet zozeer verbonden met de notie van schoonheid, dan wel met een gevoel van ‘zuiverheid’ dat samengaat met de externe architectuur van het gebouw of met de specifieke sfeer die het gebouw uitademt. In beide gevallen gaat het om het creëren van emoties die voldoende levend zijn opdat men zich het gebouw zou herinneren omwille van de sfeer die het uitstraalt. Het gebouw moet inderdaad stralen en de architectuur moet transcendent zijn! Zo’n emotie kan zijn oorsprong vinden in de creatie van beeldhouwkundige vormen zoals het geheel van appartementen in Meer. Ze kan ook opgeroepen worden door het opnemen van een opvallend element in de binnenhuisinrichting. Zo heeft dmvA voor de realisatie van de burelen van een glasgroothandel in Wijnegem het idee opgevat om tussen de glazen panelen houten blokken te plaatsen. De sfeer die op deze manier wordt gecreëerd, is zowel onvergetelijk als dat hij in nauw verband staat met de context.

Burelen van een glasgroothandel in Wijnegem - Foto: Frederik Vercruysse

13

14


Extreme architectuur…een onderzoek op materialen In de architectuur wordt niets vooraf bepaald! Waarom zou men zich trouwens vooraf bepaalde grenzen opleggen? Waarom kan men de barrières niet gewoon laten opgaan in constructieve oplossingen en materiaaltoepassingen? Architectuur is overigens niet tijdloos. Men bouwt immers steeds op een specifiek moment met de bouwtechnieken die op dat ogenblik beschikbaar zijn en deze bouwtechnieken evolueren steeds samen met de samenleving. dmvA loopt in zekere zin voor op de mogelijkheden die de gebruikte materialen aan de architecten bieden. In navolging van de alternatieve mu-

doorgedreven: het geheel van de gevel

Het concept is radicaal ; het contrast

ziek is dmvA steeds op zoek naar

en het dak aan de achterzijde zijn op-

spreekt aan; de opbouw is coherent en

nieuwe pistes om verder te gaan dan

getrokken in glas.

het doet de architectuur evolueren.

de bestaande bouwconventies. Gebaseerd op hun onderzoek naar het gebruik van alternatieve materialen groeit soms een ‘extreme architectuur’ zoals in de realisatie van deze woning in Turnhout. Door twee aanpalende bouwpercelen aan te kopen, wensten de bouwheren een compacte woning te realiseren die vooral ‘afgesloten’ zou zijn van de straat. dmvA heeft deze aanvraag tot in het extreme gedreven door een ‘baksteenscherm’ aan de straatkant te creëren. Zo’n filter laat geen licht toe en de stenen parement verzekert de intimiteit van het huis en zijn bewoners. Onderzoek naar de lichtinval binnenin de woning is ook tot in het extreme

Woning te Turnhout - Foto’s: Studio Claerhout

BOUWEN MET BAKSTEEN


2008

15

16


Typologieën en beeldhouwkundige architectuur Talrijke realisaties van dmvA getuigen van erg aanwezige volumes die sterk doen denken aan beeldhouwwerken. Reacties blijven dan ook niet uit en daarenboven lijken de projecten haast vanzelf hun natuurlijke plaats in de omgeving te vinden. Zo heeft dmvA voor een woonproject in Antwerpen het probleem van verschillende afmetingen opgelost door het bedenken van een stedelijke toren met twee hoogtes. Op die manier ontstaat er een min of meer beeldhouwkundig

volume dat zich vasthecht aan het ste-

Voor sommige van hun realisaties is

delijk weefsel.

het metselwerk echt gesublimeerd en baksteen krijgt zijn waarde door onver-

Gesublimeerd metselwerk

wachte toepassingen of innoverende,

Baksteen is het materiaal dat de voor-

constructieve details.

keur krijgt van dmvA omwille van zijn duurzaamheid en zijn relatief lage kostprijs, zeker in vergelijking met andere Woning te Antwerpen Foto’s: Studio Claerhout

materialen die gebruikt worden voor het optrekken van een parement.

BOUWEN MET BAKSTEEN


2008

Zo heeft dmvA voor een bel-etage in Vilvoorde een hedendaagse variant bedacht, gebaseerd op een element van de typologie van de straat, door daklijsten in baksteen op te trekken. De architecten van dmvA, die half kunstenaar, half uitvinder zijn, presenteren een gedurfde architectuur en een nieuwe kijk op materiaaltoepassingen en doen zo onze perceptie op baksteenarchitectuur mee evolueren.

Architecten: Tom Verschueren, David Driesen Medewerkers: Valérie Lonnoy, Michaël de Roeck, Kaat Spapen, Sofie Buggenhout, Thomas Denturck www.dmva-architecten.be Woning te Vilvoorde - Foto: 2voor5

17

18


Binnenlandse architectuur Woning te Luik Atelier d’architecture Pierre Monseu Foto’s: Serge Brison

Een ééngezinswoning bouwen

vaker het voorwerp van vastgoedprojec-

Deze woning in het hartje van Luik ver-

in het stadscentrum … de dag vandaag

ten die veeleer streven naar het maxima-

taalt de wil van de eigenaars om in de

een uitzonderlijke gelegenheid voor een

liseren van het aantal woningen dan naar

stad te leven, door de voordelen ervan

architect! De enkele nog beschikbare

een reflectie gericht op de noden van één

uit te buiten (maar één wagen nodig)

bouwterreinen vormen inderdaad steeds

enkel gezin.

en door de beperkingen ervan te aanvaarden… Het architectuuratelier Pierre Monseu heeft een link weten te creëren tussen deze nieuwe, resoluut hedendaagse constructie en zijn stedelijke context. Gesitueerd aan de voet van de oude omwallingen van Luik geniet het huis van de vele uitzichten op de stad. Daarnaast laat een vertikaal venster over de volledige hoogte van het bouwwerk toe het visueel te verbinden met de woningen aan de overkant… Hoewel men bijna zou kunnen vergeten dat

BOUWEN MET BAKSTEEN

men zich in de stad bevindt, kan men

volumetrie voor te stellen. Deze keuze

de stad tot zelfs binnenin het huis ‘voe-

heeft er eveneens toe geleid dat allerlei

len’. Achter deze vensterstrook vormt

interessante uitzichten op de stad mo-

de trap een voornaam element in de

gelijk worden.

woning.

Het resultaat: …een vrij smal en uitge-


2008

strekt volume dat achteraan op één lijn De verankering met de context gebeurt

komt met de aanpalende woningen.

eveneens dankzij een aangepast antwoord op de bouwhoogten, materialen

Het metselwerk in donkere bakstenen

en tinten van de straat.

stemt overeen met de tinten van de straat. Enkel de ingang onderscheidt

De architect en de eigenaars hebben

zich door zijn felle kleur. De relatieve

bouwkader. De woning blijft discreet

ervoor gekozen niet te bouwen over de

soberheid van de materialen en de

terwijl ze toch haar aanwezigheid dui-

volledige breedte van het perceel. Hier-

volumetrie heeft toegelaten in te zet-

delijk bevestigt.

door werd het mogelijk het gebouw te

ten op een hedendaagse architectuur

Zo slaagt ze erin een wezenlijke bijdra-

verhogen en, hoewel ze lager is dan de

zonder dat het gebouw zich evenwel

ge te leveren tot haar algemeen belang.

aanpalende woning, een harmonieuze

teveel distantieert van het bestaande

www.pierremonseuarchitecte.be

19

20


Buitenlandse architectuur Kleuterschool Ménilmontant en College Colette Besson teParijs Agence d’Architecture Philippe Pumain Foto’s: Hervé Abbadie

Voor dit stedelijk project was het nodig de structuur van de bestaande schoolgebouwen die, voor het grootste gedeelte, dateren van het einde van de 19de eeuw, opnieuw uit te denken. Daarnaast hebben de verwerving van nieuwe terreinen en de afbraak van bepaalde gebouwen zonder historische waarde de architect de mogelijkheid geboden om de site volledig te reorganiseren en uitbreidingen te creëren. Het nieuwe geheel herbergt vandaag een kleuterschool en een college zonder dat er een verbinding is tussen de beide gebouwen. Het geheel van de bestaande, behouden gebouwen – klaslokalen, directiebureaus, dienstwoningen, … – vormde het voorwerp van een volledige renovatie, met een bijzondere aandacht voor het thermische comfort. De herstructurering van de ruimtes heeft toegelaten een nieuwe restaurantdienst, een vrijetijdscentrum, een rustruimte en nieuwe klaslokalen in het geheel te implementeren. De architecturale interventie had eveneens betrekking op de inrichting van de speelplaatsen met een vergroting van de buitenspeelruimtes, de renovatie van de overdekte speelplaatsen en het creëren van beglaasde luifels.

BOUWEN MET BAKSTEEN

De architectuur in licht okerkleurige natuursteen en rode baksteen is karakteristiek voor de Franse schoolgebouwen van het einde van de 19de eeuw. Het gebruik van een lichtgekleurde baksteen voor de constructie van de uitbreidingen creëert een perfecte harmonie van het geheel. De architect heeft eveneens de architecturale kenmerken van de bestaande gebouwen hernomen en heeft ze vertaald naar een geactualiseerde versie: afmetingen van de vensters, lateien in rode baksteen, enz… www.pumain.fr


2008

21

22


TECHNIEK Brandregelgeving

De Europese harmonisatietrein blijft

het aantal Euroklassen voor algemene

letters REI die de volgende drie eigen-

doorrazen en heeft nu eveneens wijzi-

bouwmaterialen op 40.

schappen: stabiliteit, vlamdoorslag en

gingen op het gebied «brand» teweeg-

isolatie weergegeven. Deze parameter

gebracht. Met het verschijnen van de

De indeling van de bouwmaterialen in

classificeert eveneens de bouwelemen-

Europese norm NBN EN 13501-1:

Euroklassen geeft informatie weer over

ten en geeft aan hoeveel minuten het

«Brandclassificatie van bouwproducten

de brandreactie van de producten. De

beschouwde element kan weerstaan

en bouwdelen – Deel 1: Classificatie

brandreactie vertelt ons iets over de

aan de brand voor de opgegeven eigen-

op grond van resultaten van beproe-

manier waarop het materiaal invloed

schappen (REI, R of EI).

ving van het brandgedrag» als gere-

heeft op het ontstaan, de ontwikkeling

Wanneer we aan baksteen denken, zal

gistreerde Belgische norm zullen de

en de voortplanting van een brand.

het beschouwde element een gemet-

oude, welbekende classificatieklassen

selde muur zijn.

voorgoed vervangen worden door de

Het product baksteen blijft natuurlijk

In de eurocode EC6 1-2 met nationale

Euroklassen.

zijn goede eigenschappen (niet-brand-

annex, die binnenkort moet verschij-

baar en niet-ontvlambaar) behouden en

nen, zal in tabellen afhankelijk van de

Tot nu toe was de reglementering in

behoort nog steeds tot de hoogste klas-

minimale dikte van de muren de REI,

België gebaseerd op de Belgische norm

se en dient hiervoor zelfs niet getest

R en EI-waarden afgelezen kunnen wor-

NBN S 21-203. Deze oude norm han-

te worden, want staat op de lijst van

den. Dit handige document maakt dure

teerde slechts één uitdrukking voor de

materialen en producten die zonder be-

brandproeven op muurtjes overbodig.

ontvlambaarheid en de verspreidings-

proeving als Europese klasse A1 kunnen

snelheid en deelt de materialen in in 5

aangeduid worden. Enkel het naampje

Niet enkel aan bouwmaterialen zelf

klassen, namelijk A0, A1, A2, A3 en A4.

verandert van A0 naar A1, maar wat zegt

worden eisen qua brandveiligheid ge-

Deze indelingsklassen behoren defini-

nu een benaming? Het enige dat telt is

steld, maar eveneens aan het ontwerp,

tief tot het verleden en zijn vervangen

dat baksteen een superveilig materiaal

de uitvoering en het noodzakelijke on-

door Euroklassen met de nieuwe bena-

blijft om mee te ontwerpen en te bou-

derhoud van een gebouw. Het verzeke-

ming A1, A2, B tot en met F. De beste

wen.

ren van de brandveiligheid van een ge-

materialen qua brandreactie worden

bouw is een belangrijke opdracht voor

ingedeeld in de A-klassen terwijl de

Wanneer er over brand en bouwmate-

de ontwerper van het gebouw. Deze

slechtste producten samengenomen

rialen gesproken wordt, kan naast de

persoon kan hiervoor beroep doen op

worden in de klasse F.

brandreactie een andere belangrijke

wetenschappelijke en technische ken-

Een bijkomende classificatie voor rook-

parameter niet over het hoofd gezien

nis die over dit onderwerp beschikbaar

productie (s1, s2 en s3) en het versprei-

worden, namelijk de brandweerstand

zijn, omvat in één begrip «Fire safety

den van brandende druppels materiaal

Rf. Deze vertrouwde Belgische parame-

engineering». Een dergelijke aanpak

(d0, d1 en d2) kan aan de zeven hoofd-

ter ontsnapt ook niet aan de harmoni-

werkt prestatiegericht en bekijkt geval

klassen worden toegevoegd. Dit brengt

satie en wordt vervangen door de drie

per geval om voor elke structuur een

BOUWEN MET BAKSTEEN


2008

goede brandveiligheid uit te werken.

basisnormen omschreven hoelang de

van compartimentering. De algemene

Af en toe is het mogelijk dat op deze

bouwelementen moeten weerstaan

regel stelt dat dergelijke doorvoeringen

manier niet steeds aan de geldende

aan een brand zowel op het gebied

de brandweerstand van elementen niet

wetgeving voldaan wordt en dan is het

van stabiliteit (R), vlamdichtheid (E)

nadelig mag beïnvloeden. De eisen

meestal nodig om een afwijkingsdossier

en thermische isolatie (I). Openingen

waaraan de doorvoeringen in wanden

in te dienen bij de Commissie voor Ge-

in wanden die nu éénmaal nodig zijn

moeten voldoen zijn aangegeven in de

lijkwaardigheid en de Afwijking van de

voor leidingen voor fluïda, vaste stof-

omzendbrief «Aanbevelingen betref-

FOD Binnenlandse Zaken.

fen, elektriciteit en dergelijke vormen

fende de weerstand tegen brand van de

Ook op dit vlak is nieuws te melden:

de zwakke schakel in de hele opzet

doorvoeringen van bouwelementen».

Een technische specificatie die een methodologie beschrijft voor de keuze van brandscenario’s en branden voor ontwerpdoeleinden werd gepubliceerd (ISO/TS 16733:2007 Fire safety engineering – Selection of design fire scenarios and design fires). Het wettelijk kader omtrent brand in België wordt gevormd door de «basisnormen», die opgesteld zijn naar aanleiding van rampen die zich ooit hebben voorgedaan. De vaststelling van deze basisnormen voor de preventie van brand en ontploffingen waaraan nieuwe gebouwen moeten voldoen gebeurde aan de hand van het KB van 7 juli 1994. In de loop van de jaren werden verschillende wijzigingen aangebracht. Onlangs verscheen een nieuw KB van 13 juni 2007 om de basisnormen aan te passen aan de nieuwe Europese normering. De basisnormen zijn gebaseerd op één van de belangrijkste principes waarop brand kan voorkomen worden, namelijk compartimentering. Voor de verschillende soorten van gebouwen (lage gebouwen, middelhoge gebouwen en hoge gebouwen) wordt in de

23

BELGISCHE DAKPAN- EN BAKSTEENFABRIKANTEN Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen (‘machinale’ gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen K : klampsteen A : andere soorten (traditionele en ‘rustieke’ gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen en muurdeksels T : Boomse kerktegels, ongeglazuurde tegels O : straatklinkers • Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de bedrijven wenden. • De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorganisatie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd.

Oos t - Vl a a nde r e n • Kleiprodukten HOVE Lindendreef 101 9400 Ninove Tel. (054) 33 26 67 Fax (054) 32 82 38 (V-H-A) • Steenfabriek VANDE MOORTEL Scheldekant 7 9700 Oudenaarde Tel. (055) 33 55 66 Fax (055) 33 55 70 (H-O) • SVK Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) 760 49 00 Fax (03) 777 47 84 (V-P-L-S-H-W) • Wienerberger - divisie STEENDORP Kapelstraat 112a 9140 Steendorp (V-P-L)

West - Vl a a nde r e n • Wienerberger-divisie EGEM Brugsesteenweg 170 8740 Egem (Pittem) Tel. (051) 46 07 01 Fax (051) 46 07 04 (V-P-L-S) • Wienerberger-divisie KORTEMARK Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) 57 57 00 Fax (051) 57 57 02 (V-P-L-S-H)

• Wienerberger-divisie ZONNEBEKE Ieperstraat 186 8980 Zonnebeke Tel. (051) 78 80 60 Fax (051) 77 10 38 (V-P-S) • Steenbakkerij DE KEIGNAERT Stationsstraat 30, 8460 Oudenburg Tel. (059) 25 50 50 Fax (059) 26 89 87 (V-S-H) • Steenbakkerij DUMOULIN Rollegembosstraat 9 8880 Ledegem Tel. (056) 50 98 71 Fax (056) 50 41 92 (V-P) • WIENERBERGER Terca, Desimpel, Terca Porotherm, Terca kleiklinkers Kapel ter Bede 86 8500 Kortrijk Tel. (056) 24 96 35 Fax (056) 51 92 75 (V-P-L-S-H-A-O) • KORAMIC Kapel-ter-Bede 86 8500 Kortrijk Tel. (056) 24 95 11 Fax (056) 20 23 59 (D)

Antw erpen • Steenbakkerij GEBR. LAUWERS Noeveren 74 2850 Boom Tel. (03) 888 02 32 Fax (03) 844 57 86 (K-A-T) • Wienerberger-divisie NIEL Landbouwstraat 98 2845 Niel Tel. (03) 880 70 61 Fax (03) 880 70 66 (H) • Wienerberger-divisie RUMST Nieuwstraat 44 2840 Rumst Tel. (03) 880 15 20 Fax (03) 844 28 11 (V-P-L-S) • Swenden Nieuwstraat 2 2840 Rumst Tel. (03) 844 22 22 Fax (03) 844 38 02 • DESTA

Heerle 11

•

L im b u rg • Steenfabriek HEYLEN 2de Carabinierslaan 145 3620 Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) 71 51 38 Fax (089) 72 28 80 (H) • Steenfabriek NELISSEN - HAESEN Kiezelweg 460 3620 Veldwezelt Tel. (012) 45 10 26 Fax (012) 45 53 89 (H) • Wienerberger-divisie SCHOUTERDEN Venlosesteenweg 70 3680 Maaseik Tel. (089) 56 40 38 Fax (089) 56 81 83 (H-A) • Steenfabrieken VANDERSANDEN Riemstersteenweg 300 3740 Spouwen Tel. (089) 51 01 40 Fax (089) 49 28 45 (H) • Steenfabriek VANDERSANDEN Nijverheidslaan 11 3650 Lanklaar Tel. (089) 79 02 50 Fax (089) 75 41 90 (H) • Wienerberger-divisie TESSENDERLO Havenlaan 10 3980 Tessenderlo Tel. (013) 35 91 60 Fax (013) 35 91 61 (P-L)

•

•

•

•

2322 Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) 315 70 99 Fax (03) 315 81 48 (S-O) Steenbakkerij FLOREN Vaartkant Rechts 4 2960 St.-Lenaarts Tel. (03) 313 81 98 Fax (03) 313 71 56 (V-S) Wienerberger-divisie NOVA Steenbakkersdam 10 2340 Beerse Tel. (014) 61 10 99 Fax (014) 61 04 32 (V-P-L-S) Wienerberger-divisie SAS Sint Jozefslei 6 2310 Rijkevorsel Tel. (014) 62 20 10 Fax (014) 61 22 33 (H-A) Wienerberger-divisie BEERSE Absheide 28 2340 Beerse Tel. (014) 61 19 75 Fax (014) 61 22 33 (H) Wienerberger-divisie QUIRIJNEN Sint Jobbaan 58 2390 Westmalle Tel. (03) 311 51 12 Fax (03) 311 62 56 (V-S-H-A)

B rabant • Steenfabrieken VANDERSANDEN Kortenbos 14 1790 Hekelgem Tel. (053) 66 85 51 Fax (053) 66 71 41 (H)

H enegouw en • Wienerberger-divisie PERUWELZ Rue de l’Europe, 11 7600 Péruwelz Tel. (069) 77 97 10 Fax (069) 77 97 11 (H) • Briqueterie de PLOEGSTEERT ‘Barry’ Chaussée de Bruxelles 33 7534 Barry Tel. (056) 56 56 56 Fax (056) 56 55 02 (S) • Wienerberger-divisie GHLIN Route de Wallonie 33 7011 Ghlin Tel. (065) 35 38 85 Fax (065) 36 10 92 (V-S-O) • Wienerberger-divisie WARNETON Chaussée du Pont Rouge 57 7784 Warneton (Comines) Tel. (056) 58 88 10 Fax (056) 58 85 35 (H) • Steenbakkerij van PLOEGSTEERT Touquetstraat 228 7782 Ploegsteert Tel. (056) 56 56 56 Fax (056) 56 55 01 (P-L-W)

N amen • Wienerberger-divisie WANLIN Route de Beauraing 131 5564 Wanlin Tel. (082) 66 55 00 Fax (082) 66 55 17 (S-A-O)

Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/511.25.81

08. Baksteen recreatief

Recommend Documents