1 Zweden
Figuur 1Zweden
1.1 Algemeen Zweden is een constitutionele parlementaire monarchie gelegen in het noorden van Europa. Koning Carl Gustaf XVI is al sinds 1973 staatshoofd, de koning heeft vrijwel geen politieke macht en blijft afzijdig van de politiek. De eerste minister van Zweden is Fredrik Reinfeldt en dit al sinds 2006. Het parlement wordt om de vier jaar verkozen en bestaat uit 349 leden. Deze leden staan in voor het bestuur van Zweden, dat onderverdeeld is in 21 provincies.
Ten oosten van Zweden bevindt zich de Botnische golf, in het zuidoosten en het zuiden de Oostzee. Het Skagerrak en het Kattegat bevinden zich in het zuidwesten van Zweden. De totale oppervlakte van Zweden bedraagt 450.259 m2. Aan de landzijde grenst Zweden aan Finland, in het noordoosten en in het westen aan Noorwegen. De totale lengte van de Zweedse kustlijn bedraagt 3.218 Km die grotendeels langs de Oostzee loopt. De hoofdstad van Zweden is Stockholm. 1.1.1
Demografie
Met een bevolkingsaantal van 9.103.788 mensen heeft Zweden maar een klein bevolkingsaantal ten opzichte van zijn oppervlakte dat wel tot 15 keer groter is al België. Met dit bevolkingsaantal bevindt Zweden zich op de 92ste plaats qua bevolkingsaantal op wereldgebied. Ongeveer 85% van de bevolking woont in een verstedelijkt gebied. De dichtst bevolkte stad van Zweden is Stockholm met ongeveer 1,27 miljoen mensen. De gemiddelde leeftijd van een Zweed is 42 jaar, dit is toch al vrij oud. Opmerkelijk is dat de gemiddelde levensverwachting bij de zweden 81 jaar is deze hoge levensverwachting kan in de toekomst wel eens problemen met zich meenemen in verband met de pensioenen. In onderstaande grafiek kan je dan ook zien dat de bevolkingspiramide van Zweden zeker nog niet zo ongunstig is als die van andere Europese landen, maar toch wordt er ook al door de Zweedse overheid veel promotie gemaakt voor het pensioensparen.
Figuur 2Bevolkingsopbouw
1.1.2
Taal
De meest gesproken taal in Zweden is het Zweeds ongeveer 8,8 miljoen zweden, in de minderheid zijn de mensen die Fins spreken en in het noorden bevindt zich ook nog een kleine vertegenwoordiging van Lappen die Samisch spreken.
1.1.3
Religie
Ongeveer 68% van de bevolking is aangesloten bij de staatkerk deze hoort bij het evangelische-lutheranisme dit is een belangrijke stroming binnen het protestantse christendom. Wereldwijd zijn ongeveer 80 miljoen mensen lid van dit geloof waarvan de meeste leden in Duitsland, Scandinavië, de Verenigde Staten en Canada wonen. De rest van de bevolking is rooms-katholiek, Orthodox of baptisten. 1.1.4
Geografisch
Men kan zweden opdelen in drie grote landsdelen namelijk: Norrland, Svealand en Götaland. Deze drie grote landsdelen worden dan weer elk op hun beurt onderverdeeld in 25 landschappen. Norrland is gelegen in het noordelijke deel van Zweden en beslaat 59% van de Zweedse oppervlakte maar in dit gedeelte woont maar 12% van de totale bevolking. De oorzaak hiervan komt door de talrijke dicht beboste naaldbossen en meren die er zich bevinden. Svealand is gelegen in het midden van Zweden en beslaat maar 19% van de Zweedse oppervlakte. In dit gebied woont ongeveer 40% van de bevolking. Götaland is een heel klein landschap gelegen in het landsdeel Svealand met als grootste stad Västeras. Zweden staat ook bekend om zijn grote oppervlakten aan ongerept natuurgebied. In het noorden is het land voor het grootste deel bedekt met naaldbossen. Deze bossen bieden een thuis voor een grote diversiteit aan dieren populaties zoals: elanden, beren, lynxen, wolven en veelvraten. Deze natuur wordt in Zweden beschermd door de overheid door middel van natuurreservaten en nationale parken. De natuurreservaten vallen onder de verantwoordelijkheid van het lokale bestuur maar de grote nationale parken vallen onder het bestuur van de overheid. Aan de grens met Noorwegen gaat het van een vlak reliëf over tot het Scandinavisch Hoogland. Met als geografisch hoogte punt in Zweden de “Kebnekaise” die een hoogte meet van 2114m dit is ongeveer 3 keer hoger dan het Belgisch geografisch hoogte punt de “signaal van Botrange” deze meet maar 694m. Zweden beschikt ook over een groot aantal meren, maar liefst 96.000 meren. Waarvan de twee grootste gelegen zijn in het zuiden namelijk het “Vättermeer” en het “Vänermeer”. Het “Vättermeer” heeft een grote van 1893 Km2 en een inhoud van 77,6 Km3. Het meer is ongeveer 128 Km lang en heeft een breedte van 30 Km. Aan de oevers van het “Vättermeer” is er veel natuurschoon. Het “Vänermeer” is dan weer met zijn oppervlakte van 5655 Km2 het grootste meer van Zweden.
1.2 Economie 1.2.1
Economische cijfers
Bruto binnenlands product: Economische groei: BBP per hoofd van de bevolking: Inflatie: Uitvoer:
Invoer:
Belangrijkste leveranciers
345,0 miljard euro 5,4% 36,70 euro 1,3% 120,6 miljard euro Belangrijkste producten: machines, elektrisch materieel, auto’s, minerale brandstoffen en papier & karton. 112,4 miljard euro Belangrijkste producten: minerale brandstoffen, elektrisch materieel, machines en apparaten en auto’s. Duitsland, Noorwegen, Denemarken, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
Tabel 1: cijfers 2010 bron: Economist Intelligence Unit en Eurostat.
In de jaren negentig leed Zweden onder een zware recessie, hierdoor vonden er in het midden van de jaren negentig grote veranderingen plaats. Onder leiding van een sociaaldemocratische regering is men er in geslaagd om Zweden uit de recessie te halen. Men begon met de focus te leggen op vooral een herstelbeleid voor de sanering van overheidsbedrijven, de hervorming van het sociale zekerheidsstelsel, een zuiniger energiebeleid en een stimulering van research en development. Vervolgens was men overgegaan tot een geleidelijke liberalisering van een aantal overheidsbedrijven. Zo werd de uitbating van spoorwegen, luchtvaart, post en telefonie, energie, ... geliberaliseerd. Ook het eeuwenoude staatsmonopolie op de verkoop van farmaceutische producten door het staatsbedrijf “Apoteket” werd afgeschaft, hierdoor moet Apoteket nu 7 andere concurrenten dulden. Maar toch blijft de Zweedse overheid direct en indirect de grootste werkgever. Zoals eerder vermeld is research en development zeer belangrijk voor Zweden en heeft het ook geleid tot een betere welvaart. Zo besteedde Zweden in 2009 3,6% van zijn BNP aan R&D in vergelijking met Amerika bijvoorbeeld is dit 0,83% meer want zij besteedde maar 2,77%. Op wereldvlak doet Israël nog beter met een percentage van 4,7%. Zweden kan dit R&D percentage behalen door de aanwezigheid van “foundations” dit zijn juridische entiteiten die verbonden zijn met de bedrijven en die vrijstelling van belastingen genieten wanneer 80% van hun budget naar R&D gaat.
Enkele voorbeelden van Zweedse engineering successen:
De GSM De pacemaker De computermuis Skype De vierhoekige flexibele “melk” verpakking van tetrapak De Celciusschaal van de thermometer
De Zweedse economie is zeer gediversifieerd, waarvan het productaanbod bestaat uit producten met een hoge toegevoegde waarde en vooral op ICT-vlak zeer toekomst georiënteerd is. Zo is het Zweedse bedrijf Ericsson een grote wereldspeler op de ICT-markt. Andere belangrijke economische pijlers zijn: de bouw, de autoindustrie met bekende bedrijven als Volvo en Scania, staalindustrie, chemie en papier & hout. In de tabel hieronder worden de exportproducten van Zweden weergeven en kan je ook duidelijk zien dat de hoogwaardige engineering producten maar liefst 44% van de totale export innemen. Onder hoogwaardige engineering producten kunnen we verstaan,
Figuur 3Statistieken
1.3 Buitenlandse handel van Zweden 90% van de Zweedse handel gaat over zee, dankzij hun gunstige ligging. Noorwegen, Denemarken en Duitsland vullen de top 3 aan als leverancier naar
Zweden. Nederland valt juist buiten de top 3 en staat dus op de 4de plaats. België staat als leverancier naar Zweden op de 8ste plaats. De belangrijkste producten die vervoerd worden van Europa naar Zweden worden getransporteerd zijn: chemische en farmaceutische producten, machines en vervoermateriaal, (elektrische) apparaten, elektronische onderdelen, transportmiddelen, bewerkte producten en levensmiddelen. Zweden vervoert vooral onderdelen voor auto's, motoren en voertuigen voor wegvervoer.
1.4 Infrastructuur in Zweden Het grootste aandeel in transport in het land wordt verricht door spoor- en wegvervoer. Met een indrukwekkend spoorwegennet van 11 481 km kunnen ze een zeer groot deel van het land bereiken. Het net is van een hoge kwaliteit en jaarlijks is er een toename van het spoorweggebruik. In 2004 werd er een investeringsprogramma aangekondigd door de regering. Er moest 40 miljard euro geïnvesteerd worden voor onderhoud en verbetering van het wegennet. Hieronder viel niet alleen het spoorwegennet maar eveneens het wegennet. Het 11-jaren plan ging van start in 2004. Één van de belangrijke projecten in het plan is de tunnel onder het Malarenmeer in Stockholm. Het plan bevat bovendien de verbetering van de spoorlijn die de belangrijkste havens verbindt met de mijnbouwcentra rondom Kiruna. Deze spoorlijn staat bekend als de IJzerertslijn. Het wegennet is van relatief hoge kwaliteit en is goed ontwikkeld. Er is een jaarlijkse stijging van het gebruik over de weg.
1.5 Belangrijke havens in Zweden 1.5.1 Göteborg De haven van Göteborg is de grootste in Scandinavië, de kaaiwijdte bedraagt 24 km. Jaarlijks komen er 11000 schepen laden en lossen in de haven. Maar liefst 30% van het Zweedse transport gaat langs deze haven. De haven transporteert goederen naar en van 130 landen over de hele wereld. Göteborg is de enige haven in Zweden die beschikbaar is voor de grootste containerschepen van deze tijd. Niet alleen containerschepen worden behandeld, er zijn terminals aanwezig voor ro-ro-, auto-, passagiers- en tankschepen. 1.5.1.1 Havencijfers van 2011 887 000 containers/TEU 549 000 ro-ro eenheden 227 000 nieuwe auto's 1,7 miljoen passagiers 20,4 miljoen ton olie 41,8 miljoen ton goederen Figuur 4Haven Afbeelding Göteborg1: Haven Göteborg
Elke dag vertrekken er 24 trainshuttles van en naar de haven. Het dient als transportmiddel voor de bedrijven gelegen in het hinterland en Noorwegen. Zo sparen de bedrijven kosten uit en hebben ze een snelle, rechtstreekse lijn naar de haven. Bovendien is het milieuvriendelijker om via deze vaste route te werken, zo zijn ze niet genoodzaakt om vrachtwagens in te schakelen. De haven is een belangrijke factor voor de Zweedse economie. Dankzij de haven wordt het concurrentievermogen van de industrie versterkt door de aanwezigheid van een sterke vracht hub. Een grote reikwijdte (500 km) naar de belangrijkste import- en exportmarkten heeft alleen maar voordelen voor de haven en de ondernemingen. Het is veilig, kosteneffectief, snel en de ondernemingen hebben zekerheid op transport. 1.5.1.2 Uitbreidingsmogelijkheden Göteborg heeft gunstige mogelijkheden voor verdere ontwikkelingen. De haven heeft een strategische ligging en is een belangrijke schakel tussen de Atlantische Oceaan, Noordzee en de Baltische Zee. Hun doel is om door te gaan met de ontwikkelingen van de infrastructuur binnen en buiten de haven. Ze streven naar een grotere capaciteit en om een betere toegang te creëren.
1.5.2 Helsingborg De haven van Helsingborg is de tweede grootste containerhaven van Zweden. Ongeveer 270 werknemers zijn hier actief. De haven behandelt een hoeveelheid van 7 miljoen ton per jaar waaronder 300 000 TEU. De goederen verscheept via container blijven sterk stijgen, grotendeels te danken aan de nieuwe Combiterminal. De haven is makkelijk te bereiken dankzij de goede ligging. Het achterland is goed te bereiken via spoor, weg, lucht en maritieme verbindingen. Het heeft een aangelegde weg speciaal voor ro-ro-transport van en naar Denemarken. De haven is één van de grootste ferryhavens van de wereld. Elk jaar maken meer dan 11 miljoen mensen gebruik van de ferryhaven. Bovendien is het gedurende een heel jaar is vrij van ijsvorming en dus altijd toegankelijk voor schepen. De haven wordt onderverdeeld in 5 havens: de noordelijke haven, westelijke haven, zuidelijke haven, bulkhaven en Marina. De noordelijke haven behandelt voornamelijk ro-ro-transport. De westelijke haven is de nieuwste binnen het geheel. Er worden voornamelijk containerschepen behandeld en er zijn 3 rampen aanwezig voor ro-ro. Er zijn 3 vaste en 2 mobiele kranen aanwezig.
De zuidelijke haven heeft een graan-, olie- en ro-ro-terminal. De graanterminal heeft een capaciteit van 250 000 ton en is de grootste van zijn soort in Noord-Europa. De olieterminal heeft 3 kaaien voor het laden en lossen van tankschepen. De bulkhaven is uitgerust met 2 kaaien met moderne ladings- en lossingsmiddelen. De haven is geschikt voor het opslaan van droge bulk tot een hoeveelheid van 200 000 ton. Niet enkel droge bulk maar bovendien vloeibare bulk wordt hier behandeld. De haven Marina is een ferryhaven. 1.5.3 Stockholm De haven van Stockholm is zeer gunstig gelegen voor zowel het vervoer van goederen als van passagiers. Het heeft een goede verbinding met het achterland en de naburige landen. Finland en de Baltische Staten worden voornamelijk via de weg bereikt. Het is een moderne ferry-haven die vooral dient om passagiers snel te vervoeren naar Finland en van Finland naar Zweden.
1.6 Gebruiken in het zakenleven In Zweden is er geen overheersende zakensfeer aanwezig. In de kleding bijvoorbeeld, zullen mensen zich kleden wat hen het comfortabelste zit. Natuurlijk wel passend bij hun beroep maar je zal er niet snel een zakenvrouw aantreffen met hoge hakken. De kledingstijl die daar gedragen wordt is eerder 'casual'. Zweden zullen steeds vriendelijk tegen elkaar zijn maar ze zullen hier niet in overdrijven. Er heerst vooral een universele sfeer. Wat wil zeggen dat iedereen gelijkwaardig behandelt wordt en dat overal dezelfde regels gelden. Hier houden de mensen zich strikt aan de regels en wijken ze er nooit of zelden van af. Ze zeggen dat de regels je vrijheid geeft. Een discussie of dilemma wordt vermeden door de regels niet in vraag te stellen. Een Zweed zal zich altijd met zijn eigen zaken bezig zijn en hij verwacht dat een ander dit ook doet. Op de werkvloer houden ze privé gescheiden van hun werk en zullen dit niet snel meedelen met hun collega's. Hiermee willen ze een hogere efficiëntie en productiviteit bereiken. Mensen zullen in de meeste gevallen informeel met elkaar omgaan. Ze blijven vriendelijk, zelfs tegen vreemden. Je zou denken dat het geen vreemden van elkaar zijn maar dit is echter wel het geval. Universele sfeer wilt eveneens zeggen dat er geen onderscheid tussen geslachten wordt gemaakt. Mannenwerk wordt niet onderscheiden van vrouwenwerk en niet andersom. Niemand wordt er bevooroordeeld en iedereen respecteert elkaars plaats in de samenleving. 1.6.1 Bedrijfsafspraken Afspraken moeten zoals bij ons nageleefd worden en laat komen moet ten strengste vermeden worden. Laat komen op een afspraak kan voorkomen, maar dit moet
vooraf geweten zijn. Indien men later als 30 minuten zal zijn, is het beter de afspraak te verzetten. Wat zeker niet mag is te vroeg op een afspraak komen want dan zal de andere partij zich schuldig voelen dat je moet wachten. Bij het maken van een afspraak is het van toepassing om op voorhand de duur te vermelden. De duur mag echter niet langer zijn dan 1 uur.
1.7 Cultuur De cultuur verschilt van land tot land. Zo heeft de Nederlandse psycholoog Geert Hofstede een systeem uitgevonden waarin hij verschillende dimensies per land bespreekt. Hij gaat na welke problemen er zich voordoen bij de communicatie tussen de verschillende culturen. Alsook de oorzaken van de problemen worden hier nagegaan. Dankzij de inbreng van het vijfdimensionaal model krijgen we een beter zicht op de cultuursituatie van de verschillende landen.
Figuur 5Geert Hofstede Afbeelding 2: Geert Hofstede
De vijf dimensies van het model zijn: de (MAI) machtafstandsindex, (IDV) individualismeindex, (MAS) masculiniteitindex, (OVI) onzekerheidsvermijdingsindex en de (LTO) langetermijnoriëntatieindex.
1.8 Korte toelichting 1.8.1 Machtafstandsindex of Power distance (PDI) De index gaat na of de minder machtige mensen in de samenleving tevreden zijn met de verdeling van de macht. In een goede samenleving is de macht eerlijk en gelijk verdeeld. Het belangrijkste van de index is hoe een samenleving omgaat met de ongelijke verdeling van de macht.
1.8.2 Individualismeindex of Individualism versus collectivism (IDV) Bij deze index draait het erom of de bevolking eerder individualistisch is of collectief denkt. Individualistisch wil zeggen dat de mensen de meeste aandacht besteden aan zichzelf en aan de familie. Collectief wil zeggen dat mensen zich in groepen gaan indelen en rekening houden met anderen om zo loyaliteit in ruil te krijgen.
1.8.3 Masculiniteitindex of Masculinity versus femininity (MAS) Als een samenleving eerder mannelijk is, betekent dit dat het een voorkeur geeft aan de prestaties, 'heldhaftigheid' en assertiviteit. Het geeft materiële beloningen voor succes. Als het vrouwelijke overheerst, staat garant aan samenwerking, bescheidenheid, de zorg voor zwakkere schakels en de kwaliteit van het leven. 1.8.4 Onzekerheidsvermijdingsindex of Uncertainy avoidance (UAI) De mate waarin de samenleving zich ongemakkelijk voelen met onzekerheid. De fundamentele vraag hier is of de samenleving zich actief moet bezighouden met de toekomst of gewoon moeten laten begaan. Een samenleving met een sterke UAI wijst op een strikte hantering van gedrag en geloof. Wanneer er slecht gescoord wordt op UAI duidt dit op een ontspannen sfeer op vlak van de toekomst.
1.8.5 Lange-termijnoriëntatieindex of Long-term versus short-term orientation (LTO) Onder lange-termijnoriëntatie verstaan we een samenleving die behoedzaam is en denkt aan de toekomst. Er heerst een sterke neiging tot sparen en investeren om de toekomst aangenamer te maken. Alsook volharding in het bereiken van resultaten. Een relatief kleine neiging om te sparen en het bereiken van snelle resultaten zijn de kenmerken van een korte-termijnoriëntatie.
1.9 Cultuur Zweden versus cultuur België
Figuur 6Vergelijking Zweden Afbeelding & België 3: Vergelijking Zweden & België
1.9.1 PDI Zweden scoort hier laag. Hieruit kunnen we enkele kenmerken afleiden waaronder: onafhankelijkheid, gelijke rechten, duidelijke hiërarchie, goede communicatie werknemer en werkgever. De superieuren worden aanzien als coachende leiders. Iedereen wordt betrokken in beslissingen, ideeën die belangrijk zijn in de samenleving. De communicatie is direct en zakelijk.
1.9.2 IDV Zweden is een individualistische samenleving. De leden zorgen enkel voor zichzelf en hun familie, ze bemoeien zich niet met andermans leven. Individualistische samenlevingen leiden vaak tot een groot schuldgevoel en een laag zelfrespect. De relatie tussen werkgever en werknemer richt zich enkel op het zakelijke. Het beperkt zich enkel tot het bewijzen van een dienst aan de werkgever en hiervoor krijgt hij/zij een materiële beloning. Er wordt respectvol en vriendelijk met elkaar omgegaan. Een werkgever zal altijd openstaan voor zakelijke voorstellen. 1.9.3 MAS De grote vraag hier is wat mensen motiveert in de samenleving? Heerst er een drang naar succes of is men tevreden over de huidige positie in de samenleving?
Zweden is een vrouwelijke maatschappij, een grote betrokkenheid van de leden in de samenleving is kenmerkend. Men streeft naar gelijkheid, solidariteit en kwaliteit in het beroepsleven. Conflicten worden op professionele wijze opgelost. De discussies kunnen van lange duur zijn maar er wordt pas een akkoord gevormd als beide partijen tevreden zijn gesteld.
1.9.4 UAI Zweden scoort laag op deze dimensie wat duidt op een lage voorkeur voor het vermijden van onzekerheid. Er is dus een ontspannen sfeer op vlak van toekomst aanwezig. Er worden geen extra besparingen en investeringen verricht om de onzekerheid in de toekomst te doen dalen. De regels zijn goed zoals ze zijn, er moeten geen nieuwe of verbeterde regels worden geïntroduceerd. 1.9.5 LTO Een korte-termijnoriëntatie is in Zweden van toepassing. Zoals in de paragraaf hierboven vermeld is, hebben de inwoners van Zweden een kleine neiging tot sparen. Tradities worden sterk gerespecteerd en inbreng van nieuwe dingen wordt zelden toegepast. Typerend voor een korte-termijnoriëntatie is het ongeduld voor het behalen van snelle resultaten.
