BIJLAGEN
1. SOCIAAL ECONOMISCHE ANALYSE LOSSER 1.1 Bevolking In Losser woonden in 2006 bijna 22.500 mensen. De bevolking krimpt de laatste jaren licht. Deze dalende trend is zichtbaar in veel gemeenten in het oosten van het land. Er zijn de laatste jaren meer mensen vertrokken dan zijn binnengekomen. De aanwas van de bevolking houdt hiermee geen gelijke tred, waardoor de bevolkingsgroei negatief is. Met betrekking tot de bevolkingsopbouw vallen twee zaken op; de groep 20 – 40 jarigen is beduidend kleiner dan landelijk en in Twente en er wonen relatief veel ouderen in Losser. Kijken we naar de bevolkingsprognoses voor de gemeente Losser tot 2020, dan zal Losser ongeveer 1.000 inwoners ‘kwijt’ raken.1 Het onderwijsniveau verhoudt zich met het landelijke en provinciale gemiddelde. Opvallend is dat het opleidingsniveau in Losser iets hoger ligt dan gemiddeld genomen in Overijssel. Dit kan erop wijzen dat Losser een interessante gemeente is voor hoogopgeleiden om te wonen. Tabel 1: Ontwikkeling bevolking gemeente Losser 1998 - 2006 Periode
Bevolking
Geboorteoverschot
Vestigingsoverschot
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Bron: CBS,
22.722 22.461 22.595 22.757 22.703 22.587 22.508 22.487 22.489 2008
46 -14 28 62 75 28 67 13 22
-306 146 170 -123 -198 -102 -84 -11 -33
1
Bevolkingsgroei (abs.) -261 134 187 -54 -116 -79 -21 2 -10
Bevolkingsgroei (per 1.000 inwoners) -11,5 6 8,3 -2,4 -5,1 -3,5 -0,9 0,1 -0,4
We baseren ons hierbij op de meest recente bevolkingsprognoses van Primos. De bevolkingsprognose is afgestemd op de nationale bevolkingsprognose van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) van december 2004. Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
1
Figuur 1 Bevolkingsopbouw 35 30 25 20
Nederland
15
Twente Losser
10 5 0 <20
20 - 39
40 - 59
60 - 79
>80
Bron: CBS, 2007
Figuur 2 Toekomstige bevolkingsopbouw gemeente Losser 8.000 7.000
-14 jaar
6.000
15-29 jaar
5.000
30-44 jaar
4.000
45-64 jaar
3.000
65-74 jaar
2.000
75 jaar en ouder
1.000 0 1.1.2005 (20052009)
1.1.2010 (20102014)
1.1.2015 (20152019)
Bron: Primos, 2005, bewerking Stec Groep, 2008 Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
2
1.1.2020
Figuur 3 Onderwijsniveau 60 50 40 Nederland
30
Overijssel Losser
20 10 0 Laag
Midden
Hoog
Bron: CBS, 2007.
1.2 Arbeidsmarkt Tabel 2 geeft de belangrijkste kenmerken van de Losserse arbeidsmarkt weer. De beroepsbevolking is de afgelopen jaren gegroeid, maar schommelt sterk. Dit geldt ook voor de arbeidsmarktparticipatie. Na een toename tussen 2002 en 2005, nam de participatie in 2006 licht af. De bruto arbeidsmarktparticipatie is gedefinieerd als de beroepsbevolking gedeeld door de totale bevolking van 15 tot 64 jaar. De netto arbeidsmarktparticipatie heeft betrekking op het aandeel van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de totale bevolking tussen 15 en 64 jaar. In vergelijking met Nederland ligt de netto arbeidsmarktparticipatie in Losser lager dan het landelijke gemiddelde. Een verklaring hiervoor kan zijn dat er relatief gezien weinig vrouwen deelnemen in het arbeidsproces.
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
3
Tabel 2: Arbeidsmarkt gemeente Losser Periode
Bevolking 15-64 jaar (potentële beroepsbevolking) 1999 13.200 2000 14.100 2001 15.500 2002 15.100 2003 13.500 2004 12.400 2005 12.000 2006 13.500 Bron: CBS, 2007
Beroepsbevolking
Bruto participatiegraad
Netto participatiegraad
8.600 8.900 9.200 8.700 8.200 8.400 8.400 9.100
64,8 62,9 59,5 57,8 60,6 67,5 69,7 67,1 NL gemiddeld: 66
62 61 57,8 56,2 59,2 62,8 63,6 60,5 NL gemiddeld: 63
1.3 Bedrijvigheid In deze paragraaf staan we stil bij de ontwikkeling van de werkgelegenheid in Losser en het aanbod aan bedrijfslocaties in de gemeente. Tabel 3 geeft de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de gemeente Losser weer. Tabel 3: Ontwikkeling werkgelegenheid in de periode 1999-2005 Jaar 1999 2001 2003 2005 Groei 1999 – 2005 (relatief)
Losser 7.183 7.723 7.985 7.211* 0,4%
Twente 259.827 274.019 275.729 271.081 4,3%
Bron: BIRO, Provincie Overijssel, 2007 * Door een administratieve omschrijving zijn de arbeidsplaatsen van Losserhof toegeschreven aan Enschede. Dit is één van de oorzaken voor het verlies van ruim 700 arbeidsplaatsen
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
4
De ontwikkeling van de werkgelegenheid in Losser blijft achter bij het regionale en landelijke gemiddelde. Groeit de werkgelegenheid in Twente en Nederland met meer dan 4% in de periode 1999 – 2005, in Losser groeit deze slechts met 0,4%. De werkgelegenheid en het aantal bedrijven per sector staan in tabel 4. In 2006 waren er zo’n 1.200 bedrijven in Losser. De gezondheids- en welzijnszorg is de grootste werkgelegenheidssector in de gemeente. Ook de industrie en handel & reparatie zijn belangrijke sectoren voor de Losserse economie. Losser kampt net als veel andere plattelandsgemeenten met een afname van de werkgelegenheid in de agrarische sector. Voornamelijk in het buitengebied zijn veel landbouwbedrijven gevestigd. Schaalvergroting en daling van de winstmarges hebben geleid tot een afname van het belang van de landbouw in het aantal bedrijven en de daarbij behorende werkgelegenheid binnen de gemeente. De financiële en zakelijke dienstverlening blijft zoals in meerdere kleinere gemeenten ondervertegenwoordigd. Dit zien we terug in een beperkte ontwikkeling van de kantoorbedrijvigheid in Losser.
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
5
Tabel 4: bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid per sector in Losser in 2006 sector Landbouw, Jacht & Bosbouw
aantal vestigingen 310
aantal banen 774
vestigingen (%) 25,9
banen (%) 11,1
Visserij
0
0
0
0
Delfstofwinning
0
0
0
0
Industrie
52
1181
4,3
16,9
Nutsbedrijven
0
0
0
0
Bouwnijverheid
90
380
7,4
5,4
Handel en reparatie
343
1267
28,6
18,1
Horeca
68
525
5,7
7,5
Vervoer, opslag & communicatie
26
282
2,2
4
Financiële instellingen
20
85
1,7
1,2
Zakelijke dienstverlening
128
373
10,7
5,3
Openbaar bestuur & overheid
3
143
0,3
2
Onderwijs
23
332
1,9
4,7
Gezondheids- & welzijnszorg
45
1401
3,8
20
Overige diensten
91
247
7,5
3,5
6990
100
100
Totaal 1.199 Bron: Provincie Overijssel, 2007, uit: BIRO.
Naar de toekomst toe moeten we concluderen dat banen in de zorg, financieel of zakelijke dienstverlening een steeds groter aandeel krijgen in de opbouw van de totale werkgelegenheid. Onderstaande figuur laat duidelijk zien dat, uitgaande van verschillende groeiscenario’s (volgens de BLM-methodiek) de werkgelegenheid in deze sectoren de komende jaren sterk groeien.
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
6
Figuur 4: verdeling van de werkgelegenheid in verschillende scenario’s
global economy global economy
overheid en zorg
regional communities
100%
100%
90%
90%
80%
80%
70%
70%
60%
60%
50%
50%
40%
40%
30%
30%
20%
20%
10%
10%
0%
financiële en zakelijke dienstverlening consumeten en overige diensten logistiek nijverheid landbouw
0% 2001
2020
2030
2040
2001
strong europe
2020
2030
2040
transatlantic market 100%
100%
90%
90%
80%
80%
70%
70%
60%
60%
50%
50%
40%
40%
30%
30%
20%
20%
10%
10%
0%
0% 2001
2020
2030
2040
2001
2020
2030
2040
Bron: Bedrijfslocatiemonitor, RPB, 2005
In totaal beschikt Losser over ongeveer 80 hectare bruto bedrijventerreinen (65 ha netto). Op dit moment is alle beschikbare grond vergeven. Vertalen we deze gegevens naar de toekomst dan is het ruimtegebrek uitermate slecht voor de economische ontwikkeling van de lokale bedrijvigheid. Op grondgebied van de gemeente Losser bestaan op dit moment geen actuele plannen voor de uitbreiding van het bestaande aanbod aan bedrijventerrein. U overweegt een nieuw terrein uit te geven voor de opvang van lokale bedrijvigheid. Om inzicht te verschaffen in de ruimtebehoefte van bedrijven kijken we naar de Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
7
prognose voor bedrijventerreinen van het Ruimtelijk Planbureau (bedrijfslocatiemonitor). De provincie Overijssel heeft de resultaten uit dit onderzoek vertaald naar de situatie per gemeente. Uitgaande van een viertal scenario’s komen zij tot de volgende ruimtebehoefte voor u: Tabel 4: Prognose uitbreidingsvraag in vier scenario’s, gemeente Losser, 2007-2040 Periode
Global Economy Transatlantic Markets Strong Europe Regional Communities 65 65 65 65 78 76 69 63 84 77 70 61 89 78 72 59 24 13 7 -6
Netto ha 2007 2007-2020 2020-2030 2030-2040 Netto vraag 2007-2040 Bron: Provincie Overijssel, 2006, Bewerking Stec Groep, 2008
Losser heeft tot 2020 een uitbreidingsvraag heeft (scenario Transatlantic Markets – TM) van 11 hectare netto, oplopend tot 13 hectare netto in 2040. We gebruiken het TM scenario omdat in regio’s met een gemiddelde danwel benedengemiddelde economische en demografische groei het meest gunstige scenario te positief uit zou pakken en de bedrijven in uw gemeente de uitbreidingsvraag niet waar kunnen maken.2 Ook het Rijk raadt aan te werken met het TM scenario in de regio Twente. In de cijfers zijn de volgende aspecten echter nog NIET meegenomen: • Transformatie van bestaande terreinen naar andere functies (woningbouw) en veroudering van bedrijventerreinen, deze verhogen het ruimtegebruik. • Bovengemiddelde uitplaatsingen, bijvoorbeeld vanuit bestaand stedelijk gebied of uiterwaarden, verhoogt de behoefte aan nieuwe terreinen. • Zorgvuldig/intensief ruimtegebruik, dit vermindert de ruimtebehoefte. • Economische ambities zijn ook nog niet meegenomen in deze ruimtevraag. U moet ook niet al te veel verwachten hiervan, omdat u vanuit provinciaal beleid geen bedrijven van buiten Losser mag huisvesten. 2
Overigens zijn er maar weinig regio’s waar we dit wel gebruiken (bijvoorbeeld Schiphol en bovenregionaal aantrekkelijke regio’s als Venlo en West-Brabant) Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
8
Bovendien worden vraag-aanbodsituaties op de bedrijventerreinenmarkt uit het verleden doorgetrokken naar de toekomst. Dit betekent dat voor gemeenten (zoals Losser) met nauwelijks of geen terrein in het verleden ook een lage behoefte wordt berekend. Er kan zich door de krapte een behoorlijke vraagbuffer hebben gevormd. Wachtlijst Uit een door u uitgevoerde enquête bleek al dat behoorlijk wat bedrijven behoefte hebben aan uitbreidingsruimte en daardoor al bij u op de wachtlijst staan voor een nieuw bedrijfskavel, goed voor ongeveer 10 hectare extra uitbreidingsvraag. De exacte status van deze ruimtevraag moet in de toekomst nog maar blijken. U kunt het gemeten metrage niet rechtstreeks doorvertalen naar ruimtebehoefte op dit moment, zeker ook omdat een deel van deze uitbreidingsvraag al verwerkt is in de BLM-prognose. Het geeft wel een indicatie van een opgebouwde vraagbuffer omdat u al enige tijd maar weinig grond heeft kunnen uitgeven. Uitplaatsen van bedrijven Uw werklocaties liggen versnipperd over het grondgebied van de gemeente en zijn vaak kleinschalig. Her en der is ook bedrijvigheid in de woonomgeving en het buitengebied gevestigd. Uit oogpunt van de leefbaarheid en uitstraling van de dorpskernen is het belangrijk dat bedrijvigheid zoveel mogelijk op daarvoor bestemde locaties plaatsvindt. Uw ambities om zoveel mogelijk bedrijven onder te brengen op formele locaties vinden we een goede keuze en moet u ook zeker voortzetten! Vaak hebben gemeenten meer ook voor uitbreiding en niet voor herstructurering van bestaande bedrijfskavels. Bovendien zorgt dit ‘beleid’ ervoor dat de netto uitbreidingsvraag hoger is dan op dit moment wordt geraamd. Een gemeentelijke inventarisatie in het kader van het bestemmingsplan buitengebied wees uit dat u tussen 15 en 25 bedrijven in het buitengebied wilt uitplaatsen naar een formele bedrijfslocatie, sommigen al op zeer korte termijn. Hiermee slaat u twee vliegen in één klap. U bent niet alleen af van (vracht)verkeer door de dorpskernen, maar u maakt ook een einde aan de ‘planologische warboel’. We schatten indicatief in dat uitplaatsingen ongeveer goed zijn voor 5 tot 10 hectare extra ruimtevraag. Het weren van overlast veroorzakende bedrijven uit uw kernen heeft ook positieve gevolgen voor uw toeristisch recreatieve
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
9
aspiraties. Overigens werd dit punt ook in de verschillende werksessies aangedragen als reden voor een uitbreidingslocatie. We ramen de uitbreidingsvraag voor de gemeente Losser tot 2020 in op circa 20 – 30 hectare netto Op basis van bovenstaande vraagelementen bouwen we de uitbreidingsvraag als volgt op: Prognose BLM
11 hectare netto
+
Wachtlijst
5 – 10 hectare netto
+
Uitplaatsing/Transformatie
5 – 10 hectare netto
=
Totale ruimtevraag naar bedrijventerreinen
20 – 30 hectare netto
De verwachtingen voor het bedrijfsleven zijn anno 2007 goed. De economie draait op volle toeren en veel bedrijven verwachten in 2007 meer winst te maken dan in voorgaande jaren. Dit heeft ook gevolgen voor de ruimtelijke dynamiek van bedrijven. Uit onderzoek van Stec Groep (2005)3 blijkt dat ruim eenderde van de bedrijven in de nabij toekomst te kampen krijgt met krapte in pand of kavel. Ongeveer 30% van alle 3
Bedrijfsruimtegebruikers in Beeld, Stec Groep, 2005.
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
10
bedrijven heeft plannen om te verhuizen (15%), danwel uit te breiden op huidige locatie (11%). Doorslaggevende locatiefactoren op terreinniveau zijn autobereikbaarheid en uitstraling van de omgeving. Op gebouwniveau gaat het voornamelijk om uitstraling en parkeergelegenheid. De ruimtelijke dynamiek van bedrijven moet niet onderschat worden en kan grote gevolgen hebben voor de sociaal economische situatie van de gemeente Losser. Box: ERBO enquête bedrijfsleven in Twente ERBO-Twente: verwachtingen 2007 Het bedrijfsleven in Twente ziet 2007 vol vertrouwen tegemoet. De omzetpositie zal zich verder verbeteren. Ruim 45% van het Twentse bedrijfsleven verwacht in 2007 een stijging van de omzet. Van de exporterende bedrijven geeft bijna de helft aan, dat de omzet op de buitenlandse markt zal toenemen in 2007. De groothandel heeft hooggespannen verwachtingen voor 2007. Ruim 57% verwacht een toename van de omzet. De exportpositie zal ook verbeteren; 50% verwacht een toename. Ook de dienstverlening verwacht in 2007 een verdere omzettoename te kunnen realiseren. De grote bedrijven zijn daarbij het meest positief gestemd, ruim 70% verwacht een stijging. De bereidheid om te investeren zal in de regio toenemen. Ruim 66% van de ondernemers in de regio verwacht in 2007 te investeren. Van deze groep geeft 38% van de ondernemers aan, meer te zullen investeren dan het voorgaand jaar. Landelijk zien we hetzelfde beeld. De investeringsbereidheid in de bouwnijverheid voor 2007 is hoog. Maar liefst 81% van de ondernemers in de regio verwacht te investeren. Landelijk is de ondernemer wat gematigder in zijn verwachtingen (69%). In de regio Twente zal de werkgelegenheid naar verwachting toenemen in 2007. Ruim 18% denkt meer personeel in dienst te nemen. Dit is gelijk aan de landelijke werkgelegenheidsverwachting. De detailhandel voorziet geen verbetering van de werkgelegenheid, 3 % van de ondernemers verwacht een toename. Landelijk zijn de detaillisten positiever gestemd: 10% verwacht een toename van het aantal fulltime arbeidsplaatsen. De groothandel en de bouwnijverheid spreken zich positiever uit over de werkgelegenheid. 30% denkt in 2007 meer personeel in dienst te kunnen nemen. De ondernemers in Twente zijn optimistisch over hun winstverwachting; 94% verwacht het jaar 2007 met een positief resultaat af te sluiten. De bouwnijverheid spant daarbij de kroon, daar verwacht geen enkele ondernemer het jaar 2007 met verlies af te sluiten. Bron: Kamer van Koophandel: ERBO, 2006. Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
11
1.4 Sociale zaken De cijfers met betrekking tot sociale zaken laten zien dat Losser zich ongeveer verhoudt tot het Twentse gemiddelde. Er zitten minder mensen in de bijstand en er zijn iets meer werklozen. Het aandeel arbeidsongeschikten is wel hoger dan in Twente. Er zitten relatief veel mensen in de WAO, WAJONG en WAZ. Een verklaring hiervoor kan zijn dat veel bewoners van De Losserhof recht hebben op een gemeentelijke uitkering. Overigens blijkt, uit cijfers van de gemeente Losser (2007), dat het aantal uitkeringsgerechtigden in de bijstand en WW de laatste jaren terugloopt. Tabel 5: bijstand Leeftijd Twente Losser <25 jaar 830 10 25-35 2.160 20 35-45 2.930 60 45-55 2.450 40 55-65 2.340 40 65+ 1.070 10 Totaal 11.780 180 Relatief (ten opzichte van 1,9% 0,8% inwonertal) Bron: CBS, peildatum ultimo 2006, bewerking Stec Groep 2008
Tabel 6: WW-uitkeringen Leeftijd <25 jaar 25-35 35-45 45-55 Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
Twente 280 1.360 2.590 2.900
Losser 10 30 70 110
12
55-65 3.170 140 Totaal 10.300 360 Relatief (ten opzichte van beroepsbevolking) 3,8% 4% Bron: CBS, peildatum ultimo 2006, bewerking Stec Groep 2008
Tabel 7: Arbeidsongeschiktheid Leeftijd
WAO Twente 60 1.190 3.610 6.900 13.090 24.960 6,1%
Losser 15-25 0 25-35 20 35-45 120 45-55 290 55-65 610 Totaal 1.050 Relatief (ten opzichte van potentiële 7,8% beroepsbevolking) Bron: CBS, peildatum ultimo 2006, bewerking Stec Groep 2008
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
13
WAJONG Twente 1.960 2.010 1.690 1.090 510 7.250 1,8%
Losser 60 90 110 90 60 400 3%
WAZ Twente 20 140 450 1.500 2.120 0,5%
Losser 0 0 10 20 80 110 0,8%
1.5 SWOT-analyse Sterk: • Aantrekkelijk landschap & natuur • Sterke toeristisch recreatieve sector in de regio • Zorgsector prominent aanwezig (Losserhof)
Zwak: • Samenhang en ligging bedrijventerreinen • Uitstraling dorpen en kernen laat te wensen over • (Grensoverschrijdende) samenwerking nauwelijks aanwezig
Kansen: • Ligging aan de A1 • Economisch benutten Vrijkomende Agrarische Bebouwing • Huisvesting starters • Doorontwikkelen toerisme als speerpunt • Vergrijzing van de bevolking • Arbeidspotentieel • Wonen in het groen
Bedreigingen: • Economische groei blijft achter bij regionaal en landelijk gemiddelde • Eenzijdige economische structuur • Gebrek aan daadkracht • Ondernemersklimaat • Vergrijzing van de bevolking
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
14
2. ZORGECONOMIE Het begrip zorgeconomie is lastig af te bakenen Het is niet eenvoudig een allesomvattende definitie te geven van zorgeconomie. Het omvat in principe alle economische activiteiten die direct of indirect een relatie hebben met zorg. Zorgeconomie is daarmee veel meer dan alleen gezondheid- en welzijnszorg. Het gaat ook om een breed scala aan andere zorggerelateerde activiteiten binnen de zakelijke en financiële dienstverlening (zoals zorgverzekeraars), productie, handel en logistiek (zoals farmaceutische industrie, medische technologie, etc.), science en R&D (universiteiten, kennisinstellingen, etc.), detailhandel (drogisterijen, opticiens, etc.) en voorzieningen voor sport en ontspanning (fitnesscentra, sauna, etc.). Bij het begrip zorg denken we in eerste instantie aan bedrijven en instellingen die direct actief zijn in de gezondheidszorg en welzijnszorg: • binnen de gezondheidszorg vallen bedrijven en instellingen die zich bezig houden met de medische zorg (‘cure’), zoals ziekenhuizen, medische praktijken, de huisarts, tandarts, maar ook ondersteunende activiteiten zoals laboratoria; • welzijnszorg (‘care’) heeft betrekking op bedrijven en instellingen als verpleeg- en verzorgingshuizen, dagverblijven, thuiszorg, maatschappelijke dienstverlening, maar ook bijvoorbeeld samenwerking van organen op gebied van welzijnszorg. Achter en naast deze zorg schuilt echter een grote economische sector met tal van deelsectoren (zoals: life sciences, health, medische technologie, farmacie) en segmenten. Onderstaand figuur geeft een goed overzicht van spelers die wij herkennen op de zorgmarkt.
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
15
Financieel en zakelijke dienstverlening
Science base R&D
Wonen en zorg
Onderwijs Gezondheidszorg
Welzijnszorg (Groot)handel en logistiek
Stec Groep, 2008
Leisure, Toerisme en Wellness
Medische en zorggerelateerde productie
Ook in Losser bestaat er een gezonde basis zorg Gezondheids- en welzijnszorg is op dit moment al de grootste werkgever in Losser. 20% van de banen zijn op dit moment direct gerelateerd aan de zorg. Stichting de Losserhof en het Medisch Spectrum Twente zijn belangrijke spelers in uw economische structuur. Ook landelijk en regionaal is de zorgsector (zeer) sterk groeiend. In Twente bijvoorbeeld bedroeg de groei in werkgelegenheid over de periode 2000 – 2005 meer dan 30% (terwijl de totale werkgelegenheid met maar 3% groeide). De verwachting is dat het aandeel 65+ omstreeks 2020 in Losser is gestegen van 15% naar 23%. Deze toenemende vergrijzing is een van de belangrijkste drijvende krachten achter de sterk groeiende vraag naar zorg in de toekomst. Bovendien worden senioren steeds kapitaalkrachtiger en daarmee een interessante doelgroep.
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
16
Box: Zorgsector speerpunt in Twente Voor de regio Twente is de zorgsector een belangrijk speerpunt. Twente richt zich – door de aanwezigheid van een breed scala aan zorginstellingen en technologische (zorg)-kennis bij met name de Universiteit Twente – sterk op het cluster van zorg en technologie. Doel van deze ontwikkeling is het aantrekken en behouden van gespecialiseerde, hoger opgeleide medewerkers en het bevorderen van de ontwikkeling van de kenniseconomie. Daarvoor is in 2003 de Taskforce Zorg en Technologie opgericht. Hierin zitten kennisinstellingen, bedrijfsleven, zorginstellingen en regionale overheid. De Taskforce stimuleert de ontwikkeling van de regionale zorg en technologie als economische, kennisintensieve sector. Activiteiten van de Taskforce bestaan onder meer uit de afstemming van vraag en aanbod naar producten, het bundelen van regionale initiatieven, het analyseren van trends in de sector zorg en technologie en het initiëren van business development. Exponenten van de zorgsector in Twente zijn de diverse onderzoeksinstituten en de opleiding Technische Geneeskunde van de Universiteit Twente, revalidatiecentrum Het Roessingh, de zorginnovatie binnen regionale zorginstellingen en ziekenhuizen en de veelheid aan medisch-technologische bedrijven.
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
17
3. GESPROKEN PERSONEN -
K. van den Bos – Wethouder gemeente Losser
-
M. Nolten – beleidsmedewerker gemeente Losser
-
A. Nijland – hoofd afdeling REO gemeente Losser
-
H. Schutte – beleidsmedewerker gemeente Losser
-
H. Plegt – beleidsmedewerker gemeente Losser
-
R. van Marle – beleidsmedewerker gemeente Losser
-
M. van Nieuwkuijk – beleidsmedewerker gemeente Losser
-
H. Hesselink –hoofd afdeling sociale zaken gemeente Losser
-
Afvaardiging van ondernemersvereniging: Ondernemend Losser
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
18
4. DEELNEMERS WERKATELIERS Werkatelier 1 Ondernemers Losser R. van Munster P. Wigger P.Heijink (lid Koepel Overleg Ondernemers Losser) Rabobank F. Niesink (manager kantorengroep Losser) R&T -
J. Meijerink (restauranthouder)
Raadsleden Mevr. G. ter Denge-Alards (voorzitter CDA) T. Even (voorzitter SDGL) Gemeente Losser A. Nijland (Hoofd afdeling REO) Cluster Sociaal Cultureel Werk in Losser T. van Veen BMD Parkmanagement M. van Mast (bedrijvenparkmanager) Werkgelegenheid (betrokken bij werkgelegenheidprojecten Losser) P. van Es (adviesbureau IROKO)
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
19
Werkatelier 2 Ondernemers Losser A. Scheer L. Kühlkamp (lid Koepel Overleg Ondernemers Losser) Rabobank E. Booltink (accountmanager Zakelijke Relaties) R&T E. Pluimes (hoteleigenaar en voorzitter Toerisme Recreatie Gemeente Losser) Raadsleden J. Tijdhof (voorzitter Burgerforum) P. Hendriks (voorzitter VVD) Gemeente Losser G. Kwekkeboom (Beleidsmedewerker RO Cluster Ruimte/projectleider herziening bestemmingsplan buitengebied) Zorg -
R. Mendel (manager facilitair bedrijf van de Twentse Zorgcentra)
Regio Twente R. Alberti (beleidsmedewerker economische aangelegenheden) Visionair L. Koopman (directeur Koopman mode Tilligte, regiovoorzitter KvK, voorzitter project D’ran, bestuurlid RABO)
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
20
Werkatelier 3 Ondernemers Losser J. Withag (vert. externe werkgroep, herontwikkeling Zoekeresch) Mevr. T. Vos (secr. Ondernemersvereniging Losser) Landbouw J. Elshoff (agrariër en vice voorzitter Reconstructie Landinrichting Losser) R&T -
M. Padberg (café houder, lid Koninklijk Horeca Nederland)
Kamer van Koophandel T. ten Vergert Raadslid H. Knol (voorzitter PvdA) Gemeente Losser H. Hesselink (Hoofd afdeling WIZ) Regio Twente R. Schippers (RPA) Ontwikkelmaatschappij Oost Nederland Mevr. L. van der Veen-van Schoonhoven (projectmanager Bedrijfsomgeving)
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
21
5. WERKGROEP KOEPELOVERLEG ONDERNEMERS GEMEENTE LOSSER Naam Joost ter Haar/Thom Weterings Eurocon Management Consultants
Telefoonnummer 053-5388485
Frank Mink Algemeen Directeur Johma Peter Heijink Wouter Witzel Eurovalve B.V. Lars Kühlkamp Kühlkamp Buitenhout De heer H. Anderson Voorzitter ondernemersvereniging Overdinkel Joy Laarhoven Voorzitter ondernemend Losser Erwin Holtkamp Voorzitter Ondernemersvereniging de Lutte Koertshuis (bestuurslid) Lucien Game Saksenstal Gerrit Overdinkel Otto Lesscher Slagerij Lesscher de Lutte Madeleine ter Laak Kamer van Koophandel Oostnederland Kees van den Bos Wethouder gemeente Losser Dhr. H. van Marle (Plusmarkt Losser) Marcel Nolten (Beleidsmedewerker Economische Zaken)
053-5373400
Emailadres
[email protected] vervangen door Joost ter Haar (
[email protected])
[email protected]
053-5369536
[email protected]
053-5382789
[email protected]
06-20798031
[email protected]
053-5382216 06-51699640 0541-551500 06-54712912
[email protected]
053-5381598
[email protected]
0541-551375
[email protected]
053-4849849
[email protected]
053-5377210
[email protected]
053-5361746
[email protected]
053-5377481
[email protected]
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
22
[email protected] [email protected]
6. ENQUÊTE ONDERNEMERS Enquête afgenomen door de gemeente Losser om de ruimtebehoefte onder bedrijven te meten: ENQUETE bedrijventerrein - 2007 afd. REO – team Pro
Persoons gegevens Naam : .............................................................................................................. Adres : .............................................................................................................. Postcode : .............................................................................................................. Woonplaats : .............................................................................................................. Telefoon ! privé : .................................. ! werk : .................................. Overige gegevens 0 heeft belangstelling voor aankoop van een bedrijventerrein (vervolg s.v.p. invullen) 0 heeft geen belangstelling Starter:
ja/nee*
* doorhalen hetgeen niet van toepassing is.
Soort bedrijf: ................................................................................................................ Reeds gevestigd adres: ................................................................................................. Huidige aantal werknemers: .....................
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
aantal part-timers: .......................
23
Te verwachten aantal werknemers/part-timers na nieuwbouw: ................................... Wenst bedrijventerrein in: Losser voorkeur jaar: Overdinkel voorkeur jaar: De Lutte voorkeur jaar: Voor de bouw van
: ....................................................................................................
Grootte: “ aankruisen hetgeen van toepassing is. Bedrijfsruimte : ...................m2 waarvan, Kantoorruimte : ...................m2 t.b.v. het eigen bedrijf. De bouw van een bedrijfswoning of een zelfstandig kantoor is niet toegestaan. Gewenste grootte van het gehele bedrijventerrein: ....................m² Eventuele bijzondere voorzieningen: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Losser,........-..oktober 2007.
Sociaal Economische Strategie Gemeente Losser, bijlagen Stec Groep aan Gemeente Losser 07.067
Handtekening:
24