1. probleemverkenning
Particuliere woningvoorraad is van essentieel belang! • Nieuwbouw: 200 woningen per jaar, bestaande voorraad: 35.400 woningen! • Sociale huursector (HW Wonen): • Particuliere huursector: Particuliere huursector: • Koopsector: • O OZB: € 254.000 2 000 (Nederland: € 232.000)
10.000 won. 2.400 won. 2.400 won. 23.000 won.
O t ikk li Ontwikkelingen op de d woningmarkt i kt • Krimp leidt tot waardedaling en leegstaand, minst aantrekkelijke delen van de voorraad merken dat het eerst Vermoedelijk weinig aan de orde in HW eerst. • Vergrijzing en langer/vaker zelfstandig blijven wonen (rijksbeleid ZZP 1 t/m 4) Æ levensloopgeschikt wonen, leidt tot minder beslag op Wmo. • Senioren willen vaak in eigen woning blijven wonen, als ze willen verhuizen zijn er vaak belemmeringen. • Duurzaamheid wordt steeds belangrijker: milieu en lagere woonlasten!
Wijk bij Duurstede € 215.000
Oud O d Beijerland € 225.000
Winterswijk € 174.800
Echt € 159.000
O d Ouderen en wonen tot circa 65 jaar
65-75 jaar
75 jaar e.o. ?
huidige eengezinswoning of huidige eengezinswoning of appartement drempels: - binding - gedoe - woningmarkt
intramuraal intramuraal (verpleeghuis)
aanpassen huidige woning wil verhuizen (naar levensloopgeschikte woning) 55‐65 jaar: 55% 65‐75 jaar: 40% 75 j 75 jaar e.o.: 30% (bron: WoON) 30% (b W ON)
Energetische kwaliteit (Corop Groot-Rijnmond) >2010 2001‐2010 1991‐2000 1981‐1990 1971‐1980
A/B
1960‐1970
C/D E/F/G
1945‐1959 1931‐1944 1906‐1930 < 1906 0%
20%
40%
60%
80%
100%
P bl Probleemstelling t lli • Vergrijzende Vergrijzende bevolking en verouderende woningvoorraad, vaak bevolking en verouderende woningvoorraad vaak niet geschikt voor de (oudere) bewoner. • Preventief Preventief Ingrijpen in de woningvoorraad nodig, maar Ingrijpen in de woningvoorraad nodig maar middelen niet altijd beschikbaar (liquiditeit bewoners, hypotheekverstrekking, geen subsidies). • Collectieve aanpak kan effectief en efficiënt (kostenbesparend) zijn. Levensloopgeschikt en duurzaam combineren. • Gemeenten/regio kunnen faciliteren, daarnaast vitale coalitie , g g Impuls om p voor kennisoverdracht, financiering en uitvoering. Æ op korte termijn samenwerking gestalte te geven. • Aanpak Aanpak kan ook resulteren in economische impuls voor regio: kan ook resulteren in economische impuls voor regio: waardecreatie en stimulans bouwnijverheid.
2 aanpak 2.
T beantwoorden Te b t d vragen 1. Wat moet er aan de woningen gebeuren? 2. Welke drempels bij bewoners en hoe te overwinnen? 3. Wat gaat het kosten en hoe financieren we het? 4. Hoe kunnen we het verder organiseren?
Wat moet er aan de woningen gebeuren: voorbeelden methodieken Kwaliteit (constructie, veiligheid, gezondheid, comfort) • Bouwtechnische keuring Æ checklist? Levensloopgeschiktheid • Doorzonscan D ( (provincie i i Gelderland) G ld l d) • WoonKeur bestaande woningen • Stappenplan aanpassing woningen Duurzaamheid • EPA • Energiescan energiebedrijven
Doorzonscan: inzicht op macroniveau geschiktheid voor senioren
1. Welke woningen geschikt? 2. Waar wonen 75plussers? 3. Match of mismatch?
Stappenplan aanpassing bestaande woningen •
Deelnemende partijen: UNETO‐VNI, OTIB, Vidomes, Vestia, Zorginstellingen Pieter van Foreest, Gemeente Delft, TNO, Ministerie van VWS
•
Doelgroepen: ‐ vitale 65‐plusser (levensloopgeschikt wonen) ‐ bewoner met COPD/ademhalingsproblemen ‐ bewoner met visuele beperking bewoner met visuele beperking ‐ bewoner met lichte dementie ‐ bewoner met lichte verstandelijke beperking ‐ bewoner met beperkte mobiliteit
A Aanpassen eengezinswoningen i i Eis voldoende beukmaat en afmetingen slaapkamer g p •
Voorzieningen in wc en badkamer (beugels, handgrepen, ruwe vloer, inloopdouche), 2e toilet
•
Keuken: thermostatische mengkraan, in hoogte verstelbare aanrecht
•
Drempels en niveauverschillen wegnemen of verkleinen
•
Voldoende verlichting
•
Domotica voorzieningen
•
Licht bedienbare handgrepen op juiste hoogte (ramen, ventilatieroosters, zonwering)
•
T Tweede trapleuning, eventueel traplift d t l i t l t lift
•
Eventueel aan‐ of uitbouw
•
Service en onderhoud Service en onderhoud
Welke drempels en hoe te overwinnen? Bewoners met:
Benodigde inzet:
Te betrekken partijen: Te betrekken
Onvoldoende kennis van van ‐ Voorlichting zaken ‐ Inspectie
‐ Gemeente of corporatie ‐ Energiebedrijven
Onvoldoende O ld d motivatie, i i mentale weerstanden
‐ Informatie I f i ‐ Stimulering
‐ Gemeente G off corporatie
Onvoldoende tijd of g vaardigheden
‐ Ondersteuning
‐ Bouwbedrijven ‐ Andere bewoners (coöperaties/ CPO) ‐ Corporatie
Onvoldoende financiële middelen
‐ Leningen ‐ Financierings‐ constructies
‐ Banken ‐ SVn
Fi Financiering i i • Revolving fund via SVn (provincie Zeeland: duurzame particuliere woningverbetering) • Afspraken met banken? • Inzet subsidies? ‐ Jessica (Joint European Support for Sustainable Investment in City Area’s)
‐ Leader (Liaision Entre Actions de Développement de l’Economie Rural)
Hoe kunnen we het verder organiseren? • Passieve rol overheid: ‐ informatie verstrekken over gewenste maatregelen en aanpak • Actieve rol overheid: ‐ Faciliteren: ondersteuning (bouwvergunning) en begeleiding (eventueel HW Wonen) ‐ Stimuleren: aanspreken, financiële arrangementen • Actieve rol burger: ‐ CPO: bewoners besteden gezamenlijk aan p j samen ‐ ‘Vitale Kooperaasje’: bewoners
A b Aanbevelingen li • Pols belangstelling eigenaar‐bewoners (kwantitatief en kwalitatief) • Vorm vitale coalitie van SOHW, HW Wonen, Zorgwaard, Rabobank en bouwsector • Biedt gereedschapskist voor eigenaar‐bewoner aan: algemene informatie, checklist kwaliteit, inspectie, informatie checklist kwaliteit inspectie handreiking maatregelen, model contracten, enz. contracten, enz. • Regel zo mogelijk financiering P.W.V.
St lli Stellingen 1.
Nu (toekomstige) ouderen stimuleren om hun woning aan te passen, scheelt de gemeenten op termijn flink in de Wmo uitgaven en leidt tot minder instroom in de sociale huursector resp. de intramurale zorg
2.
Ook eengezinswoningen kunnen geschikt gemaakt worden voor ouderen. d
3.
Ouderen willen hun woning wel verbeteren, maar weten niet hoe ze dat moeten aanpakken en beschikken niet over de middelen.
4.
Veel partijen (gemeenten, woningcorporatie, zorginstellingen, p j (g g p g g banken, bouwsector) hebben er baat bij dat ouderen in geschikte woningen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Ze zijn daarom bereid de handen ineen te slaan.
5.
Meer persoonlijk: als ik 65 ben ga ik mijn woning aanpassen.
