*
A
D
V
I
E
S
O
W
R
-
1
9
9
1
-
0
2
-
1
5
-
9
0
0
0
0
1
ADViESOWR-1991-02-15-90000146-148
2007
OR/ 90000146 t/m 148/1 P
4
6
-
1
4
8
*
bijlage I bij notulen 1991-1 afd. 1
Advies niet-ambtelijke adviescommissie WOB.
Aan de s t a a t s s e c r e t a r i s en w e t e n s c h a p p e n , d r s . J. W a l l a g e , Postbus 25000, 2700 LZ Z o e t e r m e e r .
Ons kenmerk OR/90000146 t/m 148/1 P
van
onderwijs
Onderwijsraad Nassaulaan 6 2514 JS 's-Gravenhage Telefoon 070-3637955 Telefax 070-3561474
Uw kenmerk 's-Gravenhage, -| 5 j-fc^, 1991 WJZ 9 0 1 0 8 8 3 2 / 2 4 2 5 , WJZ 9 0 1 0 8 8 1 0 / 2 4 2 4 en WJZ 9 0 0 1 6 1 8 2 / 2 4 2 3 d.d. 13 d e c e m b e r 1 9 9 0 .
JvN/AK Onderwerp I n v o e r i n g van het formatiebudgetsysteem.
Op b o v e n g e n o e m d e datum heeft u de O n d e r w i j s r a a d om advies g e v r a a g d over de n a v o l g e n d e s t u k k e n : - het V o o r s t e l van wet h o u d e n d e w i j z i g i n g van de Wet op het b a s i s o n d e r w i j s en de I n t e r i m w e t op het speciaal o n d e r w i j s en het v o o r t g e z e t speciaal o n d e r w i j s in verband met de invoering van het f o r m a t i e b u d g e t s y s t e e m ; - het O n t w e r p - b e s l u i t h o u d e n d e de nieuwe f o r m a t i e r e g e l i n g voor b a s i s s c h o l e n ( F o r m a t i e b e s l u i t WBO 1992) en - het O n t w e r p - b e s l u i t h o u d e n d e de n i e u w e f o r m a t i e r e g e l i n g voor s c h o l e n voor ( v o o r t g e z e t ) s p e c i a a l o n d e r w i j s ( F o r m a t i e b e s l u i t ISOVSO 1992 ) . De A f d e l i n g p r i m a i r o n d e r w i j s van de O n d e r w i j s r a a d b e r i c h t u ter zake - na k e n n i s n e m i n g van de c o m m e n t a r e n van de door u g e r a a d p l e e g d e o r g a n i s a t i e s - als v o l g t . Algemeen. In d e c e m b e r 1988 is - onder v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d van de t o e n m a l i g e m i n i s t e r en s t a a t s s e c r e t a r i s van o n d e r w i j s en w e t e n s c h a p p e n - een h o o f d l i j n e n n o t i t i e f o r m a t i e b u d g e t s y s t e e m v e r s c h e n e n die o n d e r w e r p van b e s p r e k i n g is g e w e e s t op een in j a n u a r i 1989 g e h o u d e n c o n f e r e n t i e . In mei 1989 p r e s e n t e e r d e de m i n i s t e r de n o t i t i e " H o o f d l i j n e n van de v o o r s t e l l e n met b e t r e k k i n g tot het formatiebudgetsysteem", w a a r i n werd aangesloten bij de eerste h o o f d l i j n e n n o t i t i e en w a a r b i j r e k e n i n g was g e h o u d e n met de r e a c t i e s die op de g e n o e m d e c o n f e r e n t i e en d a a r b u i t e n waren v e r n o m e n . Deze n o t i t i e werd a a n g e b o d e n aan het G e o r g a n i s e e r d O v e r l e g met p e r s o neelsorganisaties en organisaties van schoolbesturen en werd t e v e n s ter k e n n i s n e m i n g t o e g e z o n d e n aan de Tweede K a m e r ( 1 9 8 8 / 8 9 , 21 1 4 0 , n r . 1 ) .
Vermeld bij beantwoording van een brief kenmerk en datum
2 Als gevolg van de k a b i n e t s c r i s i s in het v o o r j a a r van 1989 s t a g n e e r d e het h i e r b o v e n b e d o e l d e o v e r l e g . I n m i d d e l s heeft u in 1990 de draad weer o p g e p a k t met als r e s u l t a a t een akkoord met de organisaties op 9 oktober 1 9 9 0 . De n i e u w e hoofdlijnennotitie f o r m a t i e b u d g e t s y s t e e m , w a a r i n de a f s p r a k e n met het G e o r g a n i s e e r d O v e r l e g zijn v e r w e r k t , is op 31 oktober 1990 aan de T w e e d e Kamer t o e g e z o n d e n ( 1 9 9 0 / 9 1 , 21 1 4 0 , n r s . 3 en 4 ) . De thans v o o r l i g g e n d e stukken s t r e k k e n tot u i t v o e r i n g van het b o v e n s t a a n d e en b e o g e n de invoering van het f o r m a t i e b u d g e t systeem in het basisonderwijs en het (voortgezet) speciaal o n d e r w i j s , een en ander in o v e r e e n s t e m m i n g met h e t g e e n hierover is o p g e m e r k t in de o n d e r w i j s b e g r o t i n g e n voor 1990 en 1 9 9 1 , alsmede in de r e g e r i n g s v e r k l a r i n g 1 9 8 9 . In l a a t s t g e n o e m d e v e r k l a r i n g komt het f o r m a t i e b u d g e t s y s t e e m (FBS) impliciet aan de orde als wordt g e s p r o k e n over de w e n s e l i j k h e i d van w e t t e l i j k e r e g e l i n g e n die de b e s l i s s i n g s r u i m t e voor scholen v e r g r o t e n en de a u t o n o m i e nieuwe inhoud g e v e n , onder h a n d h a v i n g van de k w a l i t e i t van het o n d e r w i j s (1989/90, Handelingen blz. 301/322). De invoering zelf is voorzien per 1 a u g u s t u s 1 9 9 2 . Daaraan v o o r a f gaat een a a n p a s s i n g van de nodige b e h e e r s - en i n f o r m a t i e s y s t e m e n aan het F B S , w a a r v o o r u o n g e v e e r een jaar nodig denkt te h e b b e n . Dit biedt t e v e n s zowel het o n d e r w i j s v e l d als het m i n i s t e r i e k a n s e n om de i n v o e r i n g van het FBS goed voor te b e r e i d e n . Dit houdt v o o r t s in dat de p a r l e m e n t a i r e b e s l u i t v o r m i n g ter zake nog vóór de z o m e r v a k a n t i e afgerond moet zijn. De A f d e l i n g acht het een goede zaak dat met een ruime v o o r b e r e i d i n g s - en i n v o e r i n g s t i j d r e k e n i n g wordt g e h o u d e n . D a a r m e e wordt de kans op een h e r h a l i n g van i n v o e r i n g s p r o b l e m e n , met alle ( f i n a n c i ë l e ) g e v o l g e n van d i e n , zoals de i n v o e r i n g van het L o n d o stelsel te zien g a f , tot een minimum b e p e r k t . Het
systeem nader beschouwd. Zoals h i e r b o v e n a a n g e g e v e n en in de m e m o r i e van t o e l i c h t i n g bij het w e t s v o o r s t e l o p g e m e r k t , is het nu v o o r g e s t e l d e FBS het resultaat van u i t v o e r i g en langdurig overleg met de diverse b e s t u r e n - en v a k o r g a n i s a t i e s , met u i t z o n d e r i n g van de V e r e n i g i n g van S c h o o l b e s t u r e n voor K a t h o l i e k B a s i s - en S p e c i a a l O n d e r w i j s . Het zou dan ook voor de hand liggen dat het c o n c e p t - w e t s v o o r s t e l en de o n t w e r p - b e s l u i t e n voor de o r g a n i s a t i e s n a u w e l i j k s of geen aanleiding geven tot het leveren van c o m m e n t a a r . De A f d e l i n g heeft echter v a s t g e s t e l d dat dit niet steeds het geval i s . Wat b e t r e f t de o o g m e r k e n van het f o r m a t i e b u d g e t s y s t e e m (§ 2.1. ) merkt u op dat met het FBS de b a s i s wordt gelegd voor de oplossing van p r o b l e m e n die thans in een centraal geregelde aanpak niet dan wel s l e c h t s ten koste van zeer veel extra r e g e l g e ving o p l o s b a a r zouden zijn, bij v o o r b e e l d het p r o b l e e m van de v e r s n i p p e r i n g in het b a s i s o n d e r w i j s . Dit heeft alles te m a k e n met het u i t g a n g s p u n t dat het kernpunt van het FBS is dat aan de b e v o e g d e g e z a g s o r g a n e n van de scholen een b u d g e t aan f o r m a t i e r e k e n e e n h e d e n wordt t o e g e k e n d w a a r m e e die b e v o e g d e g e z a g s o r g a n e n met een grote m a t e van v r i j h e i d een p e r s o n e e l s f o r m a t i e k u n n e n v a s t s t e l len w a a r v a n de k o s t e n op d e c l a r a t i e b a s i s w o r d e n v e r g o e d . D a a r d o o r biedt het FBS de scholen meer mogelijkheden voor een eigen p e r s o n e e l s - en o r g a n i s â t i e b e l e i d . Het FBS is, s c h r i j f t u, een
3 d u i d e l i j k e stap op de weg naar d e r e g u l e r i n g en b e v o r d e r i n g van a u t o n o m i e van o n d e r w i j s i n s t e l l i n g e n in het p r i m a i r o n d e r w i j s . De A f d e l i n g meent dat u hier een te o p t i m i s t i s c h beeld s c h e p t . De v r i j e ruimte die de s c h o o l b e s t u r e n wordt v o o r g e s c h o t e l d , w o r d t voor een zeer groot deel ingeperkt door de r e g e l s ingevolge het R e c h t s p o s i t i e b e s l u i t O n d e r w i j s p e r s o n e e l , a l s m e d e de (nieuwe) F o r m a t i e b e s l u i t e n . B o v e n d i e n zal die vrije ruimte g e r i n g e r zijn n a a r m a t e de school kleiner is of het s c h o o l b e s t u u r b e v o e g d gezag is van één of enkele (kleine) s c h o l e n . A l d u s vormt het FBS een ( o n e i g e n l i j k ) instrument om te komen tot f u s i e s , zowel van scholen als van b e s t u r e n . Op b l z . 1 van de m e m o r i e van t o e l i c h t i n g w o r d e n nog meer p r o b l e m e n genoemd die zich in het p r i m a i r en v o o r t g e z e t o n d e r w i j s v o o r d o e n . Aan deze p r o b l e m e n , w a a r v a n de t o e n e m e n d e v e r s n i p p e r i n g in met name het b a s i s o n d e r w i j s er één i s , zou v o l g e n s de m e m o r i e van t o e l i c h t i n g op de o n d e r w i j s b e g r o t i n g 1989 in een s a m e n h a n g e n d p a k k e t van m a a t r e g e l e n het hoofd w o r d e n g e b o d e n . H i e r o p wordt in het v e r v o l g van uw inleiding niet meer i n g e g a a n . M o e t de A f d e l i n g h i e r u i t o p m a k e n dat u de v o o r l i g g e n d e v o o r s t e l l e n ter invoering van het FBS als dat s a m e n h a n g e n d pakket b e s c h o u w t of komt dat nog en zo ja, w a n n e e r ? En wat is of wordt de p o s i t i e h i e r i n van een mogelijk systeem van lump-sum-f inaneiering? In het verlengde h i e r v a n merkt de A f d e l i n g op dat v o l g e n s de m e m o r i e van t o e l i c h ting op korte termijn (najaar 1990) een r e g e r i n g s r a p p o r t zal v e r s c h i j n e n over de r e s u l t a t e n van een studie naar de m o g e l i j k h e d e n om - o n d e r r a n d v o o r w a a r d e n , g e f o r m u l e e r d door de C o m m i s s i e voor de t o e t s i n g van W e t g e v i n g s v r a a g s t u k k e n - l u m p - s u m - f i n a n c i e r i n g te realiseren met behoud van de d o e l s t e l l i n g e n van het huidige b e k o s t i g i n g s s y s t e e m . I n m i d d e l s is het k a b i n e t s s t a n d p u n t over deze studie bij brief van 17 d e c e m b e r 1990, DGVO-90125395 - 1 , voor advies aan de O n d e r w i j s r a a d voorgelegd. Dit advies zal naar v e r w a c h t i n g in de loop van maart w o r d e n u i t g e b r a c h t . Dat betekent een p e r i o d e van o n d u i d e l i j k h e i d en o n z e k e r h e i d wat b e t r e f t de w i j z e van b e k o s t i g i n g . Met de o n t w i k k e l i n g e n ten a a n z i e n van de samenwerking tussen regulier en speciaal o n d e r w i j s en op het t e r r e i n van de s c h a a l v e r g r o t i n g draagt dit w e i n i g bij aan de b e h o e f t e aan rust die werd g e c o n s t a t e e r d door de door de O r g a n i s a tie voor E c o n o m i s c h e S a m e n w e r k i n g en O n t w i k k e l i n g (OESO) a a n g e w e z e n e x p e r t s in hun door uw m i n i s t e r i e in april 1990 g e p u b l i c e e r d e verslag "Review van het onderwijsbeleid in N e d e r l a n d " (blz. 89/90 ) . Het b o v e n s t a a n d e leidt de A f d e l i n g t e v e n s tot de vraag of het door u g e n o e m d e "bijkomend o o g m e r k " van het F B S , te w e t e n het leveren van een bijdrage aan een grotere beheersing van de p e r s o n e e l s u i t g a v e n in het o n d e r w i j s , wel zo b i j k o m e n d i s . De bij de A f d e l i n g d a a r o m t r e n t g e r e z e n t w i j f e l wordt nog gevoed door de d a a r o p v o l g e n d e o p m e r k i n g dat "door het FBS een e i n d e zal komen aan het " m a x i m a l i s e r e n d " gedrag van s c h o l e n , dat wil z e g g e n , het v o l l e d i g u i t b u i t e n van de b e s t a a n d e r e g e l i n g e n , als g e v o l g w a a r v a n met name de garantie-uitgaven een onevenredige groei hebben g e k e n d " . De A f d e l i n g acht dit een weinig g e l u k k i g e o p m e r k i n g die in een m e m o r i e van t o e l i c h t i n g niet op haar p l a a t s i s . I m m e r s , u lijkt h i e r m e e te s u g g e r e r e n dat de scholen g e b r u i k - of bedoelt u misbruik? - hebben g e m a a k t van de w e t t e l i j k e b e p a l i n g e n . Het
4 belang van het "bijkomend" oogmerk wordt v e r v o l g e n s door u nog o n d e r s t r e e p t door de t o e v o e g i n g dat het v o r e n s t a a n d e een v e r m i n d e ring van de o v e r h e i d s u i t g a v e n tot g e v o l g zal h e b b e n . K a r a k t e r van het a d v i e s . Hierboven heeft de Afdeling haar t w i j f e l geuit over het t i j d s t i p van p r e s e n t a t i e van het F B S . Deze twijfel wordt nog eens gevoed door h e t g e e n op b l z . 4 b o v e n a a n van de m e m o r i e van t o e l i c h ting wordt m e e g e d e e l d omtrent het o n t b r e k e n van e n k e l e o n d e r w e r p e n die wel zijn o p g e n o m e n in het o n d e r h a n d e l a a r s a k k o o r d van 9 oktober jl. en die een o n d e r d e e l zullen v o r m e n van het f o r m a t i e b u d g e t systeem, maar die volgens uw mededeling afzonderlijk zulien w o r d e n g e r e g e l d . Het betreft het c r e ë r e n van de m o g e l i j k h e i d van bestuursaanstelling, het decentraal georganiseerd overleg, de u i t b r e i d i n g van de b e v o e g d h e d e n van de c o m m i s s i e s van b e r o e p en de mogelijkheid tot oprichting van centrale diensten. Deze onderwerpen zullen in een afzonderlijk wetsvoorstel worden o p g e n o m e n . D a a r n a a s t zal de t o t s t a n d k o m i n g van een w i j z i g i n g van de Wet M e d e z e g g e n s c h a p O n d e r w i j s w o r d e n v o o r b e r e i d in v e r b a n d met de v e r b e t e r i n g van de positie van de p e r s o n e e l s g e l e d i n g in de medezeggenschapsraad. De A f d e l i n g kan daar nog aan t o e v o e g e n dat - b l i j k e n s een aantal b i n n e n g e k o m e n c o m m e n t a r e n - in de g e p r e s e n t e e r d e v o o r s t e l l e n eveneens ontbreekt de uitwerking van de convenantseenheden. V o o r t s is de h o o g t e van de o p s l a g e n voor v e r v a n g i n g s - en f r i c t i e kosten nog niet b e k e n d . B o v e n d i e n zou het w e t s v o o r s t e l niet zijn afgestemd op die w i j z i g i n g e n , w a a r o v e r al overleg is g e v o e r d e.g. c o m m e n t a a r is g e l e v e r d via de " a r t i k e l - 3 - p r o c e d u r e " . Het b o v e n s t a a n d e is voor de A f d e l i n g dan ook a a n l e i d i n g om nu nog geen d e f i n i t i e f advies over uw v o o r n e m e n s uit te b r e n g e n , maar een inter i m - a d v i e s . Zodra het c o n c e p t - w e t s v o o r s t e l alsmede de o n t w e r p - b e s l u i t e n zijn g e c o m p l e t e e r d en in s a m e n h a n g met de onderwerpen die u in een apart w e t s v o o r s t e l wilt o p n e m e n om advies aan de O n d e r w i j s r a a d w o r d e n v o o r g e l e g d , zal de A f d e l i n g haar m e n i n g d e f i n i t i e f v e n t i l e r e n . Overigens verwijst de A f d e l i n g wat de r e i k w i j d t e en de w a a r d e van een o n d e r h a n d e l a a r s a k k o o r d in de vorm van een c o n v e n a n t betreft naar het advies van de O n d e r w i j s r a a d van 30 o k t o b e r 1990 over de concept-hoofdlijnenakkoorden 1990-1994 in het hoger o n d e r w i j s (OR/591 T ) . Daarin heeft de Raad enige a l g e m e n e k a n t t e k e ningen g e p l a a t s t bij het f e n o m e e n . Het
concept-wetsvoorstel. Naast h e t g e e n de A f d e l i n g h i e r b o v e n in meer a l g e m e n e zin heeft o p g e m e r k t met b e t r e k k i n g tot (de invoering v a n ) het f o r m a t i e b u d g e t s y s t e e m , wil zij met b e t r e k k i n g tot het c o n c e p t - w e t s v o o r s t e l nog de v o l g e n d e o p m e r k i n g e n m a k e n . In a r t i k e l 1 4 , vierde lid van de WBO en a r t i k e l 2 2 , vierde lid van de ISOVSO wordt de basis gelegd voor het a a n s t e l l e n van o n d e r w i j s o n d e r s t e u n e n d p e r s o n e e l . V o o r wat betreft het b a s i s o n d e r w i j s is deze t h a n s o p g e n o m e n in a r t i k e l 4 9 , e e r s t e lid van de W B O , voor wat betreft het ( v o o r t g e z e t ) speciaal o n d e r w i j s in artikel 24 van de ISOVSO. In het kader van het FBS wordt het - zo wordt in de a r t i k e l s g e w i j ze t o e l i c h t i n g op b l z . 14 g e s t e l d - ook
m o g e l i j k om op de b a s i s s c h o o l ten laste van het f o r m a t i e b u d g e o n d e r w i j s o n d e r s t e u n e n d p e r s o n e e l aan de school te v e r b i n d e n zoal dat thans reeds in het (voortgezet) s p e c i a a l o n d e r w i j s het geva is . De A f d e l i n g wijst in dit verband op de m e m o r i e van t o e l i c h t i n bij de OWBO met b e t r e k k i n g tot artikel 4 9 , tweede lid van de WBO D a a r i n staat onder meer v e r m e l d : "Voor w e r k z a a m h e d e n te v e r r i c h t e door n i e t - o n d e r w i j zend p e r s o n e e l zal in p r i n c i p e geld b e s c h i k b a a w o r d e n gesteld (via de v e r g o e d i n g voor de kosten van de m a t e r i e l i n s t a n d h o u d i n g op b a s i s van p r o g r a m m a ' s van e i s e n ) . " B e t e k e n t d i n t r e k k i n g van a r t i k e l 49 WBO (zie artikel I, onder E) nu dat e o p n i e u w b e z u i n i g d zal w o r d e n op b e d o e l d e p r o g r a m m a ' s van eisen De A f d e l i n g gaat er v o o r s h a n d s van uit d a t , w a n n e e r het antwoor op deze vraag b e v e s t i g e n d l u i d t , de v r i j g e k o m e n g e l d e n ten goed zullen komen aan het f o r m a t i e b u d g e t voor de b a s i s s c h o l e n . Ander wordt de a a n s t e l l i n g van o n d e r w i j s o n d e r s t e u n e n d p e r s o n e e l in he b a s i s o n d e r w i j s een (des)i 1lus ie. In artikel 9 6 a , derde lid van de WBO en a r t i k e l 9 3 a , derd lid ISOVSO wordt b e p a a l d dat bij m i n i s t e r i ë l e r e g e l i n g kan worde b e p a a l d in w e l k e g e v a l l e n en onder w e l k e v o o r w a a r d e n meer formati aan een school w o r d t t o e g e k e n d dan op grond van het eerste lid i v a s t g e s t e l d . In de m e m o r i e van t o e l i c h t i n g w o r d t h i e r o v e r opgemerk dat het de b e d o e l i n g is dat in de m i n i s t e r i ë l e regeling di s i t u a t i e s w o r d e n o p g e n o m e n die in de h u i d i g e s i t u a t i e op basi van beleidsregels automatisch aanspraak geven op aanvullend f o r m a t i e , zoals bij v o o r b e e l d de " g r o e i r e g e l i n g " in het b a s i s o n d e r w i j s . De A f d e l i n g leidt hieruit af dat de b e d o e l d e m i n i s t e r i e l r e g e l i n g er zal k o m e n . Het komt haar voor dat "kan" in het derd lid van deze a r t i k e l e n daarom beter kan w o r d e n v e r v a n g e n doo " z a l " . O v e r i g e n s v r a a g t de A f d e l i n g zich af w e l k e nadere voor s c h r i f t e n in het v i j f d e lid van g e n o e m d e a r t i k e l e n w o r d e n bedoeld gelet op de b e p a l i n g e n in de v o o r g a a n d e l e d e n . A r t i k e l 96b WBO b e h a n d e l t de g r o n d s l a g voor de b e r e k e n i n van het aantal l e e r l i n g e n . D a a r v o o r wordt in het e e r s t e lid 1 januari van het voorafgaande schooljaar g e n o e m d . De Afdelin heeft o n l a n g s advies u i t g e b r a c h t over een v o o r s t e l die datum t w i j z i g e n in 1 o k t o b e r . Zij gaat ervan uit dat dit artikel daaraa w o r d t a a n g e p a s t . Deze o p m e r k i n g geldt u i t e r a a r d ook voor ander artikelen in het c o n c e p t - w e t s v o o r s t e l en de ontwerp-besluite w a a r i n d e z e l f d e t e l d a t u m wordt g e n o e m d . De h u i d i g e o v e r s c h r i j d i n g s r e g e l i n g voor de m a t e r i ë l e instand h o u d i n g in de WBO (artikel 102) en de ISOVSO (artikel 99) word vervangen door een gecombineerde overschrijdingsregeling voo zowel het p e r s o n e e l als de m a t e r i ë l e i n s t a n d h o u d i n g (artikele 105a tot en met 105g WBO en 102a tot en met 102g I S O V S O ) . O p v a l l e n e l e m e n t d a a r i n is de nieuwe v o o r s c h o t r e g e l i n g die b u r g e m e e s t e r e wethouders verplicht jaarlijks aan het bevoegd gezag van d b i j z o n d e r e scholen in de g e m e e n t e een v o o r s c h o t te v e r s t r e k k e n Dit v o o r n e m e n doet de A f d e l i n g g e n o e g e n . In haar advies van 2 april 1985 met betrekking tot het Ontwerp-wetsvoorstel to w i j z i g i n g van de WBO en OWBO op het punt van het b e k o s t i g i n g s s t e l sel (OR 1/100607 L O ) heeft de A f d e l i n g r e e d s voor een v e r p l i c h t v o o r s c h o t r e g e l i n g met b e t r e k k i n g tot de m a t e r i ë l e i n s t a n d h o u d i n g e p l e i t . Dit p l e i d o o i werd in de m e m o r i e van a n t w o o r d van he
6 w e t s v o o r s t e l dat heeft geleid tot de wet van 2 mei 1 9 8 6 , Stb. 2 5 5 , u i t e i n d e l i j k niet g e h o n o r e e r d . Ten a a n z i e n van de slotzin in het t w e e d e lid merkt de A f d e l i n g op dat het haar v o o r k o m t dat een v o o r s c h o t a c h t e r w e g e kan b l i j v e n w a n n e e r uit het b e s l u i t van de gemeenteraad blijkt dat de hier b e d o e l d e m e e r - u i t g a v e n in de r e s t e r e n d e jaren van het v i j f j a r i g t i j d v a k geheel w o r d e n g e c o m p e n seerd . In a r t i k e l 105d, zevende lid van de WBO en a r t i k e l 102d, zevende lid van de ISOVSO is een regeling o p g e n o m e n hoe de o v e r s c h r i j d i n g s r e g e l i n g moet w o r d e n t o e g e p a s t indien een school op grond van een g e m e e n s c h a p p e l i j k e regeling in stand wordt g e h o u d e n . Bij deze w i j z i g i n g gaat u ervan uit dat de w i j z i g i n g in artikel 1 van de WBO en van de ISOVSO (verruiming van de b e g r i p s o m s c h r i j v i n g van o p e n b a r e s c h o o l ) , die thans in v o o r b e r e i d i n g is, tot stand is g e b r a c h t . De A f d e l i n g acht dit wat prematuur, a a n g e z i e n de d i s c u s s i e h i e r o v e r nog gaande i s . De O n d e r w i j s r a a d heeft in dit kader nog o n l a n g s een advies u i t g e b r a c h t met als titel "Omzetting openbaar onderwijs naar b i j z o n d e r onderwijs" (OR/783 A l g . , d.d. 28 november 1 9 9 0 ) . Op b l a d z i j d e 13 van de m e m o r i e van t o e l i c h t i n g m e r k t u met b e t r e k k i n g tot de b e s t u u r l i j k e lasten op dat het f o r m a t i e b u d g e t systeem g r o s s o m o d o geen t o e n a m e d a a r v a n met zich mee b r e n g t , wel een v e r a n d e r i n g d a a r v a n . De A f d e l i n g meent dat dit niet met zoveel z e k e r h e i d kan w o r d e n g e s t e l d . De komende jaren zullen dit m o e t e n u i t w i j z e n . De A f d e l i n g gaat ervan uit dat een en ander in het kader van de j a a r l i j k s e vaststelling van de betreffende p r o g r a m m a ' s van eisen zijn beslag zal k r i j g e n . De
ontwerp-besluiten. In de nota's van t o e l i c h t i n g wordt o p g e m e r k t dat de nieuwe f o r m a t i e r e g e l i n g aangeeft op w e l k e w i j z e de h o e v e e l h e i d f o r m a t i e r e k e n e e n h e d e n voor de school wordt b e r e k e n d en op w e l k e w i j z e deze f o r m a t i e r e k e n e e n h e d e n kunnen w o r d e n b e s t e e d . In dat laatste ligt de g r o t e r e vrijheid voor de scholen ten o p z i c h t e van de oude formatieregeling. De opzet van de b e r e k e n i n g van de formatie wijkt in h o o f d l i j n e n niet af van de oude f o r m a t i e r e g e l i n g . A l l e e n de o m r e k e n i n g in f o r m a t i e r e k e n e e n h e d e n is n i e u w . De A f d e l i n g heeft met b e t r e k k i n g tot deze o n t w e r p - b e s l u i t e n dan ook s l e c h t s enkele o p m e r k i n g e n . Zoals h i e r b o v e n al is a a n g e g e v e n , is onder meer het o n t b r e k e n van de regeling inzake de opslag in v e r b a n d met f o r m a t i e v e f r i c t i e s (artikel 13 F o r m a t i e b e s l u i t WBO 1992 en artikel 21 F o r m a t i e b e s l u i t ISOVSO 1992) en die inzake de o p s l a g in verband met v e r v a n g i n g (artikel 14 F o r m a t i e b e s l u i t WBO 1992 en artikel 22 F o r m a t i e b e s l u i t ISOVSO 1992) voor haar wel a a n l e i d i n g t h a n s niet verder te gaan dan het u i t b r e n g e n van een interim-advies. A r t i k e l 1 van het O n t w e r p - f o r m a t i e b e s l u i t WBO ( B e g r i p s b e p a l i n g e n ) komt de A f d e l i n g wel erg m a g e r v o o r , zeker in v e r g e l i j k i n g met het h u i d i g e F o r m a t i e b e s l u i t en het Ontwerp-formatiebesluit ISOVSO. In a r t i k e l 2 wordt de o p b o u w van het f o r m a t i e - b u d g e t g e r e g e l d . De A f d e l i n g vraagt zich af of h i e r o n d e r ook niet b e g r e p e n m o e t e n w o r d e n de formatie als bedoeld in artikel 93a, d e r d e en vierde lid WBO en a r t i k e l 96a, derde en v i e r d e lid I S O V S O .
7 A r t i k e l 9 van het O n t w e r p - f o r m a t i e b e s l u it ISOVSO 1992 geeft een r e g e l i n g voor een nieuw te openen s c h o o l . M e r k w a a r d i g acht de Afdeling d a a r b i j de r e g e l i n g inzake de o v e r i g e leden van de c o m m i s s i e van o n d e r z o e k . V o o r g e s t e l d wordt immers de f o r m a t i e t o e k e n n i n g voor een p s y c h o l o g i s c h assistent en voor een a d m i n i s t r a t i e f m e d e w e r k e r te k o p p e l e n aan het aantal l e e r l i n g e n op de t e l d a t u m . Het b e t r e f t hier e c h t e r f o r m a t i e t o e k e n n i n g , twee m a a n d e n voor de o p e n i n g van de s c h o o l . W e l k e teldatum wordt dan b e d o e l d ? Artikel 19 van het Ontwerp-formatiebesluit ISOVSO 1992 ontbreekt. Ten aanzien van de a r t i k e l e n 19 en 20 F o r m a t i e b e s l u i t WBO 1992 a l s m e d e de a r t i k e l e n 27 en 28 F o r m a t i e b e s l u i t ISOVSO 1992 heeft de A f d e l i n g zich ten slotte a f g e v r a a g d wat de ratio is van het b e p a a l d e in het d e r d e , r e s p e c t i e v e l i j k v i e r d e lid ( b e s l u i t v o r ming en m e d e d e l i n g vóór 1 a u g u s t u s van een s c h o o l j a a r ) . W e l l i c h t kan dit in de nota van t o e l i c h t i n g w o r d e n u i t g e l e g d . Conclusie. De A f d e l i n g kan u nu nog niet in d e f i n i t i e v e zin a d v i s e r e n omtrent de invoering van het formatiebudgetsysteem. Daarvoor w o r d e n nog te veel b e l a n g w e k k e n d e zaken o n b e s p r o k e n g e l a t e n . De A f d e l i n g geeft u in o v e r w e g i n g het c o n c e p t - w e t svoorstel en de ontwerp-besluiten (zonodig) aan te p a s s e n en o p n i e u w aan de O n d e r w i j s r a a d ter a d v i s e r i n g voor te l e g g e n , g e c o m p l e t e e r d met v o o r s t e l l e n ten a a n z i e n van die k w e s t i e s die nu nog niet w o r d e n geregeld.
Namens de Afdeling/primair o n d e r w i j s ,
V a
(prof. d r . A . M . P . K n o e r s , voorzitter) ,
(mr. d r s . H.J.M. H o e f n a g e l , a l g e m e e n secretaris)
