Inhoudsopgave 1.
OVERZICHT GRAMMATICA 2V........................................................................................................... 2 A. B. C. D. E. F.
2.
LIDWOORD ................................................................................................................................................ 2 ONTKENNINGEN ........................................................................................................................................ 2 PERSOONSVORM ........................................................................................................................................ 2 NAAMVALLEN ........................................................................................................................................... 2 ZINSDELEN ................................................................................................................................................ 3 TERMINOLOGIE .......................................................................................................................................... 3 TOTAALOVERZICHT VERBUIGINGEN ............................................................................................. 4
A. B. C. 3.
HET ZELFSTANDIG NAAMWOORD (SUBSTANTIVUM) .................................................................................. 4 HET BIJVOEGLIJK NAAMWOORD (ADIECTIVUM)......................................................................................... 4 MEDEKLINKERGROEP ................................................................................................................................ 5 VERBUIGING VOORNAAMWOORDEN .............................................................................................. 6
A. B. 4.
VRAGEND VOORNAAMWOORD EN ONBEPAALD VOORNAAMWOORD .......................................................... 6 PERSOONLIJK VOORNAAMWOORD ............................................................................................................. 6 DE CONGRUENTIEREGEL .................................................................................................................... 7
A. B.
AANTEKENING ........................................................................................................................................... 7 OEFENINGEN CONGRUENTIEREGEL GRIEKS ............................................................................................... 8
1
1. Overzicht grammatica 2V A. Lidwoord 1. wel / geen lidwoord: a. het bepaald lidwoord (oJ, hJ, tov)
→
‘de’ / ‘het’
b. geen lidwoord
→
‘een’ / niets
2. lidwoord bij namen: het lidwoord komt in het Grieks ook vaak voor bij eigennamen. In het Nederlands vertalen we dit lidwoord voor eigennamen niet
B. Ontkenningen 1. wanneer welke ontkenning? a. ouj
- als volgende woord begint met een medeklinker (b, d, f, p, etc.)
b. oujk
- als volgende woord begint met een klinker met spiritus lenis (aj, ej, etc.)
c.
oujc
- als volgende woord begint met een klinker met spiritus asper (aJ, eJ, etc.)
2. plaatsing:
het lidwoord komt direct vóór het woord dat ontkend wordt
C. Persoonsvorm 1. plaatsing:
de persoonsvorm staat in het Grieks meestal achteraan in de zin
2. prioriteit:
de persoonsvorm is het eerste waar je in een Griekse zin naar gaat zoeken
D. Naamvallen 1. nominativus (nom.):
e. bijw. bep. zonder vz.:
a. subject
•
dat. causae
b. predicaat / naamw. deel vh gezegde
•
dat. instrumentalis
c.
•
dat. modi
•
dat. van omstandigheden
dubbel verbonden bepaling
2. genitivus (gen.): a. van-bepaling
waaronder
b. na vz. + gen. c.
4. accusativus (acc.):
na w.w. + gen.
a. object
d. na bijv. nw. + gen.
b. na vz. + acc.
e. gen. comparationis
c.
3. dativus (dat.):
na w.w. + acc.
d. na bijv. nw. + acc.
a. indirect object (= meew. vw.)
e. bijw. bep. van tijdsduur
b. na vz. + dat.
f.
c.
AcI:
na w.w. + dat.
o
subjectsaccusativus
d. na bijv. nw. + dat.
o
objectsaccusativus
2
E. Zinsdelen 1. onderwerp
= subject
→ nom.
2. lijdend voorwerp
= object
→ acc.
3. meewerkend voorwerp
= indirect object
→ dat.
4. naamwoordelijk deel van het gezegde = predicaat
F. Terminologie 1. singularis (sg)
= enkelvoud
2. pluralis (pl)
= meervoud
3. masculinum (M)
= mannelijk
4. femininum (F)
= vrouwelijk
5. neutrum (N)
= onzijdig
6. object
= lijdend voorwerp
7. subject
= onderwerp
8. indirect object
= meewerkend voorwerp
9. adverbium
= bijwoord
10. adjectivum
= bijvoeglijk naamwoord
11. substantivum
= zelfstandig naamwoord
12. verbum
= werkwoord
3
→ nom.
2. Totaaloverzicht verbuigingen A. Het zelfstandig naamwoord (substantivum) Masculinum
Femininum
Neutrum
naamval nom. sg. gen. sg. dat. sg. acc. sg.
oJ oJ tou` tw`/ to;n
dou`lo~ dou`lo~ douvlou douvlw/ dou`lon
oJ oJ tou` tw`/ to;n
despovth~ despovth~ despovtou despovth/ despovthn
hJ hJ th`~ th`/ th;n
mavch mavch mavch~ mavch/ mavchn
hJ hJ th`~ th`/ th;n
cwvra cwvra cwvra~ cwvra/ cwvran
to; to; tou` tw`/ to;
qhrivon qhrivon on qhrivou ou qhrivw/ w/ qhrivon on
nom. pl. gen. pl. dat. pl. acc. pl.
oiJ tw`n toi`~ tou;~
dou`loi douvlwn douvloi~ douvlou~
oiJ tw`n toi`~ tou;~
despovtai despotw` w`n despovtai~ despovta~
aiJ tw`n tai`~ ta;~
mavcai macw` w`n mavcai~ mavca~
aiJ tw`n tai`~ ta;~
cw`rai cwrw` w`n cwvrai~ cwvra~
ta; tw`n toi`~ ta;
qhriva qhrivwn wn qhrivoi~ oi~ qhriva
B. Het bijvoeglijk naamwoord (adiectivum) Masculinum
Femininum
Neutrum
Masculinum
Femininum
Neutrum
naamval
deinov~
deinhv
deinovn
makrov~
makrav
makrovn
nom. sg.
deinov~
deinhv
deinovn
makrov~
makrav
makrovn
gen. sg.
deinou`
deinh`~
deinou`
makrou`
makra`~
makrou`
dat. sg.
deinw/`
deinh/`
deinw/`
makrw/`
makra/`
makrw/`
acc. sg.
deinovn
deinhvn
deinovn
makrovn
makravn
makrovn
nom. pl.
deinoiv
deinaiv
deinav
makroiv
makraiv
makrav
gen. pl.
deinw`n
deinw`n
deinw`n
makrw`n
makrw`n
makrw`n
dat. pl.
deinoi`~
deinai`~
deinoi`~
makroi`~
makrai`~
makroi`~
acc. pl.
deinouv~
deinav~
deinav
makrouv~
makrav~
makrav
N.B. Bijvoeglijke naamwoorden waarvan de stam eindigt op r, e, i worden verbogen zoals makrov~ (met afwijkende vormen voor vrouwelijk enkelvoud). Masculinum
Femininum
Neutrum
Masculinum
Femininum
Neutrum
naamval
mevga~
megavlh
mevga
poluv~
pollhv
poluv
nom. sg.
mevga~
megavlh
mevga
poluv~
pollhv
poluv
gen. sg.
megavlou
megavlh~
megavlou
pollou`
pollh`~
pollou`
dat. sg.
megavlw/
megavlh/
megavlw/
pollw/`
pollh/`
pollw/`
acc. sg.
mevgan
megavlhn
mevga
poluvn
pollhvn
poluv
nom. pl.
megavloi
megavlai
megavla
polloiv
pollaiv
pollav
gen. pl.
megavlwn
megavlwn
megavlwn
pollw`n
pollw`n
pollw`n
dat. pl.
megavloi~
megavlai~
megavloi~
polloi`~
pollai`~
polloi`~
acc. pl.
megavlou~
megavla~
megavla
pollouv~
pollav~
pollav
4
C. Medeklinkergroep Masculinum naamval
oJ
nom. sg. gen. sg. dat. sg. acc. sg. nom. pl. gen. pl. dat. pl. acc. pl.
oJ
oJ tou` tw`/ to;n
swthvr redder swthvr swth`ro~ swth`ri swth`ra
oiJ tw`n toi`~ tou;~
swth`re~ swthvrwn swth`rsi(n si n) swth`ra~
Femininum oJ
oJ tou` tw`/ to;n
levwn leeuw levwn levonto~ o~ levontii levonta a
hJ
oJ tou` tw/` to;n
pathvr vader pathvr patrov ov~ patriviv patevra
oiJ tw`n toi`~ tou;~
levonte~ e~ leovntwn wn levousi(n ousi n) ousi levonta~ a~
oiJ tw`n toi`~ tou`~
patevre~ patevrwn patrav avsi(n i n) patevra~
5
Neutrum to;
hJ th`~ th`/ th;n
gunhv vrouw gunhv gunaikov ov~ gunaikiviv gunai`ka
to; tou` tw`/ to;
sw`ma lichaam sw`ma swvmato~ o~ swvmatii sw`ma
aiJ tw`n tai`~ ta;~
gunai`ke~ gunaikw` w`n gunaixiv xiv(n) gunai`ka~
ta; tw`n toi`~ ta;
swvmata a swmavtwn swvmasi si(n si n) swvmata a
3. Verbuiging voornaamwoorden A. Vragend voornaamwoord en onbepaald voornaamwoord Vragend voornaamwoord: tiv~
Onbepaald voornaamwoord: ti~
Masculinum
Femininum
Neutrum
Masculinum
Femininum
Neutrum
tiv~
tiv
ti
tiv~ tivno~ tivni tivna
tiv tivno~ tivni tiv
ti~ een (of ander) ti~ tino~ tini tina
ti~
nom. sg. gen. sg. dat. sg. acc. sg.
tiv~ wie? / welke? tiv~ tivno~ tivni tivna
ti~ tino~ tini tina
ti tino~ tini ti
nom. pl. gen. pl. dat. pl. acc. pl.
tivne~ tivnwn tivsi(n) tivna~
tivne~ tivnwn tivsi(n) tivna~
tivna tivnwn tivsi(n) tivna
tine~ tinwn tisi(n) tina~
tine~ tinwn tisi(n) tina~
tina tinwn tisi(n) tina
naamval
B. Persoonlijk voornaamwoord e
e
e
1 persoon
2 persoon
nom. sg. gen. sg. dat. sg. acc. sg.
ejgwv / hJmei`~ ik / wij ejgwv ejmou` mou ejmoiv moi ejmev me
suv / uJmei`~ jij / jullie suv sou` sou soiv soi sev se
hij ----aujtou` aujtw/` aujtovn
zij ----aujth`~ aujth/ aujthvn
het ----aujtou` aujtw/` aujtovn
nom. pl. gen. pl. dat. pl. acc. pl.
hJmei`~ hJmw`n hJmi`n hJma`~
uJmei`~ uJmw`n uJmi`n uJma`~
----aujtw`n aujtoi`~ aujtouv~
----aujtw`n aujtai`~ aujtav~
----aujtw`n aujtoi`~ aujtouv~
naamval
3 persoon
Opmerkingen •
De vormen ejmou`, ejmoiv, ejmev en sou`, soiv, sev (met een accent!) worden gebruikt als de spreker / schrijver veel nadruk op het persoonlijk voornaamwoord wil leggen. Vergelijk in het Nederlands mij naast me en jou naast je.
•
e
e
De nominativus van de 3 persoon ontbreekt. Als men de 3 persoon met nadruk wil noemen, gebruikt men o
óf de naam van de persoon in kwestie
o
óf een aanwijzend voornaamwoord: ou|to~ (‘deze’) of ejkeinov~ (‘die’)
6
4. De congruentieregel A. Aantekening Het woord congrueren komt – zoals zoveel woorden – uit het Latijn en betekent eigenlijk niets anders dan ‘bij elkaar passen’. De congruentieregel betekent dan ook, dat een bijvoeglijk naamwoord en het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort, grammaticaal bij elkaar moeten passen. Een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord congrueren met elkaar (= passen grammaticaal bij elkaar) als zij voldoen aan drie voorwaarden: Beide woorden hebben: •
dezelfde naamval:
nom. / gen. / dat. / acc. / abl. (de abl. alleen in het Latijn)
•
hetzelfde getal:
sg. / pl.
•
hetzelfde geslacht:
M. / F. / N.
Let op: dit betekent niet altijd dat ze ook dezelfde uitgang hebben!
Voorbeelden: Grieks a. oJ deino; o;~ dou`lo~
deino~: nom. sg. M.
doulo~: nom. sg. M.
b. th;n makra; a;n mavchn
makran: acc. sg. F.
mavchn: acc. sg. F.
deinh~: gen. sg. F.
cwra~: gen. sg. F.
c.
th`~ deinh; h;~ cwvra~
d. oiJ mevgaloi oi a[nqrwpoi oi
megaloi: nom. pl. M.
ajnqrwpoi: nom. pl. M.
Voorbeelden: Latijn a. templum bonum
templum: nom./acc. sg. M.
bonum: nom./acc. sg. M.
b. amicarum novarum
amicarum: gen. pl. F.
novarum: gen. pl. F.
c.
homine: abl. sg. M.
bono: abl. sg. M.
homine bono
d. patrem bonum
patrem: acc. sg. M.
bonum: acc. sg. M.
Let op: bij de Griekse voorbeelden b. en c. zie je dat het bijvoeglijk en zelfstandig naamwoord niet dezelfde uitgang, maar wel dezelfde naamval, hetzelfde getal en hetzelfde geslacht hebben.
7
B. Oefeningen congruentieregel Grieks I. Welk verbuigingsrijtje? Volgens welk verbuigingsrijtje (zie stencil ‘Overzicht Verbuigingen’) worden de volgende woorden verbogen? Gebruik je woordenlijst achter in je boek. 1. a[diko~
6. basivleia
11. ejcqrov~
16. lovgo~
2. a[nemo~
7. davkruon
12. qermov~
17. nauvth~
3. a[xio~
8. boulhv
13. quvra
18. oijkiva
4. a[pisto~
9. dei`pnon
14. ijscurov~
19. palaiov~
5. bivo~
10. eJtai`ro~
15. kefalhv
20. pevtra
II. Geef naamval, getal en geslacht Geef van de volgende zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden de juiste naamval, het juiste getal en het juiste geslacht en geef aan of het een zelfstandig of bijvoeglijk naamwoord is. Als er meerdere mogelijkheden, staat het aantal mogelijkheden tussen haakjes. 1. teleuthv~
6. tevkna (2x)
11. ejleuqeriva/
16. a[xia (3x)
2. palaiovn (3x)
7. provtera (3x)
12. kalw`/
17. a[nqrwpoi
3. oi[nwn
8. i{ppw/
13. hJmevra~ (2x)
18. lavmpron (3x)
4. dovxai~
9. pevtran
14. nauvtai
19. megavlh~
5. fovbou~
10. ijscurou` (2x)
15. ajpivstoi~ (2x)
20. kravtistw/ (2x)
III. Geef de gevraagde vorm Geef van elk van onderstaande woorden de gevraagde vorm. 1. gen. sg. M. < mevgisto~
8. gen. pl. N. < dei`pnon
15. acc. pl. M. < bevltisto~
2. nom. pl. F. < hJ luvph
9. dat. pl. F. < hJ qevo~
16. acc. pl. F. < hJ basivleia
3. dat. sg. F. < mevga~
10. nom. sg. F. < kakov~
17. dat. sg. N. < ajristov~
4. acc. sg. M. < oJ lovgo~
11. dat. sg. F. < ajndrei`o~
18. acc. sg. F. < a[xio~
5. acc. pl. N. < to; dw`ron
12. dat. sg. M. < poluv~
19. nom. pl. F. < hJ aijtiva
6. acc. sg. N. < mevga~
13. gen. sg. F. < hJ hJmevra
20. gen. pl. N. < mevga~
7. gen.. sg. F. < iJerov~
14. nom. pl. M. < oJ eJtai`ro~
21. nom. pl. N. < mevga~
IV. Zet het woord dat tussen haakjes staat in de juiste naamval 1. oiJ (mevga~) a[nqrwpoi
5. toi`~ deivnoi~ (qhrivon)
9. ta`~ (poluv~) aijtiva~
2. th;n (makrov~) mavchn
6. th/` (mevga~) qevo~
10. ta (mevga~) dei`pna
3. tw`/ (fovbero~) qhrivw/
7. to;n ajgaqo~ (nauvth~)
11. tou` (ajndrei`o~) douvlou
4. tw`n makrw`n (hJmevra)
8. th`~ (a[xio~) qevou
12. to;n (mevga~) lovgon
8
