Grammatica Jaar 1-2 & 3

Grammatica Jaar 1-2 & 3

Beste Leerling, Met deze grammatica heb je een overzicht over de grammatica die wij in klas 1-2 besproken hebben en in het klas 3 zullen bespreken. Deze opdrachten staan natuurlijk ook online als deelopdrachten: www.meesterarndt.nl: Ga dan naar Klasniveau VO – Klas 3 – Grammatica Veel succes met het leren van de Duitse taal.

A.Beckmann

Inhoudsopgave: Letters Kennis vanuit klas 1-2: Het alfabet Uitspraak letters en lettercombinaties Regels rond om het gebruik van hoofdletters

4 5 6

Zelfstandige Naamwoorden Kennis vanuit klas 1-2: Zelfstandige Naamwoorden Het geslacht van het zelfstandig naamwoord

10 11

Klas 3: Meervoudsvorm van zelfstandige naamwoorden:

14

Lidwoorden Kennis vanuit klas 1-2: Bepaald en onbepaald

15

Werkwoorden Kennis vanuit klas 1-2: Zwakke werkwoorden Sterke werkwoorden Werkwoorden met een klinkerwissen Onrelmatige werkwoorden Sein und haben

18 21 26 30 33

Klas 3: Koppelwerkwoorden Modale hulpwerkwoorden Moeten (“müssen” of “sollen”) Samenvatting werkwoorden

34 35 37 38

Voornaamwoorden Kennis vanuit klas 1-2: Persoonlijke voornaamwoorden Bezittelijke voornaamwoorden

43 44

Klas 3: Bijvoegelijke voornaamwoorden

47

A.Beckmann

Voorzetsel Kennis vanuit klas 1-2: “naar”: zu, nach, in

48

Kennis vanuit klas 1-2: Rangtelwoorden

51

Naamvallen Kennis vanuit klas 1-2: Ontleden Lidwoorden en bezittelijke voornaamwoorden Hij & Hem Regel: Onderwerp & Lijdend Voorwerp Persoonlijke voornaamwoorden Voorzetsels Voorzetsels uitgebreid: Kastwoorden 3de of 4de naamval

53 57 60 63 67

Klas 3: Naamvallentabel Naamvallentabel begrijpen Tweede naamval Naamwoordelijk deel van het gezegde Naamval & Voorzetsels

70 71 75 78 79

Kennis vanuit klas1-2: Mann of man

83

Tijden Kennis vanuit klas1-2: Voltooid tegenwoordige tijd

84

Klas 3: Toekomst tijd Verleden tijd

89 90

Kennis vanuit klas1-2: Kloktijden

97

Overige Klas 3: Trappen van vergelijking Konjunktiv II (beleefd spreken)

101 102

A.Beckmann

Letters Kennis vanuit klas 1-2

Het alfabet Uitspraak in het Duits soms anders dan in het Nederlands a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

a be tse de e ef ke ha i iot ka el em en o pe koe er es te oe faoe we ix upsilon tset

(zachte k)

Extra letters en combinaties: ä ö ü ß A.Beckmann

e eu u es tset

van heg van Euro van muur

Uitspraak letters en lettercombinaties: De uitspraak van sommige letters in het Duits is anders dan in het Nederlands c

tse

g

ke

j

iot

q

koe

u

oe

v

faoe

y

upsilon

z

tset

(zachte k)

Extra letters en combinaties: ä

e

van heg

ö

eu

van Euro

ü

u

van muur

ß

es tset

eu/ äu

oi

A.Beckmann

van hoi

Regels rond om het gebruik van hoofdletters. Waarom hebben den Duitsers voor deze hoofdletterregels gekozen? Hoofdletters maken de zin overzichtelijker en helpen de lezer/schrijver sneller het onderwerp of de inhoud van de zin te bepalen. 1.In het Duits schrijf alle zelfstandige naamwoorden (dat zijn de woorden waar je de volgende woorden voor kunt schrijven: NL

D

Bepaalde lidwoord:

m, v, o de, het

m der,

Onbepaalde lidwoord:

een

ein

eine

bezittelijk voornaamwoord:

mijn jouw zijn haar ons, onze jullie hun uw

mein dein sein ihr unser euer ihr Ihr

meine deine seine ihre unsere eure ihre Ihre

o das,

v die

De Duitse lidwoorden en bezittelijke voornaamwoorden zullen wij in een andere les bespreken. NL

D

de man

der Mann

de vrouw

die Frau

het kind

das Kind

de boeken

die Bücher

een man

ein Mann

een vrouw

eine Frau

een kind

ein Kind

mijn boeken

meine Bücher

A.Beckmann

2.Elk woord aan een zin begin schrijf je met een hoofdletter. Der Mann kauft einen Ball. Ich habe meine Bücher nicht gefunden. Meine Kinder haben heute ein Turnier.

3.Woorden in verband met een aanhef schrijf je in het Duits met een hoofdletter. Persoonlijke voornaamwoorden: Kunt u mij vertellen, wanneer de letter arriveert? Können Sie mir sagen, wann der Brief ankommt?

Bezittelijke voornaamwoorden: Ik heb uw brief gelezen. Ich habe Ihren Brief gelesen.

4.Namen van personen, landen, steden en etc. beginnen met een hoofdletter. Herr Müller, München, Deutschland

Voor de opdrachten ga naar de volgende bladzijde.

A.Beckmann

Opdracht: Haal de 18 fouten uit de volgende tekst. Onderstreep de fouten en schrijf de juiste woorden beneden op.

hallo herr müller, Kennen sie mich noch. Ich habe ihnen doch letztes jahr einen brief geschrieben. Wir wollen gerne eine antwort. Uns hat ihre stadt ganz toll gefallen und wir wollen diesen sommer gerne wieder zu ihnen kommen. Da wollen wir das willem busch museum besuchen. Ist das möglich. Gerne wollen wir eine schnelle antwort. Mit freundlichen grüßen, Hans meier.

1._____________

2._____________

3._____________

4._____________

5._____________

6._____________

7._____________

8._____________

9._____________

10.____________

11.____________

12.____________

13.____________

14.____________

15.____________

16.____________

17.____________

18.____________

Controleer je antwoorden op de volgende bladzijde.

A.Beckmann

Antwoorden: hallo herr müller, Kennen sie mich noch. Ich habe ihnen doch letztes jahr einen brief geschrieben. Wir wollen gerne eine antwort. Uns hat ihre stadt ganz toll gefallen und wir wollen diesen sommer gerne wieder zu ihnen kommen. Da wollen wir das willem busch museum besuchen. Ist das möglich. Gerne wollen wir eine schnelle Antwort. Mit freundlichen grüßen, Hans meier.

1.Hallo

2.Herr

3.Müller

4.kennen

5.Sie

6.Ihnen

7.Jahr

8.Brief

9.Antwort

10.Ihre 11.Stadt

13.Ihnen

14.Willem

17.Grüßen

18.Meier

A.Beckmann

12.Sommer

15.Busch

16.Museum

Zelfstandige naamwoorden: Kennis vanuit klas 1-2

Zelfstandige naamwoorden zijn woorden waar je een de, het of een voor kunt zetten.

De man koopt een huis. Het kind is aardig. De vrouw heeft een een tas.

In het Duits beginnen deze woorden met een hoofdletter. Der Mann kauft ein Haus. Das Kind ist artig. Die Frau hat eine Tasche.

A.Beckmann

Het geslacht van het zelfstandig naamwoord. Wanneer ‘der’-‘die’-‘das’? 1. Personen of dieren. Het natuurlijk geslacht = het grammaticale geslacht De koe = die Kuh (v) De vrouw = die Frau (v) De man = der Mann (m) De hengst = der Hengst (m) Veel persoonsaanduidingen zijn mannelijk en die worden vrouwelijk gemaakt door de toevoeging ‘-in’: der Fahrer (m) – die Fahrerin (v), der Schüler (m) – die Schülerin (v). 2. Zaken en dingen. A: Mannelijk (der) zijn: - Stammen van werkwoorden:

der Beginn (beginnen) der Besuch (besuchen=bezoeken) der Anfang (anfangen=beginnen)

Let op: die Antwort, die Arbeit (als de stam eindigt op een –t, is het vrouwelijk!)

B: Vrouwelijk (die) zijn: - Veel woorden die eindigen op een –e: die Frage, die Schule, die Katze. Let op! der Junge, der Neffe, der Name. - Alle woorden die eindigen op: -ei, -keit-, -heit, -schaft, -ung, -schrift, -sicht, - in, -ie, -ik, -ion, -tät, -a, -ur, -anz, -enz.

C: Onzijdig (das) zijn: - Woorden die beginnen met Ge- en eindigen op een –e: das Gebäude, das Gemüse - Verkleinwoorden die eindigen op: -chen, -lein: das Mädchen, das Fräulein

D: Indien de bovenstaande regels niet gelden: Nederlands de Duits der Nederlands het Duits das

A.Beckmann

Opdracht: Kies uit “der – die – das” en leg uit!

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Woord Jahr Tag Zeitung Essen Antwort Wirtschaft Bruder Tier Abend Schlüssel Kuh Schwester Mädchen Sohn Spiel Haus Stuhl Mutter Diskussion Gefühl Stier Museum Junge Lehrer Schule Direktor Lehrerin Land Gemüse Frage

Geslacht

Waarom?


A.Beckmann

Opdracht: Kies uit “der – die – das” en leg uit!

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Woord Jahr Tag Zeitung Essen Antwort Wirtschaft Bruder Tier Abend Schlüssel Kuh Schwester Mädchen Sohn Spiel Haus Stuhl Mutter Diskussion Gefühl Stier Museum Junge Lehrer Schule Direktor Lehrerin Land Gemüse Frage

Klas 3

A.Beckmann

Geslacht das der die das die die der das der der die die das der das das der die die das der das der der die der die das das die

Waarom? het de eindigt op „ung“ het de eindigt op „schaft“ geslacht het de Eindigt op „el“ geslacht geslacht eindigt op „chen“ geslacht het het de geslacht eindigt op ion het geslacht het geslacht geslacht eindigt op „e“ geslacht geslacht of eindigt op „in“ het Begint op „ge“ eindigt op „e“

Meervoudsvorm van zelfstandige naamwoorden: a) Mannelijke zelfstandige naamwoorden: -e + Umlaut (a-ä, o-ö, u-ü) B.v.: der Vorrat

die Vorräte

b) Vrouwelijke zelfstandige naamwoorden: -en of n B.v.: die Antwort

die Antworten

c) Onzijdige zelfstandige naamwoorden: -e B.v.: das Jahr

die Jahre

Opmerking1: Bij woorden op in of nis wordt de medeklinker verdubbeld B.v.: die Sekretärin das Verhältnis

die Sekretärinnen die Verhältnisse

Opmerking 2: Onveranderd blijven in het meervoud de meeste mannelijke en onzijdige zelfstandige naamwoorden op –el, -en, -er. B.v.: der Deckel das Unternehmen

A.Beckmann

die Deckel die Unternehmen

Lidwoorden Kennis vanuit klas 1-2 Het bepaald lidwoord:

Het onbepaald lidwoord:

mannelijk (m) onzijdig (o) vrouwelijk (v)

D der das die

NL de het de

meervoud

die

de

(mv)

D ein ein eine

NL een een een

Het onbepaald lidwoord “ein” (een) bestaat niet in de meervoudsvorm. Het woord “kein” (geen):

mannelijk onzijdig vrouwelijk meervoud

(mv)

D kein kein keine

NL geen geen geen

keine

geen

Tip!!! Je ziet dat de vrouwelijke vorm van “ein” of “kein” ook een extra “e” krijgt dus “eine” of “keine”. Ook de meervoudsvorm van “ein” of “kein” krijgt een extra “e”. Bij bezittelijke voornaamwoorden gaat dit precies zo:

m o v

der das die

D mein mein meine

mv

die

meine

NL mijn mijn mijn mijn

De bezittelijk voornaamwoorden bespreken wij apart.

A.Beckmann

Opdrachten: 1. (de)………………......Frau (v) kauft einen weißen Hut. 2. (een)……………........Mann (m) ist sehr nett. 3. (de)……………………Kind (o) hat Training. 4. (de)………………......Kirschen (mv) sind sehr lecker. 5. (een)………………….Pferd (o) ist sehr groß. 6. (geen)…………………Probleme (mv) sind besser als viele. 7. (de)……………………Taschen (mv) sind kaputt. 8. (de)……………………Mann (m) kann besser Fußball spielen als ich. 9. (geen)…………………Klassenarbeit (v) war besser als diese. 10. (de)……………………Freunde (mv) fahren morgen nach Berlin.

m v o mv

= = = =

mannelijk vrouwelijk onzijdig meervoud

Controleer je antwoorden op de volgende bladzijde

A.Beckmann

Antwoorden: 1. Die Frau kauft einen weißen Hut. 2. Ein Mann ist sehr nett. 3. Das Kind hat Training. 4. Die Kirschen sind sehr lecker. 5. Ein Pferd ist sehr groß. 6. Keine Probleme sind besser als viele. 7. Die Taschen sind kaputt. 8. Der Mann kann besser Fußball spielen als ich. 9. Keine Klassenarbeit war besser als diese. 10. Die Freunde fahren morgen nach Berlin.

A.Beckmann

Werkwoorden Kennis vanuit klas 1-2

Zwakke werkwoorden: Zwakke werkwoorden vervoegen altijd op de zelfde manier. In tegenstelling tot sterker werkwoorden veranderen deze niet van klinker in de verleden tijd. Tegenwoordige tijd: Ik woon

Verleden tijd: Ik woonde

In het Duits weet je net zo als in het Nederlands of het zwak of sterk is, het verandert namelijk ook niet van klinker: Tegenwoordige tijd: Ich wohne

Verleden tijd: Ich wohnte

1.Pak de stam van het hele werkwoord door de uitgang “en” af te halen en zet de uitgang van de persoonsvorm erachter. hele werkwoord: wohnen

stam: wohn

2.Maak nu der persoonsvormen:

ev. ik jij hij, het, zij

ich du er,es, sie

wohne wohnst wohnt

mv. wij jullie zij, U

wir ihr sie, Sie

wohnen wohnt wohnen

arbeitest arbeitet

findest findet

arbeitet

findet

Let wel op de werkwoorden diens stam op een t of d eindigt. Deze werkwoorden krijgen een extra “e” bij de jij, hij, zij, het en de jullie vorm.

A.Beckmann

Opdrachten: Gebruik een woordenboek voor deze opdracht.

1. trainen

Wo……………………du?

2. reisen

Wohin ………………er?

3. vragen

……………Sie bitte jemand anders.

4. kosten

Was………………….dieses Bett?

5. geloven

………………..ihr an Gott?

6. koken

Ich …………morgen mit meinen Freunden.

7. wachten

………………Ihr schon lang?

8. campen

Wir…………….nächsten Monat in der Schweiz.

9. leren

…………du immer so viel?

10. roken

Ich will nicht, dass ihr………………….


A.Beckmann

Antwoorden 1. trainen

Wo trainierst du?

2. reisen

Wohin reist er?

3. vragen

Fragen Sie bitte jemand anders.

4. kosten

Was kostet dieses Bett?

5. geloven

Glaubt ihr an Gott?

6. koken

Ich koche morgen mit meinen Freunden.

7. wachten

Wartet Ihr schon lang?

8. campen

Wir zelten nächsten Monat in der Schweiz.

9. leren

Lernst du immer so viel?

10. roken

Ich will nicht, dass ihr raucht.

A.Beckmann

Sterke werkwoorden: In tegenstelling tot zwakke werkwoorden veranderen sterke werkwoorden van klinker in de verleden tijd. Tegenwoordige tijd: Ik loop

Verleden tijd: Ik liep

In het Duits werkt dit net zo: Tegenwoordige tijd: Ich laufe

Verleden tijd: Ich lief

De lijst van de meest belangrijke sterke werkwoorden staat achter in deze stencil. De klinkerwissel van deze werkwoorden moet je uit je hoofd leren. De persoonsvormen gaan net zo als de zwakke werkwoorden. 1. Bepaal of het werkwoord sterk of zwak is. 2. Pak de stam van het hele werkwoord door de uitgang “en” af te halen en

zet de uitgang van de persoonsvorm erachter. hele werkwoord: laufen

stam: lauf

3. Maak nu der persoonsvormen:

ev.

ik jij hij, het, zij

ich du er,es, sie

laufe läufst läuft

mv.

wij jullie zij, U

wir ihr sie, Sie

laufen lauft laufen

Sterke werkwoorden herken je net zoals in het Nederlands. Deze veranderen van klinker in de verleden tijd.

A.Beckmann

Opzoeklijst verleden tijd met sterke werkwoorden: Gaat net zo als in het Nederlands. Heden NL:

Heden D:

Verleden D:

Aankomen beginnen bevallen bevinden blijven breken doen dragen drinken eten fietsen gaan geven hangen helpen heten houden huren, lenen kijken komen krijgen laten lezen liggen (hard)lopen nemen ontmoeten opbellen optreden overstappen paardrijden rijden schieten schijnen schrijven skiën slaan

ankommen beginnen gefallen befinden bleiben brechen tun tragen trinken essen Rad fahren gehen geben hängen helfen heißen halten leihen sehen kommen bekommen lassen lesen liegen laufen nehmen treffen anrufen auftreten umsteigen reiten fahren schießen scheinen schreiben Ski fahren schlagen

kam an begon gefiel befand blieb brach tat trug trank aß fuhr Rad ging gab hing half hieß hielt lieh sah kam bekam ließ las lag lief nahm traf rief an trat auf stieg um ritt fuhr schoss schien schrieb fuhr Ski schlug

A.Beckmann

slapen sluiten snijden solliciteren spreken springen staan treffen tv-kijken uitnodigen vallen vergeten verliezen vertrekken vinden vliegen vriezen wielrennen winnen zien zingen zitten zwemmen

schlafen schließen schneiden bewerben sprechen springen stehen treffen fernsehen einladen fallen vergessen verlieren abfahren finden fliegen frieren Rennrad fahren gewinnen sehen singen sitzen schwimmen

schlief schloss schnitt bewarb sprach sprung stand traf sah fern lud ein fiel vergaß verlor fuhr ab fand flog fror fuhr Rennrad gewann sah sang saß schwomm

Voor de opdrachten ga naar de volgende bladzijde.

A.Beckmann

Opdrachten: 1. kijken

………….du das Theater dort?

2. komen

Er……………..morgen mit nach Deutschland.

3. krijgen

Wir……………jeden Monat 5 Euro.

4. laten

Er……………..mich ganz allein.

5. lezen

Ihr……………..zu wenig.

6. liggen

Ich………………..in der Sonne.

7. (hard)lopen

Sie……………….jeden Tag 5 Kilometer.

8. nemen

…………….du noch einen Kaffee?

9. ontmoeten

Wo…………….wir uns morgen?

10.Opbellen

…………..du mich morgen an?


A.Beckmann

Antwoorden: 1. kijken

Siehst du das Theater dort?

2. komen

Er kommt morgen mit nach Deutschland.

3. krijgen

Wir bekommen jeden Monat 5 Euro.

4. laten

Er lässt mich ganz allein.

5. lezen

Ihr lest zu wenig.

6. liggen

Ich liege in der Sonne.

7. (hard)lopen Sie laufen jeden Tag 5 Kilometer. 8. nemen

Nimmst du noch einen Kaffee?

9. ontmoeten

Wo treffen wir uns morgen?

10.Opbellen

A.Beckmann

Rufst du mich morgen an?

Werkwoorden met een klinkerwissel… … moet je uit je hoofd leren.

ich du er, es, sie wir ihr sie, Sie




A.Beckmann

wissen (weten)

mögen (houden van)

weiß weißt weiß wissen wisst wissen

mag magst mag mögen mögt mögen

dürfen (mogen)

können (kunnen)

darf darfst darf dürfen dürft dürfen

kann kannst kann können könnt können

müssen (moeten)

wollen (willen)

muss musst muss müssen müsst müssen

will willst will wollen wollt wollen

lesen (lezen)

sehen (zien)

lese liest liest lesen lest lesen

sehe siehst sieht sehen seht sehen




A.Beckmann

essen (eten)

nehmen (nemen)

esse isst isst essen esst essen

nehme nimmst nimmt nehmen nehmt nehmen

geben (geven)

schlafen (slapen)

gebe gibst gibt geben gebt geben

schlafe schläfst schläft schlafen schlaft schlafen

fahren (rijden)

laufen (rennen/ hard lopen)

fahre fährst fährt fahren fahrt fahren

laufe läufst läuft laufen lauft laufen

Opdrachten: 1. weten

Ich…………….es leider nicht.

2. houden van

……………….du gerne Eis?

3. mogen

Er……………….nicht in die Disko.

4. kunnen

………………Sie mir das erklären?

5. moeten

Ihr ………………..eure Hausaufgaben machen.

6. willen

…………………du mitkommen?

7. lezen

Er……………………den ganzen Tag Bücher.

8. zien

Wir………………zu viel fern.

9. eten

………….du lieber Marmelade oder Käse?

10.

Nemen

…………..ihr Früchte oder Gemüse?

11.

geven

Wir……………ihm ein Geschenk.

12.

slapen

Du……………………zu viel.

13.

rijden

Er…………….jeden Tag 400 Kilometer.

14.

lopen

………………..du mit?


A.Beckmann

Antwoorden: 1. weten

Ich weiß es leider nicht.

2. houden van

Magst du gerne Eis?

3. mogen

Er darf nicht in die Disko.

4. kunnen

Können Sie mir das erklären?

5. moeten

Ihr müsst eure Hausaufgaben machen.

6. willen

Willst du mitkommen?

7. lezen

Er liest den ganzen Tag Bücher.

8. zien

Wir sehen zu viel fern.

9. eten

Isst du lieber Marmelade oder Käse?

10.

Nemen

Nehmt ihr Früchte oder Gemüse?

11.

geven

Wir geben ihm ein Geschenk.

12.

slapen

Du schläfst zu viel.

13.

rijden

Er fährt jeden Tag 400 Kilometer.

14.

lopen

Läufst du mit?

A.Beckmann

Onregelmatige werkwoorden: In tegenstelling tot zwakke en sterke werkwoorden veranderen onregelmatige (bijzondere) werkwoorden van de hele persoonsvorm. Onregelmatige werkwoorden die in het Nederlands onregelmatig zijn, zijn in het Duits ook onregelmatig. Dan weet je ook direct wanneer een werkwoord in het Duits onregelmatig is.

Deze werkwoorden moet je geheel uit je hoofd leren.

De belangrijksten zijn: zijn

hebben

worden/zullen

ev.

ik ich jij du hij, het, zij er,es, sie

bin bist ist

habe hast hat

werde wirst wird

mv.

wij jullie zij, U

sind seid sind

haben habt haben

werden werdet werden

wir ihr sie, Sie

Maak de opdrachten op de volgende bladzijde.

A.Beckmann

Opdrachten:

1. zijn

Ich………zufrieden. ………du auch zufrieden?

2. zijn

Er…………….ein reicher Mann.

3. zijn

Wir……………..gestern nach Amsterdam gefahren.

4. hebben

Heute Nacht………..ich gut geschlafen.

5. hebben

Er …………..noch sechs Geschwister.

6. hebben

…………..ihr wirklich einen neuen Fernseher?

7. worden

Wir……………..ein neues Auto kaufen.

8. worden

……………..ihr morgen zum Konzert kommen?

9. worden

Du………………..dich noch erkälten.


A.Beckmann

Antwoorden:

1. zijn

Ich bin zufrieden. Bist du auch zufrieden?

2. zijn

Er ist ein reicher Mann.

3. zijn

Wir sind gestern nach Amsterdam gefahren.

4. hebben

Heute Nacht habe ich gut geschlafen.

5. hebben

Er hat noch sechs Geschwister.

6. hebben

Habt ihr wirklich einen neuen Fernseher?

7. worden

Wir werden ein neues Auto kaufen.

8. worden

Werdet ihr morgen zum Konzert kommen?

9. worden

Du wirst dich noch erkälten.

A.Beckmann

Sein und Haben

zijn

hebben

ev.


bin bist ist

habe hast hat

mv.

wij jullie zij, U

sind seid sind

haben habt haben

wir ihr sie, Sie

Zonder deze werkwoorden zouden wij niet bestaan. Leer deze werkwoorden dus goed uit je hoofd. Dit zijn de belangrijksten.

A.Beckmann

Klas 3 Koppelwerkwoorden Koppelwerkwoorden in het Duits koppelen het naamwoordelijk deel van het gezegde aan het zelfstandige naamwoord. Het naamwoordelijk deel van het gezegde staat in de eerste naamval (Nominativ) D sein werden bleiben scheinen

A.Beckmann

NL zijn worden blijven schijnen, lijken, blijken

Modale hulpwerkwoorden: D

NL

dürfen

mogen, toestemming hebben

können

kunnen, in staat zijn

mögen

mogen, leuk vinden, zin hebben, houden van

müssen

moeten, (noodzakelijk, vanzelfsprekend, kan niet anders!)

sollen

moeten (van iemand anders), ook in betekenis 'mocht het regenen...' etc.

wollen

willen

wissen

weten

In eerste plaats hebben de enkelvoudige personen (ich, du, er, sie, es) vaak een klinkerwisseling ten opzichte van het meervoud. Bv. 'ich kann' en 'wir können'. Ten tweede hebben de 1ste (ich) en 3de persoon enkelvoud (er, sie, es) géén uitgang. Bv. 'ich darf' én 'er darf' (dus niet 'darft!').

De persoonsvorm van deze werkwoorden gebruik je met het hele werkwoord van andere werkwoorden. Ihn het Duits werkt dit precies zo. Dat is handig.

Ga naar de volgende bladzijde

A.Beckmann

Voorbeelden: D Er darf gehen.

NL Hij mag gaan.

Wir können Fußball spielen.

Wij kunnen voetbal spelen.

Ich muss gehen.

Ik moet gaan.

Ich mag gerne Pommes essen.

Ik houd van patat eten.

Wir müssen hausaufgaben machen.

Wij moeten huiswerk maken.

Ich soll besser aufpassen.

Ik moet beter opletten.

Ihr wollt Fern sehen.

Jullie willen tv kijken.

A.Beckmann

müssen oder sollen? Het werkwoord “moeten” heeft 2 betekenissen in het Duits: moeten = sollen… …als een ander vindt dat iets moet. Voorbeeld: Du sollst nicht so viel rauchen. Dus, iemand ander wil dat je niet zo veel rookt. moeten = müssen…. …als van jezelf iets moet. Ich muss besser aufpassen , sonst verpasse ich den Anschluss. Ik moet beter opletten anders miss ik de aansluiting.

A.Beckmann

Samenvatting Werkwoorden: Zwakke werkwoorden: Zwakke werkwoorden vervoegen altijd op de zelfde manier. In tegenstelling tot sterker werkwoorden veranderen deze niet van klinker in de verleden tijd. Tegenwoordige tijd: Ik woon

Verleden tijd: Ik woonde

In het Duits weet je net zo als in het Nederlands of het zwak of sterk is, het verandert namelijk ook niet van klinker: Tegenwoordige tijd: Ich wohne

Verleden tijd: Ich wohnte

1. Pak de stam van het hele werkwoord door de uitgang “en” af te halen en

zet de uitgang van de persoonsvorm erachter. hele werkwoord: wohnen

stam: wohn


ev. ik jij hij, het, zij

ich du er,es, sie

wohne wohnst wohnt

mv. wij jullie zij, U

wir ihr sie, Sie

wohnen wohnt wohnen

arbeitest arbeitet

findest findet

arbeitet

findet

Let wel op de werkwoorden diens stam op een t of d eindigt. Deze werkwoorden krijgen een extra “e” bij de jij, hij, zij, het en de jullie vorm

A.Beckmann

Sterke werkwoorden: In tegenstelling tot zwakke werkwoorden veranderen sterke werkwoorden van klinker in de verleden tijd. Tegenwoordige tijd: Ik loop

Verleden tijd: Ik liep

In het Duits werkt dit net zo: Tegenwoordige tijd: Ich laufe

Verleden tijd: Ich lief

De lijst van de meest belangrijke sterke werkwoorden staat in je tekstboek. De klinkerwisse van deze werkwoorden moet je uit je hoofd leren. De persoonsvormen gaan net zo als de zwakke werkwoorden. 3. Bepaal of het werkwoord sterk of zwak is. 4. Pak de stam van het hele werkwoord door de uitgang “en” af te halen en

zet de uitgang van de persoonsvorm erachter. hele werkwoord: laufen

stam: lauf


ev.

ik jij hij, het, zij

ich du er,es, sie

laufe läufst läuft

mv.

wij jullie zij, U

wir ihr sie, Sie

laufen lauft laufen

A.Beckmann

Onregelmatige werkwoorden:

In tegenstelling tot zwakke en sterke werkwoorden veranderen onregelmatige werkwoorden van de hele persoonsvorm. Onregelmatige werkwoorden die in het Nederlands onregelmatig zijn, zijn in het Duits ook onregelmatig. Dan weet je ook direct wanneer een werkwoord in het Duits onregelmatig is.

Deze werkwoorden moet je geheel uit je hoofd leren.

De belangrijksten zijn: zijn

hebben

worden/zullen

ev.


bin bist ist

habe hast hat

werde wirst wird

mv.

wij jullie zij, U

sind seid sind

haben habt haben

werden werdet werden

wir ihr sie, Sie

Bijzondere werkwoorden, werkwoorden met een een klinkerwissel… … moet je uit je hoofd leren.


A.Beckmann

wissen (weten)

mögen (houden van)

weiß weißt weiß wissen wisst wissen

mag magst mag mögen mögt mögen



dürfen (mogen)

können (kunnen)

darf darfst darf dürfen dürft dürfen

kann kannst kann können könnt können

müssen (moeten)

wollen (willen)

muss musst muss müssen müsst müssen

will willst will wollen wollt wollen

sollen (moeten) ich du er, es, sie wir ihr sie, Sie


ich du A.Beckmann

soll sollst soll sollen sollt soll lesen (lezen)

sehen (zien)

lese liest liest lesen lest lesen

sehe siehst sieht sehen seht sehen

essen (eten)

nehmen (nemen)

esse isst

nehme nimmst

er, es, sie wir ihr sie, Sie



isst essen esst essen

nimmt nehmen nehmt nehmen

geben (geven)

schlafen (slapen)

gebe gibst gibt geben gebt geben

schlafe schläfst schläft schlafen schlaft schlafen

fahren (rijden)

laufen (rennen/ hard lopen)

fahre fährst fährt fahren fahrt fahren

laufe läufst läuft laufen lauft laufen

tragen (dragen) ich du er, es, sie wir ihr sie, Sie

A.Beckmann

trage trägst trägt tragen tragt tragen

Persoonlijke voornaamwoorden

ich (ik) du (jij) er,es, sie (hij, het, zij) wir (wij) ihr (jullie) sie, Sie (zij, U)

Als je over personen of dingen spreekt dan kun je in plaats van de personen ook persoonlijke voornaamwoorden gebruiken. Welk persoonlijke voornaamwoord kun je in plaats van de volgende woorden in rood gebruiken? hij (er), zij (sie) of het( es) Bettina hat sich heute ein gelbe Hose gekauft.

………..

Mein Bruder kennt viele Leute.

………..

Je ziet als je dus het zelfstandige naamwoord met hij, zij of het kunt vervangen volgt de persoonsvorm (werkwoord) van de hij, zij en het vorm.

A.Beckmann

Bezittelijke voornaamwoorden: Het bezittelijke voornaamwoord drukt een bezitsverhouding uit en staat direct voor een zelfstandig naamwoord: mijn broer, jouw zus, zijn fiets, haar geld, onze moeder, jullie vader, hun vakantie, uw kind. De vrouwelijke vorm krijgt een extra “e” net als eine en keine

NL

D m,o mein dein sein ihr unser euer Ihr

v e e e e e eure e

gaat dus net zo als

ein

e

gaat dus net zo als

kein e

mijn jouw zijn haar ons jullie uw

= = = = = = =

Bezittelijke voornaamwoorden vervoegen precies zo als de lidwoorden als deze in een ander naamval staan. Dit zullen wij bij het onderwerp naamvallen nog bespreken.

A.Beckmann

Opdrachten: 11. (mijn)………………....Frau (v) kauft einen weißen Hut. 12. (jouw)…………….......Mann (m) ist sehr nett. 13. (onze)…………………Kind (o) hat Training. 14. (haar)………………....Kirschen (mv) sind sehr lecker. 15. (jullie)………………….Pferd (o) ist sehr groß. 16. (geen)…………………Probleme (mv) ist besser als viele. 17. (jullie)………………….Taschen (mv) sind kaputt. 18. (uw)…………………….Mann (m) kann besser Fußball spielen als ich. 19. (zijn)……………………Klassenarbeit (v) war sehr gut. 20. (onze)………………….Freunde (mv) fahren morgen nach Berlin.

m v o mv

= = = =

mannelijk vrouwelijk onzijdig meervoud


A.Beckmann

Antwoorden: 1. Meine Frau kauft einen weißen Hut. 2. Dein Mann ist sehr nett. 3. Unser Kind hat Training. 4. Ihre Kirschen sind sehr lecker. 5. Euer Pferd ist sehr groß. 6. Keine Probleme sind besser als viele. 7. Eure Taschen sind kaputt. 8. Ihr Mann kann besser Fußball spielen als ich. 9. Seine Klassenarbeit war sehr gut. 10. Unsere Freunde fahren morgen nach Berlin.

A.Beckmann

Klas 3: Het bijvoeglijke voornaamwoord: Bijvoeglijke voornaamwoorden vertellen iets over de eigenschap van een zelfstandig naamwoord. Kijk naar de volgende zinnen en onderzoek de uitgangen van de bijvoeglijke voornaamwoorden. 1de (OW)

2de (Bezit)

3de (MVW)

4de (LVW)

m

Der neue Besitzer

des alten Hauses gibt

dem netten Jungen

einen leckeren Apfel.

o

Das große Kind

des netten Onkels

leiht dem kleinen Kind

das schnelle Fahrrad.

v

Die gute Mutter

der schönen Hauses

schenkt der lieben Tante eine schöne Tasche.

mv

Die schlauen Schüler

der großen Schulen

geben den kleinen Kindern gute Tips.

Ontwikkel nu een regel uit met de volgende uitgangen 1de (OW)

2de (bezit)

3de (MVW)

4de (LVW)

e

en

en

en

e

en

en

e

e

en

en

e

en

en

en

e

Welke regel voor bijvoeglijke voornaamwoorden kun je dus hieruit afleiden?

1de (OW)

2de (bezit)

3de (MVW)

4de (LVW)

e

en

en

e

Behalve mannelijk LVW en meervoud OW: “en”

A.Beckmann

Voorzetsel Kennis vanuit klas 1-2 Voorzetsel “naar”: zu, nach, in “naar” heeft in het Duits 3 betekenissen: Beginnen wij met: nach

zu

Gebruik je voor:

landen (zonder lidwoord) steden huis links, rechts windstreken

personen activiteiten plekken alles andere dus

Voorbeelden met “nach”:

Ich fahre nach Deutschland (Frankreich, etc). Ich fahre nach Berlin (Amsterdam, etc). Ich gehe nach Haus(e). Er fährt nach rechts (links). Wir laufen nach Norden (Westen, etc).

Voorbeelden met “zu”: Ich fahre zu meiner Oma. Ich gehe zu dem Strand. Ich gehe zu dem Sport. Ich gehe zu dem Skifahren. Als je letterlijk gebouwen in gaat gebruik je ook het voorzetsel “in”. Ook bij sommige landsnamen gebruik je “in”. Da zijn de landsnamen waar een “die”. Voor staat. B.v.: die Schweiz die Türkei die Mongolei die Vereinigten Emirate die Vereinigten Staaten Von Amerika Wat valt verder op? Deze landen hebben iets met “ei” te maken of ze staan in het meervout. Voorbeelden met “in”:

A.Beckmann

Ich gehe in die Sporthalle. Ich gehe in den Fußballclub. Ich gehe in den Supermarkt.

Ich fahre in die Schweiz. Ich fahre in die Mongolei. Ich fahre in die Vereinigten Emirate. Opdrachten: Zu, nach oder in? 1. Ich fahre………………………..meiner Oma. 2. Morgen reisen wir …………………die Türkei. 3. Gestern sind wir ……………………..Frankreich gefahren 4. ……………..dem Fußballstadion war eine tolle Atmosphäre. 5. Morgen gehen wir …………………das Kino. 6. Wir gehen lieber………………das Haus. Es beginnt zu regnen. 7. Wir sind jetzt…………………….den Vereinigten Staaten von Amerika. 8. Erst fahren wir ……….meinem Onkels und dann geht es……….Belgien. 9. Ich drehe den Kompass……………Norden und dann ………..Süden. 10.Sie gehen erst…………links und dann kommen Sie………..dem Kiosk.


A.Beckmann

Antwoorden: Zu, nach oder in? 1. Ich fahre zu meiner Oma. 2. Morgen reisen wir in die Türkei. 3. Gestern sind wir nach Frankreich gefahren 4. In dem Fußballstadion war eine tolle Atmosphäre. 5. Morgen gehen wir in das Kino. 6. Wir gehen lieber in das Haus. Es beginnt zu regnen. 7. Wir sind jetzt in den Vereinigten Staaten von Amerika. 8. Erst fahren wir zu meinem Onkels und dann geht es nach Belgien. 9. Ich drehe den Kompass nach Norden und dann nach Süden. 10.Sie gehen erst nach links und dann kommen Sie zu dem Kiosk.

A.Beckmann

Rangtelwoorden Kennis vanuit klas 1-2 In het Nederlands plakken we een „de“ of „ste“ achter een getal om er een rangtelwoord van te maken. Uitzonderingen zijn „een“, „drie“ en acht. In het Duits gaat het net zo. We gebruiken in het Duits “…te”. Kijk maar. Een Twee Drie Vier Vijf Zes Zeven Acht Negen Tien Twintig

eerste tweede derde vierde vijfde zesde zevende achtste negende tiende twintigste

eins zwei drei vier fünf sechs sieben acht neun zehn zwanzig

erste zweite dritte vierte fünfte sechste siebte achte neunte zehnte zwanzigste

Zoek op en en vul in! Was hast du Montag, die (1e) Stunde? Was hast du Dienstag, die (4e) Stunde? Was hast du Mittwoch, die (6e) Stunde? Heute ist der (9e) April Morgen ist der (20e) Mai Der (5e) Mai ist bei uns ein Feiertag.

............................ ............................ ............................. .............................. .............................. .............................

Wat valt nu op bij de volgende rangtelwoorden op i.v.m. datum? Der zweite Juni ist ein Samstag. Maar: Am fünften Juni fahren wir nach Deutschland Am vierzehnten Mai gebe ich hein Konzert. Am zwanzigsten April werden wir eine Party feiern Am dreißigsten Oktober hat er Geburtstag. Uitzonderingen: ersten, dritten im Sommer (m) am Mittwoch (m) A.Beckmann

in dem an dem

in + wanneer? = 3de naamval an + wanneer? = 3de naamval

Dus: jaartijden met “in” en dagen met “an” Antwoorden:

Was hast du Montag, die (1e) Stunde? Was hast du Dienstag, die (4e) Stunde? Was hast du Mittwoch, die (6e) Stunde? Heute ist der (9e) April Morgen ist der (20e) Mai Der (5e) Mai ist bei uns ein Feiertag.

A.Beckmann

erste vierte sechste neunte zwanzigste fünfte

Naamvallen: Kennis vanuit klas 1-2

Ontleden, lidwoorden & bezittelijke voornaamwoorden In het Duits kennen wij 4 naamvallen. Zoals in het Nederlands leer je omgaan met, en toepassen van de naamvallen. Wij moeten de zin dus eerst ontleden. Dat doe je op basis van de volgende volgorde: 1. Persoonsvorm (PV) bepalen: werkwoord? 2. Onderwerp (OW) bepalen: Wie of wat + PV? 3. Lijdend Voorwerp (LVW) bepalen: Wie of wat + PV + OW? 4. Meewerkend Voorwerp (MVW) bepalen: Aan/Voor wie of wat + PV + OW + LVW? 5. Bezitsverhouding bepalen: van wie?

OW, LVW, MVW en Bezit kent ook andere namen: Onderwerp 1de naamval Nominativ

Bezit 2de naamval Genetiv

Meewerkend Voorwerp 3de naamval Dativ

Lijdend Voorwerp 4de naamval Akkusativ

Nu kunnen we starten met ontleden en de naamvallen bepalen:

OW De zoon 1. 2. 3. 4. 5.

Bezit des vaders

PV stuurt

MVW zijn neef

PV: stuurt? OW: Wie of wat stuurt? LVW: Wie of wat stuurt de zoon? MVW: Aan wie stuurt de zoon een brief? Bezit: Van wie is de zoon?

A.Beckmann

LVW een brief.

de zoon een brief zijn neef des vaders

Ben je klaar met ontleden ga dan naar de volgende bladzijde. De volgende woorden vervoegen als deze in een ander naamval staan. Enkelvoud m o v

meervoud mv

bepaalde lidwoorden:

der

das

die

die

onbepaalde lidwoorden:

ein

ein

eine

bezittelijke voornaamwoorden:

mein mein meine

meine

Maar! Je hoeft alleen het rijtje van de bepaalde lidwoorden te leren. Dan ken je ook de uitgangen van de onbepaalde lidwoorden en van de bezittelijke voornaamwoorden. Dus:

1de(OW)

2de(Bezit)

3de(MVW)

4de (LVW)

M

der

des + s of es

dem

den

V

die

der

der

die

O

das

des + s of es

dem

das

MV

die

der

den + n of en

die

m

OW mein

Bezit meines

MVW meinem

LVW meinen

v

deine

deines

deiner

deine

o

sein

seines

seinem

sein

mv

unsere

unserer

unseren

unsere

Dan wordt b.v.

ga naar de volgende bladzijde A.Beckmann

Wat betekent: + s of es, +n of en: Het zelfstandig naamwoord krijgt deze uitgangen als deze in de betreffende naamvallen staan. 2de NV (m)

3de NV (m)

BV.: Das Kind meines Onkels ist lieb. Opdrachten:

Ich geben den Kindern die Hand.

1.Benoem de zinsdelen met: OW, LVW, MVW, B, PV (ontleden) PV OW LVW MVW B

= = = = =

1. Der Vater

Persoonsvorm Onderwerp Lijdend voorwerp Meewerkend voorwerp Bezit (tweede naamval)

meines Freundes kauft seiner Frau einen schönen Ring.

_____

2. Ist _____

_____

____

_____

_____

er

der Sohn

deines Onkels?

_____

____

____

3. Er beschließt, dass er der Cousine seiner Freundin einen Brief schickt. ___ _____

__ ______

__________


A.Beckmann

_______ _____

Antwoorden: 1. Der Vater

meines Freundes kauft seiner Frau einen schönen Ring.

OW

2. Ist PV

B

PV

MVW

LVW

er

der Sohn

deines Onkels?

OW

OW

B

3. Er beschließt, dass er der Cousine seiner Freundin einen Brief schickt. OW PV

A.Beckmann

OW MVW

B

LVW

PV

Hij & Hem Regel: Onderwerp & Lijdend Voorwerp Je weet hoe je in het Nederlands het onderwerp (OW) en het lijdend voorwerp (LVW) bepaalt. 1. Persoonsvorm (PV) bepalen: werkwoord? 2. Onderwerp (OW) bepalen: Wie of wat + PV? 3. Lijdend Voorwerp (LVW) bepalen: Wie of wat + PV + OW?

Je weet dat de lidwoorden als deze in een ander naamval staan veranderen. Dus:

1de(OW)

4de (LVW) OW LVW OW

M V O MV

der die das die

den die das die

LVW

ein einen mein meinen eine eine meine meine ein ein mein mein meine meine

Wat valt dus op? Alleen mannelijke woorden veranderen. Met de “Hij & Hem” regel kun je heel makkelijk bepalen of een mannelijk zelfstandig naamwoord onderwerp of lijdend voorwerp is. “Hij” is namelijk onderwerp en “hem” is lijdend voorwerp. En dan alleen nog op de uitgangen van de lidwoorden letten. Klaar.

Voorbeeld: De man Hij

koopt een hoed. koopt hem

Dus:

OW

PV

Vertaal:

Der Mann kauft

A.Beckmann

LVW einen Hut.

Opdrachten: Hij of hem?

Antw.

……………

(De) Mann kauft einen Ball.

………….

……………

Der Onkel kauft (een) Kugelschreiber.

………….

……………

(Mijn) Hut ist gelb.

………….

……………

Ich schenke ihr (onze) Kater.

………….

……………

Deine Mutter kauft (haar) Bleistift.

………….

……………

(Onze) Opa ist in Frankreich.

………….

……………

Der Onkel schenkt ihr (een) Tisch.

………….


A.Beckmann

Antwoorden: hij of hem?

Antw.

hij

(De) Mann kauft einen Ball.

Der

hem

Der Onkel kauft (een) Kugelschreiber.

einen

hij

(Mijn) Hut ist gelb.

Mein

hem

Ich schenke ihr (onze) Kater.

unseren

hem

Deine Mutter kauft (haar) Bleistift.

ihren

hij

(Onze) Opa ist in Frankreich.

Unser

hem

Der Onkel schenkt ihr (een) Tisch.

einen

A.Beckmann

Persoonlijke voornaamwoorden Ook persoonlijke voornaamwoorden vervoegen als deze in en ander naamval staan. Erst ontleden wij, dan bepalen wij de persoonlijke voornaamwoorden. PV 1de 4de 3de

= persoonsvorm (PV) bepalen = onderwerp Wie of wat + PV = lijdend voorwerp Wie of wat + PV + OW = meewerkend voorwerp Aan/ Voor Wie of wat + PV + OW + LVW

Let op!!!: Voorzetsels en sommige werkwoorden eisen een naamval (NV). bitten, fragen, es gibt durch (door), für (voor hem/haar), ohne (zonder), um (om):

4de NV

an (aan), auf (op), hinter (achter), neben (naast), in (in), über (over), unter (onder), vor (voor de kast), zwischen (tussen)

3de NV bij bevinden of 4de NV bij beweging

danken, helfen, gefallen mit (met), nach (naar), bei (bij), seit (sinds), von (van), zu (naar), aus (uit)

3de NV

anlässlich (na aanleiding van), wegen (wegen)

2de NV

Ga naar de volgende bladzijde voor de persoonlijke voornaamwoorden.

A.Beckmann

De persoonlijke voornaamwoorden: 1de

3de

4de

ich (ik)

mir (mij)

mich (mij)

du (jij)

dir (jou)

dich (jou)

er,es, sie (hij, het, zij)

ihm,…,ihr (hem, haar)

ihn, es, sie (hem, het zij)

wir (wij)

uns (ons)

uns (ons)

ihr (jullie)

euch (jullie)

euch (jullie)

sie, Sie (zij, U)

ihnen, Ihnen (hen, U)

sie, Sie (zij, U)

Opdrachten: 1. hij

………….gibt dem Kind einen Lolly.

2. mij

Schicken Sie…………….bitte eine Mail.

3. u

Ich kenne………………noch nicht so gut.

4. u

Ich danke………………………………..

5. mij

Ich frage………………..,ob die Antwort stimmt.

6. hem

Ohne……………fahre ich nicht weg.

7. jou

Ich helfe …………………. gern.

8. hij

Er ist……………..

9. jou

Ich gebe……………………den folgenden Rat (advies).

10.hun

Unter…………………..ist ein Streit ausgebrochen.


A.Beckmann

Antwoorden: 1. hij

Er gibt dem Kind einen Lolly.

2. mij

Schicken Sie mir bitte eine Mail.

3. u

Ich kenne Sie noch nicht so gut.

4. u

Ich danke Ihnen.

5. mij

Ich frage mich, ob die Antwort stimmt.

6. hem

Ohne ihn fahre ich nicht weg.

7. jou

Ich helfe dir gern.

8. hij

Er ist er.

9. jou

Ich gebe dir den folgenden Rat (advies).

10.hun

Unter ihnen ist ein Streit ausgebrochen.

A.Beckmann

Voorzetsels: “an”, “auf”, “in”, “vor”, “zu”, “nach” en de 3de naamvallen. Voorzetsel eisen altijd een naamval. De naamval die de voorzetsel eist moet je uit je hoofd leren. Beginnen wij eerst met vertalen: D an auf in vor zu

NL aan, op op in voor naar

Als je bij : an, auf, in, vor de “waar” of “wanneer” vraag kunt stellen gebruik je de 3de naamval (meewerkend voorwerp)

m v o mv

1de (onderwerp) der die das die

3de (meewerkend voorwerp) dem, einem, deinem, etc. der, einer, deiner, etc. dem, einem, deinem, etc. den, meinen, deinen, etc. + n

Voorbeeldzinnen met “waar”: der Garten Ik sta in de tuin (m). Waar? Ja Ich stehe in dem Garten. die Leiter Ik sta op een ladder (v). Waar? Ja Ich stehe auf einer Leiter. das Auto Ik sta voor jouw auto (o). Waar? Ja Auto. die Kinder Ik sta voor de kinderen (mv). Waar? Ja Kindern.

A.Beckmann

Ich stehe vor deinem Ich stehe vor den

Voorbeeldzinnen met “wanneer”: der Januar Op drie januari ga ik.

Wanneer? Ja

der Sommer In de zomer vertrek ik. Wanneer? Ja

An dem dritten Januar gehe ich. In dem Sommer fahre ich.

An dem kun je samenvoegen tot am. Dus: Am dritten Januar gehe ich. In dem kun je samenvoegen tot im. Dus: Im Sommer fahre ich. “am” gebruik je bij tijdstippen:

am ersten (sechsten) Januar.

“im” gebruik je bij tijdstrajecten:

im Sommer (im Herbst), im Januar (im Februar)

Samenvoegen van voorzetsel en lidwoorden: zu dem = zum in dem = im an dem = am zu der = zur in das = ins an das = ans

Voorbeeldzinnen: Ich gehe zu dem (zum) Sport (m). Ich bin in dem (im) Fußballclub (m). Ich stehe an dem (am) Wasse (o). Ich gehe zu der (zur) Oma (v). Ich gehe in das (ins) Wasser (o). Ich fahre an das (ans) Meer (o).

A.Beckmann

D das Meer

NL de zee

De voorzetsel “zu” en “nach” eisen altijd de 3de naamval: Dus veranderen ook de lidwoorden.

ev

mv

1de der die das

3de dem der dem

1de ein eine ein

3de einem einer einem

die

den

meine

meinen

Voorbeeldzinnen: Ich gehe zu meinem Opa (m). Nach meinem Geburtstag (m) fahre ich weg.

Opdrachten: Geef in het duits antwoord op de volgende vragen en. Gebruik persoonlijke voornaamwoorden. 1. Wo sind deine CD’s? 2. Wo wohnt dein Cousin Peter? 3. An welchem Tag ist deine Schwester/dein Bruder geboren? 4. Essen wir in einem Imbiss? 5. In welchem Land liegt Bern? 6. Wo steht das Fahrrad? 7. An welchem Tag ist dieses Jahr Weihnachten? 8. Wann kommt dein Bruder auds dem Urlaub zurück? 9. Wann rufst du mich zurück? 10.Wo liet der Schlüssel?


A.Beckmann

Antwoorden: 1. Wo sind deine CD’s? Sie liegen auf dem Tisch. 2. Wo wohnt dein Cousin Peter? Er wohnt in Deutschland 3. An welchem Tag ist deine Schwester/dein Bruder geboren? Sie ist am sechsten Januar in Köln geboren. 4. Essen wir in einem Imbiss? Nein, wir essen in einem Restaurant 5. In welchem Land liegt Bern? Bern liegt in der Schweiz. 6. Wo steht das Fahrrad? Es steht in dem Keller. 7. An welchem Tag ist dieses Jahr Weihnachten? Am vierundzwanzigten Dezember ist Weihnachten. 8. Wann kommt dein Bruder auds dem Urlaub zurück? Er kommt am dreiundzwanzigsten August zurück. 9. Wann rufst du mich zurück? Ich rufe dich um zehn Uhr zurück. 10.Wo liet der Schlüssel? Er liegt auf dem Fernseher.

A.Beckmann

Voorzetsels uitgebreid: Kastwoorden 3de of 4de naamval an, auf, in, vor: noem ik kastwoorden (voor de kast, op de kast enz.) Als je bij de voorzetsel: “an”, “vor”, “in” en “auf” waar of wanneer kunt vragen vervoegen de lidwoorden zoals die van de 3de naamval. Als je nu waarheen kunt vragen volgt de 4de naamval. Dit wordt bepaald door het werkwoord wat voor het voorzetsel staat. Laten we eerst herhalen hoe de lidwoorden in de naamvallen vervoegen.

Ev

m v o

Mv

1de=ow

3de=mvw

4de=lvw

der die das

dem der dem

den die das

die

den+n

die

Kastwoorden met “waar” of “wanneer” vraag: Ich stehe vor der Disco (v). Waar sta ik? Ich bin im (in dem) Hotel (o). Waar ben ik? Ich stehe vor den Kindern (mv). Waar sta ik? Am (an dem) sechsten Januar (m) fahre ich. Wanneer ga ik? Zie je dat hier heel duidelijk de naamval door het werkwoord voor het kastwoord bepaalt wordt? Kastwoorden met de “waarheen” vraag: Ich gehe in den Wald (m) Waarheen ga ik?

A.Beckmann

Er läuft auf den Berg (m) Waarheen gaat hij?

Opdrachten: Gebruik het juiste lidwoord: 1.In.........................Schrank (m) hängen viele Kleider. 2.Ich hänge den Pullover in.......................Schrank (m). 3.Meine Mutter fährt sehr gerne an...................See (m). 4.Herr Ober, in.........................Kaffee (m) ist ein Haar. 5.Das Wasser läuft in ...........................Badewanne (v). 6.Das Wasser ist in...............................Badewanne (v). 7.Der Stuhl steht vor...................................Tisch (m). 8.Der Chef steht vor .......................Mitarbeiter.....(mv). 9.Der Schüler wirft den Ball auf.......................Dach (o).

Vertaal en gebruik an, auf, in of vor: Gebruik ook een woordenboek. 1.De leerling staat in de winkel:........................................... 2.De Leerling gaat de winkel in:........................................... 3.De vogel is op de boom:.................................................. 4.Devogel vliegt op de boom:............................................. 5.De trui ligt in de kast:.................................................... 6.Ik leg de trui in de kast:.................................................. m=mannelijk v=vrouwelijk o=onzijdig mv=meervoud Controleer je antwoorden op de volgende bladzijde. A.Beckmann

Antwoorden: Gebruik het juiste lidwoord: 1.In dem Schrank (m) hängen viele Kleider. 2.Ich hänge den Pullover in den Schrank (m). 3.Meine Mutter fährt sehr gerne an die See (m). 4.Herr Ober, in dem Kaffee (m) ist ein Haar. 5.Das Wasser läuft in die Badewanne (v). 6.Das Wasser ist in der Badewanne (v). 7.Der Stuhl steht vor dem Tisch (m). 8.Der Chef steht vor den Mitarbeitern (mv). 9.Der Schüler wirft den Ball auf das Dach (o).

Vertaal en gebruik an, auf, in of vor: Gebruik ook een woordenboek. 1.Der Schüler steht in dem Laden/Geschäft. 2.Der Schüler geht in den Laden/das Geschäft. 3.Der Vogel ist auf dem Baum. 4.Der Vogel fliegt auf den Baum. 5.Der Pullover liegt in dem Schrank. 6.Ich lege den Pullover in den Schrank.

Klas 3: Voor de Naamvallentabel ga naar de volgende bladzijde

A.Beckmann

Werkwoorden Voorzetsels Kastwoorden (speciale Voorz.)

Naamval

m = mannelijk der

Onderwerp (OW)

der

kleine

Mann

das

kleine

Kind

die

kleine

Frau

ein

kleiner

Mann

ein

kleines

Kind

eine

kleine

Frau

mein

kleiner

Mann

mein kleines

Kind

meine kleine

Frau

ev.

1de naamval Nominativ Bepaal met vraag: Wie of wat + PV

o = onzijdig das

v = vrouwelijk die

mv = meervoud die

Persoonlijke Voornaamwoorden

die

ich

du

er

es

sie

wir

Ihr

sie

Sie

ik

jij

hij

het

zij

wij

jullie

zij

u

kleinen Kinder

meine kleinen Werkwoorden: bitten = verzoeken fragen = vragen es gibt = er is, er zijn Voorzetsels: durch = door für = voor (een persoon) gegen = tegen ohne = zonder um = om

Lijdend Voorwerp (LVW)

den

kleinen

Mann

das

kleine

Kind

die

kleine

Frau

4de naamval Akkusativ

einen

kleinen

Mann

ein

kleines

Kind

eine

kleine

Frau

Bepaal met vraag: Wie of wat + PV + OW

meinen kleinen

Mann

mein kleines

Kind

meine kleine

Frau

die

mv.

Kinder

kleinen Kinder

meine kleinen

Kinder

den

Kindern

mich

dich

ihn

es

sie

uns

euch

sie

Sie

mij

jou

hem

het

zij

ons

jullie

hen

u

mir

dir

ihm

ihm

ihr

uns

euch

ihnen

Ihnen

mij

jou

hem

het

haar

ons

jullie

hun

u

Kastwoorden: 4de of 3de naamval an = aan auf = op hinter = achter neben = naast in = in über = boven unter = onder vor = voor zwischen = tussen

Doelgericht beweging waarheen? Meewerkend Voorwerp (MVW)

dem

kleinen

Mann

dem

kleinen

Kind

der

kleinen

Frau

einem

kleinen

Mann

einem

kleinen

Kind

einer

kleinen

Frau

meinem kleinen

Mann

meinem kleinen

Kind

meiner kleinen

Frau

3de naamval

Zich bevinden Waar?

Bepaal met vraag: Aan/Voor wie of wat + PV + OW + LVW

wanneer? Voorzetsels: mit = met nach = naar bei = bij seit = sinds von = van zu = naar aus = uit Werkwoorden: danken = danken helfen = helpen gefallen = bevallen

Als in het Nederlands van tussen 2 twee zelfstandige naamwoorden staat, gebruik je de tweede naamval.

A.Beckmann

kleinen

meinen kleinen

Kindern

Voorzetsels: anlässlich = na aanleiding van wegen = wegens

Bezit

des

kleinen

Mannes

des

kleinen

Kindes

der

kleinen

Frau

2de naamval

eines

kleinen

Mannes

eines

kleinen

Kindes

einer

kleinen

Frau

Genetiv

meines kleinen

Mannes

meines kleinen

Kindes

meiner kleinen

Frau

Bepaal met vraag: Van wie?

A.Beckmann

der

kleinen

Kinder

meiner kleinen

Kinder

Naamvallentabel begerijpen: Wat moet je wel kunnen om met de Naamvaltabel aan de slag te kunnen gaan? 1. Kun je ontleden? a) Persoonsvorm (PV) bepalen: werkwoord bepalen. De vader geeft zijn lieve zoon een leuk cadeau. Der Vater gibt seinem lieben Sohn ein tolles Geschenk. b) Onderwerp (OW of 1de naamval of Nominativ) : Wie of wat geeft? de vader

wie of wat + PV.

c) Lijdend voorwerp (LVW of 4de naamval om Akkusativ): wie of wat + PV + OW Wie of wat geeft de vader? een leuk cadeau d) Meewerkend voorwerp (MVW of 3de naamval of Dativ): Aan/Voor wie of wat + PV + OW + LVW Aan wie of wat geeft de vader een leuk cadeau? zijn zoon

2. Kun je voorzetsel bepalen en weet je wat ze in een zin doen? Voordat je ontleedt kijk eerst of er voorzetsel in de zin staan.

Voorzetsel zitten letterlijk voor een zelfstandig naamwoord. Ik ga door het bos. Kijk in een zin altijd of er een voorzetsel staat. Voorzetsel eisen een naamval. Deze moet je leren. a) “durch (door)” , “für (voor (het is voor hem))” , “gegen (tegen)” , “ohne (zonder)” , “um (om)”eisen de 4de naamval. b)“aus (uit)”, “bei (bij)”, “mit (met)”, “von (van)”, “zu (naar)” eizen de 3de naamval. c) De kastwoorden (op, onder, in,….de kast) eisen de 4de of 3de naamval. “an (aan)”, “auf (op)”, “in (in)”, “unter (onder)”, “vor (voor (ik sta voor hem))” Drukt het een beweging uit, dan gebruik je de 4de naamval. De man gaat op de berg (m). Der Mann geht auf den Berg. Drukt het een bevinding uit, dan gebruik je de 3de naamval. De man staat op de berg. Der Mann steht auf dem Berg.

A.Beckmann

3.Naamvallen Tabel aanpakken: der-Gruppe: (der, die, das, dies, welch) Als voor een zelfstandig naamwoord een bepaald woord uit de “der-Gruppe” staat pak je de grijze lijn. ein-Gruppe (gele rij): (ein, kein, mein, dein, sein, ihr, unser, euer, Ihr) Als voor een zelfstandig naamwoord een onbepaald woord uit de “ein-Gruppe” staat pak je de gele lijn. Blauwe kolom: Hier zie je een aantal werkwoorden, en voorzetsel die gelinkt zijn aan de naamvallen. Auf: bitten, vragen, es gibt volgt de 4de naamval. Auf: danken, helfen, gefallen volgt de 3de naamval. De voorzetsels hebben wij net besproken. 1de naamval (onderwerp) rij: bepaalde woorden, onbepaalde woorden, bijvoeglijke voornaamwoorden, zelfstandige naamwoorden, persoonlijk e voornaamwoorden. 4de naamval (lijdend voorwerp) rij: bepaalde woorden, onbepaalde woorden, bijvoeglijke voornaamwoorden, zelfstandige naamwoorden, persoonlijk e voornaamwoorden. 3de naamval (meewerkend voorwerp) rij: bepaalde woorden, onbepaalde woorden, bijvoeglijke voornaamwoorden, zelfstandige naamwoorden, persoonlijk e voornaamwoorden.

Voor de 2de naamval ga naar de volgende bladzijde.

A.Beckmann

2de naamval (bezit) rij (A2): Als tussen twee zelfstandige naamwoorden een van staat gebruik bij het tweede zelfstandige naamwoord de tweede naamval. “van” valt dan weg. Mannelijke en onzijdige zelfstandige naamwoorden krijgen nog een extra “s” of “es” eindigt het woord op “d” o “t”. 2de ZNW

1de ZNW De fiets

Das Fahrrad

van

mijn broer (m). mijn kind (o). mijn dochter (v). mijn kinderen (mv) meines Bruders (m) meines Kindes (o) meiner Schwester (o) meiner Kinder (mv)

4. Vertaal met hulp van de “Naamvallen Tabel” en een woordenboek: Wij sturen hem een lange brief (m). ………………………………………………………………………………… Mijn aardige moeder kent hem. ………………………………………………………………………………… Hij rijdt door een bos (m). ……………………………………………………………………………… Ik ga met mijn zus naar huis (v). ………………………………………………………………………………… Hij staat op de station (m). …………………………………………………………………………………… Wij lopen onder de brug (v). …………………………………………………………………………………… Het bedrijf (m) van mijn oom (m) stuurt aan de familie (v) een groot pakket (o). ……………………………………………………………………………………

A.Beckmann

Antwoorden: Wij sturen hem een lange brief (m). Wir schicken ihm einen langen Brief. Mijn aardige moeder kent hem. Meine nette Mutter kennt ihn. Hij rijdt door een bos (m). Er fährt durch den Wald Ik ga met mijn zus naar huis (v). Ich fahre mit meiner Schwester nach Hause. Hij staat op de station (m). Er steht auf dem Bahnhof. Wij lopen onder de brug (v). Wir laufen unter die Brücke. Het bedrijf (m) van mijn oom (m) stuurt aan de familie (v) een groot pakket (o). Der Betrieb meines Onkels chickt seiner Familie ein groβes Packet.

A.Beckmann

2de naamval (Genetiv) In het Nederlands bestaat de 2de naamval maar wordt nauwelijks nog gebruikt. Tegenwoordig gebruikt men in het Nederlands het voorzetsel: “van” Voorbeelden: Het huis des vaders. Het verhaal onzer voorvaderen.

Wordt:Het huis van de vader. Wordt:Het verhaal van onze voorvaderen.

1de der die das

2de des + s of es der des + s of es

3de dem der dem

4de den die das

die

der

den + n of en

die

De vrouw van mijn vriend stuurt hem een brief. De vrouw van de vriend stuurt hem een brief. De vrouw van een vriend stuurt hem een brief. Dus: van + bezittelijk voornaamwoord/bep. Lidw./onbep.lidw./ + zelfstandig naamwoord = 2de naamval Die Frau meines Freundes schickt einen Brief. Die Frau meines Onkels schickt einen Brief. m2de “+ es”: Uitgang bij zelfstandige naamwoorden die op d of t of n eindigen Er zijn ook een aantal voorzetsels die de 2de naamval eisen: anlässlich (na aanleiding van), wegen (vanwege) De bewering dat je het voorzetsel “van” (D: von) i.p.v. de 2de naamval gebruikt kan in het Duits natuurlijk ook. Let dan wel erop dat het voorzetsel “von” de 3de naamval eist: Das Haus von meinem Vater.

A.Beckmann

Opdrachten: Gebruik de juiste vervoeging in de volgende zinnen. Die Mutter………………………(van mijn vriend) hat Geburtstag. Ich habe die Nachricht……………………..(van jouw vriendin) gehört. Der Unterricht………………(van onze leraar) gefällt mir. Das Portemonaie………………..(van haar zus) ist rot. Ich bekomme noch Geld ………………….(van hem).

Vertaal: Ik zal het boek van mijn tante lenen. ………………………………………………………………………..

Vanwege het slechte weer gaan (fahren) wij niet naar Frankrijk. ………………………………………………………………………..

Na aanleiding van de wedstijd gaan wij morgen middag niet naar school. ………………………………………………………………………..


A.Beckmann

Opdrachten: Gebruik de juiste vervoeging in de volgende zinnen. Die Mutter meines Freundes hat Geburtstag. Ich habe die Nachricht deiner Freundin gehört. Der Unterricht unseres Lehrers gefällt mir. Das Portemonaie unserer Schwester ist rot. Ich bekomme noch Geld von ihm. (opletten dit is niet de 2de maar de 3de. Van staat dus niet tussen twee zelfstandige naamwoorden.)

Vertaal: Ich werde das Buch meiner Tante leihen Wegen des schlechten Wetters fahren wir nicht nach Frankreich. Anläßlich des Wettkampfes fahren wir morgen mittag nicht zur Schule.

A.Beckmann

Het naamwoordelijk deel van het gezegde: Het naamwoordelijk deel v.h. gezegde kun je vaak verwachten na de koppelwerkwoorden sein, werden, bleiben en scheinen. bijvoorbeeld:

Hij

is

mijn beste vriend

Er

ist

mein bester Freund.

onderwerp: koppelwerkwoord: naamwoordelijk deel krijgt 1e naamval ist [vorm van sein] v.h. gezegde: krijgt ook 1e naamval!

Naamvallen & Voorzetsels

A.Beckmann

Zoals jullie afgelopen jaar geleerd hebben eisen voorzetsels een naamval. Onder aan staat het rijtje met de belangrijkste voorzetsels en werkwoorden. Meteen heb je ook een overzicht hoe dan bepaalde lidwoorden (der, die , das), onbepaalde lidwoorden (ein, eine), bezittelijke voornaamwoorden, bijvoegelijke voornaamwoorden en persoonlijke voornaamwoorden vervoegen.

Staat voor het zelfstandige naamwoord geen voorzetsel bepaal je de naamval met de volgorde van het ontleden:

1. Persoonsvorm (PV) bepalen: werkwoord? 2. Onderwerp (OW) bepalen: Wie of wat + PV? 3. Lijdend Voorwerp (LVW) bepalen: Wie of wat + PV + OW? 4. Meewerkend Voorwerp (MVW) bepalen: Aan/Voor wie of wat + PV + OW + LVW? 5. Bezitsverhouding bepalen: van wie?

Werkwoorden: Ook bepalen sommige werkwoorden een naamval. Deze zijn ook te vinden in het onder staande schema.

A.Beckmann

Werkwoorden Voorzetsels Kastwoorden (speciale Voorz.)

Naamval

m = mannelijk der

Onderwerp (OW)

der

kleine

Mann

das

kleine

Kind

die

kleine

Frau

ein

kleiner

Mann

ein

kleines

Kind

eine

kleine

Frau

mein

kleiner

Mann

mein kleines

Kind

meine kleine

Frau

ev.

1de naamval Nominativ Bepaal met vraag: Wie of wat + PV

o = onzijdig das

v = vrouwelijk die

mv = meervoud die

Persoonlijke Voornaamwoorden

die

ich

du

er

es

sie

wir

Ihr

sie

Sie

ik

jij

hij

het

zij

wij

jullie

zij

u

kleinen Kinder

meine kleinen Werkwoorden: bitten = verzoeken fragen = vragen es gibt = er is, er zijn Voorzetsels: durch = door für = voor (een persoon) gegen = tegen ohne = zonder um = om

Lijdend Voorwerp (LVW)

den

kleinen

Mann

das

kleine

Kind

die

kleine

Frau

4de naamval Akkusativ

einen

kleinen

Mann

ein

kleines

Kind

eine

kleine

Frau

Bepaal met vraag: Wie of wat + PV + OW

meinen kleinen

Mann

mein kleines

Kind

meine kleine

Frau

die

mv.

Kinder

kleinen Kinder

meine kleinen

Kinder

den

Kindern

mich

dich

ihn

es

sie

uns

euch

sie

Sie

mij

jou

hem

het

zij

ons

jullie

hen

u

mir

dir

ihm

ihm

ihr

uns

euch

ihnen

Ihnen

mij

jou

hem

het

haar

ons

jullie

hun

u

Kastwoorden: 4de of 3de naamval an = aan auf = op hinter = achter neben = naast in = in über = boven unter = onder vor = voor zwischen = tussen

Doelgericht beweging waarheen? Meewerkend Voorwerp (MVW)

dem

kleinen

Mann

dem

kleinen

Kind

der

kleinen

Frau

einem

kleinen

Mann

einem

kleinen

Kind

einer

kleinen

Frau

meinem kleinen

Mann

meinem kleinen

Kind

meiner kleinen

Frau

3de naamval

Zich bevinden Waar?

Bepaal met vraag: Aan/Voor wie of wat + PV + OW + LVW

wanneer? Voorzetsels: mit = met nach = naar bei = bij seit = sinds von = van zu = naar aus = uit Werkwoorden: danken = danken helfen = helpen gefallen = bevallen

Als in het Nederlands van tussen 2 twee zelfstandige naamwoorden staat, gebruik je de tweede naamval.

A.Beckmann

kleinen

meinen kleinen

Kindern

Voorzetsels: anlässlich = na aanleiding van wegen = wegens

Bezit

des

kleinen

Mannes

des

kleinen

Kindes

der

kleinen

Frau

2de naamval

eines

kleinen

Mannes

eines

kleinen

Kindes

einer

kleinen

Frau

Genetiv

meines kleinen

Mannes

meines kleinen

Kindes

meiner kleinen

Frau

der

kleinen

Kinder

meiner kleinen

Kinder

Bepaal met vraag: Van wie?

Opmerking 1: Bezittelijke voornaamwoorden zoals: mein, dein, sein, ihr, unser euer, ihr en Ihr vervoegen precies zo als het onbepaald lidwoorden “ein”. Opmerking 2: Alle bijvoegelijke voornaamwoorden vervoegen zo als “klein” in deze tabel.

A.Beckmann

Voorbeelden om het boven genoemde schema duidelijk te maken. Werkwoorden met de 4de naamval: Ich frage den Mann (m). Ich frage ihn. Es gibt einen guten Film. Voorzetsel met 4de naamval. Ich gehe durch den Wald (m). Ich kaufe es für ihn. Ich fahre gegen den Baum (m). Voorzetsels met de 3de of 4de naamval (Kastwoorden) an, auf, in, vor, unter, über: noem ik kastwoorden (voor de kast, op de kast enz.) Als je bij deze voorzetsel waar of wanneer kunt vragen vervoegen de lidwoorden zoals die van de 3de naamval. Als je nu waarheen kunt vragen volgt de 4de naamval. Dit wordt bepaald door het werkwoord wat voor het voorzetsel staat. Kastwoorden met “waar” of “wanneer” vraag: Ich stehe vor der Disco (v). Waar sta ik? Am (an dem) sechsten Januar (m) fahre ich. Wanneer ga ik? Zie je dat hier heel duidelijk de naamval door het werkwoord voor het kastwoord bepaalt wordt? Kastwoorden met de “waarheen” vraag: Ich gehe in den Wald (m) Waarheen ga ik? Er läuft auf den Berg (m) Waarheen gaat hij ik?

A.Beckmann

Voorzetsels met de 3de naamval Ich bin bei meinem Onklel (m). Mit ihm fahre ich morgen nach Deutschland. Von diesem Film (m) habe ich noch nichts gehört. Werkwoorden met de 3de naamval: Ich danke Ihnen. Das war ein guter Tipp. Dieser nette Mann hilft dem Kind (o).

Voorzetsels met de 2de naamval Wegen des großen Erfolges (m) verlängeren wir das Musical. Anlässlich des schechten Wetters fällt die Schule aus

A.Beckmann

Mann of man

Wo kann man eine Email abschicken? Der Mann kauft einen Hut.

Wat is het verschill?

D der Mann man

A.Beckmann

NL de man men

Voltooid tegenwoordige tijd (D = Perfekt) De voltooid tegenwoordige tijd wordt in het Duits meestal in de spreektaal gebruikt. Je duidt een tijdstip in het verleden aan (dus geen duur).

Ik heb huiswerk gemaakt. Ich habe Hausaufgaben gemacht.

Ik ben gisteren naar huis gelopen. Ich bin gestern nach Hause gelaufen.

(zwak werkwoord want stam veranderd niet van klinker in de verleden tijd)

(sterk werkwoord, want stam veranderd van klinker in de verleden tijd)

Makkelijk: In het Duits werkt het precies zo.

Conclusie: Alle werkwoorden die in het Nederlands zwak zijn, zijn ook in het Duits zwak en de werkwoorden die in het Nederlands sterk zijn, zijn in het Duits ook sterk.

Anders dan in het Nederlands: 1.)Voltooid deelwoord i.v.m. en beweging in het Duits doe je met het werkwoord “sein”, alles andere met het werkwoord “haben”: Beweging: Ich bin gereist, ich bin gelaufen, ich bin gefahren, etc. Andere:

Ich habe geschlafen, ich habe gegessen, ich habe gesehen, etc.

Er is wel een lijst met sterke woorden die hiervan afwijken. Je ziet bij deze woorden vaak een klinkerwissel. Zie volgende bladzijde. Deze woorden moet je leren.

Sterke werkwoorden die niet met “sein” staan gebruik je “haben”.

A.Beckmann

Heden NL:

D:

Aankomen beginnen bevallen bevinden blijven breken doen dragen drinken eten fietsen gaan geven hangen helpen heten houden huren, lenen kijken komen krijgen laten lezen liggen (hard)lopen nemen ontmoeten opbellen optreden overstappen paardrijden rijden schieten schijnen schrijven skiën slaan slapen sluiten snijden solliciteren

ankommen beginnen gefallen befinden bleiben brechen tun tragen trinken essen Rad fahren gehen geben hängen helfen heißen halten leihen sehen kommen bekommen lassen lesen liegen laufen nehmen treffen anrufen auftreten umsteigen reiten fahren schießen scheinen schreiben Ski fahren schlagen schlafen schließen schneiden bewerben

A.Beckmann

voltooid deelwoord: D (sein) (sein) (sein)

(sein) (sein)

(sein)

(sein)

(sein) (sein) (sein) (sein)

(sein)

angekommen angefangen, begonnen gefallen befunden geblieben gebrochen getan getragen getrunken gegessen Rad gefahren gegangen gegeben gehangen geholfen geheißen gehalten geliehen gesehen gekommen bekommen gelassen gelesen gelegen gelaufen genommen getroffen angerufen aufgetreten umgestiegen geritten gefahren geschossen geschienen geschrieben Ski gefahren geschlagen geschlafen geschlossen geschnitten beworben

spreken springen staan treffen tv-kijken uitnodigen vallen vergeten verliezen vertrekken vinden vliegen vriezen wielrennen winnen zien zingen zitten zwemmen

sprechen springen stehen treffen fernsehen einladen fallen vergessen verlieren abfahren finden fliegen frieren Rennrad fahren gewinnen sehen singen sitzen schwimmen

(sein)

(sein)

(sein) (sein) (sein)

gesprochen gesprungen gestanden getroffen ferngesehen eingeladen gefallen vergessen verloren afgefahren gefunden geflogen gefroren Rennrad gefahren gewonnen gesehen gesungen gesessen geschwommen

2.)Alle werkwoorden op “ieren” zijn zwak en krijgen geen “ge” aan het begin. Ich habe trainiert, ich habe mankiert, ich habe fraudiert, etc.

A.Beckmann

Opdrachten: 1. rijden

Ich …………. gestern zum Einkaufen………………..

2. kopen

………..du dir das neue Buch…………….?

3. zien

Wir…………….gestern einen tollen Film………….

4. lopen

Gestern ………. ihr fünf Stunden ………………….

5. lezen

…………..du schon die Zeitschrift…………………?

6. wonen

Er …….. fünf Jahre in Hamburg……………………..

7. trainen

Ich…………..sechs Stunden…………………..

8. werken

……….Sie letzte Woche ……………………..?

9. hebben

Wir ……………..keine Hausaufgaben………….

10.nemen

Gestern………..ihr eine Limo…………………..

11.zingen

Vor drei Tagen……….er ein tolles Lied……………

12.sluiten

Der Markt…………voor einem Monat………………….


A.Beckmann

Antwoorden: 1. rijden

Ich bin gestern zum Einkaufen gefahren.

2. kopen

Hast du dir das neue Buch gekauft?

3. zien

Wir haben gestern einen tollen Film gesehen.

4. lopen

Gestern seid ihr fünf Stunden gelaufen.

5. lezen

Hast du schon die Zeitschrift gelesen?

6. wonen

Er hat fünf Jahre in Hamburg gewohnt.

7. trainen

Ich habe sechs Stunden trainiert.

8. werken

Haben Sie letzte Woche gearbeitet?

9. hebben

Wir haben keine Hausaufgaben gehabt.

10.nemen

Gestern habt ihr eine Limo genommen.

11.zingen

Vor drei Tagenhat er ein tolles Lied gesungen

12.sluiten

Der Markt hat voor einem Monat geschlossen.

A.Beckmann

De Toekomst: De toekomst maak je in het Duits met de persoonsvormen van het werkwoord “werden” (zullen). werden (zullen) ich du er, es, sie wir ihr sie, Sie

werde wirst wird werden werdet werden

Betrokken op de toestand van iets in de toekomst betekend “werden”: worden. Betrokken op algemene gebeurtenissen in de toekomst betekend “werden”: zullen

Voorbeelden: Het zal morgen regenen. Morgen zal ik reizen.

A.Beckmann

Es wird morgen regnen. Morgen werde ich reisen.

Verleden tijd werkwoorden De verleden tijd gebruik je in het Duits bij schijftaal zoals bij brieven en emails. Verleden tijd van zwakke werkwoorden:


normale stam

stam op “d” of “t”

wohnte wohntest wohnte wohnten wohntet wohnten

arbeitete arbeitetest arbeitete arbeiteten arbeitetet arbeiteten

Voorbeeld: Letztes Jahr wohnten wir noch in Deutschland. Dieses Jahr wohnen wir hier.

Verleden tijd van sterke werkwoorden: Let op! Sterke werkwoorden hebben zoals in het Nederlands een klinkerwissel in de verleden tijd.

b.v.:


t.t. NL: gaan

v.t. ging

D:

t.t. gehen

normale stam

stam op “d” of “t”

fahren (rijden)

finden (vinden)

fuhrfuhrst fuhrfuhen fuhrt fuhren

fandfandst fandfanden fandet fanden

v.t. ging

Voorbeeld: Letztes Jahr fuhr ich nach Paris. Dieses Jahr fahre ich nach Berlin. A.Beckmann

Verleden tijd bijzondere werkwoorden:


haben (hebben) hatte hattest hatte hatten hattet hatten

sein (zijn) war warst war waren wart waren


werden (zullen) wurde wurdest wurde wurden wurdet wurden

werden (zouden) würde würdest würde würden würdet würden


wissen (weten) wusste wusstest wusste wussten wusstet wussten

können (kunnen) konnte konntest konnte konnten konntet konnten


müssen (moeten) musste musstest musste mussten musstet mussten

sollen (moeten) sollte solltest sollte sollten solltet sollten


wollen (willen) wollte wolltest wollte wollten wolltet wollten

A.Beckmann

Voorbeelden: Ich hatte gestern eine interessante Konferenz. Gestern waren wir im Schwimmbad. Letztes Jahr wurde ich erster beim Wettkampf. An deiner Stelle würde ich mehr Hausaufgaben machen. (Dit bespreken wij later bij het onderwerp beleeft spreken (Konjunktiv 2)) Er wusste nicht, dass du ein bekannter Schauspieler bist. Bei der Wahl konnten wir 10 kandidaten wählen. Ich habe meine Hausaufgaben vergessen und musste nachbleiben. Wir sollten gestern 10 Runden laufen. Ihr wolltet doch gestern einen Film sehen.

A.Beckmann

Opzoeklijst verleden tijd met sterke werkwoorden: Gaat net zo als in het Nederlands. Heden NL:

Heden D:

Verleden D:

Aankomen beginnen bevallen bevinden blijven breken doen dragen drinken eten fietsen gaan geven hangen helpen heten houden huren, lenen kijken komen krijgen laten lezen liggen (hard)lopen nemen ontmoeten opbellen optreden overstappen paardrijden rijden schieten schijnen schrijven skiën slaan

ankommen beginnen gefallen befinden bleiben brechen tun tragen trinken essen Rad fahren gehen geben hängen helfen heißen halten leihen sehen kommen bekommen lassen lesen liegen laufen nehmen treffen anrufen auftreten umsteigen reiten fahren schießen scheinen schreiben Ski fahren schlagen

kam an begon gefiel befand blieb brach tat trug trank aß fuhr Rad ging gab hing half hieß hielt lieh sah kam bekam ließ las lag lief nahm traf rief an trat auf stieg um ritt fuhr schoss schien schrieb fuhr Ski schlug

A.Beckmann

slapen sluiten snijden solliciteren spreken springen staan treffen tv-kijken uitnodigen vallen vergeten verliezen vertrekken vinden vliegen vriezen wielrennen winnen zien zingen zitten zwemmen

A.Beckmann

schlafen schließen schneiden bewerben sprechen springen stehen treffen fernsehen einladen fallen vergessen verlieren abfahren finden fliegen frieren Rennrad fahren gewinnen sehen singen sitzen schwimmen

schlief schloss schnitt bewarb sprach sprung stand traf sah fern lud ein fiel vergaß verlor fuhr ab fand flog fror fuhr Rennrad gewann sah sang saß schwomm

Opdrachten: Gebruik de verleden tijd

Zwakke werkwoorden: 1. wonen

Ich…………..…letztes Jahr in München.

2. werken

Er……………...gestern vier Stunden.

3. landen

Wir……………..letzten Sommer in Singapur.

4. branden

Die Kerzen……………..noch vier Stunden.

Sterke werkwoorden: 5. fahren

Letzen Monat………………er zum Segeln.

6. slapen

Heute morgen………………ihr bis elf Uhr.

7. snijden

Thomas………….sich leider in den Finger.

8. Vallen

Gestern…………….du leider vom Fahrrad.

Bijzondere werkwoorden 9. hadden

Ich……………….gestern keine Lust.

10.worden

Beim Wettkampf…………….wir Zweiter.

11.moeten

Ich………………doch gestern das Haus aufräumen.

12.willen

Gestern…………………ihr euch ein Fahrrad kaufen.


A.Beckmann

Antwoorden: verleden tijd

Zwakke werkwoorden: 1. wonen

Ich letztes Jahr in München.

2. werken

Er arbeitete gestern vier Stunden.

3. landen

Wir landeten letzten Sommer in Singapur.

4. branden

Die Kerzen brannten noch vier Stunden.

Sterke werkwoorden: 5. fahren

Letzen Monat fuhr er zum Segeln.

6. slapen

Heute morgen schlieft ihr bis elf Uhr.

7. snijden

Thomas schnitt sich leider in den Finger.

8. Vallen

Gestern fielst du leider vom Fahrrad.

Bijzondere werkwoorden 9. hadden

Ich hatte gestern keine Lust.

10.worden

Beim Wettkampf wurden wir Zweiter.

11.moeten

Ich musste doch gestern das Haus aufräumen.

12.willen

Gestern wolltet ihr euch ein Fahrrad kaufen.

A.Beckmann

Kloktijden Wij hebben analoge en digitale kloktijden Dit werk precies zo als in het NL:

Analoog:

twaalf uur:

zwölf Uhr

vijf over drie:

fünf nach drei

twaalf minuten over drie:

zwölf Minuten nach drei

kwart over twee:

Viertel nach zwei

tien voor half zes:

zehn vor Halb sechs

half een:

Halb eins

vier minuten over half drie:

vier Min. nach Halb drei

kwart voor twee: enz.

Viertel vor zwei

Let op: “Halb” , “Viertel” en “Uhr” zijn zelfstandige naamwoorden en worden uiteraard met een hoofdletter geschreven.

A.Beckmann

Digitaal:

11:10: 15:07: 20:15: 16:47: enz.

elf Uhr zehn fünfzehn Uhr sieben zwanzig Uhr fünfzehn sechzehn Uhr siebenundvierzig

Wanneer gebruik je het woord “Uhr” en wanneer “Stunden”. Uhr:

In verband met kloktijden/tijdstippen

Voorbeeld:

Um drei Uhr stehe ich auf. Om drie uur sta ik op.

Stunden:

In verband met tijdstrajecten

Voorbeeld:

In drei Stunden fahre ich nach Deutschland. Over drie uren ga ik naar Duitsland.

A.Beckmann

Opdrachten: Vertaal de analoge kloktijden: 1. Het is twaalf minuten over twee:…………………………………………. 2. Het is kwart voor drie:……………………………………………………. 3. Het is vijf minuten voor negen:…………………………………………… 4. Het is tien voor zeven:……………………………………………………. 5. Het is half elf:……………………………………………………………..

Vertaal de digitale kloktijden: 6. Het is achttien uur drieëntwintig:………………………………………… 7. Het is veertien uur dertig:………………………………………………… 8. Het is twintig uur drie:…………………………………………………… 9. Het is vierentwintig uur:……………………………………………….... 10.Het is drie uur vijfenveertig:……………………………………………..


A.Beckmann

Antwoorden: Vertaal de analoge kloktijden: 1. Es ist zwölf Minuten nach zwei. 2. Es ist Viertel vor drei. 3. Es ist fünf Minuten vor neun. 4. Es ist zehn vor sieben. 5. Es ist Halb elf.

Vertaal de digitale kloktijden: 6. Es ist achtzehn Uhr dreiundzwanzig. 7. Es ist vierzehn Uhr dreißig 8. Es ist zwanzig Uhr drei. 9. Es ist vierundzwanzig Uhr. 10.Es ist drei Uhr fünfundvierzig.

A.Beckmann

Trappen van vergelijking In het Nederlands is dit: Regelmatig:

klein, kleiner, het kleinst of

lang, langer, het langst

Afwijkend:

goed, beter, het best

veel, meer, het meest

of

In het Duits gaat het precies zo. De regelmatige en afwijkende vormen zijn precies de zelfden. Je moet wel de afwijkingen en de uitgangen leren.

Regelmatige:

klein, kleiner, am kleinsten of rund, runder, am rundesten

Let op! Eindigt een bijvoeglijk naamwoord op een “d” of “t” komt bij de overtreffende trap een extra “e” Afwijkend:

gut, besser, am besten of

viel, mehr, am meisten

Vaak krijgen de afwijkende vormen ook een trema: hoch, höher, am höchsten

Vergelijkingen:

A.Beckmann

NL

D

kleiner dan zo groot als even groot even groot als

kleiner als so groß wie gleich groß genauso groß wie

Konkunktiv II: Beleeft spreken/schrijven D Konjunktiv 2

NL aanvoegende wijs

De beleefdheidsvorm gebruik je dan als je wilt aangeven dat je niet opdringerig wilt zijn maar dat je op een beleefde en sympathieke manier iets wilt bereiken gebruik je de Konjunktiv 2. In het Nederlands doe je dit met het werkwoord “zouden” en het hele werkwoord. Als ik jou was zou ik morgen naar Duitsland gaan. Hoe maak je de beleefdheidsvorm in het Duits? Zouden direct vertaald betekend würden en is afkomstig van het werkwoord “werden”. a) zouden + hele werkwoord = beleefd Ik zou het vliegtuig morgen om drie uur nemen. 1. Vervoeg het werkwoord “werden” in de verleden tijd ich du er, sie, es wir ihr sie, Sie

wurde wurdest wurde wurden wurdet wurden

2. Zet puntjes op de klinker. Klaar! Ich würde das Flugzeug morgen um 3 Uhr nehmen.

A.Beckmann

b) Vaak gebruik je een hulpwerkwoord bij de beleefdheidsvorm. zouden + hulpwerkwoord + hele werkwoord = beleefd Van “zouden + hulpwerkwoord” maak je het beleefde hulpwerkwoord. Zou ik een pen kunnen lenen? 1. Vertaal het werkwoord kunnen NL kunnen

D können

2. Vervoeg de stam van het werkwoord in de verleden tijd. ich du er, sie, es wir ihr sie, Sie

konnte konntest konnte konnten konntet konnten

3. Zet puntjes op de klinker. Klaar! Dus: Könnte ich einen Kugelschreiber leihen? Voorbeeldzinnen: NL Zou ik naar de WC mogen gaan? Dürfte ich auf die Toilette gehen? De hulpwerkwoorden zijn: können, müssen, dürfen, werden, sollen

A.Beckmann

Het beleefde gebruik van het werkwoord “zijn”: ich wäre, du wärst er,es,sie wäre, wir wären, ihr wärt, sie,Sie wären Als ik jou was dan zou ik deze vliegreis boeken. (advies) Wenn ich du wäre dann würde ich diese Flugreise buchen.

Zit je in een restaurant: Ik wil graag Ich hätte/möchte gern einen Kaffee bitte.

A.Beckmann

Grammatica Jaar 1-2 & 3

Recommend Documents