11 oktober 2005
Solidariteitscontract tussen generaties Deze samenvatting werd uitgewerkt op basis van nota van de Federale Regering dd. 11 oktober 2005. Ze herneemt op beknopte wijze de verschillende voorgestelde maatregelen die - hoewel ongedetailleerd - niet steeds duidelijk zijn. De nota is opgesplitst in drie delen :
1. Meer jongeren tewerkstellen : een nieuwe gedeelte dat werd ingediend, na fors
aandringen van de vakbonden om tezelfdertijd de ganse loopbaanproblematiek aan te pakken. 2. Actief ouder worden : de basis van de discussies die sinds begin dit jaar worden gevoerd en de eerste nota van 15 juni 2005. Men vindt er maatregelen in terug die handelen over de eindeloopbaan, herstructureringen en (brug)pensioenen. 3. Een nieuw sociaal contract voor een sterke en solidaire sociale zekerheid : hier ook was er de vraag van de syndicale organisaties om de kwestie samen met de andere thema’s te behandelen.
1. Meer jongeren tewerkstellen Alternerend leren • Startbonus in geval van geslaagde stage (betaald in schijven) + verhoogd bij mobiliteit • Fiscale maatregel voor werkgevers die stages organiseren • Tutoraatsbonus voor werkgevers die stageopleidingen voor jongeren geven Startbanen (Rosetta) • Evaluatie maatregel door de NAR • Verplichtingen van de federale overheid x 2 = 3% • Versterking van de federale globale projecten Individuele beroepsopleiding • Instap van zodra de beroeps- of technische studies zijn beëindigd • Wachtuitkering + productiviteitsvergoeding (2 maanden) Jongeren die zelfstandige willen worden • Activering van wachtuitkeringen en cumul mogelijk met onkostenvergoeding • Verdubbeling van renteloze lening (2.250 EUR D 4.500 EUR) • Langer durende begeleiding
2. Actief ouder worden Nieuwe houding en praktijk Diversiteitsplan over de leeftijdsstructuur in een onderneming (+ adviseurs) Informatie OR of CPBW over leeftijdsstructuur Sensibiliseringscampagne over de productiviteit en de arbeidsmarktwaarde van ervaren werknemers Jaarlijkse prijs voor uitzonderlijke inspanningen mbt aanwerving oudere werknemers. Ontwikkeling van een preventief leeftijdsbewust personeelsbeleid (kwaliteit van de arbeid en naar risicofactoren) + sterke paritaire en sectorale impuls. Aanmoediging voor de sectoren & ondernemingen om barema’s uit te werken waarin het element « leeftijd » minder zwaar doorweegt : voor de nieuwe Het generatiepact - Synthese
1
intreders met hogere lonen voor jongeren en alternatieven voor ouderen D financiële ondersteuning voor experimenten.
Vorming en opleiding Concretisering van de vormingsinspanningen – agenda van de sociale partners voor 2006 -2010 (in overleg met Gewesten) : • 1,9% van de loonmassa in 2006, nadien te verhogen • Betere verdeling van de vormingsinspanningen - 1 op 2 werknemers wordt opgeleid in 2010 - 0,10% voor risicogroepen, ook voor ouderen • Instroom in knelpuntberoepen aanmoedigen (sectorale opvolging) • Sectorale en bedrijfsopleidingsplannen : bijzondere aandacht ouderen • Opvolging vormingsinspanningen door de sectorale sociale partners : sectorale maatregelen af te spreken uit volgende menu : - bijdragen voor opleidingsfonds - minimum aantal vormingsdagen per werknemer - vormingsaanbod buiten de werkuren - collectieve planning via ondernemingsraad Wanneer het vormingsinspanningspercentage niet wordt gehaald, wordt het verschil gestort ter financiering van het betaald educatief verlof. Scholingsbeding : voorstel van de Minister Aanpassing systeem « Individuele Beroepsopleiding – IBO » voor ouderen Recht op een loopbaanplanning vanaf 40 jaar : - elke twee jaar, gesprek met de HR (of externe) over loopbaanperspectieven - iedere 5 jaar, balans opmaken door externe organisatie Certifiëring van verworven competenties van ouderen (Gewesten & Gemeenschappen) – Prioritair voor 45-plussers met 20 jaar anciënniteit
Herstructureringen anders aanpakken Meetinstrument voor innovatie (te ontwikkelen door de CRB) Nieuwe definitie « onderneming in herstructurering » @ uit te werken door de sociale partners tegen maart 2006, rekening houdend met een anciënniteit van 2 jaar in de onderneming Herstructureren in 3 fasen 1ste fase - Uitwerking van een sociaal plan • Aanpassing van de Wet Renault : fusie informatie/consultatie en onderhandeling @ 2 maanden (+ 1 maand indien sociale
partners zo beslissen)
• Sociaal plan bestaande uit 4 luiken : - alternatieve oplossingen (bvb. herverdeling van de arbeid) - leeftijdsneutrale afscheidspremies maar kunnen rekening houden met anciënniteit - oprichting tewerkstellingscel met waaier aan activeringsmaatregelen - identificatie bruggepensioneerden die voldoen aan huidige leeftijds- (op het ogenblik van de kennisgeving van de herstructurering aan de OR) en anciënniteitsvoorwaarden D waarborg indien deelname aan tewerkstellingscel - Erkenning van bedrijf in herstructurering door de Minister van Werk Het generatiepact - Synthese
2
2de fase – Activering via een tewerkstellingscel • In deze cel : directie, vakbonden, sectorale opleidingscentra, regionale plaatsingsdiensten (leidt de cel) • Duur : 6 maanden (kan door Gewest verlengd worden, zonder
evenwel te raken aan de rechten van werknemers en werkgevers)
• Vrijwillige deelname, maar deze conditioneert toegang tot brugpensioen : indien brugpensioneerbare niet deelneemt verliest hij recht op brugpensioen maar ontvangt toch volledige vergoeding • Tijdelijk specifiek statuut (6 maanden) voor werknemers ouder dan 45 jaar die in tewerkstellingscel zitten : - niet meer in dienst v. werkgever @ niet meer presteren voor deze - inkomen = vroegere loon o bedienden : werkgever betaalt, verrekend op opzegvergoeding o arbeiders : tijdelijke werkloosheid + supplement werkgever, verrekend op opzegvergoeding • Situatie brugpensioneerbare die opnieuw werk vindt : o
• •
hetzij saldo verkorte opzegtermijn + herstructureringsbonus
(aanvullende brugpensioenvergoeding) + behoud recht op brugpensioen in geval van jobverlies o hetzij saldo normale opzegtermijn (maar geen recht meer op brugpensioen in het kader van dit ontslag) Deelname aan tewerkstellingscel : geen passend werk- of opleidingsaanbod weigeren, zoja volgt verwittiging + mogelijke sancties Tewerkstellingscel op subregionaal niveau voor KMO’s
3de fase – « De reddingsboei » • Voor diegenen die na 6 maanden overblijven o Brugpensioneerbaren : in brugpensioen + beschikbaarheid op arbeidsmarkt (als werkzoekende zelfde categorie – bijzondere regeling voor oudere werklozen) o Tewerkstellingscel langer laten functioneren (door Gewest) heeft geen invloed op de situatie van de werknemer noch op de verplichtingen van de werkgever.
Langer werken aanmoedigen Progressieve verhoging van de toegelaten arbeid voor gepensioneerden boven de wettelijke pensioenleeftijd Progressieve afschaffing van het cumuleren van arbeidsinkomsten bij vervroegd pensioen Overlevingspensioen : • Herziening cumul met toegelaten beroepsbezigheid, ifv aantal kinderen ten laste • Tijdelijke cumul met vervangingsinkomen Pensioenbonus voor diegenen die na hun 60ste blijven werken (in een 1ste periode, na hun 62ste) Hermodulering van bestaande malus voor zelfstandigen Fiscale behandeling van de 2de pijler @ het opnemen op wettelijke pensioenleeftijd aanmoedigen. Belastingstarief van 16,5% op 10% brengen in geval van opname op 65 jaar. Berekening pensioenbedrag op aanvraag (automatisch vanaf 55 jaar)
Het generatiepact - Synthese
3
Tijdskrediet : uitbreidingen en beperkingen • Volstrekt recht (zonder beperking van %) voor 55-plussers aan 4/5tijds (behalve sleutelfuncties, paritair gedefinieerd in CAO 77 of sector) • Anciënniteit voor systeem 50-plussers : o igv aanwerving na 50 jaar : 2 jaar o igv aanwerving na 55 jaar : 1 jaar • Beperking volledige onderbreking tot maximum 1 jaar over de gehele loopbaan tenzij familiale rede (kind jonger dan 8, zorg familielid) of omwille van bijscholing; saldo kan opgenomen worden zonder uitkeringen • Het bruto-jaarinkomen van iemand met tijdskrediet 4/5de moet lager zijn dan 90% van zijn voltijds bruto jaarinkomen. Mogelijkheid omzetting (deel van) eindejaarspremie in verlof voor werknemers tussen 50 en 55 jaar oud (max. 20 dagen + keuze voor werknemer + gelijkstelling sociale zekerheid) .
Overstap van zwaar naar lichter werk : • de werkgever informeert over vacatures lichter werk in onderneming • tijdelijke compensatie inkomensverlies bij overstap (vermindering persoonlijke bijdragen of premie)
Vervroegd stoppen ontmoedigen Geen fiscale discriminatie meer tussen oude en nieuwe bruggepensioneerden Werkgevers- en werknemersbijdrage voor Canada dry • Worden geviseerd : alleen aanvullingen bij volledige werkloosheid of bij tijdskrediet voorzien voor ouderen of betaald tot aan het pensioen • Bedragen : o individuele en bedrijfsstelsels = bijdrage loon voor werkgever en brugpensioen voor werknemer o bestaande sectorale stelsels geen bijdrage indien ouder dan 55 j en minder dan 130€/maand bijdrage brugpensioen op gedeelte boven de 130€/maand en voor 55 jaar o nieuwe sectorale stelsels (of uitbreiding bestaande) : zelfde tarief als individuele stelsels behalve indien algemeen voordeel (voor iedereen) Brugpensioen Algemene leeftijd (CAO n°17, sectoren en
Loopbaan : M : 30 j (2008), 35 j (2012) V : 26 j (2008) + 2 j. per 4 j. Bouw (56 jaar + 33 j. loopbaan + medisch Behouden zonder beperkingen op huidige attest) voorwaarden Nachtarbeid (56 jaar+ 33 j. loopbaan + Behouden zonder beperkingen op huidige 20 jaar nachtwerk) voorwaarden Vroegere CAO’s (55 of 56 j. + 38 j. 1 maal hernieuwbaar (+/- 2010) loopbaan) Zware beroepen (nieuw te bepalen in 58 jaar Loopbaan : 35 jaar NAR, reeds met wisselende ploegen) Langdurige loopbaan (nieuw systeem) – 58 jaar Loopbaan : M V waarborg 2014 (verlengbaar) 2008 35 30 2010 37 33 2012 38 35 2014 38 38 ondernemingen)
60 jaar in 2008
Het generatiepact - Synthese
4
Evaluatie van de activatieratio van de 55-plussers in 2011 en 2013 Geen fiscale discriminatie meer tussen gehuwde bruggepensioneerden die in het systeem traden na 1.1.2004 Aan de eindeloopbaansystemen van de non-profit wordt niet geraakt. Doorbetaling door de werkgever van de brugpensioen- en canada dry aanvullingen aan 50-plussers in geval van werkhervatting (inclusief als zelfstandige) + vrijstelling RSZ-bijdragen (werkgever & werknemer) op deze aanvullingen tijdens de werkhervatting
Nieuwe kansen voor oudere inactieven Werkgever moet outplacementaanbod doen aan 45-plussers • als hij dit niet doet : huidige sanctie x 2 = 3.600 EUR • als de werknemer er geen gebruik van maakt = sanctie werkloosheid voor weigering passende betrekking Berekening pensioen : aanpassing plafonds voor reële lonen en niet voor fictieve lonen (alleen voor volledige werkloosheid, brugpensioen en volledig tijdskrediet) Werkhervattingstoeslag voor werkzoekende zal worden toegekend : • onmiddellijk (nu na 1 jaar werkloosheid) • bij de start als zelfstandige Gelijkstelling pensioenen loontrekkenden voor de werknemers die binnen een termijn van 9 maanden terug werkloos worden na activiteit als zelfstandige. Recht op betaalde vakantie voor oudere werklozen die geruime tijd inactief zijn geweest. Verrekening anciënniteit van de privé in geval van overstap naar de overheid. Door het Gewest erkende vervangings- of inlooptrajecten ook voor oudere werknemers.
3. Een nieuw sociaal contract voor een sterke en solidaire sociale zekerheid Doelstelling: financieringswijze sociale zekerheid versterken + welvaartsvastheid behouden Hoe: inkomsten baseren op bredere basis, factor werk minder belasten, jobcreatie door ondersteunen economie 3.1.
Structureel financieel evenwicht SZ verzekeren vanaf 2006. Via specifieke maatregelen en creatie van werk.
3.2.
Lasten op arbeid verlichten via SZ en fiscaliteit. Tewerkstellingsgraad verhogen en internationaal concurrentievermogen bedrijven ondersteunen. Nieuwe sociale en/of fiscale lastenverlagingen op de arbeidskost. - voor jongeren minder dan 30 jaar o 1/7/2006 verlaging patronale RSZ op lonen < € 1956/m via bijkomende bijdragevermindering: 19-20j= -€300 ….. 29j= -€30 Het generatiepact - Synthese
5
intentie tot verhoging netto-loon werknemers eventueel via verhoging forfaitaire fiscale kostenaftrek voor oudere werknemers tussen 50 en 65 jaar o +/- vanaf 1/4/2007 verlaging patronale RSZ op lonen < € 4000/m vermindering = 800€ op 65j – vervangt huidige systeem vanaf 57j bij nacht- en of ploegenarbeid o 2006 optrekken vermindering bedrijfsvoorheffing van 2,5% naar 5,63% o 2007 optrekken tot maximaal 10,7% mits sociaal akkoord voor onderzoek en ontwikkeling o
-
-
-
+ 2006: Gemeenschappelijke actie met buurlanden opzetten in kader sociaal Europa 3.3.
Welvaartsvastheid Behoud maatregelen Oostende (75 mio euro ) 2006: + 15 mio euro voor pensioenen atypische loopbaan + correcties kinderbijslag 2007: + 85 mio euro herwaardering oudste en/of laagste pensioenen + derdenhulp Vanaf 2008 structurele enveloppe voor herwaarderingen en aanpassingen volgens scenario Commissie Vergrijzing (jaarlijks +1,25% maxima, +0,5 uitkeringen en +1% minima)
3.4.
Stabiliteitspact voor de SZ
3.4.1. Uitgaven en inkomsten onder controle. - strijd tegen zwartwerk - strijd tegen maatschappelijke fraude inzake uitkeringen en sociale en fiscale bijdragen - verscherpen sancties - strijd tegen schijnzelfstandigen - verbinden verschillende databanken - gezondheidszorgen : misbruiken,nutteloze uitgaven, onrechtvaardige verschillen vermijden 3.4.2. Nieuw financieringsmechanisme begroting gezondheidszorgen vanaf 2008. Als de regering beslist dat de begrotingsdoelstelling RIZIV sterker moet stijgen dan de groei van de sociale bijdragen dan zal ze de staatstussenkomst verhogen. Tussenkomst globaal beheer is bij overschrijding begrotingsdoelstelling RIZIV beperkt tot nog te bepalen %. 3.4.3. Nieuwe financieringspistes om last op arbeid te verlichten en evenwicht SZ te verzekeren Inkomsten SZ zullen verschuiven van bijdragen op arbeid naar andere financieringsbronnen nl: -/ alternatieve financiering via BTW en BTW-subsidies -/ 30% van de inkomsten uit accijnzen op tabak (174 mio euro) -/ 15% van de inkomsten uit roerende voorheffing (2006 = 430 mio euro) -/ vanaf 2007 enveloppe terugverdieneffecten vennootschaps- en personenbelasting van nieuwe maatregelen vermindering werkgeversbijdragen -/ vanaf 2008 nieuw financieringsmechanisme begroting gezondheidszorgen
Het generatiepact - Synthese
6
