N ieuw jaar
Oud en Nieuw Spreken + Lezen 1. Heb je er een idee van hoe Nieuwjaar in België en Nederland gevierd wordt? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Wat wil je nog te weten komen over het begin van het nieuwe jaar in België en Nederland? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
1. Oudjaar (31 december) Op 31 december vieren we dat het oude jaar is afgelopen en dat er een nieuw jaar begint. In Nederland verzamelen familie en vrienden rond de tafel voor een gezelschapsspel of bij de televisie voor een eindejaarsconference. De hele avond worden oliebollen en appelbeignets met veel poedersuiker geserveerd. Klokslag middernacht wordt er getoost met champagne en gaat iedereen de straat op om wensen uit te wisselen met de buren. En om vuurwerk af te steken, natuurlijk. In sommige streken in België (o.a. de Antwerpse Kempen) wordt de laatste dag van het jaar traditioneel gebruikt om te gaan ‘nieuwjaarszingen’. Kinderen gaan van deur tot deur met hun gezongen nieuwjaarswensen en krijgen dan snoep en/of een centje. Verder wordt er op oudjaar vooral gefeest en afgeteld naar middernacht en het begin van het nieuwe jaar. Uiteraard is er ook in België vuurwerk.
2. Nieuwjaar (1 januari) Op Nieuwjaarsdag gaan de meeste Nederlanders op bezoek bij ouders en familie. Vaak begint het jaar ook met goede voornemens, zoals stoppen met roken of gezonder eten en meer sporten. Veel mensen vergeten deze goede voornemens weer tijdens het jaar. De dappersten gaan op 1 januari naar het strand van Scheveningen voor de traditionele Nieuwjaarsduik in de Noordzee. Veel mensen duiken dan het koude water in. Zo beginnen ze het nieuwe jaar op een speciale, frisse manier. In België is het voor kinderen de gewoonte om op 1 januari een nieuwjaarsbrief met nieuwjaarswensen voor te lezen aan de ouders en aan de doopmeter en dooppeter. Meestal zijn meter en peter nabije familie en is dit gebeuren een echt familiefeest. Het schrijven van de nieuwjaarsbrieven gebeurt volledig op school. Dit is in het lespakket van de basisschool opgenomen. Na het voorlezen van de nieuwjaarsbrief krijgt het kind speelgoed of een ander geschenkje. Wanneer het kind van de basisschool naar secundair onderwijs gaat, houdt deze traditie op. Soms krijgt de tiener met Nieuwjaar, nog wat geld toegestopt door de meter of peter tot hij of zij meerderjarig is. Ook in België zijn er vaak goede voornemens en nemen sommige mensen een duik in het koude water.
2
3. In deze tekst staan een aantal moeilijke woorden. Welk woord uit de tekst betekent:
in het geheim geven
………………………………………………………………………
opdienen van een gerecht of drank
………………………………………………………………………
lezen terwijl een ander luistert
………………………………………………………………………
samenkomen
………………………………………………………………………
laten ontbranden
………………………………………………………………………
zich snel naar beneden bewegen
………………………………………………………………………
4. Wat ben je nog te weten gekomen? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5. Waar zou jij het liefste het nieuwe jaar vieren: in België of in Nederland? Waarom? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Nieuwjaarsbrieven Luisteren Opdracht: Vul de ontbrekende woorden in. Aan het ………………………………. van elk nieuw jaar word ik even - echt waar! een echte …………………………………….. Eén dagje maar, een nieuwjaarsgoochelaar. Dan zing ik 'kwil kwens kwou' en goochelgiechelgauw een jaar vol …………………………… uit m'n mouw. En dat helemaal voor jou! © Geert De Kockere
3
Weet je wat ik dit jaar ……………? Papa, mama, luister dan: Ik leer wat plus en …………………. is. Ik leer wat maan, …………………… vis is Ik kan tellen Woordjes ………………………… Hoor maar wat ik lees vandaag: Papa, mama, ik zie je …………………………..! Ik wens je een heel fijn jaar. Ziezo, mijn ……………………………… is klaar! © Sylvia Vanden Heede
Kiekeboe Kiekeboe
Kiekeboe! Kiekeboe! ‘t Oude jaar doet zijn ………………………… toe
‘t Nieuwe jaar is weer daar En jouw ……………………….. staat al klaar
Om je net als grote …………………………… Heel veel liefs te wensen
………………………………… krijg je ook erbij Vind je dat niet flink van mij?
Maar eerst roep ik luid en klaar: Veel …………………………… in het nieuwe jaar!
4
Ik wens je thuis: geluk en rust Na het ……………………………… in de dag meer moppen, liedjes, binnenpret, dan ……………………………..: och en ach!
Ik wens je ………………………….. in je buurt waarop je bouwen kan dan wordt dit jaar wat minder zuur wees daar maar ………………………… van.
Ik wens je gezondheid ieder uur van elke nieuwe dag een trouwe vriend, een goede buur een schouderklop, een ……………………..
Ik hoop dat je diepe vreugde kent van de ene in de andere week en dat het geluk je geen ……………………………. van het komende jaar ontbreekt.
Dat je ……………………….. zal mogen geven aan de mensen om je heen en dat die bij jou steeds zouden voelen: die heeft echt geen …………………… van steen.
Voor jou roep ik …………………………….: “Liefste ..... ik zie je graag!”
5
Goede voornemens in het dierenbos Lezen + spreken
Het is nieuwjaarsdag, de enige dag van het jaar dat alle dieren bij elkaar zijn. Ze maken van die gelegenheid gebruik om elkaar alle goeds toe te wensen. Maar ook om hun goede voornemens voor het komende jaar te laten horen. Vos zit tegenover Kip, Valk naast Muis. Egel kletst met Worm en Wezel is beste maatjes met Konijn. Niemand die een ander lastig valt. Ze zitten allemaal om een enorme ronde tafel, vol met allerlei lekkers. Dan is het tijd om de goede voornemens te laten horen. 'Ik heb me voorgenomen om dit jaar minder appels uit de tuin van Mier te eten,' zegt Worm. 'Wat,' roept Mier, 'minder appels eten uit mijn tuin! Wat is dat voor een goed voornemen?' 'Nou, dat ik er minder opeet dan in het afgelopen jaar,' zegt Worm. Mier wordt boos. 'Dat is toch geen voornemen. Dan blijf je toch van mijn appels snoepen.' 'Ja, maar wel minder,' zegt Worm. 'Domme uil!' roept Mier boos, 'dat...' 'Ho, ho!' roept Uil die wakker schrikt, 'wie is hier dom?' 'Worm!' roept Mier hem toe. 'Ja maar,' zegt Uil, 'worm is toch geen uil.' De andere dieren moeten erom lachen. 'Ik heb ook een voornemen gemaakt,' sist Slang. 'Ik beloof dat ik dit jaar niemand in de weg loop.' 'En ik beloof dat ik dit jaar niet meer zoveel zal snoepen,' roept Kauw. 'En ik zal alle bloemetjes laten staan,' zegt Schaap. 'En ik beloof ... ik beloof,' stottert Struisvogel, 'dat ik dit jaar minder zal vliegen.' 'Stop, stop,' zegt Vos, 'dat zijn toch geen echte goede voornemens. Een goed voornemen moet tijd of moeite kosten.' 'Zoals ...?' zegt Slang. 'Ja, zoals ...?' roept Uil. 'Nou, zoals ...' Vos kijkt de kring rond. Zijn blik blijft rusten op Kip. 'Zoals mijn voornemen voor het komende jaar.' De dieren kijken Vos aan. 'En dat is?' vraagt Wezel. 'Mijn voornemen is dat ik dit jaar veel vaker op bezoek ga bij Kip en haar familie.' Kip kijkt Vos vertederd aan. Dat vindt ze nog eens aardig. 'Dan is mijn goede voornemen dat de deur voortaan altijd voor je open staat, wanneer je ook komt.' Alle dieren klappen in de handen of slaan met hun vleugels. Dat is inderdaad een echt goed voornemen. En Vos lacht vriendelijk naar Kip... Auteur: Hans Vermeer © Uitgeverij Zwijsen Educatief B.V. http://www.leerkracht.nl/show?id=14655
6
1. Wat zijn 'voornemens'? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Wat vind je van de voornemens van Worm (die minder appels van Mier gaat eten) en Struisvogel (die minder gaat vliegen)? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Kip vindt het voornemen van Vos een goed voornemen. Wat vind jij daarvan? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Wat waren jouw goede voornemens dit jaar? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5. Heb je je goede voornemens volgehouden? Waarom is dat zo goed gelukt? Of waarom net niet denk je? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7
En nu zelf… Schrijven 1. Schrijf een wens voor een van je klasgenoten op. Nadien worden de wensen in een pot gedaan en mag iedereen er een uittrekken. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Stel dat er een Tijdpoort is die toegang geeft tot het volgende jaar. Je mag drie herinneringen uit het oude jaar meenemen. De andere herinneringen blijven achter in het oude jaar. Welke herinneringen zou jij meenemen? …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Schrijf zelf eens een nieuwjaarsbriefje. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. .............................................................
8
Vuurwerk Spreken 1. Wie van jullie heeft een huisdier? 2. Is dat dier bang van vuurwerk met Oud en Nieuw? 3. Wat doe je om het dier gerust te stellen? 4. Ben je zelf ooit bang geweest van vuurwerk? 5. Wat deed je dan?
Strips Lezen Wat is Garfields houding ten opzichte van Nieuwjaar? Waarom denk je dat?
9
Tot slot… Lezen Een nieuw jaar Ingrediënten: - 200 gram vriendschap
- zorg
- 300 gram gezondheid
- genegenheid
- 250 gram zelfrijzende liefde
- enkele druppeltjes voorspoed
- geluk
- wat humor als garnituur
- inzet
Bereidingswijze: Roer de vriendschap en de gezondheid tot een glad deeg. Voeg dan één voor één het geluk, de inzet, de goede zorgen en de genegenheid toe. Flink omroeren nu. Meng nu de liefde onder het beslag. Voeg vervolgens enkele druppeltjes voorspoed toe. Smeer een bakvorm in en giet het beslag in het midden van de vorm. Zet alles gedurende één uur in een gezellig warme oven van 180°C. Laat één uur bakken. Laat even afkoelen en garneer naar believen met humor. Ziezo, het nieuwe jaar is klaar! Smakelijk!
10
